JAARVERSLAG 2007 GROEP LANDBOUWKREDIET

JAARVERSLAG 2007

JAARVERSLAG 2007 GROEP LANDBOUWKREDIET

INHOUD

Jaarverslag 2007 Groep Landbouwkrediet Boodschap van de Voorzitter Organogram en Directiecomité Landbouwkrediet Bank

5 8, 9

Mission Statement

11

2007 in cijfers

15

Voorstelling van de Groep Landbouwkrediet Landbouwkrediet Bank Landbouwkrediet Verzekeringen Europabank Keytrade Bank

19

Geconsolideerd bestuursverslag van het boekjaar 2007 Structuur van de Groep Landbouwkrediet, aandeelhouderschap en groeistrategie Corporate governance Risk management: Evolutie van de belangrijkste opdrachten Krachtlijnen en commercieel beleid Markante feiten in de verschillende entiteiten Geconsolideerde boekhoudkundige cijfers in IFRS

27

Duurzame ontwikkeling De cliënten De medewerkers De maatschappij De aandeelhouders

45

Geconsolideerde jaarrekening

57

Verslag van het college van commissarissen Raden van Bestuur

62 64

3

BOODSCHAP VAN DE VOORZITTER

BOODSCHAP VAN DE VOORZITTER

BOODSCHAP VAN DE VOORZITTER

Het Landbouwkrediet heeft in 2007 met gepaste trots zijn 70-jarig bestaan gevierd. In 1937 werd het Landbouwkrediet opgericht als een bank voor land- en tuinbouwers. Vandaag is het Landbouwkrediet een universele bank op mensenmaat en een echte bankverzekeraar.

Het Landbouwkrediet heeft in die zeventig jaar een hele weg afgelegd en is uitgegroeid tot een universele bank die een waardig alternatief vormt voor de grote banken. Het Landbouwkrediet is vandaag een coöperatieve bank, die sterk lokaal verankerd is en de nadruk legt op een duurzame en persoonlijke relatie met de klanten. De waarden van het coöperatieve gedachtegoed heeft het Landbouwkrediet vertaald in het Fidelio-concept. Dat het Landbouwkrediet groeit en steeds nadrukkelijker zijn duurzame stempel drukt op de maatschappij waarin wij leven, wordt gesymboliseerd in dit jaarverslag. Onze bank op mensenmaat gaat er ook prat op dat, voor het derde jaar op rij, eigen medewerkers van de bank in dit jaarverslag figureren en zo de betrokkenheid met hun bank onderstrepen. De Groep Landbouwkrediet kende vooral de laatste jaren een spectaculaire groei. De laatste vier jaar werd het resultaat meer dan verviervoudigd en nemen het aantal klanten en het aantal medewerkers elk jaar toe.

6

Deze opmerkelijke en opgemerkte groei valt niet toevallig samen met de intrede van het Franse Crédit Agricole in het aandeelhouderschap van de NV Landbouwkrediet, en dan vooral van de twee grenskassen, Crédit Agricole Nord de France en Crédit Agricole du Nord Est. Inderdaad, in augustus 2003 werd met de erkende coöperatieve kassen Lanbokas en Agricaisse en het management een ambitieus strategisch plan uitgewerkt waarin begrippen als “duurzame groei” en “een bank op mensenmaat” sleutelelementen vormden. Werven, fideliseren, diversifiëren, moderniseren en professionaliseren waren hierbij de leidmotieven. De uitvoering van dit ambitieus plan, mede met de acquisitie van Europabank en Keytrade Bank, is na vier jaar bijna voltooid en de resultaten lopen ver voor op het toen beoogde meest optimistische schema. In 2007 werd een nieuw luik van dit groeiplan uitgevoerd, namelijk de eigen invulling van het Lanbouwkrediet-bankverzekeringsmodel. Dankzij enerzijds de oprichting van een eigen levensverzekeringsmaatschap-

pij Landbouwkrediet Verzekeringen, voor de producten die gelieerd zijn aan bankproducten, zoals de schuldsaldoverzekering, en anderzijds het samenwerkingsakkoord met een belangrijke speler op de Belgische markt voor de commercialisatie van financiële verzekeringsproducten, is het Landbouwkrediet vandaag een volwaardige bankverzekeraar. Vandaag is de Groep Landbouwkrediet een solide bankgroep, samengesteld uit vier complementaire entiteiten: Landbouwkrediet Bank en haar drie dochters, Landbouwkrediet Verzekeringen, Europabank en Keytrade Bank. Aangezien de grootste lijnen van het plan nu reeds gerealiseerd zijn, hebben de aandeelhouders en het management eind 2007 nieuwe strategische krijtlijnen uitgetekend voor een versterkte groei voor de komende jaren. Met dezelfde filosofie en doortastendheid zal er blijvend worden gewerkt aan de verdere uitbouw van de Groep om het voortbestaan ervan te waarborgen voor alle stakeholders: de klanten, de aandeelhouders en de medewerkers.

2007 was een feestjaar voor het Landbouwkrediet: de 70ste verjaardag van de bank werd voor iedereen in de schijnwerpers gezet. Niet alleen werden academische zittingen georganiseerd en werd de eerste “Prijs van het Landbouwkrediet” voor baanbrekend vorserswerk op het vlak van de evolutie in de landbouw uitgereikt, tevens werden de Fidelio-klanten extra verwend met promotionele campagnes op allerlei spaar- en kredietproducten en bankdiensten.

met Landbouwkrediet Verzekeringen. Dit biedt de bank en de Groep nieuwe uitdagingen en opportuniteiten. Aan ons om ze in 2008 en volgende jaren volop te benutten.

De medewerkers werden uitgenodigd op een aantal groepsactiviteiten, met als orgelpunt het grote verjaardagsfeest van het Landbouwkrediet in de Belgium Event Brewery, waar in de nacht van 29 op 30 september de eigenlijke verjaardag in stijl gevierd werd. De aandeelhouders ten slotte hebben kunnen vaststellen dat de Groep de juiste koers vaart met aantrekkelijk resultaten als gevolg. 2007 zal in de annalen van het Landbouwkrediet geboekstaafd blijven als het jaar van de 70ste verjaardag van de bank en als het jaar van de uitbreiding van de Groep

Luc Versele

7

ORGANOGRAM LANDBOUWKREDIET BANK

Adviseur

Secretaris-generaal, Compliance

Audit

Institutionele & interne Communicatie

Willy Van Vossole

Martine Mannès

Christiane Daleiden

Isabelle D’haeninck

Luc Versele Voorzitter van het Directiecomité

Rik Duyck

Patrick Lewahert

Tom Olinger

Lid van het Directiecomité

Lid van het Directiecomité

Lid van het Directiecomité

Reporting & Controle

Commerciële Directie

Marketing

Information Technology

Philippe Eulaerts

Luc Van de Voorde

Jean-Paul Grégoire

Yves Danneels

Resources, Organisation & Operations

Kredieten

Financiële Directie

Dirk Coeckelbergh

Rudi Vanlangendyck

Koen De Vidts

Van links naar rechts: Tom Olinger, Luc Versele, Rik Duyck, Patrick Lewahert

9

MISSION STATEMENT

MISSION STATEMENT

MISSION STATEMENT

Mission statement van de Groep Landbouwkrediet

Mission Statement van Landbouwkrediet Bank

De Groep Landbouwkrediet wil via haar verschillende

Het Landbouwkrediet is meer dan ooit een universele

Het Landbouwkrediet wil zich ook positioneren

entiteiten een alternatief bieden voor de grote Belgische banken.

bank op mensenmaat met een persoonlijke aanpak.

op de markt van de middelgrote ondernemingen,

Als coöperatieve bank, die dichtbij de klanten staat,

als alternatief voor de grote banken.

wil de bank een geprivilegieerde relatie ontwikkelen

De verschillende entiteiten van de Groep Landbouwkrediet zijn:

Landbouwkrediet Bank: coöperatieve Belgische retailbank, opgericht in 1937, met een net van 251 kantoren, gerund door zelfstandige bankdirecteurs;

Europabank: sinds 2004 een volle dochter van het Landbouwkrediet, nichebank met 35 kantoren, vooral aanwezig in de steden, opgericht in 1965;

Landbouwkrediet Verzekeringen: volledige dochter van het Landbouwkrediet, opgericht in 2007, die via het kantorennet van het Landbouwkrediet verzekeringsproducten verdeelt;

Keytrade Bank: sinds 2005 dochter van het Landbouwkrediet (volle dochter sinds 2007), online bank en broker, opgericht in 1998.

met de landbouwers, de particulieren, de zelfstandigen

Het Landbouwkrediet wil de groei-opportuniteiten

en de kleine ondernemingen en hen alle bank- en

die het net van alternatieven kanalen biedt, grijpen,

verzekeringsproducten aanbieden.

met inbegrip van de grote steden.

Het Landbouwkrediet is vandaag vooral sterk vertegenwoordigd in de rurale gebieden, waar de roots van de bank liggen. Het is in de rurale wereld dat de meeste agentschappen van het Landbouwkrediet gevestigd zijn en waar de zelfstandige bankdirecteurs een duurzame relatie met de cliënteel hebben opgebouwd. De lokale verankering en de langetermijnrelaties die daar zijn ontstaan, vormen de sleutels tot een verdere groei in de rurale wereld. Het Landbouwkrediet is een van de laatst overgebleven coöperatieve banken in België en neemt de coöperatieve waarden dan ook ter harte: nabijheid, duurzaamheid, solidariteit, teamspirit, luisterbereidheid, hartelijkheid en professionalisme vormen de rode draad van het beleid van de bank. De bank heeft zich altijd toegespitst op drie belangrijke klantengroepen: de landbouwers: met die klantengroep heeft de bank sinds haar ontstaan een relatie opgebouwd die gestoeld is op vertrouwen en knowhow;

12

de particulieren: sinds geruime tijd richt het Landbouwkrediet zich tot de particulieren, met een op maat gesneden aanbod én met een gepersonaliseerde service, die gebaseerd is op duurzaamheid en sinds 2006 verbonden is met het unieke Fidelio-concept; de zelfstandigen en kleine ondernemingen: deze groep klanten weet in het bijzonder de waarden van nabijheid en professionalisme te waarderen, deze klanten voelen zich goed begrepen door de kantoordirecteurs van het Landbouwkrediet die zelf zelfstandige managers zijn. Het Landbouwkrediet is sinds 2007 een echte bankverzekeraar, dankzij de oprichting van de dochter Landbouwkrediet Verzekeringen. Sindsdien kan de bank haar klanten zowel bank- als verzekeringsproducten en -diensten aanbieden.

Landbouwkrediet, heeft de bank bepaald dat ze zich ook wil richten tot de middelgrote ondernemingen. Hiertoe werd een businessplan uitgetekend. De bank wil met haar waarden als duurzaamheid en nabijheid, met haar gepersonaliseerde service en haar unieke Fidelio-concept een alternatief bieden voor de grote banken in België. Het Landbouwkrediet biedt aan zijn klanten al verschillende alternatieve distributiekanalen, met name Dynaphone (phone banking), Cash&More (self banking) en Crelan-online (online banking). Ze wil de mogelijkheden op dat vlak nog uitbreiden. In de toekomst wil het Landbouwkrediet zijn blik verruimen: de bank zal zich niet alleen meer toespitsten op de rurale gebieden, maar wil in versterkte mate ook aanwezig zijn in de grote steden.

In het nieuwe Strategische Plan dat de bank vastgelegd heeft, met het oog op de groei en de uitbreiding van het

13

2007 IN CIJFERS

2007 IN CIJFERS

2007 IN CIJFERS

Kerncijfers van de Groep Landbouwkrediet

Verdeling kredietproductie

1.746 medewerkers 286 agentschappen 481.000 cliënten 113.200 coöperatoren

Geconsolideerd resultaat Groep Landbouwkrediet (in miljoen euro)

Cliëntendeposito’s (in miljoen euro)

Evolutie 2007 t.o.v. 2006 Landbouw 24,2% Particulieren 36,9% 5.522,85

Ondernemingen & professionelen 38,9%

8,1%

5.972,78

4.000

2.000

Omloop kredieten (in miljoen euro) 1.000

2.000

1.500

1.475,90

5.000

+ 8,1 %

Kredieten aan de cliënteel

5.101,27

+ 11,3 %

Financiële portefeuille

1.861,13

+ 4,9 %

521,96

+ 7,0 %

7.502,36

+ 5,6 %

60,19

+ 15,7 %

Eigen vermogen (incl. coöperatief kapitaal)

3.046,45

3.000

+12,75% 1.664,1

5.972,78

5.000 2.976,47

Nieuw toegekende kredieten (in miljoen euro)

Deposito's van de cliënteel (incl. achtergestelde certificaten)

Totaal activa 1.643,54

Nettoresultaat

1.387,18

1.089,22

1.352,77

2006

2007

+11,3% 5.101,27 4.584,75

boekjes

4.000

Ratio’s Groep Landbouwkrediet

kasbons en achtergestelde certificaten 3.000

1.000

zicht-en termijnrekeningen 2.000

Loan Loss Ratio

500 1.000

2006

16

2007

Cost Income Ratio

2006

2007

65,27 % 0,04 %

ROE

11,92 %

CAD

11,99 %

17

VOORSTELLING VAN DE GROEP LANDBOUWKREDIET

VOORSTELLING VAN DE GROEP LANDBOUWKREDIET

VOORSTELLING VAN DE GROEP LANDBOUWKREDIET

De Groep Landbouwkrediet is samengesteld uit vier entiteiten, die 100% complementair zijn: de coöperatieve bank Landbouwkrediet en haar drie dochters, Landbouwkrediet Verzekeringen, de nichebank Europabank en de onlinebank Keytrade Bank.De Groep kan rekenen op de inzet van twee solide aandeelhouders, de Belgische coöperatieve Kassen, Lanbokas en Agricaisse (50 %), en het Franse Crédit Agricole (50 %), die het Landbouwkrediet steunen in de realisatie van zijn ambities.

