JA ARVERSL AG 2011 STICHTING REFO500
Inhoud Stichting Refo500 Nederland bestuur Prins Bernhardstraat 36
Woord vooraf
3
1. Ontwikkelingen 2011
4
2.
Platform 2.1. Partners en sponsoren 2.2. Werven van nieuwe partners 2.3. Afdelingen 2.4. Platformfunctie
5
3.
Programma 3.1. Activiteiten 3.2. Producten 3.3. Overige
7
4.
Communicatie 4.1. Communicatiemiddelen 4.2. Interne nieuwsbrieven 4.3. Externe nieuwsbrieven 4.4. Websites
10
5.
Personeel 5.1. Personeelsleden in dienst 5.2. Freelance personeel 5.3. Overige
11
2825 BE Berkenwoude projectleider Vrielinklanden 45 7542 LT Enschede T 06 11808278 E
[email protected] Bank 153741260 KvK 08214448 Vormgeving IDD, www.idd.nu
www.refo500.nl
6. Financiën 6.1. Fondsenwerving 6.2. Cijfers 2011
Visie De reformatie, een beweging van vernieuwing en verandering, is van belang voor verleden, heden en voor de toekomst. Haar betekenis en invloed op allerlei terreinen sinds 1517 is onomstreden groot.
Missie Refo500 legt verbindingen tussen thema’s uit de tijd van
de reformatie en onze tijd. Ze helpt mensen van vandaag de betekenis van de reformatie te begrijpen, de relevantie van de reformatie te ontdekken en de invloed van de reformatie op verschillende terreinen te zien en te ervaren. Dat doet ze op eigentijdse en frisse manier, met een open houding naar verleden en heden, kerk, cultuur en samenleving.
12
Doel In de aanloop naar 2017 nationaal en internationaal breed aandacht geven aan de 500e geboortedag van de reformatie en de relevantie daarvan vanuit het beginsel van vernieuwing en verandering in verleden, heden en voor de toekomst, waarbij de focus o.a. historisch, theologisch, relligieus, politiek, sociaal en cultureel is. Jaarverslag 2011 Refo500
2
Woord vooraf Voor Refo500 was 2011 een bijzonder jaar. De groei in het aantal partners en het aantal projecten zette door. De genoemde groei heeft ook tot de steeds vaker klinkende – retorische – vraag geleid: maar jullie gaan na 2017 toch wel verder? Ook om die reden spreken wij niet meer over Refo500 als project, maar als platform, zodat ook hierin de duurzaamheid van Refo500 tot uitdrukking komt. Zo is dit jaarverslag bewijs van veel winst en veel wat te wensen is. Bewijs ook van brede, internationale waardering en basis voor het ingaan op de uitdagingen van 2012.
Herman J. Selderhuis, directeur Refo500 Juni 2012
Jaarverslag 2011 Refo500
3
1. Ontwikkelingen 2011 Evenals in 2010, is er in 2011 door veel mensen hard gewerkt aan het doel van Refo500, namelijk breed aandacht geven aan de reformatie en de relevantie daarvan. Het begint erop te lijken dat de verbreding zich verder ontwikkelt. Met name de (cultuur)historische activiteiten als reizen en tentoonstellingen en/ of de plannen daartoe, dragen bij aan de verbreding, maar ook het toetreden van partnersteden als Emden. De actieve participatie van partners en hun contactpersonen is inderdaad vergroot, zoals bijv. blijkt uit het publieksaanbod in 2011, al komt die activiteit vooral tot stand op het academische niveau.
Wat verder opviel in 2011 is de toegenomen bekendheid. Refo500 blijkt bij meer mensen in binnen- en buitenland bekend te zijn. Directeur en projectleider merken bijvooorbeeld dat Refo500 vaker als instantie met deskundigheid op het gebied van de zestiendeeeuwse reformatie wordt benaderd. De toegenomen internationalisering en de instelling van RefoRC zijn eveneens opvallende ontwikkelingen. In dit kader past ook het partnership van Refo500 als affiliated partner van Sixteenth Century Society & Conference (SCSC) in Amerika.
First RefoRC Conference 2011, Zürich
Jaarverslag 2011 Refo500
4
2. Platform 2.1 Partners en sponsoren
2.2 Werven van nieuwe partners/ consultaties
Per 1 januari 2011 waren er 75 partners en sponsoren aan Refo500 verbonden. Per 1 januari 2012 zijn dat er 91 (waarvan 88 partners en 3 sponsoren). Gedurende het jaar moest er ook van enkele partners om uiteenlopende redenen afscheid worden genomen. De spreiding van de partners/sponsoren per continent per 1 januari 2012 is: 1
2
4
3
1. 2. 3. 4.
