Jaarverslag 2008 Gemeente Haren

Jaarverslag 2008 Gemeente Haren

H a r e n, 1 4 a p r i l 2 00 9 Geme ente Ha ren Be zoe kadre s: R a a d h u i s ple in 1 0 9751 AN Haren P o stadr es: P o st bus 2 1 9750 AA Haren We bad res: w w w. ha r e n . n l T e le foon: 050 - 5339911 Fax: 050 - 5340385 Em ail: gemee nte @h are n.n l

1

2

Leeswijzer M id d e l s d it ja a r ver s l a g leg g e n w i j, het c o l le g e van Bu rgemee ste r e n We tho uder s va n de gemee nte H a r e n, ver a n t wo ord i ng a f a a n u , de Gemeenteraad. In dit verslag le est u niet alleen wa t er in 2008 i s ge beurd, m aar wi j pr ob ere n d it o ok a f te zet t e n t e ge n onze m i ssie e n ons c ol le ge pr ogr am m a. Onze geme ente is ee n organisat ie die meer d an 400 verschillende “pr oducte n” leve rt. Ee n ver taling v a n o nze m is s ie na ar de p r oducte n di e we le ver en is da n oo k n iet gema k ke l i jk. I n de ta be l “ Vert a li ng va n o n ze m i ss ie in doe l ste l l in gen pe r d oe lgr oe p“ h eb be n we hi er ech ter we l ee n p og i ng t oe gedaa n. U ziet i n deze ta be l hoe w i j ond erdel e n va n o nze m i ss ie v ia de ke rnt hem a’ s u it o ns c o ll e g e pr og r a m m a ve r t a le n na a r e e n d oe ls t e l l i ng p er d oe lg r oep . Aa n d e i nd ic a t or e n d ie w i j d a a r b i j n oe men va lt i n de doe l gr oe pe n a f te le ze n i n h oe verr e wi j on ze d oe len h eb be n gerea l is eerd. A a nv u lle nd a an de ze vert al i ng i s i n de ta be l oo k a a n g e g e ve n h oe wi j o n ze m i s s ie he b be n ver t a a ld naar de we rkwijze van on ze organisatie. In de inleid in g leest u op hoofdlijnen ho e het ons in 2008 fina nc ieel is vergaan. Ook wordt u daar v o or ges teld h oe wi j he t o n tst an e s a ld o zoude n ku n nen bestemme n. V i a a l g e m e ne i nf or m a t ie o ve r o n ze g e m e e nt e komt u terec ht b ij de d oe lgr oe pe n. In de ze d oe lgr oe pen ha nte ren wij de 4 W -v rage n.  W a t w i lde n w e ber e i ke n?  W at he bbe n w e d aar v oo r gedaa n ?  W are n we tev re d e n?  W at heeft het ge kost ? B i j d ie laat ste vr aag wordt nader ingeg aa n op het d oor u t oege ke nde budget en in hoeverre (e n waarom) wij d aar van zijn afge we ke n. Dit wo rdt ge spec ificeerd pe r pr oduct we ergegeve n. N a de d oe lgr oe pe n vi ndt u ee n aa nta l p ara gra fen d ie i nga a n o p za ke n d ie de d oel gr oe pe n o v e r s t i jg e n e n t e g e li j ke r t i jd m e t e l kaa r ver b ind e n. Z o le e s t u h oe wi j z i j n o m g e g a a n m e t d e l ok a le h ef f ingen, hoe w ij on ze t ake n he b ben u it ge voe rd va nu i t bedri j f svoer i ng oog pu nt, hoe w i j a l les h eb be n gef in a nc ierd, een omge v i ngsa na ly se wa ari n we lat e n z i e n in h oe ve r r e w ij a a n w e lke par t i je n z i j n ve r b o nd e n e n e e n ver a n t w o ord i ng o ve r o n s g r o nd be le id . I n de ja arreke ning te ns lo tte vindt u a lle inf or mat ie, die u van u it uw c on tr o lere nde taa k n od ig heef t o m t e ku nnen be oord elen of en i n ho e verre w i j a an de d o or u ges te lde f in a nc ië le kader s he bbe n v o ld a a n. I n de b ijlage “Acc ou nt ant sver klar ing” vindt u t wee (g oed keure nde) ver kla ring en die o n ze ac co unt a nt h eef t a fgegeve n ove r de ge tr ou whe id va n j aar vers l ag e n o ver de rec htm ati g he id va n on s h a nde le n in 2 0 0 8. Z i j n ver s lag v a n be v ind i ng e n zu l le n w ij u s e par a a t d o e n t oe k ome n.

3

Missie van de gemeente Haren sinds 2006 De gemee nte Hare n reg isseer t op ope n e n t ra nspa ra nte wijze vera nde ring sp r oces se n in de s ame nlevin g. Ze wil ee n bet rouwbare par tne r zijn d ie het goede be houdt en nieuwe vrage n same n met de bur gers oppakt; een par tne r d ie g roe n, s oc iaa l en o nder neme nd i s.

4

Vertaling van onze missie in doelstellingen per doelgroep Kernthema’s CollegeMissie

programma

Haren in beweging!

participatie

De gemeente

en open

Haren

planprocessen

 Onze website behoort tot de 200 beste gemeentesites van Nederland  90% van de inwoners geeft aan met plezier in de gemeente te wonen.

 Saldo woningbouwmutatie

Bouw sociale

 tenminste 150 woningen zijn in aanbouw genomen

 Aantal en leeftijd bestemmingsplannen

Doelgroep

transparante

koop- en

wijze

huurwoningen

Inwoners

Eigenaren en huurders

veranderingsprocessen in de samenleving. Ze wil een partner zijn die het goede behoudt en nieuwe vragen samen met de burgers oppakt; een partner die

staatsburger  Vasthouden hoge score op tevredenheid inwoners als klant

Gebruikers Mantelzorg en WMO

zorg en Gebruikers sociale voorzieningen

 Verdeling raadsbesluiten naar soort besluit

De werkwijze die wij hanteren wordt gekenmerkt door

 starten met de eerste woningbouw in het DHE-gebied

 Kostendekkendheid bouwzaken  Aantallen bouwzaken

 Start bouw in het eerste deelgebied voor DHE-gebied

 Inzameling huisafval: heffing en stortkosten

 Een verbetering realiseren voor onze inwoners op of vlak boven het

 Aantal zelfstandig wonende ouderen  % ouderen in Haren

 Een afname van het aantal bijstandscliënten naar 147 ultimo 2008

 % zelfstandig wonende ouderen in Haren

 Een stijging van het aantal zelfstandig wonende ouderen in Haren

 % bijstandscliënten in het participatiefonds

 Vaststellen WMO-nota voor de komende vier jaren

 Aantal cliënten WWB

 Afronden verzelfstandiging openbaar basisonderwijs

 % cliënten op traject

 Realisatie opvoedingsondersteuning

Werkwijze Organisatievisie:

 Aantal raadsbesluiten

 de omgevingsvergunning is binnen onze organisatie operationeel

bijstandsniveau

betrouwbare

Indicatoren

 Een duidelijke stijging van de tevredenheidsscore van de inwoners als

Burger-

regisseert op open en

Doelstellingen 2008

vraaggerichtheid, openheid en transparantie. Dit is vertaald in het programma: Open Raadhuis; Interactieve gemeente; Partnerschap.

 Uitstroom in aantallen  Werkloosheidspercentages  Werkloosheidsverdeling per leeftijdscategorie  Werkloosheidverdeling naar duur werkloosheid

5

 inwoners de mogelijkheid bieden om in de gemeente tegen

groen, sociaal en

aanvaardbare tarieven invulling te geven aan de besteding van vrije

ondernemend

tijd met activiteiten die de sociale cohesie, de gezondheid en het

is.

culturele besef bevorderen. Leefbaarheid in buurten en dorpen

Culturele klanten en Economische klanten

 De mogelijkheden tot productie, deelname en consumptie van kunstzinnige, culturele en sportieve activiteiten en amateurkunst willen we verbeteren.  80% van de inwoners vindt het centrum van Haren gezellig  met de bouw van een supermarkt en appartementen op de locatie Kroonkampweg is een begin gemaakt  start eerste fase bedrijventerrein Nesciopark.  voorbereiding van een plan voor de herinrichting van het Raadhuisplein  Afronden besluitvorming verzelfstandiging openbaar basisonderwijs samen met Tynaarlo  Voor 2010 extra accommodaties realiseren voor jongeren  Maken van concrete afspraak tot samenwerking tussen jeugdwerk en

Jeugdbeleid

Jongeren

CKC en/of een sportvereniging  Realisatie van opvoedingsondersteuning  Kaders van een Centrum Jeugd en gezin vaststellen voor eind 2008

 Gemeentelijke subsidie bibliotheek per inwoner en per lid  Gemeentelijke bijdrage per lid binnen- en buitensport  Leden bibliotheek in % van Harener bevolking  Samenstelling ledenbestand bibliotheek  Aantal uitleningen per lid bibliotheek  Aantal uitleningen bibliotheek per inwoner  Leerlingen CKC in % van Harener bevolking

 opbrengsten

fiscaal gebied parkeren

gemiddeld per week  Jeugdleden bibliotheek in % van Harener jongeren  Aandeel jongeren in ledenbestand bibliotheek  Verdeling leden sportverenigingen  Aantal leden sportverenigingen  Doorverwijzingpercentage naar speciaal onderwijs  Aantal leerlingen CKC onder 21 jaar in % van Harener jongeren  Aandeel jongeren in leerlingenbestand CKC

Gebruikers Milieubeleid

openbare ruimten

 wegenonderhoud conform de normen van rationeel wegbeheer.

 Aantal gemeentelijk bomen

 Goede scores op tevredenheidsonderzoeken bij grote reconstructies

 Aantal kapaanvragen

 meer draagvlak onder de bevolking voor het gemeentelijk groenbeleid

Onde rs ch rif t: B o ve ns taa nde t abel ge eft de rel at ie aa n t uss e n onze missie e n de d oels tell i nge n z oal s u die onde r het kop je “W at w ill en w ij be re ike n?” in de doel groeptekste n kunt t e rug vinde n. Te ve ns vindt u daa r a ntw oord op d e vra ag “ Heb be n w ij b e re ikt wa t w ij w ille n be re ike n? ”, aa n de h a nd va n d e g e noe mde ind ica to re n. O nz e o rg a nisa tie visie, e n d aa r mee o nz e we r kw ij ze, is e r o p g e r ich t, o n ze doe le n op ee n z o goe d m o gel i jke w ijze te r eal is e re n.

6

Inhoudsopgave Lee sw i j zer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 3 M i ss ie v an de gemee nte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 4 V erta l i ng v an on ze m is sie i n d oe ls te ll i n gen p er do e lgr oe p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 I n h oud so pga ve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 7 I n le id i ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . 8 V o or ste l t ot resu lt aat s bes temm i ng 2 00 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 Ker nge ge ven s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 1 1 Be stuu r e n Org an i sat ie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 1 3 Samens telling Gemeenteraad per 31 de c e m ber 2008. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 3 Samens telling Reke nkamercommi ss ie per 3 1 december 2 0 0 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 4 S am e ns t e l l i ng M i l ie uad v ie sr aad per 31 de c e m be r 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 4 S am e ns t e l l i ng WM O r aad p e r 31 decem be r 2 0 0 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 4 Samens t el l i ng C o l le ge van B u r ge me e ste r e n We t ho ud e r s per 31 december 2 0 0 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 5 O r g an i sat ie sc he m a p er 31 dece mber 2 0 0 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 5 Samens t el l i ng O nd e r ne mi n gs raad pe r 31 d ecember 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 5 D oe lgr oe pen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 1 6 I n w o ners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . 1 8 Ge bru i ker s S oc ia le V o or z ie n in gen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 3 J o ngere n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 2 9 Ge bru i ker s Z org . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 3 8 C u ltur ele K la nte n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 4 4 E ige na ren en H uurde rs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 5 0 Ge bru i ker s P ub l ie ke Ru imte n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 8 Ec o nom i sche K l an ten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 6 5 P ara gra af Lo k a le hef f inge n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 6 9 P ara gra af Bedr i jf s voe ri ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 7 1 Pe rs o nee l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 7 1 I n f orma tie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 7 2 Org an i sat ie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 7 2 F i na nc ië n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 7 3 H ui s ves ti ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 7 4 A ut oma ti seri n g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 7 4 R ec htma t ig he id . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 7 5 P ara gra af F in a nc ier i ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 8 7 P ara gra af Ver b ond en p art i je n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 8 8 P ara gra af Gr o ndbe le id . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 9 2 J aarr eke n i ng G emee nte H are n 2 00 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 4 Ba l an s per 31 - 1 2 -20 0 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 9 5 Gr o nds la ge n v o or wa arder ri ng e n re su lt aat s bep a lin g e n ste l selw i j z ig i nge n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 7 R es ul tate nrek e ning 20 0 8 per doe l gr oe p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 6 T oe l ich ti ng o p de re su lta ten re ken i ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 7 Ka sst room over z ic ht 2 0 08 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 1 T oe l ich ti ng o p h et ka sstr o om ove r zich t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 2 B i j lage S IS A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 1 2 3 A cco un ta ntsv er k lar i ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 1 2 4

7

Inleiding N a vi er ja ren va n exc l usi e ve o nts lu iti n g va n o ns j a ar vers l ag vi a o n ze we bs i te w w w. hare n. n l v ind t u h ier ee n trad it ionee l jaar ver s lag. Gee n pr ofe ss ion e le vormgevin g, m aar to ch ee n t astb aa r d ocume nt. V el e le zers v a n o ns j aarv er sl ag he b be n a a ngege ve n, het b oe kwer k va n wel eer te m i ssen . Om aa n de ze be h oefte te vo ldo en he bb en wij bes lote n o p drie m an ie ren ver slag te do en va n het ja ar 2008. Te n ee rste via d it document, het ra adsver slag. H ier in sta at alle inf orm at ie d ie u nod ig h eef t om u w c o ntr o lere nde ro l u it t e v o ere n. Te n t weede zu llen we i n het H are ner Wee k bl ad ver sl ag d oe n aa n o nze bur gers. Te ns lo tte he t a l be ke nde bur ger j aar ver s lag, waar i n de Bu rgemee ster verslag doet va nu it zijn oogpunt. D it ve rsla g za l worde n u itg e bre id tot een boekwer k, ee n n a s l a g wer k zo a ls he t vr oeg e r e ja a r ver s lag o o it wa s . M et d it docum ent ver val t de ont s lu it i ng v ia in ter net zeke r niet. Op onze site vindt u, naast de informat ie uit d it d ocume nt, nog een sc hat aan ext ra inf orm at ie. Ook he e f t u o p o n ze s it e mee rdere ing angen naar de inf or mat ie v ia d e ver sc h il le nde rou tes. Zo v i ndt u o p d e s ite b i j v o or bee ld o o k de pr oduc tf ormu l iere n, w aar u de a na ly ses p er pr oduc t l ees t. I n d it d ocume nt leest u alleen de analyses op he t niveau van de door de gemee nteraad vastgeste lde budge ttaire kaders: de doe lgroe pen e n de bed rijfsvoe r ing. Wat willen wij bereiken? V ia de be gro t in gscyc lus willen wij u gedure nde ee n per iode va n 2 jaar adeq uaa t inf orme re n ove r o n ze v e r wa c h t in g e n e n u i t k oms t e n t e n a a n z ie n van de door u op basis va n uw budgetrecht ge aut or i seerde ba te n e n l a ste n. D it in ver ba nd met u w zorg p li c ht v oo r de f in anc ië le ge zond he id v a n de gemee nte Har en. Hebben wi j bereikt wat wi j willen bereiken?

Verloop begrotingssaldo 2008

600.000 400.000 200.000 0 200.000400.000600.0002007

Primitief

Product

BURAP 1

BURAP 2

Realisatie

Onde rs ch rif t: De g raf iek laa t he t ve rl oop va n het ve rwachte be g rot ingss ald o (de re sult a nte va n d e door de raa d g ea ut o r ise e rde bat e n e n l aste n ) z ie n ge d u re nd e d e g ehele begrot ings cy clus. W ij pres ente e rde n ee n bel eidsbegrot i ng ( p r i m it ief ) m et ee n tek o rt va n € 9 4 d u izend. Na ee n f or s ve rwa ch t t ek o r t i n h e t s al d o b ij de p rod u ct beg r o ti n g, he rstel de h et sal d o z i ch d aa rna wee r naa r he t nivea u van de bele id sbeg rot i ng. Nu pre se nte r en w ij ee n ja a r ve rs lag met ee n te ko rt va n € 122 dui ze nd, ee n voo rdel i g ve rsch il va n € 18 d ui ze nd te n o pzic hte va n de l aa tst e ra mi ng. Ten opzic hte van eerdere jaren la at 2008 een opvalle nd r u s t ig bee ld zie n q u a s a ld omu t a t ie s . T e n o p zic hte van de be le idsb egr ot ing (de sta rt va n de c yclus) wijkt de rea lisat ie s lec hts € 28 d uize nd a f. In dat opzicht zijn we erin geslaagd de u it kom s t v a n 2 0 08 g oe d t e v oo r s pe l le n.

8

W a a ro m h eb b e n w i j we l / g e d e e lt el i j k /n i et b er e i k t w a t wij w i ld e n? Begrotingssaldo per doelgroep

2007

Inwoners

2.712.904

2.637.274

2.832.583

2.850.568

2.883.968

2.898.820

823.564

890.880

902.530

902.530

922.530

919.454

3.076

Jongeren

3.094.271

3.350.872

3.422.744

3.318.197

3.287.815

2.986.655

301.160

Gebruikers Zorg

2.979.937

3.035.297

2.967.123

2.960.416

2.962.516

2.619.669

342.848

Culturele klanten

2.107.771

1.816.817

1.974.169

1.959.981

1.943.410

2.004.636

61.226-

Eigenaren en Huurders

1.538.415

1.660.031

2.028.241

1.933.013

2.059.968

2.086.498

26.530-

Gebruikers Publieke Ruimten

3.876.549

4.163.492

4.184.881

4.056.353

4.021.869

4.244.294

222.425-

751.353

741.583

631.160

640.845

723.107

635.260

87.847

14.175.736-

18.398.982-

18.717.748-

18.272.242-

18.347.084- 17.786.784-

560.300-

4.145.962-

196.654

196.653

210.793-

317.887-

486.587-

168.700

436.933

93.919-

422.336-

138.870-

140.214-

121.914-

18.299-

Gebruikers sociale voorzieningen

Economische klanten Belastingbetalers/ Bedrijfsvoering Incidentele inzet reserves saldo in € geïndexeerd saldo per doelgroep

Primitief

2007

Primitief

Product

Product

BURAP 1

BURAP 1

BURAP 2

BURAP 2

Realisatie

saldo 14.851-

Realisatie

saldo

Inwoners

0,96

0,93

1,00

1,01

1,02

1,02

-0,01

Gebruikers sociale voorzieningen

0,91

0,99

1,00

1,00

1,02

1,02

0,00

Jongeren

0,90

0,98

1,00

0,97

0,96

0,87

0,09

Gebruikers Zorg

1,00

1,02

1,00

1,00

1,00

0,88

0,12

Culturele klanten

1,07

0,92

1,00

0,99

0,98

1,02

-0,03

Eigenaren en Huurders

0,76

0,82

1,00

0,95

1,02

1,03

-0,01

Gebruikers Publieke Ruimten

0,93

0,99

1,00

0,97

0,96

1,01

-0,05

Economische klanten

1,19

1,17

1,00

1,02

1,15

1,01

0,14

Belastingbetalers/ Bedrijfsvoering

0,76

-0,98

-1,00

-0,98

-0,98

-0,95

0,03

-21,08

-1,00

-1,00

1,07

1,62

2,47

0,86

Incidentele inzet reserves

V oor e en a na lys e va n de ve rs ch ille n pe r d oel g roep ve rw ijze n w ij u naar de d ive rse doelg roe pte kst en. Ied e re doel groeptekst wordt afge sl ot en met ee n beoorde l i ng va n d e v ra ag “ wat h eeft h et ge ko st ?” De o or za ke n va n he t over sch ot te n op zic ht e va n de beg ro t in g zi j n in vie r ca teg or ieë n o nde r te v erde le n. De e ers te t wee c ateg or ieën he bbe n te m ake n met de mate waar in wij er in slage n de a a n t a l le n e n p r i jz e n g oe d i n t e s c ha t t e n:  P r i j s ver s c h i ll e n; a a n pr ijs ve rsc h il le n k u nn en we € 1 5 d ui ze nd n ade l ig aa nmer ke n. Het betre ft de door het water schap aange sche rp t e r e g e l s vo or h e t s c h ou we n v a n s l ot e n, w a a r d o or o nz e o nd e r ho u d s k os t e n h og e r z ij n g e wo r d e n.  V o lu meve rsc h il le n; d e vo l u m e ver s c hi l l e n w a r e n € 7 d u i ze nd v o ord e l ig . W e l w a r e n e r f or s e u it sc hi eter s. A ls o or za ken wo rde n gen oe md: h ogere koste n OB O, het minder d an ver wac hte a an ta l W M O- v ers tre kk i nge n, een gr ote re i ns pa nni n g om het kw a l ite it sn i vea u op w ege n e n p l a nts oe ne n te be h ale n, ee n t e ho ge i n sc hat ti ng e n der h al ve a f boe k i ng va n n og te v orde ren a f va ls to ffe nh ef f in g e n mee va l le nde OZB - bat en. De volge nde twee categor ieë n zouden e ige nlijk niet mogen voorkome n. N ieu we dinge n worde n a l lee n b i j d e B ou w s t e ne nb r ie ven o pg e v oe r d e n d e tijd tu sse n B urap 2 en he t j aar ver s la g is n ou o ok weer niet zo groot, dat de afde ling e n n ie t z ou d e n ku n ne n in s c h a t t e n o f ze iet s we l of n i e t ku n ne n re a lisere n.  N ie u we act iv i te ite n; ee n nade el va n € 184 du i zend. Op onze (voorge nome n) g ro ndex p lo it at ies ( inc l us ie f ver p la ats i ng s po rt) b oe ke n we fl i n k af en we bet a len tev ee l g e c om pe ns e e r d e B T W ov e r d e per iode 2 0 0 3- 2 0 07 t e r u g a a n d e be la s t i ng d ie nst . Oo k d oe n we ee n f in anc iee l -tec hn i sc he “ i n haa l sl ag ” om d e b oe ke n v a n h e t OB O e n d e g e m e e nt e o p e lkaa r a f t e stemme n  N iet u itge v oerde act i v itei te n; ee n voordee l van € 210 duize nd. De v o lge nde z ake n he b be n we i n 2 0 08 n iet gerea li see rd: g eb ou we n behee rs ystee m, a vont uur l i j ke s pe e lp la a t s , o nd e r h oud spe e l plaatsen, gegevensmake laar t.b. v GBA, j eugd be le id, d or ps ate l ier On nen e n de buurderij Onne r- en Oostpolder.

9

A l le ve r s c h i ll e n bl i j ke n vo o r t t e ko m e n u it za ke n d ie a nd e r s z i j n g e lo pe n d an w e e e n paar m aanden eerde r he bbe n a a ngege ve n. De el s zi jn d it f in a nciee l -tec h ni sch e za ke n, ma ar dee l s o ok w e r k zaa m hed e n d ie v o ort v l oe i e n u it h e t m oe i l i j k k u nn e n a f s t e m m e n v a n o n ze w e r kv oo r r a a d o p o n ze be s c h ik b a r e c a pac it e it . D e ze c o n s t a t e r i ng, g ec ombineerd met de const ater i ng in de para gra af bedr ijfsvoering d at wij mee r aand acht moet en ga an b esteden a an rec htm at ig he id, gee ft het bee ld da t we m i nder “ in c on tro l ” z i jn da n w e z oude n w i l le n. Ee n verde re de ta iller ing va n bove nsta and e ge geve ns k un t u ter ug le ze n in d e hoofdstukken over de d i verse d oelg roe pe n, de p ar agr aaf b edr i jf s voe ri ng en in de t oe l ic ht in g op de resu l taten re ke ni ng v e r d e r o p i n d it j a a r ver s la g . Wa t is de oo rzaak va n da t wel/gedeelteli jk/n iet bere iken? V o or de za ke n d ie and ers lo pe n d an w i j eerder aa ng a ven zi j n twee oor z ak e n a an te wi j z en. Te n eer ste doe n wij er langer d an gedacht over om vorm te ge ven a an vo or neme ns , zo a ls v erme ld i n de be le idsbegroting. Met andere woorden: de be le id sbegr ot i ng is niet operatione el ge noeg qua be le idsvoorneme ns waard o or gereser veerd e m idde le n lat er ku nnen worde n a a nge wend d an ge pre se nteerd. Ten t weede ke nnen wij het fe nomee n d at onze be heer sbe grot ing (de u it v oer i ngs ve r s ie va n d e b e le ids be g r ot i ng) e lk ja a r u it g a a t v a n e e n 1 0 0 % be zet t i ng q u a per s onee l e n m id d e le n. We ho ude n ge e n re ke n in g m e t d e wer k la s t d ie d e o ve r he ve l in g va n we r kz a a m h e d e n u it eerd er e ja ren ver oo rza a kt. Ve r v olg e n s ko m e n w i j in be ide b i j stellingsmogelijkheden gedurende ee n ja ar, d e b ur ap s, n iet te rug o p d ie o ver he ve li ng. I mmer s: het ge ld he bbe n wi j er a l v o or besc hikbaar via de bestemm ing srese rves en da ard oor m ake n w i j ge e n e x pl i c iet e afwegi ng op d e c on s e q u e n t ie s vo or d e in z e t va n d e m e d e wer ke r s Wa t le re n wi j hi e rva n? Ook vorig jaar c oncludeerde n we al, dat wij gedu re nde d e begrot ingscyc lus mee r re kening moete n h o u d e n m e t t a ke n d ie we d o ors c h u i ve n va nu it e e r d e r e jar e n. O o k n u z i jn w e e r nie t i n ges la agd daar voldoende vorm aan te geve n. Dit wordt geï l lust r e e r d d oor het fe it d at we v anu i t 2007 e e n b u d g e t o ve r he ve l in g heb be n g e d a a n va n € 2 1 7. 5 00 e n d a t we in 2 00 8 v o or € 2 1 0. 0 00 a a n a c t i v it e ite n n i et he bbe n k u nn en u it vo ere n. V a nwe ge het nade lig e s a ld o, is er d it ja ar g een b udge t om o ver te he ve le n. D it heeft t ot ge vo lg, da t ook de werkzaamheden niet “automa t i s c h” d o ors c h u i ve n. H ie r d o or zul le n we b i j d e b u r a p s i n 2 00 9 m oete n terug k ome n op de zak en die w i j i n 2 00 8 n i et he bbe n ge rea l isee rd, m aar waa rva n w i j we l v i nde n d at de ze a ls no g zo ude n m oete n w orde n uitge v oerd. Da t gee ft o ns de k an s om de ze e xtra w e nse n g oed af te wege n tege n het kade r da t u hee ft g este ld bi j de be heer sbe gr ot i ng.

Voorstel tot resultaatsbestemming 2008 D e j a a r r e ken i n g ove r 2 00 8 s lu i t m e t e e n t e k or t va n €. 1 2 1. 9 14, -. We ste l le n u voor d it te kort te onttrekken u it de Algeme ne Re ser ve. De Algem ene Re ser ve komt hie rdoor na re s u l t a a t s b e s t e m m in g u it o p € 4 3 3 d u i ze nd .

10

Kerngegevens M en k a n op v e le m an ie ren naa r on ze ge meen te k i jk e n. Ee n van d ie m a nie re n is zo a ls het Ri j k o ns ziet. Onder st aa nde ge geve ns worde n gebru i kt voor de be re kening va n de Algeme ne Uit ker ing. D oe lgr oe p In wo ner s:

Leeftijdopbouw inwoners per 31-12-2008

0-4 jaar

828

5-19 jaar

3 . 100

2 0 - 6 4 ja a r

10.225

ouder dan 65 jaar

0-4 jaar 4%

ouder dan 65 jaar 24%

a an t a l le n inw o ner s

5-19 jaar 17%

4. 467

t ot a a l i nw o ner s

18.620 20-64 jaar 55%

L o ka le hef f in ge n: w aa rde w on in ge n

ontwikkeling bevolking gemeente Haren

2 . 54 3. 6 6 2. 700

w a a r d e n ie t -wo n i nge n

3 0 0. 7 9 4. 5 00

19.200 19.100 19.000 18.900

D oe lgr oe p ge bru iker s Soc ia le v o or z ie n in ge n: a an t a l la ge in k ome n s

18.800 18.700

2 . 130

a a n t a l b i jst a n d s o nt va nge r s

150

a an t a l ui t ke ri n gs o nt va nger s

990

a an t a l m i nde r hed e n

195

18.600 18.500 18.400 18.300 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Het afgelopen jaar is het aantal inwoners met 95 gedaald tot 18.620 inwoners. In de afgelopen jaren was er ook sprake van een

D oe lgr oe p Ec o nom i sche k la nte n: k l a nt e np ote n t ie e l l ok a a l

daling, maar was dat voornamelijk het gevolg van de sluiting van

16.690

k l a nt e np ote n t ie e l re g io na a l

7 . 370

o mge vings adre sse nd ic hth e id

7. 673

a a n t a l bed r i jf s ves t i g i ng e n

835

het asielzoekerscentrum. Dat kan echter dit jaar niet meer de oorzaak zijn. Voor de daling van het afgelopen twee jaren is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen. Over de periode van 10 jaar is de bevolking van Haren qua aantal nauwelijks gewijzigd. Qua samenstelling is er wel sprake van een wijziging: was het aandeel ouderen (>65 jaar) in 1998 nog 21,7%, in 2008 is dit gestegen tot 24%.

Aantallen leerlingen

D oe lgr oe p Jo n gere n: leer linge n Spec iaal O n d e r wi j s

486

leer linge n Voortge zet O n d e r wi j s

1 . 44 0

l e e r l i ng e n s t r e e k s c h o le n

1 . 540

4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2004

2005

2006

2007

2008

leerlingen Openbaar Basisonderwijs

leerlingen Speciaal Onderwijs

leerlingen Voortgezet Onderwijs

leerlingen streekscholen

11

D oe lgr oe p Ge bru iker s p u b lie ke ru imte n: o p per v la kt e l a nd ( h a)

4 . 568

o p pe r v la kt e b i n ne nw a t e r ( ha )

501

o p pe r v la kt e b e b ou w i ng t ot aa l ( ha )

108

D oe lgr oe p E ige na ren en H uurde rs: a a n t a l w oo nr u i m t e n h i st or is ch aanta l wo ninge n i n bew o o nd e o or d e n a an t a l ker ne n

8 . 425

Aantal woonruimten 8450

638

8400

4

8350 8300 8250 8200 8150 2003

2004

2005

2006

2007

Op on ze s ite, i n het o nderdee l Kerngege ve ns - IPG kunt u zien hoe Haren zich vergelijkt met de k er ngeg eve ns va n verge l ij k b are gemee nte n.

12

2008

Bestuur en Organisatie Samenstelling Gemeenteraad per 31 december 2008

Mr. M. Boum an s MP M

B u r g em e es te r

P .A . L a m b eck

G r i f fi e r

Adres

R a a d h u i s ple in 1 0

A d re s

R a a d h u i s ple in 1 0

Pos t code

9750 AA Haren

P os tc o de

9750 AA Haren

T elefoon

0 5 0 5 3 3 9 9 11

T e l e fo o n

0 5 0 5 3 3 9 9 11

E- mail

m. b oum an s@ ha re n.n l

E - m a il

p . lam be c k@h a r e n. n l

J .S . v a n Dui n e n

G roe n lin ks

J .H.M . Rake

G r oen l in ks

F u nct ie E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts

f ract ie v o or zi tte r j s . v a nd u i ne n@ ha r e n. n l Viaductweg 20 9751 HR H ar e n

E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts

J HM.Rake@haren. nl Dr a vikweg 8 9753 AZ H ar e n

T e l e fo o n

0 5 0 4 0 6 1 45 7

T e l e fo o n

0 5 0 5 3 4 0 94 7

P .J . Ro l f

G r oe n l in ks

M . P . R o h r ich

G r oe n l in ks

E-mail

p j .r ol f@ ha ren . nl

E- ma i l

m r o hr ic h@ x s 4 a l l. n l

A d re s P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n M o bi e l

S p o or la a n 27 9753 HV H ar e n 0 5 0 5 3 4 0 53 7 0 6 53 7 3 9 7 57

A d r es P os t co d e W oo n p la a ts Telefoon

B r o n la nd e n 1 2 9753 KT H ar e n

Drs . J. Stroomer F u nct ie E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

Pv dA f ract ie v o or zi tte r j .s tr oom er@h are n. n l Achter de Hoven 10 9479 PH N o ord lare n 0 5 0 4 0 9 4 31 5

B r uxv oo r t , v an C .J . Emai l A d re s P ost c od e W o o np l aa ts

Pv dA [email protected]

B o ngerd 2 2 9753 CA H ar e n

H. Frima

VVD F u nct ie E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

f ract ie v o or zi tte r h .f ri ma@ ha re n. nl Rijksstraatweg 237 9752 CB

H ar e n 0 5 0 5 3 4 0 48 5

Pv dA

T h.J .J . S i eling E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

S ie l i ng @ h om e . n l A p pe l berge nw eg 1 9755 TS Onne n 0 5 0 4 0 6 2 90 5

J .H. R e its ma

Pv dA E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

j h .re it sma@h are n. n l Oranjerie 10

9753 CC H ar e n 0 5 0 5 3 4 7 47 5

A . S c hu u rma n

E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

VVD

a. sc huu rma n@ ha re n.n l D i lgt we g 59 9751 NE Haren

0 5 0 5 3 5 0 18 0 13

B. Prenger

VVD E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

R . V a lk ema F u nct ie E-mail

D r s . G . A . v a n d e r V l i e t-G a rm i n g

b . pre ng e r @ h a r e n. n l Rijksstraatweg 47

E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

9752 AB

H ar e n 0 5 0 5 3 4 0 03 1

C DA F ract ie v oo r zi tte r rr. valke ma@hare n. nl

C DA

050 53 42 051

C DA E-mail A d re s

j . ko o i@ ha r e n . nl Midde lhorsterweg 42

P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

9 7 5 1T G H ar e n 0 5 0 5 3 4 2 04 2

T . B e r en ds

C h r is te n un ie

E-mail

j . p.me les @ ha ren .n l

F u nc t ie

f ract ie v o or zi tte r

A d re s P ost c od e

G orec ht str aat 6 9752 KL

E-mail A d re s

t. bere nd s@ ha ren.nl Felland 23

P ost c od e W o o np l aa ts T e l e fo o n

9755 TA Onne n 0 5 0 - 4 06 1 5 4 0

W o o np l aa ts H ar e n T e l e fo o n 0 5 0 5 3 4 4 87 9

M . Vis s e r

D66 F u nct ie E-mail A d re s P ost c od e W o o np l aa ts

f ract ie v o or zi tte r m. visser @hare n. n l Harstenkamp 7 9753 ES H ar e n

T e l e fo o n

0 5 0 5 3 5 0 15 2

Samenstelling Milieuadviesraad per 31 december 2008 V o o rz i t te r D hr. T. Z wanenbu rg Secretariaat M evr. M.J. C. M K op pe s; e -m a il: ma r@ha re n.nl Leden D hr. H. M.M. Ke i j zer D hr. G.D. Ku iper s D hr. R. De La ng e D hr. T.H. J. Sley fer D hr. M.L Sch e r pe nze e l D hr. G. Christians D hr. P.J. A. Sluis

14

g. a.g arm ing@ha re n.nl Osse we i 2 9751 SC H ar e n

J . Kooi

A d re s B org s in ge l 10 P ost c od e 9753 CE W o o np l aa ts H ar e n

J .P . Meles

VVD

Samenstelling Rekenkamercommissie per 31 december 2009 Voorzitter Dhr. E. de Haan Secretariaat vacature Leden Dhr. Th.J.J. Sie ling D hr. R . R. Va l ke m a Mevr. D. Pra amstra -B os D hr. A. Sc hu urma n Samenstelling WMOraad per 31 december 2008 V o o rz i t te r M a r i j ke F o l ke r t s Secretariaat P au l B l an k sm a ( p . k. bl ank sm a@ k pn pl a net ) , P e nn i ng m ees te r Pe ter Pau l Ta ver ne Leden Bart B oer sma T ja rd o Lo uwe Bet ty Sinnema H a n M or s h u i s Pe tra va n Dr ie sum W im W ie r ing a

Samenstelling College van Burgemeester en Wethouders per 31 december 2008 B u r g em e es te r M. Boumans R a a d h u i s ple in 1 0 9750 AA Haren T : 0 5 0 5 3 39 9 1 1 E: m.boumans@haren. nl Wethouder – 1e loco-burgemees ter A . T . T ox o peu s - P vd A We ster vee n 1 9751 HT Haren T : 0 5 0 -5 3 3 98 5 0 E: a.t. tox o peu [email protected] W e th o u d e r – 2 e l o co bu r g e m e es t er Afgetreden per 15 februari 2009

W e th ou d e r - 3 e lo co -bu rge me es t er J. N ie zen - Gr oe nL inks B i lde r d i j kl a a n 1 4 9752 EN Haren T : 0 5 0 -5 3 4 14 1 8 E: j. n ie ze n@ ha re n.n l G em e e nt es e c r e t a ri s M r . E . M. v a n K o lda m Keesom we g 4 9752 NJ Haren T : 0 5 0 - 5 34 65 9 6 E: e.m.va [email protected]

D e s a m e n s t e l l i ng va n het c o l le g e v a n B & W is per 2 3 f e br u a r i 2 0 0 9 g e wi j z igd . D e f u nct i e va n We th oude r B oe ke l is per die dat um o v erge n omen d oor de heer Th. Berends van de Christenunie. De door de ze ve rsc hu i ving ontstane vac ature in de gemee nter aad is opgevu ld d o or me vr ou w Praamstra. Omdat dit jaarve rsla g het jaar 2008 bet r e f t he b be n w ij e r v oo r g e k o ze n d e s a m e nst e l l i ng va n de Raad e n het C o l lege va n B&W te pre sen tere n zoa l s di e wa s per 31 dece mbe r va n d at ja ar. Organisatieschema per 31 december 2008

Samenstelling Ondernemingsraad per 31 december 2008

V o o rz i t te r D hr. H. A lber ts S e c r e ta r i s Mevr. E. ter Steeg

Leden D hr. H.J. van de n Heu vel D hr. G. Mo lem a Mevr. H.J. Hölterhoff - Beugel D hr. B. te r Veld D hr. M. P. Dre nt h 15

Doelgroepen Onze m issie sind s 2006 lu idt: De gemee nte Ha ren re gisse ert op ope n e n tr anspara nt e wijze vera nde ring sp r oces se n in de s ame nlevin g. Ze wil ee n betr ou wb are p art ner zijn d ie het goede b e h ou d t e n n i e u we vra g e n s a m e n m e t d e bur g e rs oppakt; een par tne r d ie gr oen, sociaal e n onde rnemend is: … ……… … .. d e in w on er s … . Wij stre ve n naar te vred en bur gers. Burger s d ie zic h als klant d oor de gemee nte correct en efficiënt voe le n ge holpe n. Bu rger s d ie i n hu n r ol va n “st aat s bur ger” te m ake n he bbe n met ee n bere i kb are, o pen e n betr ouw b are gemee nte. Inwoners w e l zi j n … .v a n d e i nwo n e rs… O n ze aa ndac ht v o or we lz i j n r ic h t z ic h n ie t i n d e l aat ste p la at s op d e ge br ui ke rs va n s ocia le vo o r zie n ingen . De ze doe lg roe p w i l len w i j st imu lere n t ot par tic ipa tie in de same nle v ing e n t ot dee l na me aa n het ar be idspr oce s. V o or zo ver in wo ner s n iet zel f i n de m idde le n van hu n bes taan ku n nen v oo r zien , w i l le n w i j hu n e e n m in im a a l i nk om e n b ie d e n . Ge bru i ker s s oc ia le v o or z ie n in g e n

Ge bru i ker s zorg

… . d e m o ge l i j k h e i d v o o r v e re n i gin g e n , i ns te ll i n g e n e n be v o l k i n g o m a a n welzijn en ontwikkeling zelf v o rm te gev en; O n z e a a nd a c h t v oo r we l zi j n, m a a r o ok het o pe ns t a a n vo or i n it ia t ie ve n z i jn ce ntr a le e leme nte n ui t de mi ss ie vo or o n ze d oe lgr oe p Z org. Of he t nu gaa t om h et o p lo sse n d an we l ve rm i ndere n van pr ob lem en va n i n w oner s, het be v orde ren v a n de zel fst and ig he id va n oude re n e n ge h and ica pte n, de opv a ng en i n b urger i ng va n vluc hte li n ge n, de i nd icer i ng van zorg vr age n o f he t tre ffen va n p r e ve nt ie ve m a a t r e g e len o p h e t te rre in va n de ge zo nd he id.

… … .o n twikk e l in g v a n d e i n wo n e rs… . D aar waar onze m is s ie spree kt over a and ac ht e n r uimte voor de ont wikkeling va n o nze inwo ner s, wordt een b elang rijk dee l van de ze aa ndac ht ger ic ht o p d e ze d oe lg r o e p . A l w a s h e t a lle e n maar vanwege het brede pallet aan o nd e r w i j s m og e l i j khed e n d a t w ij b ie d e n. J o ngere n

16

C u ltu r e le kla nt e n

……..een open opstelling voor initiati even vanuit de samenleving; O n z e we r k za a m hed e n vo o r d e ze d oe lg r oe p r ic ht e n z ic h o p h e t f a c i li t e r e n va n i n i ti at ie ve n v a nu it o nze ge meen te li j ke s ame n lev in g. De i n d e m is s ie aa ngege ve n a and ac ht e n r u imte v o or m oge l ij k hede n v o or vere n ig i nge n, i n s te ll i nge n e n de b e vo l k in g om v or m t e g e ve n a a n w e l z i j n e n o nt w i k ke l i ng e n d e o pe n o ps t e ll i ng v o or i n it i a t i e ve n v a nu it d e s a m e n l e v i ng v or m t d e le idr a a d v oo r o n z e w e r k zaa m hed e n. D a a r w a a r n od i g d r a g e n w i j b i j a a n h e t per s o o nl i j k w e lbe v i nde n v a n de ze do e lgr oe p en st im u lere n de ze ac tie f dee l te neme n aa n s oc ia le en ma ats ch ap pe l ij k e ver ba nden .

E e n p l e zi e ri g l ee f k li m a a t… W i j w i ll en ee n ge mee nte b l i jve n d ie goed sc oort vanwege de goede l e e f om g e v i ng: a a nt r e kkel i j k, kw a l i t a t i ef h o og wa a r d ig v o or z ie n i n g e n n i vea u , g roe n e n ve ilig. Daa rb ij p a st het u it bre ide n va n kwa lita tief e n kwa nt it at ief g oede hu i s ve st in g vo or mee r se n i ore n, k la nte n v o or s oc ia le w on i ng b ouw e n v o or zo rg beh oe ve nde n. De ze u it bre id i ng v ind t pl a ats b i n nen de kw al i tei te n z o a ls ve r w oo r d i n het g e m e e nt e l i j ke L a nds c ha psO n t wi k ke l ing s P la n ( L OP) , he t La nd sch a psu it v oer i ngs pl a n ( LUP), het i nt egra a l o n tw i k ke l ing sp l an D i lgt, He mme n e n Esse n (D HE) en binnen de kaders van de regiovis ie GroningenAssen 2030.

E ige na ren e n huu rders

… . . b e ho u d e n v e rst e rk in g v an d e gro e n e wa a rd e n ; I n o n ze m i s s ie g a a n we u it v a n e e n a a n t r e k ke li jk e , k wa l it a t ie f ho og wa a r d ig e , g roe ne en ve i l ige lee fomg ev i ng.

Ge bru i ker s p u b lie ke ru imte n

… e e n dy n a m i s ch k lo pp e n d ha r t i n d e v o r m v a n e e n ni e uw e do r ps k o m ; De do rp skom is e n b lijft he t klo p pen d win ke lhart va n on ze ge meen te. Dit ge ldt v o or o n ze i nw o ner s e n vo o r e e n d e e l va n d e r e g io wa a r b i j z ow e l d e g e won e w i n ke ls a ls d e w i nk e l s m e t e x c lu si e v e me rken aa nt rekking skr ach t heb ben op ee n g evar ieerd win ke lp ub lie k. Da ar bij is o ok ee n ge zel l ig e inr ic ht i ng va n het w i n ke lg e b ie d va n be l a n g . D e i n H a r e n g e ve s t igd e bed r i j ve n m o e t e n d e m og e l i j khe id he b be n om d o or t e g r o e ien n a a r e e n s c h a a l d ie pa s t b i j het Ec onomische H a r e nse v o or z ie n in g e n n iv e a u . D e o nt w i kke l i ng va n het Ra a d h u is p le in n e e m t k l a nt e n h i e r bi j e e n bi j z o nd e r e p os i t ie in. Oo k w i l le n w e on z e po s it ie b e p a len in het maatschappelijke debat over klimaat ve r a nd e r in g e n d u u r zaa m h e id. Du ur za amh e i d m oe t a ls t h e ma zic ht ba ar e n v an ze lfspr e ke nd w or d e n in ons we r k e n onze pl annin g als ge meente. Aanvulle nd willen we door ac tu e le e n volled ige milieuc ommunicat ie burger s e n b edr i jv en i nf or mere n o ver v ei l ig he id, b odemge ste ld he id e n r is ic o’ s i n on ze gemee nte.

17

Inwoners Vertaling missie in doelgroep

Onze missie geeft aan dat wij binnen de kaders van de regiovisie ee n ze lf st and ige gemee nte willen z i j n e n d a t w i j o n ze i n wo ne r s r u imt e b ie d e n v oo r het n aar vore n bre nge n v a n e ige n i ni t ia tie ve n. Wat willen wij bereiken?

Wij stre ve n naar te vred en bur gers. Burger s d ie zic h als klant d oor de gemee nte correct en efficiënt vo ele n ge ho lp en . Bu rger s d ie i n hu n ro l va n “ sta ats bu rger ” te m ake n he b be n me t ee n b ere i kb are, open en be trouwb are gemeente. Wanneer zijn wij tevreden?

W i j f o r m u le e r d e n i n d e b e le ids be g r ot i ng 2 0 0 8, d a t w ij t e vre d e n z i jn:  Als we een duidelijke stijgin g zie n va n de te vrede nh eid sc ore va n de i n won ers a ls s taat sb urge r  A ls we de ho ge sc ore o p de te vrede nh e id va n de in wo ners a ls kla nt kun nen va st ho uden  Al s onze web s ite i n 2 0 08 i n d e r a n king bi j d e best e 200 ge m e e nt e l i jke sit e s be hoor t . H e b b en wi j b e r ei k t w a t w e wi l d en? De vo or l op ige u it komste n va n het bu rger o nder zo e k “De S taa t va n de gemee nte ”, da t e i nd 2008 h eef t pl aat s ge v o nden, laa t zien dat va n de bo ve nge n oemde ambit ies de eer ste niet is ge realisee rd. Oo k is de ran ki ng va n on ze we bs ite n i et b i j de be ste 200 u itge kome n. De be o orde l ing van de k w a l ite it van d e g e m e e nt e l i j ke d ie ns t ver le n i ng bl e e f h o og . D u ide l i jk bo ve n het l a nde l i j k ge midde lde. A ls o nderdaa n hee ft de in wo ner vo ora l te m a ken met on s ha nd ha vin gs be le id. On ze s cor e op di e r ol b l i jf t o nd e r o n ze a mb i t ies. He t is u iterm ate la st ig o m het i mago va n de gemee nte bij de burger te ver beter en. Dit is n ie t a ll e e n ee n Hare ns p r ob lee m, het i s ze l fs n iet a l lee n ee n pr o b leem va n de lo k ale o ver he id. W i j he bbe n i n 2 0 0 8 i n d e vo r m v a n f u l lc o lo u r b i jl a g e n b ij het H arene r Weekblad een actief beleid gevoerd om de inwoners breed te informer en over de act i vite ite n va n de gemee nte. Nadr uk ke l i jk heb be n w i j de la st ige af weg inge n in bee ld geb rac ht. Niet a llee n d o or o n ze eige n af weg inge n e n st andp u nte n te l a t e n z ie n, m a a r o o k d oo r r u imt e t e g e ve n v oo r s ta ndp un te n va n a nderen . I n d ie zi n he b ben wi j m a x i m a le o pe nh e id b e t r a c ht. W ij n oe m e n d e publicatie s over het groenstructuurplan, het partic ipatiefond s, het nieuwe raadhuis, het stati on s g e b ie d , d e beg r o t i ng en de str uctuurvisie M eer weg. De ze n ieu we v o rm va n pre sen tat ie v an be le id s l oo t aa n b ij de ver n ieu w i ng v an on ze h u is st i jl in 20 0 8. On ze pre se ntat ie in het Ha ren er Weekblad en in de afzonderlijke public aties per t hema sluit nu volledig aan bij d e pre sentat ie op o n ze we bs ite. De lee sb aa rhe id v o or o udere n i s ver beterd do o r ee n aa np a ss i ng va n h et le tterty pe. D e i n s e pte m ber 2 0 0 8 g e pre s e n t e e r d e u it kom s te n va n het bes t u u r s kra c hto nd e r zoe k, d a t in same nwer king m et bijna a lle gemee nte n in de pro v i nc ie werd ui tge v oerd d o or het b ure au B M C, l a t e n z ie n d a t on ze g e m e e nt e v o ld oen d e kr a c h t hee ft om als ze lfstand ige ge meente verde r te gaan. Er i s v o ldoen de p ote nt ie b i nne n be stu ur e n am bte l i jke o rga n is at ie om de a mb it ie s waa r te ma ke n e n om “mee te k un ne n” met nie uw e re ge lge v in g v a n de r i jkso v er heid . De c o nc lu sie s va n BM C over d e c om m u nica t ie m e t d e bu r g e r s z i jn a a n zi e n l i j k p o s it ie ver d a n b l i jk t u it h e t “ S t a a t d e r g e m e e nt e ” o nd e r zoe k: “ I n d e p o li t ie ke e n be s t u u r l i j ke a r e na w or d e n keu z e s g e m a a kt d ie pa s s e n bi j het pr of ie l va n de gemee nte. Dat gebeur t op ee n ope n wijze. D e gem eente Hare n be tre kt in de ze polit ie ke beslu it v orm ing de burge rs in gr ote ma te. D it is be wu st be le id, maa r heef t ook met de a ard va n de H are nse be vo l ki ng te m ake n. De i n wo ne rs zi j n meer da n g emi dde ld ho og o p ge le id e n wi l le n b et r okken wor de n b ij h e t be s t u u r van hu n ge m e e nt e: z i j v o lge n de be s lu it v orm i ng kr it i sch. D it h o udt het be stuu r e n de raad sc her p i n de zor g vu ld ig he id waa rmee be sl uite n worde n ge n ome n e n d e k wa l ite it v a n d ie be s lu it e n” . In d e ze lfd e p o s it ie ve l i j n l ig t d e beo or d e l i n g va n o ns j a a r ver s lag door de jury va n de Kordes-T rofee. Het juryrapport is bijna over de gehe le lijn po sitief over de w i j ze w a a r op w ij a ls g e m e e nt e p u b li e ke li j k ve r a n t wo ord i ng a f leg g e n.

18

19

D e be o or d e li n g va n d e kwa l ite it v a n o n ze d ie n s t ver le n in g wa s o o k in 20 0 8 h oo g . D it on d a n ks e e n aantal hand icaps. Z o werde n de legesbedr age n de laat ste jaren ster k ver hoogd. Ook moete n e r – j am mer g eno eg – st eeds m eer m aat rege le n w orde n ge tr of fen om de ve il ig he id va n on ze mede wer ke rs te waar borge n. Het is aa n de kwa lite it van de ze lfd e mede werkers te danke n, d at ons r aad huis nog steed s over komt als een ple zie r ig “huis der gemee nte ” e n niet als ee n onneembare v es te. W i j werde n ve rra st do or de a an zie n l i jk e s ti j g in g va n vra ag na ar pr oduc ten va n de ge meentewinkel (r ijbewijzen, paspoort en en ID-ka arte n). Vanu it de hist orie la at zic h de ze vr aag l a st iger vo ors pe l le n da n we hadde n geda cht . I n ja nua r i 20 0 8 is d e o pz e t v a n o n ze we bs ite g e hee l her z ie n. I n n o ve m ber 2 0 0 8 is in s a m e n we r kin g met a ndere lo k a le we bs ite s w w w. ha ren . nl o pg e ze t a ls e e n p or t a l. G e m e e nt e , bed r i j ve n, i ns t e l l i ng e n e n vere n ig i nge n z i j n nu b ere i kb aar vi a één gemee nsc ha p pe l ijk e t oe ga ng. D it a l les heef t n iet gel eid t ot e e n p l a a t s va n d e web s ite b i j d e b e s t e 20 0 g e m e e nt e l i j ke s i t e s . B i j de pr esen ta tie va n de ze d oe lg roep i n de beg ro t in g 2 00 8 he bb en we vee l p la ats i nger ui md vo or o n ze a m b it ie s op he t t e r r e i n va n “ d e a nd e r e o ve rh e id” . D e g e n oe m d e a m bi t ie s h e b be n we i n bela ngrijke mate gerealis eerd. We he bb en 2008 afgeslot en met een conc reet pl an e n bi j passe nde f ina nc ier ing in meer jare np ers pec tief. C o ncree t zijn we e r in ge slaagd o m de Bas isadmin istr at ie A dres se n e n G eb ou we n v o l gens p la nn i n g op t e zet t e n. He t verg ade rm od e l v an d e gemee nter aad i s in 2008 gewijzigd. Het is nu he lder waar een vergader ing t oe d ie nt. Ee n r o ndetafelge sprek is voor de c ommu nica t ie tusse n de gemee nter aad en de inwoners. In de ze ve rgaderinge n st aat de vo l ks ve rtege n woo rd ige nde ro l va n de gemee nte raad ce ntr aa l. De raad sc omm is s ie verg aderi n ge n zij n voor de c ommunicat ie tusse n ge meente raad en c o ll ege, wa ar b i j de bu rger s m oge n in s pre ke n. B ij de ze ve rgader i nge n gaat he t vo or a l o m de kader ste lle nde e n cont rolere nde rollen va n de gemee nte raad. Aantal raadsbesluiten 120 100

87 74

73

80 aantallen

verdeling raadsbesluiten

109

73

60 60

53

50

40 20 0 2001

2002

2003

2004

2005 jaren

2006

2007

2008

50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

2005

Kaderstellen

2006

2007

Kaderstellen controlerend

2008

Vaststellen

Kennisnemen

N a e e n p i e k in 2 0 06 e n 2 00 7 is h e t aa ntal ra ads voorstell e n in 2008 we e r t e rug op he t nivea u van 2006. He t ve rs ch il t uss e n de ja re n wordt vooral ve roorza ak t d oor de w ijze wa a rop de ge me e nte ra ad om gaa t met de i n f o r m a t ie ve s t u k k e n va n h e t c o l l e g e . I n 20 0 8 z ij n d ez e s t uk k e n nie t m e e r apart g e a g e nd e e rd e n h e t a a nt a l b esl u ite n “ke nn i s ne me n” v an de ge mee nt e ra ad i s de r hal ve ge m i n im al isee r d. H et aa ntal vas tst elle nde r a ads besl u it e n is in 20 0 8 l ic h t ge ste ge n a l s ge v ol g va n noodzakel ij ke besl uit vorming in het kader van land elijke o n tw ik kel i ng en: de i n v oe r i ng va n de Bas isa d mi n is t rat i e A d res se n e n G eb o uwe n e n d e i n vo e ri n g va n de n ie u we We t Ruimtel ijke Orde ning.

Met de gemeente Tynaarlo werd eind 2008 e e n sam e nwe r kingsover e e nk om st ge t e kend. Same nwer king m et Ty naa rlo moe t in de t oe kom st le ide n tot ee n verde re ver beter ing van de ge meente lijke d ie nst ver le n ing met een per spec tief o p k os te nver l ag in g. De d ire cte o pbre ng ste n va n d e s a m e n we r k i ng wa r e n i n 20 0 8 n og b e p e r kt .