Landbouwkrediet Bank Het Landbouwkrediet is een Belgische retailbank, met een net van 251 kantoren, die gerund worden door zelfstandige kantoordirecteurs. De bank werd in 1937 opgericht als een bancaire instelling (NILK) die zich specifiek tot de landbouwsector richtte. In de jaren zestig is het Landbouwkrediet een partnership aangegaan met de coöperatieve Kassen gevormd door landbouwverenigingen en landbouwers. In de jaren negentig werd de parastatale NILK geprivatiseerd en werd een Federatie van Kredietinstellingen gecreëerd tussen de coöperatieve Kassen Lanbokas en Agricaisse en de NV Landbouwkrediet. De coöperatieve Kassen werden de eerste aandeelhouder van het Landbouwkrediet. In 2003 kwam het Franse Crédit Agricole het aandeelhouderschap versterken. De huidige structuur van het aandeelhouderschap ziet er als volgt uit: 50% is in handen van de Belgische coöperatieve Kassen en 50 % in handen van het Franse Crédit Agricole (met een verdeling van 45 % voor de Regionale Kas Crédit Agricole

20

Nord de France, 45 % voor de Regionale Kas Crédit Agricole Nord Est en 10 % voor Crédit Agricole SA). Vandaag is het Landbouwkrediet een solide bank die een volledig aanbod aan bancaire en verzekeringsproducten en -diensten aanbiedt. Het Landbouwkrediet is een coöperatieve bank op mensenmaat en heeft dan ook een aantal belangrijke waarden onderschreven die de bank toepast in haar dagelijks beleid: nabijheid, duurzaamheid, solidariteit, teamspirit, luisterbereidheid, hartelijkheid en professionalisme. Voortbouwend op dit coöperatieve karakter lanceerde de bank het concept Fidelio, dat de nadruk legt op een duurzame relatie met de klanten van de bank, niet alleen duurzaam in de tijd, maar ook kwalitatief duurzaam. Het Landbouwkrediet richt zich tot de landbouwers, de particulieren, de zelfstandigen en de kleine en middelgrote ondernemingen. De bank biedt een bijzondere knowhow en specifieke producten aan haar oorspronkelijke doelgroep, de land-

en tuinbouwers. Reeds van bij zijn oprichting is het Landbouwkrediet de financiële partner bij uitstek van de land- en tuinbouwwereld. De bank bevestigt die relatie niet alleen door haar kenniscentrum dat ze ten dienste van de sector stelt, maar ook door haar partnership met grote en kleinere landbouwevenementen, door de sociale rol die ze speelt met de steun aan wetenschappelijk onderzoek in de sector, door de initiatieven die ze neemt ter ondersteuning van het imago van de landbouwsector en vooral ook door het vernieuwende producten- en dienstenpakket dat ze de landbouwsector aanbiedt. Ook steeds meer particulieren kiezen het Landbouwkrediet als financiële partner, en dit dankzij het ruime en gevarieerde aanbod aan producten, de persoonlijke en hartelijke contacten, de professionele service, de bijzonder scherpe tarieven en dankzij het unieke Fidelio-concept. Sinds de zomer van 2006 is iedereen die op maatschappelijke aandelen van de coöperatieve Kassen van het Landbouwkrediet heeft ingeschreven, automatisch Fidelio-partner en kan hij genieten van een variërende en interessante voordelenkorf.

De zelfstandigen en kleine ondernemingen vormen sinds geruime tijd een belangrijke klantengroep voor de bank; het Landbouwkrediet biedt hen een op maat gesneden service en aangepaste producten. Het Landbouwkrediet besliste in 2007 om ook een specifiek project uit te werken voor de middelgrote ondernemingen en aldus deze groep klanten een nog betere service te verlenen.

Landbouwkrediet Verzekeringen De jongste dochtermaatschappij van de Groep Landbouwkrediet werd niet verworven door een overname, maar wel door oprichting van een nieuwe eigen verzekeringsmaatschappij, met name Landbouwkrediet Verzekeringen. Deze maatschappij werd opgericht op 19 maart 2007 en is operationeel sinds september 2007. Sindsdien is het Landbouwkrediet een echte bankverzekeraar. Landbouwkrediet Verzekeringen brengt enerzijds eigen schuldsaldoverzekeringen op de markt en verkoopt anderzijds financiële verzekeringsproducten (tak 21, tak 23 en tak 26) onder eigen naam. Hiervoor werd een distributieovereenkomst afgesloten met Axa Belgium. Dankzij de oprichting van Landbouwkrediet Verzekeringen, die gestoeld is op een doorgedreven informatisering, kan het Landbouwkrediet voortaan het totaalbeeld van het financiële profiel van zijn cliënten beter inschatten en zijn aanbod hierop afstemmen.

21

VOORSTELLING VAN DE GROEP LANDBOUWKREDIET

Europabank Europabank is de oudste van de drie dochters van het Landbouwkrediet: de bank werd opgericht in 1965 door de Amerikaanse holding "International Bank of Washington". De bank mikte van bij het ontstaan op commercieel goed gelegen agentschappen en is dus historisch gezien vooral een "stadsbank". Vandaag nog is Europabank alleen vertegenwoordigd in het centrum van bloeiende steden; haar oorspronkelijke actiedomein van Vlaanderen heeft ze de jongste jaren ook uitgebreid naar Wallonië. Europabank is een typische nichebank; ze is aanwezig in de steden, met een specifiek producten- en dienstengamma. Een van die typische producten is de leasing, die ze verkoopt via de in 1983 opgerichte leasingmaatschappij. Verder is de bank ook vrij uniek dankzij haar kaartbusiness die in de jaren 90 opgestart werd. Europabank is bovendien gespecialiseerd in consumentenkredieten. De complementariteit tussen het Landbouwkrediet en

22

VOORSTELLING VAN DE GROEP LANDBOUWKREDIET

Europabank spreekt dus voor zich en de overname van Europabank door het Landbouwkrediet begin 2004 bleek dan ook een succes. Europabank is sindsdien blijven uitbreiden en haar kantorennet groeide van 28, het jaar van de overname, tot 35 in 2007. Europabank werkt, net zoals Keytrade Bank, autonoom en onder eigen naam. Daar waar mogelijk worden sy-

nergieën opgezet en worden de krachten gebundeld. Dit is vooral het geval voor de reglementaire projecten, maar ook voor meer commerciële werd al samengewerkt. Zo heeft Europabank in 2007, 4 selfbanks van het Landbouwkrediet, onder de merknaam Cash&More, laten installeren.

Keytrade Bank In tegenstelling tot het Landbouwkrediet en Europabank heeft Keytrade Bank geen bankkantoren: ze oefent haar bank- en beursactiviteiten enkel en alleen uit via haar bijzonder performant en ultrabeveiligd online platform. Keytrade Bank kwam in 2005 de Groep Landbouwkrediet versterken en werd in maart 2007 een volle dochter van het Landbouwkrediet. Dankzij de overname van de online bank is de Groep Landbouwkrediet erin geslaagd haar activiteiten verder te diversifiëren. De vrij jonge internetbank kende van meet af aan een explosieve groei. Bij haar oprichting in 1998 was Keytrade de enige bank die in real time toegang gaf tot de US Stock Exchange. De formule was een schot in de roos en de groei ging jaar na jaar in stijgende lijn. Ook de jongste jaren, toen andere banken zich begonnen te inspireren op het model van Keytrade Bank en de concurrentie dus toenam, bleef de bank vooruitgang boeken en bleef zij de onbetwiste leider op de Belgische markt voor

online beleggen. In 2007 verlieten de stichters van Keytrade Bank, zoals afgesproken, de bank en trad een nieuw Directiecomité aan. De nieuwe leiders bouwen voort op het succes van de stichters en versnellen de groei zelfs nog, dankzij sterke technologie, innoverende producten en uitbreiding van het gamma. Keytrade Bank biedt een geïntegreerd aanbod van online

beurs- en bankdiensten. De bank geeft toegang tot de belangrijkste Europese en Amerikaanse beurzen. In 2007 heeft Keytrade Bank haar aanbod verder uitgebreid en evolueerde ze naar een volwaardige internetbank, waardoor ze een alternatief biedt voor de klassieke grote banken. Keytrade Bank biedt immers ook een zichtrekening, een spaarrekening, een termijnrekening, bankkaarten,... aan. Begin 2008 lanceerde de bank met "KeyCapital Blue" het eerste volledig online spaarverzekeringsproduct. Met haar sterke beveiliging, haar lage tarieven, haar ruime aanbod en uniek online platform wil Keytrade Bank zich profileren als financiële supermarkt op het internet.

23

VOORSTELLING VAN DE GROEP LANDBOUWKREDIET

VOORSTELLING VAN DE GROEP LANDBOUWKREDIET

De agentschappen van het Landbouwkrediet

De Groep Landbouwkrediet De Groep Landbouwkrediet trekt de laatste jaren dus resoluut de kaart van de groei. Nadat de Groep in 2004 al Europabank overgenomen had en in 2005 Keytrade Bank, besloot de Groep Landbouwkrediet in 2007 haar activiteiten verder uit te breiden door de oprichting van een verzekeringsmaatschappij Landbouwkrediet Verzekeringen. Dankzij de groei en de diversificatie biedt de Groep Landbouwkrediet vandaag een volledig productengamma en een op maat gesneden service aan 481.000 klanten.

•

solide: de Groep Landbouwkrediet is een solide Groep die kan rekenen op de steun van twee belangrijke aandeelhouders. De Belgische coöperatieve Kassen zijn de historische en trouwe partners van het Landbouwkrediet en staan al meer dan veertig jaar borg voor de evolutie en de ontwikkeling van de bank. De Franse bankreus Crédit Agricole biedt de Groep Landbouwkrediet de steun en de middelen die nodig zijn om haar ambities waar te maken.

•

complementair: de vier entiteiten van de Groep Landbouwkrediet zijn volledig complementair en dat maakt de Groep extra rendabel en aantrekkelijk.

•

voor iedereen: de Groep Landbouwkrediet richt zich al lang niet meer uitsluitend tot haar oorspronkelijke doelgroep de land- en tuinbouwers. Dankzij haar uitgebreid aanbod aan bank- en verzekeringsproducten en -diensten, en dankzij de specialisaties van de dochterondernemingen is de Groep Landbouwkrediet een bancaire Groep voor iedereen.

De Groep Landbouwkrediet •

24

in volle groei: sinds de komst van het Franse Crédit Agricole als aandeelhouder in 2003, boekt de Groep Landbouwkrediet vooruitgang op alle vlakken. Zowel het bankproduct, de nettowinst als het aantal klanten én het aantal medewerkers zijn de jongste vier jaar mooi gestegen.

Het Landbouwkrediet telt 251 agentschappen, verspreid over het hele land

25

GECONSOLIDEERD BESTUURSVERSLAG VAN HET BOEKJAAR 2007

BESTUURSVERSLAG

BESTUURSVERSLAG

In een financieel-economisch turbulente context hebben de NV Landbouwkrediet en de Groep Landbouwkrediet andermaal mooie commerciële prestaties neergezet. Ze zijn er bovendien in geslaagd de indirecte gevolgen van de subprimecrisis tot een minimum te beperken. Voor het vierde opeenvolgende jaar tekenen de Bank en de Groep Landbouwkrediet een groei met twee cijfers op en stijgen zowel het aantal klanten als het aantal medewerkers.

Dankzij een zeer intense commerciële activiteit, bekroond met historische kredietproductiecijfers en goede binnenbalansbeleggingsresultaten, een stringente beheersing van de algemene kosten en uitzonderlijk lage waardeverminderingen op kredieten stijgt het resultaat van Landbouwkrediet Bank met 14,3% ten opzichte van 2006.

die aan het uitstekende resultaat 2007 hebben meegewerkt.

Structuur van de Groep Landbouwkrediet, aandeelhouderschap en groeistrategie

2007 was niet alleen het jaar van de zeventigste verjaardag van Landbouwkrediet Bank, maar tevens een “grand cru” op het vlak van de commerciële activiteit en van de boekhoudkundige resultaten.

Ook het resultaat van Europabank blijft op een hoog peil en de diversificatiebeleid bij Keytrade Bank, die naast de online-beursoperaties ook het internetbankieren promoot, heeft tot een forse groei van het resultaat geleid.

Ten slotte zal 2007 geboekstaafd blijven in de annalen van de Groep Landbouwkrediet als het jaar van de lancering van "Landbouwkrediet Bank & Verzekeringen".

Structuur van de Groep Landbouwkrediet De NV Landbouwkrediet en de erkende coöperatieve Kassen CVBA Lanbokas en SCRL Agricaisse, die hoofdelijk verbonden zijn, vormen samen, volgens artikel 61 van de wet van 22 maart 1993 over het statuut van de kredietinstellingen, een federatie van kredietinstellingen, waarvan de NV Landbouwkrediet de centrale instelling is.

In IFRS-termen (International Financial Reporting Standards) stijgt het resultaat van de Groep met 15,7% in 2007 tot 60,2 miljoen euro, dit is meer dan een verviervoudiging ten opzichte van het resultaat van 2003.

De Raad van Bestuur is bijzonder verheugd over de evolutie van de Groep Landbouwkrediet en bedankt alle medewerkers van de verschillende entiteiten van de Groep

28

De acht regionale coöperatieve vennootschappen vervolledigen de coöperatieve verankering van de federatie van kredietinstellingen en in hun statuten staat tevens de solidariteit met de verbintenissen van de andere entiteiten gestipuleerd. Het coöperatief kapitaal van de erkende Kassen en van de regionale coöperatieve vennootschappen is in handen van 113.200 coöperatoren, landbouwers en particulieren.

Het operationeel beleid van alle hierboven genoemde entiteiten wordt gevoerd door het Directiecomité van de NV Landbouwkrediet. Het geheel gevormd door de NV Landbouwkrediet, haar erkende Kassen en de regionale coöperatieve vennootschappen wordt in dit verslag het "Landbouwkrediet" of "de Bank" genoemd, terwijl de bredere benaming "Groep Landbouwkrediet" ook de andere entiteiten of dochtervennootschappen omvat die hierna vermeld worden en die opgenomen zijn in de consolidatie door volledige integratie. De erkende Kassen Lanbokas en Agricaisse bezitten, samen met de Federatie van de Kassen van het Landbouwkrediet - een coöperatieve vennootschap die toeziet op de coördinatie van de activiteiten van de erkende Kassen en op hun vertegenwoordiging in de NV Landbouwkrediet - 50% van de aandelen en van de daarbij horende stemrechten van de NV Landbouwkrediet. De aandelen die zij zo in hun bezit hebben, geven recht op een derde van de te verdelen winst.

