Jaarverslag 2012 Stichting de Zaaier

JAARVERSLAG 2012

Jaarverslag 2012 – Stichting de Zaaier

Inhoudsopgave

Inleiding

5

Algemeen

Geschiedenis Beleid

8

Het Bestuur Website

Jaaroverzicht projecten

PILER

7

9

10

11

Parapsychologisch Instituut Auroville

12

14

Overige projecten

17

Aanvraagprocedure

21

Aanvraagprocedure Auroville-Projecten Monitoring en evaluatie

Vermogensbeheer

Inleiding

en financieel overzicht

Beleid

21

22

25 25

Performance 1996-2012

26

Bijlage 1 – Beleggingsstatuut

31

Bijlage 2 – Beleidsplan Stichting De Zaaier 2012-2014

Jaarrekening 2012

Balans per 31 december 2012

36

Staat van baten en lasten over 2012 Kasstroomoverzicht

38

39

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans

41

Toelichting op de staat van baten en lasten Effectenbezit per 31 december 2012

46

Statutaire resultaatbestemmingsregeling Verwerking van het resultaat

48

Gebeurtenissen na balansdatum Accountantsverklaring

3

49

48

44

48

40

33

Jaarverslag 2012 – Stichting de Zaaier

4

Jaarverslag 2012 - Stichting De Zaaier

Inleiding

Voor u ligt het jaarverslag 2012 van stichting De Zaaier. Voor de vaste partners van de stichting was het een bewogen jaar. Het Pakistaanse PILER verloor een belangrijke financiële sponsor en moest zich beraden op een nieuwe wijze van inkomsten verwerven. Tijdens het jaar zijn hierover met PILER gesprekken gevoerd waarbij de stichting heeft aangegeven graag bereid te zijn om het samenwerkingsverband voort te zetten. Verwacht wordt dat in het volgend jaar de plannen dusdanige vormen hebben aangenomen dat PILER in staat is om concrete voorstellen aan De Zaaier te doen voor verdere steunverlening. Ook het Parapsychologisch Instituut onderging een ingrijpende wijziging. De bijzondere leerstoel parapsychologie – in de laatste jaren ondergebracht bij de Universiteit voor Humanistiek – werd niet gecontinueerd en de directeur ging met pensioen. Het Parapsychologisch Instituut werd omgezet in een netwerkorganisatie en zal in die vorm op steun van Stichting De Zaaier kunnen blijven rekenen. In 2012 is de samenwerking met de Academie der Kunsten in Leiden zo voorspoedig verlopen dat besloten is om in het vervolg ook hier van een structurele partner te spreken. Aan twee promovendi is een beurs ter beschikking gesteld en de stichting heeft steun verleend aan een project om voor twee belangrijke werken van Mauricio Kagel een nieuwe uitvoering voor te bereiden. In Auroville zijn dit jaar weer projecten van uiteenlopende aard gesteund. Ten kantore van de stichting in Utrecht is er overleg geweest met een belangrijke representant van de Auroville gemeenschap, de heer Carel Thieme. Hierbij is de relatie tussen de stichting en de Project Coordination Group in Auroville aan de orde geweest en zijn voorstellen tot verbetering in de aanvraagprocedure besproken. De heer Thieme heeft aan het eind van het gesprek het bestuur van de stichting uitgenodigd om Auroville te bezoeken om aldus ook een persoonlijk inzicht te kunnen vormen van de ontwikkelingen aldaar. Tijdens het schrijven van dit voorwoord zijn de plannen daartoe in een vergevorderd stadium. Net als in voorgaande jaren kreeg de stichting ook weer een aantal steunverzoeken op het snijvlak van kunsten en wetenschap waar wij graag positief op gereageerd hebben. Tot slot, aan het begin van dit jaar heeft de stichting een nieuwe voorzitter gekregen – de heer dr. F.B.F.M. Schiphorst – en werd op gepaste wijze afscheid genomen van professor Henk Thomas die jarenlang de stichting kundig heeft geleid en van financieel advies gediend. Tijdens dit afscheid verzorgde Kathryn Cok, wier promotie door de stichting ondersteund werd, een klavecimbel recital van werken van Sweelinck en Bach. Het bestuur, september 2013 Contactgegevens Stichting De Zaaier Springweg 7 3511 VH Utrecht

T (030) 276 7953 E [email protected] I www.stichtingdezaaier.nl

5


6


Hoofdstuk 1

1.1

Algemeen

GESCHIEDENIS VAN STICHTING DE ZAAIER

Stichting De Zaaier is op 2 juli 1985 opgericht door mevrouw Dieuwke Honig-Prager (1914), die bij haar overlijden op 19 juli van dat jaar een belangrijk deel van haar vermogen, ruim 5 miljoen gulden, aan de Stichting heeft gelegateerd. Dieuwke Prager werd opgeleid als maatschappelijk werkster in Amsterdam. Als inspecteur van Arbeid ontmoette zij haar latere echtgenoot C.J. Honig, de sociaal bewogen Zaanse fabrikant uit de bekende ondernemersfamilie Honig. Kees Honig heeft veel gedaan om de leefomstandigheden van de werkende bevolking in de Zaanstreek in materiële en geestelijke zin te verbeteren. In 1952 heeft hij het fonds Honig-Laan opgericht, genoemd naar zijn moeder M.A. Honig-Laan. Het Honig-Laanfonds bestaat ook nu nog en verleent financiële steun aan instellingen in de Zaanstreek die actief zijn op sociaal-maatschappelijk

terrein,

in de sport of op cultureel gebied. Toen Dieuwke Prager trouwde met Kees Honig werd zij, zoals gebruikelijk

in

die

tijd,

als

getrouwde vrouw ontslagen. Het paar kreeg geen kinderen. Dieuwke Honig-Prager had net als haar man grote belangstelling voor alle aspecten van de mens. Zij hield zich bezig met de ont-

Dieuwke en Kees Honig

wikkeling van de mens, met vrouwenemancipatie, parapsychologie en het wereldburgerschap. Zo vatte zij grote belangstelling op voor de internationale leefgemeenschap Auroville in India, die gebaseerd is op het werk en de visie van Sri Aurobindo en De Moeder en gewijd is aan de eenheid van de mensheid. Vanuit deze brede belangstelling en betrokkenheid bij de mens heeft Dieuwke Honig-Prager Stichting De Zaaier de volgende doelstelling meegegeven: het bevorderen van studie van de mens in zijn psychologische en sociale aspecten en van zijn innerlijke belevingsmogelijkheden.

7


1.2

BELEID

Het bestuur heeft steeds getracht deze doelstelling zo goed mogelijk te vertalen en in de geest van de stichtster te handelen. Dit betekent dat bij het beoordelen van projectaanvragen de ontwikkeling en de emancipatie van de mens in alle facetten centraal staat, waarbij wereldburgerschap een belangrijk uitgangspunt is. De inspiratie van Dieuwke Honig-Prager leeft nog steeds voort in de banden met de Zuid-Indiase Township Auroville, dat mede gesteund wordt door de UNESCO en de Indiase regering, en met het Parapsychologisch Instituut te Utrecht dat nauw samenwerkt met de bijzondere leerstoel parapsychologie aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Uitgaande van de doelstelling zijn ook banden aangeknoopt met het opleidings- en researchinstituut van de Pakistaanse vakorganisatie PILER in Karachi, dat mede gesteund wordt door NOVIB en FNV en onder meer actief is bij de organisatie van het World Social Forum. Deze drie organisaties zijn partners van Stichting De Zaaier geworden en konden ook in dit verslagjaar rekenen op onze steun. Sinds 2006 is er tevens een structurele samenwerking ontstaan met de Academie der Kunsten in Leiden. Deze Academie is een samenwerkingsverband tussen de Universiteit Leiden, het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten met als doel het simultaan aanbieden van een academisch gerichte studie en een studie op het terrein van muziek of beeldende kunsten. Studenten die een dergelijke combinatie wensten, waren tot voor kort geheel op het buitenland aangewezen en kunnen nu dus ook in eigen land terecht.

Voor alle partners geldt overigens dat de financiële ondersteuning gericht moet zijn op concrete projecten die niet binnen reguliere geldstromen vallen en niet het karakter moet krijgen van een langetermijnsubsidie. Verder staan vanaf de oprichting van Stichting De Zaaier ook hoog genoteerd: -

vrouwvriendelijke projecten, met name in ontwikkelingslanden;

-

studiebeurzen (voorbereiding op een PhD-studie, congresbezoek, deskundigheidsbevordering, etc.) voor individuele studenten of professionals op terreinen van de doelstelling van Stichting De Zaaier;

-

bijdragen aan onderzoek op terreinen van de doelstelling van Stichting De Zaaier.

Belangrijk voor het bestuur is de naam van Stichting De Zaaier eer aan te doen door ‘seed money’ te geven aan projecten die daardoor een start kunnen maken en andere fondsen en subsidiegevers kunnen aantrekken. In dit kader wordt gekeken naar de groeipotentie van een project of studie en eventuele uitstralingseffecten.