20

Wat is de oorzaak van dat wel/gedeelteli jk/niet bereiken? Vor i g jaar constateerden wij, dat een be langr ijk dee l van de goede resultaten binnen de ze d oe lgr oe p wa ren t oe te sc hr ijven aa n ee n g oede be stuu rs struct uur e n –cu lt uur. W ij kun ne n o ns a f vra gen o f w e d ie c o nc lu s ie vo or 200 8 oo k mo ge n t rek ke n. De pe rf orma nce v an h et ge meentebest uur in tot a lite it st aat onder dru k d oor de d iscu ssie in de gemee nte raad over b e la ngr i j ke b e le idsu it gan gs pu nte n: de wo ni ng bo u w, de ve rp l aa ts i ng van de s po rtacc omm odat ies e n de nieu wbouw va n het raad hu is. De wijze waar op in de ze d is cus s ie t uss en r aads fr act ie s, b e la nge ngr oe pe n e n on s c o llege sta nd pu nte n w orde n u it ge wi ss eld, zou bete r ku nne n bi jd rage n aan de bee ld vorm ing va n een bere ikb are, bet ro kke n, o pe n e n betr ou w bare gemee nte. I n da t pers pec tie f ka n het inten s ivere n va n de c ommu nica tie met de bu rger s via extr a b ijlage n b ij het H are ner Wee k b lad no g to t meer re su lt ate n lei de n. E e n t we e d e r e d e n w a a r om we e r wa a r s c h i j n l ij k n iet in slagen de burge r a ls “ st a ats burge r ” v o ld oe nde aa n te spr eken is dat we de bu rger no g n iet v o ldo end e ce ntra a l s te lle n b ij o nze c ommu n ica tie. We red enere n n og o nvo ld oe nde va nu it h et per spe ct ief van de bu rger. D e bi j ste l l in g va n de p l ann en vo or de b o uw va n het a pp artem en te nc omp lex o p het per cee l Ha ndy zij n hie r ee n i l l u s t r a t ie v a n . P a s t oe n d e om w on e nde n i n zic ht e l i j k m a a k t e n wa t d e p la nn e n vo or hen bet e ke nde n v o l g d e het be s l u i t d e o or s pr o n ke li j ke kad e r s t e l l i ng a a n t e pa s s e n. B ij het p l a n B or g he e r d a a n d e Ker k stra at he bb en w i j e en a nder e l ij n gev o lgd. H ier i s d ire ct co n tact ge z och t m et de om w one nde n o ver de i n pas s in g va n hun we nse n i n de p la n vormi n g. D i t heef t ge le id to t ee n p la n, d at vo or a lle b etr o kkene n acce pta be l wa s. R u imt e l i j ke e n ver ke e r s pl a n ne n h e b be n e e n g r ote impac t op d e bee ld v orm i n g va n d e g e m e e nt e b i j de i n wo ner s. G oede res ul ta ten op a ndere aa nd ac htsve lde n worde n daardoor naar de ac hte rgrond gedrongen. Het lu kt onvoldoende de gehe le breedte he t ge mee nte lijk prestere n voor het voet lic ht te br engen. Goe d e o nd e r w i js v oo r z ien i n g e n, goe de sociale - en ge hand icapte nvoor zieningen, ee n g oed sys teem v o or z org aa n ouder en , ee n goed o nde rh oud en i nfr ast ructu ur, het w ordt a l lema al al s n o r m a a l g e z ie n e n le idt na u we l i j ks t ot c r e d it s vo or d e g e m e e nt e . O v e r ige ns he bb e n we d e bu r g e r i n 20 0 8 o p ve le p u nte n “ o ntm oe t ” . W e w i j ze n o p d e ver we l k om in g va n de nie uwe inwoner s va n de gemee nte met e e n t ou r t o c h t o nd e r le id ing v a n e e n l id va n o ns c o ll e g e , d e be z oe ke n a a n bed r i j ve n e n a a n d e ver e n ig in g e n pla a t s e l i j k be la ng v a n G l im m e n, N o ord lare n e n Ooste rh aa r e n a a n de b i j zo ndere jubilarissen onder de inwoners. Wellicht ligt in het verder vers ter ke n va n de ze c o nta cten ee n ka n s om d e re lat ie bur ger/ bestuur te ver bete ren. B i j d e we b s ite he b be n wi j op t we e pu nte n o n vo ld oe nd e voort ga ng geboekt. In de eerste plaats kan de kwalite it van de te kste n op de site, de opze t v a n de ke u zeme nu’ s e n de z oe kf unct ie n og a an zie n lijk wo rden ver bete rd. De inzet die daa r o p a l i n 2 0 08 is g e p le e g d z a l in 2 0 09 m oe t e n worden d oorge ze t. In de t weede plaats word t binne n “de s taa t der gemee nte” de si te beo o rdee ld op ve le te ch n isc he pu nte n. De be o orde li n g o p de ze p u nte n za l ver bete ren a ls er meer o nderde le n v an h et pr og ramm a de ande re o ver he id ee n vert a l in g n aa r de s ite kr i jge n. D aar b i j m oet d an voor a l w o rden ged ac ht aa n de el e ktr o ni sc he d ie ns tv er len i n g e n de da ta ba n k met gemee nte l i jk e r ege l in gen . De ve rwac htin g is , da t ee n a a nta l van de ze pu nte n in 2009 gere a liseerd za l worde n. Wa t le re n wi j hi e rva n? De ge leerde lesse n wijken niet af van d ie van voor gaande jaren. W i j moe te n d o orga a n m et onze p r ocesm at ige i n zet o p de ve rbe ter ing v an de k wa l ite it va n de d ie ns t ver le n in g. De ze a an p ak m oete n w e d o or verta le n na ar de e le kt ro n isch e d ie nst ve rl e ni ng e n ww w .h are n. nl . B i j d e r e a l ise r i ng v a n d e p la n nen m oe t d e bur ger ee n centrale rol krijgen. We moete n meer rede ner en va nu it h et per spe ct ief van de bu rger e n niet volstaan met uit leggen wat we ze lf goed of we nse lijk vinden. Dit impliceert dat we aan de bur gers nie t moe ten voor legge n wat onze oplossing i s, ma ar wa t o ns di lem ma is. Reed s in het a ll erp ri l ste b eg in va n de bes lu it vorm i ng mo et e r a and ac ht z i j n v o or d e z e v or m v a n c om m u n ic a t ie. A nd e r s ge ze gd het is wense lijk om de less en va n B org heerd te ve rta le n na ar ee n meer a lgemee n pr ot oc o l vo or ru imte l i jk e p l a nne n.

21

F i n a nc i ën d o e l g ro e p (v e rs ch i l l e na n a l ys e t e n o pz i ch t e v a n d e b e g ro t i n g ) Pe r sa ldo laa t de ze d oe lg roe p e en l ic hte o ver sc hr i jd in g z ie n t e n o p zi c h t e va n d e r a m in g . B i n ne n d e d oe lgr oe p zij n er ech ter we l ee n aa nta l s ig n if ica nte af wi j kin ge n. De po sten d ie d ire ct te ma ke n h eb be n m et h et fu nct ionere n van he t gemee nte bes tuu r late n over sch rijd inge n zie n. De p ost en die te ma ke n heb be n met d ie nst ve rl en i ng ve rt one n on ders ch ri jd in ge n. D it bee ld pa st b i j de mate w aa r in we on z e d oe lste l li n ge n re al i sere n. We fo rcere n o ns daar w aar he t ga at om he t bete r p o s it io ne ren va n de gemee nte l i jk e bes tuu rs org ane n. D it le idt tot hogere koste n voor pr oducte n als re pre se ntat ie, onder steuning ra ad, ondersteu n ing Be nW e n communicatie. Bij de d ie nstver lening o nd e r s c ha t t e n we o ns ze lf e n z ij n we t e v oo r z icht ig met onze ram i nge n. We kunne n met de ze lfde i n ze t e n be ho u d va n k wa l i t e it h og e r e o pb r e n g s t e n g e ner e r e n. D e g r o ot s t e o v e r s c hr i jd in g i s t e z ie n o p d e p ost Ondersteu n ing B &W. Hier is te laat re ke ning ge h oude n met ee n ge w i jz i gde i n zet v a n de di rect ie: m inde r o p c once rnm an ageme nt e n meer o p pr ojecte n e n ex ter ne act ivite ite n als de samen wer king me t Ty na ar lo en de vorm ing va n de ve ilighe id sreg io. D e gr o ot ste o nder sch r ijding is te vinde n op h et pr oduc t Bu rger zake n. Op d it p r oduct v ie le n de exter ne u itga ve n vo o r het GBA-systeem mee, ter w ijl de ve rkoop va n me er p r oducte n lei dde t ot h ogere in k oms te n.

P rod u c t / Do e lgroe p I n w on e rs 001 Bestuursorgane n 002 Bestuurlijke Samenwerking 003 Rep r e s e n t a t ie 004 On dersteuning Raad 005 Onder s t e u n ing B & W 017 Kabinetszaken 018 B e l e ids p la n e n C o nc e r nc o nt r o l 019 Communicatie 022 Rec ht s be s c her m i ng 023 Gemeentelijke Re gelgeving 024 G e m e e nt e w i nk e l 028 Bur ger l i jk e S t a nd 029 Burgerza ke n 030 V a s t g oe d r e g i s t r a t ie 268 St r aat na ambo r d e n e n H u isn u mme r i ng 247 Lijkbe zorging T ota a l D oe lg roe p I nwo ner s

22

r e a l isa t ie r e a l isa t ie r e a l isa t ie begroot r e a l isa t ie s a ld o 2005 2006 2007 2008 2008 2008 586 56 48 141 417 10 350 213 72 15 76 81 190 241 20 159 2 . 67 5

621 53 35 172 410 11 327 146 71 27 84 67 192 236 32 119 2 . 60 2

567 50 44 215 386 7 345 217 85 36 84 68 163 295 14 137 2 . 71 3

567 59 39 217 278 9 404 170 76 29 73 102 201 432 29 200 2 . 88 4

557 55 49 243 367 10 373 193 82 29 73 87 146 417 21 199 2 . 89 9

10 4 -10 -26 -89 -1 31 -23 -6 -0 0 16 55 15 8 1 -15

Gebruikers Sociale Voorzieningen V e r t a li n g mi s s i e i n do elg r o e p O n z e a a nd a c h t v oo r we l zi j n r ic ht z ic h n ie t i n de la ats te plaats o p de ge bru iker s va n so c ia le v o or z ie n in ge n. De ze doe lgr oe p w i l le n w i j s ti mul ere n tot part ic i pat ie i n de same n le vi n g e n tot dee l name aan het ar be ids pr oce s. Voo r zove r i nwo ne rs n iet ze lf in de m idde le n va n h u n bes taa n k u nn e n v o orz i e n , w il le n w i j h u n e e n m i n im a a l i nk o m e n b ie d e n . W a t w i l de n w e be r e i k en ? W i j w i ll e n d e i n wo ner s va n o n ze g e m e e nt e d e m og e l i j khe id b ie d e n om t e p a r t ic i pe r e n i n d e s a m e n le v i ng . W i j r ic ht e n o ns d a a r b i j v o or a l op h e t o p he f f e n va n a a n we zi g e be lem m e r in g e n: f y s ie ke e n psyc h is che ha nd ica p s, geen wer k, gee n in komen . W a n n ee r zi jn wi j t ev r e de n ?  Als wij ee n ver beter ing re alisere n voor de gr oep i nw o ner s in on ze gemee nte o p b i j sta nd sn i vea u of v l ak da ar bo ve n. De ze ve rbe ter ing moe t zic h vert alen in ee n grotere dee l name aan het pa rt ic ip at ie fo nd s en mee r t oe lei d in g va nu it de b i jst a nd n aa r wer k.  A l s w i j ee n a f name k unn en re al i seren va n het aan ta l b i js ta nds cl ië nte n v an 1 59 u lt im o 2 0 06 n a a r 1 47 in 2 0 0 8.  Al s wi j het a a nt a l c l iën t e n I OAW/ I OA Z ku nne n st abil i se r e n op he t nive au van 2007 ( 5 c l ië nte n) H e b b en we b e r e i k t wa t w i j wi l d e n? We t s o c iale we r k vo o rz ie n i ng (WS W ) De ontwikkelingen rond de modernisering van de WSW i n 2 00 8 z ij n i n v ol l e g a n g . W i j he b be n m e e r v era nt w o orde l i jk he id gekre gen e n m oete n er v oo r z org d ra ge n d at d aar w aa r m oge l i jk e e n W SW wer k nemer op ee n norma le we rkple k wordt ge plaa tst . Oo k z u l l e n wi j e r vo o r m oe t e n z o r g d r a g e n d a t per s o ne n d ie o p d e w a c ht l i js t zij n g e p la a t st b i n ne n 1 2 m a a nd e n e e n a a n b od kr i jg e n v oo r e e n passende werkplek. In lijn met de verant woorde li jkheden is het budget in 2008 naar on s toege vloe id. Dit bete ke nt dat ook de midde le n word e n on t van ge n va n e lder s da n b i j Tr i o gep l aats te p e r s o ne n. W i j heb be n T r i o g e vr a a g d d e WSW v oo r o ns u it t e v oe re n. I nm id d e ls zi j n w i j i n met T r i o i n o ve r l e g om d it in e e n o ve r e e n k om s t t e g ie t e n. H e t W S W - b e le id za l i n 2 0 0 9 ver d e r ha nde n e n v oete n mo ete n kr i jgen . S oc i a l e v o o rz ie n i ng e n Het a a nt a l bi j s t a nd s c l ië nt e n i n 2 0 08 is g e daald ten op zichte va n 2007. Het be grote streefcijfer ( 147) is ec hter n ie t ge haa ld. Het aa nt al c liën ten in de I OAW/I OAZ is te n o p zicht e van 2007 b ijna g e l i j k g e b le ve n.

Aantal cliënten sociale voorzieningen Aantal cliëntem

200 150 100

Aantal cliënten IOAW/IOAZ

50

Aantal cliënten WWB

0

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 15

18

14

14

Aantal cliënten WWB 132

145

145

157 158 Jaar

Aantal cliënten IOAW/IOAZ

6

5

5

6

159

158

150

Onderschrift: Het aantal bijstandscliënten is in 2008 gedaald.

23

Uit onderstaande grafie k blijkt da t het pe rce ntage van de bijst and sc liënten dat op ee n traject zit in 2008 wederom is gestegen. Dit bij een dale nd aant al c l iën t e n. H e t a a n t a l c l i ën t e n op e e n t r a je c t i s r e d e l i j k s t a bi e l: 7 1 i n 2 00 7 e n 7 0 in 2 0 0 8. H e t ge r e ali se e r d e per c e nt age is het hoogste van de a f g e l op e n j a r e n. O nd a n ks d e s t i jg in g he b be n we d e l i j n va n vo r ig j a a r n ie t d o or k u n ne n zet t e n. D e g rot e s tijging word t mede ve ro or za akt d o or meer s oc ia le a c t i v e r in g o p d e l a n g s t zi t t e nde d oe lg r oe p. M e t nam e vri j w i l l ig e r s wer k e n he t pro je c t ' S a m e n ver d e r ' he bb e n e e n po s it ie ve i n v loed ge had o p het aa nt al tr a jecte n. H ieru it kun ne n we c onc luderen dat we op het gebied va n re ïntegr at ie te vred en zi jn o ver o nze i n s pa nn i ngen me t betre kki n g t ot act iver i ng va n on ze c l ië nte n.

% cliënten op traject 50% 40% Realisatie

20%

Begroot

%

30%

10% 0% 2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

Onderschrift: Uit deze grafiek blijkt dat het percentage van de bijstandscliënten dat op een traject zit in 2008 licht is gestegen. I n 2 0 0 8 is e v e na ls i n het v o org a a nd e j a a r g e bru ik g e m a a kt va n r e ïn t e g r a tie bureaus, ook andere i n str ume nten u it de vero rde n in g zijn ge br ui kt en he bbe n b i jged rage n aan de u its troo m zoa ls w e e r g e g e ven i n o nd e r s t a a nd e g r a f ie k. A a n va a r d ing r eg u l ie r wer k i s iet s g e da a ld t . o. v. 2 0 0 7 m a a r is nog steeds de be langrijkste fact or d ie ten gr onds la g ligt aa n de u itst room. I n de a fge l open jare n i s s ter ker te mer ke n d at een harde ker n i n het be stand, wa ar r eeds in vo or gaa nde j ar en i n strume nte n vo or zi j n in ge zet ric ht i ng re ïn teg rat ie, steed s mee r r ic ht i ng soc i ale ac t ive ring worde n ge le id. Dit is veelal een kwe stie van lange ade m om het doe l te bere iken. Reden waarom er de laat ste 2 jaar ext ra op is inge zet.

Aantal

Uitstroom in aantallen 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

Overige redenen Bereiken 65 jarige leeftijd Verhuizing Aanvang dagstudie Gehuwd Andere uitkeringsregeling 2005

2006

2007

2008

Aanvaarding regulier werk

Jaar

Onderschrift: In de tabel is te zien dat de uitstroom naar regulier werk licht is afgenomen. De totale uitstroom is echter gestegen t.o.v 2007. I n 2 0 0 8 is e r m e e r u i t g e g e ve n a a n m in i m a be le id. Z o is er meer be steed aan v oor l ic ht in g s m a t e r i a a l wat o.a. heeft ge le id tot het succes va n de zo gena amde p.c. act ie. Per 1 ju ni 2008 is d e mo g e l i jk he id g e s c ha pen d a t c l iën t e n e e n c om pu t e r c on f igu r a t ie, t o t e e n b ep aa ld bedr ag va n gem idde ld € 740,- , ver goed ku n nen kr i jgen u it h et part ic i pat ie fo nds . B i j de

24

i n v oer i ng per 1 ju ni is rek e ni ng ge h oude n met d e i ns c ha t t i ng d a t 1 3 c l iën t e n h ie r va n in 2 00 8 ge br uik z oude n g aa n m ak e n e n d e rea l is at ie o ve r 2 0 08 laa t z ie n d a t g e he e l i n l i jn d e r v e r wa c ht i ng e n d oo r 1 3 c l iën t e n g e br u ik i s g e m a a kt v a n d e ze m og e l i j khe id. Uit o nders taa nde gra f ie k b lijkt da t de de elna me va n o nze bijs ta ndsc lië nte n a a n het p ar tic i pa ti efo nd s iet s is ged aa ld. I n de beg ro t in g gi ng en we ui t van een dee l name va n 65%. I n 2008 is er ee n d eelname pe rcentage ge rea l is eerd va n 73%. W e ku nne n der h al ve s te ll en dat de u itge voerde maatre ge len in 2008 succe svol zijn gebleke n en dat we de d oe ls te ll i ng om ee n ver bete ri n g te r e a li s e r e n vo o r d e i n won e r s op b i js t a nd s n i ve a u o f v la k d a a r b o ve n o p d it t e r r e i n he bb e n ge rea l isee rd.

% bijstandscliënten in Participatiefonds 80% 70%

%

60% Realisatie

50%

Begroot

40% 30% 20% 2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

Onderschrift: Uit deze grafiek blijkt dat de deelname van onze bijstandscliënten aan het participatiefonds licht is gedaald He t perce ntage Niet Wer ke nde Wer kzoekende n (N W W) i n Ha ren is gedaa ld v an 5,3% na ar 4, 8 %. Haren zit met een percentage va n 4,8% dan ook nog s t e e d s r u im o nd e r het l a nde l i j ke per c e nt a g e e n ver onder het provinciale cijfer. Daarnaast g in ge n we i n d e b e g rot i ng u it va n e e n w e r k lo o s he ids c i j f e r va n 6 , 5%. oo k h ie r b l i j ve n we ve r bened e n . A ls we k i jk e n naa r d e o n t w i k ke l ing van de we rkloosheid scijfers va na f 2001 in Haren, d a n b l i j kt d a t d e ze e e n v e e l s t a b ie ler bee ld l a t e n zi en da n de o n tw i k ke l ing o p pr o v inc ia al ni ve au. Het hu id ige wer k l oo s he ids ci j fers is h et l aag ste va n de af gel o pe n j are n. Ge zie n de ze co ns tate ri ng en zi j n we te vrede n o ver de ze o nt wikke l in g. Re ke ni n g h o u d e nd m e t d e hu id ige e c o nom i s c he o nt w ik ke l in g e n is het ec hter zeer de vr aag of de ze d a ling zi ch za l voort ze tte n i n 2009.

Werloosheids%

Werkloosheidspercentages (NWW, bron:CWI) 16 14 12 10 8 6 4 2 0

NWW Haren NWW provincie Groningen NWW landelijk 2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

Onde rs ch rif t: De we rkl oos he id in Ha re n is op nie uw g eda ald. T e n o p zic hte v a n 2 0 0 7 is e r z o we l op la nde l i jk, pr ovi nc iaal al s ge m e e nt e l i j k ni veau e e n v er sch ui v i ng i n het aa ndee l i n de N iet Wer ke nde Wer k zoe ken den (NW W) te z ie n na ar de leef t ijd sca teg or ie b o ven de 45 jaar. M et nam e in Hare n is het aa ndee l van de lee ft ijds gr oep onder 25

d e 2 5 j aar verde r a fge n ome n. Verde r i s op v al le nd in de ze grafie k het r elati ef lage aandee l va n 2544 jar ig en in het aa nt a l NW W in de ge meente Ha ren. He t a andee l NW W bove n de 45 jaar lig t in H are n ju i st h o ger d an pr o v inc i aa l en la nde l i jk ge z ie n. H ie rmee w ord t w eder om bev es ti gd da t w e ee n harde ker n ke nnen d ie langdur ig in de uit ker ing ver b l i jv en e n m oe i l ijk t oe te le ide n zi jn n aar re gu l iere ar be id. S oci a le A ct iv er in g is vo or de ze d oe lgr oe p het h o og st haa l ba re. In 200 8 heb be n we h i er e ve na l s i n 20 0 7 d uide l i jk o p i ngez et. Z ie oo k de gr af ie k m. b.t. % c l ië nte n o p tr aj ect. A l met a l zijn we te vrede n over de geboe kte re su lta ten bij m et name de d oe lg roe p onde r de 45 ja ar.

Werkloosheidsverdeling per leeftijdscategorie (bron:CWI, peildatum 1-1-'08) 70 60

%

50

Werkloosheidsverdeling Haren

40 30

Werkloosheidsverdeling provincie Groningen

20 10

Werkloosheidsverdeling landelijk

0 < 25 jaar

25-44 jaar

>45 jaar

Leeftijd

Onderschrift: Relatief hoog aandeel ouderen in het werkloosheidsbestand van Haren. He t bee ld i n Hare n l iet vo o r wat be tre ft de ve rde li n g na ar du ur van de werkl o os he id i n 2007 o n ge veer het ze lfd e bee ld z ie n al s d at i n d e re st v a n de p ro v in c ie e n i n Neder l and. I n 2 0 08 z ien we i n H are n een ver sch u iv in g na ar de la ngd ur ige wer k l o zen. D it ter wi jl we j u is t op de ze d oe lg roe p ext ra he b ben i nge zet. Di t be ve st igd n o gma al s het bee ld dat we i n H are n te m ake n he bb en met ee n h arde ker n va n l an gdur ig wer kl o zen . He t a and eel l a ngdu r ig wer kl ozen l i gt da n o o k ho ger da n het ge midde lde e lders in Nederland.

Werkloosheidsverdeling naar duur werkloosheid (bron:CWI, peildatum 1-1-'08) 80

%

60

Werkloosheidsverdeling Haren

40 Werkloosheidsverdeling provincie Groningen

20 0 < 12 maand

12-24 maand

>24 maand

Werkloosheidsverdeling landelijk

Jaar

Onderschrift: Werkloosheidsverdeling per leeftijdscategorie in Haren versus provinciaal en landelijk beeld. W a a ro m h eb b e n w i j we l / g e d e e lt el ij k /n i et b er e i k t w a t wij w i ld e n? De Ha ren se w er k lo o she id i s s i nds 200 3 jaa r li j ks lic ht gedaald. Door d e reed s aangehaalde harde k e r n e n e e n z e ker na i j le f f e c t is het e c hte r m oe i l i jk om het a a n t a l b i js t a nds c l ië nt e n i n d e ze lfd e o r d e va n g ro te te late n da le n. Het na ijlef fect word t ver o or za akt do o rdat we rklo zen eer st in de WW te rech tk omen , al v ore ns ze i n aa nmerk i n g ko men v o or ee n b ijs ta nds ui tke ri n g. D eze do e lgr oe p za l d a n o o k a l s e e r s t e wee r a a n h e t wer k k om e n. Met d e lic ht e dal i n g zi jn w i j der ha l ve we l tev rede n.

26

He t perce nta ge va n de bijst and clië nte n da t op een t ra ject zit is f lin k ges tege n. Uit eraa rd vinde n wij d it e e n p os i t i e ve o nt wi k ke l in g . D o ord a t w ij m e t na m e heb be n i n g e zet o p d e l a n g d u r ig e wer k l o zen , w aa r voor s oc ia le act i ver in g vee la l het max im aa l h aa l ba re is, h e e f t d it gr ote re a an t a l t r aj e c t e n no g n iet d irec t ge le id t ot ee n gr ote ver lagin g va n het a an ta l b ijst an dsc lië nte n. D it was ec hte r met de ze inze t oo k niet ons doel. A a nv aard i ng va n we rk b li j k t, iet s m in der d an vor ig jaa r, no g steed s ee n b e la ngr i j ke rede n t e zij n v a n u i tst ro om u it de b i jst and. D it v in den we ee n p os it ie ve on t w ik ke l i ng. Oo k wa s er het a fge lo pe n ja ar spra ke va n hogere u it s t r o om d a n i n 2 0 07 . Door een s chi j n ba a r g r ote r e be kendh e id va n d e m og e l i j khed e n e n d e i n ho u d va n he t p ar t ic i pa t i ef ond s o nd e r d e b i jst a nds c l ië nt e n is het d e e ln a m e p e r c e nt a g e van o n ze c l iën t e n a a n het f o nds v eel ho ger da n ge ra amd. Wat is de oorzaak van dat wel/gedeelteli jk/niet bereiken? De eco n om is che gr oe i hee ft e r t oe bijgedr age n da t het aa nta l wer klo zen in H are n verder is gedaa ld. Ee n d aling va n de wer klo o s heid heef t ec hter niet a lt ijd d irect een da ling va n het aa nta l b i j s t a nd s c liën t e n t ot g e vo l g . E r z ij n i n H a r e n r e la t i ef vee l me nse n d ie o nda n ks dat z e wer k l oo s z ij n gee n rec ht he bb en o p b ijs ta nd. A ls de ze men se n a an h et wer k kome n, d an hee ft d it gee n ver la g in g va n het aa nta l cl ië nte n to t gevo lg. He t perce nta ge va n de bi j st and sc l iënte n d at o p ee n t ra ject zit word t mede ve ro or za akt d o or meer s oc ia le act i ver i ng o p de d oe lgr oe p d ie het vers t va n de ar be ids mar kt af sta at. Do ord at de ge midde lde lee ft i jd va n de i n wo ner s rede l i jk h o og l ig t, is de ze d oe lgr oe p in H are n re l at ie f gr o ot. R e e d s va naf 2 0 0 6 ze t t e n w i j h ie r o p m e e r in. Ee n kr it ische “be waking aa n de poort ” e n s t imu ler i ng v a n w e r ke r v a r in g zi j n er de bet aan ge wee st da t het aa nta l b ijs ta ndscliën ten lich t is ged aa ld. De re lat ie f gr ote gr oe p bijst and sc liënte n b o ven de 45 jaar, wa arvoor maatscha ppelijke partic ipatie he t hoogst haalbare is, be lemmert echter een grote u it str o om uit d e b ij sta nd. He t perce nta ge va n de bi j st and sc l iënte n d at dee ln eemt aa n het p art ic i pati ef o nds hee ft te ma ke n met on s v oor neme n d at we re eds i n de be le ids beg rot i ng he bb en geu i t. Hi er ga ve n wij aa n da t we n aa st s ig na len va n oude re n, me t name s ig na le n va n v luc hte l in ge n me t ver b l ij fs tat us en va n g e z i nn e n m e t k i nde r e n wi l l e n m e e ne m e n om t e ki j k e n h oe het f ond s ka n b i jd r a g e n d a t d e ze d oe lgr oe pen o o k vo ld oen de ku n nen p ar tic i pere n i n de sa menl e v in g. H ie rd oo r is er een g roe ie nd besef bij (de kort) in de bijstand ve rblijvend e per s o ne n o ve r m og e l i j ke d e e l nam e a a n h e t partic ipatiefond s. Wa t le re n wi j da a rva n? W i j lere n d aa rvan dat h et zi n hee ft te vo lh arde n i n on s “ p oo rt wac hte rb elei d”. Op d ie m an ier wordt d e i ns t r oom v a n n ie u we c l ië nte n zo vee l m og e l i j k be per kt . S t imu le r i ng van wer ka a n v a a r d i ng wer pt e ve nee ns z i jn vruc hte n af . H e t b li j kt d a t o n ze a c t i vit e ite n om d e be ke ndhe id o ve r d e m og e l i j khed e n v a n het p a r t i c ip a t ief o nds te v ergr ote n hu n vr uch ten he bbe n afge w or pe n. Ui ter aard is het we l zaa k o p de ze w i jze ve rder t e g a a n e n d e d e e l nam e o o k i n d e t oe k om s t z o vee l m og e l i j k pr ob e r e n t e s t imu le r e n . M e d e g e zi e n d e lichte daling ten opzic hte van 2007. He t ho gere a an ta l b i jst an dsc l ië nte n da t op ee n traject zit gee ft aan dat er hard gewe rkt wordt aan re ï nteg rat ie i n de m aat sch a pp i j o f het ar be ids pr oce s. De so nda n ks za l re ï nte grat ie in het arbe id sproces niet altijd tot de mogelijkheden behoren . In e e n a a n t a l g e va l le n za l s oc i a le a c t i ver in g het maximaal ha albare blijven. Gezien on s blijvend g r o t e a a nde e l va n o u d e r e b i j s t a nds c l ië nt e n za l s oc ia le act i ver ing o o k in 2 0 09 on ze aa nda cht hebben. We moete n ons r ealiseren dat de e conomisc he situ at ie de gr ootste invloed hee ft op de w e r k lo o s he id e n d a t o n ze i n v loed s le c hts bepe r kt i s . D it ne e m t n ie t weg d a t w ij o n s b l i j ve n i n ze tte n o p h et toe le iden va n c l ië nte n na ar bet aa lde ar be id. Uiter aard zijn we we l t evrede n met de 27

re su lt ate n op d it terre in. De kred ietcr i sis d ie zich in het la atste kwartaal van 2008 heeft ge ma ni fes teerd za l i n 2 00 9 ee n nade li ge i n v loed g aa n he bbe n o p de we rk lo o s heid . F i n a nc i ën d o e l g ro e p (v e rs ch i l l e na n a l ys e t e n o pz i ch t e v a n d e b e g ro t i n g ) D e ze d oe lg r o e p ken t e e n o ve r s c h ot va n o nge veer € 3 du ize nd ten o p zic hte va n de beg rot ing. D it o versc h ot wo rdt met name ve ro or zaa kt do or ee n lagere rea lisa tie op de b ijs ta nds ver len in g. Vo or wat be tre ft de n orm b i jsta nd ge ldt d at s pra ke i s va n mi nder u it ga ven da n aa n va n ke li j k b egr o ot wa s. De extr a in zet o p re ïn teg rat ie van c li ë nte n heeft daar bij ee n be langr ijke rol ge spe eld . realisatie realisatie realisatie begroot realisatie saldo Product / Doelgroep

Gebrui kers So c i a l e v o o r z i e ni n g en 190 B ij s t a nds ve r len i n g 191 Minimabe le id 196 I oa w/ I o a z 197 W e r k l oo s heid s - e n W e r kg e leg e n he id p r oj . T ota a l D oe lg roe p Geb rui k ers S oc ia le v o or zi en i nge n

28

2005

529 143 -2 56 726

2006

523 116 -38 52 652

2007

674 132 -27 44 824

2008

697 149 12 65 923

2008

668 161 15 75 919

2008

29 -12 -3 -10 3

Jongeren V e r t a li n g mi s s i e i n do elg r o e p D aar waar on ze m is s ie sp ree kt o ver a and ac ht e n r ui mte voo r de o nt wikkel i n g va n o nze i n wo ner s, w o rdt ee n be la ng ri j k dee l va n d eze a and ac ht g eri c ht o p de ze d oe lgr oe p. A l w as he t al l ee n ma ar v a n we g e het bre d e p a l le t a a n o nd e r wi j s m og e l i j khed e n d a t w i j b ie d e n. W a t w i l de n w e be r e i k en ? W i j wi ll en on ze jeugd i ge i n wo ner s t oer uste n met t al ent en vo or een vo l wa ard ige dee ln ame aa n de m aat sch ap p ij . Om di e d oe ls te ll i ng te b ere i ke n heb be n w i j ex tr a a and ac ht v o or de j on gere n d ie in e e n s l e c h t e s t a r t s itu a t ie v e r ke r e n. B ij het r e a l ise r e n va n o n ze d oe ls t e l l i ng b i e d e n w i j m a x i m a le ruimte aan de oude rs/ verzorge rs en de je ugd ige n ze lf om aan de doelste l ling inhoud te ge ven. On ze in ze t is da aro m i n b e la ngr i j ke m ate fac i l itere nd. Do or h et b iede n va n pr og ramm a’s aa n de j eugd wi l le n we vo ort s bere i ke n d at de je ugd komt t ot vorme n va n ti jd sb est edi ng d ie gee n ove r la st ver o or za ke n vo or a nde ren . H e b b en wi j b e r ei k t w a t wi j w i l d en? Je ugdgez ondheids zorg (JGZ) / Elek t ro n is ch K i nd D o s s ier (E KD ) De GGD hee ft in 2008 het EK D in g ang ge ze t. W i j he bbe n beslote n om de JGZ 0-4 jar i gen los te m ake n u it Ica re e n per 1 ja nu ar i 2010 aa n te slu ite n bij de integ ra le J GZ-org anisat ie va n de GGD. I n 2 0 0 8 hee f t d e g e z i nsc o a c h 5 g e zi ns s y s t e m e n g e hol pe n. H e t i s e e n a r bei d s - e n k os t e n in t e n s ie ve w e r ks o ort . D e r h a l ve heb be n w i j be s l o t e n d e ze f u nct ie n ie t vo o r t t e zet t e n . N o ord e r m a a t ontwikke lt ee n variant waar bij de inter ve nt ie op tr aject basis kan worde n inge koc ht . V o o rz ie n ing e n v oo r j o ng e re n He t over leg met jonge ren heeft gele id to t 3 keu zer ic ht i nge n: ee n acco mmo dat ie/ o ntm oet i ngs p lek a an de wes tk a nt v an Hare n, een oe fe nru im te voo r p op ba nd je s bi j he t CKC e n ee n ha ng p le k i n N o ord la r e n. W i j o nd e r zo e ken d e m og e l i j khed e n o m de ke lder van het Cloc kh uys waterdic ht te m a ke n. W ij z i j n n a d e zo m e r i n o ve r leg g e g a a n om samen met jongeren om de mogelijkheden van e e n o nt m oet i n g s p le k i n h e t B oe r e m a p a r k t e ver ke nne n. H e t bl i j kt ge e n e e nvou d i ge opgave om de w e nse n va n j o n gere n op éé n l i jn te bre nge n met de we nse n va n om w on ende n. Vo or de rea l is at ie v a n de acc omm oda ti ewen se n zu l le n we o ok exter ne ge ldb ron ne n/ i n veste ri ng sf o ndse n v oo r jeugdvoorzie ningen aanboren. S ubs idie pe uters peelz aalw e rk W i j he bbe n met de St ic ht i ng K i ndero p v an g H aren ee n n ieu we meer jar eno v eree nk oms t a fge s lot en e n a fs pr a ken gema akt over de su bs idie voo r 14 da gde len pe uter sp eelzaa lwer k in Hare n e n d e d or pen . In re la tie t ot het aa nt al dagde le n is de su bs id ie om ho o g ge gaa n. Ce nt rum Je ugd e n Gez i n (CJ G) I n 2 0 0 8 he bb e n wi j o ve r l e g g e had m e t he t ve ld ov e r de kaders va n het CJG Haren: dichtbij , ko rte lijnen, gebruik make nd va n be staande structuren, betrekke n va n onderwijs en hu isartsen. Deze k ader s zi j n in ja nu ar i 2 00 9 a an de gemee nte raad v o or ge legd. W i j b l ij ve n in zette n o p het v i nde n e n b i nde n v a n jo n g e r e n e n h e t o nd e r h oud e n e n ve r ste rke n v an d e z or gstr uctu ren r ond j eu gd . D it h e b be n w i j o p g e n ome n i n d e m e e r jar e n be s c h i kk in ge n me t de gesu b sid ieerde i n ste l li nge n. I n 2 0 08 het inloopspree ku ur JGZ/ AMW voort gezet. D i t spree kuu r wordt ee n be lan gr i j k ond erdee l va n de f ro nt o ff ice va n het CJ G e n vo or ziet i n ee n be h oe fte va n met na me ouders met kle i ne ki ndere n. I n p r o v i nc ia a l ve r b a nd w e r ke n w ij a a n d e in v oe r i ng va n het s i gnaler ingss ystee m Z org voor Jeugd. D it sy steem wo rdt ee n be la ng rijk o nderdee l va n de ba cko ff ice van he t CJG. V o or ee n ou treac he nde b ena der i ng hebbe n w i j e x t r a a f s p r a ke n g e m aakt m et het maatschappe lijk werk. In de 2e he lf t va n 2 0 0 8 hee f t het m a a t s c hap pe l i j k wer k o p OB S d e W is s e l e e n pi l o t Maa t s c ha p pe l ij k we r k o p s c h o ol u it g e voe r d , w a a r d o or d e l i j n va n d e s c h o ol met het AM W aanzie nlijk is verkort. We e rba a rhe ids t ra i n ing I n o ve rle g met het ba s is o nder w i js he bb en we een re ge li ng on t wo rpe n wa ar b ij iedere sc ho o l ee n b i jd r a g e k a n a a n vr a g e n. S c h o le n ku nn e n ki e ze n uit 3 succ esvol ge ble ken met h ode n voor

29

v e r s t e r k in g v a n d e we e r b a a r he id. I n 2 0 08 ( s c h ool j a a r 2 0 0 8/ 2 0 0 9) h e b be n 1 0 ( va n d e 1 1) s c ho le n ee n ber oe p ged aa n o p de ze rege l in g. B OS - i mp ul s He t B OS (Bu urt, Onderwijs e n Sport) - project is i n 2 0 07 v a n s t a r t g e g a a n. H e t d oe l va n d e B OS i m pu ls i s om d o or midde l va n s po rt - e n be weegac t iv ite i ten ac hte rst a nden weg te werk e n da n we l i n t e l o pe n. H e t k a n h ie r b i j g a a n om a c h t e r s t a nd e n o p h e t g e b ie d va n g e zo nd he id, we l zi jn , o nd e r wi j s , o p voed i ng of s p ort en be wege n. De ac t ivite i ten zi j n h ier b i j ge ri cht op de lee ft i jds gro ep 4- 18 ja ar. I n t ot a a l kr ijg e n w i j va n het r i jk t ot e n m e t 2 01 0 o ng e ve e r € 2 0 0 d u i ze nd v o or d e u it v o e r in g va n d it pr oject. In 2008 is er door de GGD een “Jeugdgezond he idsenq uête” uitgevoerd. Naast deze enquête zijn de ge ge ven s van de fys ie ke met i nge n i n g roe p 6 en kl a s 2 va n het v o ortge ze t o nde rwi j s ver za me ld. Er i s vo or ge koze n om na ast de ze t wee ge ge ven sst ro me n gee n ap ar te t uss ent i jdse B OS -met i ng u it te vo ere n. Rede ne n hier voo r zijn de extr a be la st in g vo or het o nder wijs en de vr aag of de tus se nt ijdse met i ng naa st de b est aa nde met in ge n v o ld oe nde ext r a e n n o od za ke l i jke inf or m a t ie o p le ve r t . In o v e r e e nst e m m i ng m e t d e r e g io G r o nin g e n is b e s lo te n a a n het e i nde v an de pr o ject een e i ndmet i ng uit te voeren. V e rze l f s ta nd ig i n g ope nb aa r bas is o nd e rw ijs S ame n me t h et gemee nte bes tuur van Ty na ar lo h eb be n w i j in 2 00 1 een in te nt ie ove ree n kom st o nd e r t e ke nd om o p het t e r r e i n v a n het o pe n baa r p rima ir o nd e r w i js , w a a r m og e l i j k e n n u t t i g , s a m e n t e we r ke n. O p d e e lt e r r e i n e n ( le e r l i ng e n z org e n in t e g r a a l pe r s o ne e ls be le id) we r d i n 20 0 8 a l s am e nge we r k t . On s d oe l was o m in 2008, in g oed over leg met de gemee nte Ty na ar lo , de G M R-en e n per s onee l, ee n fusie te re alisere n door ee n nieuwe st icht ing o p t e r ic ht e n e n het pe r s o ne e l ( i nc lu s ie f s t a f ) h i er in o nder te bre nge n. On da nk s de e no rme ti jd s d r u k zi j n w i j e r i n g e s la a g d d e ze f u s ie per 1 j a nu ar i 2 00 9 to t s ta nd te bre nge n. Res u lta at is een n ieu we st ic ht i ng B aa sis , waa ri n het pe rs on eel v a n zo wel de sta f bure aus va n be ide ge meen ten al s he t onde rwi j ze nd per so ne el va n a l le o pe nb are ba sissc holen in Hare n e n T y naar lo is onde rge bra cht. Onde rh oud sch oolge bouw en D e o nd e r h oud s ko s t e n vo o r s c h o ol g e bo u wen zijn opnieu w tege n he t licht gehoude n. Sam en met de s ch o ol be sture n vo or ba si s o nder wij s e n spec i aa l o nd e r w i j s is e e n p la n n ing o pg e s t e ld w a a r in he t groot onderhoud dat wordt uitgevoerd door de gemee nt e zo vee l m og e l i j k a a ns lu it o p h e t pre ve nt ie f o nde rh oud do o r de sc hoo l be stu ren. H ie rdo or wete n be ide part i je n wa ar ze aa n t oe zi jn , worde n er gee n over bod ige kos te n ge maa kt en verg t het opst e ll e n v an he t j aar l i jk se hu isvestingsprogramma m i nder o verl eg. To ch kome n e r we no g we l o n voo r zien e werkzaa mhede n vo or, me t na me d oo r ver b orge n ge bre ke n a an r io ler in ge n en c o nstr uct ie s. Met de ze kos ten is gee n re ke n ing ge h oude n in h e t e g a l is a t ie f o nds g r o ot o nd e r h oud . De prijze n va n met nam e m ater i alen zijn de la at s t e j a r e n f li nk g e s t e g e n. O o k k r ij g e n w e t e m a ke n met aangescherpte wettelijk ve reisten. Bij het aanbrengen van nieuwe dakbedekking is het verplicht o m o ok vo or zie n in gen vo o r va lbe veilig in g a a n te bre nge n. Oo k hie rmee is n og gee n re ke ning g e h ou d e n i n het e g a l i s a t ie f o nds . I n he t ge val va n g ro ot on der ho ud wo rdt er i n over leg met de sc ho o l bestu ren ge ke ken of er aanpassingen ku nnen wo rden meegenomen die het binnenklimaat kunne n ver bet ere n. Wanneer er nieuwe kozijnen worden aange brac ht, be kijke n we d e m og e l ij kh e d e n vo or h e t a a n br e nge n v a n d u b be l g la s . H e t s c h o o lbe s t u u r ka n zo het e ne r g ie ve r bru i k t e r ug bre nge n. D i t ha ngt sam e n m et de s u p p le t ier e g e l in g d ie van a f 20 1 0 w or d t in g e voe r d t er vervanging van de overschr ijdingsregeling. Bij de Mee nt in G l imme n zijn de ze maa tre ge len a l g enomen. I nt e g r aal Huis ve s t i ng s P l a n 2 0 0 9 - 2 0 12 Het Integraal Huis vestingsPlan (IHP) is geactualise e r d v oo r d e j a r e n 2 00 9- 2 0 1 2 e n i nm id d e ls d o or de gemee nter aad goed gekeurd . In het I HP zijn ee n a a nta l be la ng rijke s peer pu nte n gen oe md d ie in d e k om e nde 4 ja r e n w or d e n u it g e we r kt.

30

Er i s o nder zo ch t ho e het aa nta l le er lin ge n zic h de k ome nde jare n gaa t on twi k ke le n e n b i j wel ke s c h o le n d it le idt t o t u it br e id i ng e n. D e n og t e b ou w e n wo n i nge n i n D H E h i e r in n ie t m e e g e no m e n , o m d a t hie r ov e r n og t e vee l o nd u ide l ijk h e id b e s t a a t . De kome nde 4 j are n za l vo or a l wo rde n i nge zet op het rea l isere n van de ni eu wbo uw vo o r de Brede School in Oo sterhaar. Er moet ge z a m e n l ij ke n ie u w bo u w kom e n o bs d e W is s e l e n d e i ns t e l l i ng e n d ie nu i n het sem i - perma ne nte ge bou w Oc to pu s zi j n ge hu is ve st. Oo k g aan we o p zoek na ar ee n o p l os s in g v oo r het r u imt e t e k or t va n h e t Z e r n i ke C ol lege aa n de Weste rse Dr i ft. H ier vo o r z i jn 3 s cen ar io 's om sch re ven va ri ëre nd va n het v er va nge n va n de hu id ige n o od lo k a len t ot ge he le n i eu wb ou w v a n de sc h oo l . We w i l len i n 20 0 9 d ui de l ij k he id he bb en o ver h aa l ba re op lo s si ng en die v erder ku nne n w orde n ui tge we rk t. A a npa sse n en m ode r n is e re n s ch oo lge bo uw en Er i s i n 2 008 hard ge wer kt aa n het aa n pa sse n e n m oder n ise ren va n ee n gro o t a an ta l sc ho le n. Na ee n lange we g van aanbe sted i ngen is er ee n st art gemaakt m et de re novat ie en u it bre id ing van Visio aan d e Rijksstraatweg. Er worde n 2 ex tra lo k a len g e b ou wd e n he t g e b ou w g a a t i n f a s e n z ow e l i n ter n al s exte rn o ver de ko p. H ie rdo o r ka n de sc ho o l wee r ee n fl i n k a a nta l j are n voor ui t. I n Ob s de Mee nt en cb s de Ma rke in G l imme n zi jn a an p ass i nge n u it ge voe rd i n het k ader v a n o nde rw i j sk un d ige o nt wik k el i nge n. De sc ho le n zi jn ge hu isvest in markante gebouwe n die niet meer vo ldede n aan ond er wi j s va n de ze t ijd. Met de a anpassingen is er ruimte ge rea l isee rd voor het wer ke n in kle ine groe pjes e n de wer kplek voor leer kr ac hte n is ver beterd. Gbs de Mikke lhor st heeft ook een met am orf ose onderg aa n. E r is een volwaard ige ru im te ge kome n v o or h e t per s o ne e l e n d e d ir e c t ie e n h e t s pe e ll o ka a l is om ge t ov e r d t ot e e n m u l t i func t i one le r u imte. O o k is e r i n 2 0 08 e e n jur id is c h k a d e r v a s t g e s t e ld wa a r b in ne n 1 4 4. 00 0, - be s c h i k ba a r w o r d t g e s t e ld a an de sch o le n v oo r s pec ia al onde rwi j s v o or het re a li sere n van pra kt i j k lok a le n. I n 2 00 9 is er a an v ul le nd no g 5 9. 0 00 ,- b esc h i kb aar ge ste ld v o or de My ty lsc ho o l. De sc ho l en i n Ha ren he bbe n p l a nne n i nged ie nd me t a l s d oe l het ver beter en va n de t oe le id i ng va n de l eer l i nge n na ar ar be id. De a a n p a s s i ng e n z i jn i nm id d e ls o p 2 s c h o le n i n u i t v o e r in g . V e rpl aats i ng Gro ni ng e r b uit ens cho ol Het overleg met de gemeente Gron i ng e n a ls sc hool be st u ur van d e Gron inger Buit enschool he bb en ge le id to t een c o ncret is er i ng van de p l a nne n. De p la n nen voo r het verp la ats en van de Gr on i nger Bu it en sc ho ol zi jn iets con crete r ge wo rde n. I n 2009 wi l le n we beg i n nen met de sta p pen d ie ge n ome n m oete n worde n om de ver p la ats i ng n aar d e Myt y l sc hool ook wer ke l ij k t e r e ali se r e n. ICT-onderwijsproject In overle g met de deelnemende schoolbesturen is be sloten dat de gemeente Haren geen regierol mee r s pee lt in het IC T- pr o ject. De dee lneme nde s ch o le n hebb en de afge lo pe n jare n fo rs geïnvesteerd in scholing, ha rdware en software. Ook he t be heer ver loopt goed . M et de ze ba gage en voor waarden zijn de scholen nu prim a is staat om eigen keuzes te maken in het gebr uik van ICT in de kla s d ie rec ht d oet a an de eigen onder w ijsku nd ige visie. We kijke n a ls gemee nt e ter ug op ee n succesvol project e n zijn blij dat we het pr oject zo af he bben kunnen sluite n. B i bl io t h e e k On ders taa nde gra f iek laat z ie n d at het be re ik v a n de b i bl i ot hee k o nder de H are ner j o nge ren b e h o or l i jk is g e s t e g e n van 8 9% n a a r 9 7 %. A a n ge z i e n wi j i n d e beg r o t in g u it g i ng e n v a n e e n perce nt age van 80% e n er een for se st ijging hee ft plaat sge vonde n t e n opzic hte van 2 007, vi nden w i j d a t w i j in d it o p z icht z i j n g e s la a g d i n o n ze d o e ls t e l l i ng .

31

Jeugdleden bibliotheek in % Harener jongeren (<18 jaar) 120% 100% %

80% 60% 40% 20% 0% 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

jaar

Onde rs ch rif t: Dez e g raf ie k la at z ien d at he t b e re ik va n d e b ibliot hee k onde r de Ha re ne r j o nge re n voor het t weed e a ch te ree n v olg en de ja ar is t oe ge n ome n ( *he t bet re ft h ie r alle je ug dle de n, dus oo k d ie n ie t i n de ge mee n te H a re n w o ne n, maa r excl usief s ch oli e re n). In de onderstaande grafie k is te zie n d at het aa ndeel va n de jongeren in het ledenbestand van de bibliot hee k de laat ste twee jaar is gestege n t ot 58% e n oo k steed s verde r b o ven he t la ats t be kende l a nde l ij k pe rce nta ge komt te l igg en. We kun ne n h i ermee ste ll e n da t oo k de b i bl i ot hee k ee n b e la ngr i j ke b i jd r a g e lever t a a n he t r e a l i s e r e n van on ze doelstellingen op het gebied va n jongeren.

Aandeel jongeren in ledenbestand 70% 60% 50% 40% %

Aandeel jongeren in bestand Haren Aandeel jongeren in bestand landelijk

30% 20% 10% 0% 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

Onde rs ch rif t: Dez e g raf ie k la at z i en d at he t a a ndee l j o ng e re n in h et l ed enbes ta nd van de bibl iothee k voor het d e rde a chte r een v o lge n de jaa r is t oeg e no me n ( *De la n del ijk e c ijf e rs z ij n h ie r n iet o pgen o m en , om da t deze o ve r 2 0 0 8 n ie t b e s c h ik b a a r z ij n) . Cent rum voor Kunst en Cultuur He t bere i k va n het CK C o nde r de Hare ns e jo ng ere n is ge stegen va n 1 6, 1 % i n 2 0 07 n aar 1 6, 4 i n 2008 en zit daarmee ruim boven de streefwaarde va n 1 5 %. H e t a a nt a l jo nge r e n d a t c u r s u s s e n v ol g t a a n h e t C K C is i n 2 0 0 8 e c ht e r g e d a a ld t e n op z ic ht e v a n 2 0 07 . W e ku nnen per s a ld o w e l s pr e ke n v a n ee n p os it ie ve o nt wikk e l in g op het v l ak v a n dee l name v a n de Ha re nse j o n gere n a an de le sse n v a n het CKC .

32

Aantal leerlingen CKC onder 21 jaar in % van Harener jongeren (<21 jaar) 17,0% 16,5% 16,0% 15,5% 15,0% 14,5% 14,0% 13,5% 13,0% 2003

2004

2005

2006

2007

2008

Onde rs ch rif t: Dez e g raf ie k la at z ien d at he t b e re ik ond er de H a re ns e jonge ren is geste ge n. He t a and eel va n de j o ngere n i n het l eer l i nge nb esta nd van he t CK C i s t oege no men te n o p zic hte van 2 0 0 7. I n t o t a a l is 7 0 % va n het le e r l in g e nb e s t a nd va n he t CKC onder de 21 jaar, tegenover 65% in 2 0 0 7. H ie r m e e k u n ne n we s t e l le n d a t het C K C e e n be la ngr i j ke b i jdr a g e lev e r t a a n d e o n t p l o oi i ng s k a nse n v a n jo n g e r e n in de gemee nte Hare n.

%

Aandeel jongeren in leerlingenbestand CKC 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Aantal leerlingen 21 jaar of ouder Cursussen Aantal leerlingen 21 jaar of ouder Scholing muziek Jongeren onder 21 jaar Cursussen Jongeren onder 21 jaar Scholing muziek

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

O n de rs ch r if t: He t a a nde el va n de j on ge re n i n h et l ee rl i ng e nbes ta nd van h et C KC is t oe ge no m en. Lede n sport vere niginge n In onder st aand s taa fd iagr am is te zien da t 54% va n de lede n v a n de Ha ren er s por t vere n ig in ge n jeugdleden betreft, tegeno ver 48% in 2007. Het aant a l jeugd lede n is st a biel te n o p zichte v a n 20 0 7 M e t nam e het a a nt a l s e ni o r e nled e n bi j d e b i nnens p or t is i n 20 0 8 a f g e nome n. D e ver ho u d i ng j e u g d le d e n/ s e n i or e n le d e n is h ie r d o or i n 2 0 0 8 ver anderd. Het aantal je ugdleden is groter dan het a a n t a l s e n i ore n led e n. D a a r naa s t i s het t ot a a l a a nta l jeu g d le d e n e ve na ls in 2 0 0 7 g r ote r d a n beg r o ot . W i j ku n nen der ha l ve con c ludere n da t het aa nta l je ugd lede n o n s t ot te vrede n heid s temt .

33

Verdeling leden sportverenigingen

%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Buitensport seniorenleden Binnensport seniorenleden Buitensport jeugdleden Binnensport jeugdleden

2005

2006

2007

2008

Jaar

Onde rs ch rif t: Dez e g raf ie k g eeft het aa ndee l va n de j ong e re n bij de s port ve renig ingen w ee r. Dit aa ndeel is e ve nal s i n 2 00 7 o o k in 2 0 08 ve rd e r g e s t e g e n .

Aantal

Leden sportverenigingen 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0

Binnensport seniorenleden Buitensport seniorenleden Buitensport jeugdleden Binnensport jeugdleden

2005

2006

2007

2008

Jaar

L e e rp l i ch t Vanaf 2005 werkt de gemeente Haren met het Schoolf ir s t m od e l. E e r s t b in ne n d e r e g io G or e c ht e n v a na f 1 f e b r u a r i 2 00 8 z e l f s t a nd ig b i nn e n d e e ig en g e m e e nt e . D oe l va n S c h o o lf ir s t i s jo n g e r e n va n 1 6 t ot en met 2 3 j a a r i n b e e ld kr i jg e n d ie nog gee n star tkw alif ic at ie of bet aa ld wer k h eb be n e n ver vol ge ns to e le idi ng n aa r ee n sch o li n gs - o f ar be ids tra ject . Om Sc ho o lf ir st Hare n verde r u it te wer ke n va n adm i n istr at ief m ode l na ar mee r pra kt i sc h m aat wer k wordt in 2009, wa ar mogelijk, de rela tie gelegd met het Particip atie bud g e t e n e ve n t u e e l d e i n v oe r i ng v a n d e we r k le e r p l ich t . He t ver zu imb e le id te n aan z ie n v an p re ve nt ie va n s ch o ol ve rz u im we rk t g oed. Oo k het af ge lo pe n j a a r he e f t d e lee r p l ic hta m bte na a r d oo r v oo r n a m e l i j k p r e v e nt ie ve i nt e r ve nt ie wee r vee l lee r l i ng e n op h et goed e s po o r naa r ee n sta rt kw a li f ica t ie ge ze t. We l w as het o p ma ke n van ee n pr oce s ver b aa l v oor z e s le e r l in g e n wet t e l i j k g e z ie n no od za ke l i j k.

