JAARSTUKKEN Gemeente Oost Gelre

JAARSTUKKEN 2012 Gemeente Oost Gelre

Inhoud 1

Voorwoord

4

Jaarverslag

6

Inleiding

6

Financieel resultaat 2012

6

Resultaatbepaling

6

Bestemming resultaat

7

Analyse van het rekeningresultaat

7

Programma Programma 1 Wonen en Leven

12

Programma 2 Mens en samenleving

16

Programma 3 Werk en recreatie

20

Programma 4 Bestuur en dienstverlening

24

Programma 5 Bedrijfsvoering en financiën

26

Onvoorzien / incidentele lasten en baten

28

Paragrafen

29

Paragraaf 1 Weerstandsvermogen

29

Paragraaf 2 Verbonden partijen

34

Paragraaf 3 Bedrijfsvoering

37

Paragraaf 4 Financiering

43

Paragraaf 5 Onderhoud kapitaalgoederen

46

Paragraaf 6 Grondbeleid

50

Paragraaf 7 Lokale heffingen

53

2

Kerngegevens

56

3

Jaarrekening

58

Programmarekening over het jaar 2012

59

Balans per 31 december 2012

60

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

62

Toelichting per programma Programma 1 Wonen en leven

65

Programma 2 Mens en samenleving

66

Programma 3 Werk en recreatie

68

Programma 4 Bestuur en dienstverlening

70

Programma 5 Bedrijfsvoering en financiën

71

Begrotingsrechtmatigheid

74

Toelichting op de balans per 31 december

76

Vaste activa

76

Vlottende activa

80

Eigen vermogen

85

Voorzieningen

86

Vaste schulden met een looptijd langer dan 1 jaar

87

Jaarstukken 2012

Pagina 2 van 94

Vlottende passiva

87

Kortlopende schulden

87

Waarborgen en garanties

89

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

90

4

Controleverklaring

91

5

Bijlagen

92

Staat van reserves en voorzieningen

92

Toelichting reserves

93

SISA

94

Jaarstukken 2012

Pagina 3 van 94

Voorwoord Het jaar 2012 stond in het teken van de uitvoering van de takendiscussie. Voor een groot gedeelte is dit gerealiseerd. De bezuinigingen zijn en worden in goed overleg met de direct betrokkenen uitgevoerd. De inwoners ondervinden de gevolgen daarvan. Daarom zoeken we ook bewust hun inbreng bij de uitvoering, om te komen tot een zo breed mogelijk draagvlak. Een mooi voorbeeld daarvan is de bezuiniging op de afvalbakken, waar uiteindelijk een goed compromis gevonden is. Een positieve ontwikkeling is dat bezuinigingsmaatregelen in kansen worden omgezet. We kunnen nu toch een zwembad behouden, met dank aan vrijwilligers en ondernemers die zich hier vol overgave voor inzetten. Ook de exploitatie van onze nieuwe sporthal wordt voortgezet door sportverenigingen. De betrokkenheid van onze inwoners is groot is en de voorzieningen kunnen dank zij hun in stand worden gehouden. Een prachtig resultaat, waarmee we een aantrekkelijke gemeente blijven. Andere mooie resultaten zijn het Programma stad Groenlo, de voorbereidinig van de herinrichting van het dorpscentrum in Zieuwent, de reconstructie van Lievelde en het dorpsplein in Harreveld. Ook duurzaamheid staat op de agenda; we participeren in de AGEM, verlenen subsidie voor het isoleren van eigen woningen, er is een stimuleringsregeling duurzaam bouwen voor de bouwkavels van Flierbeek en de Woerd en in Lichtvoorde is een groengas-vulpunt gerealiseerd. Over 2012 hebben we een positief rekeningresultaat van € 4 miljoen. Dat geeft ons weer wat vet op de botten. De komende jaren komen de rijksbezuinigingen en decentrale transities als Jeugdzorg en Awbz op ons af. Dit zijn omvangrijke operaties die veel financiële onzekerheid met zich meebrengen. In dat licht is het goed dat onze reserve- en begrotingspositie goed is. Meer informatie over deze en andere onderwerpen vindt u terug in dit jaarverslag, opgedeeld in een Jaarverslag, overzicht van kerngegevens en de Jaarrekening. In het Jaarverslag leggen we uit wat we hebben gerealiseerd en welke onderdelen in het rekeningjaar van belang zijn geweest. De rapportage gaat in op de beleidsmatige keuzes en de mate waarin we die in 2012 hebben uitgevoerd. Met de Jaarrekening kunt u een verantwoord oordeel vormen over de financiële positie per 31 december 2012 en over de baten en lasten over 2012. Het is, vergeleken met het jaarverslag, een meer cijfermatige rapportage met toelichting. Maar ook een analyse van de afwijkingen van de jaarcijfers ten opzichte van de begroting en de rekeningcijfers van 2012. We hebben een overzicht opgenomen van de voornaamste afwijkingen ten opzichte van de begroting op programmaniveau. In de bijlagen staat de controleverklaring. Het verslag van onderzoek, vergezeld van het verslag van bevindingen, krijgt afzonderlijk. De jaarrekening is onderwerp van de accountantscontrole. Het jaarverslag wordt wel betrokken in de oordeelsvorming, maar is geen onderwerp van de accountantscontrole. Met plezier bieden wij u de verslaglegging 2012 van onze gemeente aan, waarmee wij verantwoording afleggen over het gevoerde beleid.

Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Oost Gelre,

Jan Dijkman Secretaris

Henk Heijman Burgemeester

Jaarstukken 2012

Pagina 4 van 94

Burgemeester Henk Heijman

“2012 heeft onze prioriteiten voor 2013 bepaald” In 2012 stonden onderwerpen als de economische crisis, de krimp, de ontwikkeling van het platteland en de decentralisatie van overheidstaken in de spotlights. Onderwerpen die volgens burgemeester Henk Heijman nu ook in Oost Gelre nadrukkelijk op de agenda staan: “2012 heeft duidelijk aangetoond hoe we er voor staan. Het is nu aan ons allen om de schouders er onder te zetten en het tij te keren. Dat is de opdracht die we vanuit 2012 meenemen naar 2013.” Keuzes maken Hij vindt niet dat we voor een voldongen feit staan als het gaat om zaken als krimp, vergrijzing of toenemende werkloosheid. “Ik ben er van overtuigd dat we invloed hebben op wat ons overkomt. Maar je moet daarin niet vasthouden aan gebaande paden, maar naar nieuwe wegen zoeken. De Achterhoek heeft veel creativiteit en innovatiekracht. Dat moeten we benutten om het tij te keren. Maar dan moeten we wel bereid zijn om keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen.” Steentje bijdragen Met dat laatste doelt de burgemeester op de veranderende rol van de overheid. Steeds meer taken worden teruggelegd bij de samenleving. “De bezuinigingen spelen daar een grote rol in. Maar ook los daarvan vind ik dat inwoners minder afhankelijk van de overheid moeten zijn.” Oost Gelre pakt dat volgens hem goed op. De voorbeelden ziet hij om zich heen, variërend van het beheer van een park door een buurtvereniging tot de privatisering van de sporthal en het zwembad. Maar ook de aanleg van wandel- en fietspaden in het buitengebied of de mantelzorg die in Oost Gelre op een hoog niveau staat. “We zijn samen verantwoordelijk voor de leefbaarheid in Oost Gelre. In mijn nieuwjaarstoespraak van 2013 heb ik de stelling neergelegd dat er nog best een tandje bij kan, zelfs moet. Daar moeten we allemaal ons steentje aan bijdragen. De resultaten van 2012 stemmen mij hoopvol dat we die uitdaging samen kunnen aangaan.” Samenwerking en dienstverlening De intergemeentelijke samenwerking -eerst met Berkelland en Winterswijk, later alleen met Winterswijk- is in 2012 niet van de grond gekomen. “Dat vond ik een gemiste kans, maar ook een gegeven waar we nu mee verder moeten. We gaan op zoek naar andere vormen van samenwerking, ook daarin zal de Strategiediscussie ons richting geven.” Dat geldt ook voor de discussie over de huisvesting, die vooral de tweede helft van 2012 beheerste. “Er is veel over gezegd en geschreven, de meningen zijn bekend. Ik wil hier wel stellen dat ik trots ben op alle ambtenaren, die in deze periode veel voor hun kiezen hebben gehad, maar steeds loyaal en met volle inzet hun werk hebben gedaan en in goede interactie met onze inwoners mooie resultaten hebben geboekt.” Resultaat Met die resultaten doelt Henk Heijman op de vele projecten die in 2012 zijn afgerond of in gang gezet. Volgens hem hebben we in 2012 de bezuinigingen op een goede manier doorgevoerd. Desondanks is er nog veel gedaan. De start van het project Stad Groenlo, veel activiteiten inde kleine kernen, zoals herinrichting van dorpscentra en verbouw van dorpshuizen. Met de oprichting van de AGEM maken we flinke stappen in het realiseren van een duurzame Achterhoek. “We eindigen 2012 met een positief rekeningresultaat van 4 miljoen euro. Maar laten we ons niet rijk rekenen, er komt nog veel op ons af, van verdere rijksbezuinigingen tot het doorvoeren van de transities. We mogen met een goed gevoel terugkijken op 2012. Maar dat is geen reden om achterover te leunen. 2012 heeft ons de prioriteiten voor 2013 duidelijk gemaakt. Vanuit de raad is de eerste aanzet gegeven voor een brede strategiediscussie met de raad, met de inwoners en maatschappelijke organisaties. Ik verwacht daar veel van als het gaat om het geven van richting aan de keuzes die we met elkaar moeten maken in 2013 en de jaren erna.”

Jaarstukken 2012

Pagina 5 van 94

1. Jaarverslag Inleiding Naast het financieel resultaat en een overzicht van de financiële afwijkingen op hoofdlijnen hebben wij in het jaarverslag een programmaverantwoording opgenomen die qua systematiek overeenkomt met de programmabegroting. Tenslotte hebben wij de verplichte paragrafen opgenomen, waarbij we inzicht geven in de realisatiecijfers van de betreffende onderdelen. Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) De jaarstukken van provincies en gemeenten moeten wij conform het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) opmaken. De inrichting van de begroting en daarmee ook van de jaarstukken wordt ook beïnvloed door wat er in de gemeentelijke verordeningen is vastgelegd. Zo zijn regels voor waardering en afschrijving van activa alsmede de nota reserves en voorzieningen vastgesteld. Rechtmatigheid baten, lasten en balansmutaties De accountant spreekt een expliciet oordeel uit over de rechtmatige totstandkoming van de in de jaarrekening opgenomen baten, lasten en balansmutaties. U vindt dit oordeel in onderdeel 4: Controleverklaring op pagina 91. Financieel resultaat 2012 Het jaar 2012 heeft geleid tot een voordelig jaarrekeningresultaat van € 4.087.410. Resultaatbepaling De rekeninguitkomst wordt gesplitst in een saldo voor bestemming (excl. mutaties reserves) en een saldo na bestemming (incl. mutaties reserves). Totaal lasten voor resultaatbestemming Totaal baten voor resultaatbestemming Voordelig saldo voor bestemming Mutaties in de reserves Financieel resultaat na bestemming 2012

€ 59.176.838 € 63.372.231 € 4.195.393 € 107.983-/€ 4.087.410

Wethouder Hoijtink informeert belangstellenden over het Programma Stad Groenlo

Jaarstukken 2012

Pagina 6 van 94

Bestemming resultaat Het BBV (Besluit, begroting en verantwoording) schrijft voor dat een besluit door de raad moet worden genomen als een onttrekking of een toevoeging aan de reserve plaatsvindt. Besluiten inzake mutaties die betrekking hebben op het dienstjaar moeten voor 31 december worden genomen. In de praktijk komt het voor dat deze mutaties tot uitdrukking komen na 31 december 2012. Wij stellen voor het positieve rekeningresultaat ad. € 4087.410 als volgt te bestemmen: Rekeningresultaat

€ 4.087.410

Onttrekkingen: Impuls Brede Scholen combinatiefuncties buurtsportcoaches Transitiekosten decentralisatie Jeugdzorg Transitiekosten decentralisatie Awbz Transitiekosten RUD (omgevingsdienst Achterhoek) Computeropleidingen Instructiefilms B&W adviezen Gemeentelijk kunstbeleid Dotatie reserve investeringsfonds Groenlo Dotatie reserve grondexploitatie Dotatie voorziening personeel Openbare verlichting Ontwikkelingsvisie Vragender

€ € € € € € € € € € € €

107.891 24.737 140.366 22.785 24.300 7.000 7.355 202.000 646.274 100.000 50.000 30.000 € 1.362.708 € 2.724.702

Toevoegingen Onttrekking uit reserve frictiekosten vanwege heroverwegingen 2011 - 2014

€ 133.327+ € 2.858.029

Het restant van het positieve rekeningresultaat € 2.858.029 stellen wij voor om ten gunste te brengen aan de vrij besteedbare reserve. De verwachting is dat voor de reserve frictiekosten € 2.000.000 benodigd zal zijn. De reserve was oorspronkelijk € 2.500.000. Om die reden stellen wij voor om de reserve frictiekosten met € 500.000 in mindering brengen en dit toe te voegen aan de belegde reserve.

Analyse van het rekeningresultaat In het onderstaande overzicht hebben wij een vergelijking gemaakt met de programmabegroting 2012 (inclusief nieuw beleid en het dekkingsplan). Door een verbeterd inzicht in de kosten van de diverse producten ontstaan er minder verschillen tussen de producten onderling. In het onderstaande overzicht worden de resultaten per programma weergegeven: Programma Wonen en leven Mens en samenleving Werk en recreatie Bestuur en dienstverlening Bedrijfsvoering en financiën Resultaat

Begroting saldo in € 7.458.71610.349.2535.194.4066.287.90129.290.276 0

Jaarstukken 2012

Rekeningsaldo in € 7.985.1259.885.1955.038.1366.345.55433.341.420 4.087.410

Afwijking Voordeel / nadeel N 526.409 V 464.058 V 156.270 N 57.653 V 4.051.144 V 4.087.410

Pagina 7 van 94

De belangrijkste afwijkingen die hebben geleid tot het positieve rekeningresultaat betreffen: Programma 1 Wonen en leven Lagere kapitaallasten van wegen doordat niet alle investeringen zijn uitgevoerd zoals ze gepland zijn. Ook zijn er minder rentelasten omdat er geen geldleningen zijn aangetrokken. Voor rioleringswerken geldt hetzelfde, alleen dit voordeel valt weg door de hogere dotatie aan de reserve. De complexen Gebr. Ketteringstraat, Vragender en Nieuwe Maat zijn in 2012 afgesloten, wat per saldo een voordelig resultaat heeft opgeleverd van € 466.644, het voorstel is om dit bij resultaatsbestemming toe te voegen aan de reserve grondexploitatie. Niet alle rente van de grondexploitatie is toegerekend, dit leidt tot een nadeel van € 69.042. Een voordeel op het product stads- en dorpsvernieuwing door een gedeeltelijke vrijval van de Stimuleringsregeling Goedkope Woningbouw. Het voorstel is om dit bij resultaatsbestemming toe te voegen aan de reserve investeringsfonds Groenlo. De Ruimte voor Ruimte regeling is afgerond, waarbij de voorziening vrijvalt. Het voorstel is om dit bij resultaatsbestemming toe te voegen aan de reserve grondexploitatie. Minder bouwactiviteiten dus minder bouwleges Verstrekte planschadevergoedingen in 2012. Vanaf 2012 worden geen uren meer geschreven op investeringsprojecten wat in het huidige jaar een nadeel oplevert, maar de komende jaren een voordeel, door structureel minder kapitaallasten. In het bestemmingsresultaat 2011 is bepaald dat € 1.000.000 gereserveerd wordt voor Programma Stad Groenlo. Dit is toegevoegd aan de bestemmingsreserve. In 2012 zijn deze middelen nog niet besteed en vindt geen onttrekking uit deze reservering plaats. Hierdoor ontstaat een ‘nadeel’ op het product 980 Mutaties reserves. Subtotaal Overig Totaal

Resultaat V €

256.000

V

€

398.000

V

€

202.000

V

€

180.000

N N N

€ € €

90.000 37.000 250.000

N

€

1.000.000

N N N

€ € €

341.000 185.000 526.000

Minder bouwactiviteiten, dus minder bouwleges in 2012

Jaarstukken 2012

Pagina 8 van 94

Programma 2 Mens en samenleving Vormings-en ontwikkelingswerk: de meerkosten van de muziekschool worden veroorzaakt door het voorschot re-integratie- en frictiekosten. Multifunctionele accommodaties: ontvangen provinciale subsidie voor de realisatie van een solardak. Minder aanvragen van de bijzondere bijstand door ‘strenger aan de poort’ en een actief invorderingsbeleid hebben tot minder lasten geleid. Een bijdrage aan de reorganisatie van de werkvoorziening Hameland zoals vermeld bij de tweede bestuursrapportage. Een gedeelte van deze bijdrage was al gereserveerd bij de resultaatbestemming van 2011. Sociaal cultureel werk: normale aanpassingen als onderhoud en vervanging van inventaris zijn achterwege gelaten in verband met het onderzoek naar privatisering van het cultureel centrum. Maatschappelijke begeleiding en advies: voor het ouderenwerk was er een bezuinigingsopdracht van € 50.000. Deze is gerealiseerd door de externe inhuur van het ouderenadvieswerk te beëindigen en binnen het zorgloket een van de consulenten de functie van ouderenadviseur uit te laten voeren. De bezuinigingsopdracht voor het AMW, € 23.542, is gehaald door de inzet van het AMW te beperken tot mensen die kinderen opvoeden en cliënten van het zorgnetwerk. De beschikbare gelden voor de uitvoering van de nieuwe Wmo functie begeleiding zijn door het controversieel verklaren van de benodigde wetswijziging na de val van het kabinet niet geheel uitgegeven. De niet bestede gelden zullen bij het voorstel tot resultaatsbestemming overgeheveld worden naar 2013 omdat verdere voorbereiding verwacht wordt. Voor het eerst blijven de Wmo uitgaven (hulp bij het huishouden en subsidies) binnen de beschikbare rijksmiddelen. Sinds 1 juli 2012 zijn alle aanvragers die hulp bij het huishouden (Hbh) ontvangen, onder de gewijzigde indicatiecriteria gebracht. Dit heeft voor veel aanvragers geleid tot een lager zorgniveau én vermindering van het te verlenen aantal zorguren. Daarnaast wordt bij de verlening van Hbh steeds meer ingezet op verstrekking van een persoonsgebonden budget. Per 1 juni 2012 is de nieuwe "Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning" in werking getreden. Door het hanteren van strengere indicatiecriteria, het algemeen gebruikelijk verklaren van een aantal voorzieningen én het opleggen van eigen bijdragen, is de verstrekking van het aantal voorzieningen gedaald. Dit heeft ook geleid tot een vermindering van de uitgaven. De hogere opbrengsten zijn met name een gevolg van de door het CAK opgelegde hogere eigen bijdragen (door verlegging van het z.g. peiljaar door de belastingdienst). Hogere algemene uitkering voor Wmo. De reservering van het participatiebudget in 2011 is achteraf niet nodig gebleken waardoor dit tot een incidentele bate heeft geleid. De subsidieverlening aan de peuterspeelzaal is voor 2011 lager uitgevallen en ontvangen in 2012. Openbare gezondheidszorg: het project ambulante verslavingszorg is in 2011 beëindigd en daarom zijn er geen kosten meer gemaakt. Daarnaast zijn nog subsidies ontvangen voor een tweetal projecten. Subtotaal Overig Totaal