8


Ook in het verslagjaar heeft het bestuur van Stichting De Zaaier zich geconcentreerd op een beperkt aantal institutionele partnerorganisaties en op innovatieve projecten, vooral gericht op ontplooiing van individuele personen met een potentie tot verankering van de resultaten in een bredere maatschappelijke ontwikkeling.

1.3

BESTUUR

Stichting De Zaaier kent een uitvoerend bestuur met projecthouders, die de contacten met langduriger relaties onderhouden. De secretaris onderhoudt daarnaast de contacten met de ‘eenmalige’ relaties. De secretaris bereidt de projectaanvragen met de betreffende portefeuillehouders voor. De projectaanvragen worden in de vergadering door alle bestuursleden beoordeeld. Het bestuur hecht aan persoonlijke betrokkenheid bij de projecten, zeker bij die van de partnerorganisaties, en ontvangt derhalve (tussen)rapportages, voert zonodig voortgangs- en evaluatiegesprekken en heeft (twee-)jaarlijks een meer algemeen gesprek met vertegenwoordigers van de partnerorganisaties over ontwikkelingen en beleid. In het verslagjaar bestaat het bestuur van Stichting De Zaaier uit vier personen. Mevrouw Zeyl en de heer Schiphorst zijn in het begin van dit jaar van functie verwisseld. De heer Pieterson heeft dit jaar afscheid genomen als penningmeester van de FIN vanwege het verlopen van de bestuurstermijn. Hij heeft deze functie 8 jaar bekleed en een warm afscheid gekregen bij de algemene ledenvergadering en in kleine kring binnen het FIN-bestuur.

Bestuursleden -

De heer dr. F.B.F.M. Schiphorst, voorzitter (benoemd van maart 2012 – maart 2016) o

Nevenfuncties Senior lecturer International Institute of Social Studies (betaald) Bestuurslid Bibliotheek Aan de Vliet

-

De heer J.W. Pieterson, penningmeester (benoemd van februari 2010 – februari 2014 o

Nevenfuncties: Bestuurslid (penningmeester) Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN)

-

Mevrouw M.E.H. Busch MA, secretaris (herbenoemd van oktober 2011 – oktober 2015) o

Nevenfuncties Directeur Van Praag Instituut (betaald)

-

Mevrouw Mr. C. Zeyl-Terzol, lid (benoemd van maart 2012 – maart 2016) 9


Het bestuur heeft in het verslagjaar vier keer vergaderd (in maart, mei, september en november). Bij de eerste vergadering van dit jaar was oud-bestuurslid de heer H. Thomas aanwezig als gast om te adviseren bij het grote aantal Auroville-aanvragen dat op de agenda stond. Door de veelvuldige onderlinge contacten via telefoon en e-mail over lopende en nieuwe projecten heeft het bestuur alle aanvragen tijdig kunnen verwerken en is er geen vertraging opgetreden.

Bij haar werkzaamheden sluit het bestuur van Stichting De Zaaier aan bij de gedragscode van de Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN). Daarnaast participeerden bestuursleden in externe werkgroepen of overleg van de FIN, gerelateerd aan het werkgebied van Stichting De Zaaier, zoals de werkgroep ‘Return on Investment’ van de FIN, en het periodiek overleg van fondsen die studiebeurzen verstrekken. De algemene ledenvergaderingen van de FIN en het FIN-symposium zijn door vertegenwoordigers van het bestuur bezocht.

De in 2010 gestarte samenwerking met Maas Accountants in Leidschendam is ook dit jaar tot tevredenheid voortgezet. De financiële administratie wordt deels uitbesteed aan Administratieservice Loosduinen. In overeenstemming met de statuten maakt Stichting De Zaaier gebruik van de adviezen van een onafhankelijk financieel adviseur, Financiële Diensten Amsterdam (FDA).

In dit verslagjaar heeft het bestuur een beleidsplan 2012-2015 geschreven (zie bijlage) en het huishoudelijke reglement aangepast. Het beleidsplan is te raadplegen op onze website www.stichtingdezaaier.nl. Daarnaast is er overleg geweest met een vertegenwoordiger van Auroville, wat geresulteerd heeft in een aanpassing van het aanvraagformulier zoals dat door de Project Coordination Group gehanteerd wordt (zie 2.5.1.).

1.4

WEBSITE

De website van Stichting De Zaaier – www.stichtingdezaaier.nl – die vorig jaar gelanceerd is, heeft geleid tot een lichte toename van geschikte aanvragen, mogelijk mede dankzij een link naar de site op de website van de Vereniging van Vermogensfondsen, de FIN. Ook hebben meer (internationale) organisaties geïnformeerd naar onze criteria.

10


Hoofdstuk 2

Jaaroverzicht projecten

In 2012 heeft Stichting De Zaaier 52 projectaanvragen ontvangen, 14 meer dan in 2011. Daarnaast informeerden 7 organisaties in algemene zin naar de voorwaarden voor steun of dienden een aanvraag in, zonder duidelijke begroting. Negentien van de 52 projectaanvragen zijn afgewezen, achtentwintig zijn geheel, en soms gedeeltelijk toegekend. Vijf projecten blijven pending, omdat er nog informatie ontbreekt. In totaal is een bedrag van €178.660 uitgekeerd aan projecten. Met betrekking tot de drie partnerorganisaties zijn in 2012 de volgende projecten financieel gesteund. Onder punt 2.4 worden de overige projecten genoemd.

2.1

PILER Het Pakistan Institute of Labour Education and Research (PILER), opgericht in 1982, is een non-profit, non-gouvernementele organisatie die zich richt op onderzoek, training en ondersteuning op het gebied van arbeidsrechten en arbeidsrecht, sociale rechtvaardigheid en menselijke ontwikkeling, en regionale solidariteit en vrede (zie: www.piler.org.pk). PILER stimuleert een democratische en effectieve vakbeweging en richt zich vooral op het ondersteunen van plaatselijke organisaties en verenigingen van arbeiders, zowel op het werk als in de eigen gemeenschap.

Van 2009-2011 heeft Stichting De Zaaier bijgedragen aan het PILER programma “Promoting Decent Work and Sustainable Livelihoods”, dat succesvol is verlopen. Voor dit jaar is geen nieuw programma ingediend omdat PILER zich beraadt op de toekomst. De belangrijkste donor, NOVIB, heeft zich namelijk teruggetrokken omdat zij partners niet langer dan negen jaar subsidieert. Dit is voor PILER een grote klap en maakt dat het niet in dezelfde vorm kan blijven voortbestaan. Het is extra zuur omdat PILER in dit jaar zijn 30-jarig bestaan viert. PILER is nu op zoek naar een eigen verdienmodel waarmee het minder afhankelijk wordt van (buitenlandse) donoren. Het wil zich richten op het opzetten van een onderzoeks- en consultancybureau waarmee nationale en lokale NGO’s bediend kunnen worden. PILER heeft een

11


goede naam onder de NGO’s en een behoorlijk netwerk. Een deel van de staf van PILER is opgeleid bij het Institute for Social Studies in Den Haag. Stichting De Zaaier heeft aangeboden mee te denken met deze nieuwe aanpak en heeft ondertussen €5.000 bijgedragen voor de viering van het 30-jarig bestaan.

Voormalig directeur en mede-oprichter van PILER, Karamat Ali, tijdens de viering van het 30-jarig bestaan van PILER.

2.2

PARAPSYCHOLOGISCH INSTITUUT Het Parapsychologisch Instituut werd opgericht in 1953 in een samenwerkingsverband van de Studievereniging voor Psychical Research (SPR) en de Universiteit Utrecht en was toen gekoppeld aan de bijzondere leerstoel parapsychologie. De heer Cees Honig (1905-1974), echtgenoot van mevrouw Honig-Prager en directeur bij de Honig fabrieken in Koog aan de Zaan, volgde regelmatig colleges bij de toenmalig hoogleraar dr. W.H.C Tenhaeff. Het was wereldwijd het eerste instituut op het gebied van de wetenschappelijke parapsychologie. Intussen is het Parapsychologisch Instituut (PI) een onafhankelijke stichting, met Prof. dr. J.L.F. Gerding als directeur (zie: www.parapsy.nl).

Zoals voor PILER is ook voor het PI de situatie dit verslagjaar ingrijpend gewijzigd. De bijzondere leerstoel parapsychologie, oorspronkelijk aan de Universiteit Utrecht en de laatste jaren aan de Universiteit voor Humanistiek, verloor net als alle andere soortgelijke leerstoelen haar status als bijzondere leerstoel bij koninklijk besluit. Bij de nu voor bijzondere leerstoelen standaard vijfjaarlijkse evaluatie is door de UvH besloten deze niet te continueren. De samenwerking tussen het PI en de leerstoel is hiermee dus ook beëindigd. 12


Omdat deze ontwikkeling – die ook internationaal herkenbaar is – samenvalt met de pensionering van de directeur van het Parapsychologisch Instituut, dr. J.L.F. Gerding, werd in 2012 besloten het PI om te vormen tot een netwerk-/project-organisatie. De lopende projecten werden afgerond en met een nieuw project werd een start gemaakt.

