JAARVERSLAG 2012
Altra nu en straks w w w. a l t r a . n l
Inleiding Wat doe je als er steeds minder geld beschikbaar is, terwijl we in de toekomst juist meer gezinnen willen helpen? Om die uitdaging aan te gaan, heeft Altra in 2012 een grote omslag gemaakt. We hadden daarbij twee uitgangspunten; • Jeugd & opvoedhulp en onderwijs verbinden. • Meer geld besteden aan de directe hulpverlening en het onderwijs; minder aan de ondersteuning. Om dat te verwezenlijken hebben we ons werk anders ingericht, zodat we nu met minder mensen zelfs meer werk aankunnen. Onze hulpverleners zijn ingetrokken bij scholen in de buurt. Hiermee maken we de gewenste verbinding tussen onderwijs en jeugd & opvoedhulp én besparen we op vastgoedkosten. Een pijnlijk gevolg van de herinrichting was wel dat we afscheid moesten nemen van bevlogen medewerkers uit de ondersteunende functies. Want eind 2012 had Altra minder mensen in dienst dan in het begin van het jaar, terwijl het aantal hulpverleners en leerkrachten juist toenam. Door deze herinrichting konden we in 2012 meer cliënten en leerlingen begeleiden dan in het jaar daarvoor, terwijl de kwaliteit onverminderd hoog bleef. Dit jaar is het totaal beschikbare budget nog overeind gebleven. Altra heeft met deze omslag een stap gemaakt met het oog op de toekomst. Natuurlijk kijken we graag terug. Maar nog veel liever kijken we vooruit naar wat komen gaat. Hoe we gezinnen en hun netwerk kunnen steunen zelf aan een duurzame oplossing te werken. Hoe we onderwijs & jeugdzorg nog sterker kunnen verbinden. Hoe we samen met de gemeenten van de transitie van de jeugdzorg een succes kunnen maken. Hoe we met passend onderwijs iedere leerling tot zijn recht kunnen laten komen.
Colofon Amsterdam, mei 2013. Tekst: Afdeling Communicatie Altra. Vormgeving: Fanny Morriën. Druk: Flyerzone Oplage: 4000
Dat is een kwestie van samen doen. Zeker in deze tijd. Ook in 2013 zoeken we naar mogelijkheden om de kwaliteit van ons werk hoog te houden in financieel onzekere tijden. Daar kunnen onze leerlingen, cliënten en partners op rekenen. Ella Kalsbeek en Nicolette Engbers Raad van Bestuur Altra
2
Jaarverslag 2012
3
Altra geworteld in de gemeente Altra helpt 6234 jeugdigen en gezinnen, 4,4,% van alle jeugdigen in Amsterdam
Cliënten en leerlingen in Amsterdam 2012 2500
2377
2000
1961
Legenda
1500 1000
1022 874
500
Jeugd & opvoedhulp SRA* Jeugd & opvoedhulp overig**
0
Ambulante begeleiding
Altra in Amsterdam: Laagdrempelige hulp, hoge kwaliteit
Speciaal onderwijs zorg te verbinden. En ondertussen gaat het ‘gewone’ werk in Amsterdam door. Zo hebben we in 2012 in Amsterdam meer dan 6000 gezinnen en kinderen professionele begeleiding geboden, staan we meer dan 70 scholen bij en bieden bijna 1900 leerlingen ambulante begeleiding en (speciaal) onderwijs. En dat ook nog van hoge kwaliteit. Niet
voor niets waarderen onze cliënten onze begeleiding met gemiddeld een 8,3. Niet voor niets behalen onze leerlingen steeds meer diploma’s. En niet voor niets zijn we een serieuze gesprekspartner voor de gemeente. Natuurlijk gaan we daar gewoon mee door, ook in 2013.
Waterland:
Ouders en buurt betrekken In regio Waterland biedt Altra een heel palet aan passend onderwijs: van speciaal onderwijs voor kinderen in de basisschoolleeftijd en in het voortgezet onderwijs tot ambulante begeleiding en jeugd & opvoedhulp op school. De inzet en betrokkenheid van ouders vinden wij heel belangrijk. Openheid en ver-
4
Jaarverslag 2012
Altra helpt 256 jeugdigen en gezinnen, 1,5% van alle jeugdigen in Purmerend
120 100
99 80
Cliënten en leerlingen in Zaanstad 2012 250
Cliënten en leerlingen in Purmerend 2012 Altra in
91
60
200
193
150
145 100 50
55
16
0
Altra in Zaanstreek: Passend onderwijs
40
43 20
Meer feiten en cijfers over Altra in uw gemeente vindt u op www.altra.nl.
*Gefinancierd door Stadsregio Amsterdam **Gefinancierd door overige bronnen, zoals AWBZ, stadsdelen, scholen.