Jaarstukken 2012

Resultaat N €

30.000

V

€

143.000

V

€

273.000

N

€

967.000

V

€

85.000

V

€

63.000

V

€

173.000

V

€

110.000

V V

€ €

196.000 438.000

V €

53.000

V

€

50.000

V N V

€ € €

587.000 123.000 464.000

Pagina 9 van 94

Programma 3 Werk en recreatie Lagere kapitaallasten doordat nog niet alle investeringen op het gebied van onderwijs zijn uitgevoerd. Overig Totaal

Resultaat V €

Programma 4 Bestuur en dienstverlening Lagere rekenrente en aanpassing van sterftetabellen hebben tot een hogere dotatie aan de voorziening van wethouderspensioenen geleid. Het project dienstverlening heeft minder aandacht gekregen vanwege het onderzoek naar mogelijkheden van de verbouw van het gemeentehuis. De bezuinigingstaakstelling bij de regionalisering van de brandweer is niet gehaald. Dit wordt verder toegelicht in de paragraaf verbonden partijen. Het nadeel wordt voor een gedeelte gecompenseerd doordat niet alle regionale rampbestrijdingsoefeningen zijn doorgegaan en deels door de VNOG zijn betaald. De afdrachten van rijbewijzen en reisdocumenten varieert jaarlijks, maar is achteraf toch te hoog ingeschat. Subtotaal Overig Totaal

Resultaat N €

Programma 5 Bedrijfsvoering en financiën Hogere algemene uitkering door afrekeningen uit voorgaande jaren, verhoging van de uitkeringsfactor en aanpassing van diverse maatstaven en bedrag per maatstaf. Door een extern adviesbureau is het mengpercentage van het btw compensatiefonds herrekend en heeft dit tot een teruggave geleid. Dividend van de BNG is gedaald. Dit is onder andere toe te schrijven aan de bankencrisis en de gewijzigde verplichte omvang van het vermogen van de bank. Het rente-omslagpercentage is voor 2012 berekend voor 4%, door het niet aantrekken van geldleningen en een geringe leningenportefeuille ontstaat een positief financieringsresultaat. Meer ontvangen rentebaten door de teruggaven van de omzetbelasting. De bespaarde rente van de bestemmingsreserves heeft tot een voordeel geleid. De rentetoevoeging- en onttrekking vindt plaats via functie 980 Mutatie reserves. De voorstellen tot bestemming van jaarrekeningresultaat 2011 worden binnen programma 5 verantwoord, de daadwerkelijke bestedingen en onttrekkingen via de reserve worden verantwoord op het desbetreffende programma. Het geprognotiseerde resultaat van de tweede bestuursrapportage en posten voor onvoorzien worden op het product Algemene baten en lasten begroot. Niet volledig uitgevoerde investeringen waarvan de dekking uit de reserves komt, ontstaat een nadeel op functie 980 Mutaties reserves en een voordeel op het product waar de lasten zijn geraamd (in dit geval automatisering). Subtotaal Overig Totaal

Resultaat V €

Jaarstukken 2012

V V

€ €

154.000 2.000 156.000

220.000

V

€

110.000

N

€

31.000

V

€

40.000

N V N

€ € €

101.000 43.000 58.000

600.000

V

€

218.000

N

€

45.000

V

€

130.000

V V

€ €

24.000 367.000

V

€

1.491.000

V

€

1.338.000

N

€

145.000

V € V € V €

3.978.000 73.000 4.051.000

Pagina 10 van 94

Wethouder Vincent van Uem kijkt terug op 2012 “2012 was het jaar van delen van successen” Wethouder Vincent van Uem heeft Ruimtelijke Ontwikkeling in zijn portefeuille, maar wil de successen daarin vooral graag delen met anderen. “In de openbare ruimte hebben we in 2012 best wel veel gedaan. Maar met ‘we’ bedoel ik niet alleen de gemeente. Juist in 2012 hebben we gezien hoe mensen hun verantwoordelijkheid nemen en zelf de handen uit de mouwen steken.” Mooie projecten in 2012 Vincent van Uem heeft veel mooie projecten tot stand zien komen in 2012. De omgeving van ’t Hof, de herinrichting van de omgeving van het sportcomplex in combinatie met het Wentholtpark in Lichtenvoorde, het dorpsplein in Harreveld en de verbouw van het Dorpshuis, de reconstructie van Lievelde, het bouwplan Eschrand in Vragender, de invulling voor het plan De Gracht in Groenlo of het inrichtingsplan voor Zieuwent. Maar ook de herinrichting van het gebied Markt tot Boompjeswal of de verbreding van de gracht. Mooie projecten die in 2012 in gang zijn gezet en waarvan een deel in 2013 wordt afgerond. “Het zijn projecten waarin vooral heel veel initiatief is uitgegaan van inwoners, van ontwikkelaars. Mensen die zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun leefomgeving. Zij mogen aanspraak maken op het succes, ik ben blij dat ik ze als portefeuillehouder mag faciliteren.” Successen delen motiveert Wethouder van Uem licht het toe aan de hand van het plan Eschrand in Vragender. Voor veel ontwikkelingen is de gemeente afhankelijk van private partijen. Van groot belang is volgens wethouder van Uem een goede samenwerking tussen alle partijen, van projectontwikkelaar tot jonge starter. “In Vragender vielen de puzzelstukjes op hun plaats. Gelre Metaal wilde verkassen en daar konden wij aan meewerken. Dorpsbelangen Vragender wist eigen inwoners enthousiast te maken om een woning te bouwen. Die werden op hun beurt nog eens extra gemotiveerd door ze te wijzen op subsidiemogelijkheden, zoals de collectiviteits- en duurzaamheidskorting. En ook de provincie sprong bij. Zo zie je dat ook in deze moeilijke tijden nog steeds mooie projecten van de grond komen. Als de puzzelstukjes maar op hun plek vallen. En dat we zo’n succes samen kunnen delen maakt het nog mooier en motiveert mensen.” Kansen pakken Oost Gelre kent volgens van Uem meer van dat soort puzzelstukjes, zoals het Programma Stad Groenlo, meent hij: “Daar zie je ook de mix van private investeerders, burgerinitiatieven, gemeente en provincie. We kunnen elkaar helpen, maar zijn ook afhankelijk van elkaar. Ook hier moeten dus alle puzzelstukjes samenvallen, mensen moeten de kansen willen zien. Dat vergt veel overleg en tijd, maar het zijn wel steeds stapjes die uiteindelijke een mooie impuls voor Groenlo opleveren.” Andere voorbeelden zijn het plan Wonen met zorg in de wijk Flierbeek in Lichtenvoorde. En onlangs mocht hij de bouw van het complex Torenvalk in Flierbeek openen: “We maken misschien geen grote sprongen meer, maar met de stapjes die we zetten komen we wel tot een mooi en leefbaar Oost Gelre.” Duurzaam Oost Gelre Ook op het gebied van duurzaamheid zijn in 2012 flinke stappen gezet. Zo is een begin gemaakt met het zogenaamde omgekeerd inzamelen, vooral gericht op hergebruik van afval. Wethouder van Uem: “Iedereen heeft nu een papiercontainer thuis en de groene afvalbak mag elke twee weken gratis aan de straat. In 2014 mag alle vaste afval in de grijze container en betaal je uiteindelijk alleen nog voor een restzakje afval. Zo werken we samen aan een duurzame samenleving, een duurzaam Oost Gelre.” Maar veel acties worden ook op het niveau van de Achterhoek uitgezet : “In 2012 is het besluit gevallen over de oprichting van de AGEM, de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij. Uiteindelijk willen we komen tot 100% duurzame energieopwekking en 50% minder CO2-uitstoot. Als je echt meters wilt maken moet je slim samenwerken, dat doen we goed in de Achterhoek.”

Jaarstukken 2012

Pagina 11 van 94

Programma’s Programma 1: Wonen en leven Oost Gelre is een leefbare en veilige gemeente waar de inwoners actief meedoen en zelf verantwoordelijkheid dragen voor hun leefomgeving. In de wijken, buurten en kerkdorpen en in de culturele sector zetten wij in op vernieuwing. Ons kwalitatieve woonbeleid is voortgezet. We staan voor diversiteit in woningaanbod en sociale woningbouw.

Financieel overzicht

Begroting na wijziging Rekening Overschrijding Programma 1

Baten € 8.129.711 € 11.776.292 € 3.646.581

Lasten € 15.588.427 € 19.761.417 € 4.172.990-/-

Saldo € 7.458.716 € 7.985.125 € 526.409-/-

De inwoners van Oost Gelre zijn actief en ondernemend.

Jaarstukken 2012

Pagina 12 van 94

Overzicht beleidsdoelstellingen programma Wonen en leven Wat willen we bereiken

Indicator

Resultaat

Vaststellen van het bestemmingsplan buitengebied in 2012. 25 km aan wandel- en fietspaden over meerdere kernen.

Realisatie van bestemmingsplan buitengebied.

Bestemmingsplan buitengebied is in december 2012 vastgesteld.

Lengte van wandel- en fietspaden.

5 projecten om de vitaliteit landelijk gebied te versterken.

Uitvoering programma met acties.

De juiste woningen op de juiste plek, zowel kwantitatief als kwalitatief. Lokale woonvisie aangepast op de regionale woonvisie. Realisatie van 685 woningen in de periode 2010-2020.

Uitvoering Woonvisie Oost Gelre en Regionale Woonvisie.

Vaststellen van visie en beleid om economische actoren ruimte en duidelijkheid te geven.

Leegstand op bedrijventerreinen en in winkelgebieden.

Uitvoeren van activiteiten in 2012 die vastgelegd zijn in het actieprogramma ‘naar een duurzame gemeente Oost Gelre’.

Aantal afgeronde taken vanuit het actieprogramma.

De St MVV, St Kerkpaden Zieuwent en Groen Goed paden hebben dit in 2011/2012 gerealiseerd. De totale lengte ligt rond de 25 km, waarvan dit ook routes zijn over bestaande openbare wegen. Dit is in regionaal verband opgepakt in de werkplaatsen Kansrijk Platteland, Vitale Leefomgeving en Duurzame Economie zijn gestart. Aan de hand van de Woonvisie Oost Gelre en de ladder voor duurzame verstedelijking worden alle woningbouwplannen (lees woonbehoeftes) zorgvuldig getoetst. Krimp en de daaraan gerelateerde lagere behoefte aan woningbouw worden hierdoor goed betrokken bij mogelijke ontwikkelingen. In de periode 2010-2012 zijn er 171 woningen gerealiseerd waarvan 51 in 2012. Hiermee blijven we achter bij de te realiseren hoeveelheid van 685 woningen eind 2020. Het is realistisch er vanuit te gaan dat deze achterstand zeker niet kleiner wordt. Het is van belang de focus vooral te richten op de woningbehoefte. In 2012 zijn de voorbereidingen getroffen voor de revitalisering van industrieterrein de Kamp in Lichtenvoorde. De enige activiteit uit het actieprogramma t.a.v. natuurbescherming was het realiseren van beheerplannen samen met agrariërs en burgers. Waar mogelijk en nodig zijn deze in 2012 uitgevoerd. Gemeente Oost Gelre participeert in de AGEM, subsidieverlening voor isoleren eigen woningen, Stimuleringsregeling duurzaam bouwen Flierbeek en de Woerd, Realisatie van een groengasvulpunt in Lichtenvoorde.

Jaarstukken 2012

Pagina 13 van 94

Wat willen we bereiken

Indicator

Resultaat

Vaststelling van € 250.000 in beheercontracten in 2012.

Bedrag dat is vastgelegd in contracten.

Realisering van omvorming groen, een besparing van € 50.000 in 2013 en 2014 op beheer moet worden bereikt zonder kwaliteitsverlies op het groen. Gegarandeerd kwaliteitsbeeld op het openbaar groen.

Bezuiniging van openbaar groen.

De methodiek van Groenblauwe diensten is niet ingevoerd. De provincie heeft het beleid m.b.t. groenblauwe diensten niet bestendigd en niet in een subsidieverordening verankerd. Daarmee zijn de doelstellingen financieel onhaalbaar geworden. In 2013 wordt een nieuw subsidiestelsel door de provincie vastgesteld; we komen dan met nieuwe doelen en voorstellen t.b.v. natuur en landschap. De bezuinigingsdoelstelling is versneld gerealiseerd middels omvorming van het openbaar groen en het afschaffen van de bladinzamelvoorzieningen.

Samenwerking tussen gemeente en dorpsbelangenorganisaties ten aanzien van de uitvoering van realistische en betaalbare dorpsplannen.

Gerealiseerde overlegsituaties met betrekking tot de uitvoering van de dorpsplannen.

Afgesloten contract op basis van beeld/prestatie bestek met Hameland

De realisatie van de herinrichting van het dorpscentrum in Zieuwent. Structurele bijeenkomsten met de dorpsbelangenorganisaties - 1 per jaar voor iedere kern - 1 per jaar voor de zes kernen gezamenlijk. Vastgestelde visie Dijkstraat en omgeving en ’t Hof. Vastgestelde visie Groenlo.

Gerealiseerde besprekingen: - door portefeuillehouder en contactfunctionaris kleine kernen - door gemeenteraad Ontwikkeling visie Dijkstraat en ’t Hof. Interactieve wijze tot stand brengen van de visie.

Jaarstukken 2012

Beeldkwaliteit is gewaarborgd binnen contract met Hacron. Invoering van het beeldbestek gaat plaats vinden voor het seizoen 2013. In alle kerkdorpen zijn bouwkavels op voorraad beschikbaar. MFA Vragender is gerealiseerd. (definitieve afronding in 2013) De herinrichting van het dorpscentrum in Zieuwent is gestart. Realisatie eerste kwartaal 2013. De bespreking met de raad en de zes dorpsbelangenorganisaties is gerealiseerd. Visie Dijkstraat en visie 't Hof is vastgesteld. Als vervolg op de ontwikkelingsvisie centrum Groenlo is het Programma Stad Groenlo opgesteld. In de loop van 2012 is dat vastgesteld door de raad, en we zijn volop met de uitvoering bezig.

Pagina 14 van 94

Wethouder Paul Wentink kijkt terug op 2012 “We hebben waargemaakt wat we gezegd hebben” Wethouder Paul Wentink durft de stelling wel aan: we hebben in 2012 waargemaakt wat we gezegd hebben. Hij vindt dat we het als Oost Gelre goed hebben gedaan. “We hebben in 2012 veel werk verzet. We hebben niet alleen veel van de geplande bezuinigingen op een goede manier doorgevoerd, we hebben op verschillende terreinen ook bemoedigende resultaten geboekt.” Wmo In 2012 is de zogenaamde kanteling van de Wmo gerealiseerd. Overigens ziet wethouder Wentink dat niet als een bezuiniging. “De vraag naar hulp en ondersteuning stijgt, zoals bij huishoudelijke hulp. Maar we krijgen steeds minder geld van het rijk. Toch moet hulp wel bereikbaar zijn voor iedereen die het echt nodig heeft. Dan is het onvermijdelijk dat je juist daar strenger naar kijkt. We hebben die kanteling op een zorgvuldige manier doorgevoerd en de kosten weer beheersbaar gemaakt, want dat was de inzet. En dan zie je ook hoe je een deel van die verantwoordelijkheid best terug kunt leggen in de maatschappij. Door in te zetten op wat een hulpvragende nog wél zelf kan, samen met buren of familie. Mantelzorg staat in Oost Gelre op een hoog peil en ook daarin hebben we het best goed voor elkaar. En wie echt hulp nodig heeft krijgt die ook, we leggen er niet voor niets elk jaar € 1 miljoen bij om deze belofte waar te maken.” Economie Paul Wentink ziet Oost Gelre als een economisch sterke gemeente. Volgens hem heeft Oost Gelre daar een goede basis voor liggen: “We werken al veel samen met ondernemers en stimuleren initiatieven. We zetten in op een duurzame en innovatieve maakindustrie. Onze bedrijfsterreinen liggen er goed bij. Met het regionale bedrijventerrein Laarberg in Groenlo en Lindenbrook in Lichtenvoorde hebben we ondernemers ook echt iets te bieden. Ook proberen we onze opdrachten zoveel mogelijk weg te zetten bij bedrijven in de Achterhoek en in Oost Gelre. Daarmee bevorderen we de lokale werkgelegenheid. Op dit moment heeft Oost Gelre verhoudingsgewijs nog een laag percentage werklozen en jongeren zonder werk. Al is het wel zaak om hier goed de vinger aan de pols te houden.” Sportcomplex Wethouder Wentink is trots op de manier waarop het sportcomplex in Lichtenvoorde gerealiseerd is. Niet alleen de bouw op zich, maar vooral de interactie met alle betrokkenen. “Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Dat is wel gebleken in dit proces, waarin we samen met de buurt, het Marianum en de gebruikers zijn opgetrokken. Met uiteindelijke de bekroning in de exploitatie door de vijf grote verenigingen in de Stichting Hamalandhal.” Diezelfde trots op de inwoners voelt hij bij de privatisering van zwembad ’t Meekenesch. “We hebben daar niet alleen de beoogde bezuiniging gerealiseerd, maar de inzet van inwoners heeft ook tot het behoud van een belangrijke voorziening in Lichtenvoorde geleid. Een mooi voorbeeld van de burger aan zet.” Veel gedaan, nog veel te doen In 2011 hadden veel bezuinigingsmaatregelen betrekking op de portefeuille van wethouder Wentink. Nog niet alle bezuinigingen zijn in 2012 doorgevoerd, maar er is wel veel gedaan. Net zoals er in 2013 nog veel te doen blijft. Wethouder Wentink: “We hebben vanaf het begin goed overleg gevoerd met alle betrokkenen, op zoek naar kansen en oplossingen. Dat heeft gewerkt, want alle voorzieningen die toen zo in opspraak waren blijven behouden voor Oost Gelre. We hebben in 2012 veel gedaan en goede resultaten behaald. We hebben waargemaakt wat we hebben gezegd. Maar er blijft nog veel te doen, zeker als ik kijk naar de taken die het rijk naar ons wil overhevelen. Maar ik ben er van overtuigd dat we ze in Oost Gelre goed kunnen doorvoeren. Want er ligt een goede basis. Ik kijk met veel vertrouwen uit naar 2013, want we hebben het best goed voor elkaar in Oost Gelre.”