34

In de onderstaande twee grafie ke n is d it i n aa nta l le n u it een ge zet.

Leerplicht aanpak te laat komen

120

w eer naar dezelfde school 100

Zonder interventie w aarschuw ing i.v.m.luxe verzuim

Aantal

80

proces verbaal nog in traject

60

vrijstellingen verhuizing

40

alternatieve leerroute 20

plaatsing hulpverlening plaatsing speciaal onderw ijs

0

plaatsing op andere school 2005

2006

2007

2008

Jaar

Onde rs ch rif t: He t aantal leerplich tge valle n is toege nome n. I n de g raf iek me t leer p l ic ht meld i nge n is te zie n d at het aa nta l me ldi ng en f li nk i s ge st e ge n. E r is f l i n k in g e zet o p d e a a n pa k va n j o nge r e n d ie v a a k te laat op school komen (22). Naast dat het aantal succesvolle inter ve nt ies met 15 is toege n ome n is het aant al luxe ver zuim ook met 5 toege n ome n. H ie r l ij kt e c h t e r e e n kente r i ng in t e k o m e n wat vo l g e nd ja a r t e z ie n za l zi jn . RMC 50 40 Aantal

30 20 10 0

2005

2006

2007

2008

11

7

28

20

psychische problemen

2

0

3

zwangerschap

1

0

0

geen motivatie

2

3

2

succesvolle interventie

uitstroom zonder interventie

6

1

5

3

nog in traject

8

9

11

9

Jaar

Onde rs ch rif t: D it st aafd i ag ra m gee ft h et aa ntal RMC mel d inge n wee r e n de res ult ate n d ie door int e rve nt ie va n d e le e rpl icht ambte na a r z i jn beha ald. V o or w at betr eft RM C zie n we ee n l ic hte d a li ng in het aa nta l RM C -me ld inge n. H ier v oo r i s gee n d u ide l i jk a a n w i j s b a r e o or za a k. Er i s ee n l ichte st i jg i ng v a n het aa nta l j o ngere n da t bi j RM C i s gem eld met psyc hisc he pr obleme n. De be ge leid in g h ier va n is vo or al s no g m i nder int en s ie f omdat de ze pr o b lem at iek eer st aa nge pa kt 35

wordt voordat er RMC-tr aject bege le id ing inte nsie ver wordt inge zet. De jongere blijft ec ht er we l in b e e ld . He t a an ta l do o rver wi j zi nge n na ar het sp eci aa l (b as i s ) onde r w i js was in 2 0 05 4 le e r l i ng e n , i n 2 00 6 5 l e e r l i ng e n, in 2 00 7 3 l e e r l i ng e n e n in 2 00 8 4 l e e r l i nge n. D it i s te n op zich te van he t t ot aa l a a nta l leerlingen 0,23%. In de begrot ing hanteerden wij n og e e n s t r e e f w a a r d e va n m a x im a a l 0, 2 5 %. W a a ro m h eb b e n w i j dat w e l/ g e d ee l t e l i jk / ni et b e re i k t? He t bere ik on der de H are ner jo ngeren va n zo wel de b ibliot hee k, het CK C, a ls d e haren er s p ort ver en igi n ge n is ges tege n. Da arna ast is het aa ndee l j o ngere n b i j zowel de b i b li ot hee k, het CKC als de sportverenig ingen in 2008 gestegen. We vin d e n d a t we i n o nz e d oe l s t e l l i ng e n vo o r wat b e t r e f t het ber e i k v a n d e i ns t el l i ng e n i n 2 0 08 zi j n g e s la a g d . W i j zi jn te vrede n o ver het res u lta at va n het co mmu nicat ietraject met jonge re n o ve r vo o r zie n i ng e n . De i n sp ire ren de ge s pre kk e n e n oo k h et o nder zoe k va n FL OOR ( Jo nge ren -d en knet wer k) he b be n v e e l i nf or m a t ie o pg e le ver d o ve r d e we nse n v a n j on g e r e n. W ij zijn verh eugd dat wij ee n aa nb od to t op voed ings o nderste un ing he bb en ger ea liseerd e n de k a d e r s v oo r h e t C J G e ind 2 0 08 d u ide l i jk zi j n g e w o r d e n . Wat is de oorzaak van dat wel/gedeelteli jk/niet bereiken? D o or d iver se ger ic hte act ie s is he t bere ik van de b ibliot hee k o nde r de Hare ner jo nge re n ge ste gen. D aar na ast i s het aa nt a l H are ner j o nge ren geda a ld. Do or di t l ag ere aa nta l Hare ner jo nge ren va lt het bere ik ond er de Ha re ner jongere n u iter aard nog gu nst iger u it. He t bere ik on der de jo ngere n b ij het CK C is met n ame h o og ge b leven do or de dee lname aa n het kinde rko or. D o or de g oede kwa lite it va n de less en is de be lan gs te lling h ier vo or ex p lo s ie f ge stege n . Wa t le re n wi j da a rva n? U i t het v o org a a nd e b l ij kt d a t w i j het ber e i ke n van on ze d o e l s t e l l i ng e n ni e t g e hee l ze lf ku n ne n b e ïnvl oede n. Onda n ks dat he t bere i k o p versc hi l le nde o nderde le n b ij de H are ner je ugd i s geste ge n, b l i j kt d a t d i t g r ote nd e e ls w or d t ve r oo r za a k t d oor externe factoren. Dit neemt echter niet weg dat we we l te vrede n zijn o ver de bere ikte resu lt ate n. We kun ne n s te ll en dat ver sc hi l le nde g rot e pr oje cte n i n 2008, zo a ls he t pro j ect V is i o en het pr o ject v er p laa ts i ng G ro n i nger Bu it en sc ho ol , la ng er du re n d a n v a n t e v or e n g e p la nd . D e o or z a ke n h ie r van liggen veelal bij externe partijen, waarvan wij afhan ke l i j k z i jn v oor d e u it v oer i ng. W e l l ic h t m oe t e n w e o p s om m i g e t e r r e i ne n va n t e v or e n d e p la n n ing i e t s m inde r a m b it ie u s in s t e ke n. F i n a nc i ën d o e l g ro e p (v e rs ch i l l e na n a l ys e t e n o pz i ch t e v a n d e b e g ro t i n g ) He t po s it ie ve sa ld o va n € 3 01 du i zen d op de ze d oe lgr oe p ka n a ls v o lgt w o rden ver kl a ard: - Ee n ( n adeli g) versc h i l va n €. 71 d ui zend in verb a nd me t hoge r da n geraa mde ko ste n va n he t o pe n ba ar bas i so nder wi js a ls gev o lg va n de orga n is at ie -o nt wi kk e l in gen b i j De Mee nt en De R ies hoek e n a ls gev o lg va n de vo or bere id i ng van de ver ze lf sta nd ig i ng/f us ie pe r 1 ja nu ar i 2009. - Ee n ( vo orde l ig) ve rsch i l va n €. 277 du i ze nd da t vo or tvl oei t u it de ve rze lf sta nd ig in g/f us ie van het o pe n ba a r bas i s o nde r w i js per 1 ja nua r i 2 0 0 9. I n voorgaande jaren werd het ver p l ic ht e ja a r ver s l a g v o or h et o pe nb aar bas i so nde rw i j s (da t d ie nt al s s ub s id iev eran t wo ord i ng r ic ht i ng het M i n is ter ie va n OC W) pa s op gem aa kt nada t het gemee nte l i jk jaar ver s lag gereed w as. De e ffecte n die v o or tv l oe iden u it he t ond er wi js ja ar ver sl ag , waa ro nder de de k k ing v an het r es u lta at m idde ls o nt tre k kin ge n a a n het e ig e n ver m oge n v a n he t o nd e r w i j s ( d a t in het gemeentelijk ja arverslag staat vermeld onder de voor zie n inge n), we rden in de gemeente lijke boekhou d i ng p a s in he t v ol g e nd e b oe k j a a r g e b oe kt . I n ver ba nd me t de ver ze lf sta nd ig i ng/f us ie was he t es se nt iee l om ee n zu ive r b ee ld te he bb en va n de f i na nc ië le po s it ie v an het o pe n baa r o nde rwi j s per b al a nsda tum. Da aro m is h et ja ar vers l ag o nder wij s 2 0 0 8 ve r v r oe g d o pg e s t e ld e n z i j n a l le m u t a t ie s d i e h ie r u it voo r t v l oe i e n ver we r kt in d i t g e m e e nt e li j k ja ar vers lag. He t voord eel is du s het ge vo lg va n ee n fi na nc ieel - tec hn ische “inha als lag”. - E e n ( v o or d e l ig) ve r s c h i l v a n €. 8 9 d u i ze nd a ls ge v o lg va n w e l ge raa md e , maa r no g n i e t u it g e voe r d e a c t iv it e i t e n, w a a r o nd er d e a a n le g v a n e e n a vo nt u u r l i j ke speelp laats en onderhoud van best aa nde spee lplaat sen €. 66 d u izen d e n jeugdbe le id €. 22 duize nd. 36

- Over ige ver sch i l le n €. 6 du i ze nd vo o rde li g.

Product / Doelgroep

Jongeren 142 Jeugd 310 Op enbaar Basis Onderwijs 315 Weer Samen na ar School 320 Ov erschr.regeling Bijz. Basis Onderwijs 331 G e m e e nt e l i j k O n d e r wi j s b e l e id 344 Volwassene nonderwijs T ota a l D oe lg roe p Jo ngere n

realisatie realisatie realisatie begroot realisatie saldo 2005 2006 2007 2008 2008 2008

366 260 0 13 2 . 33 4 4 2 . 97 8

396 232 6 53 2 . 27 7 8 2 . 97 1

418 198 5 63 2 . 40 2 8 3 . 09 4

586 154 0 9 2 . 53 2 7 3 . 28 8

493 -99 7 52 2 . 52 3 10 2 . 98 7

37

93 253 -7 -43 9 -3 301

Gebruikers Zorg V e r t a li n g mi s s i e i n do elg r o e p O n z e a a nd a c h t v oo r we l zi j n, m a a r o ok het o pe ns t a an voor init iat ieve n zijn ce ntr a le e leme nte n uit de mi ss ie v oo r o n ze d oe lg roe p Z or g. Of he t nu gaa t om het op l o sse n d anw e l verm i ndere n v an p r oblem en va n in wo ner s, het be v ordere n van de ze lf sta nd ig hei d va n oude re n e n geh and ica pte n, d e o p v an g e n in b urge ri ng v a n v luc hte li n ge n, de i nd icer i ng v an zorg vr age n o f he t tre ffen va n p r e ve nt ie ve m a a t r e g e len o p h e t te rre in va n de ge zo nd he id. W a t w i l de n w e be r e i k en ? W i j w i ll en de i nwo ner s va n Hare n z o vee l moge lij k in s taa t s te l le n ze lf stand ig te f unct i onere n. Oo k o udere n en ge ha nd ica pte n m oete n ee n vol waard ige en ge ïntegreerde plaat s i n d e s a m e n le v i ng h eb be n. V oor ied eree n mo et e r ee n laa gdrem pe l ige toe ga ng z i jn t ot med isch e - e n zorgvoorzieningen. H e b b en wi j b e r ei k t w a t wi j w i l d en? WMO H e t be le ids pl a n W m o " T h u is i n H a r e n , g oe d v o or elka ar!" is in februari 2008 door de ge meen tera ad va stg este ld. V oo r de ko me nde 4 jaa r zijn 22 bele ids voo rneme ns vas tges te ld. De ze b e le ids vo orn eme ns zi j n v o or ee n dee l ver taa ld in pre stat ie afs pr a ken en va stge le gd i n meerjarenbeschikki ng en met welzijnsorganisatie s. Dit pr oces is met de diverse budgetin stellingen c on str uct ief e n p os it ie f v er l ope n. Do o r de o vern ame v a n de wer k za am hede n va n Pr is ma d o or T or i on he eft de lo ka le v er an ker i ng v an v oor z ie n i nge n e en be l an gr i j ke im pul s ge krege n. De e valuat ie van het 3 jar ig pr oject Lokaal L o ket hee ft ge le id t ot st ructure le voor ziening d ie u it ge voe rd wo rdt d o or T or i on. O G GZ (Op e nb a re gee s tel i jke gez o ndh e i ds z o rg ) Le nt is/ We lni s voer t i n on ze opd rac ht een a ant a l ac t ivite i ten u it o p het ge b ied va n de c o l lect ie ve p re ve nt ie OGG z. Le nt is hee ft h ier b ij same nge wer kt met l o kal e pa rt ners zo a ls T or io n. Va n de c e ntr u m g e m e e nte G r on in g e n o nt va ng e n w i j i n 20 0 8 en 2009 een bijdrage ter versterking va n de OGGz-s tructuur. Wij hebben met Noordermaat afs pr a ke n g e m a a kt o ve r d e u it voe r i ng v a n e e n p r oj e c t z or g c oö r d in a t ie g e k o ppe ld a a n het OG G z - ne t we r k ( va na f d e c e m be r 2 0 0 8) e n m e t T or io n o ver ee n o nder zoe k na ar de m oge l i jkh eid va n een ' n iet p lu i s- me ld pu nt' ge kop pe ld aan het l o kaa l l o ke t ( i n 2 00 9 ) . N o o d o p va ng a s iel z oe ke rs De a ct i vit eiten va n NO A C H z i jn in 20 0 8 afge bou w d . D e laa t s t e a s ie l z oe ker he e f t g e ner a a l pa r d o n ge kre ge n e n de n o odo p va ng v er late n. V oo r het ui tge pr ocedeerde ge z in is ee n ber oe p ged aa n o p de d isc ret ionaire be voegd heid van de staatssecre tar is . Dit gezin verblijft als laatste no g in de n o od o pva n g . Je ugdgez ondheids zorg B e g i n 2 0 0 8 h e b be n w i j b e s l ote n om d e jeu g d g e zo nd he id s z or g 0 - 4 jar i g e n m e t in g a n g va n 2 0 1 0 l os te ma ke n u it Ica re J GZ en ond er te bre nge n bij de GGD, e n de u it voe rende inste llinge n opdrac ht ge ge ven de overga ng te re ge len. V r i jw ill ige r s He t steunpunt vr ijwilliger s heeft struc turee l midde le n ge kr ege n v oo r be midde ling van kwet sbare g roe pe n. D e d ig i ta le vaca ture ba n k is ver n ieu wd e n o pn ie u w o nd e r d e a a n d a c ht v a n b u r g e r s e n v ri jwi l l iger s or g a n i s a t ie s g e br acht. Er is een start gemaakt met de ontwikke ling va n maatschappelijke stages. O u d e re n I n Ha ren is n et a ls in de rest va n Neder land s prake va n e en to en eme nd aa nt a l ouderen . N aar ver h oud in g ligt he t percen ta ge 65 plus ser s ec hter we l ho ger d an ge midde ld in Ned er la nd. I n Hare n maakt deze groe p 24% uit van de bevolking, terwijl dit in de rest va n Nederland gemiddeld o n ge veer 16% is . Te n op zic ht e va n h et h oge pe rce nta ge va n vo r ig ja ar i s h et perc en tage zel fs ta nd ig 38

wo ne nde oudere n in 2008 verde r ge ste gen . In de b egr ot ing h adde n we ec hte r op gen ome n da t we o nde r a ndere te vrede n zo ude n zi jn al s he t a an ta l ze l fst and ig wo ne nde oudere n ie ts sti j gt n aar 92%. M et ee n perce nta ge va n 91,7% is d it h e laa s n iet he lem aa l ge lukt. Uit he t ho ge per cen tage z e lf s t a nd ig w o ne nde oud e r e n b l i jk t w e l d a t w ij r e d e l i jk s la g e n i n on ze d oe ls t e ll i ng v a n het b e vo rdere n v a n de z el fst and ig he id va n de oudere n in de gemee nte Haren.

% ouderen

% Ouderen (> 65 jaar) in Haren 24,5% 24,0% 23,5% 23,0% 22,5% 22,0% 21,5% 21,0% 20,5% 20,0% 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

O nde rs ch rif t: He t p e rce nta ge o ud e re n van d e i nw one rs va n Ha re n i s in 2 0 08 we de ro m g este ge n.

Aantal ouderen (>65 jaar)

Aantal ouderen

5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

O n d e rs ch r if t : H e t a a nt a l o ud e re n i n H a ren is i n 2 0 0 8 e ve n a l s d e i n 2 0 0 6 e n 2 007 g e s t e g e n.

% zelfstandig wonende ouderen (>65 jaar)

92,50% 92,00% % zelfstandig wonende ouderen

91,50% 91,00% 90,50% 90,00% 2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

Onde rs ch rif t: He t p e rce nta ge zelfs ta nd ig w o ne nde oude re n is g este ge n.

39

WMO voorzieningen He t ja ar 2007 is du ide l ijk ee n o verg an gs j aar. Zo al s o o k b l ij kt ui t de be le ids be gro t in ge n 2007 en 2 0 0 8 i s e r va nu it d e Ra a d be h oe f t e a a n d u ide l i j ke i nf or m a t ie m e t bet r e k ki n g t ot d e wer k p la nn i ng e n de u it voer i ng v an de W M O. D it hee ft g ele id to t her fo rmul er i ng va n ee n a a nta l i nd ica tor en. Oo k i n 20 0 9 z a l g oe d g e kek e n wo r d e n of d e g e r a p p or t e erde ke nget al le n de ju is te i nf orm ati e geve n o ver de u it voe ri ng v an de WM O. He t a an ta l to ege ke nde ver zoe ke n leef v o or zien i nge n is g e s t e g e n va n 3 1 2 in 2 0 07 naa r 37 5 in 20 0 8, v oor het a a nt a l t oe g e ke nd e ve r z oe ken woonvoor zi e ni nge n ge l d t d at e r e e n d al i ng i s va n 148 i n 2 0 0 7 n a a r 13 0 in 20 0 8. De ze da l in g v a n het aa nta l wo on v o orzi en i nge n hee ft verm oede l i jk te ma ke n me t de i nv o er in g va n d e i n ko m e n s a f ha nke l i j ke e i g e n b i jdr a g e .

Toegekende verzoeken leef- en woonvoorzieningen 400 350 300 Woonvoorzieningen

250

Leefvoorzieningen

200 150 100 50 2007

2008 Jaar

O n d e rs ch r if t : H e t a a nt a l t o e g e k e nd e v e rzo e k e n l e e f vo o rz ie n i ng e n i s g e s t e g e n t . o . v. 2 0 0 7, he t a a ntal t oeg eke nde w oonvoorz i eninge n is l ich t ged aald

I n 2 0 0 8 he bb e n we d e u it g a ve n le e f - e n w on i ng v oo r z ie n i ng e n p e r i n wo ner v e r d e r t e r u g ku n ne n b r e ng e n va n € 3 9, - per in w o ner i n 20 0 7 n a a r € 35, - per i n won e r i n 2 0 08 . D i t l ig t o nd e r he t l a nde l ij k gem idde lde. De ze d a li ng he bb en we o nder andere kunnen bewe rkstellige n doordat we e ve na ls i n 20 0 7 m inde r g r ot e wo n i ng a a np a s s in g e n he bbe n g e had i n het a f g e l op e n j a a r . G e z ie n d e re su lt ate n ku n nen we s te l le n dat we er g te vrede n z i j n ove r dez e ui tkom sten . WMO uitgaven leef- en woonvoorzieningen per inwoner (in €) 60 50

€

40 30 20 10 0 2002

2003

2004

2005 Jaar

40

2006

2007

2008

D e u it g a ve n H u is h ou d e li j k e H u l p z i jn g e d a a ld van € 7 8 per in w o ner i n 20 0 7 n a a r € 60 per i n wo ner i n 20 0 8. I n d e beg r o t in g 2 0 08 was a l r e k e n i ng gehouden met een dale nde lijn van de ko sten pe r i n w o ner .

€

WMO uitgaven Huishoudelijke Hulp per inwoner in € 90 80 70 60 50 40 30 20 10 -

Begrote uitgaven Gerealiseerde uitgaven

2007

2008 Jaar

O n d e rs ch r if t : D e ui t g a ve n h u i s h o ude l i j k e h ul p p e r inw o n e r z i j n g e d a a l d t . o . v. 2 0 0 7

W e he b be n in het a f g e l op e n jaa r d e n i e u we ver zoe ken en voor ee n d eel de her i nd icat ie s ge rea lisee rd va n bes taa nde s itu at ies. V o or 1 a pr il 2008 is d it la ats te pr oces ge hee l afger o nd. I n 2 0 0 8 z i j n e r m i nde r a a n vr a g e n H V 2 e n m e e r H V 1 a a nge vr a a g d e n t oe g e ke n d . A ls g e v ol g v a n d e i n k om e ns a f ha n ke l ij ke e ig e n b ijd r a g e b l i j kt d a t d e a a n vr a a g v oo r hu l p b i j het hu is h ou d e n va ker wordt ingetrokken. Concreet blijkt in sommige ge va l le n d a t d e e i g e n b i jdr a g e net zo h oo g ka n u it kome n als het p art icu lier in hure n va n hu lp b ij het h u is ho ude n. Vo or a l b ij ee n re la t ie f ho og i n k ome n e n a l lee n geb rui k va n HV vo o r ee n pa ar uur pe r week . D it is d e g ro ot ste gr oe p c l ië nte n. Er is ver h oud i ngsgewijs minder HV 2 ge ïnd iceerd. De ver h oud ing is onge veer 60-40 ( h v1-hv2) in a an t a l i nd ic at ie s. De i nd ic a t ie s z i j n c o n f orm l a nde l i jke wet g e v i n g u it g e v oer d . A ls g evo lg hier va n is zowe l het aa nta l be ha nde lde ve rzoe ke n a ls het aa ntal g ebr u ike rs h u is h ou d e l i jk e hu l p i n 20 0 7 f or s ho g e r d a n i n 2 00 8 . H e t a a n t a l g e bru i ker s hui s h ou d e l i jke hu l p is geda a ld va n 7 08 na ar 4 7 5, het aa nt a l beh a nde lde ver zoe ken is gedaa ld van 685 naa r 330. De ho ge aa nt a lle n 2007 he bbe n met n ame t e ma ke n m et het g r ot e a a n t a l h e r i ndic a t ies in 2 0 0 7. Omdat de Gemeente Haren nu naast het indiceren oo k ve r a ntw o ord e l i j k is vo or d e beg e le id i ng van de hu i sh oude l i jke h u lp is er o nda n ks de lage re a an ta l le n fo rs ext ra be sl ag ge le gd op de ui tvoe ri ng. Aantallen Huishoudelijke Hulp

800 700 600

Gebruikers

500

Behandelde verzoeken

400 300 200 100 2007

2008 Jaar

Onde rs ch rif t: Z owe l he t a a nt al geb ruik e rs als h et aa nt al beh andel de ve rz oe ke n h uish o udel ijke h ulp is ged aald

41

W a a ro m h eb b e n w i j dat w e l/ g e d ee l t e l i jk / ni et b e re i k t? W i j he bbe n o n ze d oe l s t e l l i ng ber e i kt , omd a t het hoge percentage ze lfstandig wonende ouderen verder is geste gen . M et de toe n ame va n het a ant al ouder en ver wac ht ten wij ee n t oe name van h et a an ta l ui tst aa nde vo or zie n in gen . Geb l eke n i s d at di t oo k i nderd aad het ge va l i s. Oo k he b ben wi j e en kost enbe spa r in g ber e i kt o p d e i nd i vidue le W M O voor zie ni nge n. H ie r m e e zi j n we e r i n ge s laa gd, o nda n ks de ster ke ve rgr ijzin g in Hare n, de u itg a ven per in wone r terug te br en ge n t ot o nd e r het l a n d e li j k g e m id d e lde . Op het gebied van de WMO hebben wij de in de begr ot ing gepla nde ac t ivite ite n gerealisee rd. Wat is de oorzaak van dat wel/gedeelteli jk/niet bereiken? De st i jg i ng va n het pe rce nta ge oudere n i n Hare n i s ee n u i tdru kkin g va n de toe neme nde ve rgr i j zi ng i n de gemeen te Hare n. H ie rdo or i s er te ve ns s pr ake va n ee n toe na me i n h et ui tst aa nde be sta nd va n h u l pm id d e l e n b in ne n d e W M O. I n 2 0 0 8 is vo o r a l vee l t ij d bes t e e d a a n d e imple m e nt at ie van d e be le idsv oor ne m e ns W m o in d e nieuwe meerjarenbeschikkingen 2009-2012. Daarnaast zijn extra uren besteed aan he t lokaal loket e n de o ver na me va n Pr is ma d o or T or i on . W i j zi jn te vred en ov er d e ver bred i ng e n l o ka le v e r a n ke r i ng v a n het we l zi j n wer k. D oo r r i j ks i ng r epen in de AWBZ worden deze voorzieningen s t e e d s be l a ng r i j ke r . Me t d e hu id ige f a c i l it e ite n e n a f s pr a k e n i s i n ied e r g e va l e e n g oe d e W m o bas i s g e le g d om in d e v o or l ig g e nde v o or zi e ni ng e n m ogelijke consequenties van d e AWB Z w i j z ig i ng e n o p t e va ngen. Het ber e i k ( z o we l g e bru ik e r s a l s vr i jw i l l ig e r s ) van T or i on is c on f orm d e o p g a ve . He t lokaal loket heeft ee n nieu we opzet gekregen waarbij inge ze t wordt op ee n breed, l aa gdr empe l ig l o ket . H e t l o ke t is ve r bo u wd, m e d e w e r ker s hebben ee n t raining ge volgd, er is budget v r i jgem aa kt v o or ee n c oö rd in at or e n de p ro jec tsta tus is ver v an ge n d o or ee n su bs id iere la tie vi a T or i on. D o or de o ver nam e va n Pr i sma d o or T or i on he b be n we gek o ze n v oo r ee n b rede, l o ka le w e l zi j ns ti chti n g. D i t was o o k de we ns va n het bes tuu r va n SW OH dat vree sde v oor h aa r k wa l itei t v a n we g e d e b e p e r kt e s c ha a l e n d a a r d o o r g r ot e kwetsbaarhe id. De Meerja renbeschikking 2009-2012 i s pe r W m o p r e s t a t ie ve ld g e f or m u le e r d . Ui t d e ze be schikking blijkt duidelijk onze gezamenlijke i n ze t op s ame n wer ki ng , kete n zorg en vra agge r ich t wer ke n. De ve r lag i ng va n de ko ste n v oo r de in d iv idu ele W M O- v o or zi e ni ng en moet w orde n to ege sch re ven a an de la ger e kos t e n voo r w on i ng a a n p a s s inge n. D oord at d e ge m e e nt e H ar e n e e n vr i j k le i ne ge meen te is, he b ben 1 o f 2 gr ote wo nin ga an pa ss inge n e en gr ote in vloed o p het res u lta at. Ee n a anta l c l ië nte n heef t va nw ege de ho og te va n hu n e ige n bi jdrage er voor gekoze n om de hu l p st op te z e tt e n e n zel f te gaa n rege le n v ia p art ic u lie re i nh uu r. D it le idt t ot m i nde r u itg ave n vo o r d e hu l p b i j h et hu i sh oude n. E r is i n 2008 ec hter m aar 8 ma al ee n be zwa ar sch r ift b i n ne nge kome n o p ee n indic at ie bes lu it waar van 3 ge gr ond en 5 ongegr ond zijn. Wa t le re n wi j da a rva n? De ve rgr ijzing van Haren is reed s een jar enlange tende n s. We llicht dat de toe kom st ige woningbou w i n H are n h ier i n ee n remme nde fac tor k an zi j n. On da nk s de vergrijzing zijn we in st aa t om de WMO u it ga ve n te b ep er ken e n ee n h oge r % va n het aa nt a l ze lf stan d ig w one nde oude re n te ha nd ha ve n. F i n a nc i ën d o e l g ro e p (v e rs ch i l l e na n a l ys e t e n o pz i ch t e v a n d e b e g ro t i n g ) V o or wat betr eft de leefvo or zie n in ge n heef t het p os it ie ve sal d o zo a ls h ier b oven ge noemd vo ora l te m ake n met de wo on voor zie n in gen. B i j de h ui s ho ude l i jke ver zorg i ng heef t het p os it ie ve sa ld o te m ake n met ee n a a nta l fact ore n. Do or d e ve r s c hu i vi n g va n H H -2 na a r H H -1, d ie m e t n a m e in 2008 zijn be slag heeft gekregen (2007 was ee n overg ang s jaa r), z i j n de u itga ve n v o or de hu lp bij het hu is houde n geda a ld. Verder zi j n de o p br e ng s t e n va n d e e ig e n b ijd r a g e n g e s t e g e n, d oo rda t het p la f ond v o or de e i gen b i jdr age d ie i n 2 0 0 7 n og v oo r d e o ve r g a n g s c l ië nt e n v a n t oe pa s s in g wa s , n ie t m e e r a an de orde is. Zoals al eerder i s o pg e m e r kt he b be n e e n a a n t a l c l iën t e n va n we g e de ho ogt e v a n hu n e ig en b ijd rage erv o or ge k o zen o m de h ulp s to p te zet ten e n ze lf te g aa n re ge len via p art icu liere in hu ur. Oo k d it le idt t ot m inder 42

u it g a ve n voo r d e h u lp bi j het hu i s h ou d e n. B e t r e ff e nde 2 0 0 8 is e r s pr a ke va n k os t e n bes p a r in g d oo r ee n so bere uit voer in g van de s oc ia le vo or zie n in ge n d o or de Geme en te Ha ren . D it hee ft ec hte r niet ge le id to t een t oe name va n het a ant al be zware n. r e a l isa t ie r e a l isa t ie r e a l isa t ie 2005 2006 2007

begroot r e a l isa t ie s a ld o 2008 2008 2008

Gebruikers Zorg 143 Zorg 1 53 Gebo u w K e r k la a n 206 Zorg Voor Gehand icapten 209 Leefvoor zieningen Gehand icapten 211 Huishoudelijke ve rzor ging T ota a l D oe lg roe p Geb ruikers Zo rg

805 16 4 847 0 1 . 67 3

829 39 3 652 0 1 . 52 3

868 -7 6 641 1 . 47 2 2 . 98 0

884 19 4 665 1 . 39 1 2 . 96 3

869 16 1 625 1 . 10 8 2 . 62 0

43

15 3 2 40 283 343

Culturele Klanten V e r t a li n g mi s s i e i n do elg r o e p O n z e wer k za a m hed e n vo o r d e ze d oe lg r oe p r ic ht e n zic h op h e t f a c i l it e r e n va n i n iti a t ie ve n v a nu it o n ze gemee nte l i jke s ame n le vi ng . D e i n de m iss ie aa nge ge ven a and ac ht en r u imte v o or m og e l i j khed e n vo or ve r e n ig in g e n, in s t e l l i ng e n e n d e be v olki n g om vo r m t e g e ve n a a n we l z i j n e n o n t w i k ke l ing e n d e o pe n o p s t e l l in g v o or i n it i a t ie ve n va nu it de sam en le vi n g v ormt de le idr aad vo o r o n ze wer k z a a m hed e n. D a a r wa a r nod ig d r a g e n wi j b i j a a n h e t per s o o nl i j k we l be vin d e n v a n d e ze d oe lg r oe p e n s t imu le r e n d e ze a c t ie f d e e l t e nem e n a a n s oc ia le e n m a a t s c h a pp e l i j ke ver ba nd e n. W a t w i l de n w e be r e i k en ? Wij willen de Hare nse inwoners de moge lijkhe id bieden om in de gemeente tegen aanvaardbare t ar ie ven in vu l l in g te ge ve n a a n de bes ted in g va n v r i je t i jd met act i v ite ite n d ie de s oc ial e c o hes ie, de ge zo nd hei d e n het cu lt ure le bese f b e vo rdere n. De moge lijkhede n t ot product ie, deelname en c on sum pt ie v a n ku ns t zi nn i ge, c u lturel e e n s por t ieve act i vi te ite n e n amateu rkun st w i l le n we ver beter en. W a n n ee r zi jn wi j t ev r e de n ?  Als in 2008 te nminst e één nieuwe cult ure le a ct iv ite it t ot sta nd gek ome n is d o or s ame n wer kin g tus se n de gemee nte, de Cu lt ure le R a ad e n het CK C.  A l s i n 2 00 8 h et aa nta l aan v rage n u it de c u lture le s ect or v oo r de rege l in g in c iden te le s ub s id ies met te nm in ste 1 0 % is gestege n;  als de clustervorming met de stadsbib liotheek d a a d wer ke l i j k i n h ou d e l i j ke w i nst o p le ve r t . B i bl io t h e e k I n 2 0 0 8 z i jn d e m id d e len b ib l i ot he e k v e r ni e u wi ng i ng e ze t v oo r a f r o nd in g va n he t c u ltu u r por t a l w w w.c u ltuu ri n h are n.n l en de sam enw er k in g me t het v o ort gezet o nder w i js . P og i nge n o m het c u lt u u r p or t a l t e ko p pe le n a a n d e p or t a l H a r e n z ijn he laa s o p n i e t s u it g e l op e n . H ie r z ijn w ij n ie t te vred en over. In 2008 hebbe n wij ee n nieu we meer j are nbe sch i k k i ng afges l ote n met de b i b l i ot he e k. I n 2 0 0 8 is e e n beg i n g e m a a kt m e t d e r e s t y l i ng va n d e bib l iot he e k. V e r d e r w or d t p r ov i nc ia a l h a r d g e wer kt a a n d ig i t a l is e r in g va n het a a n b od (w w w. m i j ne ig e n b ib l i ot he e k. n l) . Amateurkunst I n 2 0 0 8 is het c u ltu r e le a a n b od va n C u lts h ot ( pod ium pr og r a m m e r i ng voo r e n d o or jo n g e r e n) onde rdee l ge weest van de K unst e n Cult uurmar k t . H e t CK C hee f t d e o r g a n i s a t ie h ie r va n onde rsteund. Het CK C ondersteunt en ontwikke lt tevens ac t ivite ite n in same nwer king met e n ge richt op het vo ort ge zet o nder wijs. Z o is s amen m et het Zern ike C o llege ee n C lockhuy s pod iu m ac t ivite it geweest e n wordt het VO betr okken bij de organisatie va n het Feest van Haren. Dit be valt wede rzijds zo goed d at het Zer n ikecollege het C l oc khuy s pod iu m al s st ructu re le act i v ite it g aat aa nbiede n. H e b b en wi j b e r ei k t w a t wi j w i l d en? H are n par t ici p eert i n het pr o vinc i al e s ame n wer kin gs ve rb and r o nd de b i bli o th eekve rn ieu wi ng. Met betre kking tot de c lustering van de bibliot hee k zijn we te vrede n. De samenwer king ver l oopt g oed e n de Ha rens e bib lio th ee k wordt met be h oud van de eigen ide nt ite it meer dee l va n h et pr o v inc ia le e n re g io na le net wer k. D it hee ft or gan i sa to ri sc h (s ch aa l) e n wer ki nh oude l ij k vo orde le n. De win st v a n d e c lu s t e r v orm i ng i s o p d it m o m e nt n og v o ornam e l i j k van organi sat or i sc he aar d . E e n aanw ins t i s d e pr ov i nc ia le p a s , w a a r m e e i n a l le ve s t ig i ng e n i n d e pr o vi n c i e g e lee nd ka n w or d e n . In onderstaande grafiek is te z ien d at het perce nt age va n d e led e n v a n d e bib l i ot he e k t . o . v. H a r e ner be vo l k i ng n u v oo r he t d e r d e j a a r we e r i s ges tege n met 3% naa r 4 6 , 4 %. D it h e e f t t e m a ke n m e t d e s t i jg i n g va n h e t a a n t a l led e n a a n d e e ne k a nt e n e e n l i c h t e d a l i ng va n het a a n t a l i nw o ner s a an d e a ndere kant. Het bere ik in Hare n is de la a t s t e ja r e n n og n ie t z o ho og g e wee s t . H e t b e la ngs t e ll i ng s p e r c e nt a g e va n d e bi b l i ot he e k lig t d a n o o k n o g s t e e d s e e n s t u k h o g e r d a n h e t l a nde l ij k gem idde lde e n l i g t oo k v er b o v en de 37 % d ie i n het b udgetc on tr act m e t d e b i b li ot he e k i s overee nge kome n.

44

Leden bibliotheek in % van Harener bevolking

50,0% 40,0%

Leden in % van inwoners Haren

20,0%

Leden in % van inwoners landelijk

%

30,0%

10,0% 0,0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 jaar

Onderschrift: In deze grafiek is te zien dat het belangstellingspercentage van de bibliotheek evenals in 2006 en 2007 is gestegen (*Het betreft hier alle leden, dus ook die niet in de gemeente Haren wonen). He t lede naan ta l v an de b i b l i ot hee k is o o k i n 2 0 08 weer ges tege n. Bi j a l le g roe pe n lede n is in 2 0 08 ee n st i jg in g te zie n. Me t n ame b i j de g roe p sc ho l iere n i s de toe name met ru im 4 0 0 lede n a an zie n l ij k. We k un ne n da ar om ste l le n da t we v oo r wa t betref t het aa nta l lede n i n o nze d oe ls te ll in g zijn geslaagd.

Samenstelling ledenbestand bibliotheek

aantal

10.000

Overig

8.000

scholieren

6.000

OBH 65+ jaar OBH 18-65 jaar

4.000

OBH 16-18 jaar

2.000

OBH 0-16 jaar

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

0 jaar Onderschrift: Het ledenaantal is voor het derde achtereenvolgende jaar gestegen. N adat het a an ta l u it le n inge n per lid en pe r i n wo ner i n d e l a a t s t e j a r e n e n ig s zi n s w a s g e d a a ld , i s m e t n a m e het a a nt a l u it le n in g e n pe r i nw o ner i n 20 0 8 we e r g e s t e g e n. H e t g a a t h ie r o m h e t a a nt a l u it le n i ng e n in c lu s ie f d e v e r le ng i nge n. H e t a a nta l u it le n in g e n p e r l id bl i j f t s t a b ie l r o nd h e t be g r ote a a n t a l v a n 25. D e u it le nin g e n pe r l id b l i j ve n i n H a r e n a c hte r b ij d e la nde l i jke t r e nd . H ie r u i t ku nn e n w e a f le ide n d a t e r i n H a r e n naa r ver h o u d in g m e e r i nw o ner s l id z i j n, d ie per lid g e m id d e ld e c hte r m i nder le nen . We ku nn en ec hter ste l le n d at we v oor w at bet r e ft d e uit le ni nge n in o n ze d oe ls t e l l i ng e n z i jn g e s l a a g d .

45

Aantal uitleningen per lid bibliotheek 40

Aantal

35

Uitleningen per lid Haren

30 25

Uitleningen per lid landelijk

20 15 2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

10

Jaar

Onderschrift: Het aantal uitleningen per lid is in 2008 gestabiliseerd

Aantal

Aantal uitleningen bibliotheek per inwoner 16 14 12 10 8

Uitleningen per inwoner Haren

6 4 2

Uitleningen per inwoner landelijk

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

0

Jaar

.

Onderschrift: Het aantal uitleningen per inwoner is in 2008 gestegen In de onder s t a a nd e g r a f i e k is t e z ie n d a t d e g e m e e nt e l i j k s u bs id ie a a n d e b ib l i ot he e k per in w on e r e ve na ls i n vo o r g a a nd e j a r e n ho g e r lig t d a n het lan de li j k g e m id d e lde , t e r wi j l d e s u bs idi e p e r l id ju is t lag er li gt. Di t heef t te m ake n me t h et reed s genoe mde gr ote bere i k onder de Harense be volk in g. V e e l m e nse n i n H a r e n z ij n w e l i s wa a r l i d va n d e b ib l i ot he e k, m a a r l e ne n i n v e r ho u d in g m i nde r d a n het gemiddelde lid in Nederland.

€

Gemeentelijke subsidie bibliotheek per inwoner en per lid 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

Haren per inwoner Landelijk per inwoner Haren per lid Landelijk per lid

2002

2003

2004

2005 Jaar

46

2006

2007

2008

Gemeentelijke bijdrage per lid binnen- en buitensport 400

€

300 200 100 -

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Binnensport

296

237

195

184

159

177

185

202

Buitensport

275

286

273

185

173

188

186

256

Bijdrage per lid totaal

290

251

217

184

163

181

185

226

Jaar

Onde rs ch rif t: De ge mee ntel i jk e b i jd ra ge per l i d va n de sp ort ve re nig inge n is g este ge n. (*De le de naant alle n van een t weet al ve re nig i nge n he bbe n we niet ont vang en. H ie rvoor is ee n aa nname ged aa n) Verplaatsing sport In 2008 is er eindelijk groen licht door de raad g e g e ve n v o or d e u it v oer in g va n he t s p o r t pa r k On ne rwe g/Gee rtse ma weg. H ierd o or i s vo or de vere n ig i nge n v. v.G orec ht, v. v. Hare n en ATC’ 74 d u ide l i jk he id g e k om e n. I n 2 0 1 0 zu l le n z i j g e hu i s v es t z ij n o p e e n n ie u w i ng e r i c ht s p ort pa r k a a n d e On ne rwe g en Gee rtse maweg. V o or G HHC , de i js ve ren ig i ng S ch ar la ke nho f en de p aa rden r ij vere n ig i ng de B la uwe ru iter s he bbe n wi j de ze d uide l i jk he id n og n iet ku nnen ge ve n. Wel i s i n 2 0 0 8 d u ide l i jk g e wo r d e n d a t d e f in a nc ië le context be pa le nd gaat worden voor de voortgang v a n d it p r o je c t . Scharlakenhof I n 2 0 0 8 is d e b ou wa a n vr a a g v o or d e b o u w va n 8 0 a p pa r t e m e nt e n na b i j S c h a r l a ke n h of i n g e d ie nd . A l s g e v o lg va n d e nie u we wet op d e R u imt e l i j ke O r d e n in g heb be n w i j e r s a m e n m e t d e pa r t ner s voor ge kozen dat er ee n nieuwe bo u w a a n vr a a g ko m t d ie v o ldo e t a a n d e ze n ie u we wet . H ie r d oo r zi j n wi j v o lge ns he t re gime v an de ni eu we wet een bestemmingsplanpr ocedure ge start. Volgens de o ude wet ge vin g zou de oo rs pr o n kelijke aa nvraa g t ot een ar tike l 19 vr ijstellingspr ocedure hebbe n ge le id. Met de ze n ieu we ins tee k ho pe n wij s ne ller de pr ocedure te ku n ne n d o or l ope n. Z odra he t b e s t e m m in g s p la n i s g oe d g e ke u r d kan d e b ou w ver gu nn i ng w or d e n ver s t r e k t . D e u it e i nd e l i jke vergunning beteke nt dat de pr iv a t ise r i ng v a n S c ha r l a ke n h of e e n f e i t is. I n 2 0 08 heb be n w ij der halve een ex ploitat ie ver goed ing be voorsc hot. BOS-activiteiten M e t d e B OS - a c t i v it e ite n i s in 20 0 7 e e n g oe d e s ta r t g e m a a kt . I n 2 0 0 8 z i jn b i jn a a l le a c t i v it e ite n u it ge voe rd. Z o war en het Ta ndem -p ro j ect, de vak a nt ieac t iv ite ite n, de s po rt act i vi te ite n b ij de naschoolse opvang en de or ganisatie va n de themawe e k “ G e z o nd e le e f s t i j l op d e ba s i s s c ho le n” e e n succes. Zelfs zo dat het aanbod va n naschoolse sportactiviteiten is uitgebre id, het Tandem project ee n ver volg kr ijgt en he t speciaal onder wijs daar wa ar mogelijk mee r dee l wil neme n aa n de s p ort act i vitei te n. Aa n het be gi n van de u it voe ri ng van het pro j ect hee ft het Hu i s vo or de S p ort een nulmet ing gedaan. De ze met ing wordt niet meer tus se nt ijd s m aar aa n het ei nde van h et pr o ject h e r ha a ld. D it l o o pt g e l i jk a a n d e m e t i n g e n in d e o ver ige Gron in ger g emee nte n e n vo ld oet aa n de s ub s id iev o orw aa rde n. Het B OS pr o ject w ord t be ko st i gd va nu it de s ub s id ie d ie we va n de pr o v inc ie e n het r ij k on t va nge n.

47

Kostendekkendheid CKC

80

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Kostendekkendheids%

70 60 50 40 30 20 10 0 Scholing muziek

Cursussen

CKC totaal (excl. expl. Clockhuys)

Onderschrift: De kostendekkendheid van het CKC is licht gedaald. De dee l name aa n in str ume nt ale/ voca le les se n van het CKC is i n 2008 stab i el ge b le ven ten op zic hte v a n 20 0 7. D e d e e l nam e a a n d e cursussen muziek is gegroe id t e n o p z ic hte van 2 0 0 7. B ij d e cursussen theater is sprake van e e n v e r la g i ng van d e d e e ln a m e , d it hee f t w a a r s c h ij nl i j k t e m a ken met de wis selin g va n d oce nt. Dee ln ame aa n de cu rsu sse n e n wo rks ho p s bee lde nd is sta b ie l. He t bere ik (leer linge n/cu rsisten ten o p z ic hte van h e t a a n t a l i n w o ner s ) ko m t i n 20 0 8 u it o p 5, 44 % t e r w i j l i n d e beg r o t i ng u i t g e g a a n i s va n 5, 4 6 %. Leerlingen CKC in % van Harener bevolking 7% 6%

%

5% 4%

Realisatie

3%

Begroting

2% 1% 0% 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

jaar

Onderschrift: Het bereik van het CKC is licht gedaald. W a a ro m h eb b e n w i j dat w e l/ g e d ee l t e l i jk / ni et b e re i k t? We he b ben h et nag estr ee fde be l an g s t e ll i ng s p e r c e nt a g e vo or d e b ib l i ot he e k d it ja a r r u i m s c h oots ge ha a ld. Met name het a an ta l a b onn eme nte n vo o r sc ho liere n is st er k to ege n ome n. We zitte n met h et be la ng ste llin gs percen ta ge da n oo k ver b oven het lande lijk gem idde lde. Ook he t aant a l led e n d a t a a nge s l ot e n i s bi j e e n sport vere n ig ing is in 2008 ge ste gen. D aar na ast lig t h et bere i k va n het CK C o p h et begro te bere i k. Ge zie n de res u ltat en o p zo we l he t geb i ed va n de b i b l i ot he e k, h e t CKC e n d e s po r t ve r e n i g in g e n , kunnen we conc luderen dat we geslaagd zijn in onze o p ze t z ovee l m og e l i j k H a r e n s e bu r g e r s t e be r e ik e n . He t o nt bre ke n v a n v o l led ige du ide li j k he id ov er de ver p laa ts i ng va n de s p ort acco mm odat ie s is te w i j t e n a a n d e c om p lex it e it v a n he t p r oj e c t . D i t w or d t ver o or za a kt d o or o n s s t r e ve n n a a r d r a a g v la k b i j zo we l bet r o k ke n ver e n i g in g e n a ls o m wo nenden . D it vergt d e n od ige i nz et en t i jd. H e t g e bru i k v a n ' t C l oc kh u y s i s i n 20 0 8 ver d e r t o e g e n ome n, e r is m e e r e x t e r ne ver hu u r g e w e e s t e n er zijn me er bar o pbren g s t e n d a n g e r a a md . 48

Wat is de oorzaak van dat wel/gedeelteli jk/niet bereiken? He t lede naan ta l en daa rmee he t bere i k va n de bi b l i ot hee k is vo or het d erde o pee n vol ge nde j aar weer gestegen. Het betr eft hier me t name de groe p scholieren. Deze groe i wordt onder andere v er o or zaa kt d oo r ee n aan ta l s pec ia le act ies , zoa ls de na tionale v oo r le e s d a g , k la s s e n be z oe ken, c on t a c t e n b a s i s o nde r w i js e n pe u t e r s pe e l za le n. D e z e a c t ie s heb be n e e n p os i t ie ve i n v l oed g e h a d o p h e t led e na a nt al . De l ic hte dal i n g va n het a an ta l lede n va n het CKC ko mt me t n ame do or de af nam e van de dee l name aan cu rsu sse n t hea ter. De rea l is at ie va n a pp arteme nte n b ij Sc har lake n h of h eeft, zo a ls b eke nd, vert rag ing o pge lope n. H ie rdo or w are n w i j ge n oo d zaa kt f i nan c iee l te com pe nser en om d e pr iv at is er in g ve il i g te s te ll en. D it is, samen me t de ex tr a inze t voor de ver p laats i ng v an de s p ort acc omm odat ie s, de o or za ak van d e l ic ht e s t i jg i ng v a n d e b i jd r a g e pe r l i d b ij d e b in ne n s p or t . Wa t le re n wi j da a rva n? Sommige grote pr ojecten als de pr ivatiser i ng S c har l ake nhof e n ver pla at sing va n s p ort acc omm od at ie s z i jn te am b it ieu s ge p la nd . V r o e g t i jd ig m oe t b i j d it s o ort p r o je c t e n e e n re a li st isc her p la n ni ng wo rde n neerge legd. We ho pe n met o nze n ieu we op zet voo r pro j ectma t ig wer ke n hier mee r a an tegem oet te kunne n kome n. Ten aa n zien va n de verp l aa ts i ngs o per at ie sp or t moet hier bij ver me ld worde n d at het ma a t s c ha p pe l i jk e e n la s t i g e o pg a ve is . F i n a nc i ën d o e l g ro e p (v e rs ch i l l e na n a l ys e t e n o pz i ch t e v a n d e b e g ro t i n g ) He t nega t ieve sa ld o va n € 61 du i ze nd va n deze do e lgr oe p is in g ro te l ij nen a l s vol gt te ve rkl are n. He t pr oduct sp or t gee ft ee n o vers chr i jd in g te zie n te n ge vo lge va n de kos ten in ver ba nd met de b e s lu it v orm in g r o nd om d e ve r p la a t s in g va n d e sport accommodaties. De oversch ri jd i ng be sta at u it h et af b oek en va n al le vo o rbe re idi ng s ko ste n d ie zi j n gem aa kt te n beh oe ve v an de i nr ic ht i ng va n de locatie ten noorden va n de Klaverlaan. De over sc hri j di ng wo rdt v o or ee n dee l gecompe ns eerd d oor ee n oversc hot op het produc t We lz i jn e n het pr oduc t Ku ns t en Cu ltu ur do o r: - m i nder geb ru i k d o or leer l i nge n va n de Har fa le ss en - o p he ff i ng pu zze lt hee k - bijd rage platte land sbe le id ter ver st e r k i n g va n d e d or ps hu is fun c t ie

Product / Doelgroep Culturele klanten 1 44 Kuns t & C u ltu u r 145 S po r t 146 On t w ik ke l i ng s s a m e n we r kin g 1 48 Wel zij n 152 ' t C loc k hu y s T ot a a l D oe lg roe p Cu lt ure le k la nt e n

r e a l isa t ie r e a l isa t ie r e a l isa t ie 2005 2006 2007 620 651 23 231 418 1 . 94 3

602 734 21 214 420 1 . 99 1

600 756 30 286 436 2 . 10 8

begroot 2008 644 580 25 236 458 1 . 94 3

r e a l isa t ie s a ld o 2008 2008 618 676 26 213 471 2 . 00 5

25 -96 -0 23 -13 -61

49

Eigenaren en Huurders V e r t a li n g mi s s i e i n do elg r o e p Wij willen ee n ge mee nte blijve n d ie goed sc oort vanwege de goede lee f omgeving: aantre kke lijk, kwa litat ie f ho o gwaard ig vo or zie n in ge nn ive au, gro en e n ve ilig. Da ar bij pa st het u it bre ide n va n kwalitat ie f en kwant itatie f goede hu is ve st i ng v oor meer se n iore n, k la nt en v o or s oc ia le w on i ng b ouw e n v oo r zo rg be ho eve nde n. De ze u itb re id in g v indt p la at s bi nn en de k wa l ite ite n zoa l s v er w oo rd in h et gemee nte l i jke La ndsc ha ps Ont w ik k el i ng sP la n (L OP), he t La nd sch a ps -u it v oer i ngs pl a n ( LUP), het integraal ontwikke lingsplan Dilgt, Hemmen en Essen (DHE ) en binne n de kaders van de regiovisie Groningen-A ssen 2030. W at wi l den we be r e i k en e n wa nn e e r z i jn w e t ev red en?  A l s het co n ve na nt le idt to t ee n d aadwer ke l ij ke sa men wer k i ng, ger ic ht o p ui tv oe ri ng v a n het C o n ve na nt , o p b a s i s va n ver t r ou we n t u s s e n W o on b or g e n gemee nte m. b.t. de re a lisa tie va n d e s oc ia le w o n in g bo u w o pg a v e ;  A l s m ax ima al g ebr u ik is ge maa kt v a n de St arte rsrege l i ng b i j de ve rk o op va n de 7 a p part eme nte n b ij de re a lisa tie va n het eer ste dee l va n het p ro ject V an S p oor t ot Steeg.  Als we de planon twikke ling va n 3 van de 6 loc at ie s ge noe m d i n het Conve nant m e t W oonborg h e b be n o pg e s t a r t ;  A l s we m edio 2 00 8 de ver gu nn ing ver le ning voor Spoor tot Steeg in Ooste r h a a r e n v oo r het S c h ar la ke nho f z i j n a fge ro nd e n d a adw e r ke l ij k i s ge sta rt m e t d e b ou w;  A ls we ee n gr oe nst ruct uur p la n voo r het DHE ge bied he b ben va stge ste ld en we ee n start hebben gemaakt met de bouw va n eerste deelgebied;  A l s al he t bra nd weer per so ne el in 2008 ee n kled i ng pa kket hee ft dat vo ld oet aa n de n ieu we kled ingvoorschr i fte n. De kled ing voor de vrijwillige collega’s ge schied t in afstemming met d e a ndere korpsen in d e reg io. Hebben we bereikt wa t we wi lden? H ie ro nder ga an we per on der wer p i n o p de ver sch ille nde onderwerpe n, aang e vu ld m e t o nd e r we r pen d ie i n het afge l o pen jaa r m eer i n het b i j zo nder on ze a and ac ht vroe gen . Co nve nant + p l a no n t w ik k e l i n g v o o r 3 v a n d e 6 lo ca t ie s ui t c o nve nant Te n be ho eve va n de u it vo er i ng va n het co n ve na nt zi j n t wee pr o jecte n o pge star t. D at bet reft de invulling van het terrein Hooive ld en de invu lling van het weiland aan de P. Wieringaweg. Wat b etre ft het ter rei n H oo iv e ld zi jn o p b a si s va n ges pre k ke n met de be wo ner s va n On nen v e r s c h i l le nd e i n vu l l in g s v a r i a n t e n o nt w i kke ld. D e z e w orde n in 2 00 9 ve rder be s pr oken e n m oete n da n le ide n to t ee n steden b ou wku nd ig plan en de start van een bestemmingsplanpr ocedure. Rond om de P.W ier i ng awe g he bben eer ste gesp re kken p l aat sge vonde n met bewo ner s va n De Mi dde lh or st o v e r d e p la nn e n vo or w on i n g b ou w. O o k zi j n ver k e nne nde g e s pr e k ke n g e v o e r d m e t W o on b or g , Woon zorg Nederland en de Woonpl aats over d e t oe k om s t ige in vu l l i ng v a n J a g e r s ho f . E ige nd oms ver h oud inge n ter p la atse m ake n ech ter dat meer t ijd nodig is om tot overeenste mming o v er u i tga ngs pu nte n te ko me n. S t a rt e r s reg e l in g In 2008 is de startersregeling va stgesteld. Deze r e g e li ng h ou d t i n d a t s t a r t e r s o p d e w o n i ngm a r kt r e nte l o os - e n a f lo s s i ng s v r i j t ot € 4 0. 0 0 0 k u n ne n l e nen va n d e g e m e e nt e om z od oe nd e het d e e l t e f i na nc iere n da t ni et o p b a si s va n het sa l ar is gef in a nc ierd kan wo rde n. De rege l in g gel dt vo or wo n i nge n t ot max im aa l € 265. 000 koste n ko per. On da nks het fe it d at e r in H are n ee n zee r a an tre kke li jke r ege l in g is o nt wor pe n, i s t ot n u t oe aa n sl ech ts éé n pe rs oon de le n i ng ver stre kt. I m ple me nt at ie nW r o O p 25 no vem be r 2 0 0 8 he bb e n w i j d e r a a d v o org e s t e ld het p la n va n a a np a k nWr o va s t t e s t e ll e n. He t pla n g aat in op de t hem a's: act ualisa t ie best emm i ng spl annen, d ig it al is er ing, de b eh eers ver orde n i ng, het pr o ject bes lu it, de stru ct uur v isie e n de or ganisatie. De r aad heeft d it plan op 26 januari 2009 vastgesteld wa ardoor we i n 2009 ku nne n beg i n nen met de u it voer in g.

