jaarverslag
2004
., _
'
?g
f Grontmij
m q»
7:.‘ ‘àÏF. _
-‘
j
‘
i:
i
jaarverslag
f Grontmij
2004
Kerncij-fers
1004 0mzet (x
1.000)
Omzet buitenland (x
1.000)
Toegevoegde waarde (x
Toegevoegde waarde per pevsoon (eigen personeel) €
Bedrijfsresultaat (x 1.000)
2000’
411.139
451.475
495.273
51 1.050
36.5s:
128.896
104.618
101.749
96.091
161.612
207.060
220.510
209.070
202.430
61
56
S8
57
54
1
1.000)
2001‘
2002‘
2003
€
14’SI2€
€
-2.778
€
18.114
€
24,91
1
472.156
€
25.886
Resukaat na belastingen exclusief incidemele 7.589
€
13.858
€
14.472
€
1
6.03 1
€
14261 14261
€
Resultaat na belastingen (x 1.0001
É
4.91 4
€
13.858
€
1
1.070
E
1
6.03 1
Resultaat na belastingen + afschrijvingen (x 1.000)
€
26.243
€
7.974
€
30.188
€
24.314
€
30.48 1
€
170.566
€
280.187
€
356.864
€
317.338
€
277.300
€
I-ILZÜ
€
1
12.388
€
1 1
1.727
€
96.162
€
86.563
€
20.312
€
28.488
€
87.783
€
62.227
€
54.390
baten en lasten
Totaal eigen en
(x 1.000)
vreemd vermogen (x
Groepsvemwgen (x
1.000)
1.0001
Leningen en overige kredieten (x 1.000)
<0.6%
3,7%
4.996
5,5%
’0%
2,8%
2,2%
3,4%
44%
40%
31%
30%
31%
11,1 9h
4,4%
13,3%
12.1%
4.041.230
4.041.230
3.937.875
3.825.813
Bedrijfsresultaat/omzet (EBTT)
3,195
Resultaat na belastingen/omzet
1,095
Groepsvermogen/balanstotaal
Rendement op groepsvermogen Uitstaande aandelen: ultimo
1
1
I
9,8%
3.711.197
Resultaat na belastingen per aandeel"
E
3.53
€
1,22
î
3,52
Ê
2,89
€
4.32
Dividend per aandeeW’
€
1.74
€
0,76
€
1,41
€
1,51
€
1,73
Uitgekeerd stockdividend (in aantal aandelen)
Dividend in 9h van resultaat na belas!ingen""
-
103.355
50%
40%
1
12.062
114.616
40%
40%
1
20.928
40%
Hoogste koers
€
40€
22
€
39
€
43
€
35
Laagste koers
€
13€
14
€
18
€
31
€
28
Slotkoers
G
40€
22
€
18
€
34
€
33
3301
3.730
3.810
3.664
3.766
Gemiddeld eigen personeel buitenland fie
MI
687
711
628
814
Gemiddeld ingeleend fte
134
280
336
349
368
3.611
4.01 0
4.146
4.013
4.134
Gemiddeld eigen personeel ?e
Totaal fte
(inclusief buitenland)
lndusM Gronlmij-De Wtger v» l. Vagmn lnduslnal V,o.!. en Verwerklng Bedn?safvalslo?en Maasvlakle Cv Indien in de a»; van u’: ma...» aandvlen len 1eme van agno m’. ullgeqeven. zun de (ijlers conlorm
m
de Rkhllijnen V00! u’ Jaarve?laglagglng ‘m’ ‘n’ ultgifte gxonigeeld‘ u’... keuze in aandelen si in contamen. m zoos en 2004 uitsluilend m conlarnen. m 2001 en zoo: in ‘x’ van n’: resullaat na belasllngenexduslel incidente]: balvn en Iasxen
Inhoud
Kerncijfers
lnforfnatie voor
de aandeelhouders
Personalia Raad van Commissarissen
Bericht van
de Raad van Commissarissen
Personalia Raad van Bestuur
Voorv/oord
Verslag van de Raad van Bestuur
Terugblik 2004
Slrategie
Mark!
Risicobeheersing
Financiële gang van zaken
Medewerkers Corporate govemance
Duurzaam ondernemen Vooruitzichten
Jaarrekening
Verslag van de Stichting Preferente Aandelen Grontrnlj
Verslag van de Stichting Adminlstratiekanloorvan Aandelen Grontmij
Management bedrijfsonderdelen
NV
lnformatie voor de aandeelhouders
STRUCTÜURVENNOOTSCHAP, MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL Grontmij
is
een slruciuurvennoorschap. Hei maatschappelijk
kapiiazil
van € 15 miljoen
gewone aandelen met ecn nominale waarde van € 1 en 5 miljoen preferente aandelen met een nominale waarde van € l, Per 31 dvcember 2004 waren er 4.041.230 gewone aandelen geplaatst. Er waren per diezelfde datum geen 1s
verdeeld in 10 miljocn
preferente aandelen geplaarst.
CERTIFICEIIING EN BEÜISNOTERING De Stjchting Administratiekantoor van Aandelen Grommij NV beheerr circa 98% van de gewone aandelen Grontmij waariegenover certi?caten van aandelen Grontmij zijn uitgegeven, Hetjaanferslag 2004 van de Stichting is opgenomen op pagina 71 van dil verslag. De certi?caten van gewone aandelen Grontmij staan genoteerd aan de Effectenbeurs van Euronext Amsterdam. Natuurlijkc personen die certi?calen bezitten. kunnen deze decertiñceren rot een
maximum van 1% van
her geplaatste aandelenkapitaal.
Grontmij maakt onderdeel uit van het door Euronext geùitrod uceerde NexLPrime segment. Dit segment bevat bedrijven uit de n-aditionele sectoren, die speciñeke regels over ?nanciële communicatie naleven, naast de reeds bestaande verplichtingen.
De NextPrime heeft een eigen index op de Effectenbeurs van Euronext.
INVESTOR RELATIONS 4
Ook dit jaar
is
aan de communicatie met parliculiere beleggers. pox-Lfoliomanagers.
grootaandeelhouders en analisten - mede vanwege het aangekondigde desinvesterings-
programma -
ruirne aandacht besteed.
Bij
de presentatie van de halfjaar- en jaarcij fers
kregen de analisten uitgebreide achtergrondinformatie. Daarnaast zijn diverse
gesprekken me! grootaandeelhouders en portfoliomanagers gevoerd.
PARTICIPATIEREGELING Sinds 1999 kent Gronrmij een participatieregeling. Deze regeling biedt medewerkers
de mogelijkheid indirect deel
te
nemen in
het kapitaal van de vennootschap.
Via de Stichting Medewerkersparticipatie Grontmij participaties kopen.
De
kunnen
zij
zonder iransactiekosten
parricipaties die de Stichting uitgeeft. zijn gedekt door
op de
Euronext aangekochte certi?caten van aandelen. Ultimo 2004 hadden 430 medewerkers (2003: 476) ingetekend voor
ruim 58,000
participaties (2003: 60.707), circa 1,5% van het
kapitaal van de vennootschap, Er besraat geen optieregeling, noch voor de Raad van Besruur.
noch voor de medewerkers.
KAPITAALBELANG De ‘Wet Melding Zeggensehap in
ter
beurze genoteerde vennootschappen 1996‘ verplicht
aandeel- en cerri?caathouders van beursgenoteerrle ondernemingen een kapiraalbelung
van 5% of meer
le melden bij de Autoriteit Financiële Markten en de vennooischap. De volgende cerii?caathouders hadden ultimo 2004 een belang van 5% of meer:
Stichling Pensioenfonds Grontmij
93%
Delta Deelnemingen Fonds
8.12»
ING Groep
65%
Allianz Nederland Groep
5,9%
Delta Lloyd
15.2%
Generali Holding Vienna
51%
VOORKOMING MISBRÜIK VOORWETENSCHAP Ter voorkoming van misbruik van voorwetenschap is een reglement van toepassing.
2004 aangepast. Aan het reglement
Dit
is
het
management van
in
vertrouwelijke informatif:
waarin
zij
zijn
commissarissen. bestuurders.
diverse bedrijfsonderdelen en overige medewerkers. die over
kunnen beschikken. onderworpen‘ Voor hen gelden perioden
niet in aandelen
en certiñcaten Grontmij mogen handelen. Deze gesloten
perioden worden binnen Grontmij
tijdig
van tevoren
schriftelijk
aangekondigd.
HET ÇRONTMIJ-AÀNDEEL 2004
Bedragen in euro ne: aandeel
2003
2002
2001
2000
Resultaat na belastingen
3.53
1,22
3,52
2.89
4,32
Resultaat na belastingen + afschrijvingen
6,49
4,44
7,67
6,36
8,21
Dividend
1.76
0,76
1,41
1,51
1.73
Pay-out percemage’
50%
40%
40%
40%
40%
40 23
22
39
43
35
Laagste koers
14
18
31
28
Sloxkoers
40
22
18
34
4.041.230
4.041.230
3.93 7.875
318251813
Hoogsle koers
Aantal gewone aandelen
‘
m 20m
33 3.711
,1
97 5
en 2003
in
‘x’
van ne! reauïtaat na belaslingen (‘xclusæl uuidentele bazen en Inuen
KOERSVERLOOP De koersontvrikkeling van hct Gronrmij-aandeel. vergeleker: met het vcrloop van de
AEX en AMX
30
20
[in
procentcn] vzmaf 2001.
î _ ÎAEX
Grontmij
ÀMX
‘
"
-50 -60
als volgt:
_ _
10__
.‘"
is
_ _
À
v’
« x4
_
"v/
’ _
-70
2oo1
l
2002
1
2003
|
2004
ÀANTAL VERHANDELDE KANDELEN He! aanlal verhandeldc aandelen Grontmij 0p de Effccrcnbeurs van liuruncxr Amsterdam perjaar vanaf 2001
is
hieronder wcergegeven.
Aanbal x 1,000 stuks
3500 3.000
2.500
2.000
1500 ‘LŒO
1
_ î _
S00
_..
_-
1
6
0
2Œ1
2GB
21112
AGENDA 18 mei 2005
Publicatie cijfers 1’ kwartaal 2005
19 mei 2005
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
18 auguslus 2'005
Publicatie hal?aarcijfers 2005
10 november 2005
Publicatie cijfers 3‘ kwartaal 2005
1
5 maar!
2'
006
Publicarie jaarcijfers 2005
16 mei 2006
Publicalie cijfers
17 mei 2006
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
17 augustus 2006
Publicatie hal?aarcijfevs 2006
9 novembev 2006
Publicatie cijfers 3* kwartaal
1*’
kwanaal 2006
2006
IŒO
Personalia Raad van Commissarissen
H. Wlegnl (voorzittef)
Leeftijd 63 Nationaliteit Nederlandse Geslacht man
Benoemd 1994 Herbenoemd 1998. 2002 Aftredend en nier herbenoembaar 2006 Huidige func?es voorzitter Zorgvene de Raad van Commissarissen van Nederlands Omroep Produktiebedrijf NV. De Meeuw BV. Copaco NV. Van Gansewinkel NV. Burgers Ergon BV. Comm BV, Enertel NV Lid van de Raad van Commissarissen van Arriva Nederland NV, ABN-AMRO Bouwfonds Nederlandse GEHIEEIIÏEH NV. Nationalevacamrebanknl BV Lid van de Raad van Advies van Deloitte. keraars Nederland. voorzitrer Centraal Brouwerij Kantoor Voorzitter van
O'I'TO Uitzend Kracht.
ROgroep. Straetholding.
PJ’. Snoep (vice-voofzittef)
Leeftijd 65 Nationaliteit Nederlandse Geslacht
man Benoemd
1995
Herbenoemd 1999.
2003 Aftxedend en niet
herbenoembaar 2007 Belangrijkste eerdere functie voonittcr Raad van Bestuur Koninxklijke Grolsch NV Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Medisch Spectrum Tweme BV Lid van de Raad van Toezicht van Staatsbosbeheer. GJ.A‘ van der Lugt Leeftijd 64 Nationaliteit Nederlaudse Geslacht
man Benoemd 1991 Herbenoemd 1995,
Aftredend en niet herbenoembaar 2005 Belangrij kste eerdere functie voorzitter Raad van BesLuur ING Groep NV Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Siemens NV. Stadsherstel Amstcrdam NV Lid van de Raad van Commissarissen van ING Groep NV Vice-voorziner van de Raad van Toezicht van Academisch Ziekcnhuis 1999. 2003
Groningen.
F.L.V.
Meysman
Izeftijd 52 Nationaliteit Belgischc- Geslacht man
Benoemd 2001 Aftredend en herbenoembaar 2005 Belangrijkste eerdere functies voorzilter Raad van Bestuur Sara Lee/DE
Lid
NV en
Executive Vice Presidcnl en Director Sara Lee Corporation
van de Raad van Commissarissen van VNU NV Bestuurder van GIMV (Gewestelijka
lnvesterings Maatschappij voor Vlaanderen), Spadel SA, Pinquin NV.
J.P.1’ee|en
Leeftijd 58 Nationaliteit Nederlandse Geslacht man Benoemd 1998 Herbenoemd 2002 Aftredend en herbenoembaar 2006 Huidige functie algemeen directeur Coôperatieve Bloemenveiling FlomHolland u.a. Lid van de Raad van Commissarissen van DLV Adviesgrocp NV.
De leden van de Raad van Commissarissen hadden op 31 december 2004 geen De bezoldiging van (le Raad van Commissarissen is opgenomen op pagina 58 van dit verslag. lcerti?caten van) aandelen Grontmij in bezit.
De vermelde leeftijd
is
die op 31
december 2004.
7
æuæ/‘î
_-
Ê
g
_
Î
A] ,
L
_
A4
‘
-
l
J.
_
__û
’
_
,
-f’ _,, f;
‘M
I
__
._.
‘«=_1;1_. "
_‘
‘
..
‘
..
"_
w!
.
., v
x
-.=‘
r;
w,
‘r n
‘
51-»
‘ v
w
’
_.
vî‘
.
-
.,‘-_"
N ;-
_
‘?î_ ,, ‘
..
l
_
3%
_
x
‘
I -‘
‘f
L
.
"
""
‘
‘-
_
é’-
-
‘â’
r « '
,
=
‘M.
1ËËïïî--"' 2
‘J?
I
7
L
-1‘
_
-
ñ
_,‘_
‘f
c
,
"
'
‘
l
‘?v
.'
\
\
_
v, i‘;
v
Z|ekenhu|s Rovnerenland
ne
Ho! mee? n-çcente gebouw van her Zækæhhnm Rxwerenland m Î|E| dareen ‘?weer van de jaren wchng Toemma van hex aanxal parlenren en de slrenge normen voor zxekenhwzên nopen zox gvoozschaluge venovane en nleuwbouw. in 2000 kr?vq Grontmr] opdrachl van Hevo Bouwmanagemem voor de adwsermg van de techmsche mslalbaues De nleuwbouw gaat verpleegafdehngen en polvkhmeken hulsvesten. Momenteei zqn de vcovberewdmg van de renovatvs- en unrbrexdwng van de Orvafdehng en de memzbonw mm de (en rale enuee m voHe gang Gvomm‘; geefr ook LKJVKPË ovev de hustructurumg van de enerqmvoorzienuwg van hui zœkenhms, de bouwfysxca ‘zkoestvek en de med|s
Zuidelnjke
Amsterdam
IJ
oever Amsterdam
met de ontwdckelang van de Zulde sen nweuw stuk bm?ê?Sldd Elblj Nuusl
knjgt
hjke U-oever
womngen komen er Cukurele mste?nngon, harem bedrijfsverzanwergebouuven en kantoren De Zmde Inke U-oever bestaar un zes e?anden WddIO?dET de Oostelijke Handeiskade en he! Weslerdokzu?and
Smds 1998 untploonen publieke en pnvate parmen parallel aan elkaar houwactiviteulen Het (oovdme ren van de (ogrsnek, opslag en Ïljdëhjkt bouwonoer komens |n hel krappe bouwgebied vs van crucmle betekenns Vanwege haar kcnnïs en kunds op het gemed van pvoject en prucesmanagemenr kreeg
Een gezond bmnenkhmaat
Pmemen en
bëwoners van zœkenhmzen’
vevpleeg en verzorgnwgshuaen znn vaak kwets bdàf en vatbuar voor mlecnes Een gezond bmnenkhmaat IS voor hen van cruuaal belang HEI kuwdevdvensxencentvum Twmkehng van snch nnq Wendel kreeg een comfovxabel en gezond bmvwenkhnwaat m0! her nxeuwe Concept van nexonkemacnvervng Zelfs de vennlatnekanalê? er voosters zqn geheeî m de vloerconstrucne gem tegreerd De energnevoorzoenmg 1s gebaseerd op
Gemeenle Amsterdam voor de uiwcennas coordmaue van de Ooslelïjke Hmuielskade en h?x Weslerdokse?and De uxzvoenngmzoordlnam van de nabngelegen Panamaknoop (verdnepl gelegen halle van de WHrarnI hebben we in opdrachl van Stadsdeel
koude en warnneopslag l? de bodern m convbf mue me! een warmtepomp Koelmg vmdt plaats me! reîanef hoge temperaluren en verwarmmg ‘ne! ‘age temperaturen Daavdoor reahseren wl] sen pane-n bmnenkhmaat met een bqzonder Iaac enevcyeverbunk Met de huudlge lechnleken IS geen energœzuumgur gebouw te realnseren’ De Gfonnm] mbreng was de bouwconstructne
Zeeburc; gedaan.
en de technrschc uwstallalleä
Gmnnm; opdracht van
m‘! Ontwikkehngsbedrwyî
v‘ F
X
> ,
‘LËIIÙE
4
_' .-L
‘l
Î’
ff‘ Jfïf‘
’
Lu,-
ya
y
I
_
(C) "f??
‘ê
B
i?
\i‘
f
‘
,
D
|
‘-
f
nnqf‘L »
‘
î
‘j.
:î
=.
_ l
i?’ w
[if
_ ..
.
Q ’ieter Vreedeplein Tilburg
n hartje Tnlburg
korm een nieuw sxadscentrum.
xmzocmd dOOr fraai vormgegeven bebouwing: Pieter Vreedeplein. Wie in de zoekomst de xinnenslad bezoekt krijgl een groom aanbod aan vinkels, cafés, Iunchrooms en vesxaurams. Een xioscoop, een Family Entevtainment Canter en errasjes zorgen voov de levendigheid. 1er Pieler Vreedeplein bled! ook plaats aan 31 appanementen, een ondergrondse parkeer|afage en een ?etsenstalling. In opdracht van \e\
Souwfcnds MAB BV en de gemeeme Tilburg PPHonsuuctie) voert Grommij-dochter Kats iwaalwijk het proje?management over dix wmvangrijke project. Zij verzorgr œvens het >ouwtoezicht rijdens de uiwoering. Wanneer le
.
metamorfose |S voltooid (2007) heef! Tilburg amactieve binnensrad met een meuw elan,
ren
Casino Breda innovatief verlicht
Renovatie Slot Zeist
Hel nieuwe Holland Casino in Breda is gevesligd m een voormalig zesuende-eeuws klooster. Om hel tasinu te realiseren werden op en onder de vroegere kloostevtuin twee grole speelzalen gebouwd. Het rustieke monumentale gebouw is aan de binnenzijde volledng geskript‘ en kreeg totaal nieuwe installaties voor onder andere khrnaat, beveiliging, brandvexligheid, enevgievoorziening en verhchting. Grontrnij ontwikkelde en realiseerde de totale technische infrastructuur. In samenwerking me! de imerieuvarchitect ontwikkelden wij speciale Ivchtarmaturen voor boven de speeltafels. Als lichtbron gebruiken we de enevgiearme LED’; Opvallend IS ook dat een beveiligingscamera in de armawur is gemtegreerd. Deze noviteit is genomineerd voor de innovatieprijs van Uneto VNI. de ondememevsorganisane voor de mstallatiebranche en de
Slot Zeist
n
technische detailhandel‘
|s het boegbeeld van de Srichtse Luslwarande, een govdel van buitenplaatsen tussen De Bilt en Rhermen. Gebouwd in de zevenKiê?dê eeuw. He! kastee! Iiep in de Tweede Wereldoorlog grote schade 0p. Na een grouischalige renovatie en herbouw in de jaren zeslig is het slot intussen weer toe aan een flinke opknapbeurt. Grontmij verw|erf opdrach! voor het advies over de vervanging van de mstallalies. Dat vereist naast gedegen technische kennis‘ (realiviteit en respect voor de historie. lmmers monumentale panden zijn niet le vevgehjken me! hedendaagse gebouwen. Me: onze referenties als het Tuschinsky-theater, Paleis Het Loo en het Muiderslot kan Slot ZEÎSI vekenen op een veramwoord en mooi resullaat. Verwachte oplevering eind 2006.
Bericht van
de Raad van Commissarissen
JAARIEKENING EN DIVIDEÛD opgesteld (loor de Raad van Bestuur en is geconlroleerd accountants hebben de jaarrekening voorzien van een gondkeurende verklaring. Deze is opgenomen op pagina 67. De Raad van Commissarissen stelt de Algcmene Vergadering van Aandeelhouders voor de jaarrekening vas: te
Dejaarrekening over 2004
door
is
KPMG Accoumants. De
stellen.
Daamaast stelt
hij
voor de Raad van Bestuur decharge te verlenen voor het
gevoerde beheer en de Raad van Commissarissen voor het toezicht. Het besluii van de Raad van Bestuur om van het resultaat na belasringen ad € 14.3 miljoen (2003: € 4,9 miljoen] een bedrag van € 7.1 miljoen me te voegen aan de algernene reserve resterende bedrag is door de Raad van Commissarissen goedgekeurd. Als dividend zal het
worden uitgekeerd. Dit bedraagt €
1.76 par aandeel.
Het dividend wordt uitsluitend in
contanten ujtgekeerd.