Jaarstukken 2012

Pagina 15 van 94

Programma 2: Mens en samenleving Uitgangspunt is dat iedereen, ongeacht leeftijd, geslacht en gezondheidstoestand, mee kan doen in de maatschappij. Dit ondanks dat de bevolking vergrijst, de zorgvraag verschuift, het individuele belang sterker opgeld doet en de maatschappij dreigt te verharden. Financieel overzicht Baten € 18.080.645 € 18.186.896 € 106.251

Begroting na wijziging Rekening Onderschrijding Programma 2

Lasten € 28.429.898 € 28.072.091 € 357.807

Saldo € 10.349.253 € 9.885.195 € 464.058

Overzicht beleidsdoelstellingen programma Mens en samenleving Wat willen we bereiken

Indicator

Resultaat

Verhoging aantal participerende organisaties in het zorgloket.

Het aantal participerende organisaties in het zorgloket.

Het aantal organisaties is met 3 toegenomen: VIT, MEE en stadsbank zitten nu in het loket.

Klanttevredenheid op peil 2011 houden.

Klanttevredenheid.

Meer dan 90% van de respondenten is tevreden met de verleende hulp. Het loket krijgt het rapportcijfer 7,3. Dit komt overeen met het voorgaande jaar.

Aantal gebruikers digitale sociale kaart in beeld brengen als nulsituatie.

Aantal gebruikers digitale sociale kaart.

We hebben in november (eerste monitormaand) 89 bezoeken gebracht.

Verhogen van aantal bezoekers site www.vrijwilligersoostgelre.nl met 5% ten opzichte van 2011.

Uitvoeren van ondersteuning vrijwilligersorganisaties vanuit zorgloket.

In 2011 waren er 3499 bezoekers geweest. In 2012 waren dit er 2686. De afname wordt verklaard doordat in 2011 de site is opgezet. Hierdoor is voor het testen vaak zelf ingelogd. De uitgaven blijven binnen de begroting.

Verhogen van het aantal geplaatste vacatures met 5% ten opzichte van 2011. Bieden van professionele ondersteuning in de vorm van: 1. PGB 2. Hulp bij het huishouden in natura 3. Hulpmiddelen 4. Vervoersvoorzieningen 5. Woonvoorzieningen

Aantal en soort geleverde ondersteuning, klanttevredenheid, kosten geleverde voorzieningen.

Klanttevredenheid op peil 2011 houden, kosten van geleverde voorzieningen binnen begroting.

Jaarstukken 2012

Pagina 16 van 94

Wat willen we bereiken

Indicator

Resultaat

Behoud van aantal jeugdleden ten opzichte van 2011.

Aantal jeugdleden sportverenigingen.

2012 is het eerste jaar waarin er een extra subsidie voor jeugdleden is ingevoerd. Het is dus nog niet mogelijk een verandering in jeugdleden te monitoren.

Afname van 5% alcoholgebruik in e e 2 en 4 klas middelbare school ten opzichte van jeugdmonitor 2009.

Afname gebruik alcohol onder jongeren.

In de indicator staat ten onrechte Jeugdmonitor 2009 vermeld. Het alcoholgebruik monitoren we aan hand van de EMOVO monitor van 2007 en 2011. Heeft alcohol gedronken (in 4 weken voor het onderzoek): 2007 55% 2011 48%. Hierbij dus afname van 7 % Doet aan binge drinken: 2007 40% 2011 39%. Hierbij dus nauwelijks een afname. Het aantal jongeren dat alcohol drinkt neemt af maar het binge drinken neemt nog nauwelijks af. Lokale inzet is gericht op bewustwording van jongeren vanaf 12 jaar en hun ouders. Inzet blijft nodig en moet uitgebreid worden naar 16 jarigen ivm binge drinken.

Aantal ondersteunende organisaties met activiteiten gericht op ouderen op peil 2010 handhaven.

Aantal ondersteunende organisaties met activiteiten gericht op ouderen.

Aanpassen Verordening Welzijnssubsidies 2008. Gereed: voorjaar 2011, invoering per 1 januari 2012.

Uitslagen takendiscussie en financiële mogelijkheden gemeente.

Vernieuwbouw sportcomplex Hamaland, oplevering in augustus 2012.

Raadsbesluit van 6 juli 2010.

Jaarstukken 2012

20 organisaties ontvangen subsidie (meestal op basis van ledental) voor het uitvoeren van op ouderen gerichte activiteiten. Dit is hetzelfde aantal als in 2010. Nadat de Verordening Welzijnssubsidies 2008 op 21 december 2010 is ingetrokken en tegelijkertijd een nieuwe Algemene subsidieverordening 2011 is vastgesteld zijn door het college de Nadere regels welzijnssubsidies 2012 op 10 december 2011 vastgesteld. Daarbij is rekening gehouden met de uitslagen van de bezuinigingsoperatie / takendiscussie. Het nieuwe sportcomplex Hamalandhal is opgeleverd.

Pagina 17 van 94

Wat willen we bereiken

Indicator

Resultaat

Einde zittingsperiode van deze raad duidelijkheid over accommodaties / complexen.

Overleg met verenigingen over behoefte in relatie met eigen mogelijkheden en financiële mogelijkheden van de gemeente.

In eigendom en exploitatie zijn nog de in het beheer wel geprivatiseerde sporthal Den Elshof in Groenlo, gymzaal Delakker in Lievelde, gymzaal De Bult in Vragender, gymzaal in Mariënvelde en het sociaal cultureel centrum Den Diek in Lichtenvoorde. De Hameland Hacron verzorgt in opdracht van de gemeente het onderhoud van de voetbalvelden (van KSH, KSV, vv Erix, RKZVC en Longa 30). Deze verenigingen voeren zelf het onderhoud van het restgroen uit. In november 2012 heeft het bestuur van CC de Bron aan de portefeuillehouder laten weten dat zij niet kiest voor huisvesting van haar activiteiten in het voormalige Hamelandgebouw. Het gebruik van al deze voorzieningen wordt besproken in de Stuurgroep Centrum voor Jeugd en Gezin. Ouderparticipatie is gewaarborgd via een klankbordgroep ouders die gemiddeld eens per kwartaal bijeenkomt om alle CJG-kwesties te bespreken. Een jongerenforum is georganiseerd rondom de website jonginoostgelre.nl. Tien maal per jaar verschijnt een digitale nieuwsbrief, waarvoor veel belangstelling bestaat (al meer dan 350 abonnees). Verbindingen zijn gelegd en worden onderhouden met onderwijsinstellingen en de samenwerkingsverbanden voor het primair en voortgezet onderwijs, het Lokaal Zorgnetwerk en het NOG Veiligerhuis te Doetinchem. Samen met de samenwerkingsverbanden onderwijs is het project "Zorg in en om de school" geïnitieerd. Voor het jaar 2012 is voor het eerst gekozen voor het uitbrengen van een jeugdagenda (in plaats van een beleidsnota) in goed overleg met betrokken maatschappelijke organisaties.

e

Privatisering (2 spoor) voetbalaccommodaties. e In werkingtreding 2 spoor (onderscheid onderhoud velden en het restgroen) met ingang van 1 januari 2012.

Nadere afspraken over het cultuurtechnische onderhoud.

Zicht op passende huisvesting van de sociaal culturele activiteiten in de zittingsperiode van deze raad.

Een MFA in Groenlo.

Een gemakkelijk toegankelijk en bereikbaar CJG, voor iedereen met vragen op het terrein van opgroeien en opvoeden, waar hulp op maat beschikbaar is.

Virtueel (website) en fysiek CJG, dat wordt ontwikkeld in nauwe samenwerking met lokale en regionale hulp- en zorginstellingen, met volop aandacht voor jongerenparticipatie.

Een nieuwe nota jeugdbeleid voor de periode 2012 tot en met 2015 en voor het jaar 2012 acties uit deze nota uitvoeren.

De nota is vastgesteld door de raad.

Jaarstukken 2012

Pagina 18 van 94

Wethouder René Hoijtink kijkt terug op 2012 “Onze organisatiekracht heeft zich bewezen” Wat 2012 volgens wethouder Hoijtink in ieder geval heeft aangetoond is dat er veel organisatiekracht in Oost Gelre aanwezig is. Als ik zie hoe de kleine kernen hun rol oppakken of hoe het Programma Stad Groenlo tot stand gekomen, dan blijkt dat we samen veel gedaan kunnen krijgen. Er zit enorm veel organisatiekracht in Oost Gelre.” Programma Stad Groenlo Het Programma Stad Groenlo is een mooi voorbeeld van die organisatiekracht. Samen met de burgers van Groenlo is in korte tijd een ambitieus programma opgesteld dat Groenlo weer een nieuwe impuls moet geven. Veel mensen hebben meegewerkt aan de totstandkoming. Ook nu zijn via de burgergroep en verschillende ontwerpteams Grollenaren nauw betrokken bij het programma. Er ontstaan burgerinitiatieven. “Groenlo is in beweging en mensen pakken hun verantwoordelijkheid. Het eerste project” herinrichting Markt tot Boompjeswal” is daar een mooi voorbeeld van. Het is prachtig om te zien hoe alle partijen, van inwoners en ondernemers tot private investeerder, hier niet alleen op een constructieve manier over discussiëren, maar ook tot goede afspraken komen.” Kleine kernen Die organisatiekracht ziet hij ook terug in de kleine kernen. Er zijn mooie projecten in de steigers gezet of al deels afgerond. Het dorpsplein en het dorpshuis in Harreveld, de voorbereidingen voor de reconstructie van Zieuwent, de herinrichting van Lievelde, de MFA in Vragender. Allemaal voorbeelden van hoe een kleine leefgemeenschap zelf verantwoordelijkheid neemt en organisatiekracht laat zien, stelt René Hoijtink. Maar dat is voor hem geen reden achterover te leunen: “De kleine kernen worden als eerste getroffen door de huidige economische en demografische ontwikkelingen. Gevolgen van de krimp raken de leefbaarheid in de kleine kernen. Voor 2013 ligt er een belangrijke uitdaging als het gaat om hoe we in de kleine kernen omgegaan met voorzieningen als scholen, bedrijvigheid en accommodaties. Maar ook wonen en woningbouw is een belangrijk vraagstuk. Het is belangrijk dat we kleinschalige discussies starten, kleinschalige oplossingen bedenken. Niet om krimp te bestrijden, maar om kansen en talenten te benutten.” Onderwijs en krimp De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting van het onderwijs. Volgens wethouder Hoijtink is die huisvesting in 2012 voor 90% goed op orde gebracht. Maar het onderwijs staat wel onder druk: De krimp versnelt de afname van het aantal leerlingen. Hoe we daar op inspelen is in eerste instantie een zaak van de schoolbesturen. Hoe kunnen zij hun school financieel en onderwijskundig gezond houden? Onderwijs is een basisvoorziening, maar goed onderwijs is meer dan dat. Daarom moeten we samen optrekken om in 2013 oplossingen te bedenken.” Dynamiek Zo zijn er veel onderwerpen die in 2012 op de agenda stonden, maar ook in 2013 onverminderd actueel zullen blijven. Op het gebied van verkeer de N18, de oversteek bij de Kerkhoflaan, de Hamelandkruising. Maar ook het jeugd- en jongerenwerk en de doorontwikkeling van het CJG. “En dat allemaal in een periode waarin niet alleen het Rijk maar ook de gemeente zich geconfronteerd ziet met forse bezuinigingen. Ik heb er vertrouwen in dat we hier greep op houden in Oost Gelre, omdat ik steeds weer merk dat we het samen doen, maar ook samen verantwoordelijk willen zijn. Een mooi voorbeeld is de pilot jeugdzorg die in 2012 is voorbereid en op dit moment wordt uitgerold.”

Jaarstukken 2012

Pagina 19 van 94

Programma 3: Werk en recreatie Onze doelstelling is om het huidige voorzieningenniveau van onderwijs te blijven handhaven. Wij denken aan het basisonderwijs in de kleine kernen, voldoende onderwijshuisvesting, aanbod van voor- en vroegschoolse educatie, voldoende opvangcapaciteit voor kinderopvang en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Wij willen bovenlokale culturele producties met behulp van cofinaniering stimuleren. Tevens willen wij Groenlo Vestingstad en de Grolse Linie 1627 duidelijker positioneren in regionaal verband.

Financieel overzicht

Begroting na wijziging Rekening Onderschrijding Programma 3

Baten € 1.558.203 € 1.667.877 € 109.674

Lasten € 6.752.609 € 6.706.013 € 46.596

Saldo € 5.194.406 € 5.038.136 € 156.270

Het huidige voorzieningenniveau van onderwijs handhaven

Jaarstukken 2012

Pagina 20 van 94

Overzicht beleidsdoelstellingen programma Werk en recreatie Beleidsdoelstelling

Indicator

Resultaat

Besluitvorming over de gewenste ruimtelijke invulling van de Laarberg.

Invulling van het bedrijventerrein.

In december 2012 is door de raad het Masterplan voor de Laarberg vastgesteld.

Verkoop van 2,5 ha bedrijventerrein. Verstrekken van de eerste subsidies voor innovatie in de vorm van cofinanciering.

Verkoop van bedrijventerreinen.

Er is netto 2,585 ha verkocht.

Stimuleren van innovatie.

Vaststellen van de uitgangspunten voor regionale samenwerking op het terrein van toerisme en recreatie.

Regionale samenwerking.

In 2012 is er geen aanvraag gedaan voor subsidie, aangezien het programma pas per 1 januari 2013 is opengesteld. Begin 2013 zijn de eerste aanvragen van bedrijven binnengekomen. De ontmanteling van het RAL is een langdurig proces. De start van een nieuwe toeristische organisatie verloopt traag. Hopelijk wordt in 2013 meer duidelijk. De nieuwe toeristische organisatie Stichting Achterhoek (stAT) toerisme is in oprichting Het streven is dat StAT per 1-72013 van start gaat op het gebied van toeristische marketing en promotie van de Achterhoek, merk- en productontwikkeling en ontwikkeling en beheer van routestructuren (taak van het RAL, die overgeheveld wordt). De fietspaden gaan in beheer en onderhoud terug naar de gemeenten.

Invulling geven aan de taakstellende bezuiniging ad. € 70.000 Alle kinderen met een onderwijsachterstand worden extra begeleid.

Bezuiniging op het product toerisme en recreatie. Op behoefte afgestemd aanbod via het per schooljaar vast te stellen VVE-programma.

Jaarstukken 2012

Een bezuiniging van € 8.253,- is gerealiseerd door verlaging van de bijdrage aan het RAL. Dit is niet gelukt omdat niet alle kinderen met een achterstand in de gelegenheid zijn om twee extra dagdelen te volgen en dat niet alle kinderen met een achterstand zijn ingeschreven bij een VVE-peuterspeelzaal cq VVE-kinderopvang. Afspraken gemaakt met consultatiebureau om de doelgroepkinderen in beeld te krijgen.

Pagina 21 van 94

Overzicht beleidsdoelstellingen programma Werk en recreatie Beleidsdoelstelling

Indicator

Resultaat

Leerlingen die het onderwijs verlaten beschikken over minimaal een startkwalificatie.

Tijdige signalering van problematiek en goede begeleiding van de leerling.

Voorzieningen zoals opgenomen in het meerjarig onderhoudsplan en het integraal huisvestingsplan worden gerealiseerd.

Gemeente stelt jaarlijks de benodigde middelen beschikbaar voor noodzakelijk onderhoud en vervanging en/of uitbreiding onderwijshuisvesting.

Voor alle kinderen is er een mogelijkheid voor dagopvang. Dit berekenen wij met behulp van het “Gemeentelijk ramingsmodel kinderopvang” van Netwerkbureau Kinderopvang.

Voorkomen dat wachtlijsten ontstaan c.q. bestaande wachtlijsten worden weggewerkt.

Realisatie van één bovenlokaal cultuurproject in Oost Gelre door Cultuurpact Achterhoek in 2012.

Eén bovenlokaal cultuurproject in Oost Gelre.

Uitvoering van de deelprojecten van het convenant, deelprojecten moeten gereed zijn in 2012.

Gestarte en gerealiseerde deelprojecten van het convenant tussen provincie – gemeente Oost Gelre t/m 2012.

Door zo snel mogelijk te reageren op verzuimmeldingen van de scholen proberen wij de jongere terug te brengen naar het onderwijs of, als dit geen optie meer is, te begeleiden naar werk. Door de bezuinigingstaakstelling is het niet mogelijk om alle, door de schoolbesturen, aangevraagde huisvestingsvoorzieningen te realiseren. Op dit moment is er nog geen sprake van groot achterstallig onderhoud. Gevolgen van de verwachte krimp moeten nog in beeld worden gebracht. Op basis van deze gegevens zal blijken of in elke kleine kern een basisschool kan blijven. Er zijn geen wachtlijsten, er is juist een terugloop in vraag Dat komt door de bezuinigingen (lagere bijdrage Rijk in tegemoetkoming kosten kinderopvang) en economische crisis (toenemende werkloosheid). Het Project Cultuur Pact Achterhoek "Keetjap" (jongerenproject met kunst) is in 2012 gerealiseerd. Uitstel gekregen van de provincie voor de uitvoering van sommige projecten tot juni 2013.Gereed: 1a In lijn met de linie; 1e TRAP Groenlo – cultuurhistorische route; 1f ID fabriek Achterhoek”; vergroten van omgevingsbewustzijn, versterken sociale cohesie, bevorderen van de beleving van ruimtelijke kwaliteit. Gereed in 2013: 1b. Visualisatie Mussenbergbolwerk is eind april 2013 gereed. 1c. Herbestemming en revitalisering Stadsboerderij is bouwkundig eind mei 2013 gereed. 1d. Archeologisch onderzoek langs en binnen de linie, concept rapport is opgeleverd.