50

Ruimtelijke planne n  V o or de v is ie v orm i ng Raad hu i sp le i n h eb be n wi j ee n pr o ject in ger ic ht, een ext ern burea u ge se lectee rd a ls stede n bou w ku ndig ad viseu r e n e e n c omm un ica t iet ra je c t b e p aa ld . I n december is ee n Distr i but ie Planologisch Onder zoe k afge rond d oor het IMK e n in dec ember zijn de eer ste bijee nkomsten ge wee st m et onder neme rs o ver de toe k om st va n he t pl ein .  In okt o ber is de structuurvisie Meerweg vast geste ld. Met de pr ovinc ie is over leg voort gezet over de o nt w i k ke l i ng van d e o os t f la nk .  De o nt w i kkel i n g va n het s tede nb ou wk u nd ig p lan voor deelgebied 3 DHE (voormalig AZCte rre in ), ver li e p m oe i zaam, ma ar na h et aa ntreden va n ee n n ieu we di recteu r in se ptemb er i s t oc h ee n aa nt al gr ote s lage n gema akt. E en s po edige p rese nt ati e va n d e pla n ne n ma g wo rden v e r wa c ht.  Voor de bo uwplanne n voor de nieuwbouw va n de St. Nicolaasschool en de daaraan g e r e lat e e r d e o nt w ik ke l i ng v a n W e s t e r h ol m z i jn bo u wvergu n nin ge n a an gevra agd waarva n de pr ocedure s lo pe n. V o or d e S t . Nic ola assc hool is i n m id d e l s e e n bo u w ve r g u n n in g ver le e nd waa rtege n ee n 40- ta l bezwaa rsc hr if te n zi jn in ged ie nd. Vo or We ster h o lm wo rdt gewe rkt aa n de vr ijstellingsproc edure.  V erder i s i n de her o nt w ik k el i ng v a n h et Sta t io nsge b ied ee n co nc rete v o lge nde sta p gez et. I n o k to ber 20 08 sp ra k de ra ad zic h u it v o or de r ea li s at ie va n e en f ie ts - e n vo etg an gers tun ne l en o n t w i k ke l ing v a n het g e b i e d op b a s is va n é é n van de ont wikke lde scenario’s. Hier bij blijft de P+R op de huid ige locat ie ge ha ndh aa fd m aar wel g edra aid en wo rdt aa n weer szijde n va n de t u n ne l e n t e n zu ide n van d e n ie u we P + R w on i ngb o u w ( he r ) on t w ik ke ld . B e g i n 2 0 09 zal e e n star t worden gemaakt met de u it wer king van dit sce nar io.  Tens lotte wo rdt be gin 2009 gestart met de r e a l is a t ie va n 1 2 a p par t e m e nt e n v oo r ver sta nde lijk ge h and ic ap te jo ngere n in de vo orm alig e sc h oo l C BS de Bo rg aa n de Ker kstra at t e H a r e n . D it p r o je c t m oc ht i n 2 0 08 e e n b i jzo nd e r v o ors p oed ig t r a je c t d oo r lo pe n. D e verg un n i ng vo or d it pr oj ect i s ver leen d zonde r en i ge zie ns wij ze of be zwaa r. Ee n pr o ject waarmee niet alleen meerde re polit ieke d oe le n ko nde n w orde n bere i kt; so c ia le w on i ng b ou w, wo ne n + zor g, m aar waar o o k ouder s, n ieu we bewo ner s é n om wone nde n zeer te vreden o ver waren. N aas t de ze p l a nne n l o pe n o ok di ve rs e pr ocedure s vo or b ouw aa n vr age n i n vers ch i l len de stad ia va n b eh a ndel i ng ( v oo rbe re idin g, be zwa ar e n ber oe p). D at zi jn de Ka pe l i n G l imme n, Sc har la ke n ho f, va n Sp o or to t Steeg vo or wat bet reft het med isc h ce nt rum en de ap p arteme nte n, villa de E ik e n H a nd y . O nze r e s u l t a t e n b l i j ve n we l lic ht a c hte r b ij wa t we geraamd hadden maar er is wel veel in g an g ge ze t. bestemmingsplannen aantal en leeftijd 70 aantal nieuwe plannen

60 50

aantal sterk verouderde plannen > 20 jr. aantal verouderde plannen 11-20 jr. aantal actuele plannen < 10 jr.

40 30 20 10 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Beste mmingsplanne n I n 2 0 0 8 is g e wer kt a a n het o p s t e l le n e n i n pr oc e d u r e bre ng e n v a n e e n a a nta l n ie u we b e s t e m m in g s p la n ne n d a n we l her z ien i n g e n v a n b e s t e m m in g s p la n ne n. W e n oe m e n d e v o lge nd e : I n 2 0 0 8 is g e wer kt a a n het o p s t e l le n e n i n pr oc e d u r e bre ng e n v a n e e n a a nta l n ie u we b e s t e m m in g s p la n ne n d a n we l her z ien i n g e n v a n b e s t e m m in g s p la n ne n. W e n oe m e n d e v o lge nd e :

51









  

Be stemmingsplan “Beschermd Dorpsge z icht Rijk s str aat weg H are n”. Op z o we l he t vo or o nt werp a ls het o ntwer p bes temm ings p la n zijn gee n ins pr aa krea ct ies o n tva nge n. D at m aa kt het mo ge lijk dat sp oed ig het on t wer pb estemm ing sp lan te r va stst ellin g aa n de ge meentera ad wordt aa nge b ode n. Be stemm i ngs p la n “V an S p o or t ot Steeg ”. Het voor ontwe rp le idde tot voor over leg - en d i verse in s pr aa krea ct ies. D i t heeft ge le id t ot ee n aa np as s in g, net zo al s d e n ieu we Wet r ui mte l ij ke o rde n in g zijn i nvl oed had o p het voo r on twe rp . Op d it m ome nt be vind en we o n s in de fas e dat het on t wer p- be stemm ing sp lan wo rde n gep u b lic eerd en te r in zage wordt gelegd. P a r t ië le her zi e ni ng b e s t e m m i ng s p l a n “ B u it e nge bied 1 9 9 0” . D e pa r t ië le her z ie n in g is m e t n a m e g e r ic ht o p w i j zi g ing v a n d e bes t e m m ing “a gr ar isc he bedr i j ven” i n bes temm i ng “ woo nd oe le in den ” e n het o p neme n va n e en sc hu il h utte nre ge lin g. Ti jde ns de ter i n zage l egg i ng va n h et vo or ontwer p is o ve rl eg ge voe rd met de pr o vi n ci e. Z owel de Gede puteerde St ate n als de Inspec t ie RO he bben inhoude lijk ge reageerd. Mome ntee l wo rdt n og ge wer kt aa n het ver wer king van de ze rea ct ies. Be ste mm i ngs p la n DHE, d e e lge b ie d 3 (AZ C- te rre in ). I n 2 00 8 is ge wer kt aan het o p s t e l le n van e e n v oo r on t we r pb e s t e m m i ng s p l a n voor het AZC-terre in. Ee n ee rste aanzet v o or d it p lan is am bte l i jk be oo rdee ld e n v an ee n react ie aa n de o ps tel le r v a n het b e s t e m m in g s p la n v o or z ie n. S ch ar la ke nho f. I n 2 0 08 is ge wer kt aan het o ps tel le n va n ee n v o or o nt we r p be s t e m m i ng s p l a n. S p ort pa r k On ne r w e g . I n 2 0 0 8 i s g e wer kt a a n het o p s t e l le n van e e n v o or o nt we r p be s t e m m i ng s p l a n. He t bes temm i ngs p la n vo o r de n ieuwb ou w van h et Raad hu is is i nm iddel s vast ges teld.

G r o e nst r u ct u urp l a n H a re n -N o o r d I n he t kade r va n de wo ni n g bo uw o pga ve i n Har e n-Noord is het Groenstructuurplan Haren-Noord o p g e s t e ld . In d it p la n z ij n d e g r oene r u imt e l i jk e kad e r s ge for m u le e r d voor de invulling van de w o n i ng bo u wo p g a ve . H e t p la n d ie nt d a a r m e e a ls o nde r legge r voor de verdere u it wer ki ng va n de w oni ng bouwop g a ve . H e t Gr o e n s t r u c t u u r plan le ver t een groene hoofdstructuur vo or het he le ge bied D i lg t, Hemme n en E sse n e n overstijg t hiermee het transformat iege b ied zoals d at in de same nwer kingsoveree n komst is vastge le gd. He t Gr oe nstructu ur plan bereikt h iermee da t gr oe ne en b l a u we s t r u c t u r e n a a n s lui t e n o p het o m l ig g e nde l andsc hap e n st e d e l ij k ge bied. D aar in is re ke ning ge h oude n met de bes taan de e n gewen ste es the ti sc he, ec ologische en recreat ieve kwalite ite n. Tevens i s aa nge ge ven wa ar de k an se n l ig gen te n aa n z ien van de waterberging. Het Groenstructuurplan d ie nt t eve n s a ls ui tv oe rin gs k ader v oo r m aat rege le n te r ver ster k i ng va n nat uur e n l ands ch ap i n he t t uss en geb ied. Het o ps tel l en va n het Gr oe ns tructu ur pl an is ee n va n de dee l pr oje cte n d ie i s ge n oemd in het L and sc ha ps uitvoer ing sp la n. S h a r e d S pa ce Midden 2008 is het Europe es Shared Space pr oject afger ond. Dat w as aanl e id i ng om d oor m id del v a n ee n e v alu at ie te rug te b l i kke n o p de in h oude li j ke re su lta te n va n toe pa ss ing van de shared space f i l os of ie in H are n. E i nd 2 0 08 heb ben we ee n e va lu at ier apport a an de r aad voorge legd m et al s b e la ngr ijkste c o nc lu sie s het p o sitieve e ffe ct va n Shared Space, zowe l in termen van ve iligheid als o o k de mee rwaa rde voo r de kwal i tei t va n he t ce ntr um e n vo or he t pr oces m et be wo ner s. Op ba si s van de evaluatie hebbe n we g econc ludeerd dat we ook in de t oe k omst Shared Space als b a s i s f i l os of ie w i l le n vo ort ze t t e n b ij d e in r ic ht ing van de openbare ruimte. Het succ es van Hare n h e e f t op n ie u w g e le id t o t v e e l ( bu it e n la nd s ) be zo e k . H a r e n g e ldt a ls he t s c h o o l vo or be e l d va n Shared Space in de praktijk. We he bbe n Hare n aan geme ld vo or een Eur o pee s ver volgtr aject, “Shared Space Cr ossing T he B orde r”, een Eur o pe e s pr oject waa raa n 40 Nede rland se e n Du itse ge meen tes zu l le n dee l neme n. Veiligheid en rampenbestrijding Naast de gebruike lijke in zet op de door de raad a a n g e g e ve n b e le ids pr io r ite iten bij de inzet van de p o lit ie hee ft de b estr ijd in g va n o ver la st d o or bu ite nseks in het Paterswoldsemeerge bied vee l t ijd ee n aa ndac ht ge vra agd. Er zijn fys ieke m aat rege le n ge tr of fen zoa ls het p la ats en van he kken e n borden en er is intens iever ge ha ndha afd. Daarnaast is de jaarwisseling 2008/2009 integraal v o or ber e id m e t a l le bet r o k ke n pa r t ner s va n d e jaa r w i s s e l i ng 2 0 0 8/ 2 0 09. 52

Wat betreft de ve ilighe id in de o pe nb a r e r u im t e h e e f t het c o ll e g e h a nd hav i n g p r i or it e ite n v a s t g e s t e ld v o or d e A lg e m e e n P la a t s e l i j ke Ver or d e n i ng ( AP V ) e n a a nv e r w a nte we t g e v i n g z oa ls het p ar ker en, dra n k - e n ho reca e n s pee lto est el le n. Met de ha nd ha v i ng pr io r ite ite n gev en w e aa n wat b e la ngr i j k is zoa l s onde r m eer ee n vri j e d oo rga ng i n het cen trum , te gen gaa n van o ver la st d o or h a ng j on g e r e n d ie a l c o h ol g e br u ike n in d e o pe nb a r e ru imt e, dum pe n va n af v al e n het pa rke re n waar dat niet is toege staan. D o or korte lijne n kan er da ad krac ht ig worde n opget reden tegen integr a le p r ob lem a t ie k a l s b ij v o or b e e ld ha ng j on g e r e n e n d e o ver la st d ie zi j ver o or za ke n. Wat bet reft de r a m p e n be s t r i j d i ng z ij n d e ve i l ig he id s r i s ic o’ s g e c omm un icee rd m et de i n wo ne rs do or m idde l va n ee n d ig it ale r is ico k aar t e n het h ui s aa n hu i s vers pr eide n va n ee n r i sic o w i jzer. Oo k is de in ter ne crisismanagement structuur én het g e m e e nt e l i j ke r a m p e n p la n g e a c t u a liseerd. Er is veel geoe fend waaronder dee lname aan ee n gr ootschalige rampenoe fe ning. B r a ndw e e r V o or d e bra n d w e e r za l 20 0 8 v e r bo nd e n b li j ve n a a n het d r a m a t i s c he o ng e va l m e t d e b r a nd i n Y d e de Pu nt. Bran dweerme nse n u it H are n wa ren bi j dit i nc ide nt nau w bet ro kken . De t weede he lf t va n het vorige jaar stond in het teken van het ve rwe rk e n va n de aa n be ve li ngen u it h et o nder zoe ks r a ppo r t o ve r h e t i nc id e nt. O o k na z org vr oeg vee l ti j d e n a a ndac ht. W at betr eft het kled ing pakket, daar van is de aansch af ve rtraagd. Afstemming hier over met d e regio n am meer t ijd i n bes l ag da n ve rwacht. Wa t de o ver ig e bel a ngr i j ke za ke n b etre ft k o n in het afgelopen jaar de be zettin g va n de kazerne worden ge gar andeerd en hebbe l alle brandweerme nsen ge oe fend volge ns het oe fen ro os ter. A lle ge br uiks ver gu nn inge n zijn geco n tr oleerd en werde n t wee n i e u we ver g u n n in g e n a f g e g e ven e n 1 2 e ve ne m e ntenvergunningen. Per 1 november 2008 werd het n i eu we Ge bru i ks be sl u it va n kr ac ht. Gemee nte n heb be n een jaar de t i jd om de n ieu we rege l s d oo r te voer en. Be langrijk onderdee l hie rvan is dat de gebruiksvergu nn i ng o nd e r d e e l w or d t v a n d e o m g e v i ngs ve r g u nn i ng . D it w or d t oo k m e e g e n ome n i n het be le ids p la n 20 0 9 - 2 01 2 v oo r d e b r a nd w e e r is 2009 – 2012. Aan het bele idspla n is hard gewerkt e n w or d t b e g i n 2 00 9 v o or g e leg d a a n u w r a a d . uitrukken en tijdsbesteding per vrijwilliger 200 180

uren per jaar / aantal

160 140 120 100 80 60 40 20

totaal uitrukken

tijdsbesteding vrijwilliger uren / jaar

trend uitrukken

trend tijdsbesteding vrijwilligers

0 1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

O n de rs ch r if t: De g r af iek l aa t h e t a a ntal u i t r uk ke n v a n de b ra nd we e r e n de be s te de u re n i nz e t p e r b r a ndwe e r ma n/ v r o uw z ie n. He t a a nta l u it r u kke n in 200 8 st eeg l i cht. D e inzet pe r brandwe e rman/ vrouw s tee g vee l f o rse r. Me t na me naz o rg in het k ade r va n de b rand in Yde de p unt heef t veel ext ra ure n ge kost.

53

saldo mutatie woningbouw CBS, inclusief herstructurering en administratieve correcties PERIODE REGIOVISIE (vanaf 2002) 250 200

saldo woningbouwmutatie

191

150 100

71 46

50

22

3

9

2006

2007

0 -24

-50 2002

2003

2004

2005

2008

Onde rs ch rif t: B o ve ns taa nde g raf ie k la at de mutat ie pe r j aa r zie n in de voorra ad woninge n incl us ief a d mi n is t ra t i e ve c o r re c t i e s e n h e rst r u ct u r e rin g h uu r . O ntw ik kel i nge n ro nd de b ouwle ges I n 2 0 0 7 is be s l ote n d e bo u w leg e s kos t e nd e k ke nd t e lat e n z i j n. D i t le id d e t ot e e n f or s e s t i jg i ng van de b ou w leges waa rmee we a ls gemee nte b i j na d e hoogst e pl aat s be r e i kt e n in het ove r zic ht v an de ge meenten. We passen het VN G m ode l t oe inzake t ra ns pa ran t ie b ou wgere l ateerde lege s. Daar mee s l ui ten we aa n b i j de VNG met h ode van ko ste nver ha al . De ze met hode ki j kt naa r het pr of i jt dat de v e r g u n n i nga a n vr a g e r he e f t b ij d e d ie n s t ( pr of i jt beg inse l ). We k ie ze n da armee be wu st n i et v oo r het te rug verd ie ne n va n k os tp r i jzen. On s ui tga ng s pun t b i j het k os ten ve rh aa l is n ie t d oe lma ti gh eid ma ar r e c ht m a t ig he id. W i j w i l le n z or g vu ld ig d e wet t oe p asse n e n vo o rs pe lb aar zi j n v o or o nze bu rger s bi j h e t t oe pa s s e n va n d e r e g e ls. I n o n ze p e r c e pt ie i s d it w at de bu rger v an o ns ver wac ht bi j de b e h a nde l i ng v a n e e n a a nv r a a g om b ou w ver g u n n in g e n. I n de la gere rec ht s pra ak i s een versch u i vi ng waar te neme n waa rb i j het o n ve rkor t t oe b l i jve n p a s s e n va n d it pr o f i jt be g i ns e l n ie t m e e r a l s r e d e l i jk e n bi l l ij k wo r d t g e zi e n. H oe we l d e H o g e Ra a d v o or a ls n og d e l i j n ha nte e r t d a t g e m e e nt e n vr i j z ij n in het va ststellen va n de hoogte va n de leges w aa rb i j het to ta a l nie t hoge r ma g z i jn d an 10 0 % ko ste nde k ke nd he id-, is met i ng a ng van d it j aar een deg res sief ste lse l ing evoerd. D it houdt in d at b i j b o uw we rke n m et ee n b ou ws om v a n mee r da n € 2, 5 miljoen er tredgewijs een a f nem e nd t a r ie f t oe pa s t w or d t .

percentage

kostendekkendheid% bouwzaken

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

kostendekkendheid%

52

88

93

76

51

47 38

26

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Onde rs ch rif t: De k ost e nde kk e ndhe i d va n he t p rod uct b ouwz ake n is in 2008 te n opzichte va n h et voorga ande jaar weer toegenomen. Vanaf 2007 zijn de legest a ri e ve n z o ve e l mo g e l ij k o p g e t r o k k e n na a r 1 0 0% k os te nde kk e ndh e id, h i e rd oor is de k ost e nd ek ke ndhe i d va n het p r od u ct bo uw zak e n ges te ge n na a r 93% .

54

bouwzaken 800

aanvragen vergunningen

700

afgegeven beschikkingen

600

aantal controles

500 400 300 200 100 0 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Onders ch rift: In 2008 is het aantal aangevraagde ve rgunningen wedero m gedaald ten opzichte va n voorgaande j a re n. S i nd s d e i n v o e r i ng van d e w o n i ngw e t va n 2 0 03 w o r d t s t e e d s mee r ve rg u n n i ngs v r i j g e b o uw d e n h ie r d o o r d aal t h e t a a ntal b o uwa a n v ra ge n. I nz a mel i ng h ui s a f val C o nf or m onze d oe ls te llin ge n he bbe n we he t a fval o p ee n m ilieu vr ie nde lijke m an ie r inge zame ld e n h e b be n we d i t z o vee l m o g e l i jk g e s c h e ide n a a n d e d i ver se ver wer ker s aange le verd . De overgang van de e i gen in za meld ie n st na ar de M i l ieu D ien st Gro n i nge n i s go ed e n soe pe l ver l o pen . De d ie ns t ver le ni n g na a r d e b u r g e r s t oe i s o p pe i l g e b l e ve n. W e he b be n a a n d e An je r l a a n d e ond e r g r o nd s e g lascont ainer s wegge haald omdat ze niet meer herste ld konde n worde n. B i j d e Albert He in, Su per de B oer en in G l immen zijn nie uwe o nde rgr ondse g las ba k ke n gep l aat st. H oe we l i n het voorg aa nde j aar s omm ige gemeente n zi jn ges tar t m e t het i n zam e le n va n pl a s t ic is h ie r i n H a r e n bew u s t n ie t v oo r g e k o ze n. W e he b be n n a m e l i j k ge k o ze n vo or n asc he id ing omd at a l het Ha ren se af v al eer st d oo r de sc he idi n gs fa br ie k v a n de Vagr on g aat . H ierd oor be spare n we ste rkt op in za melingsko sten. In de tweede he lf t van 2008 da a lden de pr ijze n vo or o ud pa p ier ste rk. We heb be n ech ter ee n c o ntr act afg es lote n met ee n va ste m i nimum prijs waard o or d it gee n c onse que nt ies had v o or o nz e beg r o t i ng . D e ver we r k i n g va n w it e n bru i ng oed i s g oe d o p g a ng g e k om e n. W e ke l i j ks wordt er een zee cont aine r vol afgevoerd na ar de v er wer ker s. Onder wer pen d ie minder goed uit pa kt e n i n 2 0 08 w a r e n d e lu ier i n za m l i ng o m d a t d e i nz a m e l a a r e r mee st opte en de pr oe f met de wegende zijlader, d ie is niet goed ver l open. Hie rmee wilde n we b e s pa r e n o p d e in z a m e lin g s k os t e n . O o k he t d if t a r-inzame l systeem in het Meer sc ha psge b ied he b be n we nog niet gerealiseerd. Technisc h zi j n er n og gee n g oede o pl o ss i nge n voo r ha nde n en we vo lge n de pr oe ve n van de gemeente Tynaarlo . We blijven z oe k e n n a a r a lt e r n a t iev e n om z ov e e l m og e l i j k a f va lstromen ge sc he iden in te zamele n. 250,00 200,00

120% 100%

150,00 80% 100,00

60% 40%

50,00

Procentuele stijging stortkosten

Gemiddelde heffing per huishouden in euro's

140%

20% 0,00

0%

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jaartal Heffing per huishouden

Stortkosten

Kostendekkendheid

55

W a a ro m h eb b e n w e w el / n i e t/ g e deel t e l i jk b e rei k t w a t we w i ld e n? On da nks het fe it d at i n H are n ee n zeer aa nt re kke l i jke st arte rs rege l i ng is o n twor pe n is a an s lec hts éé n per so o n de len i ng ver stre kt . Over de re a li s a t ie v a n he t c o n ve na nt m e t W oo n bo r g z i j n w i j ec hter zeer te vrede n. E i nde lijk zi j n wi j e r i n g e s l a a g d l oc a t ie s t e be n oe m e n d ie d e m og e l i jk he id b i e d e n s oc ia l e w on i nge n e n g o e d k o per e w o n in g e n d a a d wer ke l i j k t e r e a l ise r e n. O o k m e t d e v er h og in g va n de a fk o op s om i s de ha a lb aar he id v a n me er soc ia le w o n in ge n ver gro ot . We zij n te vred en over he t vastge ste lde p la n v a n a a np a k a c t u a l is e r e n b e s t e m m in g s p la n ne n. H e t we r ke n m e t de pr oject stuc tuur heeft hier bij goede d ie nste n be we ze n. Onze gemee nte ke nmer kt zic h d o or ee n ac t ieve bevol ki ng . E l k be stemm i ngsp l a n ke nt i n de pr oced ure b i j zo nder hede n. Oo k in 2008 moesten er pr ocedure s over nie uw gedaan worden e n wa ren er a nders zi ns im p l icat ie s. Wi j he b be n het afgelopen ja ar groots in gezet op de ee n aant al gr ote bou w pl anne n e n d aar opvolge nde best emmingsplanpr ocedures. Dit he e ft nog niet t ot concre te resu lt ate n ge le id om d at de pr ocedure s mee r t i jd vra gen e n krege n we te make n met de inwer king tred i ng va n de nieu we We t r u i m t e l ij ke o n t w i k ke l ing . H e t G r oen st ruct uur p la n i s naa r t e v re d e n he id ge rea l ise e rd. H ie rmee i s d e w eg vr i j v o or he t op pa k ke n va n andere p l an v ormi n g. D e ko ste nde kk end he id va n d e bo u w leges bedraagt over 2008 93%. Dit mooie percentage is echter met na me tot stand is gekomen door één v er lee nde bo u w vergu n ni n g me t ee n a an zie n l ij ke l egesnot a. Re ke nen we deze nota niet mee dan e indigt het p erce nt age op 57% e n dat is ee n vee l m inder gu ns t ige o nt wikke lin g in de we ns om te k omen t ot 100% k o ste nde k kend he id. Bel a ngr i j kste rede n is de af nam e van het aa nta l ver lee nde v e r g u n n i nge n . Wa t is de oo rzaak va n da t we l/ni et / ged eelt eli jk b ereik en ? W at de st arter srege ling betre ft lig t de oor zaak in e e n c om b in a t ie v a n wei n i g vo or l ic h t in g e n we in i g g e s c hi kt e wo n i ng pr i j ze n m e t d a a r b i j pa s s e nde i nk o m e n s . I n t e g e n s t e l li ng t ot 2 0 0 7 he bb e n wi j i n 2 0 0 8 vee l i n g a ng g e zet . D e s o nda n ks he b be n we niet alle s wat we wilden, gerealiseerd. Dat heeft v e r sc h i l le nd e o or za ke n. Ge n oe md i s a l vee l v e rtra gi ng a ls gev o l g va n m aa t sc ha p pe li jk e we e r sta nd e n ee n c om pl ex aa n te gen ge ste lde wen se n e n be lan ge n b ij gemee nte, ontw i k ke la ar s en o m wo ne nden . He t succes van pr ojecte n zoals hierboven ge noemd st aat of valt met de wijze waar op het pr oce s is i n g e r ic ht . E e n o pe n p l a n p r oc e s he e f t be we zen k w a lite it e n dr aag vlak te gene rere n. He t kost echter mee r t i jd e n ge ld. De afname va n de kostende kke ndheid va n de bou w lege s ha ngt direct same n met e e n a f nam e v a n het a a nta l ve r l e e nd e ver g u nn i nge n: 2 8 4 in 20 0 7 n a a r 234 i n 2 00 8. H i e r v oo r z ij n t wee ve rklaringe n. In de ee rst e plaats is d at d e d o o r we r ki ng v a n g oe d e vo o r l ic ht i ng in d e frontoffice. Hier wo rdt met name gekeken naar d e m o g e l i j k hed e n om ver g u n n in g v r i j t e b ou we n. In de twe ede p la ats mer ke n we i n s ter ke d a li ng va n b o uwaa n vrage n i n de t weede he l ft va n het jaa r wat we ver kla ren d o or de ec on o mi sc he ont wi kke l i nge n. E r wordt m i nder ver hu i sd e n ver hu i zi nge n l e ide n vaa k t ot w o n in gaa n pa ss i ng. En oo k de verb o uw i nge n di e e r we l zijn , neme n af i n om va ng en volume wat le idt tot m i nder bou wlege s. De le ge sopbr e ng st va n i nc id e nte e l gr ot e bou w w e r ke n h o u d e n we be wu s t bu ite n o n ze r a m ing. Wa t leren we da a rva n? Voor een grotere animo voor de startersre g e li ng g a a n w ij in 2 0 0 9 m e e r pr om ote n. Ee n g oede vo o rbe re idi ng v an pro jecte n e n pr oces se n is cruc ia a l vo or ee n p la n ni ng ten a an z ie n van ee n r ea l ist i sc her i ns ch att i ng van do or l oo pt i jde n, i n ze t va n m idde le n e n het be o ogde do e l e n te v er wac hte n re su lt aat. Wa t we i nm idde ls lere n is d at het we rk e n in ee n pr o ject stru ctu ur l one nd is . W e k r i j g e n vo o r a f bet e r z i c h t op d e b e la nge n van a l le be t r o kk e nen b i j d e g r ote r e r u imt e l i j ke p l a nne n. Ook dr aag t de p r oj ects truct uur e r a a n bi j dat m ij l pa le n w orde n gemar kee rd wa ar op beter t uss ent i jd s te stu ren is. We kunne n nog beter in w or d e n i n g r i p e n r e g ie b e h ou d e n. I n 2 0 0 9 w i lle n w i j m e e r g r i p kr i jg e n e n be ho u d e n op de hoge kosten kr ijgen die gepaard gaan met de ve le p la nv o rm in g. Wat we met name leren uit he t pr oject Scha rlakenhof is dat we bij overeenkom sten voor grot e b o uwp la n nen ee n t i jd pad o pn emen met held ere ver p li ch ti nge n. N ie t a l lee n o pnem en d at ee n bouwaanvraag wo rdt ingediend maar ook dat er bij ge bre ke n b i nne n e en b ep aa lde t ijd de ge bre ken worden herste ld of a ange vu ld. Wi j ku n ne n hie r d oor onze w e r k za am hed e n bet e r pl anne n e n d e te v e r wa c hte n b o u w le g e s vo o r het wer k d a t ver ze t wordt, ook inne n. Wat de kostende kke ndhe id betre ft zullen we de leges nog verder moe ten verhogen om de kostende kke ndhe id op de ge we nste 1 0 0 % t e h ou d e n d a n we l t e a c c e pte r e n d a t d ie k os t e nd e k ke nd h e id lag e r u it k omt .

56

F in a nc i ë le a n a lyse d o elgro e p (v e rs c hi lle na naly s e t en o pz i c h te va n d e be grot i ng)

Product / Doelgroep Eigenaren en Huurders 036 Op e n b a r e Ord e e n V e i lg he i d 037 B r a nd we e r z or g 210 W o o n v oo r z ie ni n g e n G e ha nd ica pt e n 228 Inzameling Huisafva l 2 40 Duurzame o nt w i k ke l i ng e n 251 P la t t e la nds be le id 2 54 Ru im t e l i j ke P la n ne n 264 V o l k s h u is ve s t i n g 265 Bouwza ke n T ota a l D oe lg roe p E i gena ren e n huurder s

realisatie realisatie realisatie begroot realisatie saldo 2005 2006 2007 2008 2008 2008 206 552 267 49 0 19 370 22 378 1 . 86 2

220 593 239 -31 0 7 326 -108 674 1 . 92 1

231 568 215 -168 19 6 523 41 103 1 . 53 8

347 658 336 -71 -9 16 675 48 60 2 . 06 0

341 647 223 -70 -13 -32 861 68 60 2 . 08 6

D e d oe lg r o e p s l u i t a f m e t e e n n a d e e l va n € 2 7 d u i z e nd . D e bel a ngr i j ks t e oo r za ke n z i jn:  O p d e w oo nv o or z ie n in g e n v oo r g e ha nd ica pt e n h e b be n we a a n z ie nl i j k m i n d e r k os t e n g e h a d d a n g e r a a m d . E r z i jn e c hte r ni e t vee l m inde r aanvr age n bi nne nge komen. Mogelijke reden voor het p os i t ie ve v oo r d e e l i s d a t de e i ge n bijdr age rege ling aa nvra ger s vaa k d oe t bes lu ite n a f te zien van de voor ziening. In de e va lu at ie is de ze e igen bijdra ge re ge ling aa nge pa st. Ee n andere reden is dat wij bij de begroting nog niet prec ies wiste n hoe de uit voer ing prec ie s zo u u i tva llen .  D e i n 2 0 0 7 d oo r u b i j d e j a a r r e ke n in g 2 0 07 bes t e m d e g e lde n v o or d e D or ps o nt w ik k e l in gs p la nne n Onne n en N o ord laren zu l le n pa s i n 2 0 09 w orde n bes teed. Wi j ste l le n der ha l ve n ogm aa ls vo or de ge lde n hi er voor midde ls de bestemmingsreser ve b u d g e t o ve r he ve l in g bes c h i k ba a r t e ho u d e n.  Voor de externe ondersteuning voor bestemm in g s p la n ne n heb be n we € 80 . 00 0, - m e e r ko ste n gemaa kt da n g eraa md. Rede n h ier vo or is h et gr ote aan ta l be stemm ings p la n nen da t in 2 0 0 8 i n v o orb e r e id in g / p r o c e d u r e is g e bra c ht . D it hee f t e e n d ir e c t ver ba nd m e t d e ve le b o u w pr o je c t e n. D e ove r s c hr i jd in g van € 7 0 d uizend op bouwpr ojecte n hangt hier mede mee s ame n. D aarn aa st i s ee n p l a nsc hade u it ge keerd va n € 10 d u ize nd e n zi jn er te n ho og te van € 9 du i ze nd ko ste n gema ak t v o or het p r oj ect Ho oi v e ld in On ne n wa ar vo or i n 2 0 09 b udge t is b egr o ot. Daa rn aa st he bbe n de ve le pr o ject e n e n best emmingsplanne n een grotere t i jds i n vest eri n g g eve rgd .  Op het pr oduc t V o l ks hu is ve st i ng he bb en we ko ste n ge maa kt vo or ee n ( n iet ger aamd) o nde r zoe k na ar de wo n in g beh oe fte in H are n. D e kos ten h ie rvo or b edr oege n € 10 d u ize nd e n ee nze lfde bedr ag is besteed aan ex tra ure ninzet hier voor.

57

5 12 113 -2 4 48 -187 -20 1 -27

Gebruikers Publieke Ruimten V e r t a li n g mi s s i e i n do elg r o e p I n o n ze mi ss ie ga an we u it v a n ee n a an tre k ke li jk e, k wa l it at ie f ho og wa ard ige, gr oe ne e n ve i l ige leef om geving. W a t w i l de n w i j b e r ei k en ? W i j wi ll en vo o r on ze inwo ner s ee n p u b lie ke ruimte creë ren d ie qua inr icht ing e n be le ving a an tre kke lijk is o m in te ver b lijven. Ee n g roe ne, ve ilige e n sch o ne ru imte, d ie wat betre ft de v o rmge v i ng ee n me n se li jk e m aat he eft. Ee n pu bl ie ke ru imte di e pa st b i j de u itst ra l in g v a n de ‘ g r oe ne p a r e l va n het n oo r d e n’ e n d e k wa l if ic a tie ‘de g roenste gemee nte va n Ned er land’. We w i l le n het o nder h oud z org v uld ig e n eff ic ië nt ui tv oe ren, w aa rb i j we al l ee n duu r zame mate r ia len e n m idde le n geb ru i ken. De inr ic ht i ng van de publie ke ru imte moe t er toe le ide n d at die d o or de diverse ge bruikers gedee ld wo rdt, zo nder de t rad iti o ne le dom in a nt ie va n de aut o. V oo r o ns i s r ic ht in gge ve nd d at b i j de ( her )i nr ic ht in g va n ge bi ede n o nt wor pe n w ordt v an u it de omge v in g naa r de we g t oe, in p laa ts v an u it de weg na ar de o mgev i n g. Omge vi n gs fact ore n a ls l and scha p e n cu ltu ur h ist or ie s pel e n hi er bi j ee n g ro te r ol . D eze ben ader i ng vi nden we t erug in het beg r ip ‘ S hared S pace’. W ij p laa tse n ‘ water’ h o og o p de ag enda met de u it voer ing va n het Wa ter pla n Hare n en de v o or ber eid in g va n maa tre ge len di e v o or tv l oe ie n ui t de E ur opese kaderr ic ht lijn water (KRW). D it moet le ide n t ot een ver bete rde wat erkwalite it in onze gemeente e n tot een goede be heer sing van de g e v o lge n van d e k l ima a t s ve r a nde r i ng . W i j w i ll en da t on ze b urger s zic h betro k ke n v oe le n b ij h u n d ir e c t e wo o nomg e v i ng e n w i l le n d it s t imu lere n do o r ze vr oegt i jd ig b i j p lan v or mi ng te bet rek ke n en ee n e ff ic iën te af ha nde li n g va n hu n me ld inge n. W annee r z i jn w ij te vrede n?  A l s we v o or o n s g emee nte l i jk gr oe nbe le id het draa gv l ak o nder de be vo l k in g verd er heb be n v er ster kt.  A ls we b ij gr ote rec on str uct ies de weg he r ken baa r heb be n inge richt vo lge ns de u it ga ngs pu nte n van ‘S hared S pace ’.  Al s de we g e n , r i o le n e n h e t g r oen wo r d e n ond e r h o u d e n c on fo rm d e no rme n d ie voor tvl oe ie n ui t het sys teem v a n ra t ione el behee r.  A l s na een gr ote rec on str uct ie u it het te vrede n hei d onde rz oe k b l i jk t da t we e en g oede p r e s t a t ie heb be n g e le ver d .  Als we inzicht he bben ge kregen in de maatregelen die nodig zijn om de waterkwaliteit van h e t o pp e r vl a k t e wa t e r i n o n ze gemeente te ver bete ren.  A l s we weten we lk e ma atr ege le n nodi g zi j n om de ge vo lge n va n de kl im aat sv era nder i ng he t h o o f d t e b ie d e n. H e b b en wi j b e r ei k t w a t wi j w i l d en? V e rke e r O n z e u it g a ng s p u n t e n voo r d e inr ic ht i n g va n d e op e n b a r e r u imt e heb be n a l s e e r s t e g e s t a lt e ge kre ge n bi j de in ric ht i ng v an de k om v an Ha ren . Met de a fr o ndi ng va n de rec on struct ie v an de Zu id la arderweg in N o ord lar en, is ook d it dor p vo l ge ns de u it ga ngs punten van Shared Space in ger ic ht. Het af ge lo pe n jaar he b ben we met de rec o nst ruct ie va n de D orp s weg in Onn en , het d orp e ve nee ns v ol ge ns de u itg an gs pu nte n va n S hared S p ace inger ic ht. Dit grote pr oject hebbe n we in de zomer van 2008 afgerond met een feestelijke b i jee n kom s t v oo r a l le b e t r ok k e ne n. He t t ra ns feri um, inc lu s ie f de daa rb ij be ho rende o n ts lu it i ng sstr uctu ur i s in ge br ui k gen o men. Ge let o p de be zetti n g va n het tr an sfe ri um, m oge n we va n e en suc ces s pre ke n. De s nel le b usv er b ind i ng va na f het tra n sfer iu m na ar G ro n i nge n, i s vo or on ze i nwo ners ee n b ij kome nd voo rdeel . H e t a a n t a l on g e va l le n i n o n ze g e m e e n t e ver t o o nd e e n nee r gaand e l i j n. D it be t e k e nt d at ons be le id met “Shared Space”, succe svol is.

58

U i t ee n e val ua t ie va n h et S h a r ed S pa ce co n c ept d oo r de G r o nt m ij bl ijk t dat h et g r ot e re ge v oel v an o n ve il igh ei d b i j d e we gg eb rui ke r s n iet w or d t o nde r ste u nd d oo r de o n gev al le n ci jfe rs . De ci jfe rs t o ne n j u ist ee n s ti j g in g v an de verkeersveil igheid. In samenwerking met Veilig Verkeer Nederland, polit ie en on derwijsinstellingen he bb en wij v er sch i l le nde act i v ite iten on tw i k ke ld i n het k ader v a n ver keer seduc at ie. On der het mo tt o: " va n ki nde rwage n to t r o ll at or", stre ve n wi j h ie rb i j na ar ger ic hte educ at ie vo or a l le leef t ijds gr oep en. Jaarlijks terugkerende pr ojecten zijn ondermeer de ve rkeersmarkt voor b r u g k l a s s e r s i n het voor tge zet onder w ijs, de ver kee rsex ame ns op d e basisscholen en de bijscholingscursussen voor o udere n. Daa rn aa st he bbe n we vee l aa nda cht besteed aa n het ver beter en va n de c ommu n ica tie o ver v e r ke e r s ve i l ig he id m e t het b as is onder wijs in onze gemee nte. W e g e n, o p e nb a r e ve rl i ch t i n g e n r iol e n De j aar pr ogr amma 's v o or he t onde rho ud va n we ge n, r i ole n e n ope nbare ver l ic ht i ng hebbe n we in 2 0 0 8 c o nf orm d e pl a nn in g g e r e a l i s e e r d . E r z i j n v e e l wer ke n u it g e voe r d . H e t g r o ot s t e pr o je c t i n het k ader va n het we g- e n r io o l o nder ho ud v ormde de her i nr ic ht i ng v an de D or ps we g in On ne n. I n On ne n he b be n we ee n ge sche ide n rio o l ste lse l aan ge legd. Het heme l wa ter w ordt af ge voerd na ar het On ne rvaar tje. De be la st in g o p het r io o lste lse l is h iermee en orm ter uggedr o nge n, wa ard o or de pomp niet meer in stor ing is gewe est. I n d e T or e n la a n is het r io o l ve r v a ng e n. O o k is de R i j kst raa tw eg tus se n H are n e n G ro n i nge n gereconstrueerd. Hier he bb en wij gelijktijd ig met de werkzaamheden vijf bushaltes opgewa ardeerd e n a a nge pas t v o lge ns de l a nde l ij k n orm to ega n ke li j k he id. H e t b i n ne nt e r r e in K r o on k a m p w e g ( a c ht e r s uper De B oer ), he bbe n w e o pn ieu w i n ger ic ht. We ve rw achten da t ee n bete re e n vr iende li j ker a an zie n va n h et p le i n, een po s it ie ve u it str a li ng hee ft o p het ge br ui k van h et geb ied. Oo k de sp oo r overga ng b ij de Zu id la arder weg he bb en we gerec o ns trueerd. I n c om b in at ie met het n o od za ke l i j k o nd e r ho u d v a n P r ora i l i s d e o ve r g a n g nu zod a ni g i ng e r i c ht , d a t het f ie t s ve r ke e r o p ee n ve i l iger m an ier va n de o ver ga ng geb ru i k ka n m a ken . Te nslotte is de over stee k bij de Dr.Eb e ls weg gerea lis eerd, waa rdo or f iet ser s e n wa nde la ars va nu it de wijk Ooste rh aar, rech ts tree ks het ve ld in kun ne n tre kken . Te ve ns p as t de ze o vers tee k in het “rond je Z uid laardermeer ”’, dat nu volle d i g met d e f ie ts is te m a ken .

59

We he b be n ee n t ev reden he id so nde rzoek uitgevoerd over het wer k i n d e B ot a n ic u s la a n . I n z ij n a lg emee nhe id z i j n de bew o ner s tev rede n o ver het ge le verde wer k. Ech ter o nda n ks da t d oo r on s ee n e no r m e i n zet i s g e p le e g d i n het v o ort r a j e c t , z i j n er t och nog ee n aantal bewoner s d ie vinden dat zij onvoldoende gehoord zijn. Het ver vangi ng s p la n o pe n b a r e ve r l ich t in g he bben we u i t g e vo e r d i n s e p t e m ber e n o kt o ber . W e hebbe n ee n sele ct ie ge maakt van alle slechte e n oude ma ste n in de gemee nte en de ze worde n per s tra at ver v an ge n d o or ni e u we a lum in i um m as te n m e t n ie u we arma ture n. Z o is o nd e rme e r d e o pe n ba re ver l ic ht in g verva nge n la ngs de Kr o o nka mp weg, de H o or nse D ijk, de Bo ter bl o em weg en de M o len kam ps teeg. Ook la ng s de Do r ps weg i n On ne n zi j n n i eu we la nt aa rn pa le n aa nge br ach t, i n het kader van recons tructie van de weg.

opgeruimd afval wegen, straten, pleinen 1800 1600

tonnen

1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

We mo este n he t af gel op en j aa r mee r st ra atv u i l a f voe r e n o m het k wal ite it s ni v ea u t e ha n dha ve n. Om e ner g ie te be s pare n d imme n we in Onne n 's n ac ht s om éé n u ur de v er l ic ht in g, d at w i l ze gge n da t het o p 70% va n de ste rkte g aat br ande n, r ond ze s u ur ' s m orge n s g aat de s ter kte weer n aar 1 0 0 %. O p d e ze m a ni e r w o r d t e r a a n e ne r g ie be s pa r i ng g e d a a n t e r wi j l he t g e e n a f bre u k d oe t a a n d e kwaliteit van de ve rlic hting. De gelijkmatighe id blijft goed. Onne n is hiermee een voorloper in onze gemeente, op termijn za l de hele openbare verlic ht ing in de gemee nte op de ze m anier worde n ge rege ld. uitrukken gladheid verwacht tov werkelijk 60 50 40 30 20 10

raming strooibeurten trend werkelijke strooibeurten

realisatie strooibeurten trend verwachte strooibeurten

0 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

O n de rs ch r if t: G l a dh e id be s t ri j di n g d r aa gt b i j a a n d e ve rk e e rs ve il i gh e id e n w o rd t a l s s te e ds bel a n gr i j ke r e r va re n. We zagen de laatste ja re n dan ook steeds een grotere inzet. Te n opzichte va n 2007 is het aant al strooibeurten g e s t e ge n. I n h e t b e g i n va n h e t j aa r was e r b ij na gee n s pra ke va n g ladhe i d maa r a an h et eind va n he t j aa r des te meer

60

W ate r We he b be n er v o or ge zor gd dat het a f va l wate r zo nde r pr ob leme n k o n wo rde n a fge vo erd na ar de d i ver s e r i oo l zu i ve r i ng s in s t a ll a t ie s . A l lee n wer d e n we i n d e zom e r v an 2008 t we e m aal t oe gec onf ronteerd met he v ige rege n va l. D it le idde tot onderge l open s trate n e n over la st voor de b e wo ner s. We he b be n te ve ns d e laat ste perc elen in Haren die nog geen afva lwater voorziening h a d d e n v oo r z i e n va n IBA 's o f he lo f y t e n f i lt e r s . W e he b be n in d e r io o l g e m a l e n d i ver s e p ompe n e n bes tur i ngs sys teme n ver va ng en. We zijn ook ge start m et het onder zoe k in het kader va n het wate rp l an en a f ko p pe lbe le id. W e h e b be n nu zi c ht o p d e t e c h ni s c he m a a t r e g e len d i e n odig zijn om de be leids we ns en te c o ncret isere n. De ra ad za l binne n kor t ge vr aagd worde n de ze ma atre ge len goed te keuren. L a nds ch aps behe e r/ Pla n tso en e n He t pr oject, kwalite it s ver bete ring Huis te Glimme n, hee ft co f i na nc ier i ng t oege we zen ge kr ege n. Bet ro k ke n pa rt i jen b i j d it p ro ject zijn Sta ats b os be heer, La ndsc ha ps be heer G ro n i nge n, Re gi o par k, p r ov i nc ie G r o ni ng e n e n d e G e m e e nt e H a r e n. D it j a a r he b be n we v o or nam e l i j k wer k za a m hed e n u it ge voe rd in het zuide l ij k e dee l v an h et l and goed. E r zi jn wer k za am hede n verr ic ht aa n de b ep l an ti ng va n de opr i j laa n, he t hers te l le n va n de wa ter hu is ho ud i ng, het p r of i lere n va n de h o ut wa l le n en het ve rwi jdere n van het b l ad va n de voet paden . Te ve ns is e r a an de Ri j kss tra at weg ee n pa rkee rvoor zie ning ge rea l isee rd. I n he t L and sc ha ps uitv oer ing p la n he bb en we ver sc hil le nde d ee l pr oje cte n opgenome n d ie e rvoor m oete n z orge n da t de l an dsc ha p pe li jk e k wa l ite iten i n de gemee nte be h oude n b li j ve n e n w orde n v er ster kt. Het L UP geeft o nder a ndere aa n d ar het gr oe ne, be sl ote n karakter w ord t aa nge ta st d o or h et verd w i j ne n va n l and sc ha pse lem ente n. Het i s du s za ak om de ze aa nta sti n g st op te zet ten. I n 2 007 heef t Land s c h a p s beh e e r Gr on i ng e n i n opd r ac ht v a n d e P r o v inc ie G r o n i nge n d e h o u t wa l le n e n h age n ge ïn ve nta ri seerd e n de st aat va n o nder h oud be o or d e e ld. E r is o o k e e n p la n o pg e s t e ld h oe d e la ndsc h ap se leme nte n hers te ld of terug geb rac ht ku n nen wo rde n. D aar na as t heef t her Reg iop ar k ee n p i l ot ges tar t hoe het l ands ch ap duurz a am be heerd ka n w orden. Hare n i s ee n va n de dee l neme nde ge meenten in de pilot. In over leg met he t Reg iop ark en Landschapsbeheer Gr oningen is er ee n p r oject omsch r ijving o pge ste ld ho e we de la ndsc ha p selemen ten wille n terug bre nge n en d uur za am b eher en. Deze om s c h r i j vi n g is in g e d ie nd bij d e pr o v inc ie Gro n i nge n v o or co f in an cier i ng. Ei nd 2008 is het proj ect gehonoreerd. In 2009 starten we de eerste herstelwerkzaamheden. In 2008 is de inve ntarisatie van de gemeentelijke monument ale bomen voortgezet. De lijst met ge meen te li j ke mo num enta le b ome n i s zo goed a ls c om pl eet. Het o nt w i kk ele n va n be le id i s he laa s n o g n iet aa n b od ge k ome n e ve na ls het i n ve nta ri sere n v an p art icu l ier e bome n d ie i n aa nme rk i ng komen voor de monum enta le st atu s. Oo k d it ja ar he b ben we de gr oen wijzer u itge br ach t. H ier in he bb en we vee l aa ndac ht vo or act ue le g roe n za ke n. We ge ve n a an we lk e onder h oud wer kza am h e d e n w e g a a n u i t vo e r e n, i n e e n t oe l ic ht ing o p h et be le id. De g roe nwijze r ver sch ijnt ma ande lijks o p de ge meen tep ag ina in het H are ner Wee kblad. We he bben dr uk g e z oc ht n a a r e e n g e s c h i kte l oc a t i e vo or het g e boor tebo s. Uiteindelijk is er een locat ie ge vonden e n is in over leg met versc h illen de be la ng he bb ende n e en on tw erp op ge ste ld. Het ontwe rp is bijna gereed.

61

Aantal kapaanvragen 300 250 200 150 100 50 0 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

O n de rs ch rif t: Na ee n f o rs e d al i ng i n 2 0 04 a ls ge volg va n ee n w i jz ig ing va n de c rite ria is h et aant al k a p a a n v ra g e n i n 2 0 0 5 e n 20 0 6 w e e r t oe g e n o me n. Na d e f o r s e t o e n a me i n 2 0 0 6 l ij k t h e t a a nta l a a n v ra g e n z i ch nu t e s tab il is ere n ro nd de 200 p e r j aa r. M o n u me nt e n W e he b be n e e n b i jdr a g e va n € 1 2. 5 00, - bes c h i kbaar gesteld voor de restauratie van molen De H o op . D it he bb en wij geda an o mdat h et e en zeer m ar ka nt monume nt binne n onze gemee nte is me t ee n grote cultuur hist or isc he waarde. He t t hem a va n de Ope n M o num ent en dag was 's po re n'. V oo ral b i j V i l la H il g hes tede i n He l pm an z i j n ve el be zo e kers ge wee st. De ker ke n e n de be gr aaf p la ats en z i j n oo k goed be z oc ht, v o or de e x c u r s ie n a a r he t H e i l ig B e r g je e n het h u ne bed was m i nde r i nt e r e s s e . I n 20 0 9 w i l le n we d a a r om o o k m in im aa l 2 versc h ille nde exc ursies aa n ga an b iede n, zoda t me n ka n kie zen. We he b be n in f orm at ie op de we bs i te toe ge voe gd o v er de arc he o lo gi sc he ge b ieden in on ze ge meente. Verde r is er mee r a and acht gesc honke n a a n de h is to ri sc he c ult uur la nds cha p pe l ij ke w aa rde n d oor he t pl aat sen va n l i nk s n aa r de we bs i te va n de p r ov i nc ie Gr o ni ng en. Re cre at ie en Toe ris me We he b be n o n ze V VV get ra ns fo rmeerd t ot ee n ze lf sta nd ige V V V H are n. D i t was nod ig a ls ge vo lg v a n het p l ots e l i ng e f a i l l is s e m e nt v a n VV V D r e n t he Plus. In korte tijd heeft de juridische t r a nsf or mat ie p la at s ge von d e n , is een nieuw be stuur ge ïnst alleerd en zijn financ iële, o rg an i sat or is che en jur id isc he af sp ra ke n gema akt met het n ieu we be stu ur. Me t Onner stea te ( v/ h De Fr uitbe rg ) zijn gespre kken ge voerd over de toe komst van het recre at ie par k en hebbe n wij kader s opgeste ld d ie d ienen voor de t oe komst i ge va st leg g in g va n Onn ers tea te i n het b e s t e m m in g s p la n B u ite ng e b ie d . D e he r z ie n in g va n d e r e g e lg e v i ng v oo r c a m pi ng s ten ge volge van de intrekking van de Wet op de o pe n luc ht recre at ie, hee ft n og n iet pla ats ge vo nden . We wac hte n h iermee o m af te s temme n met het o p te ste l le n be stemm i ngs p la n Bu ite nge b ied. W a a ro m h eb b e n w i j we l / g e d e e lt el ij k /n i et b er e i k t w a t wij w i ld e n? We zijn zeer tevrede n over de hoeve elheid wer ken d ie het afge lope n jaar zijn gerealiseerd. De h e r i nr ich t ing v a n On nen , v ol g e ns d e u it g a ng spunte n van Shared Space. vormt hier bij ee n hoog tepunt. D at we hiernaast he t heme lwat er kon d e n a f k o p pe le n va n het r i o o l e n d u u r z a m e v er l ic ht in g ko nde n p la at se n m aa kt d it to t ee n zeer ges la agd pro j ect. Het be la ng ri j ks te v o or o n s is ec hter dat ook de inwoner s zeer te vrede n waren e n d it t ijd ens de feestelijke opleve ring niet onde r s toe le n o f ba n ke n s ta ken . B i j de bewo ner s wa s h et ge voe l da t met de u it v oer i ng va n het p ro jec t, f eite lijk het D OP (d or pso mge vings p la n) is uitge vo erd. We heb be n dit s ucce s bere ikt d oo r ee n i n t e g r a le p la n n i ng v a n d it p r o je c t e n e e n ze e r vr oeg ti jd ige a fstem mi ng met de be wo ner s.