Altra helpt 628 jeugdigen en gezinnen, 1,8% van alle jeugdigen in Zaanstad
De jeugdzorg is in Amsterdam flink in beweging. Vooruitlopend op de overdracht van de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg van de stadsprovincie naar de gemeente, is Amsterdam gestart met nieuwe wijk- en buurtteams die laagdrempelige hulp bieden. Altra denkt en werkt constructief mee, uiteraard vanuit onze eigen visie om onderwijs en jeugd-
23
0
trouwen zijn onmisbaar in het contact tussen ouders en school, om samen de ontwikkeling van de leerling te kunnen begeleiden. Ook investeren we veel om de buurt bij onze aanpak te betrekken. Een voorbeeld? De buurt kan gebruik maken van de diensten van onze klussenbus. Daarmee verrichten
leerlingen van Altra College Waterland onder begeleiding van een vakman allerhande werkzaamheden, zoals schilderen in een ziekenhuis en onderhoud van paden en openbaar groen. De buurt knapt hier van op en onze leerlingen doen werkervaring en werkritme op. Een win-win situatie!
In Zaanstreek trekken regulier onderwijs en Altra gezamenlijk op om passend onderwijs vorm te geven. En zo kom je tot de mooiste oplossingen. Zo heeft Altra in samenwerking met onder andere Saenredam College een speciale vorm van begeleiding op scholen ontwikkeld: trajectgroepen. Steeds meer scholen hebben belangstelling voor deze vorm van begeleiding.
In een trajectgroep: volgen de leerlingen de lessen in hun eigen klas en komen op vaste tijden naar de trajectgroep. Ze lopen regelmatig binnen voor advies of overleg, net als veel leerkrachten; • is de begeleiding gericht op de onderwijsbehoefte van het kind; • is contact met de ouders een belangrijk aspect. Voor de ouders betekent de groep een vaste plek en een vast persoon op school om mee te overleggen; • kunnen docenten en andere medewerkers op school terecht als het met een leerling niet goed gaat. Passend onderwijs pur sang.
•
5
Jeugd & opvoedhulp SRA Jeugd & opvoedhulp overig Ambulante begeleiding Speciaal onderwijs
Altra helpt 603 jeugdigen en gezinnen, 3,8% van alle jeugdigen in Haarlemmermeer
Cliënten en leerlingen in Haarlemmermeer 2012
Zo effectief mogelijk Doen wat het beste werkt. Dat klinkt logisch, maar het bieden van jeugd & opvoedhulp en onderwijs is geen exacte wetenschap. Wat zijn werkelijk effectieve werkwijzen? Hoe zorgen we dat we zo effectief mogelijk omspringen met ons geld? Kortom, hoe kunnen we onze cliënten en leerlingen zo goed mogelijk helpen?
250 200
203
210
150
137
100 50
74
0
Altra in cijfers
Cliënten en leerlingen 31-12-2012 31-12-2011
Altra in Haarlemmermeer: Samen voor de jeugd Haarlemmermeer is goed voorbereid op de transitie van de jeugdzorg. Hier heeft het centrum voor jeugd en Gezin (CJG) een centrale rol in de zorg voor de jeugd. Partners uit opvang, onderwijs, maatschappelijke dienstverlening, jeugd- en volwassenenzorg, participeren in dit centrum. Vijf consulenten, ieder
in dienst bij een andere partner, vormen samen het CJG Consulententeam. Ook Altra levert, als specialist in jeugd & opvoedhulp en onderwijs, een consulent aan het CJG. Haarlemmermeer verbindt op deze manier een grote verzameling aan kennis en deskundigheid op het gebied van opvoeden en opgroeien.
En dat werkt. Eén van de succesfactoren van de werkwijze blijkt de verbinding met passend onderwijs te zijn. Dat sluit naadloos aan bij onze visie dat je een gezin pas echt helpt als school en jeugd & opvoedhulp samen optrekken. Niet zo vreemd dus dat Altra een enthousiaste partner van het CJG is.