Dit nieuwe project betreft een website voor mensen in een spirituele crisis, waaraan Stichting de Zaaier een startsubsidie van €6.740 heeft gegeven. Een spirituele crisis kan optreden wanneer een proces van psychologische transformatie leidt tot ‘buitengewone ervaringen’ zoals veranderde bewustzijnstoestanden, visioenen, en paranormale ervaringen. In het eerdere, door Stichting De Zaaier gesteunde onderzoek van het PI, is bij herhaling gebleken dat ‘buitengewone ervaringen’ die samenhangen met spirituele crisis massaal gerapporteerd worden en dat kennis op dit gebied onvoldoende aanwezig is bij GGZ-instellingen. De site is ontwikkeld door het vanuit het PI geïnitieerde Spiritual Emergence Netwerk Nederland (SEN Nederland). Hier kunnen mensen achtergrondinformatie over spirituele crisis vinden, alsmede contactgegevens van hulpverleners die over specifieke expertise beschikken. Het SEN functioneert verder als een netwerk waarin therapeuten op dit gebied, die dikwijls geïsoleerd van elkaar werken, van elkaars expertise profiteren. Een dergelijke website is uniek in Nederland.

De website werd officieel gelanceerd op het succesvolle tweedaagse internationaal publiekscongres ‘Consciousness in Crisis’ dat het PI organiseerde ter gelegenheid van het afscheid van prof.dr. J.L.F. Gerding als bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden en directeur van het PI. Stichting De Zaaier heeft bijgedragen aan de congreskosten, evenals de Universiteit Leiden en het Internationaal Theosofisch Centrum.

Presentatie door Catherine Lucas op het Congres ‘Consciousness in Crisis’.

13


2.3

AUROVILLE Vanaf haar oprichting in 1986 heeft Stichting De Zaaier zich verbonden gevoeld met Auroville in Zuid-India. Auroville startte in 1968 met de bouw van enkele kleine nederzettingen en is intussen uitgegroeid tot een groot gebied, waar ruim 2000 mensen van 45 nationaliteiten en verschillende sociale en culturele achtergrond samenleven. De visie van Auroville is gebaseerd op het gedachtengoed van De Moeder en Sri Aurobindo; het wil een stad van de toekomst zijn waar mensen in eenheid én verscheidenheid kunnen leven. Dat kan alleen als mensen zich richten op bewustzijnsontwikkeling, een centraal thema in alle activiteiten in Auroville. Tegelijkertijd leidt deze visie tot veel creatieve en innovatieve oplossingen voor dagelijkse maatschappelijk problemen; Auroville is een doorlopend experiment op het gebied van bestuur, economie, bedrijfsvoering, culturele diversiteit en milieu; de website www.auroville.org.in geeft een bijna encyclopedische informatie over deze unieke beweging.

Stichting De Zaaier ontvangt projectaanvragen uit Auroville via de Project Coordination Group (PCG). Deze doet tweemaal per jaar een oproep voor projecten en maakt een eerste schifting op grond van door ons gezamenlijk opgestelde criteria en de door Auroville ervaren prioriteiten. De PCG is ook mediator voor projectaanvragen die in aanmerking komen voor steun door de Foundation for World Education. Eens per 2 à 3 jaar is er uitvoerig overleg tussen de Project Coordination Group en Stichting De Zaaier ten aanzien van de ontwikkelingen en behoeften in Auroville en de doelstellingen van Stichting De Zaaier. Stichting De Zaaier mengt zich daarbij niet in beleidszaken van Auroville, maar kan vanwege de langdurige en nauwe betrekkingen wel adviseren en daarmee initiatieven in Auroville versterken.

In het verslagjaar heeft Stichting De Zaaier in totaal bijna €66.800 aan projecten in Auroville toegekend. Het gaat om 12 projecten en de orkaannoodhulp, 16 andere projecten zijn afgewezen, en over 3 is nog geen besluit genomen. In totaal heeft Auroville dus 32 projecten ingediend. De projecten zijn in verschillende categorieën ingedeeld.

14


2.3.1

CULTUUR EN WETENSCHAPPEN Project

Auroville Video

Omschrijving

Het produceren van een nieuwe video over

Toegekend bedrag 4.000

Auroville. Flower Mandalas from

Het publiceren van een fotoboek met

Auroville

mandala´s van bloemen, gemaakt door de

1.137

schoonmaakster van het Visitor´s Centre Cafetaria. Auroville Kabir Festival

Het organiseren van een festival met films,

5.000

concerten en discussies van en met artiesten uit India en buitenland. Webpages Adyar Poonga

Het ontwerpen van webpagina’s gelinkt aan de

Project

Auroville Website over The Auroville

3.580

Experience of Creating The Adyar Poonga in Chennai. Social Research Centre

Afronden van het longitudinale Economic

4.500

Research Project. Savitri

Het verzorgen van een Engels/Nederlandse vertaling van het boek Savitri door Stichting Aurofonds.

15

4.000


Prahlad Singh Tipaniya zingt traditionele liederen e

van de 15 eeuwse mystieke dichter Kabir, aan wie het Kabir Festival gewijd is.

2.3.2

EDUCATIE Project

Omschrijving

Toegekend Bedrag

Portfolio Educatie

Microprojecten op het gebied van informele

7.500

scholing. Seeds of Change

Het aanleren om op milieubewuste wijze met

3.874

afval om te gaan door middel van: -

lessen op school in de bioregio

-

scholen te helpen om systemen op te zetten om hun afval te scheiden en op te ruimen

-

campagne in de regio voor het uitbannen van plastic.

Urban Agriculture Handbook

Het publiceren van een educatief en informatief boek over het aanleggen van moestuinen in gewone tuinen met praktische adviezen over eetbare planten aangevuld met recepten.

16

6.508


Development of Auroville Food

Monitoring en training van bestaande en

Quality Standards

toekomstige boeren met betrekking tot

9.102

kwaliteitstandaard.

2.3.3

VROUWENEMANCIPATIE Project

Portfolio Women

Omschrijving Kleine projecten voor (Tamil-)

Bedrag 7.500

vrouwenactiviteiten

2.3.4 INCIDENTEEL Project Auroville Noodhulp

Omschrijving De orkaan Thane die eind december 2011 de

Bedrag 10000

Indiase kust teisterde richtte veel schade aan in Auroville.

2.4

OVERIGE PROJECTEN

In de samenwerking met de Academie der Kunsten in Leiden krijgen getalenteerde promovendi ondersteuning gedurende een periode van maximaal 3 jaar bij hun promotieonderzoek. In 2011 liep de termijn voor twee promovendi af. Falk Hübner zal in de zomer van 2013 promoveren en ook Miguelangel Clerc is bezig de laatste hand te leggen aan zijn proefschrift. In 2012 zijn vier nieuwe promovendi voorgedragen en in overleg met Prof. Frans de Ruiter, directeur van de Akademie der Kunsten, heeft Stichting De Zaaier een keuze gemaakt voor twee van hen: celliste Saskia Rao de Haas en tenor Niels M.T. Berentsen. Saskia Rao de Haas promoveert op ‘The Indian Cello: the becoming and being of an Indian musician’, waarbij zij haar eigen ontwikkeling tot Indiaas musicus beschrijft en analyseert in het licht van het voor deze muziektraditie onbekende instrument cello en de internationale positie van de klassieke Indiase muziek.

17


Niels Berentsen onderzoekt zangtechnieken uit de Renaissance die gebruikt werden bij liturgische vieringen om ze vervolgens in de huidige uitvoeringspraktijk te kunnen onderwijzen en toepassen. De titel van zijn onderzoek is ‘Counterpoint and Cantare super Librum, towards a practical understanding of Renaissance music making’. Behalve de twee promovendi heeft Stichting De Zaaier dit jaar ook een bijzonder project van de Academie der Kunsten gesteund. Luk Vaes, de eerste gepromoveerde kunstenaar/musicus uit het docARTES-circuit, gaat het mogelijk maken om twee belangrijke stukken van Mauricio Kagel te documenteren en opnieuw uit te voeren. Het betreft de werken Tactil en Unter Strom, waarvan geen goede partituren bestaan, de uitvoeringspraktijk vooral in de hoofden zit van de oorspronkelijke uitvoerders en de apparatuur en requisieten in ongerede zijn geraakt. Het project bestaat uit het reconstrueren, herstellen en/of opnieuw aanschaffen van deze requisieten, het ‘legen van de hoofden’ van de musici die de stukken destijds met Kagel hebben ingestudeerd, het vervaardigen van partituren, repeteren, uitvoeren en het maken van opnamen. Voor dit project heeft Stichting De Zaaier €7.500 beschikbaar gesteld.