62

We zijn zeer tevrede n over he t Gr oenst ruct uur plan. Het p la n i s z o op geste ld d at e r dui de l ij k i s aangege ve n we lke wer k zaamheden er ver r icht moete n worde n om de ge wenste gr oe nstr uctuu r te re alisere n. Daar naast kunnen we ook zeer tevrede n zijn over he t pr oces. B ewoners en b e la nge no r g a n is a t ie s heb be n v a n af het e erst e mome nt ku nne n meed enke n e n me epra ten ove r de i nhoud va n het p la n. H ie r d o or i s een breed gedragen plan gemaakt. We h adden o n s ze lf te n d oe l ge ste ld de e ers te pro jecte n u it het La ndsc hap su itvoer ings p la n in 2008 i n u it v oer i ng te bre nge n. We he bbe n d it do el beh aa ld aa nge zi e n er h ard ge wer kt wo rdt aa n het h e r s t e l va n L a ndg oe d H u i s t e G li m m e n. T e ve n s z i j n e r i n 20 0 8 v o ld oe nde f in a n c ië le m id d e le n a an ge wend om be gin 2009 te st arte n met de her ste lwer kzaa mh ede n a an kle ine l a nds c h a p s e le m e nt e n. He t d oe l was o m i n 20 08 ee n M on ume nt ale bome n l ij st gereed te he bben . Hel aa s is d it o ns n og n i et g e lu k t . I n 20 0 9 g a a n we d e in ve nta r is a t ie va n d e b o m e n v o ort ze t t e n e n be le id o nt wi kk e len t e n a an zie n va n m o nume nta le b ome n. W e h a d d e n r e g e lm a t ig ver s t op p i nge n i n on ze p om p g e m a l e n. D i t w or d t v e r o o r zaa kt d oo r het ge br ui k van re i n ig i ngsd oe kjes die d oo r het t oi le t worde n g esp oe ld. La nde l i jk word t n u aa ndac ht a an de ze pr ob l emat ie k bes teed, z oda t de ze doe k jes n ie t mee r d oo r het to i let w orde n ge sp oe ld. Wat is de oorzaak van dat wel/gedeelteli jk/niet bereiken? De o nder h oud sp ro gramm a's v o or de gemee nte l ij k e v oor zie ni n ge n in de p u b lie ke ru imte ku nne n we re a li sere n, omd at we be sc h ik ke n o ver du ide li j ke k aders in de vorm van meer j are npl annen. V oort s s tar ten we t ij d ig m et de v o or ber eid in g va n de u it v oer i ng va n de jaa rp la nn en . D o or de c om b i nat ie v a n d i ver se o nde rh oud sp r ogr amma' s ku n ne n we e ff ic ië nt werk e n. Wa t le re n wi j da a rva n? O n d e r ho u d v a n d e p u b l ie ke r u imt e is g oe d m og e l i j k a ls t i jdi g d e kad e r s wo r d e n a f g e s p r ok e n, zo we l wat be tre ft het niveau van de u it te voere n wer kz a a m h e d e n a l s w a t bet r e f t d e bes c h i kb a r e b ud ge tte n. Sl e c hts o p b as i s va n m e e rj ar e n pr ogr amm a's zi j n go e d e r e su lt ate n te bere i ke n. D it gee ft de ru imte om b i j aa nv an g va n el k ja ar d ade li j k t e be g in ne n m e t d e v oo r b e r e id in g van d e ja ar pro gra mm a's en he t vo or o ver leg met de d irect be tr okke nen .

F in a nc i ë le a n a lyse d o elgro e p (v e rs c hi lle na naly s e t en o pz i c h te va n d e be grot i ng)

Product / Doelgroep Gebruikers publieke ruimten 047 Wegen, Straten en Pleine n 051 Op enbare Verlichtin g 065 V e r ke e r e n V e r v oer 077 Afwatering 172 Landscha ps be heer 177 P la nt s o e ne n 178 Op e n l u c h t r e c r e a t ie e n T oe r i s m e 233 Riolen 162 Mo l e n N oord la r e n 167 Mo n u m e nte n T ota a l D oe lg roe p Geb rui kers o pe n bare ru imt en

r e a l isa t ie r e a l isa t ie r e a l isa t ie begroot r e a l isa t ie s a ld o 2005 2006 2007 2008 2008 2008 2 . 03 5 331 134 86 15 1 . 41 5 137 354 4 99 4 . 61 1

2 . 06 1 358 126 92 24 1 . 55 8 129 382 6 121 4 . 85 8

1 . 44 3 340 141 99 68 1 . 50 0 160 43 12 73 3 . 87 7

1 . 52 7 389 142 72 139 1 . 50 4 177 -53 21 103 4 . 02 2

1 . 63 1 - 1 0 4 382 7 140 1 115 -43 143 -4 1 . 64 1 - 1 3 7 181 -4 -107 54 18 3 100 3 4 . 24 4 - 2 2 2

D e d oe lg r o e p s l u i t a f m e t e e n n a d e e l va n € 2 2 2 d u i ze nd . D e b e la ngr i j ks t e o or za ke n zi j n: 

B i j wege n wa s mee r i nzet n o od za ke lij k op he t ber i jd baa r ho ude n va n zand - e n pu i nwege n, met name in de natte per i odes. Ook m oest mee r inze t worden ge pleegd om he t straatbee ld ac cep ta be l te h oude n, on dermee r omd at we gest o pt zijn met he t c hem isc he bes tr ijde n va n

63

onkr u id. Hier bij is meer straat vuil afge voerd wa t tot hogere stort koste n le idde. We zie n dan ook een o ve r s c h r ijd i ng me t 5% va n he t k ad e r .

64



B i j a f wat e r in g wa s m e e r i n zet n o od za ke l i j k op het o nd e r h oud va n d e s l ote n, d o ord a t d e e ise n van het water sc ha p zi j n vers cher pt vo or de s ch ou w i n het n a jaa r.



B i j p la nts oen en is een ver h oo gde i nzet ge pl eegd om de d oe ls te ll i nge n te ha le n a ls ver woo rd in het gro enb e le ids p la n. D it be tekende d at meer s ie rp lant s oen is o mge zet na ar ga zon. Op te rm ij n le idt d it t ot koste nb es par i ng. Va n wege d e om v orm i ng na ar ga z on s tege n de k os ten vo or h et m aa ie n. Oo k is m eer i nge zet om de hegge n teru g te s n oe ie n e n de b ome n te onde rhoud en c o nf orm de e i se n d ie hi er voor zij n ge ste ld. E en e n a nder had tot ge volg d at ook de stortkosten aanzie nlijk hoger lagen. We z ie n d a n o o k e e n o ve r s c hr i jd in g m e t 9 % va n het kader.



B i j r i o le n is ee n me ev a ller o nt sta an d oo r ee n h oge re be las t ing o pb ren gst . B i j ee n nac alc u lat ie bleek het aanta l aa ns luitin ge n ho ger da n waar o p wa s gera amd.

Economische Klanten V e r t a li n g mi s s i e i n do elg r o e p D e d o r p s k om i s e n b l ij f t he t k lo p pe n d w in ke lhart va n on ze ge meen te. Dit ge ldt voo r o n ze i n w o ners e n v o or ee n dee l va n d e reg i o wa ar bi j zo we l de gew o ne w i n ke ls a ls de w ink e ls met exc lu s ie ve mer ke n aa ntrek k i ng s krac ht he b ben o p e e n g e v a r ie e r d w i n ke lp u b l ie k. D a a r bi j is o o k e e n ge ze l l ige i nri c ht in g va n h et w i nk el geb i ed va n be la ng. De i n H are n ge ve st igde b edr ij ve n m oete n de m og e l i j khe id he b be n om d o or t e g r o e ien n aar een schaal die pa st bij het Harense v o or z ie n in g e nn i ve a u . D e o nt w ik ke l in g va n he t Ra adhuisplein neemt hier bij e e n b i jzo nd e r e p o s i t ie i n . O ok w i l le n we o n ze p o s it ie be pal e n in het m a a t s c h a p pe l ij k e d e bat o ve r k l im a a t ver a nde r i ng e n du ur zaa mhe id. Duur z aam he id m oet a l s t hem a z ic ht baa r e n va n ze lf sp re ken d wo rde n in on s wer k e n o n ze p l a n n in g a ls g e m e e n t e . Aa n vu l le nd w i lle n we d o or actuele e n v o l ledige m i lie uc omm un ic at ie bur gers en bedr ijve n informer en over ve ilighe id, bode mgeste ld he id e n r i sic o’s in onze gemee nte. W at wi l den we be r e i k en e n wa nn e e r z i jn w e t ev red en?  a l s i n 20 0 8 b e g on ne n wo r d t m e t b ou w v a n d e s u per m a r kt e n a p par t e m e n t e n a a n d e Kr o on ka mpweg waarmee het Ko mp la n zi j n vo l too i i ng vi ndt;  als in 2008 ge star t wordt m et de eerste fase van he t bed r i j ve nt e r r e i n N e sc i opar k;  a l s in 2008 over Hare n noord a fspra ke n worde n gema akt over ee n duu r za me e nerg ie infrastructuur  o p b a s i s va n o nd e r z oe k n a a r e ne r g ie v e r bru i k o p s c h o le n e n g e m e e nt e l i j ke g e b ou we n e r e e n b e s pa r i ng van e ne r g ie ve r b r u ik wordt ingezet van 20%;  a l s i n 20 0 8 e e n p la n v oo r d e h e r in r ich t in g va n het Raad hu is p le i n ge reed is m et d aar b i j ee n n i eu w a an zic ht v o or ee n d or ps p le i n;  als in 2008 twee keer ged iscus sie erd i s over ee n a an ta l actue le e n ve rn ie uwe nde milieut hema’ s. Hebben we bereikt wa t we wi lden? H ie ronder ga an we per on der wer p i n o p de ver s chille nde onderwerpe n aan g e vu ld m e t o nd e r we r pen d ie i n het afge l o pen jaa r m eer i n het b i j zo nder on ze a and ac ht v roe gen voo r de ze doe lg roe p. Komplan W est Er is ee n st art gem aa kt met de bouw va n de superm ar kt e n 1 6 ap pa rteme nte n e n de b ou w ver lo o pt vo or s poed i g. Naa r ver wac ht i ng wordt he t c om pl ex l ater di t jaa r op ge leverd. Da n wo rdt o o k het openba ar gebied om de supermarkt d e fi n it ie f inge ri cht . O nd er tus se n bevi n dt de b odem sa ner i ng op h e t na b i jge le g e n p a r ke e r t e r r e in a a n d e K r o o n ka m p weg zich in een pa ssie ve fase. De eerste m oni tori ng sr onde i n nov em ber 2 0 08 wees u it da t de sa ner ing goed ver loopt. D oor de bi ol og i sch e a f bra a k i s d e o or s pr o n ke l i jke ver on t r e i n ig i ng in c oncentrat ie afgenome n met 30%. Hier over werde n onlangs gunst ige ber ic hte n ge publiceerd. Be dr ij ve nt e r rei n Nes i c op a r k De eers te fas e ger ea l iseerd met het in ge bru i k neme n va n he t tra ns fer ium. H ier va n wo rdt i nm idde ls g oed gebru ik ge maa kt . Er is ee n master pla n opge ste ld dat als basis za l die nen voor ee n de finitie ve overeenkomst met on twikkelaar Hanzevast. Dit mast e r plan w or d t begi n 2009 d e fi ni t i e f opge le verd. He t vormt de ba s is vo or het b ou wr i jp m ake n en vo or de n og ui t te voe ren bestemmingspla nprocedure vo or het res t e r e nd e d e e l va n d e n o or d f la n k. H a re n N o o r d e n d u u rz a me e n e r g i e - inf ra s t ru c t u u r Op bas is van het a l eerder do or he t b ure au KNN u itge br ach te ra pp or t zijn su bs id ies a an gevraa gd e n ver kre gen . I n het afge l ope n j aar zi j n de ze s ub s id ies be steed aa n het o rg an i sere n v a n ee n c har rette voor Hare n Noord e n a a n verder e pr om ot ie v a n het o nd e r we r p d u u r zaa m h e id. D it a l le s ge beu rde mede d o or e en a an j ager. Het co l lege heef t zic h med io 2 00 8 u itges pr o ke n v oor he t o n tw i k ke le n va n duur z ame ene rg ie in de v orm van warmte - ko ude op s lag . Rea l is at ie i s ec hter in h a nde n va n de aa ndee l ho uder s va n h et GEM, het water bedri j f Gr on i ngen e n ee n e ne r g ie m a a t s c h a p p i j. O ve r le g m e t a l le bet r o k ke n p ar tije n heeft er t oe ge le id t ot ee n gedee lde i n te nt ie om i n H are n N oo rd ee n d uur za me e nergi e i nfr as truct uur te on twi kke le n i n de vorm va n war mte -koude o ps la g. Do e l is om de a l best aa nde water win pu tte n om te b o uwen n aar w ar mte/ ko ude op s lag br on ne n. De ze in st a ll at ies zu l le n de n ieu we w o ni nge n i n H are n N o ord 65

v o or z ie n van war m t e . E i n d 20 0 8 heb be n he t wat e rbed rijf e n ee n ene rgiebedr i jf he t op zic h ge nome n deze inte nt ie uit te wer ke n e n te onde r zo e ken o nd e r we l ke v oo r w a a r d e n d e ze v o or z ie n i ng le idt tot ee n rend abel beheer en exploitat ie. S ch ole n e n gem ee n tel ij ke geb o uwe n real is ere n ee n besp a ri n g v a n e ne r g ie ve r b r u ik v a n 2 0 % Deze doelstelling is niet gerealiseerd zoals in de t weede mar ap a l i s aa ngege ve n. Dit had a l les te m ake n met de ko ppe ling van het budge t a an de GE M -ge lde n. Do ord at e r geen ge ld be sch ikbaa r w a s , z i jn d e a c t iv it e i t e n d oo r g e s c h o ve n na a r 2 0 09. Wel is eind 2008 het subs id ietraject opgestart vo or ee n S t imu le ring lo ka le klim aat in it iat ie ve n (S LOK ) ad € 68.000. Naar ve rwac ht ing krijgen we med i o ju n i ui t sl ui tse l o ver de a a nvraa g. De bed oe l in g is dat met de ze sub s id ie m aat rege le n ge financie rd worde n d ie in de nota Klimaat beleid worde n omschr eve n en vastge ste ld. In december 2008 is gestart met de no ta Klim aatbele id. Hie r in wor d t e e n aant al m aat r e ge le n opge nom e n, w a a r o nd e r het v o or z ie n v a n e e n e ne r g ie la be l v oor a l le s c h o le n e n g e m e e nt e l i j ke g e b ou we n. H e t la be l is ee n m aat wer kadvies over het ve rminde ren van het ener gieve rbruik. ( H e r ) o ntw i k k e l i n g Raa d h u is p l e i n We zi j n bego n ne n me t de v o or bere idi n ge n va n een p la n vo or de her i nr ic ht i ng v an he t R a adh ui s ple in me t a l s u it d a gi ng d e r e a l is at ie v an e e n n ie u w d o r ps p le in. In s e p t e m b e r i s na e e n sele ct ieprocedure bure au KAW geselectee rd als stede nbouwkund ig adviseur e n is een c ommunicatie p lan vastgeste ld d oor het college. In december is een Distr ibut ie Planologisc h On der zo ek af ger ond d oor he t IMK en is er ee n eer ste bijee nkomst ge weest me t onde rnemer s over de toe k om st va n he t pl ein . De ver wac ht i ng is dat de vi s ie med i o ju n i 20 09 ge reed i s. T we e d is c us si eb i jee nk o ms te n o ve r m il ie u the ma ’s De ze b ijee nko mste n zijn n iet geh oude n omda t dit is op gega an in het gr otere o nder wer p va n du ur zaa mhe id e n k l ima atb e le id. P a rke r e n e n pa r kee r ga r age N a de ve le st or inge n in de pa r keerg ar age is het in 2008 een st uk be ter geg aa n. Het n ieu we s t o r i ng e nm e l d in g e n s y s t e e m h ou d t s t o r in g e n bet e r b ij e n ku nn en dee ls o p af sta nd w orde n o pge lo st. De parkeercontroles in het fiscale gebied wo rden nu uitb esteed aa n Ve ilig he ids zorg Gr o n in gen . D it le idt tot effic ië nte inzet e n is het aant al heffingen t oe ge n ome n. Het aa nta l maa nd - e n ja ar kaa rt e n is ec hter f or s ged aa ld. Di t i s te ve r kl are n d o or de vr i j la ng e peri o de va n st or i nge n wa ard oo r de p a r ke e r g a r a g e vr i j t oe g a nk e l ij k w a s . opbrengsten fiscaal gebied parkeren gemiddeld per week

€ 8.000 € 7.000 € 6.000 € 5.000 € 4.000 € 3.000 boetegeld per week vergunningsgeld per week muntgeld per week

€ 2.000 € 1.000 €0 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

De pa r ke e ro pb r e ngs te n ve r to o n de n d e af gel ope n ja r e n een s t ijg e nde l ijn. O ok i n 2 0 0 8 z e t t e d e z e t re n d z i ch d o o r. M i l ie u reg elg evi n g e n ha n dhav i n g Wat de milieurege lge ving bet reft hebben we ee n r oer ig jaar ac hter de r ug. Nieuwe wet geving n o od za a kte o n s om o n ze bedr ijve nbes ta nd a nde rs in t e de le n e n da armee o n s t oe zic ht. We he bbe n dit gecombin eerd met een opschoning en dat le idde t o t e e n v e r m i nd e r i ng v a n het 1 31 - t a l bed r i j ve n. He t na lee fgedr ag o nder de bedr i j fse ige na ren is ge lu k k ig t oe ge no men . H ier b i j ku nn en w e z ie n da t 66

c on s e q u e n t z i j n i n o n ze o p s t e l l in g l on e nd is. Verder is ons bodeminformatiesy steem Nazc a opge waa rdeerd naar he t nive au d at de rijksover he i d voorschrijft. Daarmee be schikken we over een systeem dat volledig uitwisselbaar is met zowel p r ovi nc ie a ls r i jks ov erhe id. Oo k werde n we a ls ge meen te ISKB - pro o f. Over de m ilieu ris ic o’s is met ac tue le in f orma t ie op de we bs ite vo ldaa n aa n h e t ver d r a g v a n Aar hu s . V a nu it d e p r o v i nc ie i s een aanze t gemaakt voor ee n gemee nte breed o nd e r zoe k na a r d e b od e m ku nd ig e g e v o l g e n va n vo o rm a l ig e bed r i jf s t e r r e in e n . B i j 2 3 p e r c e le n is m og e l i j k e e n ver o ntr e i n ig i ng u it vr oeger dagen aanwezig. Ook stelde de gemeenteraad het E ve neme nten be le id v ast . H ier in st aan de k aders h oe we i n on s d or p om ga an met ev en eme nte n e n met de over la st d ie dit ver o or za akt. D aarmee kunne n we onder meer klac hte n over ge luidsover last b e t e r be h a nde le n. aanvragen vergunning/ontheffing per soort (HANDHAVING overige milieuwetten)

aantal overige aanvragen aantal vuurwerkaanvragen

100

aantal geluidsaanvragen aantal lichtreclameaanvragen

80

aantal reclameaanvragen

60 40 20 0 2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

W a a ro m h eb b e n w e w el / n i e t/ g e deel t e l i jk b e rei k t w a t we w i ld e n? W at betr eft de b ou w va n de su pe rmar kt ko n g esta rt worde n o mdat a lle pr ocedu res wa ren a fger o nd. D at is ee n be pa le nde fact or i n het tem p o om p lan ne n te r ea l is ere n. Te n aa n zie n va n de d uur za me e nerg ie was h et v o ora l ee n k west ie va n het g oed s pe le n va n het s pe l om te k ome n t ot de j ui ste v o or ber eid in ge n. A ls e r n iet b i j v oor ba at vee l ge lde n besc h ik b aar s taa n is h et r aad zaa m a ndere b o n ne n a a n t e b or e n. W a t bet r e f t d e e ne r g ie l a be ls en de milieuthema’s heeft de voortgang on s in ge haa ld. Be ide o nder wer pe n ku n nen beter ge bun de ld worden in ee n meer i nt e g r a le a a n p a k o ve r K l ima atb ele id. Wa t is de oo rzaak va n da t we l/n i et / ged eelt eli jk b ereik en ? W i j kr i jge n s teeds meer b e wus t oo g v o or ( ver volg ) s ta ppe n in la ngd ur ige pr oce sse n. D aar na ast s te ll en w i j va st, dat w i j in de pr a kt ijk vee l me er a an o nt w i k ke l in ge n d oen da n v o oraf in de b e le ids begr ot i ng i s a an gev e n. J ui s t d e l o pende za ke n d ie e e n ver v o lg kr i jg e n i n het n ie u we j a a r wo rden vaa k o ver he t hoo fd ge zien. D at we d ie da n ve rvo lge ns rea lise ren in het n ieu we jaar, e n d at d it ti jd en mi s sc hie n ge ld kos t, vinde n we hee l ge woo n. We g aa n da ar b ij o o k a l s nel vo or b i j aa n leuke resultate n of ze lfs successe n. Die make n we niet te ge lde. Daarbij c o nst ateren we d at er vee l wetge ving aa n het vera ndere n is. We p la n nen wein ig t ijd om o p de ze n ieuwe wet geving te a nt ic i pere n. Oo k veel nieu we we tge vi n g ha ngt met e lkaar s ame n. Di t kos t mee r t i jd da n we t ot nu t oe gew end w are n omd at we st eeds mee r in tegr aa l moe te n wer ke n. He el co nc reet te n a an zien va n de ge lde n voo r het o nt w i kke len va n d u u r za m e e ne r g ie , h ie r v oo r was het ge ld ge koppe ld aa n de GEM-ge lde n wa ar over wi j i n 2 0 08 n ie t k o nde n be s c h i k ke n. V oo r 20 0 9 is d it d a n oo k l o s g e k o ppe ld e n s t a a t het t ot o nz e b e s c h i kk i ng . Wa t leren we da a rva n? We mer ke n da t ee n g oede v o or bere idi n g va n pr o jecte n en p roce sse n va n gr o ot be la ng v o or ee n r e a li s t is c he p l a nn i ng v a n d oo r lo o pt ij d e n, m i j lp ale n, d oe le n en re su lt ate n. Het wer ke n i n de pr ojectstruct uur biedt hier in ee n beter houvast en d w in gt om v o ora f g oed te be ki j ke n w e lk e b e la nge n e r z i j n e n w e l k m i j l pa le n g e ha a ld m o e t e n w or d e n. O p d e ze m a n i e r zu l le n w e m e e r e r va r in g e n kr i jg e n om m e t n a m e b i j d e b ou w - e n o nt w ik ke l p la n ne n m e e r g r i p e n r e g ie t e kr i jg e n. D aar na ast l ere n wi j o pn ieu w, dat er v o or de ze do e lgr oe p veel mee r ond erwer pe n zij n o m i n h ou d e l i j ke d oe ls t e ll i ng e n o p t e f or m u le r e n e n t e r a pp or t e r e n .

67

Wat we ook leren ten aanzien van grote onderwerpe n a l s du ur za am he id is d at we go ed v o oru it m oete n b l i jve n k i jke n d oo r ee n i nte gr al e br il waar b i j we me t i n ze t va n sub s id iege lde n c reat ie ver z i j n i n het bere i ke n va n o n ze doe le n. F in a nc i ë le a n a lyse d o elgro e p (v e rs c hi lle na naly s e t en o pz i c h te va n d e be grot i ng)

Product / Doelgroep Economische klanten 041 Vergunning verlenin g APV 042 Ov e r ige Beschermende Maatregele n 044 Schades 064 Parkeervoor zieningen 082 Ma rkten/ Standplaatsen 083 Economische Zake n 0 89 Kompl a n A lg e me e n 2 34 Bedr i j ve n We t M i l ie u be he e r 235 Bodem en Grondwater 236 G e lu id h inde r 237 Algemeen Milieube le id 239 Op e n b a r e H y g i ë ne 241 G e m e e nt e l i j ke I nt e r ne M i li e u z or g 243 H a nd ha v in g Ov e r ige M i l i T ot a a l D oe lg r oe p E c o no m isc he k la n t e n

realisatie realisatie realisatie begroot realisatie saldo 2005 2006 2007 2008 2008 2008 139 6 51 2 23 14 372 129 61 26 56 17 35 20 949

151 6 39 -55 22 15 352 178 67 12 56 10 33 28 915

131 5 54 -15 14 12 129 211 72 19 52 18 33 17 751

79 6 80 -76 18 10 71 195 111 24 94 18 57 34 723

82 3 82 -110 17 13 71 167 83 19 89 21 58 41 635

De ze doe lg roep slu it a f met ee n voordee l van € 88 du ize nd. De be langr ijkst e oorza ken zijn: P a rke e r vo o rz ie n i ng en He t eer ste kwar taa l he b be n we geen a b on nem ents o p bre ngs ten ge had vo or de par kee rg ara ge. D it is te rugg ege ven a an de ab on ne men th ouder s. Op g ron d va n de sto r in ge n hebb en we ee n c la im inged ie nd bij de le ve ra nc ier. Er wa s re ke ning gehouden met een opbrengst hieruit van € 29 du i ze nd. Met de le vera nc ier i s o veree nge k ome n da t w ij gec om pe nsee rd w o rden in na tur a. De ze c om pen sa tie i s dee ls gerea l i seerd. Verde r heb ben w ij gee n on v o or z ie ne k o ste n i n ver ba nd met s to ring en van het pa r keer syst eem g eh ad. De o pbre ng ste n u it lo ss e par keer ka arte n van de p ar kee rgar age zi j n ho ger u it ge va l len da n beg ro ot ( € 2 5 d ui ze nd v o orde l ig). B e d r ij v e n W e t M il ie ub e h e e r He t po s it ie ve ve rsc h il is t oe te w ij zen a an ee n e ff ic ië nte re ma n ier v an wer ke n. B od e m e n Grondw ate r Op d it bud get he b be n we € 2 9 d u izen d o verge h oude n, omd at e r gee n ca lam ite ite n z i j n gew eest i n het afgelopen ja ar. Verder is de vervanging van het nieuwe bodemsysteem Nazca goedkope r u it ge va l len.

68

-2 3 -2 34 1 -2 0 28 28 5 6 -3 -1 -7 88

Paragraaf Lokale heffingen I n de ze par ag raa f g aa n wi j i n op de lo ka le hef f inge n. H ier onder verst aa n wi j het a lgeme ne de kking sm idde l va n d e OZB, maa r ook de a f va lstoffe nhef f ing e n d e r i oolrec hte n, omd at e l k hu ishoude n in onze gemee nte met de ze he ff ingen in aanraking komt. In te genste lling tot de OZB l i g t e r b i j zow e l d e a f va ls t o f f e n he f f in g a ls d e r i oo l rec hte n een rec ht stre ek s ve rb and tu sse n de d ie nst ver le ni n g d o or de ge meen te e n de in re ke nin g geb rac hte tar ie ve n. Er i s i n H are n ge en s prak e va n k w i jts che ld i ng van be las t in gen e n hef f in ge n i n de str ik te zi n va n h et wo ord. Iedere en die ee n aa ns la g kr ijgt die nt de ze d aad wer ke lijk te bet alen. We l is het zo dat deelnemers aan het Particip atiefonds vervolgens de b eta alde be la st i ng ver goed k un nen kr i jge n ( i n wo ner s met ee n bi j stan dsu i tke ri ng worde n auto mat i sc h t ot het Pa rt ic ipa ti ef ond s t oege l ate n). V o or wat betr eft de ge mee nte lijke bela st in ge n e n h ef f in gen gaa t het d aar b ij om het va strec ht gedee lte va n de a f va ls to ffe nh ef f in g. Over ige n s beta len huu rders va n wo ni nge n geen OZB e n r i o ol rec ht, o mdat deze he ff i nge n wo rden ge hev e n va n e igen are n. A fv a l On s ui tga ngs pu nt vo or de af va l st of fe nh eff i ng i s, d at wi j a l le ko ste n d ie ge pa ard g aa n met het v er w i jdere n e n ver wer ken va n af va l in re ke n in g w i l le n bre nge n a a n de geb ru i ker. Me t i ng an g va n 2008 he bben we de in zameling va n het afva l uitbest e e d . O nd anks d e ge st e gen stor tkosten he bben w e het tar ie f v o or het v as trec ht ku n ne n ver la ge n v a n € 1 1 9, - n a a r € 1 1 0, - . E e n m o o i vo o r be e ld v a n d e voordelen va n o n ze me e r op r e g ie g e b ase e rde wer kwi jze. De ze we rkwi j ze wo rdt verde r t oe g e l ic ht i n d e p a r a g r a a f b e d r ij f s v oe r i ng . Riolen M e t i ng a ng v a n het j a a r 2 0 0 7 i s k os t e nd e kke nd he id het u it g a n g s pu nt b i j d e be pa l i ng v a n d e h o og t e va n het r io ol rec ht. V o or 2008 heb ben we het tar ie f met 7,8 % ver h oo gd. D e be la ngr ij kste o or zaak va n de ze st i jg i ng ware n de kos ten vo o r i ncid ente le p la n vo rm i ng, ter voo r bere id in g o p de u it voer i ng va n het in 2007 va stge stel de wa ter pl an . D o or de ta ri efs ve rh ogi n g is h et pro duct r io le n 1 0 0% kos t endek ke nd g e bl e ke n . Z e lf s i e t s m e e r d an dat: door een na gekomen opbrengst uit 2006 l a at d it p roduc t ee n k le in po s it ief res u lta at z ie n. OZB D e t ot a le o pb r e ng s t OZB w a s beg r oo t o p b ij na € 3, 2 m i l j oe n . D e t ot a le o p br e ng st va n de OZB was € 1 09 d u i ze n d ho g e r . € 4 1 d u i ze nd h i e r va n had b e tre k k in g op ee n ui t 2 00 6 nage k ome n o pbr en gst. D e a f w i j ki ng i n d e f e i t e l i j ke o p br e ng s t o ve r he t b e las t in g j a a r 2 0 08 was € 6 8 d u i ze nd . E e n a f w ij k i ng v a n 2, 1 6 pr oce nt. B ij de t ar ief ste l l in g wa s r eke n i ng ge ho uden met de wa arde ver la g in gen naa r a an le id i ng va n be z wa ar e n ber oe ps za ke n. I n 2 008 b lee k d it la ger d an voo r z ien . F o re ns e nb el a s t i n g en to e r i s te n b e la s t i ng Met ingang van 2004 zijn zowe l de forensen- a l s d e t oer is tenb e las t in g inge v oerd . De f ore n sen be la st ing wordt gehe ve n van per so ne n d ie n iet in de gemee nte wo ne n e n d ie o p mee r da n 9 0 da gen per j aar ee n geme ub i leerde w on i ng i n on ze ge meen te be sch i k ba ar h oude n. De t oer i ste nbe la st i ng w ordt gehe ve n v an n iet i n d e g e m e e n t e wo o na c h t i g e p e r s o ne n d ie h ie r v er b li j ve n. P ra kt isc h gezi en wo rdt de ze be la st i ng do or o ns ge he ven va n de u itb ater s v a n h ote ls, pensions, c ampings etceter a d ie de be last ing kunn en ver halen op de ‘ toer i ste n’. Te genove r de ze b e las t in gen s taa n gee n sp ec if ie ke pre stat ie s va n o n ze k a nt. De k o pp el i ng v an de ze be la st i nge n met de no g o p te leggen aanslagen afvalstoffenheffing va n rec reat ie w oni ngen he eft e rt oe ge le id d at de aa nsla gopleg gi ng vert raa gd is. I n 2008 zi jn de l aat ste a a n s lag e n v oo r d e f or e nse n - e n t oe r i s t e n be la s t in g ver z o nd e n o v e r d e j a r e n 2 00 5 e n 20 0 6. B i j d e a a n s lag e n wa s i nf or m a t ie t oe g e voe g d o ve r d e wij ze wa ar op de ve rtra g in g i n ge lo pe n zal w orde n. In d e e e r s t e r e s p e c t ie ve l ij k d e t we e d e he lf t va n 2 0 09 zu l le n d e a a n s lag o ve r 2 0 07 e n 2 00 8 ver z onde n w orden. He t aa nta l be stede ure n a a n de f ore nse nbe las t ing is hoger i n verba nd me t de af ha nde l in g va n de be zwa ars chr i fte n o ver t wee be la st i ng jare n. De u it voeri n gs kost en vo o r de toe r is ten be la st i ng vie len daarentege n mee.

69

G em e e nt e l i j k e l a s t en v e r g e l ek e n I eder j aar on der z oek t het C OEL O, h oe a l le gemee nte l i jk e t ar ie ve n z ic h o n tw i k ke le n. Ons sted el i jk e v o or zie n in ge nn i ve au i n re l at ie t ot on ze k le ine sc ha al v erta a lt zic h i n de r an gsc h ik k i ng v an de C OE L O - A t la s na a r p la a t s 35 2 i n 2 0 08 ( 2 0 0 7 was 3 0 0 ) . G e mee nte lijk e w oonla ste n 2 008 Eénpersoonshuishouden Meerpersoonshuishouden

Haren

G ro n in gen Hoogezand- T yn a a rl o Sa ppe meer

6 30 6 96

6 18 6 53

4 86 5 51

5 46 6 22

2 , 62 2 , 10 2 , 62

3 , 04 5 , 71 7 , 20

2 , 94 5 , 39 6 , 73

1 , 99 1 , 73 2 , 16

1 53 2 19

2 97 3 32

1 74 2 39

1 51 2 26

1 68 1 68

1 19 1 19

68 68

1 95 1 95

O ZB T a r i e f g e b r u i k e r s wo n i n g e n T a r i e f e i g e n a r e n wo n i n g e n T a r i e f e i g e n a r e n n i e t - wo n i n g e n

R e i n ig i ng sh ef f i ng w on i ng en Tarief éénpersoonshuishouden Tarief meerpersoonshuishouden

R io o lr ec ht w oninge n Tarief gebr. éénpers.huishouden Tarief gebr. meerpers.huishouden Bron: COELO

D e l a s t e nd r u k i n H a r e n i s ve r g e l i jk ba a r m et o nze bu u r g e m e e n t e n G r o n inge n e n T y n a a r l o. H o oge za nd -S a ppe meer is du ide l ij k go ed ko per. Di t l aat ste i s te ve rkl are n u it h un f or s l ag ere r i oo l rech t en la gere wa arde n van de o n roe rend e za ke n.

70

Paragraaf Bedrijfsvoering V e r t a li n g m i s s i e I n de d i ver se d oe lg roe pe n ke ke n we na ar wa t we w i lde n berei k en e n wa ar om. In de ze par ag raa f kijke n we na ar de m anier waarop we wer ke n. De t ite l van onze missie lu idt: Ha ren in bew eg ing! . Dat b ete ke nt d at wi j on s c o nce ntre ren op ui tv oe ri ng e n de v orm ge v in g v a n ver ander i ng spr oce sse n. I n on ze m is s ie ste l len w ij dat w i j stre ve n naar ee n meer op re gie ge baseerde wijze van we rke n. Wij ge ve n h ier aan v orm d o or o n ze bes tuur sd ien st te on t w ik ke le n b i n ne n d e kad e r s v a n o nz e or g a ni s a t ie v is ie: " he t o pe n r a a d h u i s " , "de interac tie ve gemee nte" e n " pa rt ner sc ha p". Oo k la nde li j ke o n t w i k ke l ing e n he b be n i n v l oed o p on s d oe n e n la t e n . H e t p r ogr amma “de A ndere Over he id” is h ie rva n een voor bee ld. W a t w i l l en w e ber e i k en ? Z oa ls geme ld m oe t de verde re on tw ik k el i ng va n de be stuu rsdi e nst p l aa ts vi nden b in ne n de kader s va n on ze org an i sat ie vis ie. On s d oe l is de bestaande kwalite it van de prestaties te handhaven, maar w aa r m oge l i jk e ff ic ie ncywi n ste n te bo e ken. I n bew e g i ng! be teke nt o o k een versc hu i v in g va n (n ieu w) bele id na ar ui tvo er i ng.

Open raadhuis. Dit houdt in dat de bestuursdienst een organisatie wil zijn die: 

in optimale verbinding staat met



transparant, klantgericht en



snel, tijdig en efficiënt levert;



optimaal gebruik maakt van ICT.

klant en maatschappij;

toegankelijk is;

De interactieve gemeente. Dit betekent dat de bestuursdienst een organisatie wil zijn die: 

beschikt over procesvaardigheden;



ideeën van burgers en bestuur kan



in staat is interne en externe kennis

vertalen in concrete voorstellen;

en vaardigheden succesvol te integreren; 

in staat is draagvlak te creëren.

Partnerschap.

He t d oe l van “D e A ndere Ove rhe id” i s pu b l iek e d ie ns tv er len i n g te optimaliser en e n de administr at ie ve la ste n ver l ich te n. I n de n i et al te verre toeko mst worde n wij ge acht 24 uur pe r da g, 7 d age n per w ee k on ze di e nste n te ver le ne n. De gemee nte wordt de vo ordeu r v o or a l le o ver he ids i ns te ll i n gen . H e b b en wi j b e r ei k t w a t wi j w i l d en? O n z e d oe l e n wa r e n d a t w e o ns z ou d e n o nt wi k kel e n vo l g e n s o n ze o rg ani sat ie vi s ie en he t na stre ve n va n e ff ic ie ncy wi n st b i j m i n im aa l g e l i j kb l i j ve nd e k wa l ite it . D i t d oe l r a a kt a l le b e d r i jf s v oe r i n g a s pe c t e n, d ie we h ie ronde r per onderdee l toelichten:

Dit vraagt een bestuursdienst die: 

in staat is per onderwerp een



in staat is netwerken te bouwen en te



in staat is regie te voeren;



(op individueel niveau) een optimale

geëigende werkomgeving te creëren;

onderhouden;

afstemming realiseert tussen werk en andere belangen.

Personeel

Formatie

reguliere formatie

150 148

148

138 136

8

7 6

143

4

4

4

1,66

2 1,63 1

1,10

0,70 1

2002

Reguliere formatie

141

141

4

2003 Uitkering / toelage

3

2004

13

145

145

144 140

15 12

146 142

15

149

2005

Gesubsidieerde arbeid

4 0,70 2006

4 0,70 2007

aantallen vacatures per 31-12 in FTE

4 1 0,70 2008

16 14 12 10 8 6 4 2 0

overige formatie

Onze bel a ngr i j ks t e produ c t i e f a c t o r is o n s per soneel. Het pe rsoneels be stand is opnieuw gedaald. Van 142, 57 FTE per 31 december 2007 naar 140,93 FTE per 31 december 2008. Na jare n van i nkr i mpi ng bl eek wel d a t we o p t a l va n f ront e n d e kr i tie ke o nder gre ns h adde n bere i kt. Di t wa s met n a m e t e m e r k e n in d e bui t e nd ie n s t. O m t oc h d e e s s e nt ië le t a k e n u it t e kun ne n b l i j ve n v oe r e n z i j n e e n a a nta l l a n g d u r i g e ope nst a a nd e vac a t ur e s i n 20 0 8 v r ij g e g e v e n e n i ng e vu ld.

tijdelijk personeel in FTE

Onde rs ch rif t: He t a a nta l vaca tures bl ijft h oog. D eels is h ie r be w ust voor ge koze n. Bij d e b uit endie ns t b i j voorb eeld worde n be paal de we rkzaa mh ed en niet mee r in e i ge n b eheer uit ge voe rd . Ee n aa ntal vaca tures w o rden i n ve r ba nd h ie r m e e nie t i ng e v u l d. Da a r naa s t w o r dt in afw a cht i ng va n ee n a a ntal ond e rzoeke n naar de s am e nwe r ki n g me t Ty na a rl o e e n a a ntal vac a tur e s op d it m o m e n t n ie t ing e vul d. 71

D e g e pl a nd e her i j k in g van het g e d if f e r e nt ie e r d beloning sinstrument is uitgesteld naar 2009, omdat i n 20 0 8 de fo cu s va n de l e id in gge ve nde n v oo ra l ger ic ht w as op het ve rder im p leme ntere n v an he t i n 20 0 7 g e r e a l is e e r d e org an i s a t ie o ntw i k ke l i ng t r a j e c t . V o or o n ze d r ie l oc a t ie s z i j n d e p la nn e n va n a a np a k va n d e R i s ic o- i n ve nt ar is at ies en E v al uat ie s (RI&E) in 2008 in de uitvoeringsfase be la nd. Deze p la n ne n van a a n p a k g e v e n a a n w a t e r o p we l k m ome nt moet ge beure n. Va nu it de ar b owe r kgr oep va n de Onder nem i ng sra ad v ind t mo n it or i ng v an de v o ortg ang p l aat s. Al s ee n v an de u it wer k i ngen va n de RI&E’ s he bben we ee n agre ss ie pr ot ocol o p g e s t e ld e n z i j n d e m e d e wer ke r s van d e pu b l ieksbalie getr aind in het omg aan me t ag ressie ve b e zoe ke rs. V ee l a and ach t he bb en we in 2008 a an de inte rne tra in in g pr ojectm at ig wer ke n bes teed. Beleid is o p gest eld e n ee n t wi nt ig ta l med e wer ker s is get ra in d . Bed oe l i ng i s, d at d e ze med ew er ker s a l s pr oject le ider d i ver se inter n e n e xter n georiënteerde pr ojecte n gaan begeleide n. I n 2 0 0 8 is vee l g e b r u i kt g e m a a kt v a n d e f pu -r e g e l i ng. Er waren nieuwe toet reders, maar er wa s oo k v er l oo p omda t dee l nemer s de 6 5 - jar ige leeft i jd bere i ke n. Omda t de f pu -rege l i ng af l oo p t, zu l le n er n og we ini g ni euwe t oe t r e d e r s b i jk ome n. D aar e nte gen zal de u it str oom stijge n, omdat ve le n de p en s io en gerec ht igde leef t ijd be re iken . De komen de jaren zal de dee lnamegraad dan ook afne men. Informatie

I n s amen we rk i n g met Tyn aa r lo i s ee n i nf orm at ie be le ids p la n op ge ste ld v oor Ha ren en Ty na ar lo e n zijn vo or beide gemee nte n a f zonde rlijk p ro jec ts ja b lone n gema a kt voo r de pr o jecte n die o p het ge b ied va n de e le kt ro n isc he o ver he id o p on s af ko me n. Er is vo or H are n de kome nde j ar en € 1 5 0. 0 0 0, - bes c h i k ba a r voo r im p le m e nt a t ie va n d e e le kt r o n is c he o ve r he id, d it i s a a n z ien l i j k m i nde r da n de bedra gen d ie volge n s de pr o ject s ja b lo ne n be sch ikbaa r zoude n m oete n zijn. Ma ar we kun ne n i n ied e r g e va l s t a r t e n m e t d e i nr ic h t i n g va n d e e le kt r oni sc he ove r he id. E i nd 2008 i s ge st ar t m et de i m p leme ntati e va n d e gege ve ns ma ke la ar d ie zor g m oet dragen voor inter ne d i str i but ie van gba- e n a ndere geg eve ns d o or de or ga n isa ti e. V oo r het in r ic hte n va n de e le ktr on is che o ver he id e n b a si sadm i nistr at ies is a ls le ver an cie r ge k o ze n voor Getr onics. M idde n 2008 he bbe n we d aar om o ns l i dma atsc hap va n G o v -Un i ted op gezegd. D e p r oc e d u r e s vo or d e G B A -a u d it zi j n in 2 0 0 8 b e t e r ne e r g e z e t . H ie r d o or he b be n we o n ze o r g a n i s a t ie n u a l g r ote nd e e ls o p he t n i vea u va n d e d e r d e fa se GBA-Aud it inge r icht. De tec hnie k v a n d e we b si te i s i n 2 008 i n ord e gem aa kt z od at e r nu gew e rk t k an w orde n a a n d e i nr ic ht i ng e n k w a l ite it van d e c o nte nt . H ie r ove r zi j n in 2 0 0 8 a f s pr a ke n g e m a a kt d ie m o e t e n le ide n t o t e e n v er beter i ng va n de k walite it va n on ze we bs it e. Organisatie

De sa men wer king me t Ty na ar lo is na het o nder teke nen va n het co n ve na nt Ha ren – Ty na ar lo c oncreter geworden. Z o is de ver ze lfsta nd ig ing e n s c h a a l ver g r ot i ng v a n het o pe n baa r p r ima ir onderwijs Haren – Tynaarlo is ee n fe it ge wo rden e n va na f 1 j an uar i 2 0 09 ge f orma l i seerd in de s t ich t i ng o pe nb a a r onde r w i js ‘ B a a s is ’ . E i nd 2 0 0 8 l o pen e r n og o nd e r z oe ke n na a r d e s ame n wer kin gs mo ge li j kh ede n op het ge bi ed va n be la st i nge n, de o mge v ing s vergu n n ing en de b u ite nd ienste n. De sa men wer king g aat ec hter n ie t zo nde r pr ob leme n. V oo r de ap p lica tie M IS (b udget h ouder s) is b i j vo or bee ld geko ze n om de ze ter ug te ha le n n aar Hare n. Het b l eek te l asti g om de ze o p a fst and te l at en dr aaien. O o k bi j P r o va s ko nde n we nog nie t alle ge wenste func tionalite ite n biede n d ie d e ge br ui ke rs no d ig he bbe n vo or ee n soe pe le u it oe fe n in g va n hu n wer kza am hede n.

72

Bovenstaande inde ling van de o rg an i sat ie is ee n s p iege lb ee ld va n het i n ho ofd stuk Be stu ur e n Or ga n isa t ie ge toond organisat iesc hema. De r ollen beheerder, die nst ver le ner en r e g e lto e p a s s e r w or d e n ver vu ld d o or d e lijnafdelingen. De rol bestuursonde rst eu ning wordt vervuld d o or de D ir e c t i e e n d e a f d e l i ng B M O. Hierarchische weergave organisatie

I n 2 0 0 8 is m e t d e op le ver i ng v a n d e e i ndr a p po r t a g e va n het p r oj e c t e np r o j e c t het l a a t s t e o nd e r d e e l: de pr o ject org an isat ie inge vu ld. Daa rmee he b be n we nu a l le r o l le n i ng e vul d d ie we v oo r o n ze ge meen te hadde n ge ïde nt ific eerd in o n s org a nisat ie o nt wikke lin gtr a ject. Financiën

H e t a a n t a l in k o o pf a c t u r e n i n 2 00 8 is t e n o pz ic ht e v a n 20 0 7 g e s t e g e n. T oc h is h e t i n b i j na a l le g e v a l le n g e lu kt o m d e ze f a c t u r e n b in ne n d e g a r ant iet erm i jn va n 8 dage n te ver wer ken . B o ve ndien is d e bet a li ng s t e r m ij n v a n o n ze c r e d ite u r e n i n 8 5 % va n de gev a l le n ni et ov er schreden. We hanteren ee n bet al i ngs term i j n va n 30 d age n. Bi j n a 100% va n de f actu re n wordt b in ne n 60 d age n bet aa lb aar ge ste ld. Het aa nta l reac ties va n cred ite ure n a ls gevo lg va n ee n bet a ling sach ter sta nd ligt laag . De ve rko o pfac ture n w orde n o ver het a lgemee n b in ne n 5 we r kd a g e n n a a a n l e ve r in g ver z o nd e n. I nc ide ntee l w o rdt de ze v er wer k i ngst i jd o ver schrede n. Do orda t de wer k za am heden bin ne n de d oor ons gestelde termijnen wo rde n u it g e vo e r d w or d t o n n od ig e x t r a wer k v oor k om e n. De i n n in g va n de bel as tin ge n is in het af ge lo pe n j aar ve rder ge o pt ima l i seerd. We he bb en va ker een betalingshe rinnering of aanmanin g gestuurd. Als gev o lg h ie rv a n is het aan ta l o pe nst aa nde v order i nge n dr ast i sch verm i nderd. Bo v end ie n i s hi erd oor ee n gr oot dee l va n de oude ope nst aa nde vo rder i nge n a l sn og ver wer kt. De c ycl u s ka n worde n ver sne ld e n wi j stre ve n er n aar om een m a a nd e li j ks e i n vo r d e r i ng s c y c lu s t e b e r e i ke n. Medi o 2008 i s ee n a p pl ica t i e be he e r d e r a a nge st e ld o m g e g e ve nss t r om e n t e op t im a l is e r e n e n oud e p r oblemen op t e lo s s e n. O o k is h ie r d o o r c apa citeit be schikbaar gekomen voor de verdere p r ofe ss i on a li se ri ng va n de wer k zaam hede n. D oo rda t éé n per so o n zi jn aa nda cht ka n v es ti gen op de i n r ic h t i ng van d e d i ver s e pa k ke t t e n hee f t d e a f d eli n g d e m o g e l i j k he id g e had zic h m e e r t e r ic ht e n o p h aar p r im ai re t ak en. D i t heeft ge le id t ot ee n o pt ima le r ge bru i k va n d e sys teme n, m aar o o k t ot ee n korte re ver wer ki ngst i jd va n i n - e n ver koo p fac ture n é n ee n i nvorde r in gs cyc lus die bet er pa st b i j ee n pr ofe ssione le organisat ie als de ge meente.

73

Huisvesting

E ve na ls i n 20 0 7 w a s he t c r e d o v o or 2 0 0 8: g e e n g r ote a a n pa s s i n g e n, ver va n g i nge n of ver n ieu w i ng e n i n ver ba nd m e t d e v oo r g e n om e n n ie u w bo u w . W at we w e l d e d e n a a n d e hui s ve s t in g i n 2 0 0 8: 

I n he t kad e r va n ve i l ig he i d bra c h t e n w e he kw e r ken a a n d ie d e d ir e c t e d o or l oo p v a n b e zoe ke rs na ar de ka nt ore n moe ten v er h inde ren . Oo k h ier go l d: gee n gro te k os ten m ake n i n h et hu id ige ge b ou w, va nda ar d at e r gee n p oo rte n + dr up pe lt oeg an g zi jn gere a li seerd.  I n he t kade r va n de ka nte l in g na ar a fde l in ge n op b a si s va n ro ll e n heb be n er ee n a an tal i n ter ne ver hu i z i nge n pl aa tsge v o nden. Bi j d e ze ver hu i z in ge n w erde n o ok ext ra wer k p le k ken gec reëerd voor inmidde ls aange nomen nieuwe mede wer ker s. He t betr of de afde linge n RMZ, V&H, DT en IS& A.  Omdat er grote be hoefte was aan extr a over legr uimte, zijn twee eenvoud ig afget immerde r u i m t e s ( in d e g a ng o p d e 2 e ver d iep i n g e n i n d e ha l o p d e bega ne gr ond) gere aliseerd. Ook hier weer: minima le af wer king in verba nd me t zo m i n mogelijk koste n.  De ra adzaa l i s vo or zie n va n n ieu we a p par atu ur vo o r pres en tat ie s. H ie r is ge ko ze n vo or een kwa l itat ie f go ede o pl o ss in g, d e a p para tuur is o o k gema kke l ij k te ver wi jdere n e n t e zij ner t i jd mee te nemen naa r het nieu we raad hu is.

S t a nd v a n z a k e n n ie uw b o uw

In december is het de finit ief ont we rp van het nieu we ge mee nte hu is vast geste ld. Ook het bestemmingspla n voor de locatie is inmidde ls v a s t g e s t e ld . H ie r m e e l ig t het p r o je c t v r i jw e l o p sc hem a. De ve rw ac hti n g is da n oo k no g steeds, dat de nieuwbouw per 1 januari 2011 d oo r d e or g a n is a t ie za l w o r d e n bet r o k ke n. Verme lde nswaard is nog, d at wij in het kader v a n d u u r za a m he id v oo r d e n ie u w bo u w i n m id d e l s i nz e t t e n o p wa r m t e - ko u d e o ps la g v o or de e nerg ie v oo r zie n in g.

Een eerste uitwerking van de lay-out van de begane grond

Automatisering

De i nr ic ht i ng v an de e lek tr o n isc he ov er he id e n ba s isad mi n is tr at ies h eef t vee l r aa k v la k ke n met au tom at iser i ng, b i j voo r bee ld vo or he t i n r ic h t e n van B a s is a d m in i s t r a t ie Adr e s s e n e n G e bou w e n ( B AG) . H ie rvo or is ee n n ieu we C ivis io n a pplicat ie ge ïmpleme nteerd. Ook voor de om gevings ve rgu nning is ee n nieuwe applicat ie Pr ovas aa nge sc haf t. De ze a pp l ica t i e wo rdt ge ho st d o or de gemee nte T ynaar lo. Ee n g la s ve ze lve rb i nd i ng b leek n ood za ke l ij k vo or de ze vorm van s a m e n we r kin g . D e ze g la s ve ze l ve r b ind i ng he bbe n we i n 2 0 0 8 ge rea l isee rd. (W ind o ws -)A p p l icat ie s a l s S mar tcomm (me ld inge nsy steem) en Mavim ( pr oce sbe sc hr ijvinge n) worden in Ty na ar lo geh o st. Va nu i t Hare n zi j n w e k la ar om de S AP -a p pl i cat ie s va n Ty na ar lo te ga an h os ten .

Reanimatie van een server: terwijl de data wordt overgezet houdt Roy met een stofzuiger (voor extra koeling) de server in de lucht.

74

Rechtmatigheid

He t hande len van ee n gemee nte moet een wette lijke g ro nds l ag he b be n e n d at ha nde len m oet i n o veree nste mm i ng m et de bed oe l in gen va n de we tge ver zij n. D aar na ast mo ge n er gee n be sl i ss i ngen ge n ome n w orde n d o or po l i ti ci, best uu rders o f am bte na ren w aa r zi j perso o n l i jk vo ordee l b i j he bb en ( geen fr aude, gee n c orr upt ie). Tenslotte moet een ge meen te b ij he t nemen va n bes liss inge n o npa r t i jdi g zi j n e n be l a n g e n a f weg e n e n de ge no me n bes l is si n ge n (du s) g oed mo ti vere n. Het hande len van ee n gemeente moe t dus legaal, integer e n z or g vu ld ig z i j n, wi l het r e c h t m a t ig z i jn . In onze ve rordenin g op de bedrij fs voer ing is vast gelegd d at w e o p r e c ht m a t ig he id c o n t r ol e r e n. I n o n s i nt e r ne c on t r o lep l a n i s va s t g e leg d h oe we d at doe n. Wij c oncentreren ons bij de c ontr o les vo or a l op de gr ote in kome nde ge ldstr ome n en de u itga a nde ge ld str ome n va n de “ za ch te sect or” , met name d e su bsid ies. T a b e l : O n de r z o ek e n en b ev i n di ng e n re c h tma t i gh e i d O n d e rwe r p T o ets i n gs k a d e r B ev i ndi n g Onroere nde Z a a kbe l a s t i ng e n R i o o lr e c ht e n Af va ls toffe nhef f ing

Regulier e bouwvergunn ingen

A a nbe sted i nge n

Gr afr ech ten

Ver orde ning op de he ff ing e n de i n vo rder in g va n de onroe rend e zaak belastin g Ver orde ning op de he ff ing e n de i n vo rder in g va n a f va ls toffe nhef f ing e n re inig ingsrec hte n Hare n 2003 B ou w ver or d e n in g 2 00 4

N ota in k o op- e n a an be sted i ng sb ele id

I n de stee kpr oef va n 2 5 b esc h i kk i nge n OZB & r io o lrec hte n is gee n on rec htm at igh e id gec o nstatee rd Uit de steekp roef van 25 aans la gen blijkt dat a l le 2 5 aa ns la gen vo lge ns de ver orden i n g zijn opge le gd B i j d e 9 9 r e g u l ie r e ver g u n n in g e n zi jn e r 4 onrec htmatighede n geconst ateerd . De onrec htmatighede n t ellen niet me e als fout, o m d a t z ij in het b oe k ja a r z i j n her s t e l d Op ee n t ot a le massa van de stee kpr oef ad € 4 , 1 m i l joe n z i j n e r 4 f oute n gec on statee rd, w aa r va n er 3 o nrec htm at ig zi j n. Ee n t ot a a lb e d r a g va n € 1 6 8 du ize nd. De niet o n rec htma tige f out b etre ft ee n aa nbe sted in g d ie was gedaan voordat de nota was v a s t g e s t e ld e n o p d ie g r o nd b u ite n h e t c on t r o lep r o t o c o l v a lt. Uit een steekproef va n 13 deelwa arnemingen b l i j kt d a t we r e c h t m a t i g h e b be n g e wer kt . He t pr oces ro nd om aa n vr age n, ver len g i nge n e n p laa tse n va n g eden kte ke ns i s op de j ui ste manier uitgevoerd e n teve ns volled ig ge arc h ive erd

V er orde ning o p de he ff in g e n de in vo rder in g va n de rec hte n v o or h et g ebr ui k v an de a lg eme ne beg raa fplaat s "De H are ner h of" te hare n en de ver orde n in g o p de hef f ing en i n v or d e r i ng v a n r e c h t e n v o or het gebruik van de algemene begr aa fpla ats ‘Es h of’ te H are n Ver huur Tar ievenr ege ling Uit de stee kpr oef is bij 1 dee l waar neming S p ort acc omm odat ie s b u ite ns p ort acc omm oda tie s geen juiste aansluiting gec onst ateerd. Ec hter , het b etr of gee n f i na nc ië le f ou t/o nre chtm at ig he id, m aar een boe ki ng sf out (f ou te naam) . De hu ren i n de o v e r ige 1 1 d e e l waa r n e m in g e n z i jn a l le n v o l g e n s d e r e g e l s u it g e vo e r d . Kasopnames Proc edure ka s op na m e s U i t d e st e e kpr oe f van 5 k asopnam e s c on cl udere n we d at a ll en he b ben vo lda an aan de vooraf opgeste lde rege ls e n dat de c i jfe rmat ig e a an s lu it i ng ju i st is

75

O n d e rwe r p T o ets i n gs k a d e r B ev i ndi n g S truc ture le su bs id ie s A l geme ne sub s id ie ver orde n in g Alle st ructu re le su bs id ies zijn c onf orm ge meente hare n b e s c h i kki ng u it be t a a ld. T i jde ns d e in t e r ne c on tr o le is gec o nst ateerd d at e r niet o f n au we l i jk s ge bru i k w ordt gema a kt van het i n v u l le n v a n c he c k l ist e n e n het s ub s id ievo lgs ystee m. Omd at de subsid ieverstr ekking rechtmat ig is nad at het c o ll ege bes lu it de su bs id ie t oe te ken ne n, heeft d it geen ge volge n voor de rec ht mat ig he id. I nc ide nte le s ub s id ies A l geme ne sub s id ie ver orde n in g D e i nt e r ne c o n t r ol e he e f t g e e n ge meente hare n o n r e c htm a t ig he d e n e n/ of o n ze ke r hed e n opge leverd L e e r l i ng e n ve r v oe r V e r or d e ni ng lee r l i ng e n ve r v oe r De i nte rne co n tr ol e leer li n ge nve r voer hee ft ge meente hare n opge leverd dat van de 15 dee l wa ar nem i nge n in de stee kpr oef er 14 rec htmat ig zijn e n 1 o n rec htma tig i s. De on rec htm at ig he id i s gec o nstatee rd d o ordat er niet is voldaan aan het afstandscrite r ium zoals de ze in de ver orde ning is opge ste ld. De f out bedr aag t € 84,Hu is ho u d e li jk e hu lp WMO V e r or d e ni ng v o or zi e n i ng e n ge ha nd ica pte n ge mee nte Hare n A l le 2 5 g e nome n s t e e k pr o e ve n v o ld oe n a a n de ve rord ening. e n het Besluit financië le R o l s t o e le n te gem oe t kom i nge n e n e i ge n A l le 1 0 g e nome n s t e e k pr o e ve n v o ld oe n a a n b i jd r a g e n v oo r z ie n i ng e n ge ha nd ica pte n ge mee nte Hare n de ve rord ening. W o o nv o o rz ie n i n g A l le 1 0 g e nome n s t e e k pr o e ve n v o ld oe n a a n de ve rord ening. V e r v o e rsv oo r z i en i ng A l le 1 0 g e nome n s t e e k pr o e ve n v o ld oe n a a n de ve rord ening.