Aantal unieke cliënten jeugd en opvoedhulp 2082 2039 Aantal leerlingen Altra College 872 831 Aantal leerlingen Bets Frijlingschool 81 75 Aantal leerlingen ambulante begeleiding 1.436 1.359 Totaal 4.511 4.304 Medewerkers Aantal medewerkers onderwijs 319 313 Aantal medewerkers jeugd en opvoedhulp 397 389 Aantal medewerkers ondersteuning 175 202
Cliënten en leerlingen in Amstelveen 2012 Jeugd & opvoedhulp SRA Jeugd & opvoedhulp overig Ambulante begeleiding Speciaal onderwijs
Altra in Amstelland: Zorg op maat
Altra helpt 603 jeugdigen en gezinnen, 3,8% van alle jeugdigen in Amstelveen
Totaal 891 904
Een trend die in Amstelveen en omliggende gemeenten duidelijk is waar te nemen: meer zorg op maat op school. We bieden geen kant-en-klaar zorgaanbod, maar trajecten die aansluiten bij de vraag van de school. En dat kan van alles zijn. Begeleiding gericht op het gedrag van een leerling in de klas; een training
6
Jaarverslag 2012
350
Financiën 2012 2011
300
290
250
Baten Onderwijs (Min. van OCW) 21.309.375 19.836.072 Baten Jeugdzorg SRA 25.839.760 24.632.389 Overige baten 9.663.624* 9.602.826
200
Totaal 56.812.759 54.071.287
150 100
145
122
50 0 op maat voor leerlingen of docenten; observatie in de klas. Altra verwelkomt deze ontwikkeling. Omdat we ervan overtuigd zijn dat hulp pas effectief is als zorg en school samen optrekken. En omdat we op deze manier ook in de gebieden waar we geen eigen locatie hebben, hulp kunnen bieden aan kind,
46
ouders en school. Een andere opvallende ontwikkeling in Amstelland is dat we meer en meer leerlingen begeleiden bij de overstap van basis– naar voortgezet onderwijs. Daarvoor onderhouden we intensief contact met de huidige en de toekomstige school van de leerling. Ook zorg op maat dus.
Over de cijfers in dit jaarverslag Hoe zorgvuldig we ook met onze gegevens omgaan; het ene cijfer is het andere niet. • De cijfers van p.4 t/m 6 tonen het totaal aantal unieke leerlingen en cliënten; een optelsom van de mensen die de hulpverlening hebben afgerond of de school hebben verlaten, plus de mensen die we aan het einde van het jaar nog steeds bijstonden. • De cijfers over het totaal aantal cliënten en leerlingen in 2012 (p.7), geven alleen het aantal mensen weer dat in 2012 de hulpverlening heeft afgesloten of de school heeft verlaten. Dat cijfer is lager.
“Geen weg is doodlopend. Als je durft om te keren”. Loesje
7
Preventief als het kan, crisishulp als het nodig is Iedere ouder kent wel die momenten van ergernis. Momenten waarop de opvoeding je uit je handen lijkt te glippen. Boze opmerkingen ontlokken boze reacties en zorgen voor een negatieve sfeer in huis. Hoe los je herkenbare problemen op zoals geruzie van de kinderen onderling, moeite met aan- en uitkleden, moeizaam gaan slapen of onrust tijdens het eten? Eén ding is zeker: het liefst zo snel mogelijk! Altra werkt samen met ouders om de negatieve patronen te doorbreken met de positieve methode Triple P. En dat werkt, zoals een deelnemer uitlegt: ‘Ik heb thuis opvoedboeken in de kast staan, de theorie ken ik. Maar het fijne van deze cursus is dat je de problemen echt aanpakt!’
250
230
200
Crisishulp
150
183
183
172
Tripple P
Crisishulp
Tripple P
100 50 0 2012
De preventieve aanpak is niet altijd mogelijk. Soms lopen de problemen binnen een gezin zo hoog op, dat onmiddellijke hulp geboden is. Als dat nodig is, is het crisisteam van Altra binnen 24 uur bij het gezin aanwezig. Medewerkster Crisisteam: ‘De sterke kant van onze crisisaanpak? De eigen krachten van het gezin achterhalen. Ze
2011
weten vaak zelf niet hoe sterk ze zijn.’ Met twee tot driemaal per week een bezoek bij het gezin thuis probeert de hulpverlener in korte tijd de crisis te bezweren en een veilige situatie te creëren voor de kinderen. Als de rust is weergekeerd organiseren onze hulpverleners vervolghulp.
Wat is er aan de hand? Welke hulp heeft onze cliënt nodig en wat kan Altra dan bieden? Om dit gestructureerd en onderbouwd te achterhalen, heeft Altra een diagnostiekmodule. Deze wordt onder andere ingezet bij de sector jonge moeders. De diagnostiek geeft heel helder zicht op de problemen van de jonge moeders en geeft ook richting aan de ondersteuning die ze nodig hebben. In de praktijk blijkt dat jonge moeders niet alleen opvoedondersteuning en praktische begeleiding nodig hebben, maar ook hulp op het gebied van veiligheid en hechting. De inzet van de diagnostiekmodule heeft ervoor gezorgd dat we meer jonge moeders ambulante hulp hebben gegeven, in plaats van residentiële hulp. Een zelfstandig leven zonder hulpverlening is ons uiteindelijke doel.
’Onze sterke kant? De eigen kracht van het gezin achterhalen’
Altra in de wijk en buurt Een nieuw ontwerp voor de jeugdzorg is niet zomaar gemaakt. De gemeente Amsterdam heeft een duidelijk beeld voor ogen hoe kinderen en ouders beter kunnen worden ondersteund: meer samenwerken, minder schotten, laagdrempelige hulp in wijk en buurt. Daar is Altra het van harte mee eens. Maar hoe realiseer je dat?