In het vorig verslagjaar is Drs. Marja van Vliet gestart met haar promotieonderzoek naar de effecten van het Mind-Body Medicine onderwijsprogramma voor geneeskundestudenten. Bijna 21% van de medische studenten in Nederland lijdt aan een burnout, waarvan 6% ernstig. Aan de Georgetown University School of Medicine (Washington DC) is een Mind-Body Medicine (MBM) Programma ontwikkeld, specifiek voor geneeskundestudenten, met als doel om stress en burnout te verminderen. Door middel van verschillende Mind-Body technieken (waaronder mindfullness) leren studenten beter om te gaan met stressoren tijdens hun werk en privé. In Amerika is dit programma zeer succesvol. Marja van Vliet, als onderzoeker verbonden aan het Louis Bolk Instituut in Driebergen, biedt dit programma aan aan 2de-jaars geneeskunde studenten van de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Midden-Zweden, waar zij ook zal promoveren. Er wordt samengewerkt met Prof. dr. Clauda Witt van de Charité Universiteit in Berlijn, die hetzelfde programma aanbiedt aan en evalueert bij Duitse geneeskundestudenten. Stichting De Zaaier draagt per jaar €11.000 bij, gedurende 2 jaar. Dit jaar ontving Marja van Vliet dus de laatste bijdrage. Co-financiers zijn de Iona Stichting en Stichting Phoenix.

Multimedia-kunstenares Vivian Wen Li ontving €3.500 als bijdrage voor de start van haar promotieonderzoek aan de City University of Hong Kong’s School of Creative Media. In het eerste deelproject biedt ze sekswerkers in Taiwan multimediatraining zodat hun stem gehoord kan worden in het actuele prostitutiedebat. Bovendien ontwikkelen de vrouwen op deze manier nieuwe vaardigheden. Vivian Wen Li is oprichter en mede-directeur van het internationale Voices 18


of Women Media, een organisatie die multimediatraining workshops biedt aan gemarginaliseerde groepen vrouwen, waaronder sekswerkers. Ook dit jaar ging een bijdrage naar Stichting Isai Ma(y)am in Zuid-India. Voor €2.500 heeft dit centrum, dat kansarme Tamil jongeren een traditionele muziekopleiding biedt, een grotere bus kunnen aanschaffen, waarmee de jongeren vervoerd kunnen worden van en naar de Art School en dans- en muziekuitvoeringen. Het in Mumbai, India, gevestigde The Sound & Picture Archives for Research on Women (SPARROW) is een centrum voor vrouwenstudies dat zich richt op het vastleggen in beeld en geluid van de geschiedenis en levens van vrouwen in India. De ‘oral history’ collectie omvat levensverhalen van vrouwelijke schrijvers, activisten, vrijdheidsstrijders, vredesactivisten, en kunstenaars in verschillende Indiase talen. SPARROW is het enige vrouwenarchiefcentrum in heel India en wordt geleid door gedreven academici. Vanaf 2008 heeft Stichting De Zaaier het vrouwenstudiecentrum SPARROW in India gesteund. Eerst met het tweejarig project ‘Dealing with words and silences’, dat als doel had de huidige collectie zo te bewerken dat ze meer toegankelijk wordt voor een breder dan alleen academisch publiek. In 2010 heeft SPARROW in vervolg hierop het project ‘Lived Lives and Spoken Words’ opgezet, dat wij ook gesteund hebben. Dit project loopt de komende twee jaren door met als titel ‘Making oneself, making history’. Stichting De Zaaier heeft besloten om nog voor één periode van twee jaar steun te verlenen om vanaf 2014 – na zeven jaar – de band met SPARROW te verbreken. Door dit geleidelijk te doen hopen wij dat SPARROW genoeg tijd heeft om nieuwe partners te vinden. Voor de komende twee jaar is €11.569 toegezegd.

De Stichting ten behoud van Oudheden Suriname heeft €8.000 steun ontvangen voor het project ‘Nickerie’ (Rijst, Roti en Bigi Pan), waarbij het cultuurhistorisch erfgoed van deze streek gedocumenteerd wordt. Literatuur over Suriname beperkt zich veelal tot Paramaribo en omgeving, plantageleven en de slavernij, het binnenland, en het leven van de contractarbeiders. WestSuriname is onderbelicht. Het standaardwerk ‘Het district Nickerie; geografische aantekeningen en geschiedkundig overzicht’ (A.A. Heckers), dateert van 1923, met een heruitgave in 1979. In 2004 verscheen ‘Het district Nickerie in ontwikkelingsperspectief’, door H.R. Ramadhin, een in eigen beheer uitgegeven en niet in de boekhandel verkrijgbare inleiding voor studenten en vakantiegangers. Bij het 120- en 130-jarig bestaan van Nickerie (in 1999 resp. 2009) is een gedenkboek met basisgegevens uitgegeven door het Districtscommissariaat i.s.m. speciale voor de herdenkingen ingestelde commissies. Alle genoemde literatuur is echter achterhaald en/of niet

19


meer verkrijgbaar. De auteurs van ‘Dromers, doemdenkers en doorzetters; verhalen van mensen en gebouwen in Coronie’ (KIT Publishers Amsterdam; 2010, mede gesteund door Stichting De Zaaier), willen de leemte opvullen en na Coronie de schijnwerpers richten op Nickerie, met een link naar de Hindoestaanse diaspora in Den Haag.

De jonge uitgeverij Octavo Publicaties, gespecialiseerd in het vertalen en initiëren van publicaties op het gebied van esthetica en kunsttheorie, kreeg in 2012 een bedrag van €8.209 voor het vertalen en uitgeven van twee boeken van Theodor W. Adorno, de sociaal-filosoof uit de Frankfurter Schule: ‘Prisma’s, Cultuurktitiek en Maatschappij’ en ‘Zonder richtlijn, parva aesthetica’. Tot op heden zijn Adorno's teksten met betrekking tot kunst en cultuur niet integraal in het Nederlands vertaald. Adorno heeft echter als bijna geen andere filosoof zijn gedachten in dialoog met kunstwerken en culturele tendensen ontwikkeld. Adorno's denken vanuit kunst en cultuur is ook niet zonder invloed op zijn schrijfstijl gebleven. Velen claimen dat hij eigen grammaticale constructies heeft uitgevonden, met als doel zijn lezers aan het denken te zetten. Dit rechtvaardigt eens te meer de Nederlandse vertaling van de cultuurkritieken voor een beter begrip van zijn werk.

Voor de vertaling van het boek ‘Wilde beesten in de filosofsche woestijn. Filosofen over telepathie en andere buitengewone ervaringen’ van H. van Dongen, H. Gerding en R. Sneller ontvingen de auteurs €6.000. De eerder al in het Engels vertaalde inleiding van dit boek was voor de Britse uitgeverij Cambridge Scholars aanleiding om de wens uit te spreken dit boek in haar fonds op te nemen. Dat leidde tot een uitnodiging aan de auteurs om een Engelse vertaling van dit boek aan te leveren.

Een innovatief project werd ingediend door Transition Grant Services, een ontwikkelingsorganisatie die is opgericht door een groep Nederlandse ondernemers om ondernemingsinitiatieven in ontwikkelingslanden te ondersteunen. Het project behelst een studie naar de mogelijkheid om het aquaponicssysteem te gebruiken in voedselzekerheidsprojecten in ontwikkelingslanden. Aquaponics is een voedselproductiesysteem waarin de traditionele aquacultuur (het kweken van vis) en hydroponics (kweken van planten in water) worden gecombineerd. In het systeem wordt het afvalwater van de vissen, gevuld met uitwerpselen, via een systeem naar groeibakken geleid. In deze bakken gebruiken de groenten de uitwerpselen van de vissen als voeding. Op deze manier filteren de planten het water. Het gefilterde water wordt dan via goten weer teruggeleid naar de vissen. In dit gesloten systeem worden de planten voortdurend voorzien van nutriënten en wordt het water van de vissen voortdurend ververst.

20


De haalbaarheidsstudie, die Stichting De Zaaier met €2.000 steunde, werd uitgevoerd door een student Regional Development and Innovation aan de Van Hall Larenstein Hogeschool.

2.5

AANVRAAGPROCEDURE

Stichting De Zaaier heeft er bewust voor gekozen de contacten met aanvragers en projecthouders persoonlijk te houden en maakt geen gebruik van standaardaanvraagformulieren en rapportageformulieren. Aanvragen kunnen per brief, al dan niet digitaal, ingediend worden bij de secretaris. Deze laat de aanvrager op korte termijn weten of de aanvraag enige kans maakt op grond van de doelstelling. Zo ja, dan kan eventueel aanvullende informatie gevraagd worden (meestal mondeling) en wordt de aanvraag op de agenda van de eerstvolgende vergadering gezet en besproken. Is de aanvraag eenmaal toegekend, dan wordt de begunstigde daarvan op de hoogte gesteld en gevraagd om bij afronding van het project schriftelijk verslag te doen. Bij langlopende projecten wordt ook om tussenrapportages gevraagd. Bij projecten die onder tijdsdruk verkeren – hetzij vanwege de voorgenomen startdatum of bijvoorbeeld toezeggingen van andere fondsen – neemt het bestuur via e-mail kennis van het project en wordt er telefonisch vergaderd over toewijzing. Indien mogelijk gaat het bestuur in op uitnodigingen van presentaties of voorstellingen om op deze wijze het contact met de begunstigden te versterken en kennis te kunnen nemen van de voortgang. Bij afwijzing van een project wordt de aanvrager schriftelijk bericht met een korte toelichting op het besluit van het bestuur de aanvraag niet te honoreren. Waar mogelijk wordt de aanvrager gewezen op andere fondsen.