Jaarstukken 2012

Pagina 22 van 94

Wethouder Karel Bonsen kijkt terug op 2012 “2012 als bewijs van een goede strategie” Begin 2011 mocht wethouder Karel Bonsen als eerste de aankondiging van forse bezuinigingen doen. Dat was geen gemakkelijke opgave. Maar terugkijkend op 2012 is hij er van overtuigd dat toen de juiste strategische keuzes zijn gemaakt: “Wij hebben een route uitgestippeld tot 2015. We hebben in 2012 laten zien dat die strategie werkt en dat we goed op koers liggen, op weg naar een gezonde financiële huishouding.” Volgens wethouder Bonsen hoeft niemand meer overtuigd te worden dat we in een economische crisis verkeren en dat het eind daarvan nog niet in zicht is. De inwoners voelen dat nadrukkelijk. De kranten staan vol met berichten over hoe het rijk worstelt met het op orde brengen van het begrotingstekort. “Die boodschap is nu wel duidelijk, net als dat het ons allemaal raakt. Juist daarom ben ik er trots op dat we onze bezuinigingen in 2012 op een heel verantwoorde manier hebben doorgevoerd. Steeds in goed overleg met de partijen die het treft. Ik word in mijn gevoel bevestigd door de goede resultaten die we in 2012 hebben bereikt.” Realistisch ambities Oost Gelre, zo blijkt uit de cijfers van 2012, staat er financieel gezien niet slecht voor is de stelling van wethouder Bonsen. Het heeft er alles mee te maken dat het college ambities heeft gesteld die realistisch en haalbaar zijn. “We hanteren een sober beleid op veel fronten, dat zet zich in 2013 door. Dat is geen gebrek aan ambitie, maar getuigt van realisme, we springen niet verder dan de polsstok lang is. Dat hebben we in 2012 gedaan en dat gaan we in 2013 ook weer doen. Zoals gezegd, alles staat in het teken van een gezonde financiële huishouding in 2015. En ik ben er van overtuigd dat dit een realistische koers is.” Positief resultaat We sluiten het jaar 2012 af met een positief resultaat van vier miljoen euro. Dat vormt voor wethouder Bonsen geen enkele aanleiding om de doorgevoerde bezuinigingen ter discussie te stellen. “De toekomst is onzeker. Er komen meer rijksbezuinigingen op ons af. We moeten nog de transities doorvoeren waarvan we de financiële impact nog niet kunnen voorspellen. We worden door de demografische ontwikkeling geconfronteerd met een toenemend beroep op bijstand en zorgondersteuning. Het is alleen maar goed dat we onze reserve- en begrotingspositie hebben verbeterd, dat zullen we hard nodig hebben.” Stappen vooruit – stappen terug Wethouder Bonsen is blij met de stappen die zijn gezet in de herstructurering en reorganisatie van de sociale werkvoorziening Hameland. “Het is in 2011 ingezet met Hameland Fundamenteel Anders. In 2012 zijn belangrijke stappen gezet om van een productiebedrijf naar een arbeidsontwikkelbedrijf te komen. Dat was een ingrijpend proces, vooral voor de medewerkers van Hameland. Maar er zijn wel goede stappen vooruit gemaakt. Met de opstelling van het Masterplan Hameland krijgt dat in 2013. We zijn er nog lang niet, maar ik heb wel veel vertrouwen in dit proces. Teleurstellend voor Karel Bonsen was de discussie over de huisvesting, voor het overgrote deel gevoerd in 2012. De verbouwplannen gingen niet door. Hij vindt het besluit van de raad een gemiste kans. “We hadden goede argumenten om deze verbouwing te rechtvaardigen en ook de noodzaak ervan is volgens mij voldoende aangetoond. Het zou ook nog eens een jaarlijkse besparing opleveren. We hebben als college in 2012 verschillende hoogtepunten beleefd met diverse projecten, maar in het project Huisvesting hebben we wat mij betreft weer wat stappen terug gezet. Wellicht levert de Strategiediscussie van 2013 nieuwe inzichten op voor de huisvesting.”

Jaarstukken 2012

Pagina 23 van 94

Programma 4: Bestuur en dienstverlening Wij willen verder gaan met een verbetering van de dienstverlening en als bestuur dichter bij de burger staan. Wij willen ons beleid vanuit een actieve, open en communicatieve houding tot stand brengen. De dienstverlening willen we transparant, professioneel, interactief en klantgericht uitvoeren. Financieel overzicht

Begroting na wijziging Rekening Overschrijding Programma 4

Baten € 671.430 € 702.311 € 30.881

Lasten € 6.959.331 € 7.047.865 € 88.534-/-

Saldo € 6.287.901 € 6.345.554 € 57.563-/-

Dichtbij de burger: van persoonlijk maatwerk tot digitaal loket en online service.

Jaarstukken 2012

Pagina 24 van 94

Overzicht beleidsdoelstellingen programma Bestuur en dienstverlening Wat willen we bereiken

Indicator

Resultaat

In 90% van de gevallen worden interactieve participatietrajecten uitgevoerd op het niveau 1 en 2 (raadplegen en adviseren) en in minimaal twee gevallen op niveau 3 (co produceren).

Mate waarin interactieve participatieprojecten worden uitgevoerd.

In 100% van onze plannen is er sprake geweest van participatie op het niveau 1 en hoger. Plannen waarbij sprake is van co produceren zijn: Eschrand Vragender, Sporthal Hamaland, Papendijk, Stad Groenlo, de plannen in Lievelde, Zieuwent en Harreveld. In bijna alle gevallen waarbij sprake was van een bezwaar is gebeld om na te gaan of een bezwaarmaker open staat voor mediation (uiteraard m.u.v. de bezwaarschriften over de regiotaxi die voortijdig zijn ingetrokken). Er zijn 30 bemiddelingsgesprekken gevoerd. Door middel van een steekproef is gebleken dat ongeveer 90% van de uitgaande brieven binnen 10 werkdagen is beantwoord.

Mediation

Bij brieven is in 90% van de gevallen binnen 14 dagen een eindantwoord gegeven of er is inzicht gegeven in de procedure voor behandelen van de brief (meting door steekproeven. De gemiddelde wachttijd zal in 2012 onder de 8 minuten liggen.

Vragen van burgers worden in 90% van de gevallen binnen 14 dagen beantwoord.

De uitvoering van het integrale veiligheidsjaarplan 2012-2015 is voor het jaar 2012 voor 80% gerealiseerd.

Mate waarin het integraal veiligheidsbeleid wordt uitgevoerd.

Er is één GBT-oefening gehouden.

De mate van geoefendheid van de rampenorganisatie.

Er is één GBT-oefening gehouden.

Iedereen is op training geweest in 2012.

De leidinggevenden uit Oost Gelre die participeren in de rampenorganisatie op Achterhoekse schaal zijn opgeleid.

In 2012 een procedure in gang zetten die de mogelijkheden voor evenementen in de Schans verruimt.

Mate waarin de ruimtelijke ontwikkeling evenemententerreinen De Schans en Grolse Weiden aansluiten bij het evenementenbeleid.

Er zijn geen leidinggevenden van Oost Gelre die meedoen in de rampenorganisatie op Achterhoekse schaal. Er zijn wel andere medewerkers die in deze rampenorganisatie opgenomen zijn. Deze hebben in 2012 een introductiecursus gevolgd. De verdieping hierop volgt in 2013. De plannen die in ontwikkeling zijn, worden in alle stadia getoetst aan ons evenementenbeleid. De concept visie van de Besselinkschans isin ontwikkeling en wordt getoetst aan het evenementenbeleid.

De gemiddelde wachttijd bij burgerzaken.

Voor het gedeelte van de Grolse Weiden dat in de ruimtelijke visie wordt aangegeven als evenemententerrein wordt de voorbereiding voor een nieuw bestemmingsplan in gang gezet.

Jaarstukken 2012

De gemiddelde wachttijd is 4,37 minuten bij een totaal van 19.609 klanten in 2012. Realisatie is 100%.

Pagina 25 van 94

Programma 5: Bedrijfsvoering en financiën Wij willen een financieel gezonde gemeente zijn. Wij beschikken daarvoor over een sluitende (meerjaren)begroting en een adequate financiële positie. We hebben de bestedingsvoorstellen in overeenstemming gebracht met de beschikbare middelen. Hierbij hoort een evenwichtig beleid voor de gemeentelijke belastingen en tarieven. Samenwerking Het bestuurlijk besluit van zowel de gemeente Berkelland als de gemeente Oost Gelre inzake intergemeentelijke samenwerking leidt ertoe dat het proces geen doorgang heeft gevonden. Huisvesting Er heeft nog geen definitieve besluitvorming rondom het gemeentehuis plaatsgevonden. Afhankelijk van de voortgang in het proces rondom huisvesting is besloten alleen het hoogst noodzakelijke onderhoud te doen. Gelet op het recent besluit van de raad moet het standpunt qua onderhoud worden heroverwogen, omdat bepaalde onderhoudswerkzaamheden niet uitgesteld kunnen blijven.

Financieel overzicht

Begroting na wijziging Rekening Overschrijding Programma 5

Baten € 31.426.210 € 39.924.514 € 8.501.304

Lasten € 2.135.934 € 6.586.094 € 4.450.160-/-

Saldo € 29.290.276 € 33.341.420 € 4.051.144

Huisvesting blijft voorlopig een combi van gemeentehuis, pand Rabo en het voormalig postkantoor.

Jaarstukken 2012

Pagina 26 van 94

Overzicht beleidsdoelstellingen programma Bedrijfsvoering en financiën Wat willen we bereiken

Indicator

Resultaat

We moeten voldoen aan de normen zoals die in de nota financieel risicobeheer zijn opgenomen

Realisatie normen zoals opgenomen in de nota financieel risicobeheer.

Zowel de structurele weerstandscapaciteit als de incidentele weerstandscapaciteit voldoen aan de gestelde norm voortvloeiende uit de montecarlo simulatie.

Gemiddeld rentepercentage van de geldleningen portefeuille.

De marktrente is ook in het afgelopen jaar ruim onder het in de begroting opgenomen rentepercentage van 4,5% gebleven. Bijstelling heeft dan ook bij het opstellen van de kadernota 2013 plaatsgevonden.

Opstellen bestuursrapportages.

We hebben 2 bestuursrapportages aangeboden

Uitgangspunt is een rechtmatig handelende organisatie.

Er is over het jaar 2011 een goedkeurende accountantsverklaring ontvangen. Gelet op het in 2011 ingezette beleid om te komen tot een versterking van de financiële positie van de gemeente Oost Gelre heeft ertoe geleid dat er geen sprake meer is van preventief toezicht en de gemeentelijke financiën zijn verbeterd. Het meerjarenperspectief is structureel sluitend en de financiële weerstandscapaciteit als ruim voldoende te kwalificeren.

Inzicht in financiële risico’s en ontwikkelingen van de gemeente waarbij wordt gerapporteerd over de voortgang door middel van de bestuursrapportages. Rentepercentage van aangetrokken geldleningen moet minimaal gelijk zijn aan het in de begroting opgenomen rentepercentage van 4,5%. Gelet op afhankelijkheid van externe factoren is eigen invloed uiterst beperkt. Twee bestuursrapportages waarbij de raad wordt geïnformeerd over voortgang van het realiseren van de beleidsdoelstellingen. Goedgekeurde accountantsverklaring inzake rechtmatigheid. Invulling en realisatie van de doelstellingen waartoe bij de takendiscussie is besloten. Ingezet beleid moet uitzicht geven op een gezonde structurele financiële basis.

Structureel sluitende meerjarenbegroting.

Jaarstukken 2012

Pagina 27 van 94

Onvoorzien / Incidentele lasten en baten Onvoorzien Onderstaande tabel geeft een overzicht weer van het geraamde bedrag voor onvoorzien. Begroting na Primitieve begroting Besteding in 2012 wijziging 2012 2012 Programma 1 € 36.500 € 21.750 Programma 2 -/- € 29.661 € 74.669 € 42.673 Programma 3 Programma 4 € 64.950 € 42.610 Programma 5 -/- € 174.581 -/- € 249.527 Algemene dekkingsmiddelen € 1.441.286 € 131.955 -/-€ 1.110.204 Totaal geraamd bedrag € 1.338.494 € 206.624 -/- € 1.252.698 onvoorzien Incidentele lasten en baten Wij hebben geen staat van incidentele lasten en baten opgesteld. Betreffende uitgaven en inkomsten hebben wij verantwoord in de diverse programma’s. Gedurende het jaar 2012 zijn extracomptabel de incidentele baten en lasten bijgehouden. Onderstaand overzicht geeft de belangrijkste incidentele lasten en baten weer: Omschrijving lasten Frictiekosten vanwege takendiscussie 2011-2014 Planschadevergoedingen Externe adviezen btw-controle Ontslagvergoeding personeel Bijdrage reorganisatie Hameland Rova inzake faillissement VAOP Dotatie pensioenvoorziening Projectleider A3O Advieskosten huisvesting Totaal bedrag incidentele lasten

Bedrag € € € € € € € € € €

232.540 36.541 49.298 7.355 1.143.325 47.753 148.379 10.163 21.348 1.696.702

Omschrijving baten Afrekening 2011 GGD Afrekening 2011 VNOG Afrekening 2011 Regio Achterhoek Slotuitkering liquidatie IZA Nederland Naheffing rioolrecht gemeente Berkelland Vrijval Ruimte voor Ruimte regeling Vrijval Stimuleringsregeling goedkope woningbouw Vrijval verplichting re-integratie Schade uitkering Frans ten Boschstraat Nuon escrow Algemene uitkering voorgaande dienstjaren BBZ 2011 BTW teruggave 2007-2011 Stimuleringsuitkering begeleid wonen 2010 Boeteclausule kermis Subsidie lean management Verkoop groenstroken en grond A&O fonds stagiares Detachering personeel ZW uitkering personeel Totaal bedrag incidentele baten

Bedrag € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € €

18.142 31.463 5.226 27.555 19.232 179.630 202.000 437.925 84.511 289.114 347.084 168.022 218.185 14.310 7.500 16.406 83.552 9.000 54.395 84.720 2.297.972

Jaarstukken 2012

Pagina 28 van 94

Paragrafen De voorschriften (Besluit begroting en verantwoording) stellen een aantal paragrafen verplicht, die zowel in de begroting als in het jaarverslag moeten worden opgenomen. 1. Weerstandsvermogen 2. Verbonden partijen 3. Bedrijfsvoering 4. Financiering 5. Onderhoud kapitaalgoederen 6. Grondbeleid 7. Lokale heffingen

Paragraaf 1: Weerstandsvermogen Wij leggen een relatie tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit. Dat geeft inzicht in de robuustheid van onze rekening. Het weerstandsvermogen is de verhouding van de beschikbare weerstandscapaciteit en alle gekwantificeerde risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd en die van materiële betekenis kunnen zijn. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover wij kunnen beschikken om niet begrote kosten op te vangen. Beleid weerstandsvermogen Het beleid over integraal risicomanagement en het aan te houden weerstandsvermogen hebben wij uitgewerkt in de Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen. Op basis van informatie uit de risico-inventarisatie, zie pagina 35, doen we met behulp van een risico simulatie (Monte Carlo) een uitspraak over de financiële gevolgen van de gedefinieerde risico’s. De kans en impact van alle individuele en gezamenlijke risico’s is hiermee bepaald. Met behulp van dit model kunnen we een uitspraak doen over de gemiddelde verwachte schadelast (de mate waarin men betrokken is bij een bepaald financieel risico) en de maximale verwachte schadelast eens in de tien jaar (bij een betrouwbaarheidsinterval van 90%). De gewenste omvang van het weerstandsvermogen ontstaat op basis van inzicht in de risico’s, de financiële consequenties en de mogelijkheden om deze risico’s te beheersen of af te dekken. Het is noodzakelijk om risico’s te onderkennen maar niet mogelijk om alle financiële risico’s volledig af te dekken, want dat zou betekenen dat alle financiële mogelijkheden worden verbruikt. De financiële risico’s komen ook nooit in één keer samen, maar fasegewijs. Beschikbare weerstandscapaciteit (incidenteel en structureel) Incidentele weerstandscapaciteit (afgerond op € 1.000) Positief rekeningresultaat € 4.087.000 Algemene reserve (vrij besteedbaar) € 4.408.000 Reserve monumenten € 201.000 Stille reserve € 1.000.000 Totaal

€ 9.696.000

Tabel 2.1 incidentele weerstandscapaciteit

Structurele weerstandscapaciteit (afgerond op € 10.000) Onbenutte belastingcapaciteit voor gemeentelijke € 1.400.000 belastingen Rentebaten algemene reserve (vrij besteedbaar) € 176.000 Totaal

€ 1.576.000

Tabel 2.2 structurele weerstandscapaciteit De toename van de onbenutte belastingcapaciteit vloeit voort uit het gegeven dat de landelijke groei van de gemeentelijke belastingen en de daaraan gekoppelde norm voor de berekening van de onbenutte belastingcapaciteit hoger is dan in onze gemeente.

Jaarstukken 2012

Pagina 29 van 94

Benodigde weerstandscapaciteit volgens risico simulatie Op basis van ons risicoprofiel hebben wij met behulp van de Monte Carlo simulatie een berekening gemaakt van de benodigde weerstandscapaciteit. Wij hebben ruim 20 risico’s beschreven en gekwantificeerd (kans x impact). Daarbij maken we onderscheid in risico’s met een structurele en met een incidentele impact. De benodigde weerstandscapaciteit berekenen we jaarlijks bij het opstellen van de begroting op basis van de op dat moment gewaardeerde risico’s. Op basis van de Monte Carlo simulatie is een schadelast berekend, zie tabel 2.3. Monte Carlo simulatie Risico categorie

Gemiddelde schadelast

Impact structureel Impact incidenteel

€ 1.250.000 € 960.000

Maximale schadelast (betrouwbaarheid 90%) € 1.800.000 € 1.400.000

Impact totaal

€ 2.210.000

€ 3.100.000 *

Tabel 2.3 Monte Carlo simulatie * De som van de structurele en incidentele maximale schadelast is niet gelijk aan de maximale totale schadelast vanwege de ‘portfolio theorie’. Volgens deze theorie is de som van een groep gerelateerde risico’s kleiner dan de som van de individuele risico’s.

De uiteindelijke beoordeling van het weerstandsvermogen wordt via een ratio berekend: Ratio weerstandsvermogen = beschikbare weerstandscapaciteit / benodigde weerstandscapaciteit De ratio van het weerstandsvermogen geeft aan hoe het weerstandsvermogen gewaardeerd wordt. Bij het bepalen van de ratio’s gaan we uit van de gemiddelde schadelast. Dit resulteert in de weerstandsratio in tabel 2.4. Weerstandsratio = Ratio weerstandsvermogen Weerstandsratio Ratio Structureel weerstandsvermogen 1,3 Incidenteel weerstandsvermogen 10,2

Waardering Voldoende Uitstekend

Totaal weerstandsvermogen

Uitstekend

5,1

Tabel 2.4 Weerstandsratio

Wij streven een waardering na die minimaal als voldoende wordt omschreven. Dit komt er op neer dat er sprake is van voldoende weerstandsvermogen als de beschikbare weerstandscapaciteit hoger of gelijk is dan de benodigde weerstandscapaciteit (dus ≥1,0). Uiteindelijk kunnen we concluderen dat onze weerstandscapaciteit uitstekend is.

Jaarstukken 2012

Pagina 30 van 94

Risico-inventarisatie gemeente Oost Gelre De voor ons relevante risico’s zijn verzameld in een risico-inventarisatie. Voor elk risico: • • •

zijn oorzaak en gevolg in beeld gebracht; zijn de beheersmaatregelen ter voorkoming en ter beheersing benoemd; is het risico gewaardeerd (kans en financieel gevolg ingeschat).