De resterende 50% van de aandelen van de NV Landbouwkrediet zijn in handen van de SAS Belgium CA, een vennootschap naar Frans recht. Deze aandelen geven recht op de helft van de stemrechten en twee derden van de te verdelen winst. Het aandeelhouderschap van Belgium CA is samengesteld als volgt: 45% is in handen van de "Caisse Régionale de Crédit Agricole Nord de France", 45% is in handen van de "Caisse Régionale de Crédit Agricole du Nord Est" en 10% is in handen van Crédit Agricole SA. De rekeningen van de dochtervennootschappen van de NV Landbouwkrediet, met inbegrip van Reagra, een Luxemburgse herverzekeringsmaatschappij, zijn opgenomen in de consolidatieperimeter van de Groep Landbouwkrediet, krachtens het Koninklijk Besluit van 23 september 1992 over de geconsolideerde jaarrekening van de kredietinstellingen. Dit is het geval voor Europabank sinds het boekjaar 2004, voor Keytrade Bank sinds september 2005 en voor Landbouwkrediet Verzekeringen sinds september 2007.

29

BESTUURSVERSLAG

BESTUURSVERSLAG

Lanbokas (BE)

45%

Federatie 50% van de Kassen van het 50% Landbouwkrediet (BE)

Agricaisse (BE)

10%

45%

Crédit Agricole Nord-Est (FR)

Crédit Agricole Nord de France (FR)

45%

45%

SAS Belgium CA (FR)

50%

50%

Landbouwkrediet NV

100%

100%

100%

Crédit Agricole SA (FR)

10%

De twee financieringsvehikels Crelan Finance en Crelan Overseas werden vereffend op beslissing van hun respectieve Buitengewone Algemene Vergaderingen, die gehouden werden op 15 februari 2007 voor Crelan Finance en op 4 oktober 2007 voor Crelan Overseas. Het schema hiervoor geeft een vereenvoudigd overzicht van de structuur van de Groep Landbouwkrediet. Hierin zijn de regionale coöperatieve vennootschappen en Reagra niet opgenomen.

lende fases. De laatste fase werd afgerond op 22 maart 2007, met de acquisitie van 1.297.768 aandelen van Keytrade Bank die de Bank nog niet in haar bezit had, waardoor ze haar participatie effectief op 100% bracht. De Groep Landbouwkrediet heeft een diepgaande reflectie gevoerd over de te volgen strategie inzake haar positionering als bankverzekeraar. De Raad van Bestuur van de Bank van 14 december 2006 heeft hieromtrent een beslissing genomen, wat geleid heeft tot een concreet re-

Aandeelhouderschap en groeistrategie In de lijn van de externe groeistrategie, die sinds 2003 gevoerd wordt dankzij de bereidheid van het Franse Crédit Agricole en de erkende Kassen Lanbokas en Agricaisse, vonden twee acquisities plaats, één in 2004 en één in 2005, die het Landbouwkrediet verbreed en verdiept hebben met zeer specifieke cliëntengroepen én met een specifieke financiële technologie inzake online beurs- en bankverrichtingen.

sultaat bestaande uit een combinatie van twee verschillende luiken. Ten eerste werd op 19 maart 2007 de NV Landbouwkrediet Verzekeringen opgericht, als volledige dochter van de Bank, met een kapitaal van 4.000.000 EUR en met als maatschappelijk doel de distributie van eigen schuldsaldoverzekeringen, hoofdzakelijk gelinkt aan woonkredieten. Vervolgens heeft de NV Landbouwkrediet Verzekeringen op 22 augustus 2007 een distributieakkoord gesloten met de NV AXA Belgium voor de verkoop van financiële verzekeringsproducten onder de naam Landbouwkrediet, via het commerciële netwerk van de Bank. Nadat op 15 mei 2007 de goedkeuring verkregen was van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen, is de verzekeringsmaatschappij met haar activiteit gestart op 3 september 2007. Het Landbouwkrediet heeft geen bijkantoren.

Europabank

30

Landbouwkrediet Verzekeringen

Keytrade Bank

Het Landbouwkrediet is in 2004 inderdaad voor 100% aandeelhouder geworden van Europabank en startte in 2005 ook de overname van Keytrade Bank, in verschil-

Alain Diéval, Voorzitter van de Raad van Bestuur van de NV Landbouwkrediet

31

BESTUURSVERSLAG

Corporate governance Raden van Bestuur en Directiecomités De Raad van Bestuur, met ongewijzigde samenstelling voor het jaar 2007, kwam zes keer samen in de loop van het voorbije jaar; in zijn schoot functioneren het Auditcomité, het Remuneratiecomité en het Strategisch Comité, dat de strategische krijtlijnen voor de Raad voorbereidt. Het Auditcomité is in 2007 vier keer samengekomen; de samenstelling blijft ongewijzigd voor 2007. Het Auditcomité wordt voorgezeten door de heer Fernand George en is verder samengesteld uit de heren Alain Diéval, Bernard Mary en Jean-Pierre Dubois; ook de heer Luc Versele woont de vergaderingen bij als uitgenodigd lid. De samenstelling van het Directiecomité van het Landbouwkrediet blijft ongewijzigd voor 2007; het wordt voorgezeten door de heer Luc Versele en is verder samengesteld uit de heren Rik Duyck, Patrick Lewahert en Tom Olinger. Bij Keytrade Bank heeft de Raad van Bestuur van 11 december 2006 het ontslag aanvaard van de heren JeanGuillaume Zurstrassen, José Zurstrassen en Grégoire de Streel uit hun functies van bestuurder en lid van het Directiecomité. Diezelfde Raad van Bestuur heeft, met ingang van 1 januari 2007, mevrouw Marie-Ange Marx en de heer Paul Van Diepen benoemd tot bestuurder en lid van het Directiecomité; de heer Thierry Ternier werd benoemd tot Voorzitter van het Directiecomité. Sindsdien is het Directiecomité van Keytrade Bank samengesteld uit de heer Thierry Ternier, Voorzitter, de heer Patrick Boulin, mevrouw Marie-Ange Marx en de heer Paul Van Diepen. Tijdens de zitting van 22 januari 2007 heeft de Raad van Bestuur het ontslag aanvaard van de heren André Van Moer en Bernard De Wit als be-

32

BESTUURSVERSLAG

stuurder en werd de heer Philippe de Cibeins benoemd tot bestuurder om het mandaat van de heer Bernard De Wit te voltooien. Bij Europabank heeft geen enkele wijziging plaatsgevonden in de Raad van Bestuur, noch in het Directiecomité, dat is samengesteld uit de heren Luk Oste, Voorzitter, Rudy Van Hecke, Luc De Wilde en Gérald Bogaert. Voor Landbouwkrediet Verzekeringen werden de leden van de Raad van Bestuur benoemd door de oprichters van de vennootschap, op datum van 19 maart 2007. De Raad van Bestuur wordt voorgezeten door de heer JeanPierre Dubois, met als leden de heren Luc Versele, Rik Duyck, Fernand George en mevrouw Martine Mannès. De Raad van Bestuur is drie keer samengekomen in de loop van het jaar 2007. De Raad van Bestuur van 16 april 2007 heeft de heer Rik Duyck benoemd tot Voorzitter van het Directiecomité en mevrouw Martine Mannès als lid van het Directiecomité. De Raad van Bestuur van 13 december 2007 heeft het ontslag van mevrouw Martine Mannès aanvaard uit haar functies van bestuurder en lid van het Directiecomité en heeft mevrouw Sigrid Van Geet benoemd als bestuurder en lid van het Directiecomité, om de mandaten van mevrouw Martine Mannès te voleindigen, met ingang op 3 september 2007.

Conform artikel 27§2 van de wet van 22 maart 1993 met betrekking tot het statuut en de controle van de kredietinstellingen en conform het reglement van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen ter zake, is de bank verplicht de externe functies uitgeoefend door haar bestuurders en effectieve leiders buiten de Groep Landbouwkrediet openbaar te maken. De Bank voldoet hieraan door publicatie op de internetsite van het Landbouwkrediet (www.landbouwkrediet.be).

College van commissarissen De rekeningen van de Groep Landbouwkrediet worden sinds 2005 gecontroleerd door de kabinetten Deloitte en KPMG, die een college vormen. Het kabinet Deloitte wordt vertegenwoordigd door de heer Bernard De Meulemeester en het kabinet KPMG door de heer Erik Clinck. Statutaire wijzigingen Tijdens de Buitengewone Algemene Vergaderingen van 11 en 12 december 2007, werden de statuten van de erkende Kassen, de CVBA Lanbokas en de SCRL Agricaisse, alsook van de acht regionale coöperatieve vennootschappen, gewijzigd, om er het onvoorwaardelijk recht in op te nemen voor de respectieve Raden van Bestuur om aanvragen tot terugbetaling van maatschappelijke aandelen vanwege de coöperatoren te weigeren. Op basis van deze aanpassing en in toepassing van de IAS-norm 32, kon het coöperatief kapitaal, bij het opmaken van de geconsolideerde balans op 31/12/2007, opgevoerd worden als een element van het eigen vermogen (equity) en niet langer als een onderdeel van de terugbetaalbare verplichtingen (liability). Deugdelijk bestuur De Bank heeft in de loop van het jaar 2007 een zeer grote aandacht besteed aan de voorbereiding van een memorandum van deugdelijk bestuur, aangepast aan haar omvang en haar risicostructuur en rekening houdend met de prudentiële verwachtingen van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen ter zake, verwoord in de circulaire van 30 maart 2007. Er werd veel aandacht besteed aan de aspecten van deugdelijk bestuur op het niveau van de Groep Landbouwkrediet.

De Raad van Bestuur van de NV Landbouwkrediet

33

BESTUURSVERSLAG

Risk management: Evolutie van de belangrijkste opdrachten Risk management De Groep Landbouwkrediet heeft in 2007 haar beleid van risk management voortgezet via de piramidale structuur van de comités Kredietrisico, Renterisico, Liquiditeitsrisico, Marktrisico en Operationeel Risico. Daarnaast werd ook aandacht besteed aan de coherentie van het risicobeleid binnen de Groep via het Comité Risico Filialen. Al deze comités rapporteren aan het Global Risk Comité, dat voorgezeten wordt door de Voorzitter van het Directiecomité van de Bank. Op reglementair vlak vond in 2007 een wijziging plaats. Het risk management van de Groep Landbouwkrediet, met als referentie-aandeelhouder het Franse Crédit Agricole, heeft in 2007 de Bazel II-richtlijnen en de nieuwe beschikkingen over de Europese controle-architectuur toegepast. Daardoor wordt het risk management voortaan niet enkel meer onderworpen aan de controle van de Belgische Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen of CBFA, die optreedt als "host regulator", maar ook aan de controle van de "Commission Bancaire française", of CBF, die optreedt als "home regulator". Kredietrisico Er werden in 2007 belangrijke middelen ingezet voor de ontwikkeling van expert- of statistische modellen die toegepast kunnen worden op de verschillende segmenten van de kredietportefeuille. De ontwikkelings- en validatiemethodologie van deze modellen werd voorgesteld aan het "Comité des Normes et Méthodes" van het Franse Crédit Agricole in Parijs en aan de twee regulatoren, de CBFA en de CBF. De evolutie naar de IRB-normen heeft geleid tot significante wijzigingen in de krediettoekennings- en krediet-

34

BESTUURSVERSLAG

verwerkingsprocessen. Er werd een nieuw kader van individuele limieten gecreëerd en het concept "default of payment " werd geïntegreerd in de verschillende kredietfilières. Er werden guidelines per bedrijfssector opgesteld, die een specifiek kader vastleggen voor het onderzoek van kredietaanvragen en de toekenningscriteria.

Dit Financieel Comité wordt voorgezeten door het lid van het Directiecomité dat verantwoordelijk is voor het financieel beleid en vergadert in aanwezigheid van de Voorzitter van het Directiecomité. Het strategisch ALCO-comité, dat behouden blijft, legt de grote lijnen vast van het ALM-beheer van de Bank.

De Groep Landbouwkrediet past voor de kredietrisicorapportering de standaard-benadering van Bazel II toe en alle entiteiten van de Groep gebruiken hetzelfde reportingsysteem "Corep". De Corep-rapportering wordt gecentraliseerd op het niveau van de Bank voor de verschillende rapporteringen, zowel op vennootschapsniveau als voor de geconsolideerde rapportering. Op die manier wordt de coherentie van de methodologie gegarandeerd en is het mogelijk om op elk moment een globaal en geconsolideerd zicht te hebben van de kredietrisicopositie van de Groep Landbouwkrediet.

De financiële portefeuille van de Bank werd gedeeltelijk herschikt om de opportuniteiten te kunnen grijpen die ontstaan zijn uit de recente evolutie op de financiële markten.

Rente, liquiditeits- en marktrisico 2007 werd getekend door de subprimecrisis. Dankzij de structuur van haar financiële portefeuille werd de Groep Landbouwkrediet niet rechtstreeks getroffen door deze crisis, maar ze heeft toch bepaalde neveneffecten moeten opvangen door een grotere volatiliteit die de financiële resultaten negatief beïnvloed heeft. Die resultaten zijn toch positief gebleven in alle componenten. Op het vlak van de liquiditeit is de Bank de crisis zonder problemen doorgekomen door zich verder te financieren op het voordeligste punt van de rentecurve. Er werd een nieuw model voor de opvolging van het liquiditeitsrisico op 2 jaar ingevoerd. Het Landbouwkrediet heeft geen enkele voorziening moeten aanleggen voor zijn financiële activa. Binnen de bank werd de opvolging van de verschillende financiële risico's geïntegreerd. Het Financieel Comité, dat eind 2007 opgericht werd, waakt over het beheer van de financiële portefeuille en van het ALM-beleid.