2.5.1

AANVRAAGPROCEDURE VOOR AUROVILLE-PROJECTEN

In overleg met de Project Coordination Group (PCG) worden alleen projecten ingediend die: -

onderzoek, toekomstgerichte studies en experimenten betreffen op het terrein van sociologie, economie, cultuur, psychologie en innerlijke ontwikkeling. Met name projecten die een innovatieve benadering kennen of gericht zijn op persoonlijke, danwel professionele ontwikkeling;

-

gericht zijn op organisatie van of deelname aan seminars, workshops, conferenties of exposities op bovengenoemde terreinen;

21


-

publicatie beogen van onderzoeksrapporten en verspreiding van informatie op bovengenoemde terreinen;

-

‘seed money’ behoeven voor innovatieve informele educatieve en trainingstrajecten;

-

langere- of korte-termijnsubsidies betreffen voor persoonlijke studie, fellowships, stages en dergelijke

Niet in aanmerking komen projecten op het gebied van infrastructuur, gebouwen en transport. Preselectie vindt plaats door de PCG. De PCG vergadert in november/december en in juli/ augustus en stuurt de geselecteerde aanvragen door naar Stichting De Zaaier. Jaarlijks ontvangt Stichting De Zaaier ook een lijst van bij de PCG afgevallen projecten. Stichting De Zaaier informeert zowel de projecthouders individueel als de PCG over haar besluit een projectaanvraag wel of niet te honoreren. In beide gevallen wordt een korte toelichting op het besluit gegeven. Het totaalbedrag voor de Aurovilleprojecten wordt overgemaakt aan het centrale Auroville Fund, dat voor verdere afhandeling met de projecthouders zorgt. Projecten die door Stichting De Zaaier worden afgewezen, worden niet opnieuw ingediend, tenzij de projecthouders daartoe uitgenodigd worden na herziening van het projectvoorstel.

In de zomer van 2012 had het bestuur van Stichting De Zaaier een overleg met Carel Thieme, lid van het Auroville Working Committee en tijdelijk vertegenwoordiger van de PCG op zijn reis naar Nederland. Het overleg vond plaats omdat dit jaar naar verhouding veel ingediende Aurovilleprojecten niet aan onze criteria voldeden of onvoldoende gemotiveerd waren. Naar aanleiding van het overleg ontwikkelden wij een aangepast aanvraagformulier voor Auroville-projecten, waarin de aanvragers duidelijker kunnen vermelden welke eventuele samenwerkingsverbanden zij hebben met andere projecten/organisaties binnen Auroville, welke relevantie het project voor Auroville als gemeenschap heeft en hoe bijvoorbeeld implementatie voorzien is.

2.6

MONITORING EN EVALUATIE

Monitoring en evaluatie vormen voor het bestuur fasen die logisch volgen op een besluit tot financiële steun. Hiervoor worden geen uniforme criteria gehanteerd, omdat de projecten zeer van elkaar kunnen verschillen in zowel inhoud, omvang als duur. Het bestuur heeft ervoor gekozen om bij evaluatie in eerste instantie te kijken naar het eindproduct, het uitstralingseffect, of in sommige gevallen het proces in plaats van te vragen naar louter de financiële eindafrekening. Daarvoor is het giftenbedrag per project vaak te gering of is gedetallieerde (financiële) rapportage door omstandigheden niet altijd haalbaar en effectief, zoals 22


bij een aantal van de buitenlandse projecten waar projecthouders vaak onder administratief en organisatorisch moeizame omstandigheden werken. Voor alle projecten die geëntameerd zijn in overleg met de drie partnerorganisaties geldt dat het bestuur steeds een adequaat inzicht heeft in de stand van zaken met betrekking tot de feitelijke projecten, de impact van de projecten en het beleid van de betreffende organisaties. Dit inzicht komt tot stand door overleg dat minimaal jaarlijks plaatsvindt in de vorm van persoonlijke gesprekken, e-mailcontact, tussen- en eindrapportages van projecten en jaarverslagen en/of beleidsdocumenten. Ook de projecthouders van de incidentele projecten houden het bestuur op de hoogte van vorderingen en resultaten. Dit kan zijn in de vorm van een tussentijds (studie/reis-)verslag, een ontwerptekst van een artikel of hoofdstuk, of in de vorm van een uitnodiging – zoals in het geval van de beurzen aan studenten van de Academie der Kunsten – om een voorstelling bij te wonen. Met zekere regelmaat vindt overleg plaats over de meer procesmatige kant van een project, bijvoorbeeld over vertraging van de geplande uitvoering. Een dergelijke vertraging hangt vaak samen met de complexiteit van het betrokken project of omdat de bijdrage van Stichting De Zaaier geacht wordt een katalyserende werking te hebben voor de besluitvorming van complementaire subsidiegevers, bij wie soms een langer traject bewandeld moet worden. Direct contact tussen het bestuur en projecthouders in Nederland is vanzelfsprekend gemakkelijk te realiseren en vindt dan ook regelmatig plaats. Voor de buitenlandse partners geldt dat soms gebruik wordt gemaakt van enerzijds de mogelijkheid om overleg in te passen in een reisschema van een contactpersoon, dan wel – met geringe frequentie – een bezoek te brengen aan een partnerorganisatie. De laatste jaren is dit alleen van toepassing geweest op de Aurovilleprojecten.

23


24


Hoofdstuk 3

3.1

Vermogensbeheer en financieel overzicht

INLEIDING

Vanaf de oprichting van Stichting De Zaaier in 1986 is het beheer van het vermogen in belangrijke mate uitbesteed geweest aan derden. Tot 1999/2000 werd steeds gehandeld op advies van een externe specialist die daartoe met enige regelmaat een deel van een bestuursvergadering bijwoonde terwijl de uitvoering lag bij de bank waar de rekeningen van Stichting De Zaaier waren ondergebracht. Gezien de toegenomen complexiteit van de beleggingsproblematiek en op advies van de specialist van dat moment werd in 1999 besloten contact te zoeken met een zo onafhankelijk mogelijk instelling als adviseur. Gekozen werd voor Financiële Diensten Amsterdam (FDA). Bij Schretlen&Co, de vermogensbank van de Rabobank, kwam het vermogen voor bewaring en operationele uitvoering van mutaties, in wezen dus de custodian. Met beide instellingen is de structuur van overleg en handelen steeds helder geweest en de resultaten met betrekking tot instandhouden van vermogen en uitkeren van behaalde rendementen zijn zonder meer – uitgaande van twee ernstige crises en refererend aan benchmark gegevens – zeer solide te noemen.

3.2

BELEID

Gedurende een aantal jaren is in grote lijnen een 47.5 – 47.5 – 5 verdeling nagestreefd tussen obligaties, aandelen en liquide middelen. Ten aanzien van elk van deze categorieën is in overleg met FDA besloten een ruime bandbreedte – van ongeveer 20% – aan te houden (zie Beleggingsstatuut van Stichting De Zaaier). Grote volatiliteit in aandelenkoersen als ook de onduidelijkheid over inflatoire ontwikkelingen betekenen dat nieuwe patronen van risico zijn ontstaan die om flexibel beleid in deze verhouding vragen. Tijdens de aanloop van de internetcrisis omstreeks het jaar 2000 ontstond een zeer gunstige situatie, omdat besloten werd 25% liquide middelen aan te houden; in de erop volgende jaren van herstel kon hiervan geprofiteerd worden. Stichting De Zaaier heeft vanaf de oprichting een belegging nagestreefd van hoogwaardige obligaties en een beperkt aantal fondsen waarover de adviseur veel kennis heeft opgebouwd. Zowel private equity als investering in zogenaamde ‘alternatieven’, zoals hedgefunds, worden 25


vermeden (zie ook het beleggingsstatuut in de bijlage). Toen de euro een succes bleek te zijn en een langdurige waardedaling van de Amerikaanse dollar steeds waarschijnlijker werd, was de consequentie dat dollarfondsen werden gemeden omdat het vermogen van Stichting De Zaaier te gering is om valutarisico’s tegen een redelijke kosten/batenverhouding af te dekken. Medio 2007 werd opnieuw – in anticipatie op een forse beurscorrectie – het percentage liquide middelen enigszins opgevoerd, ditmaal tot 10%. Een geleidelijke reductie van de aandelen kon helaas niet meer worden gerealiseerd door de abrupte ontwikkelingen gedurende 2008 die in heftigheid en tempo niet te voorzien waren. De uitkomst was dat destijds een terugval van het vermogen met ruim 23% moest worden genoteerd – ongeveer gelijk aan het gemiddelde van een groot aantal bij de FIN aangesloten vermogensfondsen. In de erop volgende jaren vond herstel plaats, eerst in 2009 van ruim 22%, en in het erop volgende jaar van 6,2%. (Voor een nadere analyse van het rendement zie de volgende paragraaf.)