Noord-Amerika Zuid-Amerika Azië Europa Totaal
14 1 7 69 91
In 2011 werden diverse bijeenkomsten georganiseerd voor belangstellende partijen, met het doel nieuwe partners te werven: • Op 17 januari in Seoul (Koreaanse instellingen). • Op 27 januari in Dordrecht (steden in Nederland). • Op 18/19 mei in Lutherstadt Eisleben (steden in Duitsland). • Op 25 maart in Budapest (kerken en universiteiten in Hongarije). • Op 1 juni in Seoul (belangstellende instellingen Seoul), georganiseerde door Chongshin University o.l.v. dr. In-Sub Ahn, projectleider Refo500 Azië. Naar aanleiding van de bijeenkomsten voor steden sloten de gemeente Vlagtwedde en de stad Emden zich aan. Enkele andere steden beraden zich nog op een partnership. Ook vanuit Seoul sloten zich enkele instanties aan.
De samenstelling van het aantal partners/sponsoren per land is 13 1516 12 14 1
11
10 9 8 7 65
4 3 2
1. Nederland 2. Duitsland 3. België 4. Italië 5. Groot-Brittannië 6. Hongarije 7. Denemarken 8. Canada 9. Brazilië 10. Zuid-Korea 11. Noord-Amerika 12. Zwitserland 13. Polen 14. Noorwegen 15. Frankrijk 16. India Totaal
40 16 3 2 1 1 1 1 1 6 13 2 1 1 1 1 91
Het werven van jongerenorganisaties als partner van Refo500 lijkt niet succesvol te zijn. In de praktijk blijkt het ook lastig om een programma voor jongeren te ontwikkelen. Nieuwe partnerships ontstaan daarnaast via het zich uitbreidende netwerk en de contacten van de directeur van Stichting Refo500.
2.3 Afdelingen In 2011 is gewerkt aan twee afdelingen, namelijk RefoRC en Art Refo. RefoRC staat voor Reformation Research Consortium en is de academische afdeling binnen Refo500. In 2011 is de board van RefoRC samengesteld, bestaande uit negen leden van diverse Jaarverslag 2011 Refo500
5
academische instellingen in Europa, werden de statuten en guidelines for membership vastgesteld en werden plannen gemaakt voor projecten waar RefoRC zich mee zal bezighouden. De board kwam in 2011 drie maal bijeen. In 2011 werd ook de eerste RefoRC Conference gehouden in de Zwitserse stad Zürich. In de loop van het jaar ontstond het idee voor een afdeling binnen Refo500 die zich met visuele kunst, muziek en literatuur wil bezighouden. Het betreft hier een afdeling in oprichting met als naam: ArtRefo. Contactpersoon hiervoor is dr. Bridget Heal van University of St. Andrews.
2.4 Platformfunctie Refo500 Refo500 is een internationaal platform, waar de partners elkaar kunnen vinden met het oog op samenwerkingsprojecten. Refo500 stimuleert de platformfunctie o.a. door partners met elkaar in contact te brengen. In 2011 gebeurde dit bijvoorbeeld via een aantal brainstormsessies in Enschede, Gouda, Apeldoorn, Genève en Bologna. Verder werd op het projectpartneroverleg van 8 maart in Enschede aan de platformfunctie gewerkt en door geïnteresseerde partijen in verschillende landen voor specifieke plannen bij elkaar te krijgen, bijv. rondom tentoonstellingsprojecten. Daarnaast heeft Refo500 een bijdrage verleend aan de organisatie van de reis van de delegatie van Chongshin University (Seoul) aan 15 andere Refo500-partners in Europa. Het bezoek stond in het kader van het aangaan en versterken van contacten op gebied van onderwijs en onderzoek, en van de organisatie van een tentoonstelling over de reformatie in Korea. De reis werd verzorgd door Historizon. Resultaat was een veelheid van plannen en afspraken die in de komende tijd gerealiseerd kunnen worden.