Binnen de dochterondernemingen gebeurt het risk management volgens dezelfde modellen als in 2006, met name een model van gap-analyse bij Europabank en een systeem van duration gap met limieten per type portefeuille bij Keytrade Bank. Alle entiteiten van de Groep zullen hetzelfde rapporteringmodel gebruiken voor de opvolging van het renterisico en de Bank staat in voor de consolidatie van de rapporteringen. Operationele risico's Het Comité Operationele Risico's staat in voor het beheer van de operationele risico's in de Bank. Hiervoor heeft de bank in 2005 en 2006 de door het Franse Crédit Agricole ontwikkelde tools Europa en Olimpia geïntegreerd. Zo beschikt de Bank over een gewogen inventaris van risico's verbonden met de verschillende geïdentificeerde processen en over een gegevensbank van alle operationele incidenten, waardoor een systematische trimestriële analyse gemaakt kan worden. Dankzij deze reporting konden in 2007 punctuele verbeteringen aan verschillende processen aangebracht worden en kon een systeem voor het verminderen van de operationele risico's binnen het agentennet verder uitgewerkt worden. Het Comité Operationele Risico's heeft de redactie ge-

coördineerd van een Beleid van Beheersing van Operationele Risico's, dat goedgekeurd werd door het Global Risk Comité. Belangrijk hierbij is dat aspecten van preventie en risico-reporting of reporting van operationele incidenten toegevoegd werden in de functiebeschrijvingen van medewerkers van de Bank die rechtstreeks betrokken zijn met de operationele risico's. De Risk Manager heeft, met de steun van Human Resources, specifieke opleidingen georganiseerd, waarbij de nadruk gelegd werd op het attent zijn voor operationele risico's en op de kwaliteit van de reporting in geval van incidenten. Het Business Continuity Plan van de Bank bereikte in 2007 een cruciale fase: de site van Gembloux werd volledig uitgerust en klaargemaakt als administratief en logistiek backup-centrum in geval van grote ramp. Europabank en Keytrade Bank hebben de tools Europa en Olimpia eind 2007 geïntegreerd. Integriteitsbeleid In de loop van het jaar 2007 heeft de bank een bijzondere aandacht besteed aan de beheersing van de reputatierisico's en aan de ontwikkeling van haar integriteitsbeleid, waarvan de activiteiten geleid werden door het Integriteitscomité. Dat comité is het voorbije jaar drie keer samengekomen, onder voorzitterschap van de Voorzitter van het Directiecomité. De functie van compliance werd herzien, op basis van de evolutie van de te beheersen risico's. Twee nieuwe compliance-domeinen werden geïdentificeerd door het Directiecomité, met name de deontologie inzake reclame en de deontologie van de verzekeringen. Binnen het Integriteitcomité werden twee nieuwe Local Compliance Officers benoemd, die verantwoordelijk zijn voor deze domeinen, in het kader van de uitvoering van het Tactisch Plan 2008.

Om de medewerkers van de Bank permanent te sensibiliseren voor het belang van een ethisch gedrag en voor de naleving van de wettelijke en reglementaire voorschriften inzake de strijd tegen het witwassen en de financiering van terrorisme werd een specifieke opleiding georganiseerd, door middel van een test met 25 vragen, die aan 650 personen voorgelegd werd en achteraf verbeterd en becommentarieerd werd. De nieuwe wettelijke beschikkingen over de indicatoren van ernstige en georganiseerde fiscale fraude, evenals de aspecten inzake het opsporen van gevallen van witwassen in het kader van de dematerialisatie van effecten aan toonder, werden geïntegreerd in de waakzaamheidinstructies, zowel voor de medewerkers van de eerste lijn als voor die van de tweede lijn. De tool voor automatische opsporing van atypische verrichtingen en preventie van witwassen, die eind 2006 in gebruik genomen werd, samen met Europabank en Keytrade Bank, werd uitgebreid. De controle van de verrichtingen op de effectenrekeningen werd toegevoegd en de drie entiteiten die het systeem gebruiken hebben Service Level Agreements ondertekend. Een speciaal daartoe opgerichte cel met drie deskundige medewerkers volgt de alarmberichten op die de tool genereert en tekent nieuwe opsporingsscenario's uit. Er werd een Gedragscode opgesteld voor de transacties op financiële instrumenten, die de leiders en de medewerkers uitvoeren voor eigen rekening. Deze Gedragscode werd goedgekeurd door het Directiecomité van 17 juli 2007 en door de Raden van Bestuur van de Bank (NV Landbouwkrediet en haar erkende Kassen) van september 2007. De Bank wou de nadruk leggen op het belang dat ze hecht aan de privacy van haar cliënteel door de publicatie op haar internetsite van nieuwe beschikkingen in het

Algemeen Reglement der Verrichtingen, die de bescherming van de privacy nog sterker garanderen. De Bank heeft belangrijke middelen ingezet inzake de juridische waakzaamheid om de implementatie in haar procedures te verzekeren van een hele reeks nieuwe wettelijke beschikkingen, waaronder beschikkingen over de gratis waarborgstelling, de niet-beslagbaarheid van de woning van zelfstandigen, het beheer van slapende tegoeden en het bankgeheim ten aanzien van de fiscus. In synergie met Europabank en Keytrade Bank heeft de bank de wettelijke beschikkingen geïmplementeerd, met betrekking tot de dematerialisatie van de effecten aan toonder, alsook de beschikkingen die voortvloeien uit de omzetting in het Belgisch recht van de Europese richtlijn MIFID, met validatie door de Compliance van het Beleid van Best Execution, van het Beleid van het beheer van belangenconflicten en van de behandeling van klachten van de cliënteel. Audit In een wereld die steeds sterker gesensibiliseerd wordt voor het beheer van de risico's, heeft het departement Audit de taak de interne controle te bevorderen en voortdurend toe te zien op de performantie en de effectieve toepassing van het bestaande controlesysteem. De taak van het departement Audit is te evalueren of de risico's die de Groep Landbouwkrediet loopt, adequaat geïdentificeerd, geanalyseerd en gedekt zijn. Het departement Audit van de Bank staat sinds 2006 in voor de audit van Keytrade Bank en zal in 2008 ook de audit uitvoeren voor Landbouwkrediet Verzekeringen; Europabank beschikt over haar eigen departement Audit. In de context van een aanpak "Risk Based Auditing" heeft het departement Audit van de bank in 2007, net zoals de voorgaande jaren, "het Audit Universum" aan-

35

BESTUURSVERSLAG

gepast. Er werden onder andere domeinen toegevoegd die voortvloeien uit nieuwe reglementeringen, zoals MIFID, de dematerialisatie of nog domeinen die verband houden met nieuwe activiteiten van de Groep, zoals de verzekeringen. In 2007 werd de methodologie van de risicoanalyse, die toegepast wordt op deze auditomgeving, verfijnd. Zo kon het departement een optimale jaar- en meerjarenplanning van de auditmissies uitwerken. De opdrachten van de interne audit die het voorbije jaar binnen de Bank uitgevoerd werden, hadden vooral betrekking op de compliance-domeinen, de ontwikkelingen in het kader van MIFID en de kredietprocessen. De zwakke punten die blootgelegd werden tijdens een interne audit hebben geleid tot acties voor verbetering. Dit alles werd regelmatig opgevolgd en gerapporteerd, zowel aan het Directiecomité als aan het Auditcomité. In de loop van 2007 kreeg het Auditcomité, dat vier keer samengekomen is, verschillende reportings over de organisatie en de naleving van het systeem van interne controle van de Bank en van de werking van de Audit.

36

BESTUURSVERSLAG

Wat betreft de inspectie van de agentschappen werd het systeem van risico-analyse in 2007 herzien, om de bezoeken voor controle van agentschappen te optimaliseren. Het hele agentennet wordt regelmatig gecontroleerd en via een opvolgingssysteem kunnen de vastgestelde anomalieën geregulariseerd worden.

Krachtlijnen en commercieel beleid Human Resources Het totaal aantal bezoldigde medewerkers van de Groep Landbouwkrediet bedraagt 951, waaronder er 570 voor het Landbouwkrediet werken, 4 voor de verzekeringsmaatschappij, 288 voor Europabank en 87 voor Keytrade Bank. Als bij het bezoldigd personeel in de verschillende entiteiten van de Groep de 795 medewerkers gevoegd worden die onder het statuut van gedelegeerd agent of als bezoldigde van een agent in een agentschap werken, dan bedraagt het totaal aantal medewerkers van de Groep Landbouwkrediet 1.746, dit is een stijging met 51 ten opzichte van eind 2006. De stijging is vooral opmerkelijk bij Keytrade Bank, met 19 medewerkers meer dan in 2006.

via interne mobiliteit, wat de medewerkers de mogelijkheid geeft te groeien en hun horizonten te verruimen. 2007 was ook het tweede jaar van de ontwikkelingscyclus voor de kaderleden, met specifieke opleidingen inzake communicatie, projectbeleid en perfectionering van persoonlijke managementvaardigheden. Op 25 oktober 2007 heeft de Bank een Collectieve Arbeidsovereenkomst ondertekend, volgens welke de medewerkers die vanaf 1 januari 2008 aangeworven worden, een systeem van groepsverzekering genieten met vaste bijdragen. Dit garandeert een betere beheersing van de kostenevolutie voor de Bank. Commercieel net Op 31 december 2007 telt de Groep Landbouwkrediet 286 agentschappen, dit zijn er 6 meer dan eind 2006.

In de loop van 2007 heeft de bank een tevredenheidsenquête georganiseerd bij haar medewerkers; de algemene waardering over "het werk binnen de Bank" kreeg een score "uitstekend".

Van de 251 agentschappen van het Landbouwkrediet, worden er 250 gerund door zelfstandige agenten. Een agentschap is verbonden aan de hoofdzetel in Brussel en wordt gerund door een bezoldigde.

Meer dan één op drie vacatures werd in 2007 opgevuld

Europabank beschikt over 35 agentschappen, gelegen in

37

BESTUURSVERSLAG

de stedelijke centra en allemaal gerund door bezoldigden. In 2007 heeft het Landbouwkrediet nieuwe agentschappen geopend in Verviers, Luik Mativa, Péruwelz, Haaltert, Brakel Centrum, Wichelen, Temse en Mol. Europabank heeft twee nieuwe agentschappen geopend in Doornik en Diest. De volledige activiteit van Keytrade Bank is toegespitst op onlineverrichtingen; Keytrade Bank beschikt dan ook niet over agentschappen. Nieuwe IT-ontwikkelingen De Bank heeft belangrijke inspanningen geleverd voor de ontwikkeling van reglementaire projecten, zoals MIFID, SEPA en Bazel II, waardoor zij heeft kunnen voldoen aan haar verplichtingen, binnen de deadlines, die door de controle-autoriteiten worden opgelegd. De nodige middelen en energie werden ook aangewend om de alternatieve distributiekanalen verder te ontwikkelen. Er zijn nu 99 selfbanks onder de merknaam Cash&More geïnstalleerd in en bij de agentschappen van het Landbouwkrediet, tegenover 62 eind 2006. Nog eens vier toestellen werden geplaatst in het kantorennet van Europabank. In 2007 werd 1,3% van de rekeninguittreksels afgeprint via de selfbank en 3 % van de overschrijvingen werd via dit kanaal uitgevoerd en dit terwijl de toestellen nog maar pas ter beschikking van de cliënten gesteld werden.

BESTUURSVERSLAG

maanden tijd een volledig nieuwe IT-tool ingevoerd. Tijdens het voorbije jaar werd het tweede informaticacentrum dat de rol van backup heeft, verhuisd. Daarmee voldoet de bank aan de reglementaire voorschriften inzake de minimumafstand ten opzichte van het hoofd ITcentrum. Deze verhuis verliep parallel met de outsourcing van het beheer van het telecommunicatienetwerk tussen de Zetel en de agentschappen. Op het vlak van het deugdelijk beleid voor IT werden de ITIL-processen (IT Infrastructure Library) verder doorgevoerd en er werd een prioritiseringstool in gebruik genomen, waarmee de projecten die IT-ontwikkelingen vereisen, gestuurd en opgevolgd kunnen worden Ten slotte werden de IT-vaardigheden gedurende het hele jaar ten dienste gesteld van projecten die de productiviteit van de Bank moeten verhogen, zowel voor het commerciële net als voor de administratieve diensten, zoals de backoffice. Zo werd meer in het bijzonder een nieuwe toepassing geïnstalleerd voor de front- en backoffice van de marktenzaal en werd de tweede fase van het project Portfolio afgerond, waardoor de klanten via Crelan-online een globaal overzicht van hun beleggingsportefeuille kunnen visualiseren. Grote projecten De invoering van het Bazel II-kader is een van de grootste reglementaire projecten waaraan veel energie besteed werd in het jaar 2007.

In de loop van het voorbije jaar steeg het aantal abonnementen voor de thuisbank Crelan-online nog met 25%. Eind 2007 werd meer dan 47% van alle overschrijvingen van de cliënten via deze weg uitgevoerd, dit is een stijging van 20%.

Een van de belangrijke pijlers van dit project regelt de berekening van de behoefte aan noodzakelijk eigen vermogen om de risico's van de Bank te dekken, vooral in functie van de kwaliteit van de tegenpartij.

De Groep Landbouwkrediet startte in 2007 de activiteit "Verzekeringen" op. Daartoe werd in minder dan 6

De Bank had zich als objectief gesteld om tegen 1 januari 2007 de aan te houden eigen middelen te berekenen vol-

38

gens de zogenaamde standaardmethode, dit wil zeggen de vereenvoudigde methode. De Bank heeft zich daaraan gehouden. Net zoals Europabank en Keytrade Bank trouwens. De Groep Landbouwkrediet heeft beslist om over te stappen op de IRB-aanpak of de Internal Rating Based Approach, tegen 1 januari 2009 voor de Bank en 1 januari 2010 voor de dochters. Om naar deze aanpak over te stappen moeten eigen modellen gebouwd worden die het mogelijk moeten maken om het kredietrisico te berekenen volgens drie parameters: de kans dat een debiteur in gebreke blijft voor een betaling in de loop van het komende jaar, het verlies voor de Bank indien dit zich werkelijk voordoet en het op dat moment niet-betaalde bedrag in hoofde van de debiteur. Het Risk Management heeft in 2007 een business plan voorbereid voor de ontwikkeling van deze modellen. De methodologie voor de realisatie ervan zal in 2008 ter goedkeuring voorgelegd worden aan de "home-controle", dit wil zeggen de "Commission Bancaire française". De Bank heeft naast het Bazel II-project nog een reeks andere kredietprojecten uitgevoerd. Zo werd het proces verbeterd voor de alimentatie en de raadpleging van de positieve risicocentrale, de agentschappen werden gesegmenteerd, alle types kredieten werden ingebracht in de volledig geautomatiseerde en geïntegreerde tool "Cadis" of "Credit Administration Integrated System" en ten slotte werd een nieuwe tool ontwikkeld, onder de naam Socrates, voor het meten en beheersen van de risico's verbonden aan kredieten voor KMO's. Voor MIFID hebben verschillende departementen van de Bank samengewerkt. De technische en reglementaire aanpassingen werden doorgevoerd en de systematisering van het opstellen van een beleggersprofiel voor alle cliën-

ten heeft geleid tot een onmiskenbare meerwaarde voor de relatie tussen de bank en haar spaarders.