Z oa ls u ziet h eb be n e r en kele onr ech tma t ige han de ling en p la ats ge vo nden . Vo or a l de c o ns tater inge n o p de aa nbes ted in gen wege n z wa ar. W i j he bbe n o n ze int er ne rege ls nie t g oed na ge lee fd. De regels vo or Eur o pee s a an be stede n zi jn wel go ed nag ele efd. A a nge z ien de c o ns tate rin ge n z i jn geb a seerd o p stee k pr oe ve n, h ant eert d e acc ou nta nt b i j zi j n c on tr o le ee n d rem pel waarde vo or vast ste l l in g va n rech tmat i ghe id. De drem pe l bedr aag t 1 pr oce nt v a n o nz e e x p l o it a t ie -u it g a v e n, r u w we g € . 3 70 d u i zend du s. Met ee n totale fout van €. 168 du izend b l i j ve n w i j d a a r r u im o nd e r . D oo r d a t w i j m id d e ls extra interne controles he bben kunn en aantonen dat de overige aanbestedinge n we l volge ns de r e g e ls zi j n ver lo pe n o or d e e l t d e a c c ou nt a n t g oe d keu r e nd o ve r o ns h a n d e le n in 2 00 8 . W i j zu l le n de c o ns tate rin ge n u it 20 08 u it era ard ge bru i ke n om de b edr ij fs vo er i ng t e ver bete ren .

76

Financiële analyse bedrijfsvoering De dive rse onderde le n van de bedrijfsvoering vormen samen de overhead.

Saldo overhead als percentage van de norm 250

O n z e p rest at ie s i n r el at ie t ot o n ze d oe ls t e l l i ng o m wa a r m og e l ij k e ff ic ie ncywin ste n te b oe ke n (s li m me r we rk e n) w orde n z i c ht baa r i n d e o ve r hea d . We he bbe n ons ze l f t ot d oel g e s t e ld d a t h e t s a ld o v a n d e over head niet meer mag bedr age n dan 2 p r oce nt va n o nz e e x p lo it a t ie be g r o t i ng .

saldo in % van de norm

200

150

100

50

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Het saldo overhead is dicht in de buurt van onze norm van 2% van de exploitatiebegroting uitgekomen. De kosten van de interne (overhead)producten zijn ten opzichte van 2007 fors gestegen. Deze stijgingen waren reeds verwerkt in de budgetten 2008. Oorzaak zijn de fors gestegen salariskosten in de nieuwe CAO en gestegen kosten van de interne producten. Deze norm hanteren we als een maximum, we willen daar beneden blijven. Omdat vanaf 2009 de interne kosten zullen stijgen door onder andere de bouw van ons nieuwe gemeentehuis, is besloten de uurtarieven per 2009 te verhogen.

W i j ku n ne n h e t s a ld o o ve r hea d op t wee ma n iere n be ïn vloede n:  vi a de ko sten va n de o v e r hea d  via de uu rtar ie ve n, waarmee wij de o v e r hea d ko s t e n doorbe lasten aan de d i verse produc ten. (W i j h e b be n s inds 20 0 3 o n ze uurtarieve n niet meer h oe ve n aa n te p as sen .)

F in a nc i ë le a n a lyse d o elgro e p (v e rs c hi lle na naly s e t en o pz i c h te va n d e be grot i ng) H ie ro nder vi n dt u de fi na nc ië le an a ly se va n de pr oduc ten d ie te m ake n he bb en met de a lgeme ne de kkingsmidde le n e n de bedrijfsvoering.

Product / Doelgroep Bedrijfsvoering / alg. dekkingsm. 272 G r o nd za ke n 277 W a a r d e r i ng On r oe r e nd e Z a ke n 278 On r oe r e nd e Z a a k B e la s t i ng 280 Ov e r ige be l a s t i n g e n 283 A lg e m e ne U i t g a ve n e n I n ko m s t e n 284 G e m e e nt e f onds 2 85 Ver spr e id e E ig e nd omme n 286 B ij z o nd e r e B a t e n e n L a s t e n 293 S a l d i K os t e n p la a t s e n 298 B e l e g g i ng e n e n Re nte 304 S a l d o Ren t e om s l a g 303 Mu t a t ie s Res e r ve s 300 S a l d o G e w one D ie ns t T ot a a l B e d r ijf s voe ri ng

realisatie realisatie realisatie begroot realisatie saldo 2005 2006 2007 2008 2008 2008 -159 271 - 4 .230 -43 -30 - 1 1. 1 9 3 25 -76 -205 -638 -268 -912 40 - 1 7. 4 1 7

92 292 - 2.521 -56 -36 - 1 3. 3 9 4 85 542 26 -528 -447 - 1.014 -474 - 1 7. 4 3 4

-181 10 184 254 - 2.686 - 3.029 -32 -40 -117 -127 - 1 4. 9 4 6 - 1 6. 3 9 8 87 96 3 . 93 8 799 168 796 -478 -295 -252 -195 - 4.146 -536 575 -140 - 1 7. 8 8 5 - 1 8. 8 0 5

69 -59 250 4 - 3.106 77 -44 4 -98 -30 - 1 6. 4 0 1 4 97 -1 1 . 18 5 - 3 8 6 729 68 -303 8 -165 -31 -487 -49 -122 -18 - 1 8. 3 9 6 - 4 0 9

De ta be l la at een n ade l ig ve rsc h i l zie n va n € 4 0 9 d ui ze nd ten o p zi cht e van de be gro t in g.

77

G r o ot s t e o or za ke n v a n d it ve r s c h il z i j n: Grondzaken Ee n ( nad elig) bed rag van €. 59 d u izen d betre ft ee n t us sen tijds e ver lies na me op de gr o ndex plo it at ie On ne n (Ko oi - He kma n). Al ge me ne de kk ings midd ele n De OZ B opbre ngste n wa ren hog er da n gera amd ( € 109 duizend). Het betre ft onder andere nog opgelegde aanslagen over 2006. Na aftrek va n hoger dan geraamde (perceptie)kosten was de nettomee va l ler op het pr oduct OZB €. 77 du i ze nd. Bijzonde re bat en e n l ast en De ze p os t be sta at o nder ande re u i t: a f boe ki ng vo o rbe re idi ng s ko ste n Meer weg ( nadee l €. 150 duizend). Afvals toffenheffing 2005 t/m 2007 €. 189 d u i ze nd nad e e l , €. 16 1 d u i ze nd n a d e e l u it d e i n 20 0 8 ui tge v oerde B TW -c on tr ol e. S al d i kos te npla ats e n Ee n voo rdeel va n € 68 du ize nd, gro te ndee ls o nt st aa n d oo rdat de o ve rhe ad pr oducte n g oed kope r w are n d a n beg ro ot. Mutat ies rese rves Ee n nadee l v a n € 4 9 d uize nd. Z ie de toe l ic ht i ng o p de ba la n s.

Ee n verde re toe l ic ht i ng o p de ze ver sc h il le n v i ndt u in de t oe li c ht in g op de resu l tate nre ke ni ng .

78

Paragraaf Weerstandsvermogen I nd ie n w i j het we ers ta nds ve rmo ge n de fin iëre n a ls ‘ het verm oge n va n de gemee nte Ha ren om r i sic o’ s op te ku n ne n van ge n te ne i nde z i j n t aken te kunne n voor t zette n’, d a n sugge reer t d it e en re lat ie t ussen de r isic o’s e n d e weerst and scapac ite it. In de ze par agr aaf zal ee rst een over zic ht wo rden geg eve n va n de ri s ic o’s , ver vo l ge ns kwa nt i fic ere n wi j de ze r is ic o’s , waa rn a wij de weer standscapacite it zulle n in ve nt ar is ere n. T ot s lot be oorde l en wij of de weer standscapacite it v old oe nde i s. W i j he bbe n de d o or o ns ge ïde nt i fic eerde r is ic o’s onder verdee ld in t wee categor ieë n: inc ide nte le r i sic o’ s e n str uctu re le r is ic o’ s. W i j be stem pe len de ri s ic o’s a ls inc ide ntee l i nd ien er s pr ake is v an ee n ee nm al ig f i na nc iee l e ffect op één ( of e ventuee l e n ke le) boe kja(a)r(e n) als he t r isic o w er ke l ij k he id w ordt. I ndi e n er s pra ke i s va n ee n d oo rl o pe nd f i na nc iee l e ff ect o ver e en ree k s va n jar en, dan spre ke n we over een st ruct uree l r i sico. Kader: gevolgen kredietcris is A l s g ev o lg va n de were ldwi jde kred ietc ri s is ve rkeert de Nederlandse ec onomie sind s eind 2008 in zwaa r weer. D it hee ft, zo a ls de er var ing u it voor gaa nde c r ise s leert, oo k e ffec t op de gemee nte lijke f ina nc ië n, mee sta l met ver trag ing. Da ar b ij ka n geda cht wo rde n a a n de volge nde ris ico ’s: - Res u ltat en o p g ro ndexp l o it at ies. Ver trag i ng van pr o jecte n in ver ba nd met ee n la ngzame re v er k oo p v an ka ve l s e n pr i jsd ru k a an de o p bre ngste n ka nt k unn en le iden to t s lech ter da n ve rw ach te re su lt ate n. - Vertr ag i ng va n b ou w pro j ecte n ka n l e ide n t ot l age r da n verw ac hte i n k om ste n vo or b o uw le ges. - De i n komste n ui t het Geme en tef on ds kun ne n l ag er worden . E ve ntue le be zu i n ig in ge n va n het Ri j k wer ke n immer s d o or in het Gemee nte fond s. - De u it ker ingslaste n, met name in het kader van de Wet Werk e n B i js ta nd ku n ne n hoge r u it va l le n da n v o or z ien . Ee n dee l v a n de ze l aste n moe t d oo r de gemeen te w orde n ged rage n. - Ver l ie zen o p b ele gg i nge n b ij ver bon den part i jen ( Reg i o v is ie Gr on i nge n- A sse n) die in d irect ku nn en leide n t ot lager e su bs id ies en /o f h ogere g e m e e nt e l i jk e b i jdr a g e n i n de (verdere ) toe komst. - Hoger dan verwachte bijdragen aan gemeens c hap pe l i j ke r e g e l in g e n wi e ns o p br e ng s t e n c on j unc tuurge v oe l ig z i jn. Den k aa n de s oci a le wer k v oo rz ie n in g. He t g aat h ier vo ora l om i n cid ent ele ri s ic o’s d ie ge lde n voor éé n of en ke le j are n. Vo or ee n dee l g aa t h et om be sta and e r is ic o’s d ie wij o ok a l be n oemd he b ben in de pa rag raa f Weers ta ndsverm oge n in d e beg r o t in g 2 0 08 ( g r o nde x p lo it a t ie s , G e m e e nt e f o nds en gemee nschappe lijke rege linge n), maa r d ie d oo r d e kr e d iet c r i s is g r o t e r g e wo r d e n z i jn. D a a rnaast gaat het om nieuwe r i sico’ s die we niet eerde r noemde n in de par agr aaf Weer standsve rmoge n: lagere bouwlege s, hogere uit ker ingslast en en v er l ie ze n op be leg ging en bij ver bonde n par t ije n. I n de onderst aa nde besch r i jv i ng v an de r is ic o’s g aa n w ij nader i n op al le ons be ke nde ri s ic o’s v an e n ige om va ng, o o k o p de (n ieu we ) r isi c o’s die voo rt v l oei en ui t de kred ietcr i si s.

Incidentele risico’s: G a ra n ti es en l e ni n g en a a n d er d e n De gemee nte hee ft ee n a anta l geld leningen geg ara ndeerd . In t ot aa l sta at de gemee nte gar ant voor c irc a €. 14, 4 miljoen (stand 31 december 2008). Als de ze le ninge n niet kunnen wo rden afge lost ka n d e g e ldg e ver d e g e m e e nt e a a ns pre ken. Va n het geno emde bedrag heeft €. 11 miljoen betrekking op H are n N o ord e n €. 2,8 m iljoe n be tre kking op de in 2006 ver koc hte personeels hy po theke n po rte feu i l le. In he t kader va n de financiering va n de woningbo uw in Haren Noord heeft de gemeente een garant ie van €. 22 miljoen afgegeve n op len i nge n d ie z i jn a a n g e t r o k ke n d oo r d e G e m e e n s c hap pe l i j ke E x pl o i tatiemaatschappij (GEM) Haren Noord Be heer C.V. Dit bedrag is voor ee n bedr ag va n €. 11 m iljo en a fgede kt do or co nt ra -g ara nt ie s va n de mo eder bedr ijve n va n de in GE M H are n N o ord C. V. dee lneme nde mar kt pa rt ije n. H et nett o -r is ic o is du s €. 11 m iljoe n. Het re stere nde risic o is verminderd middels dive rse maa t r e g e len in d e bed r i j f s v o e r in g ( z oal s d e w ij ze 79

v an f a s er ing va n d e on t w i k ke l i ng van het ge bie d e n d e gr ond r out i ng ) . Voor d e f i na nc ier i ngs co ns truc tie m et g emee nte gar an tie is gekoze n vanwege de substantiële rentevoordelen, waa r va n de ge meen te via he t re su lt aa t op de g ron de x ploit at ie meeprofiteer t. Om te zorge n d at e r b ij de ze c o ns truc tie geen s pr a ke is va n sta at ssteu n, bet aa lt de CV gedu ren de de lo op tijd va n de g a r a nt ie e e n b or g s t e l l in g p r ov i s ie a a n d e g e m e e nt e . De gemee nte lijke personee lshy pothee kportefe u ille is op 9 juni 2006 is verkoc ht. In het kader van de ze ver k oop is ee n gemee nteg ara nt ie af gege ve n o p de re st ant bedr age n va n de betre ff ende le ningen. Ten t i jde van de ve rkoop bedr oeg het garant ie bedrag €. 4, 3 m iljoen. Pe r 31 december 2 0 0 8 bed r oeg d e g a r a nt ie n og €. 2 , 8 m i l joe n. Voor een volledig overzicht van de afgegeve n garant ie s: zie bijlage 9 Gewa arbo rgde geld le ningen. Verstrek te geldleningen De gemee nte loopt e n ig r i sic o met bet rekking tot d e a f lo s s i ng v a n u it s t a a n d e g e ld le n in g e n a a n sportc lubs, overige verenigingen, stic htinge n e n partic uliere n. Per 31 d ecember 2008 ging het om ee n bedr ag va n in tot aa l c irc a € 0, 7 m iljoe n. M i l ie u Op ee n a a nta l ple k ke n in de gemee nte is spra ke v a n b od e m ve r o nt r e i n ig in g . V oo r e e n d e e l bet r e f t h e t g r onde n i n g e m e e nt e l i j k e ig e ndom. H e t t e r r e in aan de Kroonkampweg (gemeentelijk eigendom e n o nderdeel va n de gr on dex plo it at ie K om p la n) wo rdt o p d it m ome nt ( b io lo gisc h) g es a neerd. V oo r d e ze k os t e n i s d e k k i ng bi n ne n d e g r on d e x pl o it a t ie K om p la n. E r b l i j ve n no g e e n a a nt a l ( be ke nd e ) v er o ntre i ni gi n ge n ov er w aa r vo or n og gee n sa neri n g is vo or z ie n e n wa ar b ij de k o ste n v a n ee n e ve ntue le san er i ng e n het gemee nte l ij k a ande el da ar i n on be ke nd z i jn. G r o n d ex p loi t a ti es e n i n v es t e r i n g n i e uw b o u w g em e e nt e hu i s Voor de in ex ploit at ie zijnde bestemmingsplannen worde n minimaal één keer per jaar hercalc u lat ies u it g e voe r d . H e t z ie t e r o p d it m om e n t n ie t n a a r uit, dat de lope nde explo i t a t ie s t ot o n v o or z iene ver lie ze n zullen le iden. We l is het zo da t de kr ed ietcr isis d it risico vergroot. D aar naast is er bij b est emm ings pla n ne n s pra ke v an d iver se be zwaa r- e n/ of be roe ps pr ocedu re s va n be la ng he bbende n, waa rdo or (fo rse ) vert rag ing o p ka n tr eden, extra re nte lasten ontst aan en het risic o van vera nde rende mar kt om sta nd ig hede n s ter ker wordt. Om de r is ico ’s met bet re kking t ot het bed r ijve nte rre in Nes cio p ar k te bep er ke n lo pen er o p d it m ome nt o nder ha nde lingen me t ee n ma rktp art ij o ver de ver koop va n het bedr ijven p ar k. E r is a l ee n int ent ieover een ko ms t a f g e s lo t e n . Het is de bed oe l ing dat de betre ffe nde m ar kt part i j zorgdr aag t v o or d e ver d e r e o nt w i kk e l in g va n het bed r ijventerrein , terwijl de gemeente zorgt voor de re a li ser i ng va n aa n vu l lende v o or zien in ge n. V o or de on twi kke l i ng van H are n N oo rd he bb en wi j te zam en met ee n t weet a l bedr i jven de G e m e e n s c hap pe l i j ke E x pl o i t a t ie m aatschappij (GEM) Haren Noord C.V. opgeric ht. Dit om een o p t i m a le bed r i jf s voe r i ng e n e e n zu ivere r is ic overde l i ng met de ma rktp art i je n b ij de o n tw i k ke l ing v a n Har en Noord mog e l i j k t e ma ken . De G E M H a ren Noord C.V. wo rdt be stuurd door de GEM Hare n Noord Behee r B.V. waarin deze lfde partije n dee l nemen als in de C. V. Om d e a an s pra ke lijkh eid va n de gemee nte m. b.t. de bedrijf svoer ing zo veel m oge lijk u it te s lu ite n neme n we ind irect dee l in GEM Hare n N oord C.V. e n GE M Hare n N o ord Beheer B. V., re spect ie ve lijk via de jur idisc he e nt i teiten St ichting Comm and it a ir Ka pita a l Hare n Noord en D i lgt Hemme n E sse n B. V. De t otale ka pit aa lstort i ng d o or de gemee nte in de dive rse rec htsper sone n bed raag t € 67.000, -. He t t ot al e r is ic o b i j ee n f a il l i sseme nt va n GEM H are n N o ord C. V. is ech ter ve el h oge r in ver ban d met de gemee nteg ara nt ie op de le ning die d oor GE M Hare n N o ord C. V. is a angetr okken. Z ie h i er bo ve n on der het kop j e G a ra n ti e s e n le ni ngen a a n d erd en v o or nadere in fo rma ti e hie ro ve r. Met bet rekking tot de nieu wbou w gemee nte hu is e n de daaraan ge re latee rd e g e b ie d s on t w ik ke l i ng Ra adh ui s ple in /Had era p lei n is er, al lee n a l va nwege de om va ng van de pr oj ecte n, s pra ke van r i sic o’ s. I n h et Ver s lag va n be vind in ge n Co nt rol e ja arreke ning 2007 va n 15 april 2008 schrijft onze ac count a nt De loitte hier over ‘De in k om ste n zij n op di t m ome nt g e bas e e r d o p g lo ba l e , n og n ie t u it g e w e r kte p l a nne n. B ij d e ver d e r e p l a no nt w i kkel in g m oe t bl i j ke n h oe d e be n od i g d e i n ko m s t e n 80

kunnen worde n ge realiseerd . ‘ In juni zullen wi j u e e n v is ie o p d e o nt wik k e l i ng v a n h e t g e b ie d v oor le gge n. Z ie o ok d e p a r a g r a a f G r o nd be le id vo o r e e n o ve r z ich t va n alle gr onde xp lo i tat ie s e n de l aat ste o n tw i k ke l inge n per gr o ndex p lo it at ie. N i eu w e w ett e l i jk e e i s en A l da n n iet a l s ge vo lg va n tra gi sc he ge beu rte n issen is de wet- e n r ege lgeving aangescher pt op d i verse ter rei n en zo al s Ar b o, bra nd ve i l ig heid e n l eg i on el l ap re ve nt ie. D at d it o p d ez e e n a nde re te rre inen ook in de toe komst zal gebeu ren st aat b u ite n k i jf. D it k a n le ide n t ot o n ve r w a c ht e f i na nc ië le nade le n. T o en em e nde ui tk e r i n gs l a s t e n i n v e r b a nd m e t e co n o m i s ch e s i t ua t i e De u it ker ingslaste n, met name in he t kader va n de Wet We r k en B i js ta nd ku nnen ho ger uitvallen da n voor zien. Ee n dee l va n de ze laste n moe t d oor de gemeente worde n ged rage n. Dit is ee n actuee l r i sic o i n verb a nd me t de kred ie tcr isis. T e g en v a l l en d e le g es i n v e r ba nd m e t e co no m i s ch e s i t ua t i e V ertr ag i ng va n b ou w pr ojecte n k an leide n t ot l ager da n ver wac hte i n ko mste n v o or b ou w lege s. D it i s ee n actuee l r i sic o in verband me t de kred ie tcr isis. Verliezen op beleggingen bi j verbonden partijen A l s g evo lg va n de kred ietc ri s is lee k h et e ro p d at de p ro vinc ie Gr on inge n e n d aar mee de Re gio A ssen-Gr oninge n e e n s u b s t a n t iee l ver l ies zo u l ijde n. N u is dui de l ij k dat i n iede r ge va l ee n dee l v an het ge ld dat ge stald was bij IJslands e ba n ke n te rug k omt, ma ar het is n og ni et exact du ide l i jk w at h et ui t eindeli j ke ver l ies v o or d e Reg i o v i s ie za l zijn . Er be staa t no g ee n (beper kt) r isic o dat de R e g i o vi s ie in d e toe k oms t m i nde r z al ku n ne n b i jdr a g e n a a n H a r e nse proj ecten of dat de g e m e e n t e li j ke b i jdr a g e n a a n d e Reg io v i s ie om hoo g m oe t e n.

Structurele risico’s Schadeclaims burgers Bu rger s ku nn en on ze gemee nte aa n sp ra ke l i jk s tel l en vo or doo r he n ge lede n sch ade. H oe we l wi j vo or d it so ort sc had ecla im s ee n ver ze ker ing he bb en a fges lote n, bes taa t de kan s da t de ve rze ke ring ee n c la im niet de kt. Om s ch adec la ims te vo or kome n voere n we het o nder h oud aa n b ijvo or bee ld w e g e n e n s pe e l vo or z ie n in g e n p la nm a t ig u it . Oo k d ocume nte re n we d it zo goed m oge li j k . P l ans c ha d e L a nde l i j k is h e t c l a i m e n v a n p la ns c had e o p b a s is va n ar t i ke l 49 va n d e W e t op d e Ru imt e l i j ke Orde ning een ver schijnse l d at de laat ste jare n ste e d s va ker vo o r k om t . D it g e ldt o o k v o or H a r e n. Oo k in de (n a b ij e) t oe ko ms t is er i n ver b and met de t oe neme nde b ou wact i v ite ite n (de n k b i j vo or bee ld aa n H are n N o ord) e en verder e t oe na me va n het aa nta l p la n sc hade ver zoeke n te v er wac hte n. H ie rv o or pro be re n we de k ki ng te v in den bij de veroor za kers, dat wil zeggen binnen de b etre ffe nde g ro ndex p lo it at ies. I n 2008 is een b edr ag aa n p lan sc hade vas tge ste ld e n u it geke erd va n €. 69 du ize nd. Dit bedrag is, c o nf orm be gr ot in g, o nttr o kke n a an de A lgeme ne Ris ic oRese rve ( A RR). G em e e ns c ha p p e li j k e reg e l i n g en De gemeente neemt deel aan een aant al gemeenschapp elijke regelingen. Bij ee n a a nta l r e g e l in g e n is s pr a ke va n e e n r e c ht s per s o o nl i j k heid be z it t e nd lichaam. Samen met de andere deelnemende g e m e e n t e n d r a g e n w ij h e t r is ic o i n d e e x p l o itatie van deze inste llinge n. Somm ige van de g e m e e n s c hap pe l i j ke r e g e l in g e n z ij n, f in a nc iee l gezien, gevoelig voor gewijzigde externe o ms t a nd i gh e d e n, z oa ls bij v o or be e ld aange sc her pte milieuwe tge ving ( A RCG) of ee n combinat ie van ver sle chterde e conomische omstand ighede n ( kr ed ietcri s is! ) e n w ij z ig i ng e n i n d e bud g e t t e r in g d oor h et Ri j k ( Tr io B e d r i j ve n) . Z o i s i n 2 00 8 ee n nieuwe financ ieringssystematiek voor de WSW i n ge voe rd , w aa rb i j het R i j k sb udget n i et la nge r rec ht stree ks a an d e bed r ij v en ( z oa ls Tr i o) w ordt uit ge keerd, maar via de ge meenten. W at voor effecte n d it u ite inde lij k, d ir e c t of i nd ir e c t ( v ia o ns a and eel in het res u lta at v a n T ri o), op on ze ex plo i tat ie za l he bb en i s n og n iet v o l led ig du ide li j k. I n 81

p a r a g r a a f 5.5 Ver bo nd e n par t i je n staan meer det ails verme ld over gemee nsc ha p pe l ijk e r ege l in gen e n a nde re ver b onde n p art i je n. D e c e n t ra l i s a t i e v a n r i jks t a k en De r ijksove rhe id dece ntra liseert ta ken naa r de gemee nte n. N iet a lt ijd worde n da ar bij ook de financ ië le midde le n (volle d ig) gedecentraliseerd. Ook is het moge lijk dat de verde l ing van de extra m idde le n ( v ia de a l gemene u it ke ring G emee ntefond s of via spec ifieke u it ker inge n) niet spoor t met de toedeling va n take n. In het bestuursakkoord dat op 4 ju ni 2007 is afgesloten tussen het nieuwe k a b ine t e n de gemee nte n, i s a fge sp rok e n om i n de ze k ab i net sp er i ode ( vers ter kt) do or te ga an o p de weg van dece ntr alisat ie. Hie rmee worde n de r isico’s voor de ge meenten gr ote r. Ee n voorbeeld van de centr alisatie van Rijkstaken is de Wet Ma atschappelijke Ondersteuning per 1 j a nu ar i 2 00 7 i s in ge voe rd. De ge meen te n werde n (f i na nc iee l) ver a nt wo orde l i jk v o or de u it voe ri ng va n de ze n ieu we we t, d ie o nder and ere de vo or zien in gen vo or geh and ic ap te n ( hu id ige W VG) en de ( hu i sh oude l ij ke) th ui s zo rg rege lt . A an ge zie n er vo o r de gemee nte n sp ra ke i s va n ee n t aa kver bred ing, zijn er ook extr a budge tte n (me t name va nu it de AW BZ) naa r de gemee nte n overge he ve ld. Dit is ge beu rt via de algeme ne u it ker ing. Voor ons wa ren en voor de mee ste ande re ge meen ten ware n d eze ext ra bud gette n ru imsc ho o ts voldoende. Naar aanleid ing van de problemen in de thuiszorg zal de wetgeving ec hte r zod a nig worden aange past d at de uitvoe ring du urder gaat w o rde n ( d e nk a a n d e bem oe i li j kt e inz e t v an a l pha - hu l pen), ter w ijl daar gee n ex tra geld te ge nover z a l sta a n. Wa t de e xacte ( f in anc ië le) e ffecte n daar va n z ul le n z i j n, is o p d it mo men t no g n iet d u ide l i jk . R en t ek o s ten I n de begr oti n g zi jn p rog n ose s ge han teerd vo or de ren tep erce nta ges. Ee n st i jg i ng va n het r e nte n i ve a u b o ve n d e d oo r o ns a a nge h o u d e n pro g n o s e s voor la ng en kort ge ld moe t a ls r isic o niet w o rden u itge sl ote n. Zi e o o k de par ag raa f F i na nci er i ng. A lgem ene ui tk erin g u i t h et G em een t efon ds In he t mee rjarenper spectief ne emt de onzeker heid over d e mode lu it komste n van de algeme ne u it ker i ng t oe. D it k omt o md at er gee n ze ker he id be sta at o ver de on twi kke l in g va n de d i ver se p ar amete rs en t ar ie ven in het re ke nmo de l. H ie rb ij va lt oo k te de n ken aa n de a lgeme ne ec o n om isc he o n twi kke l inge n d ie vi a de h o ogte va n de Ri j ksui tg a ven do orwer ke n naa r het Gemee nte fo nd s. D it la ats te is in ver ba nd me t de kred ietcris is zeer actuee l. De m eic irc ula ire 2009 za l h ier we llic ht meer duide lijkhe id over ve rschaffe n. G em e e nt e l i j k b e l a s t i n gge b i ed / m a c r o - n o rm OZ B O p 6 ju n i 2 00 7 is e r e e n r a p p or t ve r s c he ne n v a n de c ommissie Van Aartse n over het ge meente lijk b e las t in gge bied. Het is no g n iet du ide lijk wat e r naar aanle id ing d aar va n za l ve r ande r e n m e t betre kking tot de gemeente lijke belast ingen en wa n ne e r d a t het g e va l z a l z i j n. W a t d e g e v o lge n v a n e e n e ve nt u e le w i j z ig in g in het g e m e e n t e l i jk be l a s t i nggebied voor on ze gemeente zu llen zijn is dus o o k n og n ie t d u id e l i j k. Op z’ n vr oeg s t t r e d e n d e ze g e vo lge n op i n 20 1 0, m a a r wa a r s c h ij n l i j k la t e r . In ver ba nd met de af scha ff ing van de max imer ing van ( het stijg ingspercenta ge va n) de OZB per 1 ja nu ar i 2008 is er do or het Rijk ee n zo ge na amde m acr o- n orm inge voerd. De af gesc haf te m a x i m e r in g h a d bet r e kk in g o p iedere i nd iv id ue le ge meen te e n de n ie uwe m acr o- n orm hee ft b etre kkin g op de max imal e pr oce ntuel e st i jg in g va n de OZB -o p bre ng ste n va n a l le gemee nte n s ame n. Vo or 2009 ligt de m acr o -n orm o p 4, 99%. Het Rijk beh o udt zic h het rec ht vo or om in te g r i j pe n a l s d e wer ke l i j ke s t ij g i ng bo ve n d e m a c r o- n or m ko m t t e l i g g e n, b i jvo or be e ld v ia e e n v e r la g i ng van d e a lg e m e n e u it ke ri ng . N u he bbe n w e we l i nv l oed o p o nz e e ig e n t a r ie f s t e l l i ng ( z ie p a r a g r a a f 4.3 O ve r z ic ht a lg e m e ne d e k k i ng sm id d e l e n), m aar uit e r aard ni et op de tariefstelling va n a ndere gemee nte n. M ochte n and ere ta rieve n hu n t ar ie ven te ho o g op sc hr oe ve n, da n kan da t du s ( via de a lg eme ne uit ker ing) een negat ie ve i n v loed he b be n o p o n ze e x p lo it a t ie . L a nd e l i jk e e n r eg i o n a le i n i ti a t i eve n I n la nde li j k e n re g io na a l ver b and z i jn we betro kk e n bi j o nt wi k ke l i ng e n d i e o p t e r m ijn oo k g e ld k u nn e n g a a n k os t e n. B i jvo o r be e ld d e o n t w i k ke l ing v an e e n l ig h t r a i l ( K o lib r i). Als iets dergelijks va n de gr ond komt met ha lte p la atsen in Hare n, da n z ul le n we e en b i jdr age m oete n lev ere n. 82

W e rk g ev er s r i s i co ’ s Als werkgever loopt de gemeente de gebruikel i j ke wer k g e v e r s r is ic o’ s . Z o ku n ne n e e n s t e r k o p l o pe nd zie kt e ver zu im e n/ of u it s t r o o m naa r d e W IA le ide n tot gr ote f ina nc ië le c ons eque nt ie s. D aar na ast zijn we e ige n r isic odr ager met betre kkin g to t de kos ten va n de WW / wac htg eld rege l i nge n v oo r am bte nare n e n bes tuurde rs. Naast de risic o’ s o p g r o nd van d e b est aa nde rege linge n, is er he t r isic o va n kos te n d ie v oo r t v loe ie n u it w i j zi g i ng e n i n d e wet - e n re ge lge vin g. I nv es t e ri n gen Er i s i n het ver lede n ee n gr oo t a an tal v oo rzie n ingen gerealiseerd, waarvan d e i n ves t e r i ng s k os t e n werden gedekt ten laste van reser ve s d an wel su bs id ie s. Ook is er een onbe ke nd aantal act iva zo nde r boe kwaa rde ( a ll e ac t iva va n vo o r 1984 zi jn i n de vo org aa nde c o l lege per i ode afge b oe kt t en l a ste va n d e re ser ves ter v er la gi ng van d e k ap it a a l l a s t e n) , wa a r v oo r op t e r m i j n ver va ng i ng o n o nt k oom ba a r i s . H ie r bi j ka n b i jv o or be e ld g e d a c h t w or d e n a a n d e r i ole n. E r z ij n n og vee l r io le n v a n v oo r 1 98 4 in g e bru ik , d ie nu g e e n b oe k w a a r d e he bben en dus niet tot ka p it aa l las ten le iden. Iedere ve rvang i ng va n der ge lijke riole n le idt d us t ot een t oename van de kapitaallast en. Voor zover de bet ref fende i n ves ter in ge n u it er li jk per 1 januari 2013 geactiveerd w orde n, z itt en de k a p ita a ll ast en begre pe n in de meer jare nra mi nge n, m aar oo k i n de jare n d aa rn a ver o or za ke n d er ge li j ke ver va ng i nge n ee n o pw aar tse druk op de kapitaallaste n. Controles Belas t ingdiens t Pe r iod ie k wo rde n d oo r de Bel as ti ngd ie nst co nt ro l es u itge v oerd met be tre k ki ng t ot de bt w en de l o o n he f f i ng . Z o i s e r in 2 0 0 8 e e n c on t r o le m e t bet r e k k i ng t ot d e bt w ( bt w - c om pe ns a t ie f o nds e n onde rnemers-bt w) over het jaar 2003. Hier zijn n a hef f in gen u it vo ort ge vlo eid vo or zo wel he t ja ar 2 003 a ls voor d e jar e n 2 00 4 t ot e n me t 2 0 0 7 ( zie d e t oe l ic ht i ng op d e r e su l t at e nr e keni ng ) . D it kan o o k v o or l atere jare n het gev a l zi jn. Kwantifi cering risico’s In onder st aande t abel geve n wij aa n wat naar onze insc ha tt ing de max ima le r isic obedr age n zijn va n d e h ie r v oo r g e n oe m d e r is ic o’ s . Daarnaast geven wij aan wat de kans is dat het risico zic h voordoet (10%, 25%, 50%, 75% of 90%) . Om het be nodigde wee rstandsve rmoge n te be re kenen v erme n ig vu ld ige n w i j bei de gro ot hede n me t e lkaar. In het ge val van st ructurele r isic o’s verme n ig vu ld ige n wi j de ui tkom st met ee n f act or 2. De o p d ie ma ni er bere ke nde bedra gen te l le n w e b i j e l kaa r o p e n het to ta a l vermen i g vu ld ige n w e me t 9 0%. D ie 90 % i s ee n c orr ect ie v an wege het f e i t d a t ni e t a l le r is ic o’ s z i c h t e g e l i j ke r t i jd z u llen voordoen. De door ons gebruikte methode is een g angbare met h ode in gemee nte land e n wordt onder andere toege past d oor bu urgemee nte G r o n in g e n .

83

Ta bel be re ke ning be nod ig d we e rst a nds ve rmoge n (bedragen x € 1.000,-)

K a ns

M a x . b ed r a g x k ans

10% 10 % 50% 25%

1 . 44 0 70 100 500

200 200 1 . 00 0

25% 25% 50% 10%

125 50 100 100

500

1 . 00 0

25%

250

100 500 200

200 1 . 00 0 400

50% 50% 25%

100 500 100

R i s i co

M ax i ma a l bedrag

G a r a nt ies e n le n in g e n Ver st r ekt e le nin g e n M i l ie u Gr o ndex p lo it at ies en n i eu wb ou w ge meentehuis N ie u we we t t e l i jke e is e n S c h a d e c la im s b u r g e r s Planschades G e m e e n s c hap pe l i j ke re ge linge n Dece nt ralisat ie R i j k s t a ke n R e nte ko s t e n A l g e m e ne u it ke r i ng Geme entelijk b e las t in gge bi ed e n m ac r o- n orm H oge re u it ke r i ng sl as te n i . v.m . e c o n om ie La gere bou wlege s i. v.m. ec o nom ie Be leg g in gs ver l ie ze n ver b onde n pa rt i jen L a nde l i j ke e n r e g i o na le i n i t i a t ie ve n W e r k g e v e r s r i s ic o’ s Inve steringen Controle s Be la st i ngd ien st S ub t o t a a l C or r e c t ie 9 0%

14.400 700 200 2 . 00 0

Benodigd weerstandsvermogen

500 100 100 500

W a a rv an W a a rv an i n c iden teel s t ru c t u re e l ( x f ac t o r 2) 14.400 7 00 200 2 . 00 0

500

150

150

50 %

75

100

100

50 %

50

50

50

50 %

25

300

600

25%

150

250 100 50

500 200 100

50% 25% 7 5%

250 50 75

20.800

18.100

5 . 40 0

4 . 11 0 -411 3.699

W e e rs t a ndsc a pa c i tei t De wee rst a nds ca pac ite it is he t ge hee l va n m iddele n e n m oge lijkhede n waa ro ver o n ze ge meen te b e s c h i kt om n ie t - be g r ot e k os t e n te de k ken . Da ar b i j is he t van be la ng om o nder sche id te m ake n t ussen eenmalige e n struct ure le t egenvallers. Incide nte le t egenvallers kunnen worden opge vange n d oor ee n ontt re kking aan de rese rves, ter wijl struc ture le tege n va l lers kun ne n w orden op ge va ngen d oo r het ben u t t e n v a n e e n d e e l v a n d e z oge na amde onbenutt e be las ti ngca paci te it. W i j he bbe n voor h et afde k ken va n de i nc ide nte le ri s ico’s e en gedee lte van de A lgemene Res er ve ( A R) g eo ormer kt a l s A lge mene Ri s ic o Res er ve (ARR) . De om va ng v a n de A RR per 31 dece mbe r 2008 bedraagt circa € 1,1 miljoen. Door de raad is b i j d e vas t s t e l l in g va n d e n ot a Res e r ve s e n V o or z ie n in g e n 2 00 6 o p 3 0 ok t o ber 2 0 0 6 e e n m ot ie a a nge n ome n wa a r i n o nd e r a nd e r e be s l ot e n t o t h et ins te lle n va n een o nder - e n b o ven gre ns vo or de A RR va n re sp ect ie ve lijk € 1. 000. 000,- e n € 1 . 50 0. 0 0 0, -. N aas t de A RR is de A R in pr i nci pe vr i j bes teed ba ar e n zou du s ku n nen wo rde n a a ngewe nd ind ie n de tege nvallers de ARR te bove n gaan. Het niveau van de AR is per 31 december 2008 (na begrote 84

mu tat ie s) c irca € 0, 6 m iljoen. De totale bu ffer vo or inc ide ntele r i sico’s (AR + ARR) komt d aarmee per 31 december 2008 uit op ca. € 1,7 miljoen. De o n be n ut t e be la st i ngca pa c i t e it is ged e fi n ie e rd a l s het bedra g da t wij in rede lijkhe id n og aa n ex tr a i n k om s t e n ( b e la s t in g e n e n hef f in g e n) k u n ne n g e n e r ere n v o or he t ge va l zi c h te gen v al ler s v oo rdoen . He t is ee n s tr ucture le var ia be le: j e ku nt he t e l k ja ar weer vrage n. V o lge ns de me est ga ng ba re bereke ningsmethode wordt de onbenutte be lastin gca p acite it b ere ke nd d oo r het versch il te neme n t uss en de t ot al e op bre ngs t va n OZB, ri o o lrec ht en a f va ls to ffen he ff i ng o p b a si s va n de art i ke l 1 2n o r m e n e n d e t o t a le o pbre ng s t v a n O Z B , r io o lr e c ht en af vals toffe nhef fing o p ba si s v a n de e ige n t ar ie ven. A an ge zie n on ze e i gen ta ri ev e n vo or r ioo l rec ht e n af v al st of fe nhe ff i ng o veree n kom en met de art i ke l 1 2- n or m va n 10 0 % k o ste nde k kend he id, i s er a l lee n b i j de OZB s pr a ke va n on be nu tte be last ingcapac iteit. Het OZB -nor mtarief 2009 is € 2, 8 0 per € 2. 5 0 0,- W OZ - waa rde. Di t i s ee n o p b a si s va n de WOZ - wa arde n ge wogen ge midde ld tar ie f va n de d ri e s o orten OZB: OZB ei gen are n woni ngen, OZB e i g e n a r e n n ie t - won i n g e n e n OZB gebruikers niet-woningen. Het Harense gewogen g e m id d e lde t a r ie f bed r a a g t € 2, 70 per € 2 . 5 0 0, - W OZ - waarde. Voor de drie ve rsc hille nde soorten OZB le idt dit tot ee n onbenutte be last ingca pa c ite it v a n in t ot a a l € 1 3 4 d u i ze nd . Onze t otale weer standsca pacite it, ofte we l de ARR + de AR + de onbenutte be lastingcapacite it, bedraagt dus € 1, 8 miljoen. B e oo r d e li ng On ze weers ta nd sca pac itei t l ig t met € 1, 8 m i l joe n du s be neden het be n od igde wee rst ands ve rmo ge n va n € 3, 5 mil j oe n. H ier bi j ku nn en ech ter een a ant al ka ntte ken i n gen worde n ge p la ats t: - In verband met de afschaffing van de max imer in g va n d e ( s t i jg i ng s pe r c e nt a g e s v a n d e ) OZB t a r ie ve n m e t i ng a n g va n 2 0 0 8 k u n ne n we i n n oods i t u a t ie s o ok OZB -t a r ie ve n ha nte r e n d ie u i t g a a n bove n de ar tike l 12-normt ar ie ve n. - E r is o o k s p r a ke v a n s t i l l e r e s e r ve s . D ie lat e n we bij de be pa ling van de we e r st and sc apa c i t e it b u ite n bes chou win g. Z o z ijn we in het be zit va n g ronde n d ie e ve ntuee l bebouwd ku nne n w orde n. D aar na ast zij n is d e boek w aa rde va n a lle act i va va n v o or 1 9 84 i n het ver lede n afge b oe kt. H ierd o or zijn er bijvoor bee ld vee l ver h ande lbare ge b ou wen me t ee n bo e kw aarde va n € 0, -. - We he b be n be stemm i ngs rese rve s d ie u i n no odge va l le n ku nt o ver he ve len naa r de a lge mene re ser ve. On da nks gen oe mde ka ntt eke n i nge n vi nde n wi j het t och vers ta nd ig om de weer st and sca pa ci te it te v e r h oge n. D e o ve r s c h ot t e n i n het k a d e r v a n d e d o o r u v a s t g e s t e ld e be he e r s be g r ot i ng 2 0 0 9 ( e e n t ot a a lb e d r a g va n €. 4,4 m i l joe n g e d u r e nde d e periode 2009 tot en met 2013) bi eden daartoe goede m og e l i j khed e n. Z oa l s a f g e s pr o ke n in het c o a l it iea k k oo r d zul l e n wi j u z o s p oed ig m og e l i j k e e n ge actualiseerd meer jarenperspec tief voor le gge n wa a r in wij uiter aard ook nade r inga an op het Wee rst and s verm og en.

85

Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen W a t w i l de n w e be r e i k en ? I n Ha ren heb be n we de zo rg vo or on ze ope n ba re ru imte. Vee l act ivite iten , d ie d iver se b e le idste rre in e n omv atten , v ind e n d aa r pl aat s. Da ar he b be n w e vee l v oo r ge ïn ve ste e rd . De k wa l ite it v a n d ie i n ves ter i nge n e n het o nder ho ud e rv a n is be pa le nd vo o r het v o orzi en i nge n n ivea u e n de la ste n d ie d at met zic h mee bre ngt . He t voert te ver om voor al de ze zake n in d it jaar ver s lag i n te gaa n o p wa t we w i lle n b ere i ke n. In de volge nde be le ids nota’s is op d ie vr aag ing ega an: I nv es t e ri n ge n i n R i o le n Wegen I n t e g r a a l hui s v. p la n ( s c h o le n) G e m e e n t e l i jk e g e b ou we n Openba ar groen O p e n ba r e ver l ic ht in g

B e l e ids n ot a v ast ges t e ld i n 2005 2002 2009 1998 2004 2005

O n d e rh o ud b e t r e f t 1 5 6 k m r i o le r i ng 9 2 5. 0 0 0 m 2 v e r ha r d i nge n 2 4 g e b ou we n 4 6 g e b ou we n 93 ha. openbaar groe n 4 . 20 3 l a nta a r n pa le n

W a t h e bb e n w e g e da a n e n wa t h ee ft h et gek o s t? Voor de riolen, de we gen en de openbare ve rlichtin g he bben wij de uit de be le idskaders vo or tvloe ie nde jaar pr ogra mma' s op gevo erd als in vesterin g in de invester ingssc hema 's in de b etre ffe nde jar en. Het ga at om ve rva ng ing o f leve nsdu ur verle nge nd onder h oud. De h iermee ge moe id gaande bedragen zijn geac tiveerd. In 2008 is we l een afboe king gedaan va n geactiveerd w e g e n onde r h o u d t ot e e n t ot a a l bed ra g va n €. 0, 4 m i l j oe n . N ie t - le ve ns d u u r ve r le nge nd o nd e r h oud wordt rechtstr eeks t en laste van de resultatenreke ning gebr acht. V o or de sc ho o l geb ou wen he bbe n w ij het “Hu i s ve st in gs pr ogra mma o nderw i j s 2 0 08 ” in u it v oer i ng ge n ome n: een pr ogr amma ge ba seerd o p h et mee r ja ri g In tegr aal Hu is ves t ing sp l an. V o or zo ver het g aat om u it bre id inge n of ver b ou win ge n, worde n de u itga ve n ge act iveerd. He t s ystee m rat ion eel g e b ou we nbeh e e r i s d e ba s is g e weest voor de raming va n de onder ho u d s k o s t e n va n d e g e m e e nt e l i j ke ge b ou we n. Om het gr oo t o nder ho ud te eg a lisere n he bbe n wij ee n voo r zie n in g gr o ot o nde rh oud . W i j d ot e r e n e e n va s t bed r a g per j a a r a a n d e ze v oo r z ie n i ng e n o nt t r e k ke n d e wer ke l i j ke u it g a ve n. Oo k vo or het p reve nt ie f o nde rh oud he bb en wi j e en eg a li sa tie vo o r zie n i ng ge vormd. De be le id skade rs v o or het o nder h oud va n he t ope nb aar gr oen zi jn i n 2 0 04 o pn ieu w va stge ste ld. Op grond van de vastgeste lde kaders werke n we tot e n met 2009 aan ee n meer jar ig plan tot h er st r uct ur er i ng v a n o n ze g r oen v o or z i e n i nge n. D i t p la n moe t ee n be ter eve nw ic ht bre nge n t us sen n o od za ke l i j k o nd e r ho u d e n bes c h i kba r e c a p a c i t e it d a a r v o or.

86

Paragraaf Financiering V as t e s c hu ld e n He t ver l oo p va n de va ste sc hu lde n (exc l. w aar b or gs omme n) in het b oe k jaa r wa s a l s vo l gt: (Bedragen x € 1. 000,-) B o ek wa a rde p e r 1 ja n ua r i N ie u w o pg e n o m e n len i nge n A f l os s i ng e n B o ek wa a rde p e r 31 d e ce m b e r

43.615 8 . 50 0 -3.482 48.633

De t ota le ren te la st o p de v aste sc hul de n bedr oeg € . 2. 23 4. 00 0 ,- . Ui tgedr uk t in ee n p erce nt age va n de gemidde lde uitstaande sc huld: 5,1%. I n d e j a r e n 2 00 4, 20 05 e n 2 0 06 wa s d it pe r c e n t a g e 4, 9 %, i n 2007 5, 0 %. Het gemiddelde rentepercentage op d e n ie u w o pg e no m e n len in g e n bed r oeg 4 , 9 %. O m i n d e t oe k oms t b l i j ve nd t e ku nne n v old oe n aan de zogenaamde renterisiconorm uit de Wet F id o, d ie i nh o udt d at we s lec hts 2 0% va n het to ta a l va n de va ste sc hu lde n i n 1 ja ar af mo gen l o s s e n, d e kke n we o n ze f i na nc ier i ngs be h oef t e in pr i nc ip e voo r 5 0 % a f u it 1 - ja r i g e len i n g e n e n vo o r 5 0 % u it 2 5 - ja ri ge le n in ge n. I n het j aa r 2 00 8 he bb en we on s a an d it u i tgan gs pu nt ge ho ude n. Z oa ls h e t v o lge nd e o ve r z ic ht la a t z ie n, heb be n we in 2 0 0 8 v o lda a n a a n d e r e nte r i s ico n or m : ( be d r a g e n x € 1. 0 00 , - ) R e nte r is ic o no r m = 2 0 % v a n 4 3. 61 5 = N ie u w a a nge t r o k ke n va s t e s c hu ld Nieuw uitgezett e lange le ningen

8 . 72 3

8. 5 0 0 0 -

N e t t o n ie u w a a nge t r o k ke n va s t e s c hul d

8 . 50 0

( 1. )

Bet aa lde af lo s si ng en

3 . 48 2

(2. )

H e r f i na nc ie r i n g ( l a a g s t e v a n ( 1. ) e n ( 2 . ) )

3 . 48 2

( 3. )

Re nte her zieni n g op v aste sc hu ld o/g

gee n

( 4.)

T ota a l re nter i sic o ( 3.) + (4. )

3 . 48 2

H e t wer ke l ijk e r e nt e r is ico va n €. 3. 48 2 . 0 0 0, - b le e f d u s bi n ne n d e n or m va n €. 8 . 7 2 3. 0 0 0, -. V o or een s pec if ic at ie van de vaste sc hu lde n: zie bi j lage 1 5 “O ve r zicht va st e sc hu lde n 2 008”. V l o t t en d e s c h u l d en D e b i j ba n ke n ver a n t w oo r d e s c hu ld i s d e “ d e be t ”-st and op d e r e keni ng -cou r ant ( R C) bi j onze h u is ba n k ier , ver m e e r d e r d m e t ka s g e ld le ni ng e n. M . b .t. de “de bet”-stand ge lden op de RC zijn s pec iale a fsp ra ke n gemaa kt , waa rdoo r de ta rie ven voor r oods taa n zijn geb a seerd o p de lagere kas /da gge ldta r ie ve n. Va ndaa r da t norma a l ge spro ken gee n ge bru i k gema akt wordt va n los se k a s g e ld le n i ng e n. O n ze ka s g e ld l im iet b e d r oeg o p g r o nd va n d e W e t F id o € . 2. 8 2 7. 0 0 0, - ( 8, 5 % va n d e l a s t e n i n d e be le ids be g r ot i ng 2 0 0 8) . Op g r o nd van de Wet Fido mag er maximaal twee kwartale n ac hte ree n s pr ake zij n v an ee n o ver sch r i jdi ng va n de kas g e ld l im iet . W e b le v e n in 20 0 8 b i n ne n d e ze wet t el i j ke nor m .

87

Paragraaf Verbonden partijen Ee n g ro ot aa nt a l va n de gemee nte l i jke d oe ls tel l in ge n wordt niet alleen door de g e m e e nt e l ij k e org a n i s a t ie ze lf, ma ar oo k d oor of in s ame n werk i n g met a ndere n ge rea l isee rd. D e re la t ie tu sse n de gemee nte en de ze ‘a nde ren’ kan s ter k ver sc h il le n. We k u nn en r ond de ge meente lijke or ganisatie ee n aa nt al sc hille n zie n. Het d ic ht s t bi j d e g e m e e nt e l ij k e ker n l ig t d a n d e s c h i l m e t de or ga n isa ti es w aar v o or de gemee nte e en f i na nci ee l r i sic o d raa gt e n o o k bestu ur li j k (mede) v era nt w o orde l i jk is (1 ). B i nne n d eze sc hi l l i gge n de g e m e e n s c hap pe l i j ke r e g e l in g e n. Meer naar buiten toe k om e n we bij d e pr i v aat r e c ht e l i jke r e c ht spe r sonen m et ee n g emee nte lijke dee lname ( 2). Ver volge ns zijn er de p r i va a t r e c hte l i jke r e c ht s p e r s o ne n d ie f in a n c ie e l v a n d e g e m e e n t e a f h a n ke l i j k z i jn e n d ie g e e n b ijd r a g e a a n het r e a li s e r e n van d e g e m e e nt e l i j ke d oe ls t e l l i ng e n kun ne n r e a li s e r e n zo nde r e e n g e m e e nt e l i j ke s u bs id ie ( 3 ) . Met de meest e van de ze inste llingen he bben we mee rjar i ge budgetc o ntr acte n afge slot en, d ie ons ook v er p li ch ten t ot he t beta le n va n wa cht geld ve rg oed i nge n bi j verm i nder i ng va n de s ub si d ie. Te n sl otte zi j n er de derde n d ie i nc ide ntee l w orde n i nge huurd voor het l e vere n va n pr oducte n en d ie nste n (4 ). B inne n d eze laat ste c ateg or ie zouden wij da n n og we er ee n ondersche id ku nnen maken tussen de l e vera nc ier s waa r we ee n va ste re lat ie me e ond e r h o u d e n e n d e o ve r ige lev e r a nc ier s . Pe r d oe lgr oep re su ltee rt bove nstaa nde ind e l in g i n het v o lge nd e o ve r z ic ht : Doelgroep

Part ijen

Inwoners

Ca teg o rie 1: Onder de noemer bestuurlijke s ame n wer kin g ver a nt woo rde n we de de el na me aa n ee n aa nt al ge m e e n s c hap pe l i j ke r e g e l in g e n me t e e n a l g e m e e n be s t u u r l i j k ka r a kt e r . D e ver b o nd e n p a r t i je n zi j n: R e g i o Cen t r a a l G r o n in g e n ( R CG) , Vereni ging Groninger Gemeenten ( VGG), Bestuursacademie Nederland (B AN), Vere nig ing Nede rland se Geme enten ( VNG), C e n t r u m v oo r Aut om at is er in g N oord Neder land (CE VAN) (in l i q u id a t ie ) Eem s D o l lard Re gio. Ee n lic hte vorm van same nwer king be sta at er met H o oge za nd -S a ppe meer en S loc htere n vo o r de in vu llin g va n de klac ht encommis s ie . W i j w il le n d e ze s a me nw e r k in g i nr u i l e n voor éé n me t Ty na ar lo e n het Meerschap Paterswolde op h et ze lfde terre i n.