Bezoek Refo500-partners aan Musée international de la Réforme, Genève, 4 juli 2011
Jaarverslag 2011 Refo500
6
3. Programma Het programma van 2011 bestond uit een de volgende activiteiten en producten.
3.1 Activiteiten Nederland • Reizen 11–21 april: Verenigde Staten (Historizon) 26–29 juli: Heidelberg en Bretten, het Duitsland van Melanchthon (Historizon) 12–17 september: Rome (Historizon) • Dagtochten (Historizon) 21 januari: Den Haag 12 maart: Gouda 19 maart: Leiden 2 april: Dordrecht 14 april: Alkmaar 23 april: Erasmus 13 mei en 17 juni: Klooster Ter Apel en Vesting Bourtange (Historizon/Nederlands Dagblad) 19 mei: Joods Enschede 3 juni: Zwolle en omgeving 4 juni: Utrecht 6 oktober: Kampen • Conferenties/studiedagen 16 april: Gouda, conferentie Melanchthon, zóóó 2011 (Vereniging Protestants Nederland, DriestarEducatief, Uitgeverij Kok, Historizon, Theologische Universiteit Kampen) 16 juni: Utrecht, symposium Een rijke oogst (Katholieke Vereniging voor Oecumene) 31 oktober: Leiden, 450 jaar Nederlandse Geloofsbelijdenis (Gereformeerde Bond) 1 november: Kampen, 450 jaar Nederlandse Geloofsbelijdenis (Theologische Universiteit Kampen) 7-10 november: Utrecht, Protestant Church Polity in Changing Contexts (Protestantse Theologische Universiteit) 9 november: Utrecht, De Dordtse kerkorde als exportartikel? (Protestantse Theologische
Universiteit) • Cursus Vervolgcursus klassiek Hebreeuws vanaf januari en vanaf september opnieuw de basiscursus Klassiek Hebreeuws voor beginners, Enschede (Theologische Universiteit Apeldoorn, Stichting Synagoge Enschede). • Overige 18 mei: Gouda, lezing door dr. Dick de Boer over proost Emo in de Sint-Janskerk 21 juni: Amsterdam, Nacht van de Theologie (Remonstranten, Refo500) 20 juli: lezing door dr. Frank van der Pol over Melanchthon (Historizon/Theologische Universiteit Kampen) 24 augustus: Gouda, lezing over christenslaven (Historizon) 29 oktober: Apeldoorn, interkerkelijke reformatieherdenking Belgie 24 en 25 maart: Leuven, conferentie Gods’s Word in English, Leuven (KU Leuven) 28 november: Brussel, International symposium on the occasion of the 450th anniversary of the Confessio Belgica (ETF/KU Leuven)
Cursus Klassiek Hebreeuws in Enschede
Jaarverslag 2011 Refo500
7
Zwitserland 8-10 juni: First RefoRC Conference The Myth of the Reformation (RefoRC/Institut für schweizerische Reformationsgeschichte)
Aantallen activiteiten per land Totaal gemeld: 41 activiteiten in 2011. 6
5
7
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
1
4 3
USA 21 juni–5 juli: 2011 Witte Reformation Tour naar Europa (Witte Travel and Tours) 31 oktober: Fort Worth, Refo500 sessie tijdens SCSC Conference over het geweten 1–2 november: Birmingham (USA), Beeson spirituality Conference (Beeson Divinity School) 2 november: Louisville: conferentie over Pierre Viret (Southern Baptist Theological Seminary) Duitsland 3–5 maart: conferentie 450 jaar Heidelbergse Catechismus (Refo500/JALB) 20–22 maart: Kirche, Theologie und Politik im reformierten Protestantismus (Johannes a Lasco Bibliothek, Gesellschaft für die Geschichte des reformierten Protestantismus) 30 oktober: Frankfurt, kerkdienst en concert (Reformierter Bund) Denemarken 5–7 december, Aarhus, conferentie Melanchthon as the second Reformer (Aarhus University)
2
Nederland Noord-Amerika Duitsland België Zuid-Korea Denemarken Zwitserland Totaal
28 4 3 2 2 1 1 41
Ter vergelijking: in 2010 waren dat er 27.
Activiteiten per soort 6 5 1 4
3
1. Conferenties/ studiedagen 2. Dagtochten 3. Reizen 4. Lezingen 5. Cursus 6. Overige Totaal
17 12 4 3 2 3 41
2
Azië 17-19 januari: Seoul, Asian Congress on Calvin Research, Seoul (Chongshin University) 31 oktober: Seoul, conferentie Refo500 Asia, Renewal of the Church (Chongshin University), met medewerking van o.a. prof. Peels van de Theologische Universiteit Apeldoorn
Jaarverslag 2011 Refo500
8
3.2 Producten
3.3 Overige
Boeken Bidden met het Hart, Maarten Luther, De Banier via Erdee Media Groep. Guido de Brès, zijn leven, zijn belijden, Erik de Boer en Emile Braekman, Uitgeverij Kok, Kampen. Philippus Melanchthon, Bruggenbouwer, Frank van der Pol (red.), Uitgeverij Kok, Kampen. Een flink aantal antiquarische boeken uit de collectie van Wever Van Wijnen. Counsel and Conscience, Lutheran Casuistry and Moral Reasoning after the Reformation, Benjamin Mayes, Vandenhoeck & Ruprecht. Taking Hold of God, Joel R. Beeke en Brian G. Najapfour (red.), Reformation Heritage Books.