Ouder- en kindadviseurs in de wijk Het idee: makkelijk toegankelijke ouder- en kindadviseurs begeleiden ouders vanuit strategische plekken in de wijk, bijvoorbeeld op basisscholen. Door deze laagdrempelige hulp kunnen problemen vroegtijdig worden aangepakt. Niet door dure specialisten, maar zoveel mogelijk door de ouders zelf, met hulp van hun netwerk. Altra heeft met schoolmaatschappelijk werk al veel ervaring met een laagdrempelige werkwijze. Daarom leveren we graag een bijdrage aan de proeftuin waarin we deze wijkaanpak uittesten. Schoolmaatschappelijk werker Ingrid Bruining van Altra is aangesteld als ouder- en kindadviseur op diverse basisscholen in de wijk de Pijp. Ze is dolblij met de nieuwe aanpak. Het voordeel? Ingrid: ’We proberen kleine problemen zo snel mogelijk aan te pakken, met zo min mogelijk interventie. Ouders vragen vaak pas hulp als de problemen hen boven het hoofd groeien. Ik ben bekend op school en ken de situatie van de ouders. Daarom stappen ze op mij wél makkelijk af, gewoon met een vraag of voor advies. Ik heb als ouder- en kindadviseur meer uren dan ik als schoolmaatschappelijk werker had. Daardoor kan ik veel meer zelf oplossen, waar ik voorheen bij wat grotere problemen juist naar Bureau Jeugdzorg moest verwijzen. Moesten die ouders daar hun hele verhaal nog eens vertellen. En nog een keer als ze van daaruit werden doorverwezen naar een hulpverleninginstantie. Dat kost een hoop geld en erger nog: je raakt op die manier gezinnen kwijt. Ik ben dus heel blij dat ik nu veel meer zelf kan afhandelen! En als er toch gespecialiseerde hulp nodig is, verwijs ik zelf naar de juiste zorg. Ouders voelen zich nu beter gehoord en vinden de praktische aanpak van de ouder- en kindadviseur heel prettig.’
Cliënttevredenheid Voelen onze cliënten zich goed geholpen? Uit de cliënttevredenheidscijfers blijkt van wel.
Zorglijn Score Zorglijn 0-4 8,2 Zorglijn 4-12 8,4 Zorglijn 12- 23 8,3 Zorglijn Jonge Moeders
8,6
Totaal 8,3
8
Jaarverslag 2012
“Kleine problemen zo snel mogelijk aanpakken, met zo min mogelijk interventie”
Altra doet het samen Samen staat bij Altra hoog in het vaandel. Onze leus is niet voor niets ‘Samen bouwen aan een toekomst voor ieder kind’. Natuurlijk participeert Altra in de Samen Doen Teams, die de gemeente Amsterdam vanaf oktober 2011 heeft opgericht. Ismael Motia, Samen Doener vanaf het eerste begin, is enthousiast over de mogelijkheden die deze nieuwe vorm van samenwerken biedt. ‘Met mensen van allerlei verschillende organisaties trekken we samen de buurt in om kwetsbare gezinnen op te zoeken en problemen op te lossen. Ik steek laag in, probeer eerst praktische problemen op te lossen en van daaruit vertrouwen te winnen. Dat werkt erg goed. Het leuke is, dat je heel veel van elkaar leert en je sneller specifieke hulp kunt inschakelen als dat nodig is. Het werkt echt! Zo kwam er laatst een buurvrouw van een gezin naar me toe die gehoord had dat wij mensen helpen. Ze vertelde dat ze zich zorgen maakte over haar zoon. Hij was van het vwo naar de havo gegaan en dreigde het daar ook niet te redden. Ik heb toen een aantal gesprekken met haar en haar zoon gevoerd en met de school gesproken. Het werd duidelijk dat de jongen wat extra begeleiding nodig had. Ik heb hem verwezen naar Altra 12+, waar hij nu een tijdje meedraait. Het gaat nu echt goed met hem.’
9
Van alle kanten bekeken
’Ieder kijkt vanuit zijn eigen achtergrond naar de leerlingen en neemt zijn eigen visie mee’
Onze opdracht: samen bouwen aan de toekomst voor ieder kind. Dat vraagt dat we zelf onze uiterste best doen. En dat we kritisch blijven en onze beperkingen onder ogen zien. Is er andere expertise nodig om deze cliënt verder te helpen? Samen gaat het vaak beter dan wanneer iedere expert onafhankelijk van elkaar werkt. Daarom zoekt Altra actief verbinding met andere organisaties, die net weer iets andere kennis in huis hebben. Dat is de multifocale aanpak, om het eens met een plechtig woord te zeggen. Een paar voorbeelden.