MIFID (redactie van reglementaire beleidslijnen) en ten slotte SEPA.

Markante feiten in de verschillende entiteiten

SEPA (Single Euro Payment Area) was in 2007 het belangrijkste project op het vlak van nationale en internationale betalingen. Een van de aspecten van dit project was de creatie van een volledig nieuwe module voor het kaartenbeheer. De Bank heeft bovendien de circulaire cheque afgeschaft, die niet meer paste in de nieuwe Europese betaalruimte, en heeft haar tariferingsysteem aangepast in het kader van SEPA.

Sinds eind 2007 gebruiken de dochterondernemingen Europabank en Keytrade Bank ook de tools Europa en Olimpia, wat bijgedragen heeft tot de coherentie van het beheer van de operationele risico's binnen de Groep.

Landbouwkrediet Bank De opvallendste actie van de bank inzake interne groei buiten acquisities is de oprichting van de NV Landbouwkrediet Verzekeringen, waardoor de Bank zich als bankverzekeraar kan positioneren.

Synergieën De commerciële synergieën die tussen de verschillende entiteiten van de Groep opgezet werden in de loop van de jaren 2005 en 2006 werden voortgezet en versterkt. Zo kent de Bank samen met het Franse Crédit Agricole syndicated loans toe, de Bank verkoopt financiële producten uitgegeven door het Franse Crédit Agricole, de Bank commercialiseert leasings en bepaalde vormen van leningen op afbetaling van Europabank en, omgekeerd, verkoopt Europabank woonkredieten en Medium Term Notes van de Bank. Op het vlak van IT-synergieën heeft de Bank met het Franse Crédit Agricole een akkoord afgesloten om een aantal IT-investeringen gezamenlijk te realiseren. In een eerste fase gaat het hier hoofdzakelijk over softwarelicenties, die een belangrijke jaarlijkse kost vormen. Dankzij dit akkoord kan die kost jaarlijks met meer dan 30% verminderd worden Op het niveau van de Groep werden operationele synergieën opgezet, niet alleen door de implementatie van een gemeenschappelijke tool voor het opsporen van atypische verrichtingen van de cliënteel, maar ook voor het beheer van grote bancaire projecten. Het gaat hier om projecten zoals IAS/IFRS, Bazel II (door het invoeren van gemeenschappelijke tools voor risk management),

Voor de beleggingen heeft elke entiteit van de Groep in de hoedanigheid van broker voor beursverrichtingen, direct, online en geautomatiseerd toegang tot het platform van Keytrade Bank.

Het jaar 2007 werd bovendien gekenmerkt door het blijvende succes van het Fidelio-concept, dat in 2006 gelanceerd werd. Daardoor werden 13.000 nieuwe rekeningen geopend en steeg het aantal coöperatoren. Een andere belangrijke gebeurtenis was de afschaffing van de effecten aan toonder. Dankzij campagnes die gevoerd werden in de context van de dematerialisatie, werden 13.000 nieuwe effectenrekeningen geopend, waarop de papieren effecten geplaatst kunnen worden. De Bank heeft beslist om de rol van hoofd van de piramide op zich te nemen voor de uitgifte van haar eigen kasbons en achtergestelde certificaten. De productie van de woonkredieten steeg met 39,3% en de globale kredietportefeuille heeft een historisch record van 4,4 miljard EUR gehaald. Het Landbouwkrediet werd, net als haar sectorgenoten geconfronteerd met turbulente financiële markten, maar dankzij de voorzichtige selectiestrategie die de bank reeds enkele jaren voert, is zij niet rechtstreeks blootgesteld aan de subprimecrisis. Ten slotte werd het startschot gegeven voor een belangrijk project dat de duurzame en rendabele interne groei moet stimuleren, met name het project Middelgrote Ondernemingen. Het is de bedoeling om door te breken in deze sector, door op maat gesneden producten

39

BESTUURSVERSLAG

aan te bieden en een specifieke ondersteuning, door middel van gespecialiseerde businesscentra, die op strategische plaatsen opgericht worden. Keytrade bank Keytrade Bank heeft een uitstekend boekjaar 2007 gekend, met een fraaie vooruitgang van het aantal klanten (+12%) en van de klantendeposito's (+33%). Keytrade Bank is erin geslaagd een strategische wending te nemen met de uitbreiding van haar gamma producten en diensten.

BESTUURSVERSLAG

door een makelaarsnet. Deze nieuwe activiteit heeft echter geleid tot het boeken van belangrijke bijkomende waardecorrecties. Het beleid terzake zal dan ook in 2008 aangepast worden. De commerciële ontwikkeling ging verder met de opening van een kantoor in Wallonië, in Doornik en een kantoor in Vlaanderen, in Diest.

Keytrade Bank profileert zich inderdaad steeds meer als een financiële onlinesupermarkt, waard de klanten in enkele muisklikken de beste én goedkoopste financiële producten kunnen vinden.

Landbouwkrediet Verzekeringen Na haar oprichting op 19 maart 2007 en het verkrijgen van de goedkeuring van de CBFA op 15 mei 2007 is Landbouwkrediet Verzekeringen van start gegaan in september 2007, met een dubbele activiteit, enerzijds het aanbieden van schuldsaldoverzekeringen en anderzijds de verkoop van financiële verzekeringsproducten.

Keytrade Bank was al een grote naam voor onlinebeleggingsservice (beurs, bevek's,...) en is voortaan ook in trek bij nieuwe klanten die zich laten verleiden door het online bankaanbod met hoogrentende zicht-, spaar- en termijnrekeningen.

De schuldsaldoverzekeringen zijn eigen aan de maatschappij en grotendeels verbonden aan de toekenning van hypothecaire kredieten door de Bank. Ze worden volledig beheerd door een IT-systeem dat verbonden is met de IT-tools voor de kredieten van de Bank.

Onder de nieuwe producten die in 2007 gelanceerd werden, vinden we een uitgebreid aanbod aan financiële instrumenten, maar ook, voor een cliënteel dat minder happig is op risico's, een spaarverzekeringsproduct, een termijnrekening en een bijzonder aantrekkelijke zichtrekening.

Er werden verschillende innovatieve producten gelanceerd, waaronder een polis op twee hoofden, de Tandem, en aanvullende vergoedingen in een reeks van bijzondere omstandigheden, verbonden aan het overlijden of arbeidsonbekwaamheid van de verzekerden.

Europabank Het jaar 2007 werd voor Europabank vooral gekenmerkt door een sterke stijging van de cliëntendeposito's (+4,8%) en van de kredieten (+8,9%). Ook de kaartenactiviteit boekt een vooruitgang van 14%.

De financiële verzekeringsproducten die in 2007 toegespitst zijn op de producten tak 21, tak 23 en tak 26, worden, volgens een akkoord tussen Landbouwkrediet Verzekeringen en AXA, verkocht door het agentennet van de Bank, onder de merknaam Landbouwkrediet Verzekeringen.

Europabank heeft belangrijke middelen ingezet om haar specifieke klantenniche te laten groeien door middel van de krediettoekenning via internet, aangeboden

De maatschappij zal haar eerste boekjaar statutair afsluiten op 31/12/2008. De resultaten 2007 hebben de verwachtingen reeds overschreden, met 1.200 onder-

40

tekende schuldsaldopolissen en bijna 29.000.000 EUR omloop op de financiële verzekeringsproducten.

Geconsolideerde boekhoudkundige cijfers in IFRS Geconsolideerde balans De drukke commerciële en financiële activiteit van 2007 wordt weerspiegeld in een stijging van de leningen en vorderingen (+8%) en van de omloop deposito's van de cliënteel (+9,1%).

Het totaal van de activa bedraagt op 31 december 2007 7.502,4 miljoen EUR, dit is een stijging van 5,6% ten opzichte van eind 2006. De leningen en vorderingen vertegenwoordigen het grootste deel, met 71,9% van het totaal. De financiële portefeuille bedraagt 1.861,1 miljoen EUR

en stijgt met 4,9%. Hij vertegenwoordigt 24,8% van de totale activa. Deze portefeuille bestaat grotendeels uit voor verkoop beschikbare financiële activa (98,1%) en vervolgens uit financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden (1,9%). De Groep beschikt niet over beleggingen aangehouden tot hun vervaldatum. Binnen de vaste activa bevindt zich ook de waarde van de goodwill voor een bedrag van 112 miljoen EUR.

Activa (in miljoen EUR)

31/12/07

31/12/06

Evolutie

Interbancaire activa Financiële portefeuille Leningen en vorderingen (incl. financiële leases) Vaste activa Andere activa

51,7 1.861,1 5.395,1 133,3 61,1

44,4 1.775,0 4.996,0 135,5 152,7

+16,2% +4,9% +8,0% -1,6% -60,0%

Totaal Activa

7.502,4

7.103,6

+5,6%

Verplichtingen (in miljoen EUR)

31/12/07

31/12/06

Evolutie

Deposito's van de cliënteel Achtergestelde certificaten Interbancaire schulden Voorzieningen Andere passiva

5.761,5 211,2 806,9 4,9 195,8

5.282,5 240,4 747,3 5,1 340,4

+9,1% -12,1% +8,0% -4,9% -42,5%

Totaal verplichtingen

6.980,4

6.615,7

+5,5%

Totaal eigen vermogen, incl. coöperatief kapitaal

Totaal verplichtingen en eigen vermogen

Het totaal van de passiva bedraagt 6.890,4 miljoen EUR en is voor 85,6% samengesteld uit deposito's van de cliënteel en achtergestelde certificaten. De interbancaire schulden vormen de tweede bron van financiering met een totaal van 806,9 miljoen EUR, dit is 11,5% van de totale passiva. De tabel hiernaast geeft de evolutie 2007/2006 weer van de grote geconsolideerde posten van de activa, de verplichtingen en het eigen vermogen. Eigen vermogen In toepassing van de IFRS-normen en rekening houdend met een volledige consolidatie van Europabank, Keytrade Bank en Landbouwkrediet Verzekeringen, bedraagt het geconsolideerd eigen vermogen van de Groep Landbouwkrediet op 31 december 2007, 522,0 miljoen EUR, tegenover 487,9 miljoen EUR het jaar ervoor.

522,0

487,9

+7,0%

Het jaar 2007 werd op het niveau van de Bank gekenmerkt door de oprichting van de NV Landbouwkrediet Verzekeringen op 19 maart 2007, een volledige dochter van de bank, met een kapitaal van 4 miljoen EUR.

7.502,4

7.103,6

+5,6%

Het coöperatief kapitaal, dat op 31/12/2007 229,1 miljoen EUR bedraagt (tegenover 216,5 op 31/12/2006)

41

BESTUURSVERSLAG

BESTUURSVERSLAG

kon volgens de IAS-norm 32 ondergebracht worden bij het eigen vermogen, en niet meer bij de passiva, als op zicht terugbetaalbaar aandelenkapitaal. Dit kon gebeuren op basis van de wijziging van de statuten van de erkende Kassen CVBA Lanbokas en SCRL Agricaisse en van de acht regionale coöperatieve Kassen, waarbij een recht ingebouwd werd voor de Raad van Bestuur om de aanvragen tot terugbetaling van de maatschappelijke aandelen onvoorwaardelijk te weigeren.

Deze vooruitgang is vooral te danken aan een stijging van de netto rente-opbrengsten, die 70,3 % van het bankproduct uitmaken, ten opzichte van 69,5 % in 2006, en aan een forse daling van de waardeverminderingen op de kredietrisico's (-12,7 miljoen EUR ten opzichte van 31/12/2006). De bedrijfskosten bleven onder controle.

De solvabiliteitsratio bedraagt 11,9% tegenover 11,7% eind 2006.

Uitkering van de dividenden De Raden van Bestuur van de erkende Kassen zullen voorstellen om aan de coöperatoren een dividend uit te keren van 5% van het in maatschappelijke aandelen belegde kapitaal, voor een totaalbedrag van 11,11 miljoen EUR. Dit nettodividend vormt, mits naleving van de wettelijke voorwaarden, in de huidige rentecontext, een zeer mooie vergoeding voor dit soort belegging.

Geconsolideerd resultaat In toepassing van de IFRS-normen bedraagt het geconsolideerde nettoresultaat van de Groep Landbouwkrediet 60,2 miljoen EUR voor het boekjaar 2007, dit betekent een stijging van 15,7% ten opzichte van 2006.

Er zijn geen belangrijke evenementen gebeurd na de afsluiting van het boekjaar.

31.12.07 netto rente-opbrengsten overige netto-opbrengsten netto bankproduct bedrijfskosten, waarvan personeelskosten niet-geactiveerde provisie-baten andere bedrijfskosten afschrijvingen brutobedrijfsresultaat voorzieningen waardeverminderingen (impairment) resultaat voor belastingen belastingen nettoresultaat

42

evolutie

evolutie

(in miljoen EUR) (in miljoen EUR) (in miljoen EUR)

31.12.06

(in %)

170,9 72,1 243,0 -158,6 -64,4 -33,7 -53,2 -7,3 84,4 0,1 0,2 84,7 -24,5

165,4 72,7 238,1 -153,5 -61,1 -34,4 -52,8 -5,2 84,6 -0,8 -12,5 71,3 -19,3

+5,5 -0,6 +4,9 +5,1 +3,3 -0,7 +0,4 +2,1 -0,2 -0,9 +12,7 +13,4 +5,2

+3,3 -0,7 +2,1 +3,3 +5,4 -2,0 +0,7 +40,1 -0,2 --+18,7 +26,8

60,2

52,0

+8,2

+15,7

De nettowinst van het boekjaar 2007 in de NV Landbouwkrediet bedraagt 30,1 miljoen EUR. De Raad van Bestuur van de NV Landbouwkrediet zal voorstellen om een dividend van 28,58 miljoen EUR uit te keren aan de aandeelhouders. De winst in de NV Europabank bedraagt 16,1 miljoen EUR. De Raad van Bestuur van de NV Europabank zal voorstellen om een dividend van 12,92 miljoen EUR uit te keren aan de NV Landbouwkrediet. De winst in de NV Keytrade Bank bedraagt 16,6 miljoen EUR. De Raad van Bestuur van de NV Keytrade Bank zal voorstellen om een dividend van 13,24 miljoen EUR uit te keren aan de NV Landbouwkrediet. Het eerste boekjaar van de NV Landbouwkrediet Verzekeringen zal statutair afgesloten worden op 31/12/2008.