Het bestuur streeft een jaarlijkse uitkering na van gemiddeld 4% van een jaarlijks (target) vermogen, dat voorlopig op € 4.0 miljoen wordt gesteld. Tevens wordt ernaar gestreefd om de jaarlijkse kosten te beperken tot maximaal 20% van de bruto projectuitgaven; de netto projectuitgaven doelstelling is derhalve minimaal € 128.000,00. In 2011 bedroegen de kosten € 31.000 en in 2012 € 28.000.

3.3

PERFORMANCE VAN 1996-2012

In deze paragraaf wordt een analyse gepresenteerd van de financiële ontwikkeling met betrekking tot vermogen, rendement, projectuitgaven en daarmee verbonden kosten van Stichting De Zaaier vanaf 1996. Een zo lange periode biedt een interessant inzicht in het spanningsveld tussen een fluctuerend vermogen en een zo constant mogelijk patroon van bestedingen en werpt licht op de reële koopkracht van deze middelen.

Als we kijken hoe het beleggingsresultaat van onze stichting zich verhoudt tot de andere deelnemers aan de TROV werkgroep, dan zien we dat over het jaar 2011 onze resultaten gemiddeld slechter zijn dan het TROV-gemiddelde, maar dat Stichting De Zaaier ruim binnen de behaalde bandbreedte valt (slechtste -10,1%, beste +4,6%, De Zaaier -5,8%). Overigens is dit zonder meer te verklaren door de gehanteerde beleggingsmix. Naarmate er meer aandelen in een 2011 portefeuille zaten was het resultaat slechter, het omgekeerde bleek inmiddels het geval te zijn voor het boekjaar 2012, dat voor onze stichting zeer voordelig heeft uitgepakt.

26


In de tabel met de TROV analyse 1996-2012 wordt het vermogen (nominaal in euro’s, in duizendtallen) vermeld in de tweede kolom. Nadat eind jaren tachtig het vermogen was gestart met ruim 5 miljoen gulden werd dankzij een bijzonder voorspoedig beursklimaat begin 1996 een bedrag van € 3.8 miljoen bereikt. Toen al werd door het bestuur besloten dat de omvang van de Stichting vrij beperkt diende te blijven en niet verder behoefde toe te nemen; of hierbij aan inflatiecorrectie gedacht werd, is nu niet meer na te gaan. Aan het begin van 2008 kon worden geconstateerd dat in de praktijk in elk geval geen rekening is gehouden met inflatiecorrectie; men zou hier kunnen spreken van ‘money illusion’, zeker met de kennis van nu ten aanzien van de (rampzalige) ontwikkelingen in de loop van 2008. Het gemiddelde rendement over de gehele periode van 17 jaar is 6,3% (kolom 3) en over de laatste 10 jaar 4,1%. In dit licht blijft het raadzaam als evaluatie van de vermogensbasis en voor de vaststelling van beleid steeds een 5-jarig voortschrijdend gemiddelde aan te houden. Kolom 4 geeft de cijfers voor de bruto projectuitgaven aan, die gemiddeld uitkomen op 5,0%, en voor de laatste 10 jaar op 4,5%. Voor deze berekening is uitgegaan van de methodologie die door de werkgroep Total Return op Vermogen (TROV) van de FIN wordt geadviseerd. Stichting De Zaaier heeft vanaf de instelling van deze werkgroep actief erin geparticipeerd. De gehanteerde methodologie houdt ondermeer in dat bestuurskosten hetzij aan de vermogenskosten zijn toegeschreven danwel onder de bruto projectuitgaven vallen; er is dus geen ruimte voor een autonome post ‘overige kosten’. Het bovengenoemde rendement (van 6,3%) geeft dan ook de netto/netto-rendementen aan (alle kosten van beleggen door vermogensbeheerder, inclusief transactie- en bewaarkosten, alsook die gemaakt voor advisering, accountancy en interne administratie zijn verrekend); zodat alle resterende bestuursuitgaven aan de projecten kunnen worden toegerekend. Kolom 5a geeft het kostenpercentage per jaar aan. Worden deze cijfers bezien in verhouding tot de bruto kosten van projecten dan resulteren de jaarlijkse percentages die aan kosten in rekening moeten worden gebracht – zie kolom 5b. Na een reeks van lage percentages vond een toename van kosten plaats nadat op verzoek van de SCMB besloten moest worden om halfjaarlijkse rapportages door de accountant op te doen stellen, terwijl tegelijkertijd de introductie van een bescheiden kostenvergoeding voor de bestuursleden werd ingesteld; gemiddeld voor de periode van 17 jaar resulteert 12,6% als uitkomst en voor de laatste 10 jaar 15,6%. Dit zijn, vergeleken met andere fondsen, heel gemiddelde cijfers.

27


Kolom 6 tenslotte geeft een beeld van de werkelijke projectperformance: een gemiddeld jaarlijks cijfer van 4,5% en voor de laatste 10 jaar en 5 jaar resp. 3,8% en 3,6%.

Het is de moeite waard om deze lange reeks van cijfers te blijven opstellen met het aantal jaren dat historisch beschikbaar is. Alle belangrijke beleidscontouren zijn in onderstaande tabel beknopt weergegeven.

40,0

30,0

20,0 netto rendement op vermogen bruto projectui tga ven

10,0

0,0 1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

-10,0

-20,0

-30,0

TROV-ANALYSE 1996-2012 Bedragen zijn in euro’s. Met uitzondering van het percentage in kolom 5b worden alle berekeningen uitgedrukt in procenten van het vermogen op 1 januari van het betreffende jaar. Alle cijfers komen voort uit het ingevulde formulier van de TROV-opgave.

28


1

jaar

1a

2

Vermogen 01-01

Vermogen 31-12

3

4

netto rendement

bruto project

op vermogen

uitgaven

5a

overhead

5b

6

overhead in %

netto

tov kolom 4

projectuitgaven

1996

3.879

4.838

24,7

3,8

0,3

7,9

3,5

1997

4.838

5.483

29,8

13,8

0,3

2,2

13,5

1998 1999

5.483 5.303

5.303 5.243

11,4 4,4

5,5 5,2

0,3 0,3

5,5 5,8

5,2 4,9

2000

5.243

5.579

9,2

3,7

0,4

10,8

3,3

2001 2002

5.579 4.900

4.900 4.194

-4,5 -9,1

4,0 4,7

0,5 0,6

12,5 12,8

3,5 4,1

2003

4.194

4.039

0,6

3,6

0,6

16,7

3,0

2004 2005

4.039 4.158

4.158 4.467

6,2 11,9

3,7 5,0

0,5 0,7

13,5 14,0

3,2 4,3

2006

4.467

4.746

10,5

5,4

0,6

11,1

4,8

2007 2008

4.746 4.509

4.509 3.264

0,8 -24,2

5,0 3,4

0,5 0,6

10,0 17,6

4,5 2,8

2009

3.264

3.672

20,2

5,4

0,9

16,7

4,5

2010 2011

3.672 3.713

3.713 3.328

4,0 -5,8

3,4 4,4

0,8 0,8

23,5 18,2

2,6 3,6

2012

3.328

3.635

16,3

5,4

0,8

14,8

4,6

29


30


Bijlage I – Beleggingsstatuut Stichting De Zaaier

Doelstelling Stichting De Zaaier heeft een concrete nominale rendementsdoelstelling van 6% van de huidige waarde van de portefeuille. Zij wil daaraan inhoud geven door op transparante en verantwoorde wijze kosten-, risico- en rendementsdoelstelling te combineren. Afhankelijk van de omstandigheden in de reële-, financiële- en monetaire sfeer in de landen die in sterke mate de beleggingsmogelijkheden bepalen, kunnen de volgende randvoorwaarden en bandbreedtes worden gehanteerd. 1. De asset allocatie zal zich in grote lijnen volgens onderstaande verdeling en bandbreedtes afspelen.

Liquiditeiten Obligaties/deposito Aandelen

minimum 0 20 30

kernverdeling 5 40 55 100

maximum 15 65 75

2. De te gebruiken instrumenten bij de inrichting van het beleggingsbeleid: • Deposito’s van instellingen die (vooralsnog) onder toezicht staan van DNB en die worden gekenschetst als ‘too big to fail’, alsmede spaarrekeningen bij deze instellingen. • Vastrentende waarden, zijnde obligaties (inclusief hybride) en medium term notes. • Aandelen van internationale blue chips, minimaal 75% luidende in euro. • Derivaten zijn niet toegestaan. • Converteerbare obligaties zijn niet toegestaan. • Beleggingsfondsen zijn niet toegestaan. • Onroerend goed is niet toegestaan. • Grondstoffen zijn niet toegestaan. 3. Allocatie van vastrentende beleggingen. De vastrentende beleggingen zullen volledig plaatsvinden in in euro gedenomineerde instrumenten. Corporates en credits worden getoetst aan FDA’s risicobeoordeling: een rating van in principe minimaal 8 (op een schaal van 0 tot 20). 4. Debiteurenspreiding In verband met het beperken van concentratierisico zal de adviseur zorg dragen voor voldoende debiteurenspreiding, met dien verstande dat geen enkele debiteur anders dan een overheid van de Eurozone een aandeel groter dan 15% van de totale waarde van de vastrentende portefeuille mag innemen. 5. Sustainability Voor zover mogelijk wordt bij beleggingsbeslissingen ook rekening gehouden met de vraag of de gekozen beleggingsinstrumenten en daarbij behorende uitgevende instellingen verantwoord zijn vanuit een breder maatschappelijk perspectief, bezien vanuit de sustainabilityanalyse van FDA.