Blijfgroep en Altra bundelen krachten Kinderen die in de vrouwenopvang verblijven hebben vaak een geschiedenis van ernstig huiselijk geweld. Dan is het niet meer dan logisch dat vrouwenopvang en jeugd & opvoedhulp de handen ineen slaan om de hulp aan die kwetsbare groep kinderen zo zorgvuldig mogelijk vorm te geven. Toch was deze verbinding niet vanzelfsprekend door onder andere financiële kokers en indicatieprocedures. Nadat we die obstakels gezamenlijk hebben geslecht, kwam de samenwerking in 2012 tot stand. En dat is uniek in Nederland. Zo brengen we de jeugdzorg dichter bij de kinderen en hun ouders en bieden binnen hun eigen omgeving de zorg die ze nodig hebben.
Thuis bij de Beter pASSend klas Vanaf september 2012 is in het gebouw van Altra College Bleichrodt / Bascule AMC de beter pASSendklas te vinden, een samenwerkingsproject met de Bascule. De klas is bedoeld voor leerlingen met een autisme spectrum stoornis (ASS) die langdurig thuis zitten of daar dreigen te belanden. Teamlid Sacha Vankan: ‘Het werkt, omdat we hier tijd hebben voor een één op één aanpak. De eerste stap is hier komen. Dan is er al een wereld gewonnen. We leggen geen enkele druk op de leerlingen, ze moeten zich eerst thuis voelen.’ Deze aanpak brengt met zich mee dat er maximaal vijf kinderen tegelijk in de klas aanwezig zijn. Alleen dan kan het driekoppige team (twee van Altra, één van de Bascule) de leerlingen de aandacht geven die ze nodig hebben. De begeleiding is intensief, maar het blijft een school. ‘De leerlingen hebben allemaal een leerachterstand. We leveren maatwerk, maar we volgen dezelfde cyclus met startgesprek, handelingsplannen en evaluaties als de rest van Altra College.’ Alle teamleden hebben dezelfde taken. Ze geven les, voeren gesprekken met ouders, behandelende instanties of werkervaringbedrijven. Het voordeel van de samenwerking met de Bascule? ‘Ieder kijkt vanuit zijn eigen achtergrond naar de leerlingen en neemt zijn eigen visie mee. Daarin vullen we elkaar aan.’
Geef door die zin Loesje
10
Jaarverslag 2012
Onderwijs en behandeling gaan prima samen Bij Altra College Bascule AMC is samenwerking de kern van onze aanpak. De school werkt intensief samen met de Bascule, een academisch centrum voor psychiatrische zorg aan kinderen, jongeren en gezinnen in de gemeente Amsterdam en omstreken. Alle leerlingen zijn in behandeling bij de Bascule. De leerlingen lijden aan gedragsstoornissen, emotionele stoornissen, autisme spectrumstoornissen of eetstoornissen. Verder is er nog een aparte afdeling voor crisisopnamen. Omdat alle leerlingen in behandeling zijn, wordt het dagprogramma bepaald door de behandelverantwoordelijken van de Bascule. Natuurlijk in overleg met school. De leerlingen beginnen doorgaans met een gering aantal schooluren, want de behandeling van de jongere heeft prioriteit. Naarmate de behandeling vordert neemt het aantal schooluren toe. Naast het overdragen van kennis en vaardigheden, is het lesprogramma erop gericht dat de leerlingen weer een schoolritme opbouwen. Een gezamenlijk leerdoel voor de Bascule en Altra College. En vooral natuurlijk voor de leerling.
Verbinding jeugdzorg en onderwijs Scholen signaleren vaak als eerste als een kind het moeilijk heeft en het gezin niet goed functioneert. Ondersteuning van jeugd & opvoedhulp kan dan uitkomst bieden. Niet los van elkaar, maar samen met de school.
• • •
Dat is goed voor school, want een kind dat goed in zijn vel zit presteert beter. Dat is goed voor de leerkracht, want de klas draait soepeler als problemen worden aangepakt. En bovenal is het goed voor ouder en kind, want goed afgestemde begeleiding op school en thuis maakt de hulp zoveel effectiever.
Altra heeft daarom ook in 2012 hard gewerkt aan de verbinding van jeugd & opvoedhulp en onderwijs.
Alle neuzen dezelfde kant op Altra Thuis op School plus (AToS+) helpt gezinnen met kinderen met ernstige gedragsproblemen, op cluster 4 scholen. Gezinnen waar zich zulke opvoedingsproblemen en andere kwesties voordoen dat ouders ze niet meer alleen kunnen oplossen. De hulp wordt thuis en op school gegeven en richt zich in eerste instantie op de opvoeders die aan de problemen moeten werken. De samenwerking met de school, afstemmen van de kinddoelen en het individuele handelingsplan in de klas is een belangrijk element in de begeleiding. Zo ervaart het kind dat zijn omgeving hetzelfde reageert op gewenst en ongewenst gedrag. Wat werkt goed in de klas? Kunnen we dat thuis ook invoeren? Wat lukt thuis goed? Kan de leerkracht daar iets aan hebben? Informatie doorspelen van thuis naar school en andersom in kleine zaken die van grote invloed kunnen zijn op het begrijpen van het gedrag van het kind. Door de nauwkeurige afstemming is de AToS medewerker een schakel tussen thuis, school en vrije tijd. Het doel is dat ouders en kind die taak zelf weer voldoende aan kunnen.