88

Bijdra ge 2008

M e e r i n f or m at i e

1 7. 1 00 w w w. r-c -g .nl 3.660 w w w. v ng. n l 1.600 www. ver enigingban.nl 20. 0 00 w w w. v ng. n l 6.400

2 . 5 0 0 www.ed r-org.de 11. 0 00 w w w. h oo ge za nd -s ap pemeer .n l w w w. s loc ht e r e n. n l w w w. tyn aar lo . nl www.meerschap-paterswo lde.nl

Ca teg o rie 1: G e b ru i k e rs sociale v oo r zi e ni n ge n w w w. t r io - bed r i j ve n . n l W ij zijn a ange s lo ten b ij de 60.000 g e m e e n s c hap pe l i j ke r e g e l in g T r i o v o or de r ea li se ri ng va n ee n dee l v a n de p l aats i nge n i n de so ci a le w e r k vo or z ie n i n g . Categorie 4: w w w. we r k. nl In de sfeer van de uit ker inge n h e b be n w i j s a m e n m e t het CW I ee n kete nverant woorde lijkheid . J ongeren Ca teg o rie 3: w w w. s t - pr ism a . n l V o or he t jon g e r e n wer k m a ke n w i j 1 0 1. 0 0 0 g e br u i k v a n d e d ie ns t e n v a n d e S t ich t i ng S W OH , d ie i n 2 0 08 d e wer kzaa mhede n va n st ich t in g Prisma heeft overgenome n.

G e b ru i k e rs zorg

Ook he bbe n wij ee n meer jar ig c on trac t me t de St ic ht i ng K ind er op van g ten be h oe ve va n het peuterspee lzaalwe rk. Ca teg o rie 1:

www. k inderopvanghare n. n l 80.000

w w w. hu l p ve r le n in g s d ie ns t g r o ni ng e n. n l He t pr oduct ge zo nd he ids zor g wordt bijn a helemaal gerealiseerd 2 1 3. 0 0 0 via onze deelname aan de g e m e e n s c hap pe l i j ke r e g e l in g H ul p ver le n in g e n Ope nb are Ge zo ndhe ids zor g Gr o n in ge n

Ca teg o rie 3: Voor meer jar ige w w w. we l z i jno u d e r e n ha r e n . nl s ub s id ieco ntr acte n he bbe n wi j 1 9 4. 0 0 0 m e t d e S t ic ht i ng W e lzi j n Oud e r e n www.noo rdermaat..nl Hare n ( oudere n zorg) , de S t ich t i ng Noo r d e r ma a t ( a l ge m e e n w w w. v w pg . nl maatschappelijk we rk), en de S t ich t i ng V lu c hte l i ng e nw e r k ( zorg vo or vluc hte linge n) be sta a n . C u l t u re l e k l an t e n

Categorie 2: W i j z i jn f i nan c iee l bet r ok k e n b i j de St. Kunstgrasve ld Hare n Ca teg o rie 3: Er zijn meerjarige s ub s id ieaf s pr ake n met de Openbare B ibliot hee k e n de d or ps - e n w ij k a c c om m oda t i e s i n G l imme n, On ne n, N oordl ar en en Ooste rhaar.

€ 24.000 w w w. m i j ne ig e n b ib l i ot he e k. n l/ h a r e n 5 3 4. 0 0 0 w w w. p b -g lim m e n. n l/ d or ps hu i s . ph p w w w. d e t ieho f . n l

89

Ei gena ren en h u u r d e rs

Ca teg o rie 1: De prod ucten rampenbe strijd ing en b ra nd weer zor g ku nne n wij n iet re a li sere n zo nde r same nw er k in g i n de g e m e e n s c hap pe l i j ke r e g e l in g H ul p ver le n in g e n Ope nb are Ge zo ndhe ids zor g Gr o n in ge n.

G e b ru i k e rs publieke r ui mten

De afvalinzameling is gebaseerd op onze 5 5 0. 0 0 0 w w w.ar c g.nl deelname in de gemeenschapp elijke re ge li ng A fva l ver w i jder in g Re gi o C e n t r a a l G r o n i nge n. Bestuurlijke deelname is er in de geen S t ich ting We lte vrede n. V o or he t wel s ta ndst oe zic ht i s de g e me e n t e a a n g e s l ot e n b ij d e S t ic ht i ng 35.000 w w w. l i ba u . nl L i bau. V o or de on twi k ke l i ng van wo n i ng bou w i n H are n- n oo rd he bb en we same n met t wee bed ri j ve n de GEM H are n n oord C V o pger ic ht. Z ie par agra af 4. 1 v an d e begr ot ing 2008 C a t e g o r ie 1:

V i a on ze dee l name aa n de g e m e e n s c hap pe l i j ke r e g e l in g e n Meerschap Paterswolde en Zu id la ardermee r bi eden wij onze inwoners recre at ie ve voor zieninge n. Categorie 3 Ter bevordering van he t toerisme in onze gemeente is er ee n mee rjare noveree n komst met de VVV Categorie 4: Met ee n plaat se lijke aanneme r best aat ee n me er jar ige afspraak over de t oede l in g van ee n ja ar l i jk se h oe vee lh e id w e r k. B e d r i j fsv o eri n g Categorie 1: Be stuu rsd ienst onder wijs Ca teg o rie 4: Gr ote de len va n o nze bedr i jf s voe ri ng zi j n ge bas eerd o p so ft ware va n Get ronic s PinkRocc ade L ocal G o ver nme nt.

Met de gemee nte Tynaar lo t aste n wij de m og e l i j khe id a f om o p e e n g r o ot a a n t a l p u nte n te kome n tot s ame n wer ki ng in de b e d r i jf s v oe r i n g .

90

1 5 5. 0 0 0 w w w. hu l p ve r le n in g s d ie ns t g r o n i n g e n. n l

www.meerschap1 1 3. 0 0 0 p a t e r s w olde . n l

2.500 w w w. be stuur sac adem ie.n l

2 2 5. 0 0 0 www.getronicspinkroc cade.nl

geen w w w. tyn aar lo . nl

De gemee nte neem t in tota a l dee l aan 10 geme e ns c h a p pe l i jke r e g e l in g e n . D e be t r ok ken he id pe r re ge ling verschilt ste rk. B i j de meeste rege linge n he bben we ee n zete l in het Algemeen Be stuur. A l lee n b i j de i n l iq uid ati e zi jnd e re ge l in g CE VAN is da t niet zo. B i j twee rege lingen: Meerschap P a t e r s wo lde e n T r io he bb e n wi j o o k z i t t i ng i n het Dagelijks Bestuur. De duurste regelingen zijn de re ge ling Hu lp ver len ing en Open ba re Ge zo ndhe ids zor g Gr o n in ge n e n het M eers ch ap Pa ters wo lde. Op het terrei n va n de gezo nd he ids zor g e n de ramp en be str i jd in g zie n wi j du ide l i jke ten den se n na ar een verdergaande region alisatie. D it ov e r ige ns zo nde r he t g e l i jk t i jd ig weg va l le n va n g e m e e nt e l i j ke t ake n. Het is vo or al de in te ns i ver i ng va n be le id d ie o p re gi on aa l n i vea u ge sta l te kr i jg t. D it bete ke nt d at de rege ling Hulpver le n ing e n Ope nb a r e G e z ond he ids z org G r o n in g e n bi n ne n o n ze begr ot ing een steeds zwaardere posit ie kr ijgt. Ee n re ge l in g met gr ote f in a nc ië le af breuk r is ic o' s is de Af v al ve rw i jde r in g Reg i o Cen tra a l G ro n i nge n. F o u t ie ve i ns c h a t t i ng e n in de bedrijfsvoering le ide n bij deze or ga nisa tie a l s ne l to t f or se inc iden te le b ijdra ge n va n de dee lnemer s e n ee n s truc ture le ver h og i ng van de tar ie ven v oor de inzameling van afva l. Wi j s tre ve n er na ar de g e m e e n s c hap pe l i j ke r e g e l in g Reg i o C en t r a a l G r o n i nge n t e beë i nd ige n.

91

Paragraaf Grondbeleid Wat willen wij bereiken? M et o ns gr on dbe le id w i ll e n w ij ee n b i jdr age l evere n aa n de ge mee nte l i jke be le id so ntw i k ke l i ng: re aliser ing va n won ing bo u w, infr as tru ctu ur e n geme en sc ha pp e lijke vo orzien inge n. Het gr o ndbe leid moet er toe bijdr age n d at de be leidsontwikke l ing op de door d e ge mee nte ge we nste wijze t ot st and k o m t ( b i j voo r b e e ld s o ort w o n in g b ou w ) . W a n n ee r zi jn w e tev r e de n ?  A l s we i n 2 00 8 ku nn e n s t a r t e n m e t d e u it voer ing van he t eerste de elplan ( AZC) in h et ge bi ed H are n N oo rd.  A l s we he t K om p l a n v ol t oo ie n b i nne n d e c o l le g e pe r i od e 2 00 6 - 2 0 1 0.  A l s we k un ne n star te n met de ui t werk i n g va n ee n p la n v oor het R a a d hu i s p le in / H a d e r a pl e i n .  A l s i n 2 00 8 d e e e r s t e w on i ng e n i n On ne n i n a a nb o u w zi j n.  Als in 2008 het sted enbou wku ndig ma ste rpla n v o or N e s c i op a r k i n u i t vo e r in g is ge br acht.  A l s i n 2008 h et sted en bo u wku ndi g p l an vo or het St at i on sgeb i ed is vas tge ste ld. H e b b en we b e r e i k t wa t w i j wi l d e n? Ontw ikkel inge n Ha re n Noord De he ro nt wikkeling va n h et vo orma lige AZ C -terre in, het eerste te be b ouwe n dee lge bied in H are n N o ord, i s in v o orb ere id in g. De s l o op va n het v oo rma l ig e AZC heeft p l aat sge v onde n e n het s t e d e nb ou wk u nd ig p la n ( i nc lus ie f e e n ver ka ve l i ng s p lan dat voldoe t aan de gestelde (kwalite its- e n fina nc ië le voorwaarden) zal in 2009 afgerond zijn. GEM Haren Noord C.V. heeft de uitgifte van de k a ve ls g e p la n d i n 20 0 9 e n 2 01 0. D it h o u d t i n d a t d e f is c a a l bo u wr i jp g e m a a kt e g r o nd i n d it d e e lg e b ie d d o o r d e g e m e e nt e i n d ie ja r e n g ele verd ka n worden a an GE M Hare n N o ord C. V. Nesciopark De aa nleg va n het tr ansf er ium, inc lu s ief d e a anleg va n de bus h al tes ter weer s zijde n va n de A 28 b e vi ndt is afge ro nd. Va na f het tra n sfer iu m r i jdt iedere 10 m in ute n e en bu s na ar G ron i n gen. Het ge br uik van het transfer ium is vanaf de e erste dag een succes te noe men. I n he t na ja ar van 20 0 7 is ee n inte nt ie o veree nkom st met Hanzevast gesloten voor de ve rkoop va n h et bedr ijven ter rein. Same n m et H an zevas t hebb en wij o pdrac ht gege ven voor de uit wer king van een stedenbo uwku ndig masterplan dat medio 20 0 9 g e r e e d za l z i j n. W i j v e r wa c hte n d a t d e i n t e nt ieo ve r e e n ko m s t m e d i o 2 00 9 z al zijn uitge wer kt in cont rac ten. K o mp l a n V a n het K om p la n re steert no g de (verde re) rea lis at ie va n de dee lge b ieden K om plan -Kr o on ka mpe n e n K om pl a n- De M ol en. V o or w at betr eft Kom p la n -Kr oo n kam pe n is be go n ne n me t de b ou w va n de supermarkt. De opleverin g vindt na ar ve rwacht ing h a lve r we g e 2 0 0 9 pl a a t s . A a ns lu ite n d d ie nt het o pe n ba ar geb i ed r o nd de su perm ar kt te w orde n afge ro nd. De o nt w i kkel i n g va n het H adera p le i n m aa kte aa nv a n ke li j k o nderdee l u it va n de gr o ndex p lo it at ie K om pl an . Al s ge vo l g van u w be sl u it o ver d e ni eu wbo uw va n het gemee nte hu i s e n de d aar ui t v o or t v l oe ie nd e her o nt w ik k e l i ng s m og e l i jk he d e n va n het t ota le geb ied i s d e o nt w ik ke l i ng v an het H adera p le i n ui t het K om p la n ge l ic ht en o ve rge he ve ld na ar de toe k om st ige gr o ndex pl o i tat ie H adera p le i n/ Ra adh ui s ple i n ( Hart van H are n). Ra adh uispl e in en Ha de ra plein I n 2 0 0 8 is e e n p la n va n a a n p a k t . b. v. v i s ie v orm ing Raadhu isplein/ Haderaplein aan on s voorgele gd e n zijn externe bure au’ s ge se lectee rd d ie o ns o nd e r s t e u ne n b ij d e v i s i e v orm i ng, d is tr ib ut iep la n o lo gi sc h on der zoek e n c omm un ic at ie. I n na uw o ver leg met om w one nden e n o nd e r n e m e r s o nt w i k ke len w ij e e n v is i e d ie w i j i n j u n i 2 00 9 a a n u v o or leg g e n. Med io 20 0 9 k a n d a n worden ge start me t de be stemmingsplanproced ure.

92

O n n e n (te r re in K o o i -He k ma n ) I n 2 0 0 8 is d e b oe r d e r i j K oo i g e le ver d e n is beg o n ne n m e t d e le ver i ng va n d e bo u w ka ve l s . D e v er k oo p v an de ka ve ls i s we l trag er ver l o pen da n v o or zie n b i j de t weede be stuu rsr ap po rt age. D aar om v o or zie n we nu, a ls gev o lg va n e xtra re nte l aste n, een ex tra v er li es va n €. 5 9. 00 0 ,- o p deze g r o nd e x p lo it a t ie ( b o ve no p h e t i n 2 00 7 g e n om e n v e r l ies v a n €. 1 0 8. 0 00, -) . D i t e x t r a ver l ies h e b be n w e ver we r kt i n d e r e s u lta t e n r e ken i ng 2 0 0 8. Stationsgebied I n d e o nt wik k e l i ng v o or het s t a t i on s g e b ie d z i j n in 2008 opnieu w een aa nt al sla ge n gem aa kt. Na ee n h e r i jk i ng v an d e u it ga ngs pu nte n i s e e n a a nt a l v ar ia nte n geschetst d ie zijn voor ge legd aan de buu rt, w aa rn a u w ra ad op 27 ok t ob er 2 00 8 ee n nade r u it te wer ke n v ar i an t heeft ge ko ze n. Ver v o lge ns i s b e g on ne n m e t d e r e a li s a t ie v a n ee n de fin it ie f pla n, waar na ee n g ro ndex plo itat ie kan wo rden o p g e ze t . O n n e n (Ho o i vel d ) M e d i o 2 0 0 6 i s d e bo e r d e r i j H o o i ve ld a a n d e K oe la nd s d r ift t e O n ne n a a nge k och t d oo r d e g e m e e nt e . De le ve ring heeft pl aatsgevonden in 2008. De bed oe l in g va n d e a a n k oo p i s het m og e l i j k m a ke n va n d or ps o nt wikke lin g a an de o os tra nd va n On nen wa arbij wij ook het lagere prijssegment willen b e d ie ne n. Op 1 8 f e br u a r i 2 0 08 he e f t d e g e m e e nt e e e n c o n ve na nt g e t e ke nd m e t w on i ngc or po r a t ie Woonbor g. In het b i jb e ho r e nd e u i t v oer i ng spr ogr a m m a z i jn z e s loc a t ie s o pg e n om e n, wa a r va n On ne n Ho o ive ld er éé n is . W i j zu l le n same n met W o on b org to e wer ken n aa r re al i sat ieo veree nkoms t voor de ze locat ie. F i na n c iële ge vo lge n expl o it at ie s B i j ge mee nte l i jke gr o ndex p lo it at ies i s he t u it ga ng sp unt d at ze financ ie e l sl ui t e nd zi j n. W e l zu l len w e be z ie n o f v o or d e r e a l i s e r i ng v a n w o n i nge n i n d e s oc ia le s e c t or b i jdr a g e n m o g e l i j k e n n od ig z i jn v a nu it he t Fo nd s Soc i a le Wo n in gb ouw . De gr o ndex p lo it at ies ge ve n, mede va nu i t het vo or zic ht ig he ids pr i nc ip e be zie n, ge en a an le id i ng om res ul tate n te ga a n beg ro ten in ee n va n de b egr ot i ng sj are n b i nne n de ti jd ss pa nn e va n o n ze (me er jare n) beg ro ti ng . We l zi jn in 2 00 8 t wee t uss ent i jd se v er l ie ze n gen o men: €. 59 . 00 0, - o p de e x p l o it a t ie O n nen K o oi - H e km a n ( zi e h ie r b ove n) e n €. 150. 000, - i n ver ban d me t ee n a f boe ki ng va n de t ot e n m et het j aar 2007 ge act iveerde vo or ber eid in gs kos ten vo o r het pr o ject Mee rweg d ie n aar ve rwac ht i ng n iet meer kun ne n worde n te rug verd ie nd. Z ie o o k de o ver z ic hten i n de b i j lage n 1 1 e n 1 2 v o or de gerea l i seerde en ver wac hte k o s t e n e n op b r e n g s t e n p e r g r onde x p l o it a t ie . Gro ndexpl o ita t iewe t In ver ba nd de i n vo e r in g va n d e ni e u w e G r ond e x pl oit at ie wet he e ft u op 24 nove m be r 2 008 e e n a a n g e pa s t e no t a G r ond bel e id va s t g e s t e ld d ie d e g e m e e nt e e e n b e t e r e m og e l i j k he id b ie d t t ot k o s t e n ver ha a l b i j pr o je c t o nt wi k ke l i ng .

93

Jaarrekening Gemeente Haren 2008

94

Balans per 31-12-2008 v o or ( n iet -beg ro te) r esu lt aat sbe stemm i ng bedragen in duize nde n eu ro 's A CTI VA

PA SSIVA prognose

3 1 - 1 2 -2 0 0 8 VASTE ACTIVA I m m a t e r i ë le v a s te a c tiv a O n d e r zo e k e n on t w i k ke l in g M a te ri ële va st e a ct iv a Inve steringen met ec o nom i sc h n ut Inve steringen met maatschappelijk nut

3 1 - 1 2 -2 0 0 7

0

8

0

8 53.938

50.100

44.505

42.329

9 . 43 4

7 . 771

F in a nc i ë le v ast e a c tiv a K a p it a a lv e r s t r e k k i nge n a a n dee l nemingen

92

92

L a ng l o pe nde le n in g e n u / g O v e r ige u it ze t t i nge n

712 22

746 18

Totaal vaste activa

825

3 1 - 1 2 -2 0 0 8

1 . 089 555

5.831 1 . 159 439

B e s t e m m i ngs r e s e r ve s

4 . 30 9

4 . 40 5

-122

437

V O OR ZI EN ING EN

V er pl ic ht i nge n, ver l ie zen e n r i si co' s O n d e r ho u d Midde le n d erde n met s pe c i f i e ke be s t e d in g

50.963

3 1 - 1 2 -2 0 0 7

EIGEN VERMOG EN A l g e m e ne r is ic o r e s e r ve A l g e m e ne r e s e r ve

S a ldo b oe k jaa r 855

54.763

prognose

31-122008

1.217

261 637

218 1 . 07 7

319

632

31-122008

6.440

6 . 30 0

1.928

2 . 90 0

V A S T E SCH U L DE N 48.637 43.618 Onderhandse le ninge n 44.383 43.615 b i n ne n l. ba nke n Onderhandse le ninge n b in ne n l. pe ns ioe nf o ndsen e n ver ze ker aa rs 4 . 250 0 W aar b org somme n 4 3 55.200 T o t a a l v a s te pas s i v a 55.685 51.987

40.100

49.300

95

VL OTTENDE AC TI VA V o o r ra d en Niet in exploitat ie ge n ome n bou wg ro nde n Onderhanden werk g ro nd be d r i jf G r o nd - e n hu l ps t o f f e n

U i tz e t ti n g en V ord er in gen o p op en ba re lichamen O v e r ige v or d e r i ng e n R e ken i nge n -c our a n t n ie t f i n. i ns t . Overlopende activa N og te o nt v. over heid ssubsid ies O v e r ige o ve r l op e nde a c t i v a L i qu i d e m i d d e l e n

BALAN STOTAAL

18.393

17.213

2 . 29 0

3 . 05 4

16.099 4

14.152 7

4.691 275 3 . 95 8

338

338 4.469

1 . 67 8

2 . 78 2

O v e r ige s c hu lde n

4 . 164

2 . 863

Totaal vlottende passiva

5.645

20.045 1 . 35 5 18.690 26.768

25.690

12.300

82.453

77. 676

61. 600

25.420

25.769

11.000

11.000

14.420

14.769

4.656

332 4 . 13 7

320 4 . 33 6 136

273 27.689

26.713

82.453

77.676

6 . 40 0 61.600 BALANSTOTAAL Verstre kte garant ies op g e ld le n in g e n ( b r u t o) A f: o nt va nge n c o ntra g ara nt ie s ge ld le ni ng en Verstre kte garant ies ( net to)

96

5.842

O v e r l o pen de pas s i v a 20.926 N og te bes te d e n su bs id ies 1. 53 4 Over ige over lopende 19.392 p a s s i va

4.571

689 3 . 66 4

V L OTT EN D E P A S SI VA V l o t t en d e s c h u l d en B a n ke n

Grondslagen voor waarderring en resultaatsbepaling en stelselwijzigingen Inleiding De j aar re ken i n g is o pgem aa kt m et in ac ht nem i ng va n de vo ors chr i fte n d ie het Be lu it Beg ro t in g en V era nt woo rd ing pr o vincies en geme en te n (B BV) da ar vo or gee ft. Per 1 jan ua ri 2008 is de BB V a a n g e pa s t . H ie r o nd e r g e ve n w ij o nd e r he t k op je S t e ls e lwi jz i g i n g e n aan wat het e ff ect d aar va n op de (be g in)balans is gewee st. W a a r de r i n gs g ro n ds la ge n Immateriële activa De i mmate r ië le va ste acti v a w orde n ge wa ardee rd tege n de ver kr i jg i ng s- c.q . ver va ard ig i ng sp ri j s verminderd met de afschrijvingen en de waarde vermi nder i ngen d ie na ar ver wa cht i ng du ur zaa m z ij n . U i t s lu it e nd k o s t e n va n o nd e r zoe k e n on t w i k ke l in g gere lat eerd aan é én be paald vast ac t ief worden geactiveerd. Afschr ijvin g vindt plaats in 5 jaar. Op a fs lu it kos ten , a gio en d isag io wordt do or o ns n iet afge sc hre ve n. Uitg ave n hier vo or worde n rec ht stree ks ten laste van de resultatenreke ning gebr acht. M a teri ële va st e a ct iv a De ze mate rië le va ste acti v a w orde n ge wa ardee rd tege n de ver kr i jg i ng s- c.q . ver va ard ig i ng sp ri j s. S pe c i f i e ke in v e s t e r i ng s bi j d r a g e n v a n d e r d e n wor d e n op de de sbe treffe nde investering in minde ring ge br ach t, waa rb i j w ordt a fge sch re ven op h et sa ld o. Er wordt af gesc hre ve n va na f 1 ja nu ar i v ol gen d o p h e t ja a r va n i ng e br u i kn e m in g e n wi j s c hr i j ve n a lt i jd af t ot 0, -. De a fschr ijving sterm ijn is a f ha nke l i j k v a n d e ve r wa c hte le ven sduur. Dat is de tijd dat de acti va e e n b ijd r a g e lev e r e n a a n d e t ot s t a nd ko m i n g va n o n ze pr odu c t e n . W i j s c h r ij ven l ine a ir a f . De af sc hr i jvi n gs term i jnen va n de acti v a va r iëre n ( per act i va k la sse ) va n 3 to t 5 0 ja ar e n zi j n v a stge legd in de Ver orde n in g op de Bedr i j fs voeri ng gemee nte Hare n die d oor de raad is vastge steld op 25 augustus 2003. De gehanteerde a f s c h r i j v i ng s t e r m i j ne n bed r a g e n: 5 0 jaa r : r i o le r i ng e n, n ie u w bo u w , woo n r u im te n, b edr i jf sge bou we n e n begr aaf p la ats en; 40 jaa r: r enovat ie en re sta ura tie woonru imt en en bedr ijfsge bou we n; 30 jaar: ( w ater )we gen e n par kee rterreinen; 25 jaar: lic htm aste n; 2 0 jaa r: r en ov at ie s p ort ve lde n- e n v lo ere n, f iets pade n, v oet p ade n, ver kee rs l ic hte n, v aart u ige n e n g r o ot o nd e r h o u d wo o nr u im t e n e n g e bo u we n; 1 5 jaa r : t e c hn i s c he i ns t a ll a t ie s i n bed r i jf s g e b ou we n ; 1 0 jaa r : ve i l ig he id s v o or zi e ni ng e n bed r i jf s g e b ou w e n, ka nt oormeubilair, schoolmeubilair, aanleg t i jde l ij ke terre i n wer ke n, n o odge b ou we n, b i jzo ndere v oer tu igen ( br and weer - e n v ui l n isa ut o’s) , c on ta i ners , m ater iee l gemee nte wer ke n, r i o o lp om pe n, spec i fi e ke m ach i ne s geme en tew er ke n ( na tz o ut str oo ie rs , on kr uid b or ste lmac h i nes e.d.) en spec ifie ke brandweeruitr ust ing; 5 ja ar: per s on en aut o’ s, ge wone bed r ijf sau to’ s, aan h an ger s, no rma le ( vee lge br uikt e) mac h ines ge meen tew er ke n, m u zi ek i n str ume nte n, luc ht f oto ’ s, ver bi nd in gs a pp arat uu r, t i jdre gi str at iesy stemen e n ge reedschappen; 3 ja ar: aut om at iser i ng sappara tuur en s o ft ware. Op gr ond wordt niet afge schreven. Ind ien er sp ra ke i s va n du ur zame w aardevermindering vindt a f waa rd e r ing p l aat s. V o l led ig he ids h al ve ve rme lde n we d at o p i nve ste rin g e n d ie v óó r 2 0 04 g e d a a n zi j n s om s e x t r a is a fge sch re ven zonde r eco n om i sche no od zaa k ( ter ver l ic ht i ng v a n t oe k omst ige las ten ). Oo k zi j n i n voor komende geva llen reserves op der g e l i j ke i n ves t e r i ng e n a f g e b oe kt . Inve steringen met maatscha ppelijk nu t wo rden in principe door on s geactiveerd. Wel is door de r aad va stg elegd d at geact i veerd (gr oo t) o nd er h oud moet worde n afge boekt als d aar bud gett aire 97

r ui mte v oo r i s (m ot ie “Act i vere n” aan ge no men t ij de ns de beha nde l i ng va n de b ele id sbeg ro ti ng 2 0 0 3 o p 1 1 n o ve m ber 20 0 2 ) . D o or d e i n vo e r in g va n he t B B V per 1 j a n u a r i 20 0 4 i s a f b oe ke n a l lee n nog m oge lijk a l s het ga at om act i va met ma atscha p pe l ij k nu t. Act i va met ec o nom i sc h n ut mo ge n a llee n n og wo rde n a fge bo e kt als er sp ra ke is va n ee n duur zame waarde verm inder ing. C onc reet bete ke nt d it d at e ve ntu ele bud gettaire ru imte voor a f b oe k in g e n g e br u i k t za l w or d e n vo o r het a f boe ke n van wege n onder h oud. B ijdra gen a an ac t iva in eige nd om va n de rden worde n ge waardeerd o p he t b edra g va n de ve rstr ekte b i jd rage n, verm i nderd met de a fsc hr ij vi ng en. De ver lee nde b ij dra ge n wo rde n a fge sc hre ve n i n de p er i ode waar i n het be tro kke n act ief va n de derde o p ba s is va n de d oor de gemee nte ge ste lde voor waarden moet bijdragen aan de publie ke taak. F in a nc i ë le v ast e a c tiv a De b al a ns pos t Ka p it aa l ver stre k k in gen a an dee l nem i nge n heeft be tre k ki ng o p par ti ci pa ti es i n het a and ele n ka pi ta a l va n N V’ s e n B V’s. W aarde ri ng v i nd t pl aat s te gen de verk r i jg i ngs pr i js va n de a and ele n. I nd ie n de wa arder i ng v an de aa nde le n onver wac ht str ucture el mocht da le n tot onder de v er kr i jg i ngsp r i js zal a fwa arder i ng p la ats v i nde n. T ot d us ver is ee n der ge lij k e a f waa rder i ng ge lu kk ig niet nood zake lijk ge ble ke n. De ac tuele waarde ligt ruim boven de ve rkrijg ingsprijs. D e l a n g lo pen d e le n in g e n u / g e n d e o ve r ige u it zet ti nge n w orde n d oor ons ge wa ardeerd tege n n o mi na le w aa rd e . V o o r ra d en D e n og n ie t i n e x p lo it a t ie g e n om e n g r o nd e n zi j n ge wa ardee rd tege n ver kr ijg ings pr ijs , da n we l lagere mar ktwaarde. E r wordt geen re nte bijge sch re ve n op de boe kwaarde van de ze voorrade n. He t ond erh an den wer k va n het gr o ndb edr i jf wordt ge waa rdeerd tege n ver kr i jg ings - of ver va ard ig ing spr ijs, vermee rderd met ee n re nt e o p s lag o ve r h e t g e ïn ve s t e e r d ver m oge n. H i e r o p wo rden ont va ng ste n u i t ver koo p e n b i jd rage n van derde n i n m i nder i ng ge brac ht . Indi e n ee n dee l va n de ko sten wo rdt gede kt u it ee n vo o r zie n i ng of uit een reser ve, dan loopt d it alt i jd via de re su lt ate nreke ning . Als de mar kt wa arde lager li gt dan de aldus bere ke nde waarde, dan vind t a f waa rder ing plaat s t ot m ar kt waa rde. In de res ult aat be pa lings gr ond s lagen s taa t verme ld wa nneer w i n s t w or d t g e n om e n. De v o orr aden g ro nd - e n h u l pst of fe n zi j n ge waa rdeerd tege n hu n ver kr i jg in gs pr i j s. U i tz e t ti n g en De vorde ri nge n zi j n op ge no men tegen hu n no min a le wa arde o nde r a ftre k va n eve nt uel e n o od za ke l i j k g e a c hte v o or z ie n in g e n w e g e ns o n i nb a a r he id . O veri ge ba la ns po st en Alle overige ba lansposten zijn opge no me n te gen h u n no mi n ale w aarde.

98

R es u ltaa tbepa lings gronds la gen He t re su lt aat word t bepaald als he t ver sc hil tu ssen bate n en laste n. Onder ba ten worde n verstaa n: - De v erg oed i nge n va n h et Ri j k vo or he t f unc t ion ere n va n de gemee nte l ij k e o ver heid e n v o or de u it voer i ng va n e en aa nt al spec i f ieke t ake n; - de be la st i ng o pb ren gst en u it de hef fi n g va n o nr oere nde zaa k b e las t in g; - de ge heven le ges e n retr ibut ie s voor s pec if ie ke o ver heid st ake n d ie de gemee nte u it vo ert ( o.m. r e i n ig i ng e n b u r g e r za ke n); - het rend eme nt o p be zi tt i nge n (re nte, d ivide nde n, hur en en pac ht en) ; - het rend eme nt o p geïn vestee rd e ige n ve rmo gen ( inter ne ren te voet 5, 3%); - de ve rg oedin ge n vo or sp ec if ie ke pro ducte n en d ie nste n, die de geme ente leve rt; - het b at ig sa ld o k ost enp l aa tse n e n re nte om s lag (zie h ie rn a). Onder la sten worde n ver sta an: - D e d i r e c t a a n o n ze pro d u c t e n t oe t e r e ke nen ko s t e n; - de af sc hr ijv i n gs la ste n; - de laste n van de gemeentelijke organisatie; - de re nte la ste n. De af sc hr i jvi n gs la ste n wo rde n be paal d me t i nac ht nem i ng v an de h ie rv o or ver me lde waa rder i ngsg rondslage n voor de imma ter ië le e n m ater ie le vaste a ct iva. We be g innen me t het a fsc hr i j ve n v a n act i va in het j aar v ol ge nd o p a a n s c ha f , r e s pe c t ie ve l i jk r e a l i s a t ie. De t oere ke ni n g va n de la ste n va n de gemee nte l i jk e org a ni sati e ( pe rs one el s - e n or ga n is at ie ko ste n) ge beurt ofwe l via de deelmet h ode (de laste n worde n perce nta gege w i js toege re kend aa n s pec if ie ke pr oducte n) ofwe l via d e integrale kostentoere ken ingsmet h ode. De d o or de medewerker s ge pleegde inze t wordt vert aald in ge wer kte uren per pr od uct. De ze uren worde n verme nig vu ld igd met een v o or ca lcu la to r isc h - v an te v ore n be pa a ld - t ar ief . Het totaal van de ge wer kte ure n maal he t t ar ief m oe t d e la s t e n va n d e g e m e e nt e l i j ke o r g a n i s a t ie d e k ke n . E e n t e k or t of ove r s c h ot w or d t a ls las t , re sp ect ie ve lij k bate, veran t wo ord b i j de bedr i j fs vo er i ng o nder he t pr oduct 2 9 3 ' sa ld o k o s t e n p la a t s e n' . De re nte la ste n worde n met ee n voorc a lcu lat or i sc h perce nt age (va n 5, 3%) bere ke nd over het ge ïnvest eerd ver mogen in immater ië le, respect ie velijk mat er iële vaste act iva en de onder hande n w er ke n va n het gr ond bedr i jf. De ze gec alc u leerde rente las t wordt toegereke nd a an de pr oducte n w aa r bo ve nge no emde acti v a aa n b ijd ra gen , vo lgens de syst emat ie k d ie ook ge ldt voor de a fsc hr i j v in ge n ( zie h ier bo v en ). Ee n ev e ntuee l v oo r d e l ig of nad e l ig ver s c h i l m e t d e wer ke l i jk e re nte laste n wo rdt als bate, re spec t ieve lijk a ls last, vera nt woord in d e tech n isch e pr oduc ten o nder het pr oduct 303 'saldo renteomslag'. V o or de ex pl o i tat ie s va n het gr o ndbedr i jf g e lde n b o ve n g e n oe m d e g r o nd s la g e n vo or re su lt aat be pa l i ng. De res u ltat en worde n ge pr esen teerd in de resu lt ate nrek e ni ng . Ve r li e ze n op ex ploit at ies worden ge nome n wanneer zij voor zie nb a a r z ij n. W i nst e n w or d e n g e n om e n a l s d e e xploit at ies , of ze lf s t a nd i g e d e l e n d a a r v a n zij n gere a liseerd. Va n d it laat ste word t a fge we ken ind ie n er o p ba l an sda tum s pra ke i s va n ee n n ega t ieve boe k waa rde d ie de naa r ver wac ht i ng no g te m ake n koste n overtre ft. In d at ge val zal het ver sc h il tu ss en be ide groothed en a ls tus se nt ijd se winst wo rden ge no me n in het b etre ffe nde b oe kja ar. Het ( ver wac hte) res ultaa t op g ro ndex p lo itat ie s wordt i n de toe l ic ht i ng o p de ba l an s e n/ of p ar agr aaf Gro nd be le id nade r t oege l ic ht. M et bet rek k in g to t het bedr ag va n de a lgeme ne uit ker i ng u it het Gemee ntef o nds w ord t i n pr i nc ipe u it g e g a a n van d e o p het m om e nt v an af slu it ing va n de boe ken la ats t bekende, d oor het M i niste rie v a n B Z K v e r s t r e kt e , s pe c if ic a t ie. H ie r va n w i j ke n we af als bij ons be ke nd is dat de in de s pec i fi cat ie v o or de berek e ni ng va n de u it ker in g ge br ui kt e Ha ren se v o lume s no g zu l le n w orde n a an ge pas t (we g aa n d an ui t va n de do o r on s ze lf b ere ke nde vo l ume s).

99

S t e ls e l wi j z i g i n g e n M et i nga ng v a n 1 j an uari 2 0 08 i s de BB V a a nge pa st. De wi jzig i ng hee ft bet rek k i ng o p de d oe lu it ker i nge n/ su bs id ie s d ie va n Neder l and se of Eur o pese o v er heid s l ich ame n w orde n o nt va ngen . V o or hee n werd he t dee l va n de in d it ver b and o nt va nge n ge lde n da t no g niet was be steed vera nt wo ord o nder de bala ns p ost V oo r zien inge n ( voo r m iddele n derde n met s pec if ieke bes ted in g). M e t i ng a ng v a n 2 0 08 m o e t e n d e ze g e lde n wo r d e n ver a nt w o ord a ls e e n a f z o nde r l i j k on d e r d e e l v a n de ba lan s pos t Over lopen de pa ss iva. D aar n aas t m oete n de do o r on s u itgege ve n bedra gen waa rvoo r l at er su bs id ie s va n Neder la nd se of Eu ro pes e over he ids l ic hame n w orde n on t va nge n ( zo ge na amde v o or f in a nci er i ng) en d ie o nde rdee l u itm aa kte n van de b al an s po st Ove r lo pe nde act i va v o or taa n a ls e e n a f z onde r l i j k onde r d e e l b i nne n d e ba l a n s po s t O ve r l o pende a c t i va w or d e n ver a n t wo o r d . A l s g e v o lg va n g e wi j z igd e ve r s lag g e vi n g s r ic ht l i j ne n v oo r het O p e n ba a r B a s is o nde r wi js , m e e r in het b i j z o nd e r RJ 2 7 1 d ie i n 20 0 8 v o or het e e r s t t oe g e p a s t m oe t wo r d e n, is e r s pr a ke va n e e n h e r s c h i k k in g va n d e onde r w i js v oo r zie n in g e n . Op g r ond v a n R J 2 7 1 m oe s t pe r 1 ja nu a r i 2 0 0 8 n amel i j k voor het e e r s t e e n v oo r zie n i n g voor j u bi le umgratificatie s gevormd worden die op grond v a n de BBV o nde rdee l u itm aa kt v an de ba l an s pos t Vo or zie n in ge n v oo r ver p l ich t in gen , ver l ie ze n e n r i sic o’ s. De vo or zie n in g i s pe r 1 ja nua ri 2008 gevo ed u it onder wi js voo rzien i n gen di e dee l u it maa kte n v a n de b a la ns p os t V o or zi e ni ng en v oo r m idde le n derde n met s pec i fi eke be sted in g. D e i n d e ze ja a r r e ke n in g o p g e n ome n v e r g e l i j ke nd e (begin )balans per 31-12-2007 is de ba lans na s t e ls e l w ij z ig i n g e n w i jk t d u s a f va n d e ( e ind ) b a l a n s pe r 31 - 1 2- 2 0 0 7 z oa ls o p g e n ome n i n d e ja arre ke ning 2007. De aanslu it i ng met de ja a rre ken i n g 2007 ka n a ls vo lgt wo rden ge legd:

100

( Bedr agen x €. 1. 0 0 0, - ) Balans post U i tspl i ts in g ove rl op e nde a c ti v a O v e r l ope nde a c t i va Over l ope nde act i va nog te ontvangen over heid ssubsid ies Over l ope nde act i va – over ige overlope nde ac t iva Nog te best eden s ubs idies /d oel uit ke ring e n na a r ove rl ope nde pa ss iva V o or z ie n in ge n midde le n derde n met s pe c i f i e ke be s t e d in g Over lope nde pa ss iva – nog te be steden s ub s id ies To ep ass ing w ijz ig inge n v e rs l ag ge v i ng O pe nb aa r B as is o nde r wi js V o or z ie n in ge n midde le n derde n met specifieke be stedin g V o or zie n in ge n i. v.m. v e r p li c h t i nge n, v e r l ie ze n e n r i s ic o ’ s T ot aa l

Balans per 31-12- 2007 i n ja a r rek en i n g 2 0 07

Stelselwijziging

Balans per 31-12- 2007 i n ja a r rek en i n g 2 0 08

4 . 65 6 0

-4.656 320

0 320

0

4 . 33 6

4 . 33 6

2 . 06 7

-1.355

712*

0

1 . 35 5

1 . 35 5

712*

-79

633*

139

79

218

0

* Het bedrag van €. 712 d uize nd is het bedrag vo o r de ba l ans p os t V o or zi e ni ng en m idde le n derde n m e t s pe c if iek e bes t e d in g na t oe p as s in g va n d e s t e lse l w i j zi g ing Nog t e be steden s ubsidies/doel uit ke ringen n a a r o ve rl open de p as s i va e n v oor t oe pa s s i ng v a n d e s t e ls e l w i j zi g i ng Toepassing w ijz igingen Ope nbaar B as is o nde r wi js. H e t u it e i nd e l i jke b e d r a g , d a t w il zeg g e n h et bedr ag na t oepa ss i ng van be ide s t e ls e l w ij z ig i n g e n, is € . 6 3 3 d u i ze nd .

101

T O EL IC HT ING OP DE B ALANS

V AS TE ACTI VA I m m a t e r i ë le v a s te a c tiv a He t ver l oo p va n de imma ter ië le a ct iv a zie t e r a ls v o lgt u it ( be d r a g e n x € 1 . 00 0, -) : B oe kwa a rde pe r 1 j anua ri: A f s c hr i j v in g e n B o ek wa a rde p e r 31 d e ce m b e r

8 -8 0

M a teri ële va st e a ct iv a De mate r iële vaste act i va he bbe n het volge nde ver l o op l a t e n z ie n i n 2 008 ( be d r a g e n x € 1. 0 0 0, -) : B oe kwa a rde pe r 1 j anua ri: Ov er boe k i ng v an u it ba la n sp os t N iet i n e x p lo it a t ie g e no m e n g r on d e n ( u it g a ve n n ie u w ge meentehu is t ot e n met 2007) I n ve ster i ng su it ga ve n 2008 A f s c hr i j v in g e n 2 00 8 A f waa r d e r i nge n 2 0 0 8

Verkopen 2008 B o ek wa a rde p e r 31 d e ce m b e r

102

50.100 1 . 93 4

4 . 78 9 -2.311 -410 -164 53.938

I n 2 0 0 8 z i jn d e vo lge nd e i n ves t e r in g en g e d a a n i n m a t e r ië le va s t e a c t i va: (Bedragen x € 1. 000,-) I nv es t e ri n g

R i o o l wer k zaa m hed e n 2 00 6 R i o o l wer k zaa m hed e n 2 00 7 R i o o l wer k zaa m hed e n 2 00 8 Opschone n ove r s t or t e n 2 0 0 6 S ub t o t a a l r io o l i n ve s t e r i nge n A r m a t u r e n l ic ht m a s t e n 20 0 7 A r m a t u r e n l ic ht m a s t e n 20 0 8 Groot onderhoud wegen 2006 Groot onderhoud wegen 2007 Groot onderhoud wegen 2008 Groot onderhoud Rijk sstraatweg f ase 6 Maa trege le n ver kee rsve ilig he id 2006 Maa trege le n ver kee rsve ilig he id 2007 Maa trege le n ver kee rsve ilig he id 2008 S ub totaal we ge ni n ve s t e r i nge n V e r bo u w i ng D e Mee nt H e r h u is v. G r o ni ng e r B u ite ns c h o o l U i t br e id in g / a a n p a s s i ng V i s io O n d e r wi j s k. ver n ieu w i ng e n D e M a r ke O n d e r wi j s k. ver n ieu w i ng e n D e Mikkelho rst O n d e r wi j s k. ver n ieu w i ng e n 2 0 0 7 Uit bre id in g 8 e gr oe p Peter Petersenschool O v e r ige o nd e r w i js i n ve s t e r i nge n S ub t o t a a l o n d e rw i j s i n ve s t e r ing e n Ui t voe ri ng land inr ichtingsplan/recre at ie ve infrastructuur T r e k ker H o lde r v e r va ng e n V r a c ht wa g e n ver va ng e n O n d e r g r o nds e g la s ba kk e n b ij A H Ondergr onds e g la s ba kk en A n jer l a a n A a nl e g ku nst g r a s ve ld V V G l im m e n V e r pl a a t s in g s p or t N ie u w b ou w r a a d hu is Over ige inve ster inge n in mater ië le vaste activa S ub t o t a a l o v e r i g e T ot aa l i nv es t e ri n g en in m a te r i ë le v ast e a c tiv a W. v. ( besc h ik b aar ge ste ld i n) eerde re ja ren W . v. ( be s c h ik b a a r g e s t e ld i n) 2 0 0 8

B es t e ed B es c hi kb a B es t e ed tot en a r ge s t e l d in 2 008 m e t 2 0 08 k r e di e t 436 97 440 399 205 405 420 491 498 114 1 03 1 09 1 . 369 896 1 . 452 142 75 119 142 122 122 504 229 505 529 163 534 529 402 411 775 656 685 168

7

160

168

98

175

168

129

129

3 . 12 5 454 450 375 120

1 . 88 1 224 7 55 96

2 . 84 0 226 45 55 96

140

137

137

286 280

0 25

0 25

24 2 . 12 9 50

24 568 49

24 608 50

61 210 25 25

62 190 27 27

62 190 27 27

455 0* 6 . 00 0 * * 2 . 219

379 106 299 305

379 249 2 . 23 8 528

9 . 04 5 1 5.6 68

1 . 44 4 4.7 89

3 . 75 0 8.6 50

12.419

2 . 80 5

6 . 66 6

3 . 24 9

1 . 98 4

1 . 98 4

103

* Het net to -in ve ster ing skred iet vo or de ver plaats ing s po rt bedr aag t €. 0,- . D it is het s a ldo v a n u i tga ve n va n €. 3.5 50 du i ze nd en e n e ve n ho ge o nt va ngs ten ( va nu it de GEM Hare n No ord C . V. ) . * * H e t h ie r v e r m e ld e bed r a g va n € 6. 0 00 . 0 0 0, - is het ne tt o- i nves ter in gs kred iet vo or de n ieu wbo uw va n het ra adh u is, dat wi l ze gge n: de in veste ri ng sui tg a ven verm i nderd met het te be ha le n p os it ie ve s a ldo o p d e t oe k oms t i g e g r onde x p l o it at ie H ader ap l ei n/ Ra adhu i sp le i n. S ta nd o pen st aa nde ( resta nt -) i n vest er i ng sb udgette n per u lt imo 2 00 8 ( in du i ze nde n €.): Restant va n de in eerdere jaren beschikbaar gestelde budgetten: 5. 753 Res ta nt va n de i n 2 0 08 be sch i k baa r ge ste lde budget ten: 1. 26 5 T ot a a l: 7. 0 18 He t bedra g a an a fwaarder i nge n va n € . 4 1 0. 00 0, - b est aat ge hee l ui t a fb oe ki n ge n va n g eac t ivee rd wege n onde rh o ud. Hie rmee i s ( verd ere) u it v oer ing gege ve n aan de mo tie “Eerde r a f boe ke n 3, 5 m i l joe n” d ie d o or de ra ad i s a an gen ome n b i j de be ha nde l in g va n de N ota Rese rves e n V o or z ie n in g e n 2 00 6 o p 3 0 ok t o ber 2 0 0 6. O p b a s i s va n d e ze m ot ie is i n 2 0 0 7 e e n bed r a g va n €. 3.518. 000,- vanu it de algemene reserve ter be schikking geste ld om geac tiveerd onderhoud af te b oe ke n om o p d e ze w i jze d e t oe ko m s t ige ka p it a a l l as t e n naa r b e n e d e n t e b r e ng e n. I n d e m o t ie is te ve ns be p aa ld dat d e u it de a f boe kin g vo ort vloe ie nde bes pa ri ng o p de ka p ita a ll ast en i n de j are n 2 0 0 7 t o t e n m e t 20 0 9 o pn i e u w g e br u i k t w or d t om g e a c t i vee r d o nd e r ho u d a f t e b oe k e n . D it r e s u lte e r d e in 2 00 8 i n d e g e n oe m d e a f b oe k in g van €. 4 1 0. 00 0, -. De restant-boe kwaarde va n het huidige gemee ntehuis bed roeg pe r 31 december 2008 €. 522 duize nd. De geplande datum van inge bruikname van het nieuw e g emee ntehu is i s 1 j anu ar i 2011. He t hu id ige ge meen teh u is za l d an n aa r ver wac ht in g z i j n hu id ige be stem min g ver l ie ze n. Over de e ve ntue le n ieu we be stemm i ng of s l o op is n og geen besluit genomen. He t huid ige gemee nte huis b e vi ndt zic h i n het ge bi ed Raad hu is pl e in/ Hade rap l ei n. V o or de i n vu l l in g v a n het ge bied w orde n m ome ntee l, s ame n me t be w one rs e n o nde rn emers , pl a nne n on t w ik ke ld. D it mo et le ide n t ot ee n v i s ie d ie a a n d e r a a d t e r v a s t s t e l l i ng z a l w or d e n a a nge b ode n. D e p la n n ing is dat de raad hierover in j u n i 2 00 9 een bes lu it neemt . Na ar aan l eid i ng v an d it b es lu it za l w orde n be z ie n of d e re sta nt a fsc hr i j v in gste rm ij n v an h et hu id ige ge meen teh u is za l m oe te n w orde n verk o rt. He t bedra g a an ver ko pen va n €. 164 d uize nd heef t betrekking op de verkoop van de vuilnisauto’ s in verband met de uitbested ing van de huisvuilinzame ling. De ve rkooppr ijs was gelijk aan de boekwa arde per 1 januari 2008.

104

He t ver l oo p va n de ma ter ië le v aste act i va pe r ac tiva klas se ziet er als volgt uit: (Bedragen x € 1. 000) A c tiv ak la sse

G r o nd e n e n t e r r e in e n W o on r u imt e n B e d r i j f s g e b ou we n Gr ond -, weg- e n w a t e r b ou w ku nd ig e we r ke n m e t e c o n om is c h n u t V e r voe r m id d e le n M ac h ine s, ap p ara ten e n i n s t a l l a t ie s Ov er ige mater ië le v aste ac t iva me t ec on . nut

Subtotaal materiële vaste activa economisch nut Gr ond -, weg e n w a t e r b ou w ku nd ig e we r ke n met maatschapp elijk nut Ov er ige mater ië le v aste a c t iv a met maatschapp elijk nut

Subtotaal materiële vaste activa maatsch. nut T ot aa l m ateri ële v as te activa

A+B+CA B C D E F D -E -F B o ek wa a rde V a n ba la nsp . I nv es t e- De si nv . A fs c h r. A fwa a r- B o ek wa a rde 1 - 1- 20 0 8 N i et i n ex pl. ri n ge n d e r i n ge n 3 1 - 1 2- 2 0 0 8 genomen g r o n d en 212 230 22.541

106 867

15 8 1 . 02 4

303 222 24.318

15.494

896

438

15.952

906

265

162

845

757

34

172

619

2 . 18 9

119

64

2 . 244

42.329

2 .2 87

7 . 74 0

2 . 50 2

1 . 93 4

164

164

31

0

44. 503

423

410

9 . 409

5

7.771 50.100

1 .8 83

1.934

26

2 .5 02

0

4 28

410

9. 435

4.789

164

2.311

410

53.938

F in a nc i ë le v ast e a c tiv a De boe k waarde pe r 31 december va n de financ ië le vaste act i va is als volgt tot stand gekomen ( be d r a g e n x € 1. 0 00 , - ) : B o ek wa a rde p e r 1 ja n ua r i A f l oss i nge n l e ni ng en (u its taa nde ge lde n) Mutat ie overige uit zett i nge n (be treft f ie tse n pr ojecte n am bte l ijk e n o nd e r w i j s per s o ne e l) B o ek wa a rde p e r 31 d e ce m b e r

855 -34 4

825

105

De b al a ns pos t ka p ita a lver stre k k in gen aa n dee l nem i nge n va n € . 9 2. 0 00, - be sta at u it de v o lge nde posten: -

-

-

De St ic ht ing Comma nd ita ir Ka pita al Hare n N o ord. De ge meente hee ft €. 49.000, i n ge brac ht al s k ap i taa l in de ze st ic ht i ng. De st icht ing t reedt name ns de gemee nte op a ls c omma nd it air ve nnoot in de Gemee nschappe lij ke E x p l o it a t ie M a a t s c ha p pij ( G E M) H a r e n N o ord C.V. e n heef t het bedr ag v an € . 4 9. 0 00, - ge bru i kt om ee n 4 9 % be la ng te nemen i n de ze C. V. (ee n t wee tal bedr ijve n (m ar kt part ijen) be zit in t ot aal eve nee ns ee n 49 % belang in de C. V. e n het res tere nde be la ng va n 2 % i s i n han den va n GE M H are n N o ord Be heer B.V . GE M Hare n N o ord C. V. is de rechtspersoon w a a r b in ne n d e g r o nd e x pl o it a t ie H a r e n N o o r d daadwer ke lijk wordt u itge v oerd. Dat de gemee nte geen rec ht str eeks be lang hee ft in de C. V. h e e f t vo or a l t e m a ke n m e t he t u it s lui t e n va n ( a a n s pr a ke l i j khe ids ) r is ic o’ s . Dilgt Hemmen Essen (DHE ) B.V. Deze rechtspersoon is door de gemeente in 2007 o p ger ic ht e n we be zitt en 1 0 0 % va n de aa nde le n. E r is €. 18 .0 0 0, - aa n k ap i ta al ge sto rt. H ie rvan is €. 9. 000, - d oo r D HE B. V. ge bru i kt om een 50%-b e la ng te ver wer ve n i n de GEM H are n N o ord B ehee r B.V . d ie de direct ie voer t va n GEM Hare n No ord C. V. (de o ve rige 50 % va n de aan de len in GE M H are n N o ord Be heer B.V . wo rdt ge ho uden d o or ee n t weet a l bedr ijven (marktpart ije n)). Dat de gemee nte nie t rec ht stree ks dee lneem t in GE M Hare n N o ord Be heer B.V . heeft vo ora l te m ake n met h et uits lu iten va n ( a a ns pr a ke l i jk h e id s ) r i s i c o ’ s . Ee n be la ng in BNG ter w aa rde va n € . 2 4. 0 00, - (h i st or is che aa n sch af wa arde). Ee n be la ng in D ata la nd v a n €. 1. 0 0 0, - ( h is to ri sch e a a nsc ha fw aa rde).

De b al a ns pos t la ng l op ende le n i nge n u it sta a nde ge lde n va n €. 7 1 2. 00 0, - be sta at v oo r ee n bedr ag va n €. 700. 000, - uit ee n aflossingsvr ije rentedr age nde le n in g a a n S t ich t i ng D e M i kke l h ors t ( e c o l og i s c he zo rg b oerderi j ) e n vo or ee n bedr ag van €. 12. 000, - ui t ee n aa nta l kle i nere le n in gen aa n ee n d or ps hu is , aa n s po r t ve r e n i g in gen , a an ee n bedr i jf e n a an pe rs o nee l. De over ige uit ze tt ingen van €. 22 d uizend hebben u it s lu ite nd bet rekki ng op ee n t weet al fie tse npr ojecte n: één voor het g e m e e nt e l i jk p e r s o ne e l e n é é n v o or het o nd e r w i js pe r s on e e l. V o or e e n u it g e br e ide s pe c if ic a t ie va n d e f i na nc ië le v a s t e a c t i va: z ie bi j l a g e 8 “ Ove r zi c h t f in a nc ië le vaste activa”.