31


32


Bijlage II – Beleidsplan Stichting De Zaaier 2012-2014

Stichting De Zaaier is in 1985, vlak voor haar dood, opgericht door mevrouw Dieuwke HonigPrager (geb. 1914) door een belangrijk deel van haar vermogen aan de Stichting te legateren. Zij hield zich bezig met emancipatie van de vrouw, parapsychologie en wereldburgerschap en had grote belangstelling voor alle aspecten van de mens. Vanuit deze brede belangstelling en betrokkenheid bij de mens heeft Dieuwke Honig-Prager de stichting De Zaaier de volgende doelstelling meegegeven: het bevorderen van studie van de mens in zijn psychologische en sociale aspecten en van zijn innerlijke belevingsmogelijkheden. In de geest van de oprichtster wil de stichting De Zaaier activiteiten ondersteunen die de ontwikkeling en de emancipatie van de mens in al zijn facetten centraal stellen. Het ondersteunen van activiteiten gericht op “heel de mens” is een belangrijke leidraad voor Stichting De Zaaier. Daarnaast wil de stichting activiteiten ondersteunen die een duurzame ontwikkeling bevorderen. Belangrijk voor het bestuur is de naam van Stichting De Zaaier eer aan te doen door “seed money” te geven aan projecten die daardoor een start kunnen maken en andere subsidiegevers kunnen aantrekken. In dit kader wordt gekeken naar de groeipotentie van een project en de impact die het kan hebben op anderen, of op zijn omgeving. Het bestuur kijkt vooral uit naar innovatieve projecten, gericht op de ontplooiing van individuele personen met een potentie tot verankering van de resultaten in een bredere maatschappelijke of institutionele ontwikkeling. Stichting De Zaaier ondersteunt vooral concrete projecten, die niet door reguliere bronnen gefinancierd kunnen worden. De Zaaier heeft landurige banden met de volgende instellingen: 1) Auroville: Project Coordination Group. 2) PILER: Pakistan Institute of Labour Education and Research 3) Parapsychologisch Instituut. Individuele voorstellen van of via het PI ingediend worden door Stichting De Zaaier welwillend in ontvangst genomen. 4) Academie der Kunsten, een samenwerkingsinstituut tussen de Universiteit Leiden en de Hogeschool der Kunsten, Den Haag.

Daarnaast beoordeelt Stichting de Zaaier individuele voorstellen die bij de Stichting ingediend zijn.

33


Ad 1) Stichting De Zaaier heeft zich vanaf haar oprichting in 1986 verbonden gevoeld met Auroville in Zuid-India. Een stad in wording, een stad van de toekomst waar mensen in eenheid en verscheidenheid kunnen leven, vanuit aandacht voor ontwikkeling van bewustzijn. De Stichting ontvangt projectaanvragen uit Auroville via de Project Coordination Group (PCG). Deze doet twee maal per jaar een oproep voor projecten en doet een eerste voorselectie op basis van criteria die in overleg zijn opgesteld. De PCG dient projecten in die -

-

onderzoek, toekomstgerichte studies en experimenten betreffen op het terrein van sociologie, economie, cultuur, psychologie en innerlijke ontwikkeling. Met name projecten die een innovatieve benadering kennen of gericht zijn op persoonlijke, dan wel professionele ontwikkeling; gericht zijn op organisatie van of deelname aan seminars, workshops, conferenties of exposities op bovengenoemde terreinen; publicatie beogen van onderzoeksrapporten en verspreiding van informatie op bovengenoemde terreinen; ‘seed money’ behoeven voor innovatieve informele educatieve en trainingstrajecten; langere- of korte-termijnsubsidies betreffen voor persoonlijke studie, fellowships, stages en dergelijke.

Ad 2) PILER: Stichting De Zaaier ondersteunt het Pakistan Institute of Labour Education and Research (PILER). In 2009 is besloten om gedurende drie jaar het project “Promoting Decent Work and Sustainable Livelihoods” te ondersteunen. Voor de periode na 2012 zal de stichting samen met het bestuur van PILER op zoek gaan naar een vorm van samenwerking die bij de doelstellingen van beide organisaties aansluit. Ad 3) Stichting De Zaaier heeft het beleid om individuele voorstellen die door of via het Parapsychologisch Instituut worden ingediend welwillend op hun merites te beoordelen. Ad 4) Na eerdere incidentele vormen van samenwerking heeft Stichting De Zaaier in 2011 besloten om ook met de Academie der Kunsten te Leiden een vaste samenwerkingsvorm aan te gaan. Dit betreft voornamelijk het ondersteunen van onderzoeksprojecten van promovendi. Individuele voorstellen die de stichting bereiken worden elk afzonderlijk op hun merites beoordeeld.

34


Jaarrekening 2012

35


BALANS PER 31 DECEMBER 2012 (na verwerking van het resultaat)

2012 €

2011 €

€

€

ACTIVA Financiële vaste activa Effecten Leningen

Materiële vaste activa Motorboot 'Tarnan'

Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

3.353.380 15.000

2.942.129 0

0

0

25.915 267.482

36

21.860 385.686 293.397

407.546

3.661.777

3.349.675


BALANS PER 31 DECEMBER 2012 (na verwerking van het resultaat)

2012 €

2011 €

€

€

PASSIVA Eigen vermogen

3.600.441

Kortlopende schulden en overlopende passiva

37

3.266.577 3.600.441

3.266.577

61.336

83.098

3.661.777

3.349.675


STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2012

2012 €

2011 €

€

€

Baten Opbrengsten uit vermogensbeheer Dividenden Dividendbelasting Interest obligaties Interest overigen Koersresultaat op effecten

Resultaat verkoop vaste activa

77.176 -15.425 35.825 5.917 458.432

79.647 -15.379 56.359 3.662 0

561.925

124.289

9.800

0

178.660

163.513

Lasten Lasten uit hoofde van de doelstelling Projecten Lasten uit hoofde van vermogensbeheer Koersresultaat op effecten Kosten van effecten Adviseurskosten Kosten verplichtingen materiële vaste activa

0 14.384 6.632 10.621

306.973 14.032 6.534 11.451 31.637

Kosten eigen organisatie Bestuurskosten Secretariaatskosten Accountants- en administratiekosten

11.673 7.504 8.387

Resultaat

338.990 12.128 9.762 9.022

27.564

30.912

333.864

-409.126

Het resultaat is vooruitlopend op de beslissing van het bestuur als volgt verdeeld: Toevoeging / onttrekking aan de Algemene reserve

38

333.864

-409.126

333.864

-409.126


KASSTROOMOVERZICHT 2012

2012 €

€

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat Aanpassingen voor: Koersresultaten op effecten

2011 €

€

333.864

-409.126

-458.433

306.972

Veranderingen in financiële vaste activa Langlopende vorderingen

-15.000

0

Veranderingen in materiële vaste activa Tarnan

0

0

-21.762 -4.055

13.560 9.926

Veranderingen in vlottende middelen: Kortlopende schulden Kortlopende vorderingen

Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten - aankoop aandelen en obligaties - verkoop aandelen en obligaties

-499.250

330.458

-165.386

-78.668

-455.712 502.894

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie liquide middelen Liquide middelen Balans 31 december Balans 1 januari Mutatie liquide middelen

39

-262.360 686.397 47.182

424.037

-118.204

345.369

267.482 385.686

385.686 40.317

-118.204

345.369


GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 640 Het jaarverslag is opgesteld overeenkomstig de in deze richtlijn opgenomen aanbevelingen. Als begroting hanteert Stichting de Zaaier een richtlijn van € 160.000 voor de totale som van aan projecten te besteden gelden. Op de overige baten en lasten wordt niet gestuurd middels de begroting. Grondslagen voor waardering Effecten De effecten worden gewaardeerd tegen actuele waarde per balansdatum. Eigen vermogen Omdat Stichting de Zaaier voor haar inkomsten afhankelijk is van de inkomsten uit de effectenportefeuille, is het eigen vermogen benodigd ter financiering van de projectkosten in de toekomst. Overige activa en passiva De overige activa en passiva worden opgenomen tegen nomimale waarde, of verwachte realisatiewaarde. Grondslagen voor resultaatbepaling Projecten De kosten van projecten hebben betrekking op de subsidies, die zijn toegekend in het boekjaar en worden als last in de staat van baten en lasten verantwoord. De toegekende subsidies hebben tevens betrekking op aangegane verplichtingen met een looptijd van meer dan een jaar, mits deze onvoorwaardelijk zijn. Overige lasten en opbrengsten Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen opbrengsten en kosten. Met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen worden opbrengsten en kosten toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebbben. Financiële baten en lasten De resultaten op effecten worden verantwoord ten gunste / ten laste van de staat van baten en laste en hebben betrekking op zowel de gerealiseerde, als ongerealiseerde koersresultaten. Ontvangen dividenden op aandelen worden verantwoord in het jaar van ontvangst. Grondslag kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

40


TOELICHTING OP DE BALANS

Financiële vaste activa Effecten Het verloop van deze post is in 2012 als volgt: Obligaties

Aandelen

€

€

Totaal 2012

Totaal 2011 €

Saldo 1 januari Bij: aankopen Af: verkopen en lossingen

731.299 0 -46.207

2.210.830 455.712 -456.687

2.942.129 455.712 -502.894

3.673.138 262.360 -686.397

Saldo 31 december

685.092 795.967

2.209.855 2.557.413

2.894.947 3.353.380

3.249.101 2.942.129

Mutatie

110.875

347.558

458.433

-306.972

2012

2011

€

€

Leningen Lening Octavo Publlicaties

15.000

0

15.000

0

Lening Octavo Publicaties Verstrekking

15.000

0

Stand 31 december

15.000

0

Deze geldlening is verstrekt op 6 december 2012 en heeft een looptijd van 48 maanden. Het enkelvoudige rentepercentage bedraagt 3,5%. Maandelijks zal een bedrag van eur. 356,25 aan rente en aflossing worden ontvangen.