De Raad van Commissarissen hee? zes keer vergaderd met de Raad van Bestuur. Ln al deze besprekingen zijn de algemene gang van zaken en de ?nanciële positie aan de orde geweest. Tijdens de vergaderingen van de Raad van Commissarissen met de Raad van Bestuur zijn daarnaast nnder andere de vulgende onderwerpen uitgebreid aan de orde geweest: °
10
f
f ' -
°
de marktontwikkelingen in Nederland, België en Duitsland: de voortgang van de eind 2003 ingezette reorganisatie: de strategische ontwikkeling van de vennootschap waarbij de focus ?gt op de kennisintensieve acxiviteiren: de stand van zaken over de desinvestering van de kapitaalintensieve activiteiten; de pensioenregeling van de medewerlœrs; de ontwikkelingen op het gebied van corporale governance; de inrichting en het functioneren van het interne risicobeheersing- en controlesysteem
van de vennootschap.
De Raad van Commissarissen heeft op 10 maart 2004 het Reglernent Raad van Commissarissen. het Reglement Audilcommissie en het Reglement Benoemings- en Beloningscommissie vastgesteld. 0p dezelfde datum is her Reglement Raad van Bestuur door de Raad van Commissarissen goedgekeurd. Na evaluatie heeft de Raad van Commissarissen zijn pro?elschets aangepast en op 10 november 2004 vastgesteld. In drie besloten vergaderingen besprak de Raad van Commissarissen zijn toekomstige samenstelling. zijn eigen onafhankelijkheid en functioneren. dat van zijn commissies en dat van de individuels leden van de Raad van Commissarissen. Ook is het ?mctio-
neren van de Raad van Bestuur als college en het functioneren van de individuele leden besproken. Een clelegatie van de Raad van Commissarissen heeft in twee vergaderingen van de Ondernemingsraad met zijn lcden van gedachten gewisseld. Een afvaarcliging van de Ondernemingsraad sprak me! de voorzitter van de Raad van Commissarissen over de samenslelling van de Raad van Commissarissen in de kumende jaren. De Raad van Commissarissen stelt dit open en construclieve overleg zeer op prijs.
géén van de leden van de Raad van Commissarissen meer dan geweesr. De heren Snoep en Meysman hebben één vergaclering afwezig één vergadering nier kunnen bijwonen. Cummissarisscn van van de Raad In het verslagjaar is
C OM M SSl ES l
Onven-ninderd zijn eigen verantwoordelijkheid kent de Raad van Comrnissarissen twee vaste commissies.
Auditcommissie
De Raad van Commissarissen vervull collectief de rol van auditcommissie. De heer Van der Lugt is voorzitter. De commissie heeft in 2004 drie keer vergaderd. De vergaderingen werden gedeeltelijk bijgewoond door de exteme accountant. In de vergaderingen zijn onder meer de volgende onderwerpen aan de orde geweest: ‘
de jaarcijfers 2003 en de hal?aarcijfers 2004;
‘
de inrichting en het functioneren van het interne lisicobcheersing» en conlrolesysteem van de vennootschap:
‘
de invloed op de balans en winst- en verliesrekening ten gevolge van de invoering van
-
de werking van Oracle binnen de vennootschap: het functioneren van de externe accountant;
International Financial Reporting Standards (IFRS) par
° ‘
1
januari 2005:
de rol van de interne auditor.
met een afvaardiging van de auditcommissie en de Raad van Hcstuur is de keuze van de accountant voor de controle van de jaarrekening 2004 en verder besproken. Diverse accountantskantoren hebben hiervoor hun controle aanpak gepresenteerd en een offerte gedaan. Dit heeft geleid tot een advies aan de voltallige Raad van Commissarissen. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ln een afzondcrlijke bijeenkomst
d.d, 19
mei 2004
Accountants
is
NV te
voorgesteld de opdlacht voor de centrale te versuekken aan
KPMG
Rotterdam, De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft
con forrn het voorstel besloten. Gezien het vewult.
is
feit
dat de Raad van Commissarissen collectief de rol van auditcommissie
niet afzonderlijk cloor de auditcommissie aan
de Raad van Commissaris-
sen geadviseerd. Van alle vergaderingen zijn verslagen gemaakt die ter beschilddng zijn gesreld aan de leden van de
Raad van Commissarissen.
Benoemings- en beloningscommlsäie
De benoenlings- en beloningscommissie bestaat uit de heren Wiegel en Teelen. De commissie
(voorzitîer)
tweemaal bijeen geweest. ln deze bespreldngcrl zijn in hoofdzaak de volgende onderwerpen aan de orde gekomen: f -
is
de toekomstige samenstelling van de Raad van Commissarissen; het functioneren en het beloningsbeleid van de Raad van Bestuur en
de Raad van Commissarissenï °
het remuneratierapport 2004;
‘
de pro?elschets van de Raad van Comrnissarissen.
Ovcr
alle
vermelde onderwerpen
is
door de benoenuings- en beloningscommissie verslag
geclaan dan wel geadviseerd aan de Raad van Commissarissen.
BELONINGSBELEID In hct verslagjaar
is
door de benoemings- en beloningscommissie en dc Raad van
Comrnissarissen uitgebreid gesproken over het belonizrgsbeleid.
11
Raad van Bestuur Het beloningsbeleid voor de Ieden van de Raad van Bestuur
is
erop gericht besruurders
die leiding geven aan de vennootschap. als toonaangevend Nederlands advies-
en ingenieursbureau met gedeeltelijk internationale activiteitexx. te motiveren prcstaties en le binden aan de continue ontwikkeling van de vennootschap.
IOI
goede
Voor het beloningsniveau van de leden van de Raad van Bestuur geldt als referentie het beloningsniveau van leden van de Raad van Bestulnr van andere Nederlandse beurs» genoteerde ondernemingen in de (bouwgerelateerde) sector. rekening houdend met complexiteir. omvang en risicopro?el. Bij het vaststellen van het beloningsniveau van
de leden van de Raad van Bestuur worden hun speci?eke veranrwoordelijkheden in
aanmerking genomen.
De heloning van de leden van de Raad van Bestuur In het beloningssysteem
is
is
contractueel vastgelegd.
naast het vaste salaris een variabele beloningscomponent
opgenomen. Deze component bedraagt maximaal 40% van het vaste salaris. De vergoeding bij onvrijwillig ontslag bedraagt voor de leden van de Raad van Bestuur maximaal een jaarsalaris. van de leden van de Raad van Bestuur is geplaatst in het perspectief van de strategische veranderingen die de vennootschap in de periode 2003-2007 doormaakt. De drie leden van de Raad van Bestuur zijn in 2003 allen voor onbepaalde tijd in hun functie benoemd. Hun functioneren wordt minimaal éénmaal per jaar beoordeeld door Het vaste 12
salaris
de benoemings- en beloningscommissie. In de periode
20044005 wurden de vaste jaarsalarissen niet verhoogd. behoudens
eventuele procenmele aanpassingen confonn de regeling van Grontmij-medewerkers die
onde: de Gronmxij-CAO vallen.
De °
vaste jaarsalarissen kcnnen in de periode tot
Dc variabele beloning is -
en met 2007 de volgende bandbreedten:
vuor de voonitter van de Raad van Bestuur: € 230.000 - € 275.000: voor de overige leden van de Raad van Bestuur: € 200.000 - € 245.000. als volgt
opgebuuwd:
Rcsultaata?lnnlcelijk
60% van de
variabele beloning wordt uilgekeerd indien het resultaat na belastingen in
het belreffende jaar gelijk
is
aan het door de Raad van Commissarissen goedgekeurde
budget, Onder 90% van het budget vindt geen uitkering plaats: tussen 90-100% van het
budget wordt geïnterpoleerd, °
Waardea?lunkclijk variabele beloning is gekoppeld uan de waardeontwikkeling van de vennootschap. Over ecn periode van drie jaar wordt de gemiddeldc jaarlijkse koersontwikkeling van de vennootschap vergeleken me! de gemidclelde jaarlijkse koers-
40% van de
aan de Effectenbexlrs van Euronext Amsterdam genoteerde ondernemingen. Bij 0% verschil [of negatie? is er geen uirkcring, Bij 10% vcrschil [koersontwikkeling Grontmij boven overige ondernemingen] wordt de maximale ontwikkeling van
40%
alle
uitbetaald‘ Daarrussen wordt geïnterpoleerd. De eerste periode betreft de jaren
2003. 2004 en 2005.
Her resultaatathankelijk deel van de variabele beloning word! uitbetaald in her boekjaar na de vaststelling van de jaarrekening over hel voorgaande verslagjaar. Het waardeafhankelijk deel wordr op basis van bovenstaande criteria voor her eersl in 2006 uitbetaald.
De leden van de Raad van Bestuur nemen
€ 98.898 deel aan de regeling van de
tot
Stichting Pensioenfonds Gronîmij onder dezelfde condities als de overige meclewerkers
van de vennootschap. Hierboven gelden individuele pensioenregelingen. De heer T‘hijsen neemt van € 98.898 tot € 197.796 deel aan een afzonderlijke regeling die is ondergebracht bij
de Srichling Pensioenfonds Grontmij. Boven € 197.796 geldt een beschikbare
premieregeling rot 25% van het excedent. Voor de heer Dral en de heer Van der Werf
boven € 98.898 beschikbare premieregelingen tot 25% van het excedent.
gelclen
De leden van de Raad van Besruur kunnen op
clezelfde voorwaarden als alle overige
rnedewerkers participeren in de Stichting Medewerkers Participatie Grontmij. De leden
van de Raad van Bestuur hebben géén optieregeling.
De beloning van de Raad van Bestuur in het verslaaar
is
opgenomen op pagina
S8.
Raad van Commissarissen
De beloning van de Raad van Commissarissen is
vast en onafhankelijk van de resultatcn
van de onderneming. De beloning wordt vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, De beloning wordt periodiek getoetst door de benoemings- en belonings-
commissie van de Raad van Commissarisscn.
De beloning voor de Raad van Commissarissen in het verslagjaar is opgexxcmen op 13
pagina 58,
SAMENSÏELLING ln het verslagjaar is direct
na de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de heer
MJ. Varekamp volgens hcl rooster afgetreden. De vennootschap is de heer Varekamp (lid van de Raad van Commissarissen sinds 1986) zeer dankbaar voor zijn enormc betrokkenheicl en alerlheid. zijn bestuurlijke
In ].P.
2005
ËTECÎCII
De vennootschap heeft goed gebruik kunnen maken van
ewaring. van zijn kennis van de agrarische sector en de overheden.
de heren GJA, van der Lugt en
F.L.V.
Meysman af, In 2006
zullen de heren
Teelen en H. Wiegel afn-eden. De heren Van der Lugt en Wiegel stellen zich niet
herbenoembaar. De Raacl van Commissarissen draagt de heren ].H.]. Zegering Hadders en
S.E.
Eisma voor
[DI
benoeming en de heer
FJ..V.
Meysman voor tot herbenoeming door
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders die zal worden gehouden op 19 mei 2005.
binnen de pro?elschets van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen bestaat na deze benoemingen uit zes leden.
Alla kandidaten passen
De heer Zegering Hadders is CEO van ING Nederland. Hij zal binnen de Raad van Commissarissen de heer Van der Lugt opvolgen als ?nancieel expert in de zin van ‘best practjce’ bepaling IILlZ van de Nederlandse Corporate Govemance Code. De heer Eisma is advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek. Hij is onder andere expert op het gebied van corporate governance. Bovenvermelde voordrachten zijn in samenspraak met de Ondernemingsraad {Dl stand gekomen, De Ondernemingsraad heeft voor deze bcnoemingen besloten af te zien van zijn versterkt recht van aanbeveling en heeft positiefgeadviseerd, De Ondernemingsraad zal bij
de eerstvolgende benoeming wel gebruik maken van zijn verslerkt recht van
aanbeveling.
In 2004
is
in
heer Snoep
overeenstenaming met het Règlement Raad van Commissarissen de
rot vicevoorzitter
benoemd.
De personalia van de ledcn van de Raad van Commissarissen zijn opgcnonaen op pagina 7. Aile lcden van de Raad van Commissarissen zijn onaîhardcelijk van de vennootschap als bedoeld in principe IILZ en de bijbehorende ‘best practice’ bepalingen van de Nederlandse Corporate Governance Code.
Het verslagjaar was geler op de ingezene reorganisatie en de moeilijke marktomstandigheden geen eenvoudig jaar voor de vennoorschap. De Raad van Commissarissen heefl zeer veel waardering voor de inzet en resultaatgerichlheid van alle medewerkers. de Ondernemingsraad en de Raad van Besluur.
De
Bilt.
16 maarr 2005
H, Wiegel (voonitter) RP. Snoep (vicevoorzitter)
GJA. van der Lugt F.L.V. Meysman ].P.
14
Teelen
Personalia Raad van Bestuur
Van hnks ?ëâf
fê?htS.
nm 0m, Sylvn
mue".
Douwe van
S.
der Werf
Thijsen (voorxiner)
Leeftijd 45 Nationaliteil Ncdc|'landsu Geslacht (voorzitter)
man Benoemd
2001
llid].
Belangrijkste eerdere functie (lirecleur Grununij Advies
Nevenfuncties
lid
81
2003
Technick
VROM-raad. voorzilter Commissie Overheidsaanbestedingen VNO-NCW.
voorzincr (Îmnmissic Iïcnnomischm‘ on juridische Zakcn UNRI. in NedcrlancL lid Bestuur Triénnulo Apoldoorn.
licl
lid
Bestuur Platform Hout
Raad van Advies PPS-Groene Ruimte.
15 ‘<5
li‘
;«
G.P. Dral (directeur)
Leeftijd
4‘!
Nationaliteit Nederlandse Geslacht
eerdere functie dirvrtcnr Gronrmij Bunw ’l'
oezich\
Rabobank Zzmnsux-ck 0.0..
Iid
R’
man Benoemd 2003
Insrallaries
Belangrijkste
Neven?lncties
Wcrkgrovp Industrie ONRL
lid
lid
Raad van
Proces en
Systeenxinnnxvatiu in de BULIWSCCLOPCOIISLlllàlblt.
D.G.H. van der Werf (?nancieel directeur) [Æeftijd 49 Nationaliteit Ncrlcrlandsc Geslacht
man Benoemd 2003
Belzmgrijkste
eerdere functie ?nanciuul dircclvu r Ilccroma Fabrication Group Nevenfuncties
lid
van
de Raad van liconomische Azmgelegenheden Bisdom Rollerdam, LÏOCBHI Accounxanry Iïrasmns Univcrsiieit Rmterdam.
De leden van de Raad van Bestuur knnnen
gvbrxlik
makcn van de
[Ilogelijklïeid panifi-
paties te verwerven via de Stichling Medevverkersparlicipalie Grunlnxij en
daarnmc.
vvcnals dv n1cdc\ve1'km's. indirect deelnemen in her kapltaal van de onderneming. Via deu- wL-g bcschikt dv heur
S.
Thijsun nvcr 740 participatives en de heer G1’ Dral over .
3Sl parlicnwalies par ultimo 2004. Dc hccr G.P. Dral had 0p 31 dccmnbcl‘ 2004
Grommii in bezil. De uverige leden van de Raad van decembvr 2004 geen (certi?caten van! aandelen Grontmij in bezil
25 Œerti?caten van! aandelen Bvsrnnl‘
haddvn 0p
11
De bezoldiging van du Raad van Buluux‘ l.
is
upgcnonlcn op pagina 58 van
dit vcrslag.
van der Neut (secretaris)
Leeftijd 30 Nationaliteit Ncclurlandse Geslacht
man Functies secreraris van
de Raad van Bestuur. secretaris van de vennoolschap.
Du vcrmulde lcu?ijd
is
div op 31 deccmber 2004.
Voorwoord
2004 slond voor Grontmij in het teken van verandering. De gewijzigde omstandigheden op de markt en de ?nanciële situatie van de onderneming hebben geleid rot een herf structurering. Uit de cijfers van dit verslag blijkr dat intervenrie hoogst noodzakelijk was.
De reorganisatie van de Adviesgebrachr‘ Bovendien
is
S|
Ingenieursbureaus heeft het kostenniveau omlaag
de beheerstructuur sterk vereenvoudigd. Dit
is
zowel voor onze
klanten als de meclewerkers van grote belekenis. Een forse personeelsreductie was
onvermijdeüjk.
ln dit verslagjaar
is
een nieuwe koers ingezet: Grontmij is afgestapt van de scrategie met kapitaalintensieve projecten. Wij richten ons nu op de kennis-
vooral uit te breiden
intensieve clienstverlening me: hogere marges. Daarbü moer worden gedacht aan procesmanagement. contractmanagement en assermanagement voor gebouwen, gebieden
en infrastrucruur.
Onze uitgangspositie is dan ook De ?nanciële basis is solide, het een logisch gevolg
met de
afsluiting van het boekjaar 2004.
risicopro?el aanmerkelijk verlaagd en winstherstel zal
van de aantrekkende markt.
onze medewerkers. Immers. zonder bemanning wendt geen enkel schip zijn steven. Met grote veerlcacht, ondernemingszin en betroldcenheid werken zij aan de verbetering van de woon» werk- en leefomgeving. De denk- en daadkracht
Veel 16
zijn
sterk verbeterd
dank gaat
uit naar
.
van onze medewerkers dragen onderneming. Sylvo Thüsen
Voorzirter Raad van Bestuur
al
90 jaar
bij
aan de toekomst van ons land én onze
Verslag van de Raad van Bestuur
Terugblik 2004 HL‘!
jaar 2004 kan met YCChl bewogcn worden gcnoemd. Maatschappclijke onrust
un aangrijpende gcbcurlenissen in uigen land en wereldwijd behecrslen voorrdurcnd de berivhlgeving in de media. Mcer en mec!‘ undewindcn wij dal verandering en onzckerheid bcgrip
is
bij
on; huidigo beslaan horen en vanzclfsprekendheid een bctrelùelijk
geworden‘ Daî hebben wij ook
bij
Grontmij gemcrkl
dit verslagjaar.
WINSTHERSTELPROGRAMMA OPERATIE BODEM 2004 hebben wij onder de naam Opcmtie Bodem de grootsn‘ herstrutrurering in onze
In
bedrijfsgeschiozlenis moelcn cloorvocren. In de twcede hol? vzm 2003
dermare slechk dat ingrijpen noodzakelijk waS veilig t0 slellen. In Liric fasen zijn
0m de
nnderneming
en worden in 2004 en 2005 maatrugelen gonomen
gerichl op
duurzaam winstherstel van Gronlmij.
De
van het winstherstelprngramma Operalie Bodcln:
(1021811
wa» onze siluatie
Conlinuïteir van de
-
strucrurcle kostenlvesparing van € 15-20 nxiljoen:
‘
afbouw rentedragcnde svhulden met € 4045 miljocn: marge voor renie en belastixxgen {EBÎIÜ van de Advies- 8: Ingenieursburcaus van
° '
vL-rbetering kwaliteit van managenlclninforrnatiu:
°
vergroting marktslagkracht:
-
bereikcn van een cultuuromslag (van consensus naar cummitmcm].
Fase
1
Fase 2
6-79»:
17
a î.
Fase 3
i? |
De eerste fase
hebben erin
is
2004
|
2005
gcnnplementvcrd en voor ccn gmor dce] uitgevocrd. De nmaalregelen
gcrusxllteerd dal
we
aannlerkelijk op onze overhcadkosten hcbben bespaurd
en onze kasslromen onder controk‘ hebben. Hcl laatste dec-l van de koslenbesparing in
2005 worden bereikl,
zal
70
Regionale Europese speler
Hm houwcn
Jan ecn kzlruorcrlxu-rvn-rk dut ccn goecle lnkalu of rugiunule verunkvxwng
zocLmig dm vanuit vlk kumoux I11<39l1|c|'\‘dlâClpllllvî kunnen mwrden ummchoden uvcr de gehclu prmeclkuu-n. ‘[61! hugc eisexx ‘mu kcnni> en nrganiscrcnd vernmgun \"\n eun bedrut‘ Wij kwzen vuor con duldclijk rcgionuul ljuropuw proñcl. ccn stcrke hvvtl.
.
(ÎOHIÎILIHÏB u;1nv\’vz1ghuid
m
ucn beperkl ‘santal
wNedg-rland. Bulgic, ÜLIIÏSÎJIIHU vu in du
cconuu1iwcl1 relevunn- regiak
m
Lmden
o!
rcgiok
m
(mzc
lhuurn;\x'ktvlx
uwkonnl mapsgewijzu uirhruidmg
ïIurngxL
Dviv Izmdcn
mu
m
enkvlc
ÉÉH unkcle dcelmarkr xmcmun
wa- locuslululcn.
Iup IU mquvncuvw’ lie
Swuhsh
m1‘nrhrmmxhnrrnxu
l-cdvrnruwn
‘v!
m nwpu l
Qmmxlung Fnulnuch
.|u‘1 .‘\I’C|HlULT\
hrcngt 1m1ur1aar
du Ll?chundcrd urunlsk‘ kurwpuw l?gvgnxvtllw un ‘lrchuvenîcnhurvaus m kxmrx. Pmmcx op de liistvn 21m gclunvernl up hvr zmnml mvmwverkunw Arcach» ch Lrunumj hnudcn ?l» ‘h- |’LII'O1.\L’\1‘ID‘1FÏ
\||v
menue
hcl verlmw aux «vpnchu- \.m de
‘\‘vd1-x'|4xu1>u
du Svuvdlsh FcdL-nmon
ul
hurumn ÜUUH
Llllldv?lljk
U1l1(1ll'I'0l]llc'
ven
un};
|1;\;|1’\I‘\p11ch
(Ïomullmg Fngmeew «m1 :\rchlluu\
hmncn
‘w purkcn
lvrug’ ‘nhlm .
PosiLies
van de Nederlandse bureaus
in Europa:
2003
1998
Arcadis
3
Fugro
4
4
13
Il
DHV
19
10
Royal Haskoning
28
16
Tebodin
32
18
Oranjewoud
35
23
Kema‘
40
Holland Railconsult’
42 50
Grontmij
Tauw -
2
36
mes nog me! opgenumen
in
Thuismarkten Nederland. België en Duitsland beschouwen wij als onze thuismarktexl. Hier
is
de decenLrale besluitvorming over bouw. infrastructuur en milieu vergelijkbaar
en kornt een ?jnmazig kantorennetwerk dicht
bij
de ldanr het beste
tot zijn recht.