106

VLOTTENDE ACTI VA V o o r ra d en Ee n o ver zich t va n d e boe k waa rden va n de gr o ndex p lo it at ies gee ft he t vo lge nde bee ld te zie n: (Bedragen x € 1. 000,-) G r on d ex p loi t a ti e

K om pl a n O n ne n ( K o oi - H e kma n) N e s c io pa r k Nog niet gerealiseerde boe kwinst i n br en g gr on d Ne sc io par k H a r e n N o ord Nog niet gerealiseerde boe kwinst i n br en g gr on d H are n No o rd S u b to t a a l i n ex p lo i t a tie V o or ber e id in g s k os t e n Me e r we g H a d e r a p le i n S t at i o nsg e b ie d S tra teg isc he gr ond aa n kop en S u b to t a a l no g n i e t i n exploitati e T o t a a l g ro nd ex p l o i t a t i e s

V e r l i es - o f N aa r B o ek wa a rde U i t gav e n w i ns t na m e v ast e 1 - 1- 20 0 8 en a c t iv a in 2 008 i nk oms t e n in 2 008 1 . 57 0 -575 1 . 442 -366 -59 1 . 63 4 1 . 66 4 -820

B o ek wa a rde 31 - 1 2- 2008

995 1 . 017 3 . 29 8 -820

15.428 - 5.101

1 . 28 2

16.710 -5.101

14.153 150 2 . 72 5 2 176 3 . 05 3

2 . 00 5

1 . 27 9 1 . 32 3

-152

- 1 . 9 34

16.099 0 835 0 1 . 45 5 2 . 29 0

17.206

3.328

- 2 11

- 1 . 9 34

18.389

-5 9 -150

44

-1.934 -2

V o or de in ex p lo it at ie zi jn de c om p lexe n is in b i j lage 11 pe r g ro nde xp l o ita ti e ee n s pec ifi ca tie o p gen ome n va n de b oe kwaa rde aa n h et beg in van het jaar, de in ko mste n e n u itga ve n in 2008 en de boekwa arde aan het einde van he t ja ar. Deze specific at ies zi j n v o or zi en v an de l aat ste p r og no ses va n het res ul ta at. V oo r ee n nade re t oe l ic ht in g verwi j ze n wi j da ar naa st n aar de par agr aa f Gr ond beleid. Met bet rekking tot het Kom plan valt op te mer ken dat i n 20 08 de gr ond ge le verd i s vo o r de b ou w v a n het su perm ar kt -/a p pa rteme nte nco m ple x op het Kr oo n kam pe n- terre in . De b ou w v a n het c om pl e x is in v ol le g a ng e n z a l naa r v e r wa c ht i ng i n 2 0 09 w or d e n a f g e r o nd. D i t g e ldt o o k v o or a an le g va n de om l ig gende i nf ras truc tu ur d o or de ge meen te. Da ar na rest eert a l lee n no g de u it v oer i ng va n het dee lpl a n K om p lan – De Mo len . I n 2 0 0 8 is in het p l a n Onn e n ( K oo i -H e kma n) be g on ne n m e t d e le ver i ng v a n bo u w k a v e ls . D e v er k oo p v an de ka ve ls i s we l trag er ver l o pen da n v o or zie n b i j de t weede be stuu rsr ap po rt age. D aar om v o or zie n we nu, a ls gev o lg va n e xtra re nte l aste n, een ex tra v er li es va n €. 5 9. 00 0 ,- o p deze g r o nd e x p lo it a t ie ( b o ve no p h e t i n 2 00 7 g e n om e n v e r l ies v a n €. 1 0 8. 0 00, -) . D i t e x t r a ver l ies h e b be n w e ver we r kt i n d e r e s u lta t e n r e ken i ng 2 0 0 8. Met betrekking tot Nesciopark is in 2007 een int e nt ie ove r e e nk om st afge slot e n m e t e e n p r oj ect on twikkel aar . He t i s de i nte nt ie om he t geb i ed in zij n ge hee l te ver kop en aa n de p r oj ect on twikkel aar . Gedu rende 2008 i s ge wer kt aa n het u it wer ke n h ier va n i n de vor m va n c on trac ten . N aar ve rw ach t in g zu l le n de c o ntr acten i n 20 0 9 kun ne n w orden a fger o nd. De p os t no g n iet g erea liseerde boe kwin st in bre ng gr ond Nescio heeft te m ake n met h et fe it d at de ze b oe kwin st p as ma g wor den g e r e a l ise e r d b i j le ver i ng v an d e gr ond . E e n ond e r d e e l va n N e sc i opar k i s het tr a nsf er ium da t in 2008 in ge br uik gen o men is.

107

D e b oe k wa a r d e v a n H a r e n N o ord per 1 ja nua r i 20 0 8 v a n €. 15. 42 8. 0 0 0, - h e e f t bet r e kk i n g op d e aankoop van gronde n d oor de gemeente van de marktpartijen in december 2006 e n ko ste n van het ( f isca a l) bouwr i jp ma ke n va n deze gronde n. Na af rond i ng van het f isc aa l bou wr i jp ma ke n zu l le n de g ro nde n ( per dee lge bied) worde n d oo rge le verd aa n de Gemee nsc ha p pe lijke Ex p loitatiema at sch app ij (GE M) Ha ren N o ord C.V . De mut ati e va n d e boe k waa rde gedu rende 20 08 va n €. 1. 28 2 .0 0 0, b est aat u it ee n u it ga ve va n €. 1.283.000, - vo or ee n g ro nda a nko o p va n een derde p arti j , u it ee n u it ga ve v oo r wer k za am hede n i n het k ader va n het f isc aa l b ouwr i jp ma ke n (i n co ncre to : de a fr ond ing van de s lo o p va n het a sielzo e kersc ent rum ) va n €. 246.000, -, u it hu ur - e n p a c ht o pbr e ng s t e n va n €. 2 0 3. 00 0, - e n u it d e ver ko o p op br e ng s t va n n ie t t e be b ou we n g r ond a a n e e n derde va n €. 4 4. 0 00 ,-. Uit de i nbr en g va n gr ond en va n de gemee nte za l ee n b oek w i nst res ul tere n v a n €. 5. 1 0 1. 0 00 ,-, ma ar d ie ka n p as w o rden ger ea l is eerd b i j le ver i ng v an de f isc aa l b ou wr i j pe g ro nd aa n GE M H are n N o ord C.V. V a ndaa r da t h i er vo or b i nn en de ba l ans p os t onde rh a nde n wer k grond bedr ijf ee n correct ie post van €. 5. 101. 000, - i s o pg e n om e n . I n ver ba nd m e t d e t oe k o m s t ig e l e ver i ng va n f is c a a l bo u w r i jpe g r o nd z i j n d oo r G E M H a r e n N o ord C . V . i n 20 0 7 e n 20 0 8 voor sc hotten aan de gemee nte be taald van in t ot aal €. 1 5. 6 17 . 00 0, -. D it b edra g z it ver wer kt in de e i ndb a la ns on der de p o st o ver l ope nde pa ss i va . H e t bed r a g v a n €. 1 5 0 d u i ze nd d a t per 1 ja nua r i 2 008 st ond ge ac t i ve e r d al s voor ber e i d ingskosten Meerweg is in zijn geheel afgeboekt. In 2008 is na m e l i j k d u ide l i jk g e w or d e n d a t e r g e e n g ro ndex p lo it at ie Meer weg kom t e n da t u it ga ve n na ar ver wach t in g n iet ku n nen wo rde n te rug verd ie nd. De geac tiveerde u itg aven me t betre kking t ot he t Had e r a p le i n z i j n in 20 0 8 u i t g e s p l it s t i n u it g a ve n m. b.t. het n ieu we gemeen te hu is en in u it ga ve n m. b.t. de o nt wikke ling va n het o mligge nd geb ied (de t oe komst ige gr ondex p lo it at ie H ader ap lein/ Ra adhu isp le in). De u itga ve n vo o r het n ieuwe ge meentehuis zijn overge brac ht naar de vaste a c t i v a ( b a l a ns po s t I n ves t e r in g e n m e t e c o n om i s c h nut) . He t bedr ag van €. 44 du ize nd in d e k o lo m U i t g a ve n e n i n k om s t e n in 2 00 8 hee f t u i t s lu ite nd b et r ekking op de g e ma a kt e p l a n k os t e n voor de t oe komst i ge gr o ndex pl o it at ie H adera p le in/ Ra adh uis ple in. In he t ja ar 2008 zijn een tweeta l strategische gron daankope n ge d a a n: K r om m e E ll e b oo g 1 3A ( €. 2 69 dui zend) en On ne n -H o o ive ld ( €. 1. 0 1 0 d ui ze nd ) . Het is de bedoelin g om deze gebieden in de t oe k omst a ls w on i ng b ouw l oc at ies te ( la ten ) on twi k ke le n. O nne n- H ooi ve ld m aakt ond e r d e e l uit van h et ui t voe r ingspr og r a mma va n het me t woni ngc or po r a t ie W o o n b or g a f g e s l ote n c o n ve na nt . U i tz e t ti n g en De p os t vorder i nge n o p o pe n ba re l ich ame n van €. 689 du i ze nd hee ft bet re kki ng op: - Ee n vorder in g va n €. 410 du i ze nd op de gemee nt e G r on i ng e n i n ver ba nd m e t d e j a a r li j k s e b i jd rage in de kos ten va n het Zer n ike- c ol le ge. - Ee n v order in g va n €. 185 du i ze nd op het M i ni ster ie v an OCW i n ve rb and m et de l um p sum verg oed i ng vo or h et Ope nb aar Ba s iso nde rwi j s. - D i ver se vo rder i nge n, i n t ot aa l €. 9 4 du i ze nd. De post over ige vorder inge n kan als volgt worden ge spec ificeerd : ( Bedr a gen x €. 1. 0 0 0, - ) Vord er ing op BTWC om pe ns at ie fo nds O v e r ige Totaal

108

31 - 1 2- 2008 2 . 31 3

3 1 - 1 2- 2007 1 . 95 2

1 . 35 1 3.664

2. 00 6 3.958

V o or du bie uze de b ite uren ee n v oo r zie n in g va n i n to taa l €. 2 04 . 00 0, - getro f fen . De ze v o or zie n in g m aa kt o nderdee l uit va n de ba lan s pos t o ver ige vo rder inge n. Pe r 1-1- 2008 bedr oeg de ze vo or zienin g € . 120. 000, -. Ge d u r e nde h e t j a a r i s vo o r ee n bed rag va n €. 26 du i ze nd afge b oe kt t en l a ste va n de v o or z ie n in g. Aa n de h and va n de beo o rde li ng van d e ( ou d e r d om ) van d e d e bit e ur e n op d e eindbala nsdatum is de be nod igde om va ng van de voor ziening opnieuw va stgesteld en we l op het ge n oemde bedr ag va n €. 204. 000, -. H ie ru it r esu ltee rde ee n to e voe gi ng va n €. 110. 000, - d ie al s bijzondere la st is verwerkt in de resultatenreken in g ( b i j d e d o e lg r oe p B e d r i jf s voe r i ng ) . D e v e r k lar i ng i s g r ote nd e e ls g e leg e n i n o u d e OZB - vor d e r i ng e n ( t ot e n m e t 20 0 6 ) d ie na a r a a n le id in g van uitkomste n van procedures zullen worde n a fge b oe kt. Over ig en s wo rdt di t nadee l g e c om pe ns e e r d d o or e e n v oord e e l a l s g e vo l g van e e n na bet al i ng op d e alge m e ne u it ke r i ng 2006 in verband me t ee n lagere de finitie ve WOZ - waarde over dat jaar. D e p os t r e ke n in g e n -c our a n t ni e t -f i na nc ië le i ns t ellingen heeft gehe el betrekki ng op on ze reke ning c our a nt bij de het S t i mu l e r i ng s f ond s V ol kshuisve st ing Neder la nd se ge mee nte n ( S VN). Overlopende activa De b al a ns pos t no g te o nt va nge n o ver he ids su bs idi es he eft be tre kkin g op de n og van Eu ro pes e e n Nede rl and se o ver he ids l ic hame n te on t va nge n ( vo o rsc h ot) bedr age n d ie on ts taa n zi j n d oo r v o or f in a nci er i ng o p u i tker i nge n m et ee n spe ci f iek bes ted in gsd oe l. De ze po st e n het ver l o op da ar va n ka n a l s vo l gt w orde n ges pec if ice erd: (Bed rage n x €. S t a nd p e r 1- 1- 2 0 08 T o ev o e gi n ge n O n tv a n g e n 1 . 00 0, -) b e d r a ge n S ub s id ie f ie ts p ad 10 p r ovi nc ie S ub s id ie f ie ts p ad 50 R e g i o vi s ie 98 S ub s id ie Sh ared Space European R e g i on a l De ve lopment F und S ub s id ie vli ege nde 29 b r igad e pr ovi n ci e S ub s id ie c harr ette 5 p r ovi nc ie 135 S ub s id ie re sta ura tie m o len De Korenschoof Rijksdienst M o num ent en zo rg 5 S ub s id ie k e nget al le n p r ovi nc ie O v e r ige 146 Totaal 320 158

S t a nd 3 1- 1 2- 2 0 08 10 50 98

29 5 135

5

146 1 46

0 332

109

I n de ba la n sp o st o ver ige o ver l ope nde act i va zit te n va n €. 4.137. 000, - zitte n de vo lgen de bedr agen b egre pe n: -

-

Ee n bedr ag va n €. 1. 544. 000,- dat betr ekki ng o p d e ve r k o op v a n S c h a r la ke nh o f . D e ze p os t k a n pa s w orde n ge ï nd a ls a an een a an ta l co ntr act uel e vo or wa arde n is vol da an. De v e r wa c ht i ng i s d a t d it i n 2 0 08 het g e v a l z a l zi j n. D e a f v a l s t of f e n hef f in g 20 0 8 d ie no g i n r e ke n in g g e br a c h t m oe t w or d e n. I n ver ba nd m e t he t d if t a r -sy s t e e m g e beu r t d it j a a rlijks achteraf. Het gaat om een b e d r a g va n € . 1. 7 0 0. 0 0 0, -. O v e r ige n og o p t e leg g e n be las t in g e n i n t ot a a l €. 1 2 1. 0 00, -. He t g aat o m de t oer is ten- e n f or e n s e n be la s t i ng o ve r d e j a r e n 2 007 e n 2 0 08 . N og t e f a c t u r e r e n b ou w leg e s €. 4 1 0. 0 0 0, -. O v e r ige p os t e n €. 3 6 2. 00 0 , - .

L i qu i d e m i d d e l e n De liquide midde le n kunne n als volgt worden ge spec ificeerd: ( B e d a g e n x € . 1. 0 0 0, - ) B a n ks a ldi G ir os a ldi Totaal li quide middelen

110

3 1 - 1 2- 2008 93 43 136

3 1 - 1 2- 2007 205 68 273

E IG E N V ER M O GE N De A lgem ene R i sic o Re ser ve (A R R) is b edoe ld a ls b uf fer v o or r is ic o’s di e n og n iet bek e nd e n/o f te kwant ificeren zijn. Gedure nde het jaar 2008 is de ARR als vo lgt gemuteerd: (Bedragen x € 1. 000,-) B oe kwa a rde pe r 1 j anua ri O n t t r e k k i ng a a n A R R i n ver b a nd m e t d e k k i ng pla nsc hade s B oe kwa a rde pe r 31 de ce mb er

1. 159 -70 1. 089

De a lgeme ne rese rve ( AR) is het de el va n het e ige n verm ogen wa ara an do o r de raad gee n best emm ing is gege ve n. He t ver loop va n de AR in 2008 zie t er a ls volg t u it: (Bedragen x € 1. 000,-) Bo e kwaard e pe r 1 j a n u a r i T oe voe g in g d e e l s a ld o 20 0 7 a a n A R ( r esult a a t s best emmi ng b ij va s t s t e ll i ng j a a r r e ke n in g 2 0 07 ) T oe voe g in g i . v.m . be s p a r i ng k a p it a a ll a s t e n w e g e n onde r h o u d B oe kwa a rde pe r 31 de ce mb er

4 39 36

80 555

I n he t kade r va n de m ot ie “Eerder a fb oe ke n 3, 5 m iljoe n” d ie d o or de ra ad is a an gen ome n b ij de b e h a nde l i ng v a n d e N o t a Re s e r ve s e n V oo r z ie n i ng e n 2 0 0 6 op 3 0 o kt obe r 2 0 0 6 i s e e n b e d r a g va n € . 3.518. 000,- vanu it de algemene reserve ter be schikking geste ld om geac tiveerd onderhoud af te b oe ke n om o p d e ze w i jze d e t oe ko m s t ige ka p it a a l l as t e n naa r b e n e d e n t e b r e ng e n. I n d e m o t ie is te ve ns be p aa ld dat d e u it de a f boe kin g vo ort vloe ie nde bes pa ri ng o p de ka p ita a ll ast en i n de j are n 2 0 0 7 t o t e n m e t 20 0 9 o pn i e u w g e br u i k t w or d t om g ea c t i vee r d o nd e r ho u d a f t e b oe k e n . T ot s l ot is i n d e m ot ie b e p a a ld om h e t k a p it aa l la ste n vo ordee l d at v oo rtv l oe it u it dez e “secu nd aire af b oe k in g” t oe te voegen aan de AR. Dit hee ft ge le id tot een t oe voeg ing van €. 80 du ize nd. He t ver l oo p va n de bestemm i ng sreser ve s i n 20 08 ziet er als volgt uit (bedragen x € 1. 000,-):

B oe kwa a rde pe r 1 j anua ri R e nte bi j s c hr i j v i ng B es t emmi ng s a ld o 2 00 7 Onttre kkinge n te n gunste van re su lt ate nreke ning B oe kwa a rde pe r 31 d e c e mbe r

RD GI Mat e rieel Pe rsonele FSW * O v e r ige * * T o ta al g e mee nte w e rk e n maatre gelen 3 . 03 9 733 178 293 1 6 2 4 . 40 5 251 2 253 4 01 4 01 -439 -19 -292 -750

2 . 85 1

733

159

293

273

4 . 30 9

* FSW = F on d s S oc ia le W o ni ng b ouw. * * O ve r ige = St imu le r i ng sf o nds Duur za am B ou we n, Be stemmingsrese rve bud get over he ve ling, Be stemmingsrese rve spee lplaat se n, Be stemm i ngs rese rve Pr ak t i jk l o ka le n ( V) SO e n Be stemmingsrese rve Monume nte n zor g.

111

I n he t ver lede n zi jn ee n aa nta l act i va be taa ld u it de a lgem ene rese rve . Om d e boe kwa arde van de a c t iv a e n d e k a p it a a ll a s t e n g e d u r e nde d e lo o pt i jd z i c h t b a a r t e h o u d e n is d it g e beu r d v ia e e n omweg. Het inve steringsbedrag is overgehe ve ld va nu it de al geme ne rese rve na ar de Re ser ve De kking Gere a liseerde Investe ring en (RDGI). Door ja ar li j k se o ntt rek k i nge n aa n d e R DG I w orde n de kapit aa l las ten gede kt. Ee n v o or bee ld va n een R DG I -act ie f: d e par keerg ara ge. J aar li j ks w ordt re nte t oege vo egd aa n de R DG I. Met de be stemmingsreser ve Mater iee l Ge mee ntewer ke n wo rde n de k ap ita a ll ast en v an m ater iee l gede kt vo orzo ve r ze m eer bed rage n da n €. 2 2 1. 00 0 ,- . A a nge zi e n de ze ka pi ta a ll as ten in 2 00 7 m i nder bedro ege n is er n i ets o nt tr okken. De be stemmi n gs reser ve Pe rs o ne le Ma atre ge len i s bed oe ld om de ko ste n va n vo orma l ig pe rs o nee l s ta b ie l te h oude n o p €. 43 . 00 0, - pe r ja ar. De ze kos ten bel ie pen €. 6 2. 0 00, -, zoda t €. 1 9. 0 00 ,- aa n de b e s t e m m in g s r e s e r ve is on t t r o k ke n. H e t F o nds S o c ia le W o n in g bo u w wor d t g e vo e d d o o r b ijd r a g e n va n pr o je c t o nt wi k ke la a r s d ie b i nnen h u n pr o jecten re l at ief te we in ig s oc ial e won i ng b ou w rea l ise ren . Het fo nd s wordt ge bru i kt om s oc ia le w o n in g bo u w pr o je c t e n m o g e lijk t e m a ke n. In bijlage 13 is ee n c ompleet over zich t o pge no me n va n de res er ves en de m utaties d aarin. In de ze b i j l a g e w or d t o o k e e n nad e r e t oe li c hti n g g e g e ven . V OO R ZIE NI N GE N He t ver l oo p va n de vo orzi en i nge n per ty pe i n 200 8 ziet e r a ls vo lg t u it: (Bedragen x € 1. 000,-)

B o e k w a a rd e p e r 1 j a n u a r i D ot a t ie s t e n l a s t e v a n r e s u lta t e nr e ken i n g Onttre kkinge n/ vr ijval ten g unste van re su lt ate nreke ning B o e kwa a rde p e r 3 1 d e ce mb e r

V e rpl i cht i ng e n , O n d e rh o ud Mi dde le n Totaal v e rl ie z e n e n d e rde n risico’s 218 1 . 07 7 632 1 . 92 7 51 429 6 486 -9 -869 -319 -1.197 260

6 37

3 19

1 .216

De k o l om vo o r zie n i ngen v oor ver pli c ht in gen , ver l ie ze n e n ri s ic o’s heeft gehe el b etre k ki ng op de a rbe id sko sten gere l ateerde ve rp l ic ht inge n met bet re kki ng t ot on der wij s perso ne el . In con cret o gaa t h et om de BAP O. De B A P O is e e n r e g e li ng d ie o nd e r w i j s per s o ne e l d e m og e l i j khe id g e e f t om op l at ere lee ft i jd k orte r te ku n nen wer ken . Aa nge z ien d it ve rl o f dee ls word t d oo rbe taa ld i s er ee n v oor zie ning ge v ormd om de ko ste n hier va n op te ku nne n va nge n. De vo or zie ni n ge n vo or o nde rh oud zi j n bed oe ld o m de j aar l i jkse o nder h oud s las ten in de re su lt ate nreke ning te e ga lis ere n. H et be tref t het o nder ho ud a an de ku ns tg ras h oc key ve lde n, de gy mz a len , do r ps hu i ze n, ge b ou we n vo o r k inde rop v a ng, bu iten s p orta ccomo dat ie s, de Bred e Sc h o ol O c t o pus e n s c h o ol g e bo u w e n ( z owe l g r o ot o nderhoud als preve ntief onderhoud). De derde k ol o m heef t betr ek k i ng o p m idde le n d ie ont vange n zijn van derde n e n d ie moete n worden besteed aan ee n spec ifiek doe l. Voorzover be steding nog niet heeft plaatsgevo nden dienen de midde le n te wo rden to ege voegd aa n e en vo orziening. D it betre ft u itslu ite nd spec ifie ke u it ker inge n va n het Rijk o p het ge bied van o nder wijs. V o or een u itge bre ide s pec if ic at ie va n de b oe k wa arde n e n muta ti es va n de v o or z ie n in ge n: z ie b i j lage 14 “Verloop voor zi eningen 2008”. In deze bijlage i s oo k een n adere t oe l ic ht i ng per vo o r zie n i ng o p g e n ome n.

112

V AS TE S CH ULD EN He t ver l oop va n de va ste sc hu lde n in het boe kjaa r wa s a l s vol gt: (Bedragen x € 1. 000,-) B o ek wa a rde p e r 1 ja n ua r i N ie u w o pg e n o m e n len i nge n A f l os s i ng e n B o ek wa a rde p e r 31 d e ce m b e r

43.618 8 . 50 0 -3.481 48.637

De t ota le ren te la st o p de v aste sc hul de n bedr oeg € . 2. 33 4. 00 0 ,- . Ui tgedr uk t in ee n p erce nt age va n de gem idde lde u itst aa nde sc hu ld: 5, 1 %. I n de jare n 2 00 4, 20 05 e n 2 0 06 wa s d it pe rcen ta ge 4, 9 %, in 2007 5, 0 %. Het gemidde lde renteperce nt age op de nieu w opgenome n l e ni ng en bedr oeg 4,9 %. V o or een s pec if ic at ie van de vaste sc hu lde n: zie bi j lage 1 5 “O ve r zicht va st e sc hu lde n 2 008”. V o or n adere i nf orm at ie o v er ( het vol d oen aa n) de wet te li j ke v o or sc hr ift en e n o ns be le id t en a an zie n va n f ina nc ier ing: zie d e par ag raa f F ina ncier ing.

VLOTTENDE PASS IVA V l o t t en d e s c h u l d en D e b i j ba n ke n ver a n t w oo r d e s c hu ld i s d e “ d e be t ”-st and op d e r e keni ng -cou r ant ( R C) bi j onze h u is ba n k ier , ver m e e r d e r d m e t ka s g e ld le ni ng e n. M . b .t. de “de bet”-stand ge lden op de RC zijn s pec iale a fspra ke n gemaa kt , waa rdoor voor het r o odst aa n de lagere kas -/da gge ldta r ie ve n ge lde n. Va ndaa r da t norma al ge spr oken gee n gebru ik gem aa kt wordt va n losse ka sge ld le ninge n. Onze k a sge ld li mi et bed roe g op g ro nd va n Wet Fid o €. 2. 888. 000, - ( 8, 5% va n de beg rot ing). Op gr ond va n de Wet Fid o m ag er m aximaa l t wee kwa rta le n ac h t e r e e n s p r a ke z i j n va n e e n o ve r s c hr i jd in g van de k asge ld l im iet. We b lev e n in 20 0 8 b i n ne n de ze wet te li j ke no rm. He t bedra g v a n €. 1. 6 7 8. 0 00 ,- aa n ko rt l op ende b a n ksc hu lden op de e i ndb a la ns b etref t u it s lu ite nd de “deb et” -st and o p de re ke ni ng -c our an t.

113

O v e r l o pe n de pas s i v a De b al a ns pos t no g te b es tede n s ub s id ies he eft bet rekki ng o p de va n Eu ro pe se e n Neder l and se o v e r heid s l ich a m e n o nt va ng e n m a a r n o g n ie t bes t e de ( vo or s c h o t ) be d r a g e n v oor u it ke r i ng e n m e t e e n spec ifiek bested ingsd oe l. De ze post e n het ve rloop daar van kan als volgt worde n gespec ificeerd : ( Bedr agen x €. 1. 0 0 0, - )

I n bu r g e r i ng s g e lde n Ri j k We t Wer k en B i js ta ndw e r kd e e l Rijk Onderwijsachterstande nbe le id Rijk Openbaar Basis Onderwijs Rijk Je ugdge zondhe idszorg Rijk ISV geluid ssanering Rijk (via p r ovi nc ie ) Buurt Onderwijs Spor t Rijk C ent r a J eugd en Ge zi n R i j k OGGZ Over sampli ng pr o v i nc ie Totaal

S t a nd p e r 11 - 20 0 8

T o evo egi n gen

S t a nd 3 1- 1 22008

Vri jgev a llen b e d r a ge n (= b e s t e e d)

55 949

391 727

82 911

364 765

77

64

11

130

106

0

19

49 104

106 45 123

1.355

4

57 2 63 25 5 1.536

14 2 08 6 1.357

43 55 19 5 1.534

He t bedra g a an o ve ri ge o v er lo pe nde pa ss i va v a n €. 1 9. 3 9 2. 00 0 , - o p d e e in d b a la ns k a n a l s v ol g t worden ge spec ifice erd: -

-

-

Ee n bedr ag v a n €. 1 5. 6 17 . 00 0, - aa n voor sc hotten d ie zi j n ont va nge n van GE M H are n N o ord C.V. in ver ba nd met de t oe ko ms tige le ver ing van f isca a l bo uwrijpe gr ond. D e p os t no g t e bet a le n r e nte v a n € . 1 . 57 1. 0 0 0, -. De rente op alle langlopende le ningen die w i j h eb be n aa nge tr ok ke n w ordt j aar l ij k s ac hter af b eta a ld. Aa nge zie n het t ij d va k wa ar ov er re nte be taa ld wordt n iet sy nch ro o n lo o pt met het ka lende r jaa r, on tst aat er o p e indb a la nsda tum e en ren tes ch uld , die pa s in het vo lge nde jaa r t ot be ta lin g le idt. Ee n ver p licht ing van €. 50.000, - aan e ner giebed r i j f E s s e nt in ver b a nd m e t d e a f wi k ke l i n g v a n ee n rec ht s zaa k d ie in 2 0 09 beta ald m oe t wo rde n. E e n bed r a g v a n €. 1 7 1. 00 0 , - m . b.t . e e n t e r u g t e b e t a le n B T W - bed r a g ove r d e ja r e n 20 0 4 t ot e n m e t 2 00 7 ( e x t r a p o la t ie v a n d e u it k o mst e n v an d e B T W -c ont r ole d ie d oor d e Be la st ingd ien st is uitge vo erd m.b. t. h et jaar 2003). N og t e o nt va ng e n n ot a ’ s va n z or g i n s t e l l i ng e n in v e r ba nd m e t d e u it v oer in g va n d e W M O €. 2 3 7. 0 0 0, -. Ee n n og t e b eta le n b i jdra ge a a n de pr o vinc ie van €. 97 d u izen d i n ver ba nd m et de r oto nde b i j he t t r a ns f e r ium . Ee n bedr ag va n €. 73. 000, - a an n og te o nt va nge n fact ure n met be tre kki ng to t de hu ur va n z o n ne pa ne le n o ve r d e j a r e n 2 0 0 3 t ot e n m e t 2 0 07 . N og u it t e ge ve n i n ver ba nd met ee n je ugdacc omo dat ie €. 64 du i ze nd. D i ver se ov er l op ende p os ten in v er ba nd met het Openba ar Ba s is onder wi js €. 257 du ize nd. V o oru itvan ge n les ge lden e n d erge lijke Ce ntr um vo o r Ku ns t en Cu ltu ur €. 119 du ize nd. On t va nge n b edra gen bes temd v oo r e n n og d o or te beta le n aa n de rde n €. 6 8 5 du i ze nd. O v e r ige p os t e n ( i e d e r a f z o nde r l i j k < €. 5 0 d u ize n d ) €. 4 5 1 d u i ze nd .

NI ET I N DE BA LA NS O PG E NO ME N VE RP LI CH TI NG EN V o or de ko pi eer ap pa rat uu r heb be n we l an gl o pe nde hu urc on trac ten a fges lo te n me t een ja ar l ij kse v e r p li c h t i ng va n i n t o t a a l €. 6 6. 0 00 , -. I n 2 00 5 z ijn de meest e c on trac ten ver n ieu wd e n i n 2 0 09 is h et gr oo tste dee l va n de c o ntr acte n a fge lop en.

114

GEWAARBORGDE LENINGEN W i j ver wi j zen naa r b ij l age 9 Ge waa rbo rgde l en i nge n voo r ee n u it voer ige to e li cht i ng op de ge wa ar borgde ge ldleninge n.

115

Resultatenrekening 2008 per doelgroep Doelgroepen

Begroting Begroting Realisatie (primitief)* (na burap II)

Saldo**

I n w o ner s Ge bru i ker s S oc ia le vo orz i en i nge n J onger en Ge bru iker s Z org C u ltu r e le kla nt e n E ige na ren en huu rders Ge bru i ker s p u b lie ke ru imte n Ec onomische klante n Bedr i j f svoer i ng T ot aa l las t en I n w o ner s Ge bru i ker s S oc ia le vo orz i en i nge n J onger en Ge bru iker s Z org C u ltu r e le kla nt e n E ige na ren en huu rders Ge bru i ker s p u b lie ke ru imte n Ec onomische klante n Algeme ne de kkingsmidde le n

3 . 13 1 3 . 63 2 8 . 24 1 3 . 75 6 2 . 47 4 4 . 49 9 5 . 78 5 1 . 21 4 576 33.308 4942 . 74 2 4 . 84 1 7206572 . 83 9 1 . 62 1 47219.025-

3 . 32 0 4 . 47 8 8 . 23 7 3 . 66 9 2 . 80 2 4 . 95 6 5 . 63 1 1 . 24 4 1 . 21 4 35.551 4363 . 55 6 4 . 95 0 7068592 . 89 6 1 . 60 9 52119.343-

3 . 36 9 4 . 51 0 8 . 86 3 3 . 54 6 2 . 87 4 5 . 08 2 5 . 92 6 1 . 18 1 1 . 71 5 37.066 4713 . 59 1 5 . 87 7 9268692 . 99 6 1 . 68 2 5461 9.500-

4932626123 7212629563 5011 . 5 1 535 35 927 220 10 100 73 25 157

T o t a a l ba t en

3 3 . 4 1 1-

34.876-

3 6 . 4 5 8-

1.582

1 0 3-

675

608

67

716

334

334

519-

869-

820-

49-

94

140

122

18

S a l do v o o r b e g r o te res u l t aa ts b es te mm i ng St or ting en re ser ves Ont tre kkinge n rese rve s S a l do n a b eg r o t e r es u l ta a ts bes t emm i ng

* De begr ot ing (primitief) is i nc lus ie f het ame ndeme nt A von tu ur li j ke n atuu rs pee lp l aats dat t i jde ns d e beg r o t i ng s beh a nde l in g op 1 n ove m be r 2 0 0 7 wer d a a nge n ome n. ** Sa ldo = beg ro ti ng ( na bu ra p II ) mi n us rea l is ati e. Ee n ne gat ie f bedra g is ee n ov ersch r i jdi ng va n de begroting.

116

Toelichting op de resultatenrekening Ve rgel ijking we rkel ijkhe id met be g rot ing I n o nder st aan de t ab el geve n wi j pe r d oe lgr oe p ee n o ver zich t va n he t vers ch i l t us sen b egr ot i ng en re a lisat ie, u it ges plitst naa r oorzaa k. D aar bij ka n h et gaa n om v o lume ver sc h il le n (v a n de gep l ande ac t iv ite i ten h eb be n we mee r of mi nder u itge v oerd) , pr i js vers ch i l le n, n ieu we act i v ite ite n d ie n iet ware n gera amd of niet -uitge voerde act i vite ite n die we l wa ren gera amd. ( bedr age n x €. 1. 000; bedr age n voorzi en va n m in te ke ns zi j n de begroting) Doelgroep VolumeP r i jsN i eu w e v e rs chillen v e rs chillen a c t i v i t ei t e n ( n i et geraamd)

I n w o ner s Ge bru i ker s s oc ia le v o or z ie n in g e n J o nge r e n G e bru i ker s z o r g C u ltu r e le kla nt e n E ige na ren en huurders Ge bru i ker s p u b lie ke ru imte n Ec onomische k l a nt e n B e d r i j f s v oer i n g Algemene de kkingsmidde le n M u t a t ie s r e s e r ve s T ot aa l

-29 3

N i et u i t gevo e rd e a c t i v i t ei t e n (wel geraamd)

A dm in is t ra ti e f - t e ch n i s c h e v e rs ch u i v i nge n tussen d o e l g ro e p en o p g ro nd v an B B V*

15

-65 343 13 -66 -207

nade l ig e ver sch i l le n te n o p zi cht e van

277

89

-81

6 40

T ot aa l v e rs ch i l tussen b e g r o ti n g en r e a l isa t ie per d o e l g ro e p -14 3

301 343 -62 -26

-15

-222

88

88

-161 97 -9 7

-380

40

-501 157

-40 0

-49 18

60

-15

- 1 84

210

* I n ver ba nd m et o nze ver s lag gevings vo orsc hr ifte n in de vorm van he t Be sluit Be gr ot ing e n Verant woord ing pr ovincies en geme ente n e n o p g r o nd va n o nz e e ig e n N o t a r e s e r ve s e n v o or zie n in ge n 2 00 8 h adde n w i j in de beg ro t in g ee n k oste n bedr ag va n €. 9 0 d ui ze nd ge raa md vo or de i nr ic ht i ng van pra kt ijk lo ka le n in h et (V oortge ze t ) S pec iaa l O nd er w i js. Als dekking hadden wij in d e beg r o t in g e e n e ve n h og e o nt tre k kin g aa n de bes temm i ngs res er ve P ra kt i jk l o ka le n (V)S O g e r a a m d . I n w e r ke l ij k he id i s in 20 0 8 s le c ht s €. 5 0 d uize nd be steed . Daar om is er ook slec ht s €. 50 du ize nd a a n de be stemm in gs rese rve on ttr o kke n. Per sa ld o is dit vo or de res u ltat enr eken in g neut raa l, maa r de d oe lg roep Bedr ijf svoer ing la at ee n me eva ller va n €. 40 du ize nd zie n d ie te nietg edaa n wordt do or ee n t ege nv a ll e r bij de mu tat ie s in de reser ve s. H e t ( na d e l ige ) v o lum e ver s c h i l v a n € . 6 5 d u i ze nd bij de doelgroep Jongeren wo rdt voor een bedrag va n €. 71 d ui zend ( nade li g) ver oor zaa kt do or h oge r da n geraa mde ko ste n m et betr ekki n g t ot he t o pe n ba ar bas i so nder wi js a ls gev o lg va n de orga n is at ie -o nt wi kk e l in gen b i j De Mee nt en De R ies hoek e n a ls gev o lg va n de vo or bere id i ng van de ver ze lf sta nd ig i ng/f us ie pe r 1 ja nu ar i 2009. He t ( voordelige) volumever schil van €. 343 d uize nd bij de doe lgr oe p Gebru i ker s Z org word t ver o or zaa kt d oo r lag er da n ve rwach te aa nta lle n W M O- ve rstre kking en. H e t ( na d e l ige ) v o lum e ver s c h i l v a n € . 2 0 7 d u i ze nd bi j d e d oe lgr oe p G e br ui k e r s P u bl iek e Ru im ten w o rdt ver o or za a kt d o or ee n h oger da n ve rw ach te i ns pa n n in g om he t ge we nst e kw a li te it sn i vea u v o or wat be tre ft het o nder h oud v an p l a nts oe ne n e n wege n te h a le n. Vo or w at be tre ft de we gen

117

g aat he t voor name l i j k om h og e r e kos t e n va n st r aatr e i n ig i ng i n ver ba nd m e t d e g r o t e r e h oe ve e l he i d v u i l e n o nk r u id . He t bedrag van €. 161 duize nd aan nade lige volum e ver s c hi l le n b ij B e d r i jf s v oe r i ng k a n v o or e e n b e la ngr i j k dee l w orde n v er k laa rd u it e e n l a g e r d a n ver wa c ht b e d r a g ( ve r s c h il €. 1 89 d u i ze nd ) d a t n o g k on w or d e n o pg e leg d a a n a f va ls t o f f e n he f f i ng ( m e t bet r e kk i n g t ot d e ja r e n va naf 20 0 5 ) . He t ( voo rdelige) vo lumever sch il van €. 97 d u izen d b ij de A lge mene de kkin gsm idde le n bes taa t u it hoger d an ger aamde OZB - bate n, een meevaller van €. 1 0 9 d ui z end e n over ige mee - e n tege n va l lers v a n i n t ot aa l €. 1 2 d u izen d ( nade l ig ). H e t bed r a g v a n €. 1 8 4. 00 0 , - ( na d e l ig) a a n n ie u we a ct i vite ite n d ie niet ware n ge raamd lijkt, ze ker vo or zo ver het ga at om ko ste n, o nrech tma t ig: het ge ld is im mer s n iet ex p lic iet d o or de raad ter b e s c h i kki ng g e s t e ld v ia d e beg r o t in g ( of e e n w ij z iging d aar van) en daarmee zou, pr inc ipiee l ge zie n, het bud getrec ht van de ra ad ge we ld zijn aa ng edaan. U it de vo lge nde i n ho ude l i jke ver k la ri ng va n de v e r s c h i l le n b l i j kt e c h t e r d a t het bed r a g va n €. 18 4 .0 0 0, - v oor v l oei t u it f e i t e n d ie n a d e t we e d e b e s t u u r s r a pp o r t a g e be ke nd z i jn g e wo r d e n e n d ie o p g r o nd va n b oe kh ou d ku nd ige e n/ of d o or d e r aad va stg este lde rege lgev i n g we l m oe ste n wo rden ver wer kt in de ze j aarre ke ni ng : - Ee n ( v o orde l ig) bed rag v an €. 2 77 d ui ze nd d at v o ort v loe i t u it d e ver ze lf st and ig i ng/f us ie v an het o pe n ba a r bas i s o nde r w i js per 1 ja nua r i 2 0 0 9. I n voorgaande jaren werd het ver p l ic ht e ja a r ver s l a g v o or h et o pe nb aar bas i so nde rw i j s (da t d ie nt al s s ub s id iev eran t wo ord i ng r ic ht i ng het M i n is ter ie va n OC W) pa s op gem aa kt nada t het gemee nte l i jk jaar ver s lag gereed w as. De e ffecte n die v o or tv l oe iden u it he t ond er wi js ja ar ver sl ag , waa ro nder de de k k ing v an het r es u lta at m idde ls o nt tre k kin ge n a a n het e ig e n ver m oge n v a n he t o nd e r w i j s ( d a t in het gemeentelijk ja arverslag staat vermeld onder de voor zie n inge n), we rden in de gemeente lijke boekhou d i ng p a s in he t v ol g e nd e b oe k j a a r g e b oe kt . I n ver ba nd me t de ver ze lf sta nd ig i ng/f us ie was he t es se nt iee l om ee n zu ive r b ee ld te he bb en va n de f i na nc ië le po s it ie v an het o pe n baa r o nde rwi j s per b al a nsda tum. Da aro m is h et ja ar vers l ag o nder wij s 2 0 0 8 ve r v r oe g d o pg e s t e ld e n z i j n a l le m u t a t ie s d i e h ie r u it voo r t v l oe i e n ver we r kt in d i t g e m e e nt e li j k ja ar vers lag. He t voord eel is du s het ge vo lg va n ee n fi na nc ieel - tec hn ische “inha als lag”. - Ee n ( n adeli g) bed rag va n €. 81 du ize nd b ij de d oe lgr oe p Cu lt ure le K lan te n i n ver ba nd met de v er p laa ts i ng va n de s p ort. D it z i j n ko ste n v o or het ma ke n van ( i nr ic ht in gs )p l an ne n d ie n iet z u ll en worden uitge v oerd e n daar om niet act i veer baar zijn ( ze le vere n im mers gee n meer jar ig n ut o p). V o or de verdere ac hter gr o nden ver wijzen wij na ar de r aads voo rs te lle n die d o or u zijn b eh a ndeld in uw vergaderinge n va n 26 mei 2008 en 15 december 2008. - Ee n ( n adeli g) bed rag va n €. 5 9 du ize nd b ij de d oe lgr oe p Bedr i jf s voe r in g bet reft ee n t us sen ti jds e ver l ies na me o p de g ro ndex p lo it at ie On ne n (Ko oi - He kma n). N a het o pste l le n va n de tweed e bestuursrapportage is gebleken dat de ve rkoop v a n de k a vels tr ager ve r lo o pt da n ver wac ht . D aard o or ontstaan extra re nte lasten d ie niet kun ne n w or d e n g oe d g e m a a kt b i n ne n het p l a n e n daar om he bben ge le id tot ee n ( ver plichte) ver liesname. - Ee n ( n adeli g) bed rag va n €. 1 5 0 d ui zend bi j de d oe lgr oe p Bedr i jf s voe r in g i n ver ba nd m et de afboe king va n geactiveerde voor bere id ingskosten Meerweg. Pe r 31 december 2007 was d it bedrag geactiveerd onder de bala nspost Niet in exploitatie genomen gronden in de ve rwachtin g dat het z o u ku n nen w o rden ter ug verd ie nd. In 2 00 8 i s dui de l ij k ge worde n d at e r gee n gr ond ex p lo it at ie Meer weg komt e n dat de kosten nie t kunnen worde n te rugverd ie nd. Op grond va n de re ge ls i n o nze nota Grondbe le id is he t bedr ag d aarom afge boe kt. - Ee n ( n adeli g) bed rag va n €. 1 7 1 d ui zend bi j de d oe lgr oe p Bedr i jf s voe r in g bet reft ee n te rug te b e t a le n B T W - bed r a g ove r d e ja r e n 20 0 4 t ot e n m et 20 0 7 ( e x t r a po l a t ie va n d e u it k om s t e n va n d e B T W -c o nt r ol e d ie d o or d e B e l a s t i ng d ie nst i s u itgevoerd m.b.t. het ja ar 2003). In de tweede b e s t u u r s r a pp o r t a g e hebb e n wi j €. 10 0 d u i ze nd b i j g e ra amd voor ter ug te bet a len BTW over he t ja ar 2 003. Ook be s c h r e v e n we d e u it k oms t e n va n d e c ont r ole. Op d at m om e nt wa s nog ni e t d u ide l ijk of de Belastingdie nst zo u willen overgaan tot een ext r a po l a t ie va n d e u it k om s t e n va n 20 0 3 n a a r d e jaren 2004 tot en met 2007. Vervolgens is de B e las t in g d ie n s t w e l g e k omen met een aanbod tot ext ra po l at ie e n na een zor gv uld i ge a fw eg i ng va n v o or - en n ade le n he bben w ij b es l ote n om h iermee in te stemme n. Het gr ote voordee l is dat we geen BTW -c ontr oles meer zu lle n kr ijge n voor de jare n 2 0 0 4 t o t e n m e t 20 0 7 e n d a t we v o or d ie j a r e n d aa r om f i na nc ië le ze ker he id he b be n. A a nge z ie n w i j de fisc ale vastste llingsoveree nkomst hebbe n ondertekend in december 2008 was er per balansdatum s pr a ke va n ee n ver p l ich tin g.

118

De n iet -u i tge voerde act ivi te ite n d ie we l ware n ger aamd he b be n betre kki ng o p zake n d ie om uiteenlopende redenen (nog) niet konden wo rden uit ge voe r d . Z o kan he t bi jvoor be e ld ge w e nst zijn om ex tra over le g met derde n te voere n alvore ns t ot u it voe r ing o ver te gaa n o f is er m i nder p e r s o ne le c a p a c it e it b e s c h i k ba a r d an v er wac ht. I n c oncret o gaa t om €. 60 du i ze nd voor een ge bouwe nbeheer ssy steem, €. 50 duize nd voor de avo nt u u r l ij k e s pe e l p laa t s , €. 12 d u i z e nd vo or o nde rh oud aa n s pee lp la at sen , €. 2 2 du i ze nd v oo r j eugd be le id, €. 1 5 d u izen d voor de af ro nd i ng van de B(a sisadm in istr at ie) A (dre sse n) en G( eb ou wen ), €. 15 du ize nd vo or het do rp sate lier On ne n, €. 25 duize nd voor de Buurde rij Onne r- e n Oost p o lder en €. 1 1 du i ze nd v oor een a ant a l k l e ine re p o s t e n. Voor een verde re analy se van de verschille n per d oe lgr oe p en het o nder li gge nde p roduc tn i vea u: zi e de d oe lgroepte ksten en de pr oduc tformuliere n, d ie op internet zijn ge publiceerd. Ove rz i cht algeme ne de kk ings mid dele n In onderstaande tabel geven wij een overzicht van d e a lg e m e n e d e k k in g s m id d e le n. Ver v o lg e ns z u l le n w ij de o nderde len k ort toe l ich te n. A lgeme ne de k k in gs midd ele n z ij n vo or o n s i n k om ste n waar ge en spec ifie ke pre stat ie van onze ge meente tege nove r staat.

Overzich t algemene dekkingsmiddelen (Bedragen x € 1.000,-)

O n r oe r e nd e Z a a kbe l a s t i ng

B e g r ot i n g 2008

Verschil tussen realis atie R ea l isa t ie en begroting in 2007 2 0 08 ( m i n- t e k en i s n a d ee l )

R ea l isa t ie 2008

3 . 1 78

3. 2 87

109

2 . 9 08

F or e n s e n be la s t i ng

28

28

0

26

T oe r is t e n be la s t i ng

35

35

0

37

1 6 . 408

1 6 . 411

3

1 5 . 010

B e leg g in g e n e n r e nte r e s e r ve s

295

303

8

479

S a ldo ka pi t a a l la s t e n

195

165

-30

252

-796

-729

67

-168

19.343

19.500

157

18.544

G e m e e n t e f on d s

S a ldo o ve r i g e k os t e n p la a t s e n T ot aa l a l g em e n e dekkingsmiddelen

D e m e e va l ler v a n €. 1 09 d u i ze nd b ij d e OZB ka n worde n verklaa rd u it de meevallende uit komst va n be zwaa r- e n ber oe psp r ocedure s e n ee n na koh ier me t betre kkin g t ot ee n voo rga an d ja ar. D e m e e va l ler v a n €. 6 7 d u i ze nd b ij h e t s a ld o o ve rig e ko ste np l aa tse n ka n w orde n verkl aa rd u it het n o g n ie t u i t g e g e ve n, m a a r we l ge raamde, bed rag vo or het geb o uwen be heer ssy steem.

119

I n c i d e n te l e l a s te n e n ba t e n

(Bedra gen x € . 1 . 0 0 0 ,- ) K a t a lys a t or v o or t ie ne r s G B A -a u d it c y c lu s BTW-c ontrole 2003 BTW-c ontrol e extrapolatie na ar 2 004 t . m. 2007 Ver liesname gr ondex ploit at ie On ne n (Ko oi - He kma n) Verliesname v o or ber e id in g s k os t e n Me e r we g Niet te act ivere n kosten s p ort ver p la at s in g F i na nc iee l -tec h ni sc he i nh aa l s lag i. v.m. ve rzelf st and ig ing o pe n ba ar bas i so nder w i js O v e r ige ( p os t e n < €. 2 0. 0 00, - ) Totaal incidentele lasten/baten

Verschil 2008 2008 ( m i n t ek en b e g r o ti n g r e a l isa t i e = na d e e l) 65 65 0 25 25 0 100 90 10 0

171

- 1 71

0

59

-59

0

150

- 1 50

0

81

-81

0 50

-277 50

277 0

240

414

- 1 74

We t Ope n baarma k ing uit Publ ie ke middele n gef i na ncie rd e Top i nk omens (W OP T) I n he t kade r va n de Wet Op en ba arm ak i n g u it P u bl i e ke m id d e le n g e f in a ncier d e T op i n ko m e ns ( W O P T ) m e lde n w i j d a t e r i n 2 0 0 8 g e e n ( v o or m alige) function arissen wa r e n m e t e e n b e las t b a a r j a ar lo o n ( i ncl . v oo r zi en in ge n te n beh oe ve v a n be l on i nge n bet aa l baa r op term i jn ) da t ui tk w am b o ve n het be la s t baa r ja a r l oo n v a n e e n m i n is t e r .

120

Kasstroomoverzicht 2008

2008

2007

b e d ra ge n x € 1 . 00 0, KASSTR OOM U IT OPERAT IONELE A CT IVITEIT EN B a t en ( ex c l. o nt t r ekk i nge n a a n r es e r v es) A f: G e c a lcu le e r d e r e n t e e ig e n ver m oge n / s a ld o r e n t e om s l. G e c a lcu le e r d e r e n t e g r on d e x pl o it a t ie s O n t t r e k k i nge n a a n vo orz i e n i ng e n T oe na m e u it z e t t i nge n / o v e r lo pe nde a c t i va T oe name b oe k waa rde g ro nde xp l o ita t i e s T oe name o ver ig e vo or rade n A f name kor tl o pe nde sc hu lde n ( exc l. b a n ksc hu lden ) / o ver l o pe nde pa ss i va

36.458 441 211 1 . 24 6 -67 3 . 11 7

On t va nge n v o or o pe rat io ne le act i v ite ite n L a s t en ( ex cl . t o e v o e gi nge n a a n r es e r v es) A f: R e nte la s t e n A f s c hr i j v in g e n D e s in ve s t e r in g e n A f wa a r d e r i ng e n v a s t e a c t i va A f name o ver ige vo orr ade n T oe voe g in g e n a a n vo or z ie n in g e n T oe name k ort l o pe nde sch u lde n (exc l. b a n ks c h u lde n) / o ver l o pe nde pa ss i va

621 210 353 1 . 14 5 1 . 52 6

4 . 94 9 31.509

3 . 85 5 29.569

37.066

37.133

2 . 83 4 2 . 31 9 164 410 3 535 2 . 18 2

B e t aa ld v o or o pe ra t io ne le act i v it e ite n Kass t room uit op e rat ionele a c ti v it e ite n

33.424

2 . 87 3 2 . 35 4 3 . 94 1 1 579 16.100 8 . 44 7 28.619

25.848 11.285

2 . 89 1

18.284

KASSTR OOM U IT IN VESTER IN GSACTIVITEITEN I n ve ster i ngen exc l. le n i nge n u/g e n u it ze tt in gen

- 4 .790

I n v este r i n ge n i n va ste a ct i va, ex cl. le n in ge n u/ g e n u i tz.

- 2.395 -4. 7 90

-2. 3 95

8 . 49 9 30

2 . 30 0 14

8 . 52 9

324 2 . 63 8

KASSTR OOM U IT F INAN C IER ING SACTIVIT EIT EN Op ge no men l a ng l op ende l e ni ng en A f loss inge n le ning en u/g (f iet s -p ro ject p ers o neel) T oe name k ort l o pe nde sch u lde n bi j ba n ke n A f na m e o ve r ige u it ze t t in g e n ( o nde r f in. V a s t e a c t i va ) A f: R e nte la s t e n p e r s a ld o A f loss inge n la ng lop ende le ning en o/g A f na m e k or t l o pe nde s c hu lde n b i j ban k e n K a p it a a lv e r s t r e k k i nge n d e e l nem in g e n K a s s t r o o m u it f i n a n c ie r i n g s a c t i v it e it e n M UT A T I E L I QU I DE M I D D EL EN S a ldo li q u ide m id d e le n p e r 3 1 d e c e m be r v or ig ja a r S a l do li q ui d e m i d d e l en p er 31 d ec e m be r

2 . 18 2 3. 481 1 . 10 4

2 . 04 2 4. 781 14.718 67 6 . 76 7 1 . 76 3 - 1 37 273

21.608 -1 8 . 97 0 - 3 . 0 81 3 . 35 4

136

273 121

Toelichting op het kasstroomoverzicht H e t ka s s t r oo m ove r zic ht g e e f t in z ic ht i n d e g e ld s t r om e n d ie e r z i j n b in ne n d e g e m e e nt e l i j ke h u is h ou d i ng . U it he t ov e r z ic ht w or d t d u id e l i j k m e t we l ke a c t iv i t e ite n d e g e ldm id d e le n w or d e n ge gen ereerd e n h oe de ze ver volge ns zijn be steed. I n fe ite wordt in d it kass tr oo mo ver zic ht o nze re su lt ate nrek e ni ng o ntda an va n de in v l oede n d ie de waa rderi n gs - e n resu lt aat be pa l in gs gr ond s lage n met zich mee bre nge n. Er zijn ee n d riet al act ivitei te n t e onder sch eide n wa ar b ij ge lds tr ome n ofte we l, kasstr ome n, zijn ge moe id: -

Kasstroom uit operatio ne le activi t e ite n, d a t is waa r we o ns d a g e l i j ks m e e b e zi g h oud e n e n waa r we het mee st zic ht ba ar i n zi jn (h et le vere n va n o nze pro ducte n). Kasst room uit invester ing sact ivite iten, d at wil zeg gen he t nu d oen va n i nv es ter in ge n o m da armee i n de toe kom st o n ze pr oducte n te ku n ne n le vere n. Ka sst ro om uit f in an cie r in gs act ivite ite n, de act ivite ite n die zor gdrag en voo r het f ina nc iee l b e h e r e n e n b e h e e r s e n va n d e t wee bovensta and e act i vite ite n.

D e o pe r a t ion e le ( i nga a nd e ) k a s s t r o om k wa m u it o p €. 2, 9 m il j oe n. De u itg aa nde k ass tr oo m i n ver ba nd met in ve steri n ge n bedr oeg € . 4, 8 m i lj o en. De f i na nc ier i ngs a c t i vi t e it e n le id d e n t o t e e n i nk om e nde k asst r oom va n €. 1, 8 m i l j oe n. De t ota le u it gaa nde kasstr o om vo or de i n ves ter in gs - en f i nan c ier in gs act ivi te ite n bedr oeg €. 3, 0 m i l joe n. H ier va n k o n €. 2 , 9 m i l joe n w o rden betaa ld u it de o per at io ne le ka ss tro om. De l iq uid e midde le n daalde n met het restant van €. 137 duize nd. I n 2 0 0 8 he bb e n we le ninge n a a nge t r o k ke n v o or e e n t ot a a l bed r a g va n € 8, 5 m i l j oe n . W e he b be n da armee € 4,6 m i l jo en aan oude le n i nge n af gel o st. Oo k he bben we € 2, 2 m i l joe n aa n re nte be taa ld v o or d e le n in g e n d ie we h e b be n l o pen ( i n t ot a a l h e b be n we € 4 8, 6 m i l j oe n g e lee nd ) . Per saldo dus de al eerder genoe mde € 1, 8 miljoen.

122

Bijlage SISA

123

Accountantsverklaring

124