43

DUURZAME ONTWIKKELING

DUURZAME ONTWIKKELING

DUURZAME ONTWIKKELING

Het Landbouwkrediet is een coöperatieve bank en draagt dan ook een aantal belangrijke waarden hoog in het vaandel: duurzaamheid, solidariteit, teamspirit, luisterbereidheid, hartelijkheid, nabijheid en professionalisme. Die waarden wil de bank echt beleven en uitstralen op haar stakeholders. Het Landbouwkrediet is zich steeds bewust geweest van de rol die hij speelt in de maatschappij. De bank is er dan ook van overtuigd dat maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en succesvolle bedrijfsvoering samengaan. Het MVO is uitgegroeid van een filosofie en een waaier van uiteenlopende initiatieven tot een geïntegreerd beleid, waarvan de effecten voelbaar zijn op de bedrijfsvloer en in het dagdagelijkse leven. Het Landbouwkrediet heeft de drie kernbegrippen van het MVO - People, Planet, Profit - ingeschreven in zijn strategische beleidsassen. Het MVO-beleid van het Landbouwkrediet wordt toegepast ten opzichte van alle stakeholders: de cliënten, de medewerkers, de maatschappij en de aandeelhouders.

De cliënten Fidelio: een duurzame relatie In juni 2006 lanceerde het Landbouwkrediet het concept Fidelio, dat de duurzame relatie tussen de bank en haar coöperatoren onderstreept. Het Landbouwkrediet is immers een van de weinige Belgische banken die nog een echte coöperatieve verankering heeft. De bank besloot dan ook om dit aspect extra in de verf te zetten, onder de slogan "de bank met een hart voor u". Sindsdien is iedereen die op maatschappelijke aandelen van de

46

coöperatieve Kassen van het Landbouwkrediet heeft ingeschreven, automatisch "Fidelio-klant". Om te tonen dat het de bank menens is met de duurzame relatie wordt een korf van voordelen aangeboden aan de coöperatoren of Fidelio-klanten van de bank. Het Fidelio-concept werd in 2007 nog verder uitgebreid, onder meer met voordelen op duurzame producten.

Duurzame producten Meer dan de helft van de euro medium term notes waarop kon worden ingeschreven bij het Landbouwkrediet, werd gelanceerd onder het label "Crelan FairPlay". Dit label biedt de cliënten de waarborg dat hun kapitaal belegd wordt in waarden die beantwoorden aan strikte duurzaamheidscriteria. Daarnaast werden de 5 LIS-bevekcompartimenten van Crédit Agricole Luxembourg die in België in exclusiviteit worden gecommercialiseerd door het Landbouwkrediet, omgevormd in duurzame compartimenten. Beleggen in de vernieuwde LIS-compartimenten werd actief aangemoedigd. De bank lanceerde immers naar aanleiding van de omvorming in duurzame compartimenten, een techniek voor planmatig duurzaam beleggen : cliënten schrijven daarbij stelselmatig in op nieuwe deelbewijzen van de gekozen compartimenten aan de hand van een doorlopende opdracht. Zowel de Crelan Fair Play-producten als de LIS-compar-

timenten zijn door het Forum Ethibel gecertificeerd. Dit is een duidelijk bewijs van de onafhankelijke aanpak die achter deze producten schuilgaat. Dat duurzame beleggingen een belangrijke plaats innemen in het Landbouwkrediet-gamma, toonde de bank bv. ook nog in een opvallende personeelsadvertentie in een aantal grote dagbladen (o.m. in speciale katernen rond groene thema's).

Landbouwkrediet ook een nieuw initiatief dat helpt deze voetafdruk te neutraliseren. Het gaat hier om het project CompenCO2, het eerste Belgische NGO-fonds dat de kans biedt om het schadelijk effect van bv. vliegtuigreizen op het milieu te compenseren door een bedrag te storten dat wordt gebruikt voor milieuprojecten in ontwikkelingslanden.

Duurzame initiatieven Maar het Landbouwkrediet liet zijn betrokkenheid bij de toekomst van onze leefwereld en van onze planeet ook op andere manieren blijken. In de acties die het Landbouwkrediet op touw zette naar aanleiding van zijn 70ste verjaardag, vroeg de bank aan het WWF (World Wildlife Fund) een Panda-tombola te organiseren voor haar cliënten en steunde ze zo de activiteiten van deze toonaangevende organisatie voor natuurbehoud. In een klimaat waarin onze individuele ecologische voetafdruk steeds meer bespreekbaar wordt, steunde het

47

DUURZAME ONTWIKKELING

De medewerkers De medewerkers van het Landbouwkrediet voelen dat de waarden die de bank uitdraagt naar haar aandeelhouders en haar cliënten, geen holle begrippen zijn. De waarden worden echt beleefd en dus pikken de medewerkers die waarden ook zelf op, waardoor ook zij, als belangrijke ambassadeurs van de bank, ze op hun beurt verder kunnen uitdragen. De bank heeft een beleid uitgestippeld dat streeft naar een verhoogd welzijn op het werk. In dat kader werden verschillende initiatieven genomen, gaande van coaching en opleiding tot communicatie en evenementen. Evenementen Naar aanleiding van de 70ste verjaardag van de bank heeft de Directie op 29 september 2007 alle medewerkers van de bank uitgenodigd op het grote Verjaardagsfeest van het Landbouwkrediet. De Directie wou op die manier haar respect betuigen voor de medewerkers en hen bedanken voor de inspanningen die zij leveren voor het Landbouwkrediet. Het werd een van de grootste events uit de geschiedenis van het Landbouwkrediet, waar gezelligheid, vriendschap en hartelijkheid centraal stonden. Er werd een spektakel opgevoerd waarin sport en kunst elkaar omhelsden: de symbolische vertolking van het maatschappelijk engagement van het jarige Landbouwkrediet.

DUURZAME ONTWIKKELING

culturele, sociale en sportieve activiteiten; allemaal hebben ze tot doel het welzijn van de medewerkers te verbeteren en de relaties tussen de medewerkers te optimaliseren. In 2007 werd naar jaarlijkse gewoonte opnieuw de Veertiendaagse van de Gezondheid georganiseerd. Coaching en opleiding Het in 2006 opgestarte project Vivaldi werd in 2007 verder uitgewerkt. Vivaldi is de naam voor het HR-project dat streeft naar een opener bedrijfscultuur, een betere ontwikkeling van de competenties en verder doorgedreven coaching. In het kader van dit project werden een aantal concrete initiatieven genomen, die het voorbije jaar voortgezet werden: het vastleggen van individuele objectieven voor elk personeelslid van het Landbouwkrediet, het aanbieden van upward feedback, ontbijtvergaderingen met de Voorzitter van de bank, managementopleidingen, opleidingsprogramma's voor talentvolle jonge kaderleden, managersclubs,... In 2007 werd een Vivaldi-dag georganiseerd voor de directie Kredieten. Meer dan 100 medewerkers konden die dag brainstormen over verschillende thema's zoals: objectieven, doorgroeimogelijkheden, informatie, opleiding,...

Met het aanbod van sportieve activiteiten (b.v. deelname met 90 medewerkers aan de 20 km door Brussel) en culturele voordelen (zoals het cultureel bedrijfsabonnement) toont de Directie van de bank dat ze graag extra inspanningen wil doen voor het welzijn van de medewerkers.

Binnen het project Vivaldi wordt de nadruk gelegd op coaching, management en omkadering. Op die manier wil de bank enerzijds de teamspirit en de openheid bevorderen en anderzijds de efficiëntie van het werk verhogen. Het is een mooi voorbeeld van een win-win-relatie of hoe binnen het maatschappelijk verantwoord ondernemen de begrippen People en Profit hand in hand gaan.

Naast de evenementen die aangeboden worden door de Directie van de bank, worden ook een aantal initiatieven genomen door de personeelsleden zelf, via de vzw De Sociale Werken. De medewerkers krijgen een aanbod aan

Het Landbouwkrediet beschouwt de opleiding van de medewerkers al jaren als een van de prioriteiten binnen zijn HR-beleid en dat was het voorbije jaar niet anders. Naast de hierboven reeds vermelde coaching- en manage-

48

mentopleidingen, biedt de bank ook een waaier aan technische en bancaire opleidingen aan de medewerkers aan. Op die manier streeft de bank naar een verdere ontwikkeling van de competenties van elke medewerker.

maatregelen genomen om een oplossing te bieden voor de punten die slecht scoorden; zo zal er geïnvesteerd worden om de klimaatregeling in het gebouw van de hoofdzetel te optimaliseren.

Voor de medewerkers van het agentennet wordt een uitgebreid opleidingsprogramma en ook een efficiënte omkadering voorzien. De jonge agenten of vennoten krijgen, via de Young Bankers Club, specifieke begeleiding en coaching.

Communicatie Een goede communicatie is cruciaal voor een efficiënte werking van het bedrijf. Het Landbouwkrediet besteedt hieraan dan ook de nodige aandacht. Informatie over de grote projecten van de bank, de resultaten, maar ook over alle evenementen, sponsoring en initiatieven kunnen de medewerkers van de Groep Landbouwkrediet lezen in

Mobiliteit Om het gebruik van het openbaar vervoer te stimuleren, heeft het Landbouwkrediet, sinds 2005 een overeenkomst « derde betaler » gesloten met de NMBS. De factuur voor aflevering van treinkaarten komt zo rechtstreeks bij de bank. De interventie van de bank dekt 100% van de kostprijs van de treinkaart geldig voor een maand of van de prijs van een maandabonnement voor het gebruik van eender welk transportmiddel van het openbaar vervoer. Daarnaast kan het personeel van de bank kosteloos gebruik maken van een privé pendeldienst tussen de Zetel en het Zuidstation. En ten slotte werd ook een en ander op touw gezet om het personeel van de bank aan te sporen met de fiets naar het werk te komen: een overdekte fietsparking, een financiële tegemoetkoming, kleedkamers en douche...

het nieuwsmagazine "View". View bracht het voorbije jaar twee bijzondere edities uit: een in januari naar aanleiding van de start van het feestjaar "70 jaar Landbouwkrediet", met een overzicht van de geschiedenis van de bank, en een in oktober naar aanleiding van het grote Verjaardagsfeest van het Landbouwkrediet. Dagdagelijkse bancaire, technische, juridische en personeelsinformatie wordt ter beschikking gesteld via het intranet van de bank, Crelanet. In 2007 werd een volledig vernieuwde versie van Crelanet voor de medewerkers van de hoofdzetel opgestart; de

vernieuwde versie voor de agentschappen wordt klaargemaakt voor 2008. De Directie van de bank roept op regelmatige tijdstippen de medewerkers van de bank bijeen om hen tijdens informatievergaderingen op de hoogte te brengen van de resultaten van de bank, de grote projecten en de belangrijke strategische beleidslijnen. Ten slotte organiseert de HR-afdeling van de bank elk trimester informatievergaderingen voor alle managers van de bank.

Om een oplossing te zoeken voor het steeds toenemende file- en plaatsprobleem heeft het Landbouwkrediet eind 2007 een pilootproject gestart voor homeworking, teleworking en desksharing. Dit pilootproject zal in 2008 geëvalueerd worden. Tevredenheidsenquête In 2007 werd de tweejaarlijkse tevredenheidsenquête onder de personeelsleden van het Landbouwkrediet georganiseerd; de resultaten van de enquête werden bestudeerd en geanalyseerd. Er werden reeds concrete

49

DUURZAME ONTWIKKELING

De maatschappij Het Landbouwkrediet heeft als coöperatieve bank een belangrijke maatschappelijke rol te spelen en ze neemt die rol dan ook ter harte. De bank heeft een beleid van maatschappelijke duurzame ontwikkeling uitgestippeld. Uitgaande van haar verankering in het rurale milieu en haar roots in de landbouwwereld besteedt de bank een bijzondere aandacht aan landbouw, milieu, sociale projecten, cultuur en sport. Landbouw Het Landbouwkrediet werd in het jaar 1937 opgericht als het Nationaal Instituut voor Landbouwkrediet, met als opdracht de kredieten aan de landbouw met staatswaarborg te steunen en te ontwikkelen, en meer in het bijzonder om te voorzien in de financieringsbehoeften op korte en lange termijn van de landbouwers en de Belgische landbouwcoöperatieven. Vandaag, 70 jaar later, is het Landbouwkrediet uitgegroeid tot een universele bank die zich richt tot alle groepen van de bevolking. Toch wil het Landbouwkrediet een speciale aandacht blijven besteden aan zijn historische doelgroep. De bank is al jaren de belangrijkste partner van heel wat grote en kleinere landbouwbeurzen en evenementen verspreid over het hele land. Zo was het Landbouwkrediet in 2007 voor de 32ste keer hoofdsponsor van de beurs van Libramont en voor de 8ste keer van het Salon Agribex. Partner in wetenschappelijk onderzoek Het Landbouwkrediet vindt dat het zijn taak is om de landbouwsector te steunen, niet alleen door zijn aanwezigheid op alle belangrijke landbouwevenementen, maar ook door de bevordering van het wetenschappelijk en sociaal onderzoek van deze sector. De bank hoopt op die manier het imago van de sector een positieve impuls te bezorgen. De bank nam daartoe het voorbije jaar enkele opmerkelijke initiatieven.