41


TOELICHTING OP DE BALANS

Materiële vaste activa

2012

2011

€

€ 0

0

4.168 17.747 4.000 0

2.865 14.387 2.432 2.176

25.915

21.860

4.168

2.865

4.168

2.865

241.570 24.623 1.289

277.471 7.396 100.819

267.482

385.686

De materiële vaste activa betroffen een museale boot, die in de loop van het boekjaar werd verkocht. Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Deze post is als volgt samengesteld: Te ontvangen dividendbelasting Te ontvangen interest Vooruitbetaalde kosten Overige vorderingen en overlopende activa

Te ontvangen dividendbelasting Aandelen: binnenland 2012 resp. 2011

Liquide middelen Schretlen & Co. NV Rabobank spaarrekening Rabobank r/c De liquide middelen zijn vrij opneembaar.

42


TOELICHTING OP DE BALANS 2012

2011

€

€

Eigen vermogen Algemene reserve Stand per 1 januari bij/af: resultaat boekjaar

3.266.577 333.864

3.675.703 -409.126

Stand per 31 december

3.600.441

3.266.577

49.357 3.238 4.000 3.984 757

71.155 3.238 4.000 4.339 366

61.336

83.098

0 15.500 18.857 15.000

60.155 11.000 0 0

49.357

71.155

Kortlopende schulden en overlopende passiva De post is als volgt samengesteld: Projecten Bewaarloon effecten Te betalen accountantskosten Te betalen administratiekosten Overige kortlopende schulden en overlopende passiva

Projecten Projecten 2011 Projecten 2012 Projecten 2013 Projecten 2014

43


TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2012

2011

€

€

Lasten Lasten uit hoofde van de doelstelling

Hieronder volgt een specificatie van de projectkosten: Aurovile-projecten te India Pakistan Institute of Labour Studiebeurzen Parapsychologisch Instituut Sparrow Octavo publicaties Nickerie project Kagel reconstructie Vertaling wilde beesten PhD Research Isai mayam Onderzoek aquaponics EBGS Mind Body Medicin Skills Studiereizen/reisbeurzen Geannuleerde bijdragen Diversen

Waarvan toegekend ten behoeve van:

2012 2013 2014

66.800 5.015 45.000 16.415 11.780 8.209 8.000 7.500 6.000 3.500 2.500 2.000 0 0 0 -4.084 25

101.031 10.070 0 0 0 0 0 0 0 0 800 0 35.184 22.000 6.336 -11.976 68

178.660

163.513

15.500 18.857 15.000

11.000 0 0

49.357

11.000

14.384

14.032

14.384

14.032

Lasten uit hoofde van vermogensbeheer Kosten van effecten Provisie en bewaarloon effecten

44


TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN

Adviseurskosten Beleggingsspecialist

2012

2011

€

€

6.632

6.534

6.632

6.534

2.263 528 7.830

4.529 623 6.299

10.621

11.451

9.350 89 2.234

11.000 116 1.012

11.673

12.128

6.000 0 105 0 1.399

6.000 1.633 121 125 1.883

7.504

9.762

4.419

5.095

3.968

3.927

8.387

9.022

Stijging van de kosten is het gevolg van jaarlijkse indexering. Kosten verplichtingen materiële vaste activa Liggeld Verzekering Overige kosten De genoemde kosten vloeien voort uit de (onderhouds)verplichtingen met betrekking tot de materiële vaste activa. Kosten eigen organisatie Bestuurskosten Onkostenvergoeding bestuur Vergaderkosten (inclusief reiskosten) Overige kosten

Secretariaatskosten Huisvesting Kantooruitrusting Website Congressen en symposia Overige kosten

Accountants- en administratiekosten Administratiekosten Accountantskosten: - jaarrekeningcontrole

45


EFFECTENBEZIT PER 31 DECEMBER 2012 Nominaal 31-12-2012 Obligaties 0,000% 0,400% 1,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 2,000% 4,000% 4,375% 4,500% 5,000% 5,500% 6,125%

Hellenic republic (gdp) Efsf 4/10 psi note 03/2013 Efsf a psi note 12032014 Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Hellenic republic Lloyds Morgan Stanley Hellenic Republic Frankrijk Royal Bank Scotland JP Morgan Chase Manhattan 6,625% Diagio fin 7,125% Heineken 8,000% ING Perpetual IV

Balans 31-12-2012

Balans 31-12-2011

€

€

12/42 03/13 03/14 12/23 12/24 12/25 12/26 12/27 12/28 12/29 12/30 12/31 12/32 12/33 12/34 12/36 12/37 12/38 12/39 12/40 12/41 12/42 10/18 06/16 05/37 00/16 perp

0 23.250 23.250 4.650 4.650 4.650 4.650 4.650 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 4.960 100.000 115.000 0 150.000 50.000

693 23.266 23.480 2.292 2.152 2.100 2.082 2.069 2.114 2.016 1.963 1.939 1.914 1.903 1.901 1.869 1.859 1.855 1.857 1.855 1.853 1.848 115.680 124.580 0 176.018 38.200

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 102.070 104.317 63.519 170.760 42.340

09/14 --/14 09/14 perp

50.000 62.000 30.000 100.000

53.353 69.046 32.390 101.820

53.530 70.661 33.102 91.000

796.190

795.967

731.299

Totaal obligaties

46


EFFECTENBEZIT PER 31 DECEMBER 2012 Aantal 31-12-2012 Aandelen ABB Air Liquide Anheuser-Busch-Inbev Antena 3 TV AXA Banco Santander BASF BG Group Deutsche Post Koninklijke DSM Erste Group BK part/1000 Groupe Danone H&M Heineken Holding Inditex Koninklijke KPN Linde Loréal LVM Moet Hennesy Nestlé Pernod-Ricard PPR Roche Holdings Reckitt Benckiser Group Saipem SAP Schneider electric Koninklijke Shell Siemens Suez (GDF suez) Suez Environment Syngenta Technic act Telefonica de Espana TOTAL Unilever Koninklijke VOPAK

5.968 0 1.750 20 2.349 7.738 1.407 5.870 5.260 2.388 13 2.004 1.875 1.300 1.500 4.437 1.040 1.000 750 2.450 1.173 600 500 1.900 1.350 1.680 2.100 0 0 3.805 395 170 1.000 4.105 0 4.000 1.430

Balans 31-12-2012

Balans 31-12-2011

€

€

92.632 0 115.045 78 31.359 46.428 100.323 72.751 87.163 109.347 12.510 100.010 49.165 53.865 157.500 16.488 137.065 104.900 104.100 120.877 102.567 84.510 77.359 90.215 39.555 102.132 115.143 0 0 59.263 3.598 51.591 86.840 41.460 0 115.340 76.233

86.800 108.590 82.784 93 23.596 43.608 75.464 80.253 0 53.775 11.669 97.334 46.560 0 126.560 44.154 119.525 80.700 82.050 108.835 84.057 66.390 68.526 0 0 68.746 85.428 121.045 96.870 80.362 3.516 0 72.620 53.540 79.000 0 58.380

Totaal aandelen

2.557.413

2.210.830

Totaal effecten

3.353.380

2.942.128

47


STATUTAIRE RESULTAATBESTEMMINGSREGELING

In de statuten zijn geen bepalingen opgenomen omtrent de resultaatbestemming. De jaarrekening 2012 is vastgesteld in de bestuursvergadering van 26 juni 2013.

VERWERKING VAN HET RESULTAAT

Vooruitlopend op de beslissing door het bestuur terzake, is het voordelig saldo 2012 ad eur. 333.864 toegevoegd aan de algemene reserve.

GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

In het kader van deze jaarrekening zijn geen noemenswaardige zaken te vermelden.

48

Jaarverslag 2012 Stichting de Zaaier

Recommend Documents