Samenwonen Wij geloven dat de verbinding tussen onderwijs en jeugdzorg pas echt goed tot stand kan komen als de school de thuisbasis wordt van waaruit de zorg wordt georganiseerd. Waar leerkrachten laagdrempelig deskundig advies kunnen krijgen en ouders terecht kunnen voor opvoedondersteuning. Waar we samen kunnen werken rondom leerling en gezin en elkaars expertise optimaal kunnen benutten. Om de hulp dichtbij aan te bieden werkt Altra vanuit de school werken. Zo kan Altra samen met de school, ouders, leerlingen en leerkrachten ondersteuning bieden afgestemd op hun specifieke situatie. In 2012 heeft Altra daarom een metamorfose ondergaan: van onze eigen locaties zijn we met onze hulp aan kinderen van 4 tot 12 jaar verhuisd naar maar liefst twaalf basisscholen. Vanuit hier werken we ook op verschillende scholen in de buurt. Veel ouders vinden het lastig om hun kind naar de locatie te brengen, daarom stellen wij ons flexibel op en geven we bijvoorbeeld de individuele trainingen (Alles Kidzzz, Remweg en Rots & Water) op de school van het kind zelf. De hulp aan jongeren vanaf twaalf jaar bieden we grotendeels aan vanuit de afdelingen van Altra College.
Congres JeugdZo Het jaarlijkse landelijke congres JeugdZo stond najaar 2012 in het teken van drie thema’s: onderwijs & jeugdzorg, veiligheid en professionele interventies. Als kenner op het gebied van onderwijszorgarrangementen was Altra gevraagd het thema jeugdzorg & onderwijs vorm te geven. Plenaire bijdragen van Edith Hooge (hoogleraar Onderwijsbestuur bij TiasNimbas Business School, Universiteit van Tilburg) en bestuursvoorzitter Ella Kalsbeek en tal van deelsessies stonden gerant voor een leerzaam en aantrekkelijk programma. Het was ons een eer en een genoegen!
11
Passend onderwijs Iedere leerling heeft recht op een passende onderwijsplek. Vanaf 2014 zijn scholen verantwoordelijk zo’n plek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Wat is er nodig om een leerling die extra zorg nodig heeft goed te begeleiden?
• • •
Een integrale aanpak, waarbij zowel de school, als de docent, als de ouders betrokken zijn. Maatwerk, want geen school en geen leerling is hetzelfde. Kennis van onderwijs én van jeugd & opvoedhulp.
Onderwijszorg op maat Soms kan een leerling, door zijn gedrag, door problemen thuis of door psychiatrische problemen, tijdelijk niet meekomen op school. Altra heeft voor iedere leerling in het voortgezet onderwijs wel een goede (tijdelijke) oplossing, van kortdurende ondersteuning tot een meer permanente oplossing. In het regulier onderwijs zetten we ambulante begeleiding en jeugd & opvoedhulp in om leerling, ouders en school te ondersteunen. Belangrijk om te voorkomen dat leerlingen uitvallen en ook belangrijk bij de terugkeer van leerlingen in het reguliere onderwijs. Als een leerling toch niet langer op zijn school kan blijven, kan een tussenoplossing als (S)TOP, de Transferia of School2Care uitkomst bieden. Deze tijdelijke voorzieningen zijn altijd gericht op terugkeer of overstap naar een andere onderwijsvoorziening. Is een langduriger oplossing nodig, dan kan de leerling terecht op Altra College. Hier werkt de leerling aan terugkeer naar het reguliere onderwijs, werkt aan zijn diploma of bereidt zich voor op verder leren of werken. Altra heeft een kwalitatief sterk onderwijsaanbod, waarmee we leerlingen op maat (van licht naar zwaar) kunnen begeleiden.
Zorgcontinuïteit op school in de Trajectgroep
Hier komt Altra, als organisatie voor speciaal onderwijs en jeugd & opvoedhulp, bij uitstek tot haar recht. We verbinden jeugdhulp en onderwijs op onze eigen scholen en bieden advies en begeleiding op andere scholen. Hoe? Altijd door samen te kijken waar wij de school, docenten en leerlingen bij kunnen ondersteunen. Want goede ondersteuning is altijd maatwerk. Een paar voorbeelden hoe Altra in 2012 aan de weg heeft getimmerd.