Wij willen er behoren [Dt de top 3 van advies- en ingenieursbureaus. een positie die wij
inncmen. Verdere uitbouw van onze pusitie in de thuismarkten door acquisities, In Nederland zijn evenmet name tuele acquisities gericln op hel verwerven van bureaus met specialistische kennis of op hem overnemen van te privatiseren overheidstaken. in Nederland al vele jaren
in België en Duitsland gebeuren
zal
ln het licht van de verdergaandc verstedelijking in Europa zijn
met name vraagstukken
op het vlak van mobiliteit. (spoorweglinfmstructuur en (hoog» en afvalïwaterbeheer van roenemend belang‘ Wij willen onze competenties op deze terreinen verder uitbouwen. Samenwerking mer grotere bureaus in onze thuismarlden wordt uitgewerkt. Focuslanden Polen, Hongarije en Tsjechië zijn onze focuslanden. Deze landen
wordeu
sterk beïnvloecl
door hel proces van de Europese eenwording. Vele langjarige programmas van de Europese Unie voor onder meer infrastrucruur. milieu en landbouw dienen ter versterking van de economische structuur, Naast gedegen kennis en toepassing van
het Europese aanbestedingsrecht is lokale aanwezigheid noodzakelijk. In de focuslanden zullen wij voor het rendabel uitvoeren van prujecten lokale ingenieursbureaus overnemen. Deze bureaus dienen als bmggenhoofd voor verdere uitbouw van ons kanmren-
netwerk
in de toekomst.
Door de combinatie van onze thuismarkten en focuslanden zal de ingezette koers van een lokale speler naar een regionale Europese speler worden voortgczet. Samenwerking met grotere bureaus wordt verder uitgewerkt. Ons doel is om eind 2006 een stevige positie te
hebben
in
de Europese markt
12
25% omzet in buitenland).
21
Markt NsosnLANo Het totale bouwvolume in het jaar 2004 is 1% gekrompen. Het Economisch lnstituut voor de Bouwnijverheid (E13) verwacht dat hel bouwvolume in 2005 een roename laal zien van circa 2%. De investeringen. met name in de grond- weg- en waterbouwsector. .
Het EIB meldt dat de totale productie over de middellange termijn (2005-2009] gemiddeld met 1% perjaar zal toenemen. Vanaf2006 liggen de rijksuitgaven zijn fors gedaald.
voor wegen op een hoger niveau.
Her plan Ruimte voor de Rivier resulteexî vanaf 2008 in meer uitgaven. De komende jaren zal ook meer in het onderhoud van railinfrasrructuur worden geïnvesteerd. ln de periodc 20051010 staan er nog enkele grotere projecten op de agenda zoals de Amsterdam-Zuidas. Randstad Rail. Regionet
en hel vernieuwen van de grote
NSsmions, Wij venvachten meer opdrachten op het terrein van ondemrijs en zorg en een
toenemende behoefte aan professioneel assetmanagement van de vele gebouwen en infrastructurele netwerken.
overheids-
Samenvattend verwachten wij dat de bouwproductie (woningen. utiliteit. scholen et cetera) enigszins toeneemt in 2005. Grontmij is in Nederland voor circa 25% van haar omzet actief in de bouw (vastgoedmanagement. beheer, constnxcties en installaties). De in?astrucmur- en milieumarkt maakt circa 75% van onze omzet uit. 22
BELGIË De betrokkenheid van de Gronmxij-bedrijven in Belgiê bij me! name de renovatie van de Ring Antwerpen heeft voor groei gezorgd in de deelmarkt infrastmcruur. Ook de komende jaren zijn er voor de Belgische hoofdwegen. railinfmstructuur en havens aanzieulijke vewangings- en onderhoudsuitgaven gepland. Op het terrain van de utiliteitsbouw zijn er diverse grotere ontwikkelingen rondom Brussel, Amwerpen en Gent waarbij wij de komende jaren betrokken zullen zijn.
DU IT S L l N D De Duitse economie is de afgelopen jaren nauwelijks gegroeid. Door de vertraagde invoer per 1 januari 2005 van het zogenaamde Toll-Kollekt System voor vrachtwagens. is de Duitse overheid ruim € 3 miljard aan hef?ngen misgelopen. Een behoorlijk deel van deze inkomsten was bestemd voor de uitvoering van infrastructuur op lokaal en regionaal niveau. A] deze projecten zijn hierdoor minstens een jaar vertraagd.
De meeste Duitse instituten verwachten de kosten van de Duitse eenwording nog
in
2005 slechts een bescheiden groei. aangezien
altijd
een zware hypotheek leggen op hun
economie. De hervormingen op de arbeidsmarkt zullen wellichl vourzichtig ruimte scheppen voor een hogere productiviteit. Desondanks heeft Gronlmij haar positie in diverse deelstaten weten te
behouden en op
SOlTÜ?ÎgE.’
plaatsen zelfs
kunnen
uitbreiden.
Risicobeheersing Het risicopro?el van onze onderneming is in 2004 verder afgenomen. Grontmij heeft in 2004 veel aandacht besteed aan beheersen en managen van risico's. Kassn-omen zijn onder conLrole: rentedragande schulden zijn teruggebracht lot een positieve netto cashpositie.
Het werkkapitaalbeheer en de daawoor benodigde discipline
zijn sterk verbeterd.
De verschillende vestjgingen van de Advies- 81 Ingenieursbureaus in Nederland zijn in zeven operationelc eenheden (circa 250-500 medewerkers) ondergebracht. Dit resulteert in
een aanzienlijke vereenvoudiging van onze bedrijfsvoering.
Vanaf 1 januari 2004
is
ook de rapportage en beheerslrxlctmxr aangepast. De opera-
tionele directic rapporteert rechtstreeks aan de Raad van Bestuur,
De
controllers
van de operationele eenheden worden evenleens rechtstreeks aamgestuurd door de Raad van Bestuur. ln hez kader van de Nederlandse Corporate
Governance Code
is
in
2004 een aanvang
genomen met het op systematische en formele wijze analyseren en evalueren van de interne risicobeheersing- en controlesystelnexx. De operationele eenheden zullen uiteindelijk moeten komen lot een zodanig intern risicobclïeersing- en controlesysteeln dat de operationele directeuren een verklaring uver de adæquaatheid en effeaiviteil van dit systeem voor de desbetreffende operationele eenheden kunnen a?eggen aan de Raad van Bestuur. Hierbij zal het ‘lntegrated lnternal Control Fmrnework‘ zoals in 1992 is opgesteld door het Committee ofSponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO) als basis worclen gebruikt‘ Daarna kan door de Raad van Bestuur een verklaring worden
afgelegd over de adequaatheid en effecriwteit van de interne risicobeheersing- en COIIËTOÎESySIEIIIEH van
de vennootschap.
Verbeteringen. veranderingen. de analyse en evaluatie van de interne risicobeheersing» en
controlesystemen worden door de Raad van Bestuur besproken met de auditcommissie
en de Raad van Commissarissen. Per kwanaal verklaren de operationele directeuren schriftelijk of en zoja. welke
claims of onregelmatigheden zich onder
hun veranmoordelijldaeid hebben voorgedaan.
Voor zover ons bekend. hebben zich in 2004 geen nnregelmatigheden voorgedaan.
Een integriteitcocle voor management en medewerkers moet risico's van het niet naleven van de wet- en regelgeving voorkomen, Overigens is er in 2004 geen enkele aanleiding geweest
om in dit kader sancties te overwegen,
Gronnnij
NV en haar groepsmaatschappijen zijn van
geschillen die alle worclen betwist.
tijd tut tijd
betrokken bij rechts-
Mede gebaseerd op juridisch advies,
is
de Raad van
Bestuur van mening dat de uitkomst van lopende zaken geen invloed van betekcnis zal
hebben op de ?nanciële
posilie van
de vennuotschap.
De Nederlandse Mededingingsautoriteit {hiernaz NMa) heeft
in
oktober 2004
bij
circa
vierhonderd rechtspersonen van bouwonclernemingen actief in de grand» weg- en waterv ,
bouw aangegeven. dat
zij
het voornelnen heeft deze rechtspersonen boetes op te leggen
voor overtreding van de mededingingsregels in de periode 1998
Dat doet
zij
op basis van de haar
ter
tot
en met 2001.
beschikking gestelde informatie waaronder schaduw-
boekhoudingen.
De NMa heeft aangegeven dat
zij
maatschappijen van Grontmij
NV deelnam aan
hel redelijke vermoeden heeft, dat één van de groeps-
de overtreding van de Mededingingswuet
23
en hct EG-verdrag. In het bijzondvzr hel karlelverbod van artikel 6 van de Mededingingsarlikel B1 van her EGverdrag.
wet en
Wij hebben eind 2003 een imern ondenoek opgestart dut geen tastbaar bewijs heefl opgeleverd. De Raad van Bestuur barreur: het dat de ondememing in dcze procedure
NMa
is
eind 2004 de keuze gemaakt in dit
betmkken. Op kader geen zelfstandige procedure te voerexx. maar deel te nemen aan de zogenaamde ‘versnelde procedure‘ Deze procedure heeft zen snelle afhandeling als doel en houdt tevens een korting 0p de op te leggen boete in. Hoewel nier is komen vaststaan dat de bedoelde groepsmaatschappij daadwerkelijk betrokken was bij de vermeende uvertreding van de mededingingsregels. is gelet op de relariefgeringe omvang van de betrokken aanbesledingsomzer van de groepsmaatschappij voor de versnelde procedure gekozen en basis van de rapportage van de
is
.
daarmee voor spoedige afhandeling, Grontmij heeft de informatie die de NMa vexzocht. 1er beschikldng gesteld. De NMa heeft nog geen deñnirief boetebesluit genomen, De maximaal op te leggen boete is in de jaarrekening 2004 in aanmerking genomen. gebaseerd op de aanbestedingsomzet die de vennootschap heeft opgegeven bij de NMa.
MARKTRISOCOΠRisico's
door de kennisintensieve acriviteiten van de Advies- Su lngenieursbureaus zijn
vooral terug te voeren op project- en bezetüngsrisicds. We beperken de projectrisicds zoveel mogelijk door gestructureerde. planmatige toetsing op holdingniveau.
24
Het groutste deel van de kostprijs van de ornzet bij de Advies- 81 Ingenieursbureaus wordl bepaald door de personeelskosten en de daaraan gerelateerde kosœn voor huisvesting en ICI‘ De personeelskosten per medewerker stegen in 2004 met circa 3% (2003: 3%). Deze .
kosten konden niet worden verrekend in de tarieven. wat tut margeverljes heeft geleid. over de gehele projectketen actief zijn. zijn risico-identi?catie en risicobeheersing belangrijke aandachtspunten in de dagelijkse bedrijfsvoering. bij projectverwerving
Omdat wij
en mitvoering. De hoofdlijnen van ons risicomanagement zijn: ‘ gericht contractmanagemenr: - investeringscommissie voor Onrwikkeling 8: Exploitatie; -
goede rapportagestructuur:
°
evenwichtige omzetspreiding:
°
delen van
risico's bij investeringsprojecten.
Her toezicht op de goede werking van procedures over projectbeheersing en rapportage
wordt ook via kwaliteitmanagementsystemen(ISO 9001. ISO 14001) geborgd. De marktomstandigheden geven onvoldoende kansen om de huidige contractcondities structureel te verbeteren. Op middellange rermijn worclen bezettingsrisicds beperkt door een zogenaamde ‘?exibele schil’ Ultimo 2004 werkte 13.6% (2003: 12,8%) van onze .
personeelsleden op basis van een tijdelijk dienstverband.
Vanwege ons decenrrale kantorennetwerk binnen de
Aclvies-
8’
Ingenieursbureaus heefL
een groot deel van de bedrijfsopbrengsten betrekking op grote aantallen opdrachten van een relatiefgeringe omvang, met navenam geringe risicds, Daar waar risico's worden
vermoed. zijn deze zoveel mogelijk door gepaste verzekeringen afgedekt.
Dom‘ de kapitaalintensieve activiteiten van Ontwikkeling 81 Exploitarie kennen de projecu-esultaten meer volatiliteit. Dit risico wordt deels gemitigeerd door de projeCrenporLfolio naar aard en omvang evenwichtiger samen te stellen.
TECHNISCHE RISICO’S De herstructurering van onze
organisatie in Nederland brengt ook voor de
management-
informatiesystemen in een decentrale organisatie speci?eke risicds met zich mee. Oracle
is
in de loop
van 2004 aangepast aan het nicuwe besturingsmodel. Stapsgcwijs is
Op deze De administratieve vereenvoudiging heeft zonder
deze wijziging van veertig administratieve eenheden naar zeven doorgevoerd. wijze hebben
meer geleid
we
tot
risicds verrneden.
een ef?ciënter en effectiever gebruik van het systeem.
De verschuiving van ons marktpro?el naar tolaaloplosser vraagt speciale aandacht voor nieuwe contractvormen als publiek private samenwerking (PPS). design 8: cunstruct en management 81 turnkey-contractingv Dit betekent dat, naast de bekende bedrijfsrisiccfs, in roenemc-nde mate de ontwem. uiwoerings» en exploitatierisicds bij de opdrachtnemcr
komen
te liggen‘
Met hct oog op de wijzigingelu
in
onze portfblio
zijn
beslaande protcr
collen en procedures aangescherpt, dan wel vernieuwd.
PENSl0EN EN
De Stichting Pensioensfbnds Gronrmij voldoct qua dckkingsgraad aan de de Pensioen-
S1
Verzekeringskamer (PVK). ln hel jaarverslag 2003
is
richtlijnen van
aangekondigzl dat de
structuur van de pensioenregeling wordt gewijzigd. Ben wijziging dia moet leiden tût Een betere beheersbaarheid van de pensioenlasten. Dit heeft in 2004 geleid rot het besluit waarschijnlijk per
1
de eindloonregeling wordt gehandhaafd toi hct
Voor
dit gedeelle blijft
SËÜXIFÎSÜÎVCBLI
van € 58.579 brulo.
de onderneming dus gevoelig voor het dcor het pensiuenfonds
behaalde resultaat. De onderneming behoudt de mogelijldxeid om dit te
risico deels
mitigeren door de hoogte van de werknemersbijdrage te wijzigcn‘ Boven het salaris»
niveau van € 58.579 bruto wordt ecn bcschikbare prelnieregeling van kracht.
VALUTAIUSICOΠHet valutarisico van transacties. het zogenaamde transactierisico. wordt door de
ondcrneming bij het
afsluiten van een contract cf zoveel eerdcr als noodzakelijk.
aanhouden ofdoor een langlopende ?nanciering aan een deelneming een niet-eurœomgmring. het zogenaamde (ranslalierisico. worden niet door de
volledig ingedekt door valutaternnijncontracten. Valutarisiccfs door het
van eigen vermogen in
0m
januari 2006 een zogenaanxde hybridcregeling in te vocrcn, waarbij
in.
ondernennng ingedekt.
25
'
_
‘
rv-‘w
A
=
_.
*
‘ "f!
_
‘
Ÿ’
ÎÏÎÜH
fîïŸ ‘Il’ Inv
f"
’
r;
»
-
f
‘r
î
Î
_
y
urmlrqdf-
L1‘
Ha
unir‘
bl? wml
n;:v4r.|’»’1’-rwwr.
mp1
‘rmvw’
‘."v‘ 110
‘m-k.‘,=‘»"z‘+?-‘=‘ ur- trïn1?f0’\‘1‘zh-
izæw’:
1m VHjUH
mm
w ‘rw’ ïm‘
qvwvuæwvlnÜLLk m1‘! >»_-1‘»_m"’ r HhmH Jïr n‘ plan kdh «m»:
mm
4‘ Hïl?pnw?qn n
mm hîspî
‘.‘;‘v.1\-‘."I‘1‘e<‘
d- ‘u: me‘;
V‘
Zuuk
m
>«‘-’-‘
mm
m:
‘c!
h
m ‘w
î-i-‘rf-r-
ha
nvwn
a’
"""1’u‘v
Ev ?unviîî
m;
fÏ"U.‘.I\"1('IOV
v»-1‘»j=g=«v .‘
WÙUJLHŸ
ÎHJFTWU
muni] 11v.‘ kw-
l)"
‘
mg fd?twn
wfnvx‘nqlauumz‘ w‘
v»-»|wf»ît‘=.1-‘\|‘_
m
w
7x10‘?
‘
POUF’
""|,"‘=’‘
ÏJIÏMS Er
m
’|’f?rï\.'fî"' ,‘\vr\ ‘îfj-il’
D»;
wslaw’
N-
J kno:‘\»’-’»?
1
‘
mm v»
w
f-f-n
muçïuux
w-n
ruvvLz-Ä-
komm‘ an.’
î‘
‘me
‘."‘wf‘ horvr/x
nwuc:
Hi S sîanon
rai ovifr ‘+11
hwgfa m1‘
JWÎgVÏJUÏVÎÜÏ‘L'1ÏJVÏÎ""Y aavwgf-M-‘Jd
Heï
QTDÛËSÏLÏLWPQFr1;l;‘j_ , .--1<.‘«‘ a‘ Y\Mt'\‘I"1Ü'jËË1\t" LÜJIW ÄJWIÜÏIYM] v.’buuww‘d’:u\pv;,1w_1v_-v1UuULn-Lww buuw|0q\sl:ukp\.|1'\- E-zml-‘hL-l Kw: ‘wph-eï b-«wk ‘foov de‘ sluop en büdwrljp 1;» n: "-- 1- Cw-PŸ’ m1‘- ïûrsuxffu» m‘! ?mvvîîlûi-ik-‘rv ww: ‘
mm
‘
Men
"».'»’"11‘=‘v‘ ozvz.-.|k"‘-ïv
m‘
"-‘=«,'
vHJwvyJ|-;\LIHRL;‘J‘1’iLΑ,‘>1LIL\p1‘x01.’
ww-vvx; de
smmrwqen
W Wun
mwwvr?fx-w» rwwwxf»
‘ana FŒw-xï
!1‘;k:k»vwov‘»d»:-v
‘jnjUÜ LHÏXUCWHÏL; .uvv.w|uur«_v-.f=w1h‘
v':xxni1‘;v‘_-|f_1|uay
m‘ POLÜÎ
NU»
.
L1!>‘-w»""’-:==w
A
Avwv?d m‘
s|‘ar1<.-’1;‘
ËÙIÙ:‘VI1‘\<‘XŸ\<[Üurl?ünfihl >. K1,Ë‘W‘,1‘_iJ«_-r\mm dnwzwJcav
CJHLHQXÏJU_|.’_Ä\_.I\‘Î\L] 1""-’ ‘1;
‘
w-rwm
Ërm m ‘m
!‘\‘!Vr_l‘\
MW
t»:-c"n1i1L‘waL.
iwl
\-."*".»î+\h:w ‘w
‘f Ûfwwï?v‘
‘f
qf-vwefwr1l?-
‘Un zlw srhwg:
Ÿf-‘ÏIYÏÊJ’
Rondweg Ter Hole
luidas Amsterdam
Herontwikkeling Ede Oost
=
,
‘J’ 11:
L‘
;
‘
>v;«,('?<":vr'»
.-
fvufitû «ra:‘ææla\\ea<1w«-I‘=m«w’-"=\,1,u"1 ïüf
Dru;<3(!|ej-
:""«‘-_1".‘<)k
_’zu»’v\w
-
è-lmvmwzat
}JLz1|"f'\æ'\Ll\'1Lj
‘
u ‘w
unbœwçhng Rmvelcl-
m ykw a‘ çw
av.’ ÏMLŸËIÏJJLU"
ÜUÛÏCÜ f».‘""h"r ïFÜHH riz»; p ‘vnnw? 1m n‘ ?ianrw «‘v|’-«|"‘xhnu‘,vL:.xr1I0orVr‘1f?y' 131mlworxrdwlnnqen supf-lv?i»
LJ‘, Ü‘J(1rq’|‘)V‘(Î\‘
"un ‘m’
H‘vvv‘."xv‘Te1>-4‘:ïf
c‘
mm
‘wn vondv/w s.» M pwn zeer ovw‘ Un‘; 91'111 1m. 41.1s m 211-‘ w?scwh‘Mlnd Jg‘ Quantum} (la-ri "n! m’ ænvef-nîe w INC); 17v xzrwm’ H 3» ,
’
J’ ‘v f‘ ‘?wavæwf’ «r nm: ‘ff-vs» ‘mg,
HfWîlvlîlsîë‘ ær‘ Rxjleuuæî?‘ ’T.11'
vmga
w
yîfÛ
v" .aï"‘r?1ær.|‘n\
21.1 ïhw;
lmg
«rsu
1
Ü
‘A ‘vin; le
ÏÏFPFÄÎCWY
Ÿ?ùi-‘I bgg‘;r1v"1‘]’2"‘\‘= u’ ,
Lun vevsnfluv
LNI-J’:"YV_]
|13(_'LÏÜ M211‘,‘"<;::rucu--L1-_v‘;v_
mmsî w t
hw
‘m’
f:
C?omm
‘
Næ
d.‘ mwï‘.':»=v:
‘f »-wv_1w»;‘,vw«f_;f_"_-
w‘ de UÏLUI n?gn‘ nm.‘
"‘|"_Î\’!',>
kffïhhlj ‘m!’
au‘_’;wl1w11"‘w11
w
Jsurdew q-w-‘f
m‘
SYHÜIMIVJUHMËT ‘11:;‘f‘1v’f;\|€»()‘»nq‘«vv:1=»v7?x=\-_»-’\ 11m1 i)\|‘_’f>n|!:--=‘=:r1 Nm ‘- 1 ‘mlw Ïî(:/Ÿ‘(‘Ëk Ardwn ?-w- r‘
‘Iwoudw?g
korvdc-r
un
p’
:\»-1u«==(-
m»: -
‘
[mgmL?