Het eerste was de organisatie van een wetenschappelijk colloquium over de toekomst van de Belgische agribusiness. Tijdens dit colloquium werden innovatieve studies voorgesteld, uitgevoerd door de faculteiten bio-ingenieurswetenschappen van de universiteiten Gent en Gembloux. De bank reikte naar aanleiding van dit colloquium twee geldprijzen uit ter waarde van elk 25.000 euro, voor de ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek in de landbouwsector. Deze Prijs van het Landbouwkrediet wordt voortaan tweejaarlijks uitgereikt. Landbouwkrediet steunt ook een IWT-project (Innovatie door Wetenschap en Technologie) van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek dat de optimalisatie van de spuitapparatuur en -techniek in sierteeltgewassen voor ogen heeft. Doelstelling is een efficiëntere gewasbescherming en een bijdrage tot een duurzamere sierteelt. Met de studie over het vertrouwen van de landbouwers in hun sector, gaat het Landbouwkrediet verder in de ingeslagen richting. De Vertrouwensindex van het Landbouwkrediet was de allereerste studie waarin gepeild werd naar het vertrouwen van de actieve landbouwactoren, en dit zowel in Vlaanderen als in Wallonië. De studie bracht enkele belangrijke economische, financiële en sociale aspecten van de landbouwsector aan het licht. Er werd ook gepeild naar de investeringen in hernieuwbare energieprojecten. Op dat vlak is het opvallend dat 25% van de deelnemers aan de enquête in Vlaanderen hierin op lange termijn wil investeren. Gezien de relatief nieuwe investeringsmogelijkheden is dit een vrij hoog cijfer; dit doet veronderstellen dat nogal wat landbouwers hier positief tegenover staan. De interesse is in Wallonië nog groter dan in Vlaanderen: 1 landbouwer op de 3 geeft te kennen hierin binnen de 5 jaar te willen investeren. Uit de enquête blijkt ook dat overheidsinitiatieven die hernieuwbare energieproductie stimuleren als belangrijk worden ervaren en zij krijgen bovendien een positieve

beoordeling, wat een stimulans is voor de overheid om het beleid terzake verder te zetten. Het Landbouwkrediet volgt de landbouwsector op de voet; voor de toekomstige tendensen zal de evolutie van de Vertrouwensindex van het Landbouwkrediet een barometer vormen voor de sector en voor de socio-economische en politieke wereld. Hernieuwbare energie De trend naar hernieuwbare energie is belangrijk voor het milieu en biedt nieuwe mogelijkheden voor de sector. De bank heeft in de loop der jaren heel wat kennis en knowhow over de landbouwsector verzameld en ziet het dan ook als een belangrijke opdracht om die kennis met de sector te delen. Ook nu speelt ze een voortrekkersrol in de informatieverspreiding over hernieuwbare energie door de uitgifte van een folder voor de landbouwsector waarin de verschillende toepassingen van hernieuwbare energie op het land- en tuinbouwbedrijf worden toegelicht en getoetst op hun haalbaarheid. Tevens werd een mailbox 'bio-energie' gelanceerd om de geïnteresseerden een forum te bieden om van gedachten te wisselen over dit actuele thema. De bank financierde het voorbije jaar verschillende landbouwprojecten in dat domein, gaande van zonnepanelen, energiebesparende schermdoeken tot warmte krachtkoppelingsinstallaties voor serres, alsook een aantal biogasprojecten. Liefdadigheid Uitgaande van zijn coöperatieve waarden (duurzaamheid, solidariteit, teamspirit, luisterbereidheid, hartelijkheid, nabijheid en professionalisme) verleent het Landbouwkrediet zijn steun aan erkende Belgische organisaties of vzw's die dezelfde waarden onderschrijven als de bank. Zo heeft de bank in 2007 haar steun verleend (2.700 euro) aan het liefdadigheidswerk van "Accueil et Vie" (opvang- en huisves-

51

DUURZAME ONTWIKKELING

tingscentra voor mentaal gehandicapte volwassenen) en de Stichting Sint-Jan (verdediging van kansarmen). Het Landbouwkrediet, dat sterk verankerd is in het rurale milieu, steunt lokale organisaties of instellingen die met beperkte middelen streven naar betere levensomstandigheden van personen met een handicap, langdurig zieke personen of kansarmen. De bank heeft met haar bijdrage van 1.000 euro haar steun betuigd aan vzw Het Veer, een centrum voor kinderen en jongeren met ontwikkelingsproblemen. De bank benadrukt in haar liefdadigheidsbeleid ook de in-

DUURZAME ONTWIKKELING

tegratie in de buurt en heeft in die optiek het voorbije jaar 2.500 euro geschonken aan de vzw La Braise, een instelling die gelegen is in de buurt van de hoofdzetel in Anderlecht. La Braise richt zich in België op personen die op volwassen leeftijd het slachtoffer zijn geworden van een traumatisch hersenletsel, opgelopen ten gevolge van een verkeersongeval, een val, een agressie of een hersenbloeding. Een van de doelstellingen van het liefdadigheidsbeleid van het Landbouwkrediet is ook om de medewerkers te betrekken bij de projecten die de bank steunt en om zo het engagement van de medewerkers te verhogen. Met

die doelstelling voor ogen heeft de bank in 2007 voor het eerst deelgenomen aan de Bene-fiet(s)-tocht van München naar Brasschaat, onder peterschap van JeanMarie Pfaff. Een zestal medewerkers van de bank ondernamen de tocht voor het goede doel; het was voor hen een interessante, boeiende en leerrijke ervaring. Na afloop van de tocht heeft de bank alle deelnemers aan de tocht (zo'n 100 in het totaal) uitgenodigd op een "solidariteitsevent" op de hoofdzetel van de bank. Bij die gelegenheid werd de cheque van 2.500 euro, waarvan hierboven sprake, overhandigd aan de Voorzitter van de vzw La Braise. Zo konden de personen die zich voor dit project geëngageerd hadden, persoonlijk kennismaken met de stuwende krachten achter La Braise.

ma's om de verlichting van het hele gebouw onder de loep te nemen en te bestuderen in hoeverre het gebruik van alternatieve energieën, zoals warmtekrachtkoppeling en zonne-energie, mogelijk is. Het aantal uren dat de hoofdzetel dagelijks verlicht wordt, werd teruggeschroefd.

Ook de steun aan de vzw "Het Veer" ging gepaard met een persoonlijk engagement, dit keer niet van de medewerkers van de bank, maar wel van de renners van de ploeg Landbouwkrediet, die naar aanleiding van een wedstrijd veldrijden in Sint-Niklaas, de gemeente waar "Het Veer" gevestigd is, hun startgeld afstonden voor dit project en zo het door de bank geschonken bedrag verhoogden.

Galerie Dupuis In 2007 luidde de Galerie Dupuis van het Landbouwkrediet haar tiende cultureel seizoen in. Het cultuurbeleid van de bank is in al die jaren niet veranderd; de bank blijft haar oorspronkelijke filosofie trouw: met zijn mecenaat wil het Landbouwkrediet talentvolle kunstenaars de kans geven om hun werk te tonen aan het grote publiek én om, tijdens de voor hen georganiseerde vernissage, in contact te komen met andere artiesten.

Milieu Het Landbouwkrediet besteedt een grote aandacht aan de milieuproblematiek. Zo nam de bank al verschillende initiatieven rond energiesparen en mobiliteit. In 2007 heeft de bank een offerte gevraagd aan verschillende energieleveranciers. Dit was een goede gelegenheid om een "foto scan" van het Landbouwkrediet te doen en dus een doorlichting te maken om het potentieel aan energiebesparing van de bank in kaart te brengen. Zo was bijvoorbeeld een aanzienlijke energiebesparing mogelijk door de verlichting van de drankautomaten uit te schakelen. Verder vroeg het Landbouwkrediet aan verschillende fir-

52

Cultuur Het Landbouwkrediet heeft zich tot doel gesteld om jonge, ontluikende kunstenaars te steunen in hun ambities en richtte hiertoe in 1998 zijn eigen Galerie Dupuis op. Het voorbije jaar besliste de bank haar mecenaatsbeleid uit te breiden door steun aan enkele socio-culturele projecten.

met de mogelijkheid om van gedachten te wisselen met de kunstenaars. De bank vervult bij haar mecenaatsbeleid niet alleen een steunende en educatieve rol; ze koopt ook zelf regelmatig werken aan, waarmee de werkruimtes op de hoofdzetel verfraaid worden. Dit alles draagt bij tot een verhoogd welzijn op het werk. Het cultureel bedrijfsabonnement In 2007 besloot de bank om aan alle medewerkers van de Groep Landbouwkrediet een cultureel bedrijfsabonne-

ment aan te bieden, waardoor de medewerkers een heel seizoen lang verminderingen kunnen bekomen op culturele voorstellingen aangeboden door de Music Hall Group. CultuurInvest De bank werd het voorbije jaar ook partner van CultuurInvest, dat kapitaal ter beschikking stelt van de cultuur in onze samenleving en op die manier nieuwe perspectieven biedt aan beloftevolle cultuurondernemers uit de muziekindustrie, de musicalsector, het boekbedrijf en de multimediawereld.

De Galerie Dupuis zelf heeft uiteraard wel een evolutie doorgemaakt: de aarzelende, enthousiasmerende ontdekkingstocht is uitgegroeid tot een Galerie met naam en faam, waar kunstenaars met trots komen exposeren en kunstliefhebbers zich haasten om erbij te zijn. Allerhande artiesten kregen reeds de kans om hun werken te laten zien in de Galerie Dupuis: pottenbakkers, schilders, beeldhouwers, fotografen,… Deze tentoonstellingen vormen een tocht op zoek naar de emoties van de deelnemende artiesten. Ze verruimen de horizons. Voor de medewerkers van de bank worden geleide bezoeken georganiseerd in aanwezigheid van de artiesten,

53

DUURZAME ONTWIKKELING

Live Entertainment Foundation Met haar steun aan Live Entertainment Foundation (L.E.F.) wil de bank ook sociaal-culturele projecten een hart onder de riem steken. L.E.F. heeft zich als doel gesteld om cultuur toegankelijk te maken voor alle lagen van de bevolking en om talent van eigen bodem een kans te geven. Sport De sponsoring van de wielersport is voor het Landbouwkrediet de manier bij uitstek om de waarden waar de bank voor staat uit te dragen bij het grote publiek.

DUURZAME ONTWIKKELING

De bank wil via de wielersponsoring dus niet alleen haar naambekendheid verhogen, maar ook een betekenis geven aan wie Landbouwkrediet is door aansluiting te zoeken bij een sport waar waarden als professionalisme, teamspirit, doorzettingsvermogen en solidariteit terugkomen. Via haar partnership met het wielrennen wil de bank ook een sociale rol vervullen; ze wil namelijk de kans geven aan jonge Belgische renners om zich te ontplooien en te groeien in de sport.

Ook hier streeft de bank naar continuïteit en duurzaamheid: de bank is in het jaar 2000 in het wielrennen gestapt en heeft intussen een langetermijnrelatie met de ploeg en haar omkadering kunnen uitbouwen. Na de dopingperikelen die de voorbije jaren opgedoken zijn, heeft de bank haar ploeg niet in de steek gelaten, wel integendeel. Het Landbouwkrediet heeft zich tot doel gezet om mee te werken aan een beter imago van de wielersport, dankzij een gericht aanwervingsbeleid, een professionele omkadering van de renners en vooral ook dankzij de gedrevenheid, de eerlijkheid en de integriteit van de teammanager, Gérard Bulens. Een beleid dat ook het Waalse Gewest en de Britse wielerfederatie niet is ontgaan; zij hebben de opleiding van hun meest beloftevolle jongeren aan de ploeg Landbouwkrediet toevertrouwd. Het partnership met de wielersport biedt het Landbouwkrediet ook de kans om de relaties met zijn verschillende stakeholders te versterken. Zowel Fidelio-klanten, als aandeelhouders, als relaties en medewerkers kregen in de loop van het wielerseizoen de kans om een belangrijke wedstrijd op een unieke manier te beleven. De verschillende evenementen die georganiseerd werden naar aanleiding van onder meer de Ronde van Vlaanderen, de Ronde van het Waalse Gewest,... kenden een groot succes. In 2008 blijft het Landbouwkrediet hoofdsponsor van de ploeg die zijn naam draagt. Trouw aan de filosofie telt de ploeg terug een aantal jonge Belgische beloftevolle renners, die omkaderd worden door enkele blijvers met ervaring. De ploeg waagt zich met Rob Peeters ook in het veldrijden en trekt in 2008 met mountainbiker Filip Meirhaeghe en met 2 baanrenners naar de Olympische Spelen.

54

De aandeelhouders Het Landbouwkrediet telt twee grote aandeelhoudersgroepen: enerzijds de coöperatieve Kassen Lanbokas en Agricaisse, die ook wel de Belgische aandeelhouders genoemd worden, en anderzijds het Franse Crédit Agricole, met hoofdzakelijk de twee Regionale Grenskassen van Crédit Agricole: Crédit Agricole Nord de France en Crédit Agricole Nord Est, ook wel de Franse aandeelhouders genoemd. Met de Belgische aandeelhouders onderhoudt het Landbouwkrediet een duurzame relatie die ontstaan is in de jaren 1960, toen de bank een partnership sloot met de coöperatieve Kassen. De Kassen werden opgericht om enerzijds fondsen te verzamelen en anderzijds waarborgen te verstrekken voor landbouwers die zelf onvoldoende waarborgen konden bieden voor een lening. Reeds van bij de oprichting was er dus zowel een economische als een maatschappelijke functie. Toen het Landbouwkrediet in 1993 geprivatiseerd werd, waren de Kassen de eerste privé-aandeelhouders van de bank. Lanbokas en Agricaisse zijn de vaste waarden in het aandeelhouderschap van het Landbouwkrediet en zijn zelf de uitdragers van de coöperatieve waarden die de bank koestert.

De relaties tussen de aandeelhouders zijn dus gestoeld op dezelfde waarden van duurzaamheid. Het management van het Landbouwkrediet hecht een bijzonder belang aan een goede samenwerking met de aandeelhouders en er werden het voorbije jaar opnieuw een aantal initiatieven in die zin genomen. Zo werden de bestuurders van Lanbokas en Agricaisse het voorbije jaar uitgenodigd op een studiereis naar de streek van Crédit Agricole Nord Est. Omgekeerd kwamen weer enkele lokale Kassen van Crédit Agricole Nord Est en Crédit Agricole Nord de France op seminarie naar België. Ze werden telkens hartelijk ontvangen in de hoofdzetel van de bank. Dankzij dergelijke contacten groeit het wederzijdse respect en dat komt uiteraard ook de business ten goede.

Het Franse Crédit Agricole is het aandeelhouderschap van de bank komen versterken in het jaar 2003; sindsdien zijn de groei en bloei van het Landbouwkrediet in sterk stijgende lijn gegaan. De Franse Regionale Kassen van Crédit Agricole die al meer dan vier jaar aandeelhouder zijn van het Landbouwkrediet, hebben een coöperatieve structuur en onderschrijven zelf ook het model van duurzaam ondernemen. Het is dan ook niet te verwonderen dat zij deze filosofie ook wensen uit te dragen bij het Landbouwkrediet.