Eerste ambassadeur van het speciaal onderwijs De afdelingsmanager van Altra College Haarlemmermeer gaf Stevan Kühnen op om mee te dingen naar de titel ‘Leraar van het jaar 2012’. Maar gek genoeg is de categorie speciaal onderwijs niet meegenomen in deze jaarlijkse verkiezing. Gelukkig is ook de jury tot de conclusie gekomen dat degenen die de moeilijkste leerlingen lesgeven ook kans moeten maken op de titel Leraar van het jaar. Vanaf volgend jaar zal ook een winnaar in deze categorie worden benoemd. En dat allemaal dankzij onze Stevan. Hij heeft dit jaar met trots de titel ‘ambassadeur van het speciaal onderwijs’ gedragen. Zijn doorzettingsvermogen en liefde voor zijn vak maken hem een terechte winnaar. Hij zal ook een grote rol spelen in de verkiezingen van Leraar van het jaar 2013, categorie speciaal onderwijs.
12
Jaarverslag 2012
Altra heeft samen met het Saenredam College de Trajectgroep geïntroduceerd voor leerlingen die extra aandacht nodig hebben. Zorgcoördinator Nathalie van der Linden is blij met de trajectklas: ‘het biedt leerlingen met gedrags- of psychiatrische problemen meer continuïteit. Ze komen volgens een vast rooster in de ruimte die speciaal voor de trajectgroep is gereserveerd. De begeleiding is gericht op de onderwijsbehoefte van het kind. Veel leerlingen hebben concentratieen gedragsproblemen. We besteden veel aandacht aan het plannen van het huiswerk. En zorgen dat ze het geleerde gelijk in de klas kunnen toepassen. Ouders en begeleiders onderhouden ook intensief contact. In de toekomst willen we dat de Altra-begeleider ook trainingen geeft aan docenten, bijvoorbeeld over het omgaan van leerlingen met gedragsproblemen. Zo kunnen we hun kennis nog beter benutten.’
’We zijn een gewone school, met wat meer aandacht voor het gedrag’
Herinrichting Mavo Sinds schooljaar 2012-2013 heeft Altra College een aparte mavoafdeling op locatie Amsterdam Centrum. Al eerder konden havo en vwo leerlingen terecht op Altra college Bleichrodt. Het voordeel? ‘Het is nu veel rustiger’, zegt Joshua, een leerling van een van onze mavogroepen. ‘Dat komt omdat we nu allemaal moeten leren. Verleden jaar zaten we samen met praktijkleerlingen in de groep. Zij vonden het leren soms moeilijk. Ja, dan ga je rotzooien. Nu is iedereen serieuzer.’ Voor de docenten biedt de nieuwe werkwijze het voordeel dat ze zich beter kunnen richten op een type leerling. De doeners van het praktijkonderwijs vragen nu eenmaal een andere aanpak dan de leerlingen die leren voor een staatsexamen. Altra College wil met deze werkwijze beter aansluiten bij het reguliere onderwijs. Nienke Pol, manager van de mavoafdeling: ‘Het speciaal onderwijs is nu nog te vaak een eindstation. Door leerlingen onderwijs op niveau te bieden, kan er een symbiose ontstaan tussen het speciaal en regulier onderwijs. Als het op de reguliere school niet goed gaat, kunnen ze bij ons een traject doorlopen en vervolgens weer terug naar school. We zijn een gewone school, met wat meer aandacht voor het gedrag.’
Niveau onderwijs Op welke afdeling? Havo/vwo Bleichrodt Mavo Amsterdam Centrum Onderbouw vmbo, bovenbouw mavo, bovenbouw Entree mbo en bovenbouw Entree Arbeid Onderbouw vmbo, bovenbouw Entree mbo en bovenbouw Entree arbeid
Hoofddorp, Krommenie Purmerend Amsterdam Noord, Amsterdam West Amsterdam Zuidoost
School2Care We zijn ontzettend trots op School2Care: de winnaar van de Nationale Jeugdzorg Prijs 2012. Een project dat bijdraagt aan vernieuwing in de zorg voor jeugd. Bij School2Care maken Amsterdamse jongeren die thuis en op school veel problemen hebben een nieuwe start. Een coach helpt hen de draad weer op te pakken. Ze volgen lessen in een kleine klas, totdat ze terug kunnen naar hun oude of een andere school. De coach ondersteunt ook hun ouders zodat er thuis meer rust komt. Verder stimuleert School2Care leerlingen in hun vrije tijd positieve bezigheden te vinden. Bijvoorbeeld sporten of een bijbaantje. School2Care is een initiatief van het Samenwerkingsverband, Esprit Scholen, Spirit en Altra. In 2012 werd besloten dat School2Care geheel overgaat naar Altra. De school past perfect bij onze inspanningen om jeugd & opvoedhulp en onderwijs te verbinden.