‘worfrmxuwu
LŸ‘;
nwh-PM
;,.)n’1j1"'."
‘LJ!xÎJ>‘LjïÛVP(1n>PrrI\
‘x<11‘;h_1‘\_1\Ï_{kñ‘
‘H-?‘
‘ru
L]
w‘
mm qf-sh mrl
av’
\
,
’
>
‘fæ’ 4"
x x.
r’
\
? rastructuur ‘la;
"/.
_
f"
_
;_
,’
_«-__.‘.;
f?‘
a.
EŸËλ
v};
I 5
‘
'
’
"‘___,
.
‘f’
_
’-
S ‘ f.‘
_
‘z
.-
‘ï
.
"ËLQ
f
N
r
‘
_ .
v’
‘
_
‘
_
9ÛEf-‘y
‘
x _
Amwerpen
aphiatunnel
Ring
‘Suphmsgwnovtxlnrxcl |s me! PPn lengl»; van ‘xrhl onwvlm ne! (JIOOISIO kunstwërk van du Bmuwr» un‘ de verb|nzî|v\qv‘1v\de Rouurdamsv haven
Wm 0p weg
.
:'l
hf-r
Du?sc ‘Jchwvland
>|oka|1<>cûIdlL|sse|1 Ïv/qndveun >
-1\ ?,_
Α
\
1
:|-
_
_
’«.‘
\,
l}
vnuz
ma’:
Mm
on Pnpf-mlrcclvl
vu»: MÎOITWIP!()I1(‘|F‘I'{]|0|"ld5.
combmauv (YYOHÏTHU
[Je
WPqër ûntwvcrp
Pn mauku» hvl Onqvlnkkvn |n Zwvrserso uIpcnlunne-Is "en de aanlmduuq 0m de veihghuidsLusæ-n voov nnPls fhnk b‘; w slellen. Bi; du unnuerpw» van ‘lPCh?läCht nx-‘lallah?s wos vvnlvghend dan ook dend Rmudvuorwannjun:I.>e1rr)uwhaa|h(-\d‘ ‘Khlkbddfh?ld. ondomoudluaznheuj en vumg Id äpvnnal vtmr de lavwuk|ng en de lùulsnng n do nntwvrpcn aan dvze cmmia ‘s ucn lenm ‘Iormvswl, Hui [Udm maakte ‘fmrlunbome-n‘ 0m ‘t\,|f\nellé‘tlwn|?(he IHSMIHHÜPS
‘slvk
‘risnccïs in
becld
le
brengen.
A7
?añr hul zunden de RH1qÀ|1l\"/Fr|7€0 òàn dnel, kent de eindcloze files‘ Hut Vlndnws Gevvesl bvsloot claavmn de ring RI tu vunovvren‘ In de zomev van 7004 sldrllen d? Wevkzmunhedevw. Een hûl-Jng njk? evs vms de verkeershmduv tu! (‘en mmimum 1ehe|1erk«.‘||,(1rontnn)verzurqtin opdlacht van het gc-west de‘ IPCHHÎSÜWC en administralicvf: ond?rsteunnng van hmpro1ecun‘|1\‘1gernen\ voor de renovalie. En ‘Lu Wull supporl’ voor f-Pn Bclgw mnnvanrëv?
m
van annhesluzivrx, wambi} du ‘mnnemer u-lf de qeweldê kv/‘nnen nanroonl. In de pmkri|k boxukævxr hPr (la! wu de unvnevrlwg vun de wevkPn 10eme", hc-gelumlun x-n ÏQVPDS de complet? [Nûjvîdddl?l?if slmue 0r\d€‘Y"\P\|0(‘?. Antwerpevw klij?î met de OpŸuvervHç] van du gclunovë?vfif- Rmg con ronrlwêg dm nvnslens vcuvuq 10m menkan vvlyzv
bij
Sneek
Hex gedeelu- van het nace van njksweq 7 dat doov de bebouwde kom van Sneek lonpt, |s in de lookomsl me! berekend op de hoeveelhexd ver keev Gevolg ?les. Du DYÜVIHUP Friesland DGS|OOI (PCOÜSÜLIUÏOH, zodanlg dal aile gehjk de mule
m
met de Iokale onfraslvucluur wordë? vervauxgcn door Ongclljkvioersv ‘x‘n\slu> ungen en kruvsrngen. Onk kûn? cr qedvekælqk sen nleuw tmw cm de‘ cloorstvummg en de ontsluikinq van de lokalu weqen en diverse aan hggcnxde bednjvenra-nmnen on de rijkswcg 1e vevbulcren. Gmmmv; huef! m samenworkmg me! du gvrneente, de pvuvnwzxe en hex Rqk guwerkl ‘mn lwt omwcvp lratvbëähbrî. Seplevnbur vong vloorse krulsingen
kvegen wu updraclït vocr de besxckævoor‘ bermding. dz‘ ‘mnbeslechngsbuqulesdxnq en diroctrcvucnng E9 îoezicnl mduns de uvtvoering. Stan uind 2005, opleveruug emd 2009,
jaar
Financiële gang van zaken WINST FER AANDEEL EN DWIDEND Ultimo 2004 was het aanta! uitstaande aanclelen 4.041.230 stuks (2003: 4.041130 stnks). In 2004 bedraagt het resultaar na belastingen € 14.3 nailjoen. ofwel € 3.53 per aandeel, Gelet op de ontwikkeling van de vennootschap heeft zij haar dividendbeieid gew-ijzigd. Grontmij streeñ naar een jaarlijkse stijging van de winst per aandeel en streeft emaar de aandeelhouders van
cleze siijging te laten pro?teren. Hierbii client
rekening gehouden
te worden met de verwachte verhoogde volatiliteir die de invoering van de International Financial ReporLing Standards (IFRS) met zich mee zal brengen.
Ten aanzien van hei dividendvuorslel over 2004 zijn de verbetering van de solvabiliteit en de liquiditeit in aanmerking genornen. Daardoor is her gerechtvaardigd om het dividend par aandeel
EUR
1.00 le verhogen naar
EUR
1.76 per aandeel (2003:
EUR 076
per aancleel).
Het dividend wordt uitsluitend in contanten uitgekeerd.
(DESNNVESTEIINGEN Bij
te te
28
de evaluatie van de stiategie
is
onder andere het besluit genomen de onderneming
concentreren op de advies- en ingenieursdiensten en de kapitaalixitensieve activiteiten desinvesteren. Dit besluit is in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op
19 mei 2004 bekrachtigd. ln december 2004 zijn de activiteiten op het gebied van delfstoffenwinning (ondergebracht in dochterunderneming Delgromij) het 24.5% belang in SBI Friesland en een deel van het beiang in Grondzich! verkocht. Genoemde des-
investeringen hebben voor de
onderneming per saldo toi een nettoboekwinst geleid
van circa € 2 miljoen. Het desinvesteringsproces van de resterende kapitaalintensieve activiteiten
is
in voile
gang. De complexiteit en samenstelling van de betrokken ondernemingen vereisen echter de nodige zorgimlcligheid. Wij verwachten de desinvesteringeu van de vastgoedontwikkelingsactiviteiten in 2005 af te
kunnen ronden. De voorbereiding van de verkoop
van de
beclrijven in reststuffenverwerldng is gestart.
Met de
acquisitie van
AEW en Auweck + Parmer in december 2004 hebben we op beperkte
schaal geïnvesteerd in de uitbreiding van ons kantorennetwerk in Duitsland. Het proces
van integratie, onder andere gericht op het behalen van kosrenvoordelen. is inmiddels gestart,
OMZET- EN RESULTAATONTWIKKELING Tot en met 2003 zijn de belangen in samenwerkingsverbanden - onder andere VAGRON in de jaarrekening parLieel geconsolideerd. indien tenminste eenzelfde invloed wordl
-
uitgeoefend als de andere participant. Deze merhode gaai voorbij aan de ondeelbaarheid en de onlosmakelijke onderlingc samenhang van activa en passiva, Met ingang van de jaarrekening over 2004
is
om deze belangen als ecn
er voor
gekozen aan
te sluitcn
?nancieel vas: acrivum
te
op de meer gangbare methode
behandelen. dan wel volledig
n:
consolideren met in achtneming van een minderheidsbelang. De vergelijkende cijfers over het jaar 2003 zijn dienovereenkomstig aangepast. Deze aanpassing is als een stelselwijziging behandeld. Dit heeft ovcrigens geen invloed op de het eigen vermogen.
Ter verduidelijking zijn
opgenomen op pagina 68 en
69.
de
cijfers
omvang van
net resultaat en
2003 voor en na de stelselwijziging
2003
1004
Algemnd ‘w mcljoenen euro!
Totale omzet
474
Projectkosten derden
184
I
Bruto-opbrengsten
290
302
481
-
Reorganisatievoorziening
‘l
A
‘IS
Bedrijfsresultaat
3
292
275
Bedrijfslasten
79
3
Resultaat verkocp deelnemingen
2
6
Overig resultaa! deelnemingen en aandeel derden
3
3
Resultaat voor rente en belastingen Financiële baren en lasten
Resultaat voor belasringen
20
6
-
-3
2_0
3
Belastingen
-6
2
Resultaat na belastingen
Il
5
29
De analyse van de winst- en verliesrekening over 2004 ten opzichte van 2003
leidt tot
een
aantal vaststcllingen.
De toename van het bedrijtäresultaat ‘(Dt € 15 miljoen (2003: € -3 miljoen) wordt vemor» zaakt door een aantal factoren. De omzet is met € 7 miljoen. ofwel 2%. afgenomen lot € 474 miljoen (2003: € 481 miljoen). De projectkostml derden namen me [Dl € 184 miljoen (2003: € 179 miljoen). De afname van de bruto-opbrengsten rot € 290 miljoen (2003: € 302 miljocn) hangt samen met de moeilüke marktomstandigheden. Bij de beschouwing van de bedrijfslasten moeten de kosten van de Operatic Bodem in 2003 ad € 13 miljoen in aanmerking worden genomen. Voornamelijk dankzij de kusten‘ bespa?ngen is het niveau van de bedrijfslasten met € 17 miljoen gedaald naar € 275 miljoen (2003: € 292 miljoen).
Het resultaat verkoop deelxxemingen daalt naar € 2 miljoen (2003: € 6 miljoen]. Per saldo stijgt
het resultaat voor rente en belastingen naar € 20 miljoen (2003: € 6 miljoen).
De ?nanciële lasten
zijn in
2004 met € 3 miljoen afgenonlen door een berere beheersing
van het werkkapitaal (2003: €
De
relatieve
-3
miljoen)‘
toename van de belastingdruk ten opzichte van 2003 wordt vooral
veroorzaakt doordat in 2003 de boekwinst op Q-Park ad € 6 miljoen belastingvrij was. Dit door
de zogenaamde deelnemingsvrijstclling.
BALANS EN FINANCIERING Teneinde het vermogensbeslag van het werkkapitaal u.- reduceren. en claarmee de behoefte aan [rentedragendel ñnanciering le verminderen. is in het vierde kwartaal van 2003 een aantal gerichte maatregelen genomen, De grootste invloed van deze maatregelen was al zichtbaar in de balans ultimo 2003. Door voortzetting van deze maat» regelen kon het werkkapitaal in 2004 nog iets verder worden verbererd.
inkomende delfstoffenwinning van de in op het gebied kasstroom door de verkoop van onderneming de van is ?nancieringspositie nerto de € 13 miljoen). december 2004 (ruim in 2004 verder verbeterd. De netto ?nanciering. die per 31 december 2003 nog € 5 miljoen bedroeg. was ultimo 2004 € 27 miljoen. [n de beschouwing van de omvang
Mede door het
actieve beleid over de vermindering van het werkkapitaal en de
de activiteiten
van de verbetering moet worden meegenomen dat er een substantiële uitgaande kasscroom is geweest vauwege betaling van dividend over 2003. alsook een uitgaande kasstroom door betalingen als gevolg van substantiële omtrekkingen in 2004 aan de in
2003 gevormde reorganisatievoorziening.
De ratio groepsvermogen/balanstutaal is in 2004 gestegen rot 44% (ultimo 2003: 40%). De balanspositie per 31 december 2004 kan als solide worden geln?ali?ceerd.
INVESTEIIINGEN 30
ÎÜ
Afgefond op mîlioenen mais
Materiëie vaste activa Financiële vaste activa inclusief goodwill
Aischriivingen
Totaal
Ook in 2004
is
2003
5
8
16
21
42
-13
0
16
een resn-ictief investeringsbeleid in materiêle vaste activa gevoerd‘
De investeringen in ?nanciële vaste activa bedroegen € 16 miljoen (2003: € 21 miljoen]. Genoemde investeringen hebben vooral betrekking op de activiteitcn van Ontwikkeling 81 Exploitatie. Het feit clat deze activiteiten wordcn gedesinvesteerd, weerhoudt ons er nier van de operatiunele acliviteiten en dus de investeringen op een aangepast niveau te
cominueren,
SEGMENTATIE ACTIVITEITEN Sinds 1999 rapporteren wij separaat over de Advies- & Ingenieursbureaus en over
Onwvikkeling & Exploitatie. Deze indeling
is
enerziicls
gebaseerd op de inzel van menscn
en middelen, anderzijds op het risicopro?el. Ontwikkeling & Exploitatie omvat (veelal op grondposities gebaseerdc) ontwikkeling en realisatie van bedrijventerreinen. distributiecentra, parkeergarages en kleinschalige woningbouwprojecten. Daarnaast vallen hier-
onder de exploilaties van reststoffen. afvalwater en tot en mel decernber 2004 delfstoffen. Deze acliviteiten zijn kapitaalintensief. in (egenstelling tot de kennisintensieve activireiten van de Advies- 81 Ingenieursbureaus. lntercompany Lransacties zijn
bij
de presentatie van de volgende
cijfers nier
geëlimineerd.
AUVIES-
INGENIEÜRSBÜIEAÜS
l:
10°‘
Afgemnd op miljoenen euro’:
2003
Omzet
3 74
368
Projectkosten derden
1M
99
Bruto opbrengsten
267
275
Resultaat voor rente en belastingen’ In '
5
9
4,1%
2,5%
‘l
% van de omzet
indusiel lesultaal deelnzmingen en aandeel dêfdê?
ln vergelijking met de ?nanciële gang van zaken in 2003
kan zonder meer worden
geconstateerd dat de nog steeds moeillike macro-economische omstandigheden hun invloed hebben gehad op de omzet en de bruto-opbrengsten. De stijging van her resultaat
voor rente en belastingen dienr dan ook vooral te worden toegeschreven aan kostenbesparingen.
ONTWIKKELING
EXPLQITATIE
l:
2004
Algevcnd up mlljoenen eunis
2003 31
Omzet
‘lll
131
Projectkosten derden
109
93
32
38
Bruto opbrengsten Resultaat voor rente en belastingen’ In V» '
van de omze\
inclusnel resullaal deelnemingen en
De
stijging
l
6
ŒŒŒ
5,0%
aandeel derden
van de omzet hangt
nauw samen met de voltooiing van een groot
in Hongarije. In het resultaat voor rente en belastingen
is
project
overigens de boekwinst
is gerealiseerd bij de ontvlechting van Quendis International en de vervreemding van de belangen in Delgromij en SBI.
begrepen die per saldo
VAG K0 N Grontmij en Essent Milieu hebben elk een belang van 50% in VAGRON. een scheidings-
en vergistinginstallatie vnor huishoudelijk afval. Zoals vorigjaar al is verwoord, is in 2003 prioriteit gegeven aan het oplossen van de technische problemen en de opwaartse aanpassing van de tarieven. Ondanks deze goede uitgangspositie zijn in 2004 extra kosten
gemaakt voor achterstallig onderhoud aan de installaties. Per saldo betekende dit dat ook in 2004 geen winst kon worden behaald. De waardering van VAGRON is geêvalueerd. Op grond van de inschatting van de toekomstige resultaten en kasstromen van VAGRON is er geen aanleiding om de waardering neerwaarts bij te stellen.
0RAC LE In 2004 zijn verdere stappen
Gefaseerd 1
is
januari 2004
prioriteit
genomen nm de
functionaliteit van Oracle te verbeteren.
het systeem met sucres aangepast aan het nieuwe bestuñngsmodel dat par is
ingevoerd. Nadat in Z003 en 2004 de effectivitei! van het systeem
had, zullen
we ons
in
2005 inspannen om de snelheid verder
te verbeteren.
ln 2005 zal de afschrijving van de in hct verleden gedeeltelijk geactiveerde investeringen in Oracle
nog voor €
l
miljoen (2004: 6 3 miljoen) op de exploitatie drukken,
INVOERING IFRS Grontmij du International Financial Reporling Standards (IFRS) toepassen basis voor de ?nanciëlv: rapporlage. ln de rapportage over 2005 zullen de vergelijkende
Vanaf 2005 als
cijîbrs
zal
ovcr 2004 zijn aangepast aan de lFRS-standaarden.
worden vermeld dat het gaat om een wijziging van de bockhoudop langcre termijn zal resulteren in een» zelfde resultaat en vermogen als bij de toepassing van de huidige Duxch General Accepted Accounting Principles (Dutch GAAP) en geen directe invloed hee? op de cash?ow, Nadrukkelijk dienl
te
regels‘ Dit betekent dat de toepassing van IFRS
Gronrmij heeft een grom aantal deelnenxingexx dat is opgenomen onder de ?nanciële vaste activa, Ook voor deze deelnenxingen zal Grontmij de boekhoudgrondslagen aanpassen aan IFRS.
Onderhanden werk IFKS vereist dal de verschillende bedragen verschuldigd door en aan opdrachtgevers, als
worden gepresenteerd. In het verleden van de bovenaangegeven posten werk het nettosaldo werd onder het onderhandeu getoond. Deze aanpassing heeft geen invloed op de omvang van het eigen vennogen en het resultaat. Wel is een verlenging van de balans le verwachten. afzonderlijke actief- en passiefposten in de balans
Pensloenverplidmtingen 32
heeft de uitvoering van de aan de WEFKHEIHETS toegezegde pensioenaanspraken ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds Gronunij. De in het verleden gedane toezeggingen dienen als eiudloonregelingen te wurden geclassi?ceerd. De aard van deze
Grommij
toezegging betekent dat Grontmij aansprakelijk is voor de nakoming van de toezegging. opname van een verplichting in de halans voor zover de
Dit leidt onder [FRS tot
waardering op basis van IFRS van de toekomstige verplichlingen de waardering van toekomstige activa overschrijdt. Ten einde de invloed op het eigen vermogen en resultaat in de toekomst beter te beheersen. wordt de huidige regeling vervangen duor een hybrideregeling (zie pagina 35).
Tot slot
diem
in dit
kader
te
worden vermeld dat de aan werknemers gedane
toezeggingen voor venn-oegde uittreding (VUÜ
als
pensioen
zijn
behandeld.
Reststoffenverwerking
Onder IFRS dient een voorziening te worden opgebouwd door de te
lauanti?ceren en te passiveren en vervolgens de
merking
te
nemen
dia-
het affect van de
opbouw
volledige verplichting
opbouw duo: een
tijdens de geschatte
actiefpost in aan-
economische
levensduur weergeeft. Deze actiefpost wordt gedurende de levensduur afgeschreven. Deze aanpassing heefl geen invloed op de omvang van het eigen vermogen en het resultaat.
Wel
is
een verlenging van de balans
te
verwachtcn.
Omzetbegvip en realika?e van resultaat op ondefhanden werk Er zijn zeker verschillen te onderkennen tussen IFRS en Dutch GAAP over de wijze van bepaling van omzel en resultaat. De dienstverlening van Grontmij besraat uit een zeer groot aantal kleine projecten. Daardoor kan worden verwachl dat de toepassing van IFRS per saldo nie! zal leiden
m! grote
invlocd op de omzex en het resullaat.
Groepsvermogen Een indicatie van her netlofffect van de invoering van IFRS op hct groepsvermogen per 31 december 2004 is in de volgende tabel opgenomen. Afgevond op rmlyoenen euro‘;
Stand volgens Dutch GAAP
124
Pensioenen en aanpassing ?nanciële attiva
-30
Stand volgens IFRS
94
Medewerkers BEZETTING 2004
Aamal medewerkers: ultimo
2003
In dienst’
3320
3695
20% 94%
20% 92%
Buitenland Vaste dienst
6%
‘lîjdelijke dienst‘
Flexibele schil"
1
3,5%
Voltijd
85%
Deeltijd
‘l
5% 1 9%
Vrouwen ’
8% 1
2,8%
74% 25% 20%
exdusæl uiuendklachlen
" inclusief ultzendkrachlen
Gedurende 2004 heeft het management in het kader van de kostenvetlaging en de om het aantal medewerkers in vaste en tijdelijke dienst te reduceren. De nadmk lag hierbij op vermindering van het aanlal indirecte medewerkers. Door verdere centralisatie van administratieve processen in de bedrijfsonderdelen zal dit beleid in 2005 worden voortgezet‘
verhoging van de productiviteit een zeer actief heleid gevoerd
Het aantal eigen medewerkers is ultimo 2004 afgenomen met 375. Tijdelijke medewerkers en uitzendkrachten vormen samen de ?exibele medewerkersschil. Het aantal uitzendkrachten is in de loop van 2004 ongeveer gelijk gebleven. het aantal medewerkers in tijdelijke dienst
is
verrninderd, Ultimo 2004 bedroeg de ?exibele schil 13.6%
(2003: 12.8%) van het tutaal aan eigen
In
2004
zijn 140 (2003: 240]
medewerkers en uitzendkrachten.
nieuwe medewerkers in dienst gekomen. Het aantal mede-
werkers dat gedurende 2004 het bedrijf heeft verlaten bedroeg 515 (20031447) cen verloop van 15% (2003: 11%), berekend op het gemiddelde aanlal eigen medewerkers ultimo 2003
en 2004. Hiervan was ongeveer 4% (2003: 4%) het gevolg van gewenste beëindiging van tijdelijke ccmracten. 6% (2003: 3%) door management gewenst verloop van vaste
medewerkers en 5% (2003: 4%) door management ongewenst verloop.