De belangrijkste financiële risico’s lichten we kort toe: Bezuinigingen / dekkingsplan In maart 2011 heeft de Raad een groot aantal bezuinigingsmaatregelen getroffen om een sluitend financieel meerjarenperspectief te realiseren. Voor een deel is onzeker of we de bezuinigingen ook in de volle omvang realiseren. Deze onzekerheid is ingeschat en verdisconteerd in de berekening van het benodigde weerstandsvermogen. Daarnaast is onzeker welke omvang de frictiekosten zullen hebben. Voor het afdekken van deze laatste categorie is een bedrag gereserveerd van 2 miljoen euro. BTW compensatiefonds Het BTW compensatiefonds krijgt een maximum. Bij overschrijding van dit maximum worden provincie en gemeente gekort op hun uitkering uit het Provincie- en Gemeentefonds. Wordt minder gedeclareerd dan het maximum, dan wordt dit verschil gestort in het Provincie- en Gemeentefonds. Zowel de korting als een extra uitkering zal plaatsvinden naar rato van het bedrag dat is gedeclareerd bij het BCF. Pas na afloop van het begrotingsjaar wordt duidelijk of de gedeclareerde BTW volledig wordt gecompenseerd. Dit resulteert dan in een rekeningoverschot of -tekort. De financiële haalbaarheid van grote investeringen wordt onduidelijk, omdat vooraf niet duidelijk is of alle op deze investering voor compensatie in aanmerking komt. Om de kans te verkleinen dat we het maximum bedrag overschrijden kunnen we het beroep op het BTW compensatiefonds verkleinen door bijvoorbeeld weer meer zaken zelf te gaan doen. Verbonden partijen - Hameland De herstructurering van Hameland van productie- naar arbeidsontwikkelingsbedrijf is nagenoeg voltooid. Tot op heden ligt het in de lijn der verwachting dat de afvloeiingskosten binnen het geraamde bedrag blijven. Binnenkort kunnen we daarover duidelijkheid geven. Inmiddels heeft u kennis kunnen nemen van het Masterplan. Vanuit het oogpunt van risicobeheersing is voor de toekomst interessant of de toekomstige arbeidsbemiddeling al dan niet plaats zal vinden in een geprivatiseerde vorm. Los daarvan ligt er een (naar verwachting behoorlijk groot) financieel risico in de komende Participatiewet als onderdeel van de drie grote Decentralisaties. De begroting van Hameland laat vanaf 2013 een structureel tekort zien van 2,8 miljoen euro. Vooralsnog ziet Hameland géén mogelijkheden om op termijn een structureel positief bedrijfsresultaat te realiseren binnen de huidige (financiële) kaders. Projecten Financiële risico’s verbonden aan de realisatie van de sporthal worden binnen de ramingen van het project verdisconteerd. Ontwikkeling van de algemene uitkering De ontwikkeling van de Algemene Uitkering blijft een lastig te voorspellen onderdeel binnen onze begroting. De belangrijkste inkomstenpost binnen onze begroting is daarmee een belangrijke onzekerheid in het bepalen van ons financieel meerjarenperspectief. We verwachten dat pas in het voorjaar van 2013 duidelijkheid ontstaat over de financiële consequenties van het nieuwe kabinets beleid. Openeinde regelingen Minimabeleid, schuldhulpverlening en leerlingenvervoer zijn zogenoemde openeinde regelingen; waarbij vooral de afgelopen jaren het beroep op de schuldhulpverlening aanzienlijk is toegenomen. Ook binnen de regeling leerlingenvervoer kunnen door omstandigheden de kosten aanzienlijk oplopen.

Jaarstukken 2012

Pagina 31 van 94

Bekostiging WMO In het regeerakkoord is afgesproken dat de begeleiding en persoonlijke verzorging van de Awbz naar de Wmo gaan. Hier zou een bezuiniging van 25% op het bestaande budget worden toegepast. Daarnaast wordt vanaf 1 januari 2012 ZZP (ZorgZwaartePakket) 1 en 2 niet meer geïndiceerd. Mensen blijven daardoor langer zelfstandig wonen en een beroep doen op Wmo voorzieningen. In het regeerakkoord is ook opgenomen dat de ZZP 3 en 4 uit de Awbz gaan. Deze maatregel wordt gefaseerd ingevoerd. Dan zal een nog grotere groep mensen een beroep gaan doen op de Wmo. In het regeerakkoord wordt gesproken over een korting van 25% op het huidige budget. Echter minister Plasterk spreekt 19 februari 2013 over een totaal budget voor de transities van 16 miljard. Onduidelijk is hoe dit zich verhoudt tot de 25% korting. Tot het allerlaatste moment zal er over de invulling (financieel en inhoudelijk) waarschijnlijk onduidelijkheid blijven bestaan. Gezien de vergrijzing en het feit dat de budgetten die naar de gemeenten komen niet meer de mogelijke groei in de zorgvraag volgen, lijkt het zinvol vanaf het begin niet het gehele beschikbare budget uit te geven en mogelijk een buffer te creëren. Bekostiging Wet werk en bijstand (Wwb) Het macrobudget wordt vanaf 2012 vastgesteld conform de systematiek die vóór het Bestuursakkoord 2007 – 2011 gold. Uitgangspunt is dat voor alle gemeenten samen een toereikend macrobudget wordt vastgesteld. Risico’s voor individuele gemeenten worden beperkt door de mogelijkheid een verzoek om een incidentele of meerjarige aanvullende uitkering in te dienen. De omvang van het budget inkomensdeel is onzeker. Het nauwkeurig ramen van het saldo inkomensdeel is om deze reden lastig, aangezien tekorten uit de eigen middelen van de gemeente moeten worden aangevuld. Bekostiging participatiewet De Participatiewet (voorheen Wet werken naar vermogen), die op 1 januari 2013 in werking zou treden, is na de val van het kabinet Rutte controversieel verklaard. De wet beoogde één regeling te bieden voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Daarin zouden de Wet werk en bijstand (Wwb), de Wsw en de Wajong worden samengebracht in één regeling. Naar verwachting komt de wet er wel, maar met ingang van wanneer en in welke vorm is nog onduidelijk. Met invoering van de wet wordt verwacht dat werkgevers bereid zijn om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een werkplek te bieden. Het is maar zeer de vraag of in de huidige economische situatie deze groep uitkeringsgerechtigden een reguliere baan aangeboden kan worden. Gemeenten worden met hogere uitvoeringskosten geconfronteerd, omdat de toestroom tot de Participatiewet groter zal zijn dan de toestroom tot de huidige Wwb. Dit als gevolg van het aanscherpen van de toegang tot de Wsw en Wajong. Gemeenten worden daarvoor via het gemeentefonds gecompenseerd. Onzeker is of deze compensatie de kostenstijging afdekt. Als met de invoering van de wet de toegang tot de Wajong wordt beperkt zal de vraag worden verlegd naar de Participatiewet. De uitgaven zullen daardoor mogelijk sterker toenemen dan het beschikbare budget. Onder de Participatiewet worden de middelen van het huidige werkdeel Wwb en Wsw samengevoegd. Vervolgens wordt door het kabinet drastisch op deze middelen bezuinigd. Huisvesting onderwijs Financiële onzekerheden verbonden aan de noodzakelijke investeringen in de huisvesting voor onderwijs, in het bijzonder de investering in huisvesting voortgezet onderwijs, zijn niet meegenomen in de berekening van het benodigde weerstandsvermogen. Bouwgrondexploitatie Door de huidige economische situatie en demografische ontwikkelingen moeten we de verwachtingen rondom de ontwikkeling en verkoop van woningen en bedrijventerreinen herzien. Uitgangspunt voor bouwgrondexploitatie blijft een sluitende exploitatieopzet. Jaarlijks worden de exploitatieopzetten geactualiseerd. Indien hieruit blijkt dat een tekort zal ontstaan wordt het verlies direct in de jaarrekening verwerkt. Voor de exploitatie van zowel woningbouw als bedrijventerreinen is de verwachting dat deze minimaal kostendekkend zullen zijn. Om deze reden behoeft géén reserve voor het afdekken van mogelijke verliezen te worden aangehouden. De financiële risico’s verbonden aan het regionale bedrijventerrein De Laarberg zijn verdisconteerd in het benodigde weerstandsvermogen.

Jaarstukken 2012

Pagina 32 van 94

De grondverkopen verlopen moeizaam met uitzondering van de kern Lichtenvoorde, waar ook het afgelopen jaar relatief veel verkocht is en het aantal uit te geven terreinen nog maar zeer beperkt is. We hebben continue aandacht voor ontwikkelingen binnen de grondexploitatie en passen het beleid indien gewenst aan. Voor 2013 leggen we een herziening van het grondbeleid aan de raad voor. Planschadevergoeding Voor mogelijke aanspraken op planschadevergoeding is een reserve beschikbaar van ruim € 37.000. Door aanpassing van de regeling planschadevergoeding met de invoering van een eigen bijdrage zal het aantal verzoeken naar verwachting afnemen. Aanspraak op planschade a.g.v. toekomstige ontwikkeling van bouwgrond moet binnen de exploitatieopzet van het plan bekostigd worden. Schatkistbankieren Schatkistbankieren houdt in dat lagere overheden zoals gemeenten, provincies en waterschappen hun geld niet meer kunnen onderbrengen bij reguliere banken, maar verplicht zijn dit bij het Rijk dan wel medeoverheid te doen. Dit geldt vanaf 2013. Het tijdelijk uitzetten van geld bij derden is verleden tijd. Financiële risico’s ontstaan op het moment dat de gemeente een overschot heeft aan liquide middelen waarbij zij verplicht wordt deze te beleggen bij het Rijk of medeoverheid tegen mogelijk een lager rentepercentage dan elders. Het tast niet alleen de gemeentelijke autonomie aan, maar leidt ook tot lagere opbrengsten op uitgezette middelen. Middels uitgekiend treasurybeleid minimaliseren we de risico’s. Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof) De Wet Houdbare overheidsfinanciën bevat strengere regels om te zorgen dat het Nederlandse begrotingstekort beperkt wordt tot 3%. Hiermee dreigen gemeenten belemmerd te worden in bijvoorbeeld de uitvoering van het eigen investeringsprogramma zoals investeringen in schoolgebouwen, riolering enz. Lokale besturen die investeren lopen straks kans op een boete. Het inzetten van de reserves kan een EMU-tekort veroorzaken, zonder dat de gemeente zelf geld tekort heeft. Het kabinet wil lagere overheden een boete opleggen via een korting wanneer zij de aan hen toegewezen EMU-norm overschrijden. Ook als Europa daar niet om vraagt. Door investeringen niet in één jaar te concentreren, maar over de meerjarenperiode uit te smeren kan de kans op een boete worden verminderd. Decentralisatie impuls Wij zijn de laatste jaren steeds opnieuw geconfronteerd met financiële gevolgen van de decentralisatiemaatregelen. Gedecentraliseerde rijkstaken worden via een openeinderegeling gerekend tot een taak van de gemeente. Vooral over de gevolgen van de drie grote Decentralisaties (Participatiewet, Jeugdzorg en AWBZ bestaan bij de gemeenten grote zorgen. Hierover vindt nog overleg met het kabinet plaats (via de VNG). Veelal gaan deze maatregelen gepaard met het toevoegen van een bedrag aan het gemeentefonds onder gelijktijdige toepassing van een efficiencykorting. We zijn in afwachting van de uitwerking van het regeerakkoord door het kabinet. Vanwege het gebrek aan maatschappelijk draagvlak voor een aantal van de voorgestelde maatregelen is nog lange tijd onduidelijk wat de uiteindelijke consequenties op gemeentelijk niveau zullen zijn. Alleen wanneer de zorg anders wordt georganiseerd (meer vraaggestuurd) blijft deze ook op termijn betaalbaar. Door uit te gaan van eigen kracht en de zorgvraag af te stemmen op de individuele situatie kunnen we de zorg doelmatiger aanbieden.

Jaarstukken 2012

Pagina 33 van 94

Paragraaf 2: Verbonden partijen Verbonden partijen zijn derde rechtspersonen waarmee wij een bestuurlijke en financiële band hebben, zoals deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen. Het is niet onze bedoeling te rapporteren over alle partijen waarmee een verbintenis bestaat. Het criterium ligt bij die partijen waarin wij een bestuurlijk en/of financieel belang hebben. Wat voor ons de verbonden partijen vaak ingewikkeld maakt, is dat we zowel bestuurder als klant zijn. Bovendien zijn er vaak meerdere deelnemers aan de verbonden partij. Wij zijn dan niet de enige bestuurder en niet de enige klant en moeten dus onze bestuurlijke doelen en ‘klantwensen’ afstemmen met die van andere deelnemers. Dit alles maakt de aansturing van verbonden partijen complex. Centraal staat daarom de vraag hoe wij meer invloed krijgen op het beleid, de financiën en het product van onze Wet gemeenschappelijke regelingen verbanden (Wgr). In opdracht van het Directeuren Netwerk Achterhoek is een groep controllers bezig deze vraag te beantwoorden. Zij hebben onderzoek gedaan naar de relatie tussen gemeenten en Wgr-verband en concluderen dat de sturing kan worden verbeterd door: • • •

de planning- en control-cyclus van gemeenten en WGR-verband beter op elkaar af te stemmen. Het gaat daarbij om afstemmen van de onderlinge informatievoorziening via begroting, tussentijdse rapportages en jaarrekening; de overlegstructuren tussen gemeenten en WGR-verband te versterken; een meer actieve rol van de gemeenten is vereist, dus niet meer wachten op voorstellen vanuit het WGR-verband, maar zelf aan de slag; meer invloed uit te oefenen aan de voorkant van het beleidsproces; mee denken over visie, ambities en de vertaling daarvan naar beleidskaders is effectiever dan achteraf uitkomsten toetsen.

Aan de hand van de begroting 2013 van de GGD is in nauwe samenwerking met deze organisatie en de (financieel)beleidsmedewerkers van deelnemende gemeenten in beeld gebracht hoe het toezicht in de praktijk vorm wordt gegeven. Daarbij is vastgesteld dat: • voornamelijk de financiële gevolgen voor de eigen gemeente worden beoordeeld; • er door gemeenten in hun rol als eigenaar geen richting wordt gegeven aan de GGD; • er niet getoetst wordt aan de gemeenschappelijke kaders; • doorvoering van het strategisch beleid nagenoeg geen onderwerp van beoordeling is. In 2013 wordt verder vormgegeven aan de eis om de GGD Gelre IJssel te toetsen op basis van gezamenlijk vastgestelde kaders, zowel financieel als beleidsinhoudelijk. Kaders op hoofdlijnen die recht doen aan de rol van de gemeente, eigenaar en opdrachtgever. Daarnaast worden afspraken gemaakt over de informatie die de gemeente wenst te ontvangen om beide rollen uit te kunnen voeren. Inmiddels is een voorstel in voorbereiding waarin de Achterhoekse gemeenten gezamenlijk de financiële uitgangspunten richting de verschillende GR’s gaan vastleggen.

Jaarstukken 2012

Pagina 34 van 94

Verbonden partijen met bijzondere ontwikkelingen Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland (VNOG) Er zijn een paar landelijke ontwikkelingen die bij de Veiligheids Regio Noord- en Oost Gelderland impact hebben. Hierbij denken we onder andere aan de aanpassingen in de Wet veiligheidsregio’s (Wvr) waardoor de brandweer volledig geregionaliseerd wordt en aan de vorming van een nationale politie met 10 politie-eenheden en de aansluiting daarvan op de veiligheidsregio’s. De bezuinigingen die verder worden doorgevoerd zijn afhankelijk van de uitkomsten van het project MOED (Masterplan Optimalisatie Effectuering Doelmatigheid). In dit project zitten vele deelprojecten die de totale organisatie doorlichten en efficiency mogelijkheden/winsten zichtbaar maken. Uitkomsten van dit project verwachten we in de loop van 2013. Recreatieschap Achterhoek Liemers (RAL) In de loop van 2013 worden de taken van het RAL overgedragen. De plassen gaan naar Recreatie Gemeenschap Veluwe (RGV). De fietspaden gaan naar de gemeenten en het routebureau wordt ondergebracht bij Stichting Achterhoek Toerisme (StAT). Wanneer alle taken overgedragen zijn, wordt het RAL ontbonden. ECAL (Streekarchief) Doordat het ECAL de taken van het voormalige Staring Instituut heeft opgepakt, is er een andere situatie ontstaan bij de ECAL. Om hierop te anticiperen heeft het ECAL een nieuwe bijdrage methodiek bedacht. Voorheen inwoners en m1 meters archief, nu inwoners, m1 archief en een bijdrage aan de ‘staringtaken’. Deze methodiek maakt dat wij vanaf 2013 en verder iets duurder uit zijn dan in de jaren voorafgaand. De lichte stijging van de kosten, heeft ook te maken met het feit dat we meer te bewaren archief naar het ECAL hebben overgebracht. Het overbrengen van te bewaren archieven zal ook in de toekomst zorgen voor een stijging in de kosten. Op dit moment wordt de nieuwe vergoedingsmethodiek in relatie tot de taken voorgesteld aan de besturen van de diverse deelnemende gemeenten. Dimpact Oost Gelre is sinds 2006 lid van de coöperatie Dimpact. Dit betekent dat wij samen met (inmiddels 30 gemeenten en groeiende) de digitale dienstverlening aan het vormgeven zijn. Was dit tot 2013 nog via aanbestedingen en een maatwerk pakket. Vanaf einde 2013 nemen de 30 deelnemende gemeente als zijnde Dimpact een nieuwe standaard e-suite van leverancier Atos af. Dit betekent vanaf dat moment meer functionaliteit en standaardisatie tegen dezelfde kosten. Vanuit deze veranderde situatie gaan wij als gemeente Oost Gelre de komende jaren de digitale dienstverlening verder vormgeven. Rova NV Rova heeft de laatste jaren steeds meer ingezet op duurzaamheid. Dit voor zowel het ophalen van afval (b.v. in het omgekeerd inzamelen, waarbij afvalstoffen als grondstoffen worden gezien) als op het gebied van duurzame energie. Zo wordt o.a. ingezet op het verwerken van gft en grof tuinafval tot duurzame energie zoals groen gas. Ook hebben ze in samenwerking met de gemeente Winterswijk het Duurzaam Energiebedrijf Winterswijk opgericht. Dit is met name opgericht om initiatieven voor duurzame energie te kunnen ondersteunen. Hameland De herstructurering van de Hameland is het gevolg van structurele tekorten wat niet binnen korte termijn op te lossen is. Het Masterplan is door de Hameland opgesteld, dit houdt de verandering van productiebedrijf naar arbeidsontwikkelingsbedrijf in. In 2012 is een bedrag van ruim € 1.390.000 betaald aan Hameland in het tekort dat is ontstaan. Mede naar aanleiding van de oplopende tekorten zijn maatregelen genomen om deze binnen de perken te houden De belangrijkste ontwikkeling van Hameland is gericht op het naar buiten toe brengen van de medewerkers. Dit gebeurt in het bijzonder door het aangaan van strategische allianties. De financiële gevolgen van de ontwikkelingen staan in paragraaf 1 Weerstandsvermogen, onderdeel risicoinventarisatie gemeente Oost Gelre. De herstructureringsoperatie Hameland Fundamenteel Anders is voortvarend uitgevoerd en in 2011 heeft afrekening met de deelnemende gemeenten plaatsgevonden.