Een tweetal televisieprogramma’s van Zendtijd voor Kerken over de reformatie, naar aanleiding van de opening van Refo500 Rewind Forward in 2010 te Gouda. Niet direct Refo500-producten, maar wel via de Refo500 kanalen gepresenteerd werden de Heilige Huisjes App (via Twents Bureau voor Toerisme) en de BijbelApp (Jongbloed).
Internationale wetenschappelijke conferentie 450 jaar Heidelbergse Catechismus, 3-5 maart 2011, Johannes a Lasco Bibliotheek, Emden. Foto: Gerard ter Horst, Nederlands Dagblad
Consultatie 18-19 mei in Lutherstadt Eisleben, waarbij 15 steden uit Duitsland vertegenwoordigd waren
Jaarverslag 2011 Refo500
9
4. C ommunicatie 4.1 Communicatiemiddelen Refo500 maakt gebruik van een aantal communicatiemiddelen, waarvan de belangrijkste zijn: interne en externe nieuwsbrieven per e-mail, websites, persberichten, social media, interviews. Twitter en Facebook werden in 2011 versterkt ingezet. Daarmee is ook een begin gemaakt met de internationale platformfunctie van Refo500: ook activiteiten en producten van niet-partners worden bekend gemaakt.
4.2 Interne nieuwsbrieven De interne informatievoorziening gebeurt grotendeels via de projectnieuwsbrieven, die in drie talen worden verstuurd. In 2011 zijn 17 van deze nieuwsbrieven verstuurd. Partners en sponsoren worden hiermee geïnformeerd over nieuwe partners, ontwikkelingen, projectvoorstellen, bijeenkomsten etc.
4.3 Externe nieuwsbrieven De externe nieuwsbrieven richten zich op het publiek, de afnemers van de producten van Refo500.
In 2011 zijn er zes Nederlandstalige, zes Duitse en zes Engelse externe nieuwsbrieven verstuurd. Vanaf oktober 2011 zijn deze nieuwsbrieven maandelijks in drie talen verzonden. Vergeleken met de periode daarvoor is het nieuwsaanbod dusdanig gegroeid, dat er maandelijks een nieuwsbrief van zes-zeven items in drie talen kan worden verzonden.
4.4 Websites Het publieksaanbod wordt gepresenteerd via de vier websites: een Nederlandstalige, Duitse en Engelse website en een aparte website voor RefoRC. Geleidelijk aan laten de websites een groei in het aantal bezoekers zien: ten opzichte van 2010 waren er 27% meer bezoekers, waarvan de meesten uit Nederland komen, gevolgd door Duitsland, USA en Korea. In 2011 werd de RefoRC website gelanceerd, werd een extra module toegevoegd waarmee producten van partners getoond kunnen worden (Koop/Buy/Kaufen). Verder werd een begin gemaakt met de ontwikkeling van een website die de reformatiesteden toont en een Google-map applicatie die de partners met bijbehorende contactgegevens toont.
Bestuur van Stichting Refo500, v.l.n.r. drs. Izak Kole, Harmke Vlieg-Kempe, dr. Erik de Boer en ir. Marthijn van de Wetering
Jaarverslag 2011 Refo500
10
5. Personeel 5.1 Personeelsleden in dienst
5.3 Overige
Refo500 heeft vier personeelsleden in dienst: Herman Selderhuis is per 1 januari 2011 in dienst gekomen voor 0,4 FtE. Projectleider Karla Apperloo-Boersma genoot in 2011 een full time aanstelling. Martijn de Groot, voorheen freelance medewerker, was per 1 april voor 8 uur per week als project-medewerker in dienst, hij hield zich voornamelijk bezig met de website. Heleen Talman kwam per 1 mei in dienst als PRmedewerker, eveneens voor 8 uur per week, maar het contract met haar werd per 1 juni op haar verzoek beëindigd. Marieke van Donselaar is per 1 oktober in dienst als PR-medewerker voor 8 uur per week.
Marthijn van de Wetering verrichtte naast zijn penningmeesterschap extra werk voor Refo500: werkzaamheden op het gebied van financiële administratie zoals het verzenden van facturen, maar ook advieswerk, het doen van onderzoek naar nut en noodzaak van fondsenwerving etc. Voor deze werkzaamheden heeft hij een vergoeding ontvangen.