33
ARIEIDSVOORWA-ARDEN In 2004 zijn
geen nieuwc collectieve arbeidsovereenkomsten man's) met de vakbonden op de verschillen van inzicht over ontwik-
afgesloten. Cedeelrelijk is dit terug te voeren
keling van arbeidsvoorwaardcn als VUT, (vroeglpensioen. levensloopregeling en de
WAO
in het overleg russcn overheid. wcrkgevem en vakbonden gedurende 2004. Voor een
ander deel was hEI niet mogelijk me: de vakbonden tot overeenstemming te komen over speci?eke Grontmij-arbeidsvoorwaarden zoals bijvoorbeeld de winstdelingsregeling. De ondernemingscads liepen van l mei 2003 rot en met 30 april 2004. Vanwege de
zogenaamde re?exwerking blijven zij van krachr rot en met 30 april 2005. Begin 2005 zal overleg worden gevoerd met de Ondememingsraacl over enkele speci?eke wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden. Gcdurende 2004 heeft er geen structurale salarisverhoging plaalsgevonden. Ook van individuele salarisverhogingen die normalitcl‘ per 1 mei van enig jaar (selectief) toegekend worden. was geen sprake. Met de vakbonden is begin 2004 in het ‘Sociaal Plan‘ overeengekonxen 0m medewerkers die in aanmerldng kwamen voor gedwongen (collectief) ontslag te ondersteunen in het vinden van nieuw werk en cm de inkomensverliezen le beperken,
ONT-WIKKELING VAN MEDIWEIKERS Zeer selectief hebben medewerkers in 2004 aan speciñeke opleidingen en
34
{managemen?txainingen deelgenomen. Met name op het gebied van project- en proces» management. werken in projecten en leidinggeven aan projecten werden trainingen gevolgd. Begin 2004 is wederom een leergang gestart voor het middenkader (professionals en teamleiders] ter ondersteuning van verdere groei in hun loopbaan. Met ingang van 2005 lijk
zal
de gestructureerde Samenwerldng. inclusief beoordeling van werk {het PCISUOIP
Resultaat en Ontwikkelingssysteem. PROS] tussen leidinggevende en medewerkers
verdere aandacht krijgen op ‘kwaliteit van leidinggeven’ en op ‘klantgericht werken‘
.
KENNISHINIGIÜENT Onze kennisintensieve activiteiten stellen eisen aan de wijze waarop wij werken. Kennis en informarie moeten goed toegankelijk zijn. Een groot voordeel van onze organisatie is
dat medewerkers van verschillende onderdelen in Nederland en in het buitenland via
netwerken aan elkaar
zijn
gekoppeld en daardoor snel kennis kunnen uitwisselen.
Wij versterken hiennee de ontwikkeling en de kwaliteit van onze dienstverlening en
maken efñciënter gebruik van onze middelen. In 2005 starten
we
het zogenaamde ‘EurowerkstaŒ-projeu waarin medewerkers in soort-
gelüke funczies in diverse landen ervaringen uitwisselen. hun prestaties met elkaar vergelijken en nieuwe diensten ontwikkelen Deze manier van werken hee? al vruchten
afgeworpen bij het renderen en samenwerken aan projecten
in Europa.
Wij moedigen netwerken van professionals in de diverse expernsevelden uil alle onder-
delen van de undernenming zoveel mogelijk aan. Facilitair daaraan bieden wij onze
medcwerkers goede automatiseringsvoorzieningen en moderne communicatiemiddelen, Hel seniormanagement sponsort waar mogelijk de onrwikkeling van de nerwerken. Daamaast organiseren wij regehnatig bijeenkomsten en seminars, De ambities van de nerwerken liggen vast in jaarprogrammas, Dejuisre kennis op hetjuisre moment op dcjuiste plaats. Dat is een van de grootstc pijlers
van de onderneming voor de toekomsl.
V E RZ U
l
M
Het gemiddeld verzuim door arbeidscngeschiktheid ovcr 2004 was 23.6% (2003: 33%).
Hoewel in
de eerste helft van hetjaar hex ziekteverzuim op het
in
peil
van 2003
bleef.
de wveede helft loch toegenomen. Een deel van de toename van he: verzuim
relateren aan de reorganisaties in de bedrijven en hez
is
dit
is Le
toegenomen (gedwongen) vertrek
van medewerkers.
STICHTING PENSIOENFONDS G-RONTMIJ Ultimo 2004 telde het pensioenfonds 2.840 deelnemers en 861 gepensioneerdcn. Het fonds had een belegd vermogen van € 441 miljoen (2003: € 390 miljoen).
De pensioenen en premievrije aanspraken (2004: 1,3%).
Op
zijn
per
1
januari 2005 verhoogd met 0.82%.
basis van voorlopige berekeningen bedraagt de PVK-delddngsgraad van
het fonds ultimo 2004 circa 130% (2003: circa 123%).
De pensioenpœmie is pcr
1
januan’
2005 verhoogd. 2004
In
is
een onderzoek afgerond naar de structuur van de pensiocnregeling op de
Iangere termijn. Na afweging van voor» en nadelen van een aantal modellen
is
gekozen
voor een wijziging van de regcling. De zogenaamde eindloonregeling (deñned bene?t) zal
wordcn vervangen door
(‘en ‘hybrideregeling’.
Tot een maximumsalaris van € 58.579
perjaar blijfl er sprake van een pensioen op basis van cindloon. Voor cen evemueel salarisdeel
boven genoemd plafondbedrag zal sprake zijn van een pensioen op basis van
een beschikbare premie (‘de?ned conu-ibution‘). Belang?jke overwegingen
bij
de keuze
voor de nieuwe regeling zijn een betere behcersing van de ontwikkeling van de pensioenverplichtingen en een zekere mate van individualisering van het
De wijziging van de regeling wordr nu verder uitgewerkt en worden doorgevoerd.
stelscl.
zal per
1
januari 2006
MEDEZEGGENSCHAP In
de eerste helft van 2004 heeft de Ondernemingsraad veel energie en
lijd
besteed aan
advisering van de Raad van Bestuur over de uitwerking van de reorganisatie. Belangrijke
onderwerpen daarbij waren: de wijziging van de organisatiestructuur. de reducrie van het aantal indirecte rnedewerkers en het terugbrengen van het aantal locaties.
Na de medezeggenschapsverldezing is in de loop van het tweede kwartaal een nieuwe ondernemingsraad geïnstalleerd, Tevens is de strucruur van de medezeggenschap aange past. Grontmij kent nu één ondernemingsraad en onderdeelconxmissies. De onderdeelcommissies behartigen de bclangen van de operationele eenheden. lederc onderdeel-
commissie heeft vertegenwoordigers in de Ondernemingsraad. De Ondernemingsraacl overlegt regulier met de Raacl van Besluur.
Corporate Governance De verdere uiiwerking en implementatic van de Nederlandse Corporate Govemance Code (hierna: de Code) is in 2004 ter hand gcnomen. Aile 21 principes en 113 ‘best practicc‘ bepalingen zijn nauwgezet geëvalueerd en beoordeeld door de Raacl van Bestuur en de
Raad van Commissarissen. Daarnaast is aandachl besteed aan de aanpassing van de structuurregeling.
in
2004 doorgevoerde
35
5T I ÜC UUR Grontmij hechl waarde aan een corporare governance struciuur die helder en cen‘l’
is, voor zowel d»: aandeelhouders. de medewerkers als alle overige stakeholders. Een belangrijk aspect in onze aanpak is de borging van transparamiv en de inregrinzit van ons handelen op alle niveaus. Daarom zijn de nodige risicobehecrsingsystemen en una?iankelijke comroles onderdeci van de structuur. Voor een verdere uitwering van
duiziig
de risicnbeheersing- en rapportagesyslemexi wordt verwczen naar de paragraaf Risicobeheersing op pagina 23.
De organisatiestructuur van Gronrmij beslaal llil rien openuionele eenheden. Negen van deze eenheden betreffen de Advies- & ingenieursbureaus; de activiteiten
in
Beigië en Duitsland zijn elk in een scparate operationele eenheid ondergehmchi‘
De aciiviteiten op het gebied van Ontwikkeling 81 Exploitatie zijn in een afzonderlijke OPEÏÜÜDHEIE eenheid samengevoegrl. De operationeel directeuren rapporteren direct aan de Raad van Bestuur. De Controllers van de operationele eenheden rapporteren direct aan de ?nancieel directeur. tevens lid van de Raad van Besmur. Grontmij is gericht op decentrale besluitvorming binnen de operarionele eenheden, maar houdt centraal controle op onder andere investe?ngsbeslissingen. kasstromen. ling‘
een beursgenoteerde. naamloze vennootschap. De Raad van Bestuur is belast met het besturen van de vennootschap. hetgeen onder meer betekent dat de Raad van Bestuur verantwourdelijk is voor het opsrelien en realiseren van de doelstellingen van de Grontmij
36
managementontwikke
marktpositioneñng en reputacie. is
vennootschap. de strategie. de ñnanciering en hel beleid en de daaruit voortvloeiende resultatenonrwildœling. De veranmoordelijmeid voor het besturen van de vennootschap als collectief‘ De Raad van Commissarissen heeft lot taak houden op het beleid van de Raad van Bestuur en de algemene gang van zaken in de vennootschap en de me! haar verbonden ondememing. De Raad van Commissarissen staat de Raad van Bestuur bij met advies. De Raad van Commissarissen is als collectief veranrwoordelijk voor de uitvoering van zijn Laken. Onverminderd zijn eigen verantwoor»
berust
bij
de Raad van Bestuur
toezicht [E
dElijkhüid kent de Raad van Commissarissen twee vaste commissies.
wordt binnen zes maanden na a?oop van het verslagjaar een Algemene Vergadering van AHHÙEEÜIOÜCÎEIS georganiseerd. Andere aandeelhoudersvergaderingen kunnen worden gehouden op verzoek van de Raad van Bestuur of van de Raad van
jaarlijks
Commissarissen. onverminderd het bepaalde in de artikelen 110 tot en met 112 van
Boek Z van het Burgerlijk Wetboek‘ Aandeelhoudeis en certi?caathouders dia alleen of gezamenlijk ten minste één procent van het geplaatste kapitaai vertegenwoordigen of van wie de aandelen of ccrri?caten cen beurswaarde hebben van (en minste € 2 miljoen.
0m aan de Raad van Besruur of aan de Raad van Commissarissen hel doen om onderwerpen op de agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders te plaatsen. hebben het recht
verzoek
te
D E C O DE Principes
GronLmij onderschrijft. nagenoeg alle principes van de Code voonover die zijn beslemd voor de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen en pas: deze ook (oc voorzover aangegeven. Principe
hierna niet anders
is
voiledig nageleefd.
De reden hiervan is
in
geven. Tevens wijken wij afvan principe
IV.2 betreffende certi?cering
wordt nie:
de paragraaf Beschermingsmaatregelen aange
[Il.5.
in die zin dat wij ?ÎEl drie
maar rwee
kern-
commissies van de Raad van Commissarissen hebben ingesreld. Dit betreft een auditcommissie en een benoemings- en beloningscomnxissie. De laalstgeiloemde commissie voert
de taken uit die conform de Code worden toebedeeld aan de remuneratiecommissic en de selectie en benoenxingscommissie, De werktcrreinen van deze commissies zijn zodanig
met elkaar verweven dat
in feite sprake
is
van één commissie. Geler op de omvang van de
vennootschap wordt het insrcllen van slechts twee kerncommissies adequaat geacht. ’Best practice’ bepalingen
Gmntmij handelt voor het
ovcrgrote deel conform de ‘best practice‘ bepalingen die zijn
bestemd voor de Raad van Bcstuur en Raad van Commissarissen zoals upgenomcn in de Code voorzovcr deze van toepassing zijn in het geva1 van Grontmij. De volgende besr practice bepalingen ‘
niet
dan wel
nier volledig nageleefd: tijd
nieuwc benocmingcn zal op dat moment worden bcslist over het al dan nieL toepassen van een benoemingslermijn van vierjaar; 111.5.10 t/m 11I.5.13:r1eze bepalingen zijn in het geval van Grontmii van Loepassing op de benoemings- en beloningscommissie en worclen volledig nagelecfd. De voorziner benoenxd.
‘
wordcn
leden van de Raad van Bestuur zijn allen in 2003 voor onbepaalde
l1.1.1:c1e
Bij
van de henoemings- cn beloningsfommissie is tevens voorzitter van de Raad van
Commissarissen van de vennootschap. hetgecn
als (‘en afwijking van ‘best practice‘
kan worclcn gekwali?ceerd. Deze a?v?king is gebaseord 0p de praktijk dat in het bijzonder voor de selectie en benoeming van bestuurders en commissarissen voor de voorzitter van de Raad van Commissarissen een belangriikc rol is weggclegd; bepaling
‘
111.5.11
bepaling wordt door de vennootschap nie! volledig nageleefd. In vcrband met de kosten van de organisatin en de techniek dic gemoeid zijn mer webcasting van analistenbijeenkonxsten 1s door de vennootschap besloten hieraan geen gevolg te geven. De overige onderclelen van deze best pracrice bcpaling worden wel nagelcefd. 1V.3.1: clcze
Acties in In de
2004
Algemene Vergadering van Aandeelhouders op
slatutcnwijziging van Grontmij zakelijk
0m
19 rnei
2004
1s
het voorstel Lot
NV goedgekeurd. Deze statutenwijziging was
nood-
naleving van de Code verder mogelijk te maken. VOOFLS zijn in 2004
de volgende documenten opgcsteld: het reglemem van de Raad van Commissarissen. her reglement van de Raad van Besmur‘ hel reglement van de auditcommissie
cn het reglement van de bcnoemings- en beloningscommissie. Deze documentcn
zijn
vervolgens allemaal op de website van de vennootschap geplaatst, In het najaar
van 2004
is
Eind 2004
de pro?elschets van de Raad van Commissarissen herzien. dom‘ de Raad van Bestuur in samenspraak met de Ondernemingsraad een
is
Integ?teilcode Gruntmij vastgesteld. Dezc is volledig in overeensremming met de Code. onder andere door het invoeren van een algemene klokkenluidcrregeling voor 11e:
melden van vermcende onregelmadgheden De
lntegriteilcode
is
beschikbaar op de
website van de vennoorschap.
Voovgenomen acties in 2005 Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 19 mei 2005 wordt een tot statutenwijziging van
0m de
statuten in
lijn te
Grontmij
NV voorgelegd. Deze
voorstel
statutenwijziging is noodzakelijk
brengen me! de wijzigingen van de structuurregeling en de
overige wijzigingen van Boek 2 van het Burge?ijk
Welboek die par
1
oktober 2004 van
krachl zijn. 1n dezc vergadering zal tevens de gewijzigde pro?elschets van de Raad van
Commissarissen wordcn besproken. Verder worden het reserverings- en dividendbeleid. her beloningsbeleid en het onderwerp coxporate govervance in deze vergadering bespro-
worden gekeken naar de rul van certi?ccring van aandelen en de bijbehorende beperking van het stemrccht in de komendejaren. Hierover zullen de Raad kan. 1n 2005 zal
van Besruur en de Raad van Commissarissen in samenspraak met het bestuur van de Slichting Administratiekantoor van Aandelen Grontmij NV zich een oordeel vormen.
37
lESCHERMIN-GSMAATREGELEN Cerli?cering
De vennootschap en Stichting Adminisrratiekantoor van Aandelen Grommij NV bieden ccrti?caathouders op een eenvoudige wijze de mogelijkheid in de aandedhouders-
vergadeñng her stemrecht op alle onderliggende aandelen uit te oefenen. Een certi?caathouder die zijn certi?caten, met inachmeming van hetgeen in de statuten van de vennoolschap is bepaald, lijdig in bewaring heeft gegeven. wordt tevens geachl het verzoek toi het verlenen van een volmacht te hebben ingediend. Het vulgen van een afzonderlijke procedurc voor het verkrijgen van cen volmacht is dan ook niet vereist. Die mogelijkheid kan confunn artikel 118a van Boek 2 van het Burgerlijk Wetbock in geval van ‘oorlogstijnf worden uitgesloten.
Grontmij en de Stichting Administratjekanloor van Aandelen Grontmij gezalnenlijk van
mening dat
NV zijn
certi?cering van aandelen Grontmij niei alleen geldx als
maatregel ter voorkoming van besluitvomxing door een (toevallige) minderheid van
aandeelhouden door absemeïsme in de aandeelhoudersvergadering. maar tevens als beschermingsmaatregel,Om die reden zal naleving van een aantal best practice bepalingen in strikte zin vooralsnog niet geschieden. Voor een nadere toelichting hierover wordt verwezen naar hel vexslag van de Stichring Adminisrratiekantoor van Aandelen Gronunij NV op pagina 71, 38
Certi?cering als beschermingsmaatregel wordt vooralsnog nodig geacht door de
speci?eke posicie van Grontmii: een advies- en ingenieursbureau waarbij de goodwill voor een groot gedeelte bestaat uit ‘human capital‘ Voor de continuïteit is het van .
essentieel belang dat haar relatief hoog opgeleide
teren met hun eigen
medewerkexs zich kunnen
identifi-
ondememing en daadn mede hun stimulans vinden. Ook voor de
opdrachtgevers (waaronder de overheid)
is
tot
op heden onze ona?aankelijke positie van
belang geweest. Tevens speelt onze bescheiden beurskapitalisatie een
rol.
Preferente aandelen
De staruten van Grontmij voorzien
in de mogelijkheid rot uitgifte
van preferente
conform een afgesloten overeenkomst magelijk bij de daartoe opgerichte StichLing Preferente Aandelen Grontmij. Per balansdatum waren er geen preferente aandelen uitgegeven. De doelstelling van de stichting is net behartigen van de belangen van Grontmij. de met haar verbonden onderneming en alle daarbij behorende betrokkenen. Deze belangenbehar?ging kan worden geëffectueerd door het verlcrijgen van preferente aandelen en het uiroefenen van de rechten die aan deze aandelen zijn verbonden. De mogelijkheid rot uitgifte van preferente aandelen dienl als beschermingsmaatregel te worden beoordeeld. Deze maatregel heeft een tijdelijk karakter en zal Grontmij in staat slellen cen mogelijk ongewcnste, vijandige overname op haar merites te kunnen bcoordclen. aandelen. Plaatsing van deze aandelen
is
VEIKLARINGEN In het verslagiaar zijn er strijdige
geen transacties van materielc betekenis geweesl waarbij tegen-
belangen van de leden van de Raarl van Bestuur dan wel de Raad van
Commissarissen aan de orde
zijn. In
hcr verslagaar zijn er geen transacties van materiële
betekenis gewecst lussen de vennootschap en natuurlijke en rechtspersonen die ten
minste 10% van de aandelen in de vennoutschap houden. behalve de gebruikelijke trans-
vennvorschap en de Stichting Pensioenfonds Grommij in het kadcr van de uiwoeñng van de pensioenrcgelingen van de medewerkers van de vennootschap. Bij de uiwoering van deze transacties is ‘best practice‘ bepaling IH.6.4 nageleefd. acties tussen de
Duurzaam ondernemen Duurzaam ondernemen is gebaseerd op de maatschappelijke vexantwoordelijkheid van de ondememer. De essentie
is dat een bedrijf zich opstelt als een vcrantwoordelijk lid van de maatschappij. Grontmij heeft duidelijke ambities op dit gebied. Bewust en structureel nemen we onze maatschappelijke verantwoordelijklmeid. We doen dat naar
de hoogste maatstaven en normen in het zakelijke en maatschappelijke verkeer. Dat lêidl tot toegevoegde waarde voor zowcl de samenleving als onszelf, Wij willen ons daarin voortdurend verbeteren. Onze uitgangspositie
is goed. Door de aard van ons werk zijn we vanouds meer dan gemiddeld vertroilwd met het begrip duunaamheid. We staan dicht bij de beshliworming en denkcn als advies- en ingenieursbureau van meet af aan mee over
de manier waarop een project hct beste kan worden vormgegeven en uitgævoerd. ln 1915
begoiïnen als de
mut
lctterlijk
beicle
NV Grondverbetering- on Onrginningnaatschappij staan we
benen
alleen in Nederland,
in
de naruur. de ecologischc ruimte, de samenleving. Ecrsl
maar iegenwoordig ook op
verschillende plaatsen elders in Europa.
lSO-9001ENlSO-14001 Do twee belangrijkste certi?caten voor Grontmij zijn de 1509001 en de 150-1400]. De 150-9001 borgt hel continue verbeierproces van de ondersteunende en primaire processen, De [5044001 draagt bij aan een continue verbetering van onze milieuprestatic. Her in samenhang registeren en analyseren van kwaliteitsaspecten voedt de verbetercycli en maakt rrends zichtbaar. Kennis is het belangrijkste item waarmee wij invloed uiloefenen op het milieu. Kcnniscreatic en kennisdeling zijn essentiële onderdelen van het managementsysteem. Vcrder heschikt onze onderneming nog over vcle certi?calen op het gebied van
veiligheid. vakmanschap, product en proces‘ en ingenieilmwerk heeft ecn directe relaüe me! de mens en zijn omgeving‘ Grontmij hecfl een duidelijkc nxaatschappelijke raak: verbeteren van de kwaliteit van de woon- werk- en leefomgeving. Vele opdrachtgevers vertrouwen en waarderen ons om
Ons
advies-
.
dit gebied. Op pagina 74 en 75 illustreren wij hoe we duurzaamheid en onze maatschappelijke betroldcenheid vertalen in onze projeclen,
onze prcstaties op
Vooruitzichten In 2004 is van enige groei in onze sector geen sprake geweest. Dit is conform onze verwachtingen van eenjaar geleden. Wij voorzien dat 2005 een jaar wordt dat. wat de orderonrwikkeling betreft in Nederland, België en Duitsland. sterk op 2004 zal lijken.