Jaarstukken 2012

Pagina 35 van 94

De gemeenten staan in de komende jaren voor grote wijzigingen in het sociale domein. De Wet sociale werkvoorziening (Wsw), de Wet werk en bijstand (Wwb) en de Wajong zullen worden vervangen door de Participatiewet. Als gevolg daarvan zal de sociale werkvoorziening, zoals we die nu kennen, zelfs geheel verdwijnen. De tekorten op de uitvoering van beide wetten zijn nu al aanzienlijk en dwingen ons tot heroverwegingen. Deze heroverweging is nog noodzakelijker, want een aantal taken vanuit de AWBZ waaronder dagbesteding, jeugdzorg en de participatiewet (met daarin ook de zorg voor alle niet volledig arbeidsongeschikten) zullen geheel naar de gemeente worden gedecentraliseerd met weer minder budget. Als een eerste aanzet om aan deze uitdagingen tegemoet te komen dient het Masterplan gemeenten "Participeren naar Vermogen" . Dit plan is opgesteld voor de gemeenten Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk in opdracht van de secretarissen van deze gemeenten. Het Masterplan behandelt vier stappen: 1. de privatisering van de sociale werkvoorziening, 2. het afstoten van de re-integratie en de marktbewerking van de SDOA, 3. het inrichten van het regiebureau, 4. daarnaast benoemt het Masterplan een vierde stap, het inrichten van de intake en het loopbaanplein Over iedere stap zal afzonderlijke besluitvorming plaatsvinden, het Masterplan betreft dan ook een hoofdlijnennotitie. Op 19 februari 2013 heeft de gemeenteraad het Masterplan voor kennisgeving aangenomen. Hierdoor kan de uitvoering van de Participatiewet zodanig worden ingericht dat de gemeenten de regisseursfunctie optimaal waar kunnen maken. Stadsbank Eind 2012 is er op verzoek van het bestuur van de Stadsbank door Berenschot onderzoek verricht naar de heersende cultuur bij de Stadsbank. Begin april 2013 is het onderzoeksrapport met conclusies en aanbevelingen aan uw raad voorgelegd.

Regisseursfunctie gemeente bij de uitvoering van de Participatiewet

Jaarstukken 2012

Pagina 36 van 94

Paragraaf 3: Bedrijfsvoering Inleiding We kunnen alleen de producten en prioriteiten binnen de programma’s realiseren met een effectief en efficiënt werkende organisatie. De bedrijfsvoering ondersteunt de uitvoering van de programma´s. Het succesvol uitvoeren van de verschillende programma´s is dan ook in belangrijke mate afhankelijk van de kwaliteit van de bedrijfsvoering. De paragraaf Bedrijfsvoering heeft een expliciete relatie met het programma Bestuur en dienstverlening. De scheiding die we hier trekken, is dat het programma zich inhoudelijk vooral richt op de relatie tussen de burger en de gemeente, terwijl de paragraaf zich richt op de reguliere operationele kaders voor de bedrijfsvoering. Deze operationele kaders hebben betrekking op huisvesting, communicatiebeleid, doorontwikkeling van de organisatie, personeelsbeleid, personeel en organisatie, informatisering en automatisering en planning & control. In deze paragraaf gaan we in op de ontwikkelingen die aan de orde zijn binnen de bedrijfsvoering.

Gemeentelijke huisvesting In het coalitieakkoord van 2010 is ten aanzien van onze huisvesting de uitgangssituatie voor de komende jaren helder vastgelegd. De eerste vier jaar ontwikkelen we geen plannen om te komen tot nieuwbouw. Het voorstel in 2012 tot grootschalige renovatie en vermindering van het aantal locaties is aan de gemeenteraad voorgelegd maar heeft geen goedkeuring verkregen. Op korte termijn leggen wij aanpassing van het gebouw, voortvloeiende uit de Arbo-scan aan u voor en na besluitvorming zullen we de uitvoering spoedig mogelijk ter hand nemen zodat de gemeentelijke huisvesting minimaal voldoet aan de eisen van de Arbo-wetgeving. Communicatiebeleid Het communicatiebeleid heeft zich in 2012 naast de externe communicatie ook voor een belangrijk deel op de interne communicatie gericht. Dat had alles te maken met de verandertrajecten die zijn ingezet, zoals strategische personeelsplanning, Het Nieuwe Werken, huisvesting en intergemeentelijke samenwerking. Er zijn, ook vanuit de communicatie, veel inspanningen verricht om medewerkers in deze verandertrajecten mee te nemen en waar nodig op te leiden. Een voorbeeld daarvan is de pilot plaats- en tijdonafhankelijk werken en de inzet van iPads en laptops. Participatie In 2012 zijn we voortgegaan op de weg van nadrukkelijke burgerparticipatie bij projecten. Vooral bij het Programma Stad Groenlo is een vorm gekozen die hier goed bij aansluit, de vorming van een Burgergroep (toetsend), Expertgroep (strategie) en Ontwerpteams (operationele uitvoering), gecombineerd met inloopavonden en inzet van social media. Ook in de voorbereiding en uitvoering in 2013 van de visie Besselinkschans stellen we een zelfde werkwijze voor als het om de participatie gaat. Social media De inzet van social media heeft in 2012 een belangrijke plaats ingenomen. We hebben inmiddels 1700 volgers op het algemene twitteraccount. Er zijn aparte twitteraccounts voor bijvoorbeeld Stad Groenlo en Mussenbergbolwerk/erfgoed. In 2012 zijn we begonnen om ook medewerkers buiten de afdeling communicatie op te leiden voor het gebruik van Twitter, zoals de afdeling Ruimtelijk Beheer in het kader van gladheidsbestrijding, onderhoud openbare ruimte en handhaving. We krijgen steeds meer vragen via Twitter en over het algemeen worden die dezelfde dag, in ieder geval binnen 24 uur beantwoord, ook in het weekend. Diverse projecten hebben een eigen Facebookpagina, waar vooral de uitvoering wordt begeleid. Dit verhoogt de betrokkenheid van inwoners. Voorbeelden zijn Stad Groenlo, reconstructie Lievelde, Zieuwent en Papendijk Groenlo. Ook het CJG heeft een eigen Facebookpagina.

Jaarstukken 2012

Pagina 37 van 94

Opleiding In 2012 heeft de afdeling communicatie diverse workshops gegeven voor medewerkers over het gebruik van social media als Facebook, Twitter en Linkedin. Ook hebben veel medewerkers deelgenomen aan de landelijke “Train je collega week”, waarin onder andere digitale vaardigheden zijn getraind als Prezi, Dropbox en Excel. Het klantgericht schrijven heeft ook in 2012 onverminderde aandacht gehad. Na de aanstelling van schrijfcoaches begin 2012 worden driemaandelijks korte bijeenkomsten gehouden waarin cases worden voorgelegd. Ook in 2012 zijn workshops voor medewerkers georganiseerd voor beter klantgericht schrijven. Crisiscommunicatie De afdeling communicatie heeft in 2012, door afvaardiging in regionale werkgroepen, een belangrijke bijdrage geleverd aan het vaststellen van een Crisiscommunicatieplan en de vorming van pools voor de inzet van opgeleide communicatieadviseurs en -medewerkers bij crisis en rampen. Ook in de risicocommunicatie heeft de afdeling communicatie inbreng in een regionale werkgroep. Het accent ligt hier op het bevorderen van zelfredzaamheid van inwoners bij crisis en rampen. Ook is in 2012 de aanzet gegeven om te komen tot een pool van ervaren communicatieadviseurs die burgemeesters kunnen bijstaan bij crisis, rampen en incidenten met grote maatschappelijke impact.

Personeelsbeleid De beweging die we in 2011 ingezet hebben met strategische personeelsplanning, mobiliteit en flexibiliteit van onze medewerkers, hebben we doorgezet in 2012. Wederom hebben in 2012 (zeven) medewerkers gekozen voor een interne switch. En wederom was de uitstroom gering. Voor het merendeel bestond de uitstroom uit pensionering/FPU (4 medewerkers), ontslag op verzoek, wao of geen werk (4 medewerkers) en tijdelijke contracten die niet werden verlengd (2 medewerkers). Dit past overigens bij het algemene beeld binnen de overheid dat de uitstroom momenteel gering is i.v.m. de economische recessie. Ook in 2012 hebben we onze medewerkers ruimte gegeven om zich te ontwikkelen en opleidingen en/of trainingen te volgen. Meestal is dat aangepast op het individu in relatie tot de huidige of toekomstige functie. Omdat digitalisering steeds meer zijn intrede doet, worden de vaardigheden op dit gebied belangrijker. Daarom hebben we in 2012, organisatie breed, een in-company opleiding opgezet voor de verbetering van PC-vaardigheden. Door het aanbieden van verschillende modules (Word, Excel, Outlook, Windows, beginners dan wel advanced) van het Europees Computer Rijbewijs kunnen medewerkers hun digitale vaardigheden verbeteren. Een toets aan het einde van vijf lessen meet of de vaardigheden op peil zijn. Dit programma loopt nog door in 2013. We zijn in 2012 gestart met een pilot rondom Het Nieuwe Werken (HNW). Ongeveer de helft van onze medewerkers heeft ervaring opgedaan om niet meer te klokken en plaats- en tijdonafhankelijk te werken. Medewerkers werden hierin gefaciliteerd door het verstrekken van tokens. HNW is maatwerk en daarvoor zijn individuele afspraken tussen leidinggevende en medewerker gemaakt. HNW zien wij als een ontwikkelproces; gaandeweg kijken wat past bij onze organisatie én natuurlijk ook rekening houdend wat de samenleving van ons vraagt. Ook Social Media werd in 2012 meer en meer ingezet door onze medewerkers. Door bijvoorbeeld adequaat te reageren op tweets vanuit de samenleving, door informatie over projecten op facebook te zetten en door vanuit de gemeente zelf ook actief te twitteren over nieuws. De samenwerking met buurgemeenten (in eerste instantie met Berkelland en Winterswijk, later alleen met Winterswijk) speelde een voorname rol in 2012. Diverse werkgroepen hebben mogelijkheden tot samenwerking geïnventariseerd en plannen gemaakt. Dit is niet verder tot uitvoering gekomen. Dit heeft een behoorlijk beslag gelegd op de ambtelijke capaciteit. In 2012 hebben we een Periodiek Medisch Onderzoek (PMO) uitgevoerd. Dit is een verplichting van de Arbowet. In dit onderzoek worden die aspecten van de gezondheid onderzocht die een relatie hebben met de gevaren en risico’s in het werk. Denk aan beeldschermwerk, werkstress en fysieke werkbelasting. Wij kwamen als organisatie goed uit de bus. Onze medewerkers zijn gezonder dan gemiddeld (84% van onze medewerkers voelt zich gezond). Dat is ook terug te zien in ons ziekteverzuim. Dit was in 2012 3,7%. Het landelijk gemiddelde bij vergelijkbare gemeenten was 5,1%.

Jaarstukken 2012

Pagina 38 van 94

Advies is dan ook om de goede uitkomsten te bestendigen en waar mogelijk te verbeteren. Er valt nog winst te halen uit gezondheid in combinatie met lifestyle. Een bijzonder aandachtspunt in 2012 waren de medewerkers van het zwembad. Doordat het beheer van het zwembad per 1 januari 2013 werd overgedragen aan de Stichting Meekenesch, is er met de vakbonden in maart 2012 een Sociaal Plan overeengekomen. De medewerkers van het zwembad werden door de afdeling P&O begeleid en waar nodig in re-integratie-trajecten gezet. Goed om hier te vermelden dat alle medewerkers per 1 januari 2013, hetzij tijdelijk of vast, weer een nieuwe start hebben gemaakt met werk en/of een opleiding. Zo begonnen twee zweminstructeurs een zwemschool in het Meekenesch. Ook het beheer van de sporthal is in 2012 overgedragen aan een Stichting, de Stichting Hamalandhal. Voor de medewerkers die daar werkten is een passende regeling getroffen. Verder is het dienstverband van twee medewerkers overgegaan naar de VNOG. Dit betreft functies op het gebied van veiligheid. In 2012 zijn verder de voorbereidingen getroffen voor de medewerkers die per 1 april 2013 overgaan naar de Omgevingsdienst Achterhoek. De vrijwilligers van de brandweer gingen per 31 december 2012 uit gemeentedienst. Zij gingen per 1 januari 2013 over naar de VNOG. Er is uitvoering gegeven aan de motie van de PvdA van december 2010 om een proef te starten met werkervaringsplaatsen. Dit is bedoeld voor jonge werklozen tot 27 jaar die een uitkering ontvangen van de SDOA. In 2012 werden drie werkervaringsplaatsen ingevuld door jongeren. De raad heeft hierover een uitgebreide evaluatie ontvangen. Op voorstel van het college worden de werkervaringsplaatsen gecontinueerd en wordt hiervoor jaarlijks een bedrag van € 45.000,beschikbaar gesteld voor 3 werkervaringsplaatsen binnen de organisatie aan de doelgroep jongeren ( 15-27 jaar) die een uitkering ontvangen via de SDOA.

Informatisering en Automatisering De inspanningen op het terrein van I&A worden structureel vooral gevoed vanuit het Informatiebeleidsplan, de landelijke ontwikkelingen Eerste Overheid 2015 (iNUP) en Eenmalige registratie meervoudige uitgifte (basisregistraties) en de digitale ontwikkelingen. De afgelopen en de komende jaren hebben wij diverse randvoorwaarden opgenomen en ingevuld om de dienstverlening aan de burger en de interne organisatie te verbeteren. Daarnaast hebben we sterk ingezet om de (landelijke) ontwikkelingen op een kwalitatief hoogwaardige en bedrijfsmatige manier te realiseren. Om deze complexe materie in goede banen te leiden zijn concrete realisatieplannen en een goede uitvoering nodig. Project- en procesmatig werken is dan ook gemeente breed ingezet en doorgevoerd. Naast deze manier van werken is het van groot belang dat we een goed functionerende ICT-infrastructuur hebben en dat we streven naar verdere standaardisatie en professionalisering van applicatiebeheer. Als gevolg hiervan heeft applicatiebeheer de laatste jaren vastere vorm gekregen door centraal applicatiebeheer in te voeren voor de belangrijkste applicaties. Dit met als doel informatiehuishouding verder te verbeteren en aan te laten sluiten bij de informatiebehoefte van onze klanten, landelijke overheid en de bedrijfsvoering. Naast meerjarige ontwikkelingen en acties hebben de bezuinigingen van de afgelopen jaren invloed gehad op concrete trajecten met een ICT component. In 2012 hebben we de nadruk gelegd op het afronden van projecten die in eerdere jaren zijn gestart. We hebben geen nieuwe projecten opgestart. Ook zijn bepaalde meerjarige trajecten op een laag pitje gezet. Een voorbeeld hiervan is het project Dienstverlening. Wel hebben we veel energie gestoken in belangrijke ontwikkelingen en om (toekomstige) veranderingen in wetgeving uit te zoeken en “klaar te zetten” voor als het weer kan of echt moet. Hierdoor is onze basis infrastructuur op orde voor geleidelijke ondersteuning van ontwikkelingen.

Jaarstukken 2012

Pagina 39 van 94

De volgende projecten met een I&A component zijn in 2012 of worden de komende jaren verder gerealiseerd: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.

Doorontwikkeling digitaal loket (Dimpact 2011/2012). Verdere doorontwikkeling Document Management Systeem (2012/2013) Digitaal maken vigerende bestemmingsplannen (2012/2013) Inrichten Medewerkersportaal Dimpact en starten pilot belastingen (2012/2013) Dienstverlening (2012/2013 en verder) en de daaruit voortkomende deelprojecten Vervanging PC’s, inclusief besturingssysteem en Microsoft office (2012) Vervanging huisstijl applicatie (2012) Implementatie basisregistratie Basiskaart Grootschalige Topografie (2011-2016) Opzetten zaakgericht werken (2012-2014) Lean management project en daaruit voortvloeiende digitale acties (2012/2013) Algemeen: verder koppelen van de basisregistraties en backoffice systemen ten behoeve van uitgangspunt: eenmalig registreren meervoudige uitgifte (tot 2015) Het nieuwe werken (2012/2013) Beveiligingsbeleid I&A (2012/2013) Digitale Handtekening (2012/2013) Papierloos vergaderen (2012/2013) Plaats onafhankelijk werken (2013) Choose your own device (2013) Landelijke voorziening WOZ (2013) Vervanging WABO applicaties (2012/2013) Vervanging CMS systeem (2013) Vervanging Dimpact E-suite (2013) Web richtlijnen (2013)

Specifiek Landelijke ontwikkelingen Basisregistratie Basiskaart Grootschalige Topografie Het doel van de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) is dat de hele overheid gebruik maakt van dezelfde basisset grootschalige topografie van Nederland. Topografie is de beschrijving van de fysieke werkelijkheid, de dingen die in het terrein fysiek aanwezig zijn. De BGT is een weergave van deze werkelijkheid in een digitaal bestand. Vanuit dit bestand kunnen we de werkelijkheid presenteren in de vorm van kaarten. Voor de grootschalige topografie gaat het om kaarten met een schaal van 1:500 tot 1:5.000. Met het instellen van de BGT bereiken we: • betere dienstverlening aan burgers en bedrijven; • administratieve lastenverlichting; • betere samenwerking binnen de overheid; • kostenbesparing in ketens. Landelijke voorziening WOZ 1 januari 2014 moeten we aangesloten zijn op de landelijke voorziening WOZ. Hiermee wordt de gemeentelijke WOZ data landelijk ter beschikking gesteld aan diverse afnemers. Hierbij moet een koppeling gerealiseerd worden tussen de gemeente applicatie GISVG en de landelijke voorziening. WEB richtlijnen De gemeentelijke website(s) moeten voldoen aan een aantal richtlijnen. Deze richtlijnen moeten er voor zorgen dat overheidswebsites makkelijk toegankelijk zijn voor alle bevolkingsgroepen (bv blinden, slechthorenden, ouderen, etc.).