5.2 Freelance personeel Freelance opdrachten worden voornamelijk aan vertalers verstrekt. Gezien de toenemende internationalisering wordt vaker een beroep gedaan op deze freelancers.
Refo 500 Asia Meeting, 30 mei. Foto: Chongshin University, Seoul
Jaarverslag 2011 Refo500
11
6. Financiën 6.1 Fondsenwerving
6.2 Cijfers 2011
Stichting Refo500 heeft in 2011 een onderzoek laten doen naar nut en noodzaak van fondsenwerving. De belangrijkste conclusies van het onderzoek waren dat het werven van donateurs onvoldoende oplevert, vergeleken met de investering die ervoor moet worden gepleegd. Verder is het voor fondsenwerving nodig om concrete projecten te hebben en die kunnen eigenlijk alleen van de partners komen. Na overleg met het bestuur van Stichting Refo500 is besloten om vooralsnog niet actief met fondsenwerving aan de slag te gaan.
Winst- en verliescijfers Bijdragen partners en sponsoren Personeelskosten Afschrijvingen Huisvestingskosten Verkoopkosten Reclame- en advertentiekosten Representatiekosten Beurs- en congreskosten Drukwerk Ontwikkelingskosten online en offline PR Overige verkoopkosten Totaal Verkoopkosten Kantoorkosten Algemene kosten Totaal kosten Rentebaten en lasten Resultaat
2011 203.004
2010 184.961
134.728 1.904 16.680
103.773 5.000
3.828 1.696 5.210 4.857 10.952
7.162 13 3.582 10.571 27.605
2.937 29.480
14 48.947
4.635 6.769
3.100 6.226
194.196
167.046
314
-293
9.122
17.622
Congres Melanchthon, zóóó 2011, 16 april te Gouda. Foto: Nico Sijrier
Jaarverslag 2011 Refo500
12
De totale baten in 2011 bedroegen g 203.004, waarvan g 195.000 structureel (althans tot en met 2013). De omzet is ten opzichte van 2010 gegroeid, door aanwas van nieuwe partners. De toegenomen omvang en activiteiten van Refo500 hebben geleid tot het aantrekken van twee parttimemedewerkers die resp. per 1 april en 1 oktober 2011 in dienst zijn gekomen. Sinds november 2010 huurt Refo500 een werkplek in Enschede. Ook wordt voor een van de parttimemedewerkers een werkplek gehuurd in Barneveld. De Ontwikkelingskosten online en offline PR hebben betrekking op alle uitingen die voor Refo500 worden ontwikkeld, zowel online (websites in drie talen) als offline (foldermateriaal e.d.). De Algemene kosten betreffen kosten voor advies, administratie, verzekeringen en algemeen beheer. Het bestuur heeft het batige saldo toegevoegd aan de overige reserves (zie onder).
Activa Op de balans zijn aan de activazijde de kosten opgenomen voor de inrichting van het pand in Enschede. Onder de post Restant debiteuren is te zien welk deel van de omzet nog niet is binnengekomen. Dit heeft betrekking op nog te ontvangen partnershipbijdragen van vier organisaties. Door de directie wordt hier nog aan gewerkt. Passiva Aan de passivazijde staat onder Overige reserves het batige saldo over 2010 en 2011. Onder Kortlopende schulden is opgenomen de nog te betalen loonheffing over december 2010. De post Handelscrediteuren heeft betrekking op enkele nota’s die nog moesten worden betaald. Onder de Overige schulden staan nog te betalen kosten aan medewerkers van Refo500 2010, de reservering vakantiegeld, vooruitontvangen partnerbijdragen en conferentiebijdragen. De Overlopende passiva betreffen bijdragen voor de Second RefoRC Conference die in mei 2012 te Oslo plaatsvindt.
Balans De balans per 31 december 2011 ziet er als volgt uit:
Tenslotte Al met al stemmen de resultaten tot tevredenheid. De jaarrekening is samengesteld door ATV Accountants & Belastingadviseurs te Schipborg en door hen voorzien van een samenstellingsverklaring.
Activa
Passiva 2011
Materiële vaste activa - Kantoorinrichting
2010
11.424
10.828
5.291 1.048 6.339
5.375 579 5.954
Liquide middelen
37.956
13.907
Totaal activa
55.719
30.689
Debiteuren - Restant debiteuren - Overige vorderingen
Eigen vermogen - Overige reserves Kortlopende schulden - Handelscrediteuren - Belastingen en premies SV - Overige schulden - Overlopende passiva
Totaal passiva
2011
2010
26.744
17.621
1.412 6.501 19.837 1.225 28.975
5.000 3.846 4.222 13.068
55.719
30.689
Jaarverslag 2011 Refo500
13