Dat papiertje telt! Een groot aantal leerlingen van het Altra College heeft in 2012 examen gedaan. Deelcertificaten, maar ook hele diploma’s zijn behaald.
Examenresultaten Altra College Schooljaar 2011-2012 Scores AKA-niveau MAVO HAVO VWO Deelcertificaten - 277 133 59 Geheel diploma 52 25 15 1 Onvoldoende 1 95 65 22 Totaal 53 397 213 82 Percentage geslaagd 98% 76% 70% 73%
13
Eigen kracht Eigen kracht is de basis. Kinderen en ouders zijn zélf samen met hun familie, hun vrienden, de school en de buurt de beste oplossers van hun problemen. Er is altijd iemand te vinden die praktische of mentale steun kan bieden. Als we die kunnen inzetten, staat het gezin veel steviger en kan het toekomstige problemen beter aan.
Meer gebruik maken van de positieve krachten van het netwerk
Jonge moeders zetten eigen netwerk in Altra is ervan overtuigd dat we jonge moeders beter kunnen helpen door meer gebruik te maken van de positieve krachten van hun netwerk. Daarom organiseren we voor iedere jonge moeder die een verblijfplaats nodig heeft een Eigen Kracht Conferentie. Zo kan de jonge moeder met familie, vrienden en kennissen een plan maken om haar leven weer op de rails te krijgen. En optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden in hun eigen netwerk. We creëren zo gezamenlijk een nieuw perspectief en hopelijk zorgt het ervoor dat een groot deel van de problemen gewoon in eigen netwerk kan worden opgelost. Eigen Kracht Conferenties bestaan al langer en veel gezinnen zijn enthousiast. Bijzonder aan onze samenwerking met de Eigen Kracht Centrale is dat we met de hulpverlening zo goed mogelijk aansluiten bij het plan die de jonge moeder samen met het netwerk heeft opgesteld. We werken samen aan de doelen en kijken of ze gehaald worden. Ook op andere plekken binnen Altra zetten we Eigen Kracht Conferenties in. Jonge moeders zijn tevreden over de begeleiding die ze van Altra krijgen. Ze geven het geweldig rapportcijfer: een 8,6! In de eindevaluatie gaven ze zelf aan of ze baat hebben gehad bij de hulp van Altra. Zie de cijfers hieronder.
Is de situatie verbeterd? Functioneren jongere verbeterd
63%
Functioneren gezinssysteem verbeterd
61%
Doelen geheel/gedeeltelijk behaald
86%
Met mijn gedachten ergens anders ben ik altijd overal Loesje
Samen met het netwerk werken aan veilige gezinssituatie Bij Signs of Safety maken we samen met het netwerk afspraken om de veiligheid in het gezin op orde te krijgen. Tycho Vecht is gedragwetenschapper en trainer bij Altra: ‘Iedereen krijgt de kans te zeggen wat goed gaat, wat zorgen baart en wat er moet gebeuren. Het veiligheidsplan is van ons samen. Regelmatig bespreken we hoe het gaat en stellen het plan bij waar nodig op basis van de ontwikkelingen.’ Hoe ernstig de situatie ook is, deze benadering biedt volgens Tycho meestal mogelijkheden. ‘De bloedband is altijd dikker dan de hulpverlening en het is een goede stok achter de deur. Het grote voordeel van Signs of Safety is dat het duurzaam is. Op het moment dat de hulpverlener er niet meer is, moet de situatie veilig blijven. Vrienden en familie houd je. Zij kunnen een duurzame oplossing bieden.’
Cliënten aanmelden? Hoe komen cliënten en leerlingen bij Altra terecht? In 2012 veranderde er heel wat. De verwijzingen voor vrijwillige hulpverlening heeft zich grotendeels verplaatst van Bureau Jeugdzorg naar het voorveld, zoals de Samen Doenteams, Ouder Kind Centra, Centra Jeugd en Gezin of zorg en adviesteams. Vaak worden we gevraagd mee te denken over de juiste begeleiding voor een cliënt, voordat een verwijzing tot stand komt. Bij wie kunt u terecht voor hulp voor uw cliënt of leerling?
Amsterdam Noord, Centrum, West en Zuid, Zaanstreek, Waterland Marjolein Kooij T: 06 138 33 709 E:
[email protected] Amsterdam Nieuw-West, Amstelland en de Meerlanden Jan Keessen T: 06 127 84 650 E:
[email protected] Amsterdam Oost, Zuidoost Piet Alkemade T: 06 127 84 444 E:
[email protected] Altra College Tineke Breedveld T. 020-8119944 E.
[email protected]
14
Jaarverslag 2012
15
JAARVERSLAG 2012
Altra nu en straks Stichting Altra | www.altra.nl |
[email protected] | 020 - 555 83 33
w w w. a l t r a . n l