Jaarstukken 2012

Pagina 40 van 94

Planning & Control Grip op uitgaven en inkomsten en resultaten Traditioneel krijgen de elementen beheersen en verantwoorden binnen het planning en control instrumentarium relatief veel aandacht. Deze zijn gericht op het verkrijgen van een goedkeurende verklaring bij de jaarrekening. De burger verwacht van ons dat we beperkt beschikbare middelen zo doelmatig en doeltreffend mogelijk inzetten. Adequate sturing is daarbij voorwaardelijk. Om dit te kunnen bereiken werken we aan het verbeteren van de informatiewaarde van begroting en bestuursrapportages. Naast financiële informatie wordt niet-financiële informatie verstrekt in de vorm van prestatie indicatoren en kritische succesfactoren. Via een bestuurlijk dashboard (scorecard) wordt het bestuur informeren wij u over het realiseren van de gestelde doelen. In 2012 is het planning- en controlproces op verschillende onderdelen verbeterd: 1. De nieuwe kadernota versterkt de kaderstellende rol van de gemeenteraad. 2. De rapportages worden efficiënter vervaardigd en zijn sneller beschikbaar. 3. Het inzicht in het financieel meerjarenperspectief wordt verbeterd. De kadernota nieuwe stijl is in een interactief proces met u vorm gegeven. In de voorbereiding op de begroting 2014 wordt dit proces verder vormgegeven met als doel een kadernota die naast de (financiële) kaders ook richting geeft aan de ontwikkeling van onze gemeente in deze onzekere tijden. Mede door de implementatie van het managementinformatiesysteem Navigus kunnen we het vervaardigingsproces van begroting, tussentijdse rapportages en jaarverslag efficiënter maken. Dit jaarverslag is het eerste product dat met behulp van Navigus tot stand is gekomen. In 2014 wordt mede met behulp van Navigus ook het inzicht in ons (financieel) meerjarenperspectief verbeterd. Interne Beheersing Wij streven naar een organisatie waar de uit beheersingsoogpunt relevante bedrijfsprocessen continu (en zichtbaar) financieel "in control" zijn. Het "in control" zijn houdt in dat we zowel opzet, bestaan als (goede) werking van de beheersmaatregelen vaststellen. De noodzakelijke (verbijzonderde) interne controle is afgestemd op de beschreven risico’s en getroffen beheersmaatregelen. Het controleplan wordt gedurende het jaar uitgevoerd. De controlebevindingen worden periodiek aan het management gerapporteerd en vormen de basis voor de interim- en jaarrekeningcontrole, uitgevoerd door de accountant. De conclusies van deze bevindingen maken vanaf dit jaar onderdeel uit van de periodieke bestuursrapportages. Onderzoek naar doelmatigheid en doeltreffendheid Op grond van artikel 2 van de verordening artikel 213a van de Gemeentewet onderzoekt het college jaarlijks de doelmatigheid van (onderdelen van) organisatie-eenheden van de gemeente en de uitvoering van taken door de gemeente. Het College van burgemeester en wethouders heeft in 2011 onderzoek verricht naar het functioneren van de service desk automatisering. De rapportage is door het college vastgesteld. Voor nadere informatie verwijzen wij naar de rapportage. In 2012 is onderzoek uitgevoerd naar leerlingenvervoer en de klachtafhandeling door de gemeente.

Jaarstukken 2012

Pagina 41 van 94

Juridische kwaliteitszorg Integriteit Op 14 juni is het onderwerp Integriteit in het afdelingshoofdenoverleg aan de orde geweest. Aan de hand van casussen zijn integriteitsdillema’s besproken. Vervolgens is het thema op vergelijkbare wijze in de diverse afdelingen onderwerp van gesprek geweest. De waarde hiervan zit in de dialoog over wat wel en niet toelaatbaar is. Collegeadviezen Het proces voor het aanleveren van collegeadviezen is dit jaar van een ‘mailproces’ omgezet naar een proces via het documentenprogramma ‘Corsa’. Dit is een verbetering van de kwaliteit omdat hiermee het versiebeheer goed geregeld is en omdat de vindbaarheid van stukken verbetert. Samengevat zorgt het ervoor dat we altijd digitaal de juiste versie van een collegeadvies beschikbaar hebben. Bezwaren en klachten Mediation: In 2012 zijn 68 bezwaren ingediend. 30 bezwaarschriften hadden betrekking op de intrekking van de vervoerspas van de Regiotaxi. De besluitvorming is na een motie van de raad teruggedraaid. Deze bezwaarschriften zijn daarna ingetrokken. Bij de overige 38 bezwaarschriften heeft de afdeling Publiek en Bestuur binnen een week contact met de indiener van het bezwaarschrift opgenomen. Na dit eerste contact zijn in veel gevallen gesprekken gevoerd. Er zijn 30 bemiddelingsgesprekken gevoerd. 15 bezwaarschriften zijn na deze gesprekken ingetrokken. 3 bezwaren zijn aangehouden tot nadere besluitvorming. Klachtenbehandeling: Dit jaar zijn er 8 klachten ingediend. Twee klachten zijn formeel behandeld via de klachtbehandelaar. De andere klachten zijn via de informele weg naar tevredenheid van de klager behandeld door de klachtencoördinator.

Kort verslag activiteiten ombudsman Oost Gelre in 2012. U heeft per 1 januari 2012 de heer A.A.M. Lamers benoemd tot ombudsman. De heer A.van Driesten is zijn plaatsvervanger. Het afgelopen jaar 2012 is door burgers en bedrijven 6 (zes) keer via een schriftelijk verzoek een beroep op de ombudsman gedaan. In al die gevallen is door de ombudsman contact opgenomen met de briefschrijvers. Dat heeft er toe geleid, dat of het verzoekschrift is ingetrokken of de ombudsman betrokkene na lezing en beoordeling van het verzoekschrift heeft moeten doorverwijzen naar de interne klachtenprocedure, die vooraf gaat aan de behandeling door de ombudsman. Tenslotte is door de ombudsman en zijn plaatsvervanger in februari 2012 deelgenomen aan een intervisiebijeenkomst van ombudsmannen en –vrouwen in Soest. In een informele setting is kennis gemaakt met de Nationale Ombudsman, de heer Brenninkmeijer en is onderling informatie uitgewisseld over opgedane ervaringen.

Jaarstukken 2012

Pagina 42 van 94

Paragraaf 4: Financiering De Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) stelt regels aan de financieringsfunctie van gemeenten en biedt een kader voor de beheersing van de risico’s die uit deze functie voortvloeien. Op lokaal niveau is deze regelgeving vertaald in een treasurystatuut dat door de gemeenteraad is vastgesteld. De doelstellingen van de treasuryfunctie zijn: - Het continu zorgen voor voldoende liquiditeit; - Het minimaliseren van de rentekosten binnen het vastgestelde risicoprofiel; - Het maximaliseren van de renteopbrengsten binnen het vastgestelde risicoprofiel. Onder risico’s verstaan we renterisico’s (vaste schuld en vlottende schuld), kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s, koersrisico’s en valutarisico’s. Bij ons zijn alleen de twee eerstgenoemde risico’s van toepassing. Ontwikkeling rentepercentage 2012 De financiering van onze activa vindt plaats met interne middelen (reserves en voorzieningen) en met extern aangetrokken geldleningen. De rentelasten van de financieringsmiddelen belasten we intern door aan de diverse producten door middel van de renteomslag. Het renteomslag-percentage voor de rekening 2012 bedraagt 4%. Voor de begroting 2012 is uitgegaan van 3,975%. Gedurende het jaar 2012 hebben we geen geldleningen aangetrokken. In 2012 is 1 lening versneld afgelost. Kasgeldlimiet (renterisico op korte schuld) In de Wet Fido is een begrenzing opgenomen van de kortlopende middelen die gemeenten mogen opnemen; de kasgeldlimiet. De kasgeldlimiet voor 2012 is vastgesteld op 8,5% van het begrotingstotaal van € 59.866.000, ofwel € 5.088.160. Bij overschrijding moeten wij weer binnen de norm voor het kort geld (< 1 jaar) komen door het aantrekken van lang geld (> 1 jaar). Wij streven er naar om - binnen de wettelijke grenzen van de kasgeldlimiet - optimaal gebruik te maken van deze financieringsbehoefte, tenzij we een rentestijging op de kapitaalmarkt (lang geld) voorzien. De voordelen hiervan zijn lagere rentekosten en maximale flexibiliteit in de leningenportefeuille. Kasgeldlimiet Toegestane kasgeldlimiet

Werkelijk 2012 8,5%

Werkelijk 2011 8,5%

Omvang vlottende schuld Schuld in rekening courant Overige geldleningen (geen vaste schuld)

€ €

1.472.368 2.621.837

€ €

133 1.779.734

Vlottende middelen Contant in kas Tegoeden in rekening courant Overige uitstaande gelden korter dan 1 jaar

€ € €

900 43.728 8.500.923

€ € €

900 3.215.259 8.857.722

Toets kasgeldlimiet Totaal netto-vlottende schuld Toegestane kasgeldlimiet Ruimte

-/- € 4.451.346 € 5.088.160 € 9.539.506

-/- € 10.294.014 € 5.036.250 € 15.330.264

Tabel 2.5 Kasgeldlimiet

Jaarstukken 2012

Pagina 43 van 94

Renterisiconorm (renterisico op lange schuld) De renterisiconorm begrenst de rentegevoeligheid van de vaste schuldpositie van de gemeente. Het renterisico wordt bepaald door de som van het bedrag aan herfinanciering en het bedrag aan renteherzieningen op de vaste schuld. Het percentage voor de risiconorm is volgens een ministeriële regeling vastgesteld op 20%. Maximaal 20% van het begrotingstotaal mag dus worden vernieuwd (herfinanciering en/of renteherziening). Doel is dat we onze vaste leningenportefeuille zodanig spreiden dat de renterisico’s gelijkmatig over de jaren zijn gespreid. Renterisiconorm

Renteherzieningen Aflossingen Renterisico

Begroot 2012 €0 € 9.693.292 €0

Werkelijk 2012 €0 € 10.015.572 €0

Werkelijk 2011 €0 € 9.967.590 €0

Vastgestelde renterisiconorm Renterisiconorm

20% € 11.790.485

20% € 11.973.200

20% € 11.687.721

Toets renterisiconorm Renterisico Renterisiconorm Ruimte

€0 € 11.790.485 € 11.790.485

€0 € 11.973.200 € 11.973.200

€0 € 11.687.721 € 11.687.721

Tabel 2.6 Renterisiconorm

Uit tabel 2.6 blijkt dat de gemeente Oost Gelre in 2012 binnen de gestelde normen is gebleven. Kredietrisico Kredietrisico’s ontstaan door het verstrekken van leningen en gemeentegaranties. Het treasurystatuut bepaalt dat uitgezette gelden en garanties alleen tot stand mogen komen als zij een publieke taak dienen. Het uitzetten van gelden wanneer overtollige middelen aanwezig zijn, is toegestaan als zij een prudent karakter hebben en niet gericht zijn op het genereren van inkomen door overmatig risico aan te gaan. Het volgende overzicht geeft inzicht in de samenstelling van de verstrekte geldleningen per ultimo 2012, onderverdeeld naar risicogroep: Risicogroep 1. Woningcorporaties en particuliere woningen 2. Instellingen ouderenzorg 3. Nutsbedrijven 4. Sport en culturele instellingen 5. Ambtenaren 6. Stg. Careaz 7. Gebiedscommissie Laarberg

(Hypothecaire zekerheid) Ja Ja

Ja

Restant schuld € 36.154.504 € € € € € €

2.626.921 751.918 5.577 6.359.328 2.418.000 9.850.000

Tabel 2.7 verstrekte geldleningen ingedeeld per risicogroep

In tabel 2.7 zijn geldleningen in categorie 1 t/m 3 verstrekt voor het verrichten van de publieke taak. De onder 4 verstrekte gelden ondersteunen drie instellingen met een sportief of sociaal-cultureel doel. De geldleningen aan ambtenaren zijn verstrekt op grond van de destijds bestaande hypotheekregelingen.

Jaarstukken 2012

Pagina 44 van 94

Leningenportefeuille De leningenportefeuille, zie tabel 2.8 vermeldt de omvang, het verloop en de gemiddelde rente van de opgenomen geldleningen voor de financiering van gemeentelijke taken. Leningenportefeuille (inclusief mutaties) Stand per 1 januari 2012 Reguliere aflossingen in 2012 Aangetrokken geldleningen in 2012 Stand per 31 december 2012

Bedrag € 52.524.933 € 10.015.572 € € 42.509.361

Gemiddelde rente 4,47%

4,55%

Tabel 2.8 Leningenportefeuille

Uitzetting van gelden Het uitzetten van gelden komt beperkt voor. Met de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is hiervoor een overeenkomst afgesloten. Hierdoor is het dagelijks beheer van een groot deel van de aanwezige liquiditeiten overgedragen aan de BNG om een optimaal rendement te genereren. Door de omvang, zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin, is het bij derden (BNG) onderbrengen van deze taak beter gewaarborgd. Slechts in individuele gevallen zetten we geld uit volgens het treasurystatuut, uiteraard volgens de voorwaarden van Wet Fido. In 2012 hebben we geen gelden uitgezet.

Sturen op de kwaliteit van het openbaar groen.

Jaarstukken 2012

Pagina 45 van 94

Paragraaf 5: Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding Wij hebben ongeveer 620 ha. aan openbare ruimte en 37 gebouwen in beheer. Een belangrijk onderdeel van onze begroting richt zich op het onderhoud aan de openbare ruimte en de gebouwen. Om deze kapitaalgoederen op een acceptabel niveau te houden, is goed beheer noodzakelijk. Gelet op de omvang van de te beheren kapitaalgoederen legt deze continue taak een substantieel beslag op onze budgettaire middelen. Wegen In het wegenbeleidsplan 2008-2012 is het onderhoudsniveau voor asfalt en elementen (tegels, klinkers) opgenomen. Het niveau voor asfalt en elementen is het referentieniveau R (landelijk basisniveau volgens de CROW). Vanwege een bezuiniging op het onderhoudsbudget 2009 is het onderhoudsniveau voor elementen in 2009 verlaagd naar R- (onder het landelijk basisniveau). In 2013 wordt een start gemaakt tot het opstellen van een nieuw wegenbeleidsplan. Met behulp van de jaarlijkse visuele weginspectie, de vastgestelde onderhoudsniveaus en het beheerprogramma stellen we jaarlijks het onderhoudsprogramma op. Hierbij vindt afstemming plaats met andere disciplines zoals riolering, groen en ruimtelijke ontwikkelingen om kapitaalvernietiging te voorkomen. Daarnaast zijn er wegen die vervangen (rehabilitatie/reconstructie) moeten worden. Deze zijn opgenomen in het programma voor nieuw beleid. De boekwaarde van wegen bedraagt per 31 december 2012 € 14,3 miljoen, wat in 2012 heeft geresulteerd in kapitaallasten van € 1,5 miljoen. Onderstaand hebben we de volgende bedragen opgenomen voor de begroting en de gerealiseerde bedragen van 2012.

Onderhoud deklagen wegen Inspectie/onderzoek advies Onderhoud diversen o.a. abri’s en straatmeubilair Markeringen, schade en onkruidbestrijding

Begroting € 465.115 € 22.134 € 97.381

Jaarrekening € 459.807 € 28.818 € 101.276

€

€

58.868

57.301

Riolering De basis voor het rioolbeheer vormen het beheerpakket, de voortdurende inspecties en het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Het GRP beschrijft de noodzakelijke activiteiten om de riolering op een acceptabel niveau te houden en aan de wettelijke eisen te laten voldoen. Ook beschrijft het de kosten die hiermee gepaard gaan en de consequenties voor de rioolheffing. De kosten van riolering bestaan uit jaarlijkse onderhoudsuitgaven en uit investeringen die we opnemen in het programma voor nieuw beleid. In september 2011 heeft u het geactualiseerde (verbrede) gemeentelijk rioleringsplan 2011-2015 vastgesteld. Hiermee kunnen we de komende jaren verder werken aan het beschermen van onze volksgezond, het behouden van droge voeten en het bereiken van een goede waterkwaliteit. Dit doen we in goed overleg met onze waterpartner waterschap Rijn en IJssel. In 2012 is een start gemaakt met de inhaalslag van het achterstallig onderhoud van de riolering binnen de kernen. Hier gaan we in 2013 en 2014 mee verder. Ter voorbereiding van de nieuwe aanbesteding van het onderhoud aan de mechanische riolering (drukriolering en gemalen) zijn de rioolgemalen en drukunits onderworpen aan een NEN 3140 inspectie (elektrotechnische keuring). De geconstateerde gebreken zijn vervolgens verholpen. De samenwerking met buurgemeenten en/of het waterschap heeft ondanks veel -vooral regionaaloverleg nog niet geleid tot bestuurlijke afspraken over de samenwerking in de afvalwaterketen. Wel is er samen met het waterschap Rijn en IJssel en de gemeente Winterswijk een optimalisatie studie verricht voor de zuivering Winterswijk. De kernen Groenlo en Zwolle en een deel van het buitengebied van de kernen loost op deze zuivering. De boekwaarde van rioleringswerken bedraagt per 31 december € 15,9 miljoen wat in 2012 heeft geresulteerd in kapitaallasten van € 1.129.722.

Jaarstukken 2012

Pagina 46 van 94

Onderstaand zijn de volgende bedragen opgenomen voor de begroting en de gerealiseerde bedragen van 2012. Begroting € 41.106 € 147.293 € 114.299-/€ 11.045.993

Incidenteel onderhoud Planmatig onderhoud Toevoeging reserve Investeringen

Jaarrekening € 35.727 € 106.798 € 321.118 € 3.911.592

Het restant krediet van investeringen wordt doorgeschoven naar 2013.

Openbaar Groen Het beleidskader met betrekking tot openbaar groen heeft u vastgesteld op 23 januari 2007 “groenbeleid Oost Gelre”. In dit beleid zijn afspraken gemaakt over de kwaliteit van het groen en de financiële kaders van beheer. Met de vaststelling van het beeldenboek door de raad is de kwaliteitsopgave voor het openbaar groen in beelden vastgelegd. Dit kwaliteitsniveau is concreet vertaald in het groenbeheerpakket. Dit beheerpakket vormt de basis voor de uitvoering van het jaarlijkse onderhoud. In 2012 is voor delen van de gemeente volgens het beeldbestek gewerkt. In 2013 wordt dit contractueel vastgelegd. In het beeldbestek staan niet de frequenties en maatregelen van het beheer centraal maar de vooraf afgesproken beeldkwaliteit. Dit komt de rol van beide organisaties ten goede. De gemeente als regievoerder en Hacron groen als uitvoerende partij. De gemeente gaat daarbij nadrukkelijker sturen op kwaliteit. De beheerkwaliteit wordt binnen een bepaalde bandbreedte uitgevoerd; pieken en dalen zullen niet meer voorkomen. In 2013 zal de communicatie met de inwoners worden geïntensiveerd. Met name door het gebruik van Twitter en een eigen (groen)pagina op Facebook. Verder wordt gewerkt aan het oprichten van een gemeentelijke bomenwacht door enthousiaste bomenliefhebbers. Op 30 april 2013 worden in alle kernen K(ro)ningslinden geplant. De volgende bedragen zijn opgenomen in de begroting en jaarrekening 2012:

Uitbestede werkzaamheden Onderhoudskosten Hameland groep

Begroting € 382.643 € 1.581.610

Jaarrekening € 358.529 € 1.563.738

Openbare Verlichting Bij vervanging van masten en armaturen maken wij een duurzame en energiebewuste keuze. In 2014 staat het opstellen van een nieuw wegenbeleidsplan op het programma. Onderstaande bedragen zijn opgenomen in de begroting en jaarrekening 2012.