Enig markthcrstel wordt niet eerder verwacht dan in de tweede helft van 2005. Wij hebben de organisatiestructuur vereenvoudigd. de kostenbasis sterk verlaagd en
schulden verder gesaneerd‘ In onze dagelijksc werkzaamheden ligt de nadruk op klanten en kasstromen. Her desinvesteringsprogrammawordt verder uitgevoerd. Dit berreft mer
name
de kapitaalintensieve bedrijven op het gebied van vastgoedontwikkeling en
stoffenverwerking, Daarnaast gaan wij door
kanmrennetwerk vooral
in
rest-
met het uitbreiden van ons regionale
de verstedelijkte gcbieden van onze thuismarkten [Nederlani
België en Duitsland) en in onze focuslanden (Polen, Hongarije, Tsjechië]. Exciusief incidentele baten en lasten verwachten wij in 2005 een verder herstel van onze winst-
gevendheid in vergelijldng toc 2004.
De S.
Bilt.
16
maarl 2005
Thijsen
G.P. Dral
D.G‘H. van der
Werf
39
r‘-
’
f‘ ,<‘"",-‘:"f* "rJËfWY-ZË
.
à
_
,..,_.
_
ò
«
-_
ŸË‘JA_ .
jfz-eæ-‘ff
...
A
’
---
1"-
‘Mi’-
-«-,_"
1Î"Ü «._.’*‘
;g
’
---«
55155-
19;’-
m"; jgrsi
1
u.» ‘
1 _'
..-‘...->*-
_’
V
_,._
r
.
_#.
‘
_
‘
.-.__
_
.
.r_v‘-
__
""‘
.,_ .y__’--»ffî
-_’_"_
Ê «-*;"_. î.;_.
___ .
_
__
_
-
H -' 4%
I
_
-"
__-ê_ _
‘ä
.’-.
.'
‘
m?
_.
_
--
_
-".»’:.,’a_-
p
;EZ.
W ÏŸF-‘Ïr, ;-:-_j> ‘w-‘ .‘-» «m» ‘ ’;_‘__‘ , --‘_-_‘..’-f »‘* ‘_ ‘
-/-_
_
Ÿ ..
’
l
‘v.
---
‘A
-
-
«
‘
L
‘.._
-
s‘
à
_ Ï
|
j
f
Duurzame stedelijke vernieuwing
Wieringermeer. permanente bollenteelt
Waterkwaliteit Turkije
Het projecl Hof Loevesleijn Den Haag won de eerste prijs bi; de pri|svraag LEVEnDE ïfAD. De naoorlogse wijk word! geherstvuctureerd door sloop en renovatie. Grontmij maakte he! ontwerp voor de inrichting van de openbare ruimte en hel bestek voor de herinrichting. Bij het ontwerpen hield Grontmïj vekening me! het bestaande karak‘ ter van de naoorlogse woningbouw. We gebruikten daarbij duurzame materialen‘ Er is zoveel
NourdwHolland heeiz behoefte aan bollenland als gevolg van bedvijfsverplaatsingenen uitbreiding van het huòdige bollenareaal. Hoewel een aanlal haalbaarheidsstudies posilief werd beoordeeld, vormen de diversiteit van de bodemopbouw en de verzilring een probleem. Grontmij ging in november 2004 een samenwerking aan me! aannemersbedrijf De Vries en van de Wrel en Wageningen Univevsiteiî en Research om permanente duurzame bollemeel! op zand te onderzoeken. Een xerrein van circa zestien hectare in de Wieringermeer wordt gebruikt als proeftuin voor commevciële bollenteelt. me! aandachr voor inricming van het watevsysteem en gewasreacties. He! project wordt gecumbineerd me! de ontwikkeling van een faciliteil voor onderzoek naar duurzame bollenzeek‘ Bij ne! pvoject zijn ook de Oostwaardhoeve v.o.f. uit Slootdorp en Proeftuin Zwaagdijk betrokken,
context van de harmcnisalie van Turkije met de Europese regelgeving (on. Kaderrichtlijn Water) heeh de Eurupese lnvestevingsbank opdracht gegeven tut het omwikkelen van een milieupla| vuor de Zee van Marmara. Onde: aanvoering va Gronlmij maakt een Nederiands consortium bijvoorbeeld een inventarisaxie van alle bronnen d de zee vervuilen en een compurersimulatie van de zee. De analyse van hex waxersysteem en de socio-econcmische invloeden moet Ieiden rot e pakket aan kosteneffectieve maatfegelen, zoals zuivering van afvalwatev en verwerking van huif houdelijk en industrieafval‘ In nauwe samenwer king me! het Turkse Ministerie van Milieu stan het project in februari 2005. Naast Grontmij zijn WL Delf! Hydraulics, Ecorys en ne: Turkse MYMKO belrokken.
mogelijk ingespeeld op duurzame oplossingen voov de inrichting en he! beheer van net openbare gebied. Zo zijn oude straatklinkers opmeuw gebruikt, is een gescheiden rioleringssysteem aangebrachr en is een aamal volgroeide essen bewaard gebleven.
De Zee van Marmara
|
is
sterk verontreinngd. In d‘
jw
_'
._
7-4‘
_
_‘‘-___
«X? ___.w,
:-
‘,
-
__
V
:
_
__.
‘
--
_;-,
‘._«
-
.
_
"
_
._‘
.
-‘_
f
-
-
;
2; -,, 31H}. 1
__
l‘
_
f-
'
.
‘y
‘
‘a
M.
d"
__‘
-°‘_’_
:___.‘ ;_-._
«?-JÎ
_
1_ --
v‘
-
’_ ‘
,
-‘
‘
3 v
_
'
.
f ‘f 251-» ‘
< .
-
.
à’. J, _‘
.
_
w
'e_4‘; »- ___‘_ ‘_
‘ .
‘
»
‘
‘_
‘J
2,.
_
A)‘
-
-
.1
_,.
_.«
r
ac‘
_
_
_
‘ _
‘
'
4
.
’
L;
'.1'--"v,:, "" .v\" "_-_’\
_
_’.:_’
gfvf?f ,
___
‘
z
a
’
F‘
‘
.
‘v’
‘ >-‘-_f‘ -
1‘
.
a
.0,
_
-
‘
.-
_
_
_
‘14
_
,
‘lx?-
LHÜ.
".
,
'
‘
,
. _
u -
‘
-
.
‘
‘
‘
‘
‘
o
‘
: _
x .
_
.
_
..
"
‘a
."‘\ à
e;
:=
' -
îf
Î
"
\ _.'I
.
’
Äî ü *
a
‘v?
,
a,
.
à‘ ?lîwgyh
?
I
‘_‘_,
_
"’
‘
1
"_
-
l
j»
u"" »
’
.
_\_
_
\
‘
‘
_
.
_
’
’
‘
_
.
'
‘
a
.
.
_‘4
.
.
‘
a
_
'
‘ ‘
‘
‘
'
-;_.
.
ÏËJË‘).
4%‘
_
__._‘.Ä__
-_ _,_‘== """’"Ä
5‘Ïf'
.
tortplaatsen Hongarije
nieuwe lidstaat Hongarije kreeg EUsubsidie oor drie stonplaatsen. De Oost-Hongaarse nrovincie Hajdu Bihar gaf Grommij en haar âongaarse panne! Canov opdrach! voor de le
Iirectievoering. De eersre
twee storrplaatsen zijn
december 2004 opgeleverd. Tol voile Xevreclen’ van de Hongaarse minister van Milieu die de >peningshande|ing verrîchtte‘ Hex werk was op ijd klaar, de kwallleit was hoog en de kùsten n
ueid
xleven binnen het budget. Nie! alleen beschikt =lke regio
nu over een
stortplaals, maar
ook over
ëen ontvangststation voor het ingezamelde afval, zen sorteerinvichting en een composteernrichting, In 2005 star! de bouw van de derde storrplaats en
nortplaatsen‘
de sanering van
zestig
besraande
«in;
.__,_._._.,._.,.
-
_"‘_!l_!llllll
_ 1
IIIÇË|1 ‘
_,_.4
Verdieping van de Weser
Afval-
De Duitse havensteden aan de Weser duzhten de zware concurrenîie van de overige Europese Noordzeeahavens. Goede bereikbaarheid van de havens voov vrachtschepen en andere vaanuigen is een eerste vereisre voor een gezonde economische bedrijvigheid in her gebied‘ De nieuwste generazie containevschepen wofdl steeds groter. Tox 400 meter lang en een diepgang van 14,5 meter. 0m een onîehinderde doorgang van het scheepvaart‘ ver eer te garanderen, is besloten de Aussenweser en de Unterwesen over een lengte van zestig kilomeœ: ui: le diepen. Gronzmij zorgt samen met gespecialiseerde Duitse buœaus voor al het onder’ zoek dat nodig is vcor het verkrijgen van de vergunningen. Het gaat hievbij om de milieueffectrapportage, effectenonderzaek volgens NATURA 2000 en een Iandschapsbeheerplan.
De nieuwe EU-lidstaat Polen heeft ambities op het gebied van milieu. Met behulp van EU-subsidies worden vevschillende projecten gede?nieerd en uirgevoerd. Zo wevkt de Poolse
W
7
en drinkwaterprojed Polen
stad Czgszozhowa hard aan de vevbetering van het drinkwater en de riolering. Vanwege haar expertise op deze gebieden kreeg Grontmi) eind
2004 opdracht voor de direcrievoering en het toezicht op de uiwoering van een grootschalig afval’ en drinkwaterprojecz. Het gaat hier om de uitbreiding van de drinkwaterzuiveringsinsxallatie in Wierzchuwlsko; 69 kilomeler riolering met 19 gemalen in Czestochowa; 32 kilometer riolering met 9 gemalen in Mykanow; uixbreiding van de afvalwaterzuiveringsinstallatie met fosfor- en nltraatverwijdering en thermische slibdruging In Czçstochowa; de ukbreiding van de afvalwaxerzuivevòngsónstallatiein Rybnaefr de aanleg van een afvoerkanaal in Czçstochowa.
if‘
Jaarrekening
lnhoud
Geconsolideerde balans per 31 decembev Geconsolideerde winst- en verliesrekening
Geconsolideerd kasstroomoverzlcht
Grondslagen van consolidatie, wurdering en resultaatbepaling In consolidatie opgenomen ondernemingen
Toelichting op
de geconsolideerde balans
Toelichting op
de geconsolideerde winst- en verliesrekening
Vennootschappelijke balans per 31 december Vennootschappelijkewin?- en verllesrekening
Grondslagen van vennootschappelijke waardering en resultaatbepaling Toelichting op de vennootschappelilke bilans
Overige gegevens
Accountantsvefklaring
Geconsolideerde balans per 31 december 2003 Geconsolldeerde winst- en verliesrekening 2003
43
Geconsolideerde balans per 31 december If:
duizenden eurds
Voor winstbestemming
2003’
1004 Vaste activa
6.108
7.699
Materièle vaste activa
30. I 3!
37.891
Financiële vaste activa
57.329
53.266
immaœriëie vaste activa
94.175
98.856
Vlottende activa
3340
13.094
Onderhanden werk
38.720
37.248
Vcrderingen
96.129
97.747
Liquide middelen
17.100
33.242
Gronden
05391
181.331
279.556
280.187
1
Totaal activa
2003‘
Groepsvermogen Eigen vermogen
Belang derden
122.87!
111.137
135.2
1251
44 I
Voorzieningen
Langlopende schulden
24330
1
12.388
43-342
42.598
IJIG
14.785
Kortlopende schulden
HBJSI
1
Totaal passive
279.566
280.187
-
Ci|lvn zoos 1||n aangepasl voor velqelqkihqidvelëindvn
10.416
Geconsolideerde winst- en verliesrekening ‘
In
duizendén euro’:
2003’
2004 Netto-omzet VWjziging in onderhanden werk
665.490
271.059
414.621
195.322
13.26
Overige bedrijfsopbvengsten
15.094
‘l
Som der bedrijfsopbrengsten
474.1 30
48 1 A75
Pmjectkcsten van derden
1m14:
179.003
Lonen en
144341
159.969
Sociale lasten en pensioenpremies
14.10;
36.809
Afschrijving op immateriële en materiële vaste activa
11
s41
13.060
Overige bedrijfskosten
42.115
95.412
459.548
484.253
1 4.5I1
1.778
353
8.097
Resultaat ult gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
14.935
5.875
Belaszingen
-S.I17
1.837
5.419
9.161
14.541
5.123
au
109
1 4.262
4.914
salarissen
Som der bedrijfslasten Bedrijfsresuhaat
Financiële baten en lasten
Resultaat
deelnemingen
Resultaat uit
gewone bedrijfsuitoefening na belastingen
Aandeel derden
Resultaat na belastingen
45
200?
2004 Winst per aandeel
€
3’53
€
1,22
Verwaterde wlns! per aandeel
€
3,53
€
1,22
Gemiddeld aantal aandelen ‘me’; zoos nm aangepasl vum vërgvlîjki?qsdüelwnden,
4.041 230
4.041.230
Geconsolideerd kasstroomoverzicht Ih
duizenden eurcVs
2004 Resultaat na belasting
2003
1
4162
4.914
Herleiding tot kasstroom ui! operationele activiteilen Afschrijvingen
‘981
13060
744
12.540
ÆJIQ
-9.161
5.773
764
-3‘Il3
43.775
I 1
Mutatie voorzieningen Resultaat nie! geconsolideerde deelnemingen
Ontvangen dlvidend nier geconsolideerde deelnemingen Mutatie werkkapitaal exclusief Iiquiditeiten, dividenden
en kortlopende schulden aan kredieünstellingen
40312
24.088
Kasstloom uit operationele aniviteiten
lnvesteringen en desinvesteringen in immateriële
4.794
en materiële vaste activa Vervreemding groepsmaatschappijen (exclusief liquide middelen) Mutaties
in
de ?nanciële vaste activa
\
6821
Kasstroom uit investerlngsactlvltehen
13372
‘l
‘O42
32.365
Betaald dividend
4D‘!
A?ossing achtergestelde Iening
4.500
4 500
A?ossing overige Ianglopende schulden
4549
‘E877
Kasstroom uit ?nancieringsactiviteiten 46
18393
‘IJST
8.648
-9‘11 7
-I
4.025
Mutatie liquide mlddelen en kor?opende schulden aan kredietlnstellingen
15‘9î3
59.152
Stand begin boekjaar
19.539
69.613
Stand einde boekjaar
35852
I
nm»
n°0: meerdele oorzaken. maar vownanwliik docv omrekenlngsverxhillenen Conwlidalicwijzigingen. bepaalde DOSIEH m het lœssxroomoverzizhz me! overeen me! de mulaties m de desbexre?ende bald?ilekeningen
9.539
Grondslagen van consolidatie, waardering en resultaatbepaling
Aigemeen
Voov zover
nie!
anders vermeld Iuiden alle bedragen in duizenden euro's.
De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en
passiva
en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten, tenzij anders veimeld.
De activa en
passiva worden, voor lover nier anders vermeld.
opgenomen tegen
nominale waarde‘ De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode
waarop zij betrekking hebben.
Consolidatie
NV en haav groepsmaatschappijen, zijnde underNV direct cf indirect, al dan nie! krachtens overeenkomst
Geconsolideerd zijn Grontmij nerningen waarin Grontmij
met anderen, meer dan de
helft
van hei stemgerechtigde kapitaal bezit en een door-
slaggevende invloed op het zakelijk en ?nancieel beleid
heefî.
De ?nanciële gegevens van de gemnsolideerde groepsmaatschappijen zijn geconsolideerd op basis van de integraie methode, waarbij het belang van derden afzonderlijk m: uitdrukking
Joint ventures
Joint ventures worden
is
gebracht.
gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde. die wordt
bepaald naar de waarderingsgrondsiagen van Grommij NV, Tot en met 2003 werden
de joint ventures Grommij-De Weger V,o‘f.. VAGRON Bedrijfsafvalstoffen Maasvlakle CV, waarin
lndus\1ialV_o.f. en
Venuerking
de deelnemers gezameniijk de zeggenschap
uitoefenen, proponioneel geconsolideerd,
In
2004 heefî een nadere aanscherping van de consolidatiecriteriageleid tot een
wijziging in de verwerking van deze joint ventures. Deze aanpassing is als een stelseiwijziging behandeld en
waar van toepassing zijn de cijfers 2003 aangepast voor
vergelijkingsdoeleinden‘Deze wijziging heeft geen invloed op de resultaat en het eigen
Voor het inzicht zijn
omvang van
vermogen.
bij
dezejaarrekening de balans en winstf en verliesrekening over
2003 op de nieuwe én de oude grondslagen weergegeven (zie pagina 68 en
Vreemde valuta
47 het
69).
Voor de consolidaiie van de jaarrekening worden activa en passiva van buitenlandse
ondernemingen omgerekend tegen de op balansdaium geIdende koersen, De posten van de winst- en verliesrekening van deze ondernemingen worden omgerekend tegen
de gerniddelde koersen. Transacties in vreemde vaiuta gedurende het boekjaar
worden verwerkt Kegen de koers van afwikkeling,
De
koersverschillen voortvloeiende uit
de waardering par balansdatum van deel-
nemingen komen rechtstreeks ten gunste of ten
laste
van het eigen vermogen.
Vurderingen en schulden in buitenlandse valuta zijn omgerekend tegen de op de
balansdalum geldende koersen. De koersverschillen hierover worden verantwoord in
lmmateriëie vaste activa
de winsi- en verliesrekening.
Goodwill betreft het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de reële waarde van
overgenomen ondernemingen op het mcmem van verkrijging. Goodwill wordi op basis
van de verwachie economische Ievensduur ien
laste
van het resultaai lineair
afgeschreven over maximaal twintig jaar.
Kosten van ontwikkeling van software worden geactiveerd en op basis van de
verwachte economische levensduur lineair afgeschreven ten
Iaste
van het
resuitaat.
De vemachte economixhe Ievensduur is maximaal drie jaar. Activering van nntwikkelingskosten vindt alleen plaats als het waarschijnlijk is da!
de toekomstige economische voordelen die het actief in zich bergt. zullen toekomen aan Grontmij en als de kosien van het actief betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.
Onder het eigen vermogen is een
wettelijke reserve
gevormd voor deze categorie
imrnateriële vaste activa.
Materiële vaste activa
De bedrijfsgebouwen en
Äterreinen
worden gewaardeerd tegen de op externe taxaties
gebaseerde actuele waarde. Taxatie vindt cm de vijf jaar
plaats.
Voor het verschil
tussen de actuele waarde en de boekwaarde is een herwaarderingsreserve, na aftrek
van een voorziening voor latente belastingen. gevorrnd onder de post
eigen vermogen.
Op bedrijfsgebouwen wordt lineair afgeschreven over de actuele waarde over de geschatte economische gebruiksduur van twintig rot vij?ig jaar, 0p terreinen wordt niet afgeschreven.
De machines en
installaties en
andere vaste bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd
tegen de aanschaf?ngsprijs, verminderd met
Iineaire afschrijving, gebaseerd
op de
economische Ievensduur. De geschatte economische levensduur van deze materiële vaste activa bedraagt drie t0! tien jaar.
De vaste bedrijfsmiddelen in aanbouw wovden gewaardeevd op basis van de venlaardigingsprijs.
Financiële vaste activa
Deelnemingm
De niet-geconsolideerdedeelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijk en ?nancieel beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen de netto-
vermogenswaarde‘
Deelnemingen waar geen invloed van betekenis is, worden gewaavdeerd tegen 48
kostprijs of marktwaarde indien die
duurzaam lager
is.
Overige?nandele vaste activa
De overige ?nanciële vaste activa worden gewaardeerd tegen de nominale waarde eventueel verminderd met een voorziening.
Gronden
Dit betreft
de voorraden grond die ontwikkeld gaan worden. De gronden zijn gewaar-
deerd tegen verkrijgingsprijs, inclusief directe verwervingskosxen, dan wel tegen de lagere marktwaarde.
Onderhanden werk
De onderhanden projecten worden gewaardeerd op de waarde van de vevrichte prestaties tegen integrale kostprijs, onder aftrek van
de gedeclareerde tevrnijnen
en noodzakelijk geazhte voorzieningen. De resultaten op projecten worden naar rato van de voortgang van deze projecten genomen.
De methode die gebruikt wordt ter bepaling van het percentage gereed,
is
afhankelijk
van de aavd van het project.
Onroerendgoedprojecten worden gewaardeerd tegen de integrale kostprijs inclusief
een opslag voor rentekosten onder aftrek van de gedeclareerde termijnen en noodzakelijk geachte voorzieningen. Bij
onroerendgoedprojecten wordt onderscheid gemaakt tussen de fase van ontwik-
keling en
bouw, Het ontwikkelingsresultaatwordt gerealiseerd bij verkoop, het bouw-
resultaat naar rato van de vocngang van de bouwwerkzaamheden.
Vurderingen
Bij
de waardering wordt rekening gehouden met het
posten.
risico
van niet-inbaar geachte
Voorzieningen
Voorziening latente vennoorschapsbelasting
Grontmij
NV vormt me! vrijwel alle Nederlandse 100%-dochtermaatschappijen een
?scale eenheid voor de vennootschapsbelasting.
Per ?scale eenheid
omva! de voorziening voor latente winstbelasling het saldo van
latente belastingverplichtingen en latente belastingvovderingen. De voorziening is
berekend naar het toepasselijke belastingtarief. Latente belastingverplichtingenzijn
opgenomen voor belastbare lijdelijke verschillen tussen de vermelde waarderingsgrondslagen en ?scale waarderingen. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen ren aanzien van voorwaans te verrekenen verliezen en verrekenbare tijdelijke verschillen, daaronder begrepen verliezen van
nemingen, voor zover
voorgenomen liquidaties van deal-
realisatie waarschijnlijk is,
VUT-voorziening
De VUT-voorziening wordt in eigen beheer gehouden en
is
bepaald op basis
van actuariële berekeningen en de inschatting van de resterende looptijd van de VUT-regeling.