55

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

GECONSOLIDEERDE BALANS VOOR WINSTVERDELING

GECONSOLIDEERDE BALANS VOOR WINSTVERDELING

Activa (in EUR)

Boekjaar 2007

Boekjaar 2006

Verplichtingen (in EUR)

I.

Geldmiddelen en zichtrekeningen bij centrale banken

51.671.846,42

44.521.653,41

I.

II.

Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden

34.760.869,07

183.632.987,81

IV.

Voor verkoop beschikbare financiële activa

1.826.365.404,25

1.631.106.173,59

V.

Leningen en vorderingen (met inbegrip van financiële leases)

5.395.105.628,68

5.027.324.002,94

VII.

Derivaten gebruikt ter afdekking

20.551.719,75

33.846.730,50

VIII.

Wijzigingen in de reële waarde van de afgedekte posities bij reële-waardeafdekking van het renterisico van een portefeuille

- 14.172.464,98

2.909.692,32

21.272.586,67 21.272.586,67

20.800.604,97 20.800.604,97

112.039.041,81

114.691.588,63

48.613.770,37 722.210,18 47.891.560,19

39.143.908,90 347.198,21 38.796.710,69

6.154.716,84

5.636.237,82

7.502.363.118,88

7.103.613.580,89

X.

Materiële activa - Materiële vaste activa

XI.

Goodwill en andere immateriële activa

XIII.

Belastingvorderingen - Actuele belastingen - Uitgestelde belastingen

XIV.

Andere activa

Totaal Activa

De geconsolideerde jaarrekening 2007 van de Groep Landbouwkrediet omvat de federatie van kredietinstellingen, de regionale coöperatieve vennootschappen, de Federatie van de Kassen van het Landbouwkrediet en de dochterondernemingen Landbouwkrediet Verzekeringen, Europabank, Keytrade Bank en Reagra.

58

Boekjaar 2007

Boekjaar 2006

Deposito’s van centrale banken

2.359.843,69

178.600,87

II.

Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden

3.636.902,72

21.191.816,44

IV.

Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs - Deposito’s van - Kredietinstellingen - Andere instellingen dan kredietinstellingen - In schuldbewijzen belichaamde schulden met inbegrip van obligaties - Achtergestelde verplichtingen - Andere financiële verplichtingen

6.307.190.717,24 4.600.744.550,22 271.507.270,25 4.329.237.279,97 1.432.297.075,79 211.244.924,49 62.904.166,74

5.882.106.279,71 4.382.062.917,13 242.040.202,56 4.140.022.714,57 1.180.075.839,54 245.538.640,95 74.428.882,09

V.

Financiële verplichtingen verbonden aan overgedragen financiële activa

533.064.684,58

509.405.678,83

VI.

Derivaten gebruikt ter afdekking

21.519.084,64

52.025.088,02

VII.

Wijzigingen in de reële waarde van de afgedekte posities bij reële-waardeafdekking van het renterisico van een portefeuille

- 2.350.199,84

- 2.777.333,37

4.884.530,55

5.126.734,66

IX.

Voorzieningen

X.

Belastingverplichtingen - Actuele belastingen - Uitgestelde belastingen

53.480.502,98 7.426.849,64 46.053.653,34

47.887.495,60 3.712.061,24 44.175.434,36

XI.

Andere verplichtingen (met inbegrip van financiële leases)

56.613.254,69

100.588.158,61

XIII.

Aandelenkapitaal terugbetaalbaar op zicht

-

216.484.519,60

6.980.399.321,25

6.832.217.038,97

Totaal verplichtingen

59

GECONSOLIDEERDE BALANS VOOR WINSTVERDELING

Eigen vermogen en minderheidsbelang (in EUR)

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

Boekjaar 2007

Boekjaar 2006

Geconsolideerde winst- en verliesrekening (in EUR) vervolg II.

Administratiekosten - Personeelsuitgaven - Algemene en administratieve uitgaven

III.

Afschrijvingen - Materiële vaste activa - Immateriële activa (andere dan goodwill)

IV.

Voorzieningen

V.

Bijzondere waardeverminderingen - Leningen en vorderingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs (met inbegrip van financiële leases)

I.

Geplaatst kapitaal - Gestort kapitaal

290.664.232,44 290.664.232,44

61.583.113,42 61.583.113,42

IV.

Reserves uit herwaardering (waarderingsverschillen) - Reserve uit de herwaardering van de reële waarde van de voor verkoop beschikbare financiële activa

- 19.911.462,87

- 6.625.022,70

- 19.911.462,87

- 6.625.022,70

V.

Reserves (met inbegrip van ingehouden winsten)

191.022.541,32

164.407.273,94

VII.

Baten uit het lopende jaar

60.188.486,75

52.031.177,26

Totaal eigen vermogen en minderheidsbelang Totaal verplichtingen, minderheidsbelang en eigen vermogen

Geconsolideerde winst- en verliesrekening (in EUR) I.

Financiële en exploitatiebaten en –lasten - Nettorentebaten - Dividenden - Nettobaten uit provisies en vergoedingen - Gerealiseerde winsten en verliezen op financiële activa en verplichtingen die niet tegen reële waarde worden gewaardeerd in de winst- en verliesrekening - Winsten en verliezen op financiële activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden (netto) - Aanpassingen van de reële waarde bij de administratieve verwerking van afdekkingstransacties - Herwaarderingen van valutakoersverschillen - Winsten en verliezen op het niet langer opnemen van andere dan voor verkoop aangehouden activa - Andere netto-exploitatiebaten

521.963.797,63

271.396.541,92

7.502.363.118,88

7.103.613.580,89

Boekjaar 2007

Boekjaar 2006

209.252.808,61 170.868.210,15 762.252,16 9.994.026,28

203.633.366,10 165.393.546,60 821.791,86 6.549.937,14

- 1.279.244,17

1.266.647,51

9.101.398,08

11.875.323,42

419.801,76 - 55.692,23

89.426,23 46.569,46

542.796,04 18.899.260,54

- 56.174,85 17.646.298,73

Boekjaar 2007

Boekjaar 2006

- 117.555.545,33 - 64.370.060,98 - 53.185.484,35

- 113.889.191,64 - 61.054.681,91 - 52.834.509,73

- 7.268.282,57 - 3.350.360,22 - 3.917.922,35

- 5.187.802,33 - 3.188.862,47 - 1.998.939,86

70.651,92

- 752.799,25

172.633,42

- 12.499.184,15

172.633,42

- 12.499.184,15

-

30.495,98

84.672.266,05

71.334.884,71

- 24.483.779,30

- 19.303.707,45

Totale winst of verlies uit voortgezette bedrijfsactiviteiten na aftrek van belastingen en vóór minderheidsbelang

60.188.486,75

52.031.177,26

Nettowinst of -verlies

60.188.486,75

52.031.177,26

VIII.

Totale winst of verlies uit vaste activa en groepen activa die worden afgestoten, die worden geclassificeerd als aangehouden voor verkoop maar die niet in aanmerking komen als beëindigde bedrijfsactiviteiten

Totale winst of verlies uit voortgezette bedrijfsactiviteiten vóór aftrek van belastingen en minderheidsbelang IX.

Belastinglasten (winstbelasting) verbonden met de winst of het verlies uit voortgezette bedrijfsactiviteiten

De narratives kunnen opgevraagd worden bij het departement Institutionele en Interne Communicatie, via e-mail: [email protected]

60

61

VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN

VERSLAG VAN HET COLLEGE VAN COMMISSARISSEN

Verslag van het college van Commissarissen aan de Algemene Vergadering der Aandeelhouders van de Groep Landbouwkrediet over de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2007. Overeenkomstig de wettelijke bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van het mandaat van commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over de geconsolideerde jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermeldingen.

Verklaring over de geconsolideerde jaarrekening zonder voorbehoud Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening van de Groep Landbouwkrediet N.V. (“de vennootschap”) en haar dochterondernemingen (samen de “groep”) opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften. Deze geconsolideerde jaarrekening omvat de geconsolideerde balans op 31 december 2007, de geconsolideerde winst- en verliesrekening, het geconsolideerde mutatieoverzicht van het eigen vermogen en het geconsolideerde kasstroomoverzicht voor het boekjaar afgesloten op die datum, evenals een overzicht van de voornaamste gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Het geconsolideerde balanstotaal bedraagt EUR 7.502.363.118,88 en de geconsolideerde winst- en verliesrekening sluit af met een winst van het boekjaar van EUR 60.188.486,75.

62

Het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan. Deze verantwoordelijkheid omvat: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening die geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van fouten, bevat; het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels; en het maken van boekhoudkundige ramingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de Internationale Controlestandaarden, de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Overeenkomstig deze controlenormen, hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter verkrijging van controle-informatie over de in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De selectie van deze controlewerkzaamheden is afhankelijk van onze beoordeling welke een inschatting omvat van het risico dat de geconsolideerde jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van onze risico-inschatting houden wij rekening met de bestaande interne controle van de groep met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening ten einde in de gegeven omstandigheden de gepaste werkzaamheden te bepalen maar niet om een oordeel over de effectiviteit van de interne controle van de groep te geven. Wij hebben tevens de gegrondheid van de grondslagen voor financiële verslaggeving, de redelijkheid van de boekhoudkundige ramingen gemaakt door de vennootschap, alsook de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening als geheel beoordeeld. Ten slotte, hebben wij van het bestuursorgaan en van de verantwoordelijken van de vennootschap de voor onze controlewerk-

zaamheden vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie een redelijke basis vormt voor het uitbrengen van ons oordeel.

de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen:

Naar ons oordeel, geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2007 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand van de groep evenals van haar resultaten en kasstromen voor het boekjaar eindigend op die datum, in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechterlijke voorschriften.

Het jaarverslag over de geconsolideerde jaarrekening behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de groep wordt geconfronteerd, alsook van hun positie, hun voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op hun toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat.

Bijkomende vermelding

Antwerpen, 7 april 2008

Het opstellen en de inhoud van het jaarverslag over de geconsolideerde jaarrekening vallen onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan.

Het college van Commissarissen

Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermeldingen op te nemen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring over

KPMG Bedrijfsrevisoren vertegenwoordigd door Erik Clinck

Deloitte bedrijfsrevisoren vertegenwoordigd door Bernard De Meulemeester

63

RAAD VAN BESTUUR VAN DE NV LANDBOUWKREDIET

RAAD VAN BESTUUR VAN DE CVBA LANBOKAS

Voorzitter: Alain Diéval (*) (**)

Voorzitter: Benoemd door de Algemene Vergadering en de Raad van Bestuur van 25 augustus 2003

Ondervoorzitters: Jean-Pierre Champagne Fernand George (*) (***)

(*) (**) (***)

64

Benoemd door de Algemene Vergadering van 24 april 2002

Ondervoorzitter: Benoemd door de Algemene Vergadering en de Raad van Bestuur van 25 augustus 2003 Benoemd door de Algemene Vergadering en de Raad van Bestuur van 25 augustus 2003

Camiel Adriaens

Benoemd door de Algemene Vergadering van 21 april 2004

Bestuurders:

Bestuurders: Camiel Adriaens Paul Bernard Philippe de Cibeins Jean-Pierre Dubois (*) (**) Rik Duyck Patrick Hollander Robert Joly Jean-Pierre Laporte Patrick Lewahert Bernard Mary (*) (**) Tom Olinger Yves Panneels Luc Versele (*)

Fernand George

Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 augustus 2003 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 augustus 2003 Benoemd door de Algemene Vergadering van 26 april 2007 Benoemd door de Algemene Vergadering van 22 april 2004 Benoemd door de Algemene Vergadering van 27 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 27 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 27 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 augustus 2003 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 augustus 2003 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 augustus 2003 Benoemd door de Algemene Vergadering van 22 april 2004 Benoemd door de Algemene Vergadering van 27 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 augustus 2003

Eddy Baldewijns Yolande Bielaer Eric Boussery Paul Carpentier Annie Frison Xavier Gellynck Yves Panneels Hervé Stevens Ivo Van Vaerenbergh Clair Ysebaert

Benoemd door de Algemene Vergadering van 24 april 2002 Benoemd door de Algemene Vergadering van 27 april 2005 Benoemd door de Algemene Vergadering van 21 april 2004 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 21 april 2004 Benoemd door de Algemene Vergadering van 27 april 2005 Benoemd door de Algemene Vergadering van 25 april 2007

Leden van het Strategisch Comité (ex-Bureau) Leden van het Auditcomité Voorzitter van het Auditcomité

65

RAAD VAN BESTUUR VAN DE CVBA AGRICAISSE

Voorzitter: Jean-Pierre Dubois

Benoemd door de Raad van Bestuur van 24 april 2007

Ondervoorzitter: Jean-Pierre Champagne

Benoemd door de Raad van Bestuur van 23 juni 2003

Bestuurders: Benoît Bayenet René Bernaerdt Pierre Boucher Michel Cornélis Philippe Fontaine Robert Joly Michel Jourez René Ladouce Fernand Tasiaux Richard Vaneetvelde

66

Benoemd door de Algemene Vergadering van 26 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 26 april 2005 Benoemd door de Algemene Vergadering van 26 april 2005 Benoemd door de Algemene Vergadering van 20 april 2004 Benoemd door de Algemene Vergadering van 26 april 2005 Benoemd door de Algemene Vergadering van 22 april 2003 Benoemd door de Algemene Vergadering van 22 april 2003 Benoemd door de Algemene Vergadering van 26 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 26 april 2006 Benoemd door de Algemene Vergadering van 24 april 2007

67

Het jaarverslag van de Groep Landbouwkrediet wordt in het Nederlands en in het Frans uitgegeven. Het verslag werd gerealiseerd door het departement Institutionele en Interne Communicatie. Het verslag kan aangevraagd worden bij Peter Van Hout op het telefoonnummer 02/558.72.61 of via e-mail: [email protected] Voor alle bijkomende inlichtingen kunt u zich wenden tot Isabelle D’haeninck, verantwoordelijke Institutionele en Interne Communicatie 02/558.72.75 of [email protected] De foto’s voor het jaarverslag werden genomen door Luk Vander Plaetse, Merel ’t Hart en Edmond Waterplas. JNPrinting stond in voor het drukwerk.

68

Groep Landbouwkrediet Sylvain Dupuislaan 251 - 1070 Brussel Tel. 02/558.71.11 - Fax 02/558.76.33 E-mail: [email protected] - www.landbouwkrediet.be ISSN 1370-2653