Voorziening restsroffenverwerking
Voor langlopende nazorgverplichtingen voor afvalstoffen bergingen worden bedragen gereserveerd op basis van sysrematisch uitgevoerde berekeningen op grond van de
berekende contanre waarde, waarbij oprenting plaatsvindt ten
Netto-omzet
Belastingen
Iaste
van het
resultaat‘
De nettœomzet betre? de aan derden in rekening gebrachte bedragen, De
belasting over het resultaat uit
gewone bedrijfsuitoefeningis berekend tegen
het toepasselijke belastingxarief over de resultaten voor belasting, waarbij rekening is
gehouden me!
(nie!)
añrekbare koslen en overige ?scale (vrijgesteide) resultaatsf
bestanddelen.
s
49 __
In
opgenomen ondernemingen
consolidatie
De
belangrijkste in
de consolidatie opgenomen loperaiionele) groepsmaatschappijen zijn
percemage deelnarne
Afvalverwerking Maasvlakte BV le
De
100
Bilt
Afvalverwerking Stainkoein BV Te Groningen
100
Agipar BV le De
100
Bill
BnS Contracting NV te Zelzate
100
BnS Engineering NV te Zelzate
100
BV Technical Management (TM)
100
le Amersfoort‘
Coman Holding BV te Maastricht
100
GfL Planungs» und IngenieurgesellschaftGmbH te Bremen
100
Grontmij A&T GmbH le Bremen
100
Grommij A&T Nord GmbH 1e Bremen
100
Grontrnij Nprorn NV te Amwerpen Grontmij Atenco NV le Brussel Grontmij B&V GmbH te Keulen
100 100 100
Grontmij Beheer Reststoffen Pmjecten BV (e De
100
Bill
Grontmij Belgroma NV le Mechelen
100
Grommij Bouw NV te Brussei
100
Grontmij Business Services BV te
De Bil!’
100
Grontmij Clerckx NV te Beersel
100
Grontmij Coman BV te Heerien’ Grontmij Maunsell ICS BV te De Grontmij Nederland BV te De
100 51
Bilt
100
Bilt’
Gronrmij Ontwikkellng & Exploitatie Holding BV le De
100
Bill
Grontmij Real Estate Belgium NV le Brussel 50
Gronmiij Real Estate lntemational BV te De Grontmij Real Estate Nederland BV te De
100
100
Bîlt
100
Bilt
100
Grontmi] Vastgoed Contracting BV te Maastrich!
Grommij Water B‘ Reststc?en Contracting BV te De Grontmij Water & Reststoffen Polen BV te De
100
Bilt
Bilt
100
Ingenieursbureau Het Nccrden BV te Groningen
100
60
Integrated Mechanization Solutions BV te Almelo
Waalwijk Bouwadvies & Projectmanagemem BV te Gorinchem’
Kats
81
Kats
& Waalwijk Vastgoed Management BV le Gurinchem‘
Kontrola GmbH 81 Cu
MaasBih BV te De
100 100
94
KG te Keulen
100
Bill
Nederlancls Bureau Taxalies Onroerende Zaken BV te
Amsterdam
51
VANDENBROEK Imemational BV te Driebergen
100
Vermeer China BV1e Hoofddcirp
100
Als gevolg
van dejuridische herstructurering is de naam van Grontmij Advies 8‘ Techniek BV per
in
Grommij Nederlarid BV, De volgende groepsmaatschappijen zijn
‘
Sravenboer & Scheers BV:
-
BV lngenieursbureau Duijndam & C0;
‘
Gronlmi]
'
Gronrmij Bravænboer B‘ Scheers BV:
in
1
juli
2004 gewijzigd
2004 gefuseerd me! Grommij Nederland BV:
Bouw & Installatietechniek BV;
’
Grontmij Geogroep BV;
=
Grommij Geo lnformatie BV;
-
Gmmrnij van Ruitenburg BV. De volledige lijst van groepsmaatschappijen. samenwerkingsverbanden en deelnemingen ‘
is
gedeponeerd
bij
het Handelsregister le Utrechi.
NV ma: 11m oveveenkumstlg hm bepaalde m sw 1 40s aanspvakehjk qesleld voov de mi vedushandelmge-n var‘ deze vennuuiæchappen voorwlnewnde «riulden
Gronlrm;
Toelichting
op de geconsolideerde balans In
dujzenqen euçds
De opbouw en het verloop van de boekwaarde is als volgt:
lmmateriële vaste activa
totaal
Aanschaf?ngsprijs
Cumulatieve afschrijving
Boekwaarde per
1
januari
2004
kosten van
kosten van
goodwill
ontwikkeling
400
9.041
7.641
-1.342
-872
-470
7.699
6.769
930
1
Mutaties in de boekwaarde: lnvesteringen
66
sa
8
Afschrijvingen
-1.057
-4so
-607
-9e1
492
-599
Aanschaf?ngsprijs
9.107
Cumulatieve afschrijving
Boekwaarde per
31
december 2004
-1
322
»1
6.3 77
6.708
De opbouw en
Materiêle vaste activa
1.408
7.699
-2.399
331
het verloop van de boekwaarde is als volgt:
lotaal
bedrijfs-
machines en
andere vaste
vaste
gebouwen
installalies
bedrijfsf
bedrijfs-
rniddelen
middelen
51
en Jerreinen
in
Aanschaf?ngsprijs
Boekwaarde per
1
januari
e
2004
aan bouw
124.431
17.320
8.477
625
619
6
-87.165
-6.900
-4.673
-75.592
1.039
3.810
22.991
S1
315
226
3.766
688
103
-51
Cumulatieve herwaardering
Cumulatieve afschrijving
.077
37.891
1
98.583
51
Mutaties in de boekwaarde: lnvesteringen
Desinvesteringen Deconsolidatie Realisatie herwaarderingen
Afschrijvingen
Aanschaf?ngsprijs
Cumulatieve herwaardering Cumulatieve afschvijving
Boekwaarde per 31 december 2004
4.995 »1
-13
.267
-892
-1
-s92
335
33s
40,924
_s1 e
-687
-9.42 1
-7.7S3
46e
474
-7.750
637
112.190
17.635
5.867
88.000
688
960
954
6
-83.012
-7.716
-2.537
42.759
30.138
10.873
3.336
15.241
688
De
Financiële vaste attiva
belangrijkste under deze pas!
opgenomen deelnemingen zijn: përcentage deelname
A&G Milieutechniek BV te Waalwijk BVNN V.o.f. te Leeuwavden
50
Coldenhove Wesl Beheer BV te Maasland
25
Combinatie Nieuwerijn V.o.f. te De
S0
50
Bilx
De Woerd Beheer BV te Naaldwijk
49.9
ETP Realisatie V.o.f. te Groningen
50
Gront lmrno NV te Oudergem
49
Grontland V.o.f. te Maastricht
50
Gronlmij Aerosat Surveys Ltd te Accra
33,33
Grontmij-De Weger V.o,f. te Ronerdam Holding Partner Logistics Europe BV 1e De Immobilière Drève du Gare
50 25
Bilt
NV te Oudergem
49.9
49
Jongen/Maashilt V.o.f. te Maastricht
Koekaekspolder Beheer BV te ‘s-Gmvenhage
20
Malpensa Real Estate BV te Schiphol
40
Naarderbos Exploitatie CV (e Alkmaar
50
Neerbosch CV te Apeldoom
33,33
De Bilt Ontwikkelingsmaalschappij De Waayenberg BV te De Bllt Ontwlkkelingsmaatschappl]Thomashof BV te Drachten
49.9
Oolder Veste BV te Heerlen
49
Oude Markt Sittavd CV te Maastricht Quendis Intemational BV te De Bilt Ruimte voor Ruimte CV te Den Bosch Samenwerking Grontmij en B&G BV le Alkmaar
45
Segmeer V.o.f. te Rotterdam
25
Ontwikkelingscombinatie Schalkwijkerpoort V.o.f. te
52
SIB Investeringen CV 1e
49.9
40
49 24 50
Hlwarenbeek
15.38
Soldata Grontmij V.o.f. (e
De Bilt Studiebureau voor Wegen en Kunstwerken NV (SWK) te Gent
40
Suydergront V.o.f. te Maastrlcht
50
Survey Canography Enterprise Vertical Ltd te Zory
45,98
Vagron
S0
Industriel V.o.f. (e Groningen
Vervwerking Bedrijfsa?falstoffen Maasvlakte CV te Rotterdam V.o.f.
Ontwikkelings Por- en Containeneelt Hazerswoude le Pijnarker
Westzanerpolder Noord CV te Zaanstad
De opbouw en
18
50
50 48,67
hel verluop van de boekwaarde is als volgt:
deelnemingen
toma!
Boekwaarde per
1
januari
2004
53.266
31.934
2.506
2.506
leningen
21.332
Mutalies in de boekwaarde:
Verworven kapitaalbelangen Velslrekte Ieningen
11.356
Afgeloste Ieningen
4.290
Afgestoten kapitaalbelangen
-a.2o2
Resullaat deelnemingen
Ontvangen dividend Waardevermindering Overige mutaties
Boekwaarde par 31 december 2004
\7.356
4.290 -8.202
2.805
2.805
5.773
-5.773
419
-4I9
so
80
4.063
8.584
12.647
57.329
23.350
33.979
Financiële vaste activa
In
de pus! financxele vans ‘acnva
is
voor circa € 5000000012003: € 35.000.000) aan
deelnemingen in (ombwnatles opqenomen waarin Onze indire?? grondposmes ren behoeve van vastgoed ontw|kke|ing z1jn ondergebracht.
Ons Grond
off
balance aandeel
in
de financxenng bedraagt € 57.000.000 (2003: € 63 000.000].
Het aantal hectares grond bædoeld voor onxwxkkelingsprojcrten bedraag! 75. Zij
hebbun een mnglopend
karnkter.
Onderhanden werk
31
december 2004
Geattiveerde projectkoslen
31
december 2003
477.658
Voorlopige resuhaten
Voorzieningen GEd9(|à16&‘Td€'[Ef?1l]?8|'1
671.202
76.313
76.553
46.657
756.438
460.594
‘654 069
38.720
37.248
Onderhanden werk uitsplitsing per 31 december 2004 Debetsaldo
Geauiveerde projectkosten
Cvednsaldcw
260.963
voorlop|ge resultaten
Voorzieningen Gedeclareerzle kermqnen
Vorderingen
31
21 6.695
31.556
44.757
42.073
14.584
100.691
167.903
69.755
-31.035
december 2004
31
december 2003
Handelsdebkeuren
68.981
76110
Ovenqe vordenngen
17.971
13647
9’177
7.990
96.1 29
97.747
Overlopende activa
Voorzieningen
31
december 2004
december 2003
31
Latentc belastlngen
11.985
13.109
Restsmffenverwerkuwq
21.206
23.053
Ovenge
10.151
6.436
43.342
42.598
Voorzieningen
Do vunrïnem?g
ialente bclasnngen
1s
nader gespccx?ceerd 0p pagma
De voorzlcnmgen vuof reststoffenvcrwerking houdæn vvrband
rnex
5‘),
de verwerking
van reslsloffen, me! name eindafwerlung, nazovq en vrsicoé van afvalstoffcnbergingen
De opbouw van deze voorzrenlngen vmd!
piaats naar ralo van het storlen
Van deze voomenmgen heeft € 9.807 000 betrekklng op de periode en
é
11.399.000 op de penode
n‘:
2009 Bu de berekz-ning Vd? de
uhgegaan van een mflatieperçentage vocr hct toekonwsug
toi
van afvaL
en n1et2009
voomenmg 1s
prijspeil
van 2%.
De con?ante waarde wuuk berekend me: con normnale rente van 4%.
53
‘m
.1
‘I-
J»
I
,
‘
r‘
.
m1
.»n IIJHŸK‘
‘ ‘
v1
_
r
‘
"uf-‘ww:
-‘
m
.
\"‘"":v
Hu"l"‘\\l\
»‘; vfpfw,‘
"
"‘
‘
‘J’.
‘
‘
mm
f"
"
‘
,
"‘\‘
y
1f;"’».,-.w ÜÏÏË
""w1<,w-- w
Xmfuv‘
1-
w
_"[L]J"f;v\
‘
x
v
‘w
H
«u
v W‘
‘M
‘w
»
Îrv‘
La-‘w-
’.‘ï\jqi‘vd\ié"î Dezîr
Uma?es
m‘
‘
'
Mm
1
w
‘v"],‘
m‘
’v""‘
‘Nm’
'
I
‘
1»
_1r"\»'«
r:
‘g
ww?p-v
v.‘
:=."r=\:»
‘N "
v=_l’Ç‘\Z1"‘»H\\2»»v
m-‘r
fvpwvwnru
uwy1rn1||m1
u]
(mqnn!Hnnqævox?!
Cuuu«vg«>\\cxauizivzmw’
w ‘w
wa‘«n1vv\nf1 ‘numvhqnclëww æawk
wwvwgr ‘xmmnu:
1
BÛËKRMÄAHH
p-‘v
a‘
U
«wgwn-‘tmer jwlc??
31
Langlopende schulden
v‘;
v
M
f
ÏW ÎÏH‘
‘ÏHW
H
december 2004
ÄÜ‘:
"N31
m-u-nvpe‘ 2003
m‘
A: h\»vq»;>\»‘lf|f‘ IÇ-luhz]
;
wmnqvu mm
k:edwetuwsrelhvwggæ-rv
Hgfpwlhefw ‘me
lwmqen
‘
mm, ICI‘,
925
K4
"\‘
W"
‘v
I‘Ÿ\ÎI"IVP_’\"Ï‘(VÏ"*Ü V\’,;‘_’1DQC‘1"’H\"-?v xÎhWHMl JUU-Ï
«\
(‘Wwä f
"
wHWNHJI ne:
’2’_1‘;1‘:‘1‘r
(n)
wnluvccï w
1
1*
ï
Ë=YÎV1"‘O‘ÎJT!
‘THÉ-l *
Iyç-ŸÏWH-nl
«m
nmq
vwhhwul
v‘
«f»
»-‘-v\
" mzuu
LYIÏÛÄË
‘ym‘=f"‘«x-»v‘ 1m11‘
‘
f
>-
‘
‘_‘
,
‘
1’
’
l)’
‘z.
_l,._,__
’ ;
‘
dvnmî
lwduac)!
w
gm.
";?1_|\-Jl’_-v"
‘x
w
_a\\‘_-@w:1’f»:1‘>‘: LFHJ’
‘wL-Ijîwy‘ «M\_\»v‘v1.h1v
U‘
‘jw?vjnï
HŸfm»,n:_;-"‘H’\\C< Tmfwr .v:=
h
M
-
‘mm mm
n
yw-r ‘
1\Ä""
v
‘Mmr
‘
::-
‘w
wny‘
1.«,‘>f.
#
w lmew wmd‘
U,‘ ‘\||-.»",‘ng-’vv1pwçmuwg
‘
.|<|u«r:1»«:‘-\‘1 In
lrwwvwrup‘ hvpotrwenhrf; wrnvvmxfv r‘
"=‘f5"
‘mu zw» jmu
ËËIÄÏÜÛÏÏW1":|;n|«‘lW\7rï|‘-‘\QÛÜH
5
L‘uuwcti?stëlrmuvw 1h‘ h U‘: i;_v»_‘k«jw‘f|>tvr;‘-‘
r-fgrs-wzwah‘ ‘uopmf: rw?l‘
.\
1»
.1"
’
w‘
-'
’
‘x:
‘
-‘ .
w‘ ww‘
v‘
1‘-f’v1;‘î=f\v-‘f:,-f
:
‘-
‘
5-1
1
I‘
,\1.‘,,,_,»
‘x‘."
L‘
‘w
v’
u1m
w,
P
«
_
Api»
,
'
ÏÏHVM‘
U-
21’
|Ëuw-"_»_»«_»1
-;|n‘;çw"-j
»’;vÏvw»-1‘
"‘"""‘;1"‘,;.1f;"w",".
M1»;
W?
Konlopende schulden
zwdnumlnr 2'004
31
Schulden aan kredietinnellingen
1
Crediteuren
21301 1 6372 1097
Belastingen
Premies sociale verzekeringen
Pensioenpremies
december zoos
1.146
13.703 31 ,71
1.819
2.238
1-‘537
Overige schuiden
IJII
Overlopende passiva
17.547
33.472
31
103.35
Financiële instrumenten
1
12356
D42
110.416
Algemeen Grontmij handeir niet in ?nanciële devivalen en heeft procedures en gedragslijnen
om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij of markt te beperken. Bij
hex nietmakomen dcov een legenpanij van aan Grontmij verschuldigde betalingen
blijven
evemuele daaruit voonvloeiende verliezen beperkt ton de mavktwaarde van de
desbetreffende ?nanciële instrumenten. De contractwaarde of ?ctieve hoofdsommen
van de ?nanciële instrumenten zijn slechts een indicatie van de mate waarin van dergelijke ?nanciële instrumenten gebruik wordt
gemaakt en
nie!
van het bedrag
van de krediet- of marktrisiccfs.
De onder de activa en
passiva
veramwoorde ?nanciële instrumenten zijn onder meer
liquide middelen, vorderingen en kort- en Ianglopende schulden.
waarde per
31
De geschatte reële
december 2004 van deze ?nanciële instrumenten benaderx de boek-
waarde.
Kredietrisico
op balansdatum tegenDe onderneming loopt geen belangrijk
Kredietrisico bestaat uit het verlies dat zou ontstaan indien partijen volledig in
gebreke zouden
blijven.
kredie?isico ten aanzlen van individuele afnemers‘
Renferisico
Grommij heeft in principe het beleid om geen afgeleide ?nanciële instrumenten te gebruiken om (tussemijdse) rente?uctuaties (E beheersen. Het remerisico is beperkt rot eventuele verandevingen in
Ieningen. Bij deze leningen looptijd.
is
de
reële waarde
van cpgenornen en uitgegeven
sprake van een vast renlepercentage over de gehele
De leningen worden aangehouden t0!
het einde van
de looptijd.
Voor één langlopende lening van EUR 25 miljoen. die ultimo 2004 EUR bedraagt en
in
2005 afgelost zal worden, is sen remeswap afgesloten.
De renlevoet is ge?xeerd op 5,2%.
2,5 miljoen
55
Vennootschappelijke balans per 31 december In
duizenden euro’:
Voor WÎ?S_[bE5_(E|1'|ITI_Î_lf\Q
2003
2004
Vaste activa Financiële vasle acuva
48.911
39.754
812m
97.801
subis
137.055
Vlottende activa Vorderingen
1
Totaal activa
Eigen vermogen
Geplaam kapitaal Agio
2003
2604 4.041
4.041
3m41
33,642
"
Herwaarderingsresewe
60
1
un
1
91 6
un
930
Overige reserves
son:
65.694
Resultaa! boekjaar
141e:
4.914
Wettelijke reserve
12217!
111.137
Langlopende schulden
7.500
11.500
Kordopende schulden
7.830
14.418
38.20!
137.055
Totaal passive
1
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening In
duizenden euro's
2004 Resultaat uit
deelnemingen na belastingen
Overige resultaten
Resultaat na belastingen
Toepassing BW 2m02
2003
11.647
7.095
2.615
-2.181
14.262
4.914
Aangezien de resultaten van Grommij NV zijn betrokken in de consolidatie is de Vennootschappelijke winsk- en verliesrekening in verkorte vorm opgenomen.
61
Grondslagen van vennootschappelijke waardering en resultaatbepaling
Aigemeen
BU de samensrelling van de vennootschappelijke balans en wlnst» en verliesrekening worden dezeîfde grondslagen van waardering en resuitaatbepaling gehanleerd, als bij
de samenstelling van de QECODSOÜÜESIÜEjñ?lfêke?i?g. Geconsolideerde vennoorschappen worden gewaardeerd regen hêî aandeel
m
de nenowevmogenswaarde, bepaald volgens de grondslagen zoals verrneld deze Jaarrekemng‘ He! resultaa! uit deelnemingen komt overeen met het aandeel in de If‘!
wmst van
62
hel boekjaar van de desbelveffende vennootschappen.
Toelichting
op de vennootschappehjke balans In
Financiële vaste activa
duizenden eurds
De opbouw en he! verloop van de boekwaarde is
totaal
als volgt:
groepsmaat-
leningen aan
andere
overige
schappijen
groepsmaat-
deelnemingen
Ieningen
schappijen
Boekwaarde per1januari2004
39.254
21155
11.647
10.943
16.252
1.739
108
Mutaties in de boekm/aarde: Resultaat
deelnemingen
Ontvangen dividenden Koersverschillen en overige mutatie
Boekwaarde per
31
december 2004
Vorderingen
Groepsmaaxschappijen Overige vorderingen
704
-1.a12
-1
,812
«se
4,101
933
9.667
9,842
-175
48.921
30.997
16.252
31 deiélnber 2004
‘I
31
564
108
december 2003
57.778
94.947
‘S09
2.854
89.281
97.801
‘l
63
Eigen vermogen
De opbouw en het verloop
tolaal
is
als volgt:
geplaatst en
agio-
herwaarde-
wettelijke
ovevige
onverdeelde
volgesron
ÏESEFVE
ringsreserve
reserves
reiêrves
winst
kapitaal
Stand par
1
januari 2003
110.695
3.938
31.850
633
17.452
42.964
13.858
8.315
-8.315
Winstbestemming 2002 103
Stockdividend
Uitbetaald divîdend
Resultaat 2003
Kosten
in
-1.B9S
1.792
8.648
41.648
4.914
4.914
vevband met -
197
-297
5.536
-
14.712
1.916
930
65 ‘694
ontwikkeling
‘824
Overige mutaties
Stand per 31 decembev 2003
»1
4.041
111.137
33.642
1.846
Wlnstbestemming 2003
ï
4.914
-1
346
Uitbetaald dlvidend
6.068
-3.068
Resultaat 2004
14.262
14.262
Kosten in verband me! Orltwiklæling
-
547
Overige mutaties
Stand per 31 december 2004
4.041
122.878
33.642
1
?
-599
599
64
8.100
-7.617
980
8.431
60522
Overige mutaties betreffen met name de verwerking van omrekeningsverschillen op buitenlandse deelnemingen en mutaties ingehouden winst deeinemingen.
De agioresen/e is
bij
uitkering aan aandeelhouders in
de zin van de Wet op de lnkorn-
stenbelasting als belastingvrîj aan 1e merken.
Leningen
In
2000
is
een achlergestelde Iening opgenomen die eind 2004 € 9.000.000
(2003: € 10.500.000) bedraagt, een resterende Iooptijd heeft van zesjaar en Iineair
wordt afgelost. De rentevoet is ge?xeerd op 7,875%. De a?nssingsverplichting in 2005 ad G 1.500.000 (2004: € 1.500.000)
is
opgenomen onder de
kredietinstellingen. De vorderingen rot terugbelaling van
pas! schulden aan
de hoofdsom zijn achter-
gesteld bij de vorderingen van alle andere bestaande en toekomslige crediteuren.
In
2001
is
een langlopende Iening opganomen van € 25.000.000, die ultimo 2004
€ 2.500.000 bedraagl en in 2005 volledig wcrdt afgelost. De rentevoet is ge?xeevd op 5,2%. De a?ossingsverplichting ad € 2.500.000 in 2005 is opgenomen onder de pos! schulden aan
kredietinstellingen.
1
4.262
Kurtlopende schulden
doumbov 2005
11
31 decernber 2003
Kredietinstellingen
4.000
Belastingen
1.383
Crediteuren
9
5
438
1.033
1.830
14.418
Overige schulden en overlopende passiva
Voorwaardelijke verplichtingen
12.250 1
.130
De bankgaramies, concerngaranlies en bovgtochten voor gvoepsmaatschappijen bedragen € 6.451.000 (2003: € 8.909.000).
Niet uit de balans blijkende
verplichtingen
Grommij NV staat aan he! hoofd van een ?scale eenheid met nagenoeg alle Nederlandse 100%-g1oepsmaalschappijen. Op glond daarvan aansprakelijk voor de belastingschulden van
is
de vennootschap
de fiscale eenheid als geheel.
Voor een aantal groepsmaatschappijen heeft de vennootschap zich
Boek
2, titel
uit
hoofde van
9 Burgerlijk Wetboek art‘ 403, hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor
uit
de
rechtshandelingen van deze rechtspersonen vloeiende schulden.
De
Bilt,
16
maan 2005
Raad van Bestuur S.
Thijsen
Raad van Commissarissen H.
Wiegel
Snoep
G.P. Dral
P.P.
D‘G.H‘ van der Werf
GJ,A, van der Lugt F.L.V‘ J.P.
Meysman
Teelen
L5
Geconsolideerde balans per 31 december 2003 In
duizenden euro‘:
2003. aangepast
volgensjaarrekening 2003
2003
2003
V00r winstbestemming
Vaste aniva
7.699
7.699
Materièle vaste activa
37191
55.566
Financiële vaste activa
53.266
46.598
Imrnaterlele vaste acnva
109.863
91.156
Vlottende activa
Gronden
131194
13.132
38.250
Onderhanden werk
37.248
Vorderingen
91.747
Liquide middelen
33.241
101
331
189.510
280. 1 87
299.373
1 81
Totaal activa
A67
36.661
Groepsvermogen Eigen vermogen
Belang derden
111.137
111.137 1.151
7 1 1
68
Ë a
L3‘!
1.251
1
12.388
Voorzieningen
12.59!
45.802
Langlopende schulden
14.715
20.788
Kortlopende schulden
1 1 0.41
6
120.395
Totaal passiva
'2I0.1l_7
299.373
Geconsolideerde winst- en verliesrekening 2003 In
duizenden euro's
Nette omzet
2003, aangepast
volgens jaarrekening 2003
2003
2003
271.059
274.128
195.322
199.180
15.094
32.474
Som der bedrijfsopbrengsten
181 ‘G75
505.782
Projectkosten van derden
1
79003
194.181
Lonen en
î
59.969
160.691
36.809
36.929
Wijziging in
Onderhanden werk
Overige bedrijfsopbrengsten
salarissen
Soziale lasten
en pensioenpremies
Afschrijving op immateriële en materiële vaste activa
1 3.060
15.965
Ovevige bedrijfskosten
95.41 2
97.721
484.253
505.487
Som der bedrijfslasten
Bedrijfsresultaat
4.778
295
Financiële baten en lasten
8.1197
3.262
-5.815
-2.967
Resultaal uit
gewone bedrijfsuitoefening voor belas?ngen
Belastingen
1.837
1.837
Resultaat deelnemingen
9.161
6.253
5.123
5.123
-209
-209
Resultaat uit
gewone bedrijfsuitoefening na belastingen
Aandeel derden
69 Resultaat na belastingen
4.914
4.914
Verslag van de Stichting Preferente Aandelen Grontmij
Rappon van
he! bestuur
De doelstelling van de
slichting
is
ha! behartigen van de belangen van Gronxrnij NV,
de met haar verbnnden ondememing en
alle daarbij
behorende betvokkenen‘ Deze
belangenbehaniging kan worden geeffectueerd door hel verkrijgen van preferente aandelen en het uitoefenen van de rechten die aan deze aandelen zijn verbonden.
De mogelijkheid tol
uitgifte van
prefereme aandelen dient als beschermingsmaatf
worden beoovdeeld. Deze beschermingsmaatregel heeft een tijdelijk karakter Grontrnij NV in szaaz stellen een mogelijk ongewenste vijandige overnarne op
regel 1e
en
zal
haar mevites {E kunnen beoordelen.
De
statulen van Gromrnij
NV voorzien in de mogelijkheid m: uitgifte van
aandelen. Plaatsing van deze aandelen
is
preferente
conform een afgesloten overeenkomst
mogelijk bij de daartoe opgerichte Stichting Preferente Aandelen Grontmij. Per balansdatum waren e! geen preferente aandelen uitgegeven.
Werkzaamheden
In
net verslagjaar werd één bestuursvergadering gehouden‘ Tljdens deze bestuuvs-
vergadering zijn de volgende onderwerpen aan de orde gekomen:
Samenstelling
-
de jaarcijfers 2003;
-
de strategische keuzes van Grontmij NV zoals bekend gemaakt in
=
de samenstelling van het bestuur van de stichtîng en haar roosrer van a?reden.
maan 2004;
0p 31 december 2004 bestond hex bestuur uit: Jhr.
RJJA. de lonufo? (voofzlttnr)
Leeftijd 57 Nationalltelt Nederlandse Geslacht man Aftredend en
herbenoembaar
2007 Huidige functie directeur lnsinger De Beaufon.
B. vln
70
Nndccvunn
Leeitijd 69 Nationaliteit Nederlandse Geslatht man Aftredend en
herbenoembaar
2005 Belangrijkste eerdere functles bestuursvoorzittev Hoechst Holland NV, president Koninklijk lnstituut van lngenieurs.
S.C. Pei]
Leeftijd 34 Natianallteit Nederlandse Geslacht rnan Aftredend en
herbenoembaar
2006 Huidige functle directeur Corporate Governance Galan Groep.
De heer De Beaufon had op 31 december 2004 1.079 (certi?caten van) aandelen Gvommij in bezit. De overige leden van het bestuur hadden op 31 december 2004 geen (certi?caten van) aandelen Gruntmi] In bezit. De onkcstenvergoeding van de voorzitter en elk
van de Ieden bedvoeg € 4.538 (2003: €
wijzigingen plaatsgevonden
De vermelde Ieeftijd is Overig
die
in
op
4.538). In
2004 hebben
er
geen
de samenstelling van het bestuur.
31
december 2004,
De koszen van de activiteiten van de
stichting
bedvagen € 16.482 (2003: € 11.942)‘
Naar ha! gezarnenlijke oordeel van Grontmij NV en het bestuur van de stichting is de stichting onafhankelijk van Grommij NV in de zin van Bijlage X bij het Fondsen‘ reglernem.
Contangegevens Stichting Preferente Aandelen Grommij, Postbus 203,
Teiefonisch
is
Jhr‘ B.
Bilt,
6
april
2005
RJM. de Beaufon
van Nederveen
S.C. Peij
Bilt‘
de stichting te bereiken via de secretaris van Grontrnij NV,
de heer J. van der Neut. telefoon (030) 220 7911‘
De
3730 AE De
Verslag van de Stichting Administratiekantoor
van Aandelen Grontmij NV
Rapport van het bestuur
Voor her bestuur van de stichting stond
in
2004 goed en transparam ondememingsf
bestuur (corporate governance) centraal. De invoering van de Nederlandse Corporate
Governance Code (hierna: de Code), in het bijzonder principe |V.2 inzake certi?cering en de wijziging van de structuurregeling. waren daarbij het uitgangspunt.
Het bestuur van de stichting is van mening dat ceni?cering van aandelen niet alleen geidl als maatregel ter voorkoming van besluiworming door een (toevallige) minder»
heid van aandeelhouders door absenteïsme in de aandeelhoudersvergadering,maar
tevens ais beschermîngsmaatregel. Het bestuur volgt
hierbij
speci?ek anikel 11Ba van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.
van de ‘best
pracîice‘
bepalingen
niet plaatsvinden, Aan
de
IV.2.5
en
de wetgever en meer
Om die leden zal naleving
van de Code in
IV.2.8
strikte zin
‘best pracïice‘ bepalingen IV.2,3, IV.2.4, |V.2.6
en
vooralsnog lV.2.7
wordl
naar het oordeel van het bestuur van de stizhting volledig voldaan.
Werkzaamheden
In
het verslagjaar werd tweernaal een bestuursvergadering gehouden.
Daarnaast is ook informeel overleg geweest met de Raad van Bestuur en de Raad
van Commissarissen van Grontmij NV‘
‘ñjdens de bestuursvergaderingen zijn de volgende onderwerpen aan de orde
geweesx: ‘
de jaarcijfers 2003 en de
-
de straîegische keuzes van Grontmij NV zoals bekend gemaakt
-
de ontwikkelingen op het gebied van corporate govemance en de wijze waarop de
halfjaarcijfers 2004; in
rnaart 2004;
stichting daarop kan inspelen; ‘
de voorbereiding op de Algemene Vergadering van Aandeeihouders van Grontmij NV;
-
de samensxelling van het bestuur van de stichting en hel rooster van aftreden. 7'|
Gedurende het verslagjaar heeft hel besmur van de stichting de gebruikelijke werk-
zaamheden verricht zoals het in
adrninistratie nemen van
het daanegenover uitgeven van certi?caten aan
gewone aandelen op naam,
monde: en de
uitoefening van het
aan de aandelen verbonden sternrecht. Tevens zijn stemvolmachten verleend aan certi?caathouders om het voor hen mogelijk te rnaken te
stemmen op de met hun
certi?caten corresponderende aandelen,
Per 31 december 2003 beliep het nominale bedrag aan
In
in
administratie genomen aandelen
2004 is het bedrag toegenomen met
zodat 0p 31 december 2004
in
AandeeIhoudevsvergadering
adrninistratie was, norninaal
€
3.963.480
€
2.007
€
3.965.487
Het bestuur van de stichting was aanwezig op de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders van Grontmij NV d.d. 19 mei 2004‘ ‘lîjdens deze vergadering is door het bestuur het stemrecht uitgeoefend op circa
55% van het (otaal aamal stemmen.
Het bestuur van de stichting heeft desgevraagd tijdens de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders haar voorgenomen stemgedrag toegelicht aan de aanwezigen. Het bestuur van de stichting heeft voorstel van Grontmij
in alle gevallen in
overeenstemming met hel
NV aan de aandeelhouders gestemd.
Het bestuur van de stichting heeft tijdens de vergadeving kenbaar gemaakt dat: -
er
voor de vacature die ontstaat door het aftreden van de heer J.H. Hulshofals
voorzitter van
de
stichting,
kandidaten kunnen worden voorgedragen door de
certi?caathouders. Voor deze vacature als
kandidaat op he! oog.
heeh het bestuur de heer B. van Nederveen
De heerVan Nederveen îs voormalig presidem van het
Koninklijk Instituut van Ingenieurs, bestuurslid van
de Stichting Beroepsmoraal en
Misdaadpreventie en voormalig bestuursvoorzitter van Hoechst Holland NV; -
het besruur er vanuit gaat dat
zij
het vemouwen geniet van de ceni?caathouders,
mede gelet op haar onafhankelijkheid van Grontmij NV.
Hex besxuur van de stichxing heeft hiermee naar haar mening voldoende mvulling
gegeven aan de strekking van de
‘best practice‘ bepalingen |V_2.1
en
|V.2.2
van de
Code‘ Hel bestuur van de stichting heeft afgezien van een apane vergadering van certi?caathouders. De admimstratievoorwaardenvoorzien vooralsnog niet un
een regeling vom ceni?caathouders om het admmistratiekantoor le verzoeken
een vevgadering van cerïificaathoudevs bijeen te voepen.
De administrazievoorwaarden zullen op Samenstelllng
0p
31
dit
december 2004 besrond het besluur
punk worden aangepasl.
Llili
LH. Hulsho? (voorzh-Islr) Leeftijd 73 Nationallteit Nederlandse Geslacht
man A?redend en niel herbenoem-
baar 2005 Belangrijkste eerdele iunctie directievoorziuer Unilever Nederland BV.
GJM. lnks Leeftijd 71 Nationaliteit Nederlandse Geslacht man Aftredend en
herbenoembaar
2006 Belangrijksœ eerder functies voorzntter Eerste Karner der Staten-Generaal, minisrer van
E.P.
Landbouw, Naruurbeheer en
Visserij,
Moidln
Leefxijd 65 Nationaliteit Nederlandse Geslacht man Aftredend en niet
herbenoem-
baar 2007 Belangrijkste eerdere funttie concemdivecïeurJuridische zaken Koninklijke DSM NV,
De leden van het bestuur hadden op 31 december 2004 geen (ceni?caten van) aandelen Grontmij in bezit‘ De onkostenvevgoeding van de voorzitter bedroeg € 6.807 (2003: € 6.807) en van elk van de leden € 4,538 (2003: € 4538). In 2004 hebben 72 er
geen wijzigingen plaatsgevonden in de samenstelling van he! bestuur.
De vermelde leeftijd is Overig
die
op
31
december 2004.
De kosten van de activiteiten van de stichting bedragen € 23,043 (2003: € Naar het gezamenlijke oordeel van Grontmij
NV en
35.875).
het bestuur van de stichtïng is
voldaan aan de onafhankelijkheîd van de bestuurders van de stichting gestelde eisen in
de zin van
Bijlage X
bij
het Fondsenreglement.
Conmcrgegevens Stichting Administratiekanmor van Aandelen Grontmij NV.
Postbus 203, 3730 AE De
Telefonisch
is
de
Bill
stichting te bereiken via
de secretaris van Grontmij NV.
de heer J, van der Neut, telefoon (030) 220 79
De 11H.
Bill,
6 aprii 2005
Huîshof
GJM. Braks E.P,
Heiden
11‘
Management bednjfsonderdelen
Per
januari 2005
1
Bouw A.
van
Driel. directeur
mw, W. Vuurens, Coniroller lnfrastructuuv & Mllleu H. Snoek, directeur
mw. M.
Volkcrs. controller
Noord Rijnhart. directeur
_[._I.F.
B.
de Groor, controller
Oust Pennings. directeur
IHK. j.
Kuiper, cnnrroller
Noordwest Malipaurd. directeur
[L].
H. Lubberts. mntroller
Midwest R.
Iagevecn, directeur
RJ. Boer. conrrollei‘
Zuîd j.
Nijhof, directeur
A.C._].
Sengers, contmller
België
G1’ Dral. directeur .
RJ. Spcc. controLler
Duitsland B.
Schierenbeck. directeur
A. Lühr. controller
Ontwlkkcling i Exploitatie ].H,M. Mesterom. directeur
RJ. Spee, Controller
73
g?fp-k?îf-Ëalwwr‘ m‘ . * :"" __ A4; <2‘ 7-» w;_ «’ -_: ""‘-1_Ë_*- =Q;aff"-‘wf?s" _: -.;_ fŸ -- HA‘: wqî ‘_W‘-«_ _* "Pî' - ‘=: _’2:‘;___ -‘*‘:î:-’ ___\’_ ‘æ-nî" \__. "‘ """ ‘î'* -«‘ f ,
‘
,
-"‘
5.,»
,_
æäzvùw IRWGÆÏJ‘ du
‘.
_‘ _-
_
v
»-\.\’.._
m;
_
‘r
‘__ ’_w_,_.‘ *
_
_
«»
«
_
__
‘*
*‘
.1"-=,g_.___
_
-
r,‘
"‘
"‘-".._ .’. _
-_9 _
<-"
P
.
'
-«
H‘
‘,.s=-,.... -
_
‘f »-’;" ___
‘
æ
W
1..
»
_
_
u‘P’ ‘
'
_
"‘y
‘
-
-
_
_j_‘
-_"
‘
T,‘
‘
'
-
-‘
....‘.._»
æ
f
___;’ "=
E.‘
_
‘M
_
-‘
1,, f.
_ _ _‘
_
-"
_
.:‘f*"°*‘» __ _-v-,"\‘
"
1
_3-vHŒ
__
-
., -_"
_
I
'__
«N'a
, a.’ A
v4.._ 145’ op‘.
w «a»
à» ?-
_
«î
-'
ÏEÂ
movatnef commumceren over N242
"
'- ‘
l:
__A‘-" " .3
‘
-
_
»
‘
g
_;«
‘
‘
\
'
-__-
’
’
W
\-
_
_,
_‘.‘__,
* P’ -".." ‘-.
_.
F
» ,
'
-_
Hua» __ "‘ ‘»»1u;e"_ plaat
-
«-
‘
_
."‘_
__
__
_
" ’
_«
_
_
u‘m.»x-’ ‘Ç
I
mgg?-w-"v
?a»‘
L__
_
L,
_k
‘_
__
_
ŸŸÉWKÄ
v
‘
__-""
.‘
‘_
Vvfl’ ‘If’
_
-
à-æ.‘
_
\.
‘«"""=ns==u==» «IQŒŸ
__
.,
\
d,
v
‘î
_,
-_
_
’--_-
_
'
fv-ænç
‘
_
‘.
_
‘J’ __
--
g
à.‘
f
""
‘-___,_...
.’..‘
\
_
_f\_r_
.
n -_
_
,_,’«='--
>.
-‘-In
m‘: G ‘n-
__
N ___-
_..,
_
‘Ë-P! »
_
.
I‘
e
_
_
‘?
’ =
1-
__"
_
_
}
_
__
-
_
a_
..
'-
‘f.
«à
_
_
,
-’Ÿ
‘
_
‘
_‘_ ._
A
_
_
''
*
\ «-=_"\_
7
a
_
-_‘
.0
_
âæ‘
_ _ ‘z-‘Ë
-
T
f"\
_
_ ‘
_
__
s'-‘ .,
‘_
,_,
.__
__ - __
- _’
"
’
‘
_«
_
_l’
.._.‘
_»
-
__
"t . ‘...‘
.
_.
lfkfïï» ’ ‘J
f «Ëf-gfcr‘
‘?v?’ f-
M-
.. -._
.,-;»,‘..;;»« _ .._. 5., f ;.-‘ , _._
{A-
‘-
,
_
7
_
ÎÊSJ’ÏZ‘Ÿ‘ÆZËJ'Î"Ï
‘dz.
-
f’
»-‘_
w-
«
-
‘à
L
-«-
‘Er‘ ’
‘
‘
î
Ïäææ. n. .
'
._
‘sv-
ÏDL-ææëîiæe ,
‘
m
__
.
__
tüi‘
___"-
.v
‘q’
.
/ï
4‘
,
.’
1 y
l
Î
y ___
a’ i _
‘
_
f
v
‘
à? a
i
>
"Î-
;
à‘;
.;,,
_
?ns-î‘
‘
‘tu: \
Ecolognsch toetsmgskader gemeenten
Gecertlfîceerd voor archeologlsch werk
76
Feensrra Uitgave april 2005 Vonngeving, zetwerk en Iithogra?e De VormCompagnie, Houten Fotogra?e Raad van Bestuur Maanen Futogra?e Grommuj NV Drukwerk De Raat & De Vries, Amsxevdam (Thieme Gra?MedIa Groep) Bindwerk Eppmg E’ van der Linden, Woerden
Oplage 4.000 exemplaren.
Prqfikeil
Grontmij NV - opgerichlt in 1915 -
is
een beursgenoteerde"organisatledie "zïch
richx
op
advies, onfwerp, engineering, management en turnkey-reälisatie va‘n projecten.
We zijn actlefjn de marktsegmenten bouw, infrastructùuren milieu. Het zwaartepmt van onze dlenstverlening ligt ln1Nederland, dit wij samen met België en Duitsland-beschouwen als- onze thuismarkten. Ook lpebben wijmesjiglngen ln Centraal- en ëost-Europa. Onze organisatie tel! ruim 3.500 medewerkers.
De kracht van Grontmij -
Kennisnerwerken
Met ons Iokale kantorennetwerk spelen wij in op de plaatselijke omstandigheden van onze klanl. Gecombineerd met onze multidisciplinaire dienstverlening uit zich dit in een groot oplossend vermogen. '
Brede integraal dienstverlening
Onze dienstverlening beslaat het zich uit over -
hele gebied van bouw, infrastructuur en milieu, en de gehele projectketen van eerste initiatief. advies tot en met beheer.
strek!
Bedenken en maken Wij
hebben uîtgebreide kennis en ervaring met haalbaarheidstudie. ontwerp, engineering mede geborgd door een sterk
en uitvoering. De aanwezige kennis en ervaring wordt lClïplatform.
Missie
Grontmij wil de beste Iokale dienstverlener zijn voor advisering, management, engineering
en contracting van projecten in bouw, infrastructuur en milieu. Zo creêren onze medewerkers waarde voor onze klanten en aandeelhouders en dragen zij bij aan een duurzame woon- werken leefomgeving. ,
‘.
Grontmlj NV
De Holle Bilt 22 Po?bus 203 3730 AE De Bilt
T+3130 220 7911 F +31 30 220 01 74
[email protected]
www.grontmij.