Elektra Vervanging armaturen Beheer en onderhoud

Begroting € 108.750 € 168.927 € 110.404

Jaarstukken 2012

Jaarrekening € 136.722 € 140.696 € 45.786

Pagina 47 van 94

Civieltechnische kunstwerken en speelvoorzieningen Voor het onderhoud van de civieltechnische kunstwerken (zoals bruggen en duikers) hebben wij een beheerplan. In 2014 staat de actualisatie van het beheerplan op het programma. In dit beheerplan is een onderhoudsregime opgenomen. Daarbij maken we verschil tussen jaarlijkse onderhoudskosten en investeringen voor groot onderhoud en vervangingen. Jaarlijks vinden diverse inspecties (veiligheid en functionaliteit) van de speelvoorzieningenplaats. De geconstateerde gebreken zijn in 2012 hersteld zodat de toestellen aan het Attractiebesluit voldoen. Ten behoeve van de bezuinigingsdoelstelling wordt een gefaseerde versobering/beperking van het aantal speeltoestellen voorgesteld om frictiekosten (in feite veel hoger dan de beoogde bezuiniging) te voorkomen. Voor het jaar 2012 heeft dit geresulteerd in de volgende bedragen:

Uitvoeren inspecties Beheer en onderhoud toestellen

Begroting € 0 € 38.151

Jaarrekening € 6.514 € 32.272

Water Wij hebben het oppervlaktewater in het bebouwde gebied in 2009 overgedragen in eigendom aan het waterschap Rijn en IJssel. Wij hebben beheerafspraken gemaakt ten aanzien van afvalverwijdering en maairegime. In 2010 zijn door het waterschap in overleg met ons functies en eindbeelden bepaald. In de praktijk maakt het oppervlaktewater deel uit van de openbare ruimte en streven we naar integraal onderhoud. Dit heeft geresulteerd in praktische keuzes ten aanzien van het beheer;’ wie doet wat en waar’. Dit proces zetten we voort in 2013, bijvoorbeeld ten aanzien van het stadspark Groenlo, waar een integraal begrazingsbeheer is overeengekomen. Ook in de wijk Flierbeek en het Wentholtpark in Lichtenvoorde voeren we het beheer van water en openbaar groen integraal uit. Aanpassingen in waterlopen worden in gezamenlijk overleg uitgevoerd. In 2013 ronden we de volgende plannen met aanpassing van waterlopen af: omgeving sporthal Lichtenvoorde, wijk Flierbeek en wijk Papendijk Groenlo. Gemeentelijke gebouwen Om deze kapitaalgoederen op een acceptabel niveau te houden, is ook hier goed beheer noodzakelijk. Deze 37 gebouwen kunnen we grofweg onderverdelen in gebouwen voor eigen gebruik en gebouwen verhuurd aan derden. Al deze gebouwen beheren we volgens een meerjarenonderhoudsplanning en zijn als zodanig grotendeels verankerd in de meerjarenbegroting. Het kwaliteitsniveau wat we hierbij hanteren is functioneel, sober en duurzaam. Verder hanteren we de regierol en wordt de uitvoering van het beheer door derden gedaan. De meeste gebouwen hebben we in 2012 onderhouden zoals gepland. Voor zover bekend zijn er geen financiële consequenties ten aanzien van het beleidskader. De benodigde budgetten hebben we in de begroting opgenomen. Voor een paar gebouwen was het langere tijd onduidelijk wat er in de (nabije) toekomst mee ging gebeuren. Hierdoor stellen we uit oogpunt van beheer gewenste vervangingen uit. Dit geldt vooral voor de gemeentehuizen Varsseveldseweg en Raadhuisstraat en het gebouw Herman Harmsenstraat 11a. De beheersplannen worden jaarlijks door een extern bedrijf geactualiseerd. De financiële uitwerking is de grondslag voor de onderhoudsbudgetten. Extra geld hebben we uitgegeven aan schilderwerk in de muziekkoepel Groenlo, dit vanwege terugkerende vernielingen. Met de uitbreiding en aanpassing van de brandweerkazerne Groenlo t.b.v. BWAO is eind 2012 gestart. De woning aan de Frans ten Boschstraat 6 die verkocht zou worden is helaas door brand vernield. De overblijfselen zijn gesloopt. De sporthal in Vragender staat nog steeds op de nominatie om geprivatiseerd te worden. Zwembad ’t Meeckenesch in Lichtenvoorde is per 1 januari 2013 geprivatiseerd.

Jaarstukken 2012

Pagina 48 van 94

Per 15 november 2012 hebben we het sportgebouw Pastoor Sandersstraat toegevoegd. Dit oude gebouw is in een matige staat van onderhoud. Het hoogstnoodzakelijke onderhoud is gedaan om het nog enige jaren te kunnen gebruiken. Achterstanden in het onderhoudsniveau zijn (m.u.v. de gemeentehuizen in Lichtenvoorde) in 2012 niet ontstaan. Een paar gebouwen die (recent) we om strategische redenen hebben aangekocht hebben achterstallig onderhoud. Dit betreft o.a. de woning aan de Lievelderstraat 50. Overige kleine (sloop) gebouwen die we aangekocht hebben in het kader van grondverwerving hebben we buiten beschouwing gelaten. Financiële uitwerking: aan onderhoud gebouwen is in 2012 aan uitgaven een bedrag van € 736.852 besteed, € 33.809 is onttrokken aan de reserve onderhoud gebouwen. De reserve groot onderhoud gebouwen bedragen per 31 december 2012 € 1.050.510. Afschrijvingen Wij hanteren voor de vervangingsinvesteringen het beleid volgens de nota afschrijvingenbeleid van juli 2006.

Extra uitgaven voor onderhoud muziekkoepel Groenlo door vandalisme

Jaarstukken 2012

Pagina 49 van 94

Paragraaf 6: Grondbeleid Inleiding Deze paragraaf geeft de visie op het grondbeleid om de doelstellingen uit de programma’s te kunnen realiseren. Transparantie van het grondbeleid is voor u om meerdere redenen belangrijk. Door het grote financiële belang, de risico’s en in relatie tot de te halen doelstelling. Via het grondbeleid kunnen we beleidsvoornemens invullen. Deze paragraaf geeft inzicht in de wijze van uitvoering van het grondbeleid en de actuele situatie van de totale grondexploitatie. Grondbeleid Grondbeleid is een sturingsinstrument. Geen doel op zichzelf, maar gereedschap om andere doelen te bereiken. Dit kunnen doelen zijn op het gebied van ruimtelijke ordening, volkshuisvesting of economie. In de nota grondbeleid is vastgelegd hoe wij het grondbeleid vorm geven. Kernbegrippen zijn: regie voeren, ten dienste van gemeentelijk beleid en verantwoorde risico’s. Actuele stand van zaken In het boekjaar 2012 zijn de volgende complexen onderhanden: Groenlo • Complex Brouwhuizen: bij dit complex is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met private partijen. Bestemmingsplan is in 2009 vastgesteld. Ons aandeel is in kwantitatieve zin beperkt van omvang evenals de daaruit voortvloeiende financiële risico’s. Het totaal aantal te realiseren woningen bedraagt circa 270. De gemeentelijke boekwaarde bedraagt € 1.670.662. •

Complex De Woerd: bestemmingsplan is vastgesteld in 2010. Het geplande aantal woningen bedraagt 45. Hiervan zijn er tot op heden 2 gerealiseerd. De boekwaarde bedraagt € 2.930.662. Verwacht resultaat is nihil vanwege de koppeling met het stadspark Grolse Weiden. De kavelverkoop is gestart eind 2010. De belangstelling is tot op heden gering. We beraden ons op verdere vormgeving van het plan en op de prijsstelling.

•

Complex Beltrumsestraat/Houtwal: op dit complex gaat de woningbouwvereniging bouwen. Er zal subsidie van de provincie voor dit project worden ontvangen. De boekwaarde bedraagt € 20.610,-. Overleg met partijen is gaande over de voortgang van het plan.

•

Complex Speeltuin Borculoseweg (Het Pand): het bestemmingsplan is vastgesteld. In de 2 helft van 2012 zijn de werkzaamheden inzake het bouwrijpmaken gestart. De kavel is begin 2013 verkocht aan de Aldi. De boekwaarde per 31 december 2012 bedraagt € 680.896. Het verwachte resultaat bedraagt € 400.000. De oplevering wordt verwacht in 2014.

•

Complex de Kunne: ook hier is sprake van een samenwerkingsverband met een private partij. Het complex is in de winter van 2012/2013 opgeleverd. Het resultaat bedraagt € 219.613 positief.

e

Lichtenvoorde e • Complex Flierbeek fase 1: met de bouw van het woonzorg-complex is in het 3 kwartaal 2012 begonnen. Na gereedkoming daarvan en aansluitend nog beperkte werkzaamheden woonrijpmaken is Flierbeek fase 1 afgerond. De boekwaarde bedraagt -/- € 1.469.144. Bij de resultaatbestemming in 2014 zal naar verwachting de boekwaarde van nog niet in ontwikkeling genomen gronden Flierbeek fase 3 moeten worden meegenomen. •

Complex Flierbeek fase 2: de uitgifte van de kavels verloopt goed. De eerste woningen zijn gereed en zelfs al bewoond. De boekwaarde bedraagt -/- € 6.173. Verwacht resultaat bedraagt € 1.100.000. De oplevering wordt verwacht in 2018. Het totaal aantal woningen dat volgens het bestemmingsplan gebouwd mag worden bedraagt 170. Het aantal te verkopen vrije kavels in dit plan bedraagt 36. Hiervan zijn er inmiddels 27 verkocht en zijn er 2 in optie.

•

Bedrijventerrein Lindebrook: gelet op de economische ontwikkeling verwachten we dat de doorlooptijd verder zal toenemen. De boekwaarde per 31 december bedraagt € 3.213.717. De financiële risico’s zijn gering. Verwachte oplevering 2020.

Jaarstukken 2012

Pagina 50 van 94

•

Complex Nieuwmarkt: dit is een private ontwikkeling. De boekwaarde bedraagt -/- € 13.463. De ontwikkeling van de 3e fase is gestart.

•

Complex Verkenners: betreft grond dat in erfpacht is uitgegeven. In 2012 is de presentatie gewijzigd van voorraad naar materiële vaste activa.

Vragender • Complex Kapelweg: alle kavels zijn verkocht en het complex is in 2013 opgeleverd. Het resultaat bedraagt € 114.735 positief. •

Complex Eschrand: (voorheen nog niet in gebruik genomen gronden Vragender). Bestemmingsplan is onherroepelijk. Bouwrijp maken is gestart in februari 2013. Het totaal aantal te verkopen kavels bedraagt 16. Hiervan zijn er inmiddels 8 van verkocht. De verhuizing van Gelre e Metaal was in het 3 kwartaal 2012. De boekwaarde bedraagt € 768.865. De oplevering wordt verwacht in 2016 en het verwacht resultaat bedraagt nihil.

Harreveld • Complex Looweg, de boekwaarde bedraagt per 31 december 2012 € 109.269. Verwacht resultaat -/- € 12.000, oplevering verwacht in 2013. Mariënvelde • Complex de Boog: de boekwaarde bedraagt per 31 december 2012 € 17.081. Verwacht resultaat € 4.000, oplevering verwacht in 2013. Lievelde • Complex Engelse Schans: bestemmingsplan vastgesteld in 2009. De verlaging van de grondprijzen heeft voor een opleving van de belangstelling gezorgd. Het aantal beschikbare kavels bedraagt 16. Er zijn 9 kavels verkocht, 4 kavels te koop en 1 in optie. 2 Kavels zijn beschikbaar welke niet in handen zijn van de gemeente. De boekwaarde bedraagt per 31 december 2012 € 228.375. Verwacht resultaat is € 150.000, en oplevering verwacht in 2015. Reserveringen voor risico’s grondexploitatie In de staat van reserves en voorzieningen voor het jaar 2012 hebben we ter afdekking van de risico’s van grondexploitaties drie reserves/voorzieningen gevormd (stand per 31 december 2012): • bestemmingsreserve Reserve grondexploitatie € 80.996 • voorziening planschades € 37.011 In totaal hebben we voor de afdekking van risico’s voor grondexploitatie een reserve/voorziening gevormd van € 118.000. Op basis van de Nota Grondbeleid 2007 mag de reserve maximaal € 2.000.000 bedragen. Tijdige afwikkeling van de complexen is nodig om de reserve op peil te brengen. Overige gronden De boekwaarde per 31 december 2012 bedraagt € 552.292. Afsluiting complexen We ronden projectfasen gefaseerd af. Nadat deelfases in een complex gereed zijn volgt meteen de administratieve afhandeling, waardoor winstneming mogelijk is conform de nota grondbeleid.

Jaarstukken 2012

Pagina 51 van 94

De verwachte resultaten van de grondexploitaties zijn weergegeven in tabel 2.9: Omschrijving grondexploitatie

In exploitatie Kapelweg Engelse Schans De Woerd De Kunne Flierbeek fase 1 Flierbeek fase 2 Lindebrook Looweg Mariënvelde Speeltuin Borculoseweg Eschrand Vragender Totaal

Boekwaarde

€ 0 € 228.375 € 2.930.662 -/-€ 219.613 -/-€ 1.469.144 -/-€ 6.173 € 3.323.786 € 109.269 € 17.080 € 680.896 € 768.865 € 6.350.540

Verwacht resultaat

€ €

€ € -/- € € €

114.735 150.000 nihil 219.613 1.250.000 1.100.000 nihil 12.000 4.000 400.000 nihil

Verwachte oplevering

2013 2015 2018 2013 2014 2018 2020 2013 2013 2014 2016

€ 3.226.348

Tabel 2.9 Prognose grondexploitatie

De verwachte winsten uit de eerste 2 fasen van complex Flierbeek worden vooralsnog binnen de e grondexploitatie gehouden waarmee we de eventuele afname aan bouwgrondbehoefte (3 fase) kunnen opvangen.

Het ‘Aldi-terrein’ in Groenlo wordt op dit moment bebouwd.

Jaarstukken 2012

Pagina 52 van 94

Paragraaf 7: Lokale heffingen De gemeentelijke belastingen en heffingen vormen een belangrijk onderdeel van onze algemene dekkingsmiddelen. Overzicht lokale heffingen De lokale heffingen bestaan uit belastingen en retributies. De belastingen moeten de algemene uitgaven van de gemeente dekken en zijn in principe vrij besteedbaar. De retributies de kosten dekken die wij maken voor individuele dienstverlening aan de burger (bijvoorbeeld rioolheffing en afvalstoffenheffing) en zijn dus niet vrij besteedbaar. In de jaarrekening 2012 hebben wij de werkelijke bedragen opgenomen voor de heffingen. Ter vergelijking zijn ook de cijfers van de begroting 2012 en jaarrekening 2011 vermeld. Omschrijving Onroerende zaakbelasting (OZB) Hondenbelasting Toeristenbelasting Precariobelasting Bouwleges Afvalstoffenheffing Rioolheffing Marktgelden Overige leges Totaal

Jaarrekening 2012 € 4.764.848 € 125.616 € 450.050 € 16.671 € 450.470 € 1.988.599 € 2.481.255 € 10.097 € 596.574

Begroting 2012 € 4.792.000 € 125.000 € 460.000 € 17.000 € 540.000 € 2.092.894 € 2.676.967 € 10.320 € 606.883

Jaarrekening 2011 € 4.319.037 € 124.411 € 426.251 € 15.930 € 755.536 € 2.518.915 € 2.541.777 € 19.059 € 629.149

€ 10.884.180

€ 11.321.064

€ 11.350.065

Tabel 2.10 Gemeentelijke heffingen huidig en voorgaand jaar

Grafiek 1 Opbouw lokale heffingen 2012

Tarieven beleid Voor diverse lokale heffingen gelden wettelijke voorschriften, bij retributies geldt dat de opbrengst maximaal 100% van de kosten mag bedragen. Voorbeelden hiervan zijn de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Bij de overige lokale heffingen mogen de opbrengsten van de totale legesverordening de kosten niet overschrijden. Algemene uitgangspunten Onze retributies zijn gebaseerd op 100% kostendekkendheid. De tarieven van de lokale heffingen worden jaarlijks gecorrigeerd met het inflatiepercentage. Voor het jaar 2012 gingen we uit van een inflatiecorrectie van 1%.

Jaarstukken 2012

Pagina 53 van 94

Kostendekkendheid tarieven Voor de tarieven van de riool- en afvalstoffenheffing geldt het uitgangspunt van 100% kostendekkendheid, inclusief omzetbelasting. De tarieven voor de riool- en afvalstoffenheffing stellen we jaarlijks vast op basis van de verwachte kosten. De werkelijke kosten kunnen dus afwijken. Bij het samenstellen van de jaarrekening moet blijken of de heffingen correct zijn vastgesteld en verrekenen we eventuele verschillen. Deze verschillen nemen we bij de eerstvolgende begroting mee in de berekening van de voorgestelde tarieven voor dat begrotingsjaar.

Ontwikkeling van de diverse lokale heffingen Onroerende zaakbelasting (OZB) Onze belangrijkste autonome inkomstenbron is de onroerende zaakbelasting. De waarde van het onroerend goed vormt de basis voor de belastingheffing. De hoogte van de OZB wordt berekend naar een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Ontwikkeling tarieven OZB OZB

2012

2011

OZB eigenaren woningen

0,107%

0,093%

OZB eigenaren niet woningen OZB gebruikers niet woningen

0,144% 0,117%

0,127% 0,106%

Tabel 2.11 Ontwikkeling tarieven OZB

Afvalstoffenheffing De kosten voor het ophalen en verwerken van de afvalstromen van de huishoudens mogen wij doorberekenen aan onze burgers. De afvalstoffenheffing gebeurt volgens het Diftar. Diftar staat voor: geDIFferentieerd TARief afvalstoffenheffing; de vervuiler betaalt. Diftar betekent in de praktijk dat elk huishouden een basisbedrag betaalt. Daarnaast betalen de inwoners voor de hoeveelheid afval die zij aanbieden. Rioolheffing De kosten voor het beheer (aanleg, vervanging en onderhoud) van het rioleringsstelsel mogen wij aan de gebruikers van het riool doorberekenen. Wij leggen de rioolheffing op basis van het werkelijke verbruik van water door de gebruikers op. De aanslag en de inning is uitbesteed aan Vitens. Ontwikkeling tarieven rioolheffing Rioolheffing Tarief per m

3

2012

2011

€ 1,48

€ 1,45

Tabel 2.12 Ontwikkeling tarieven rioolheffing

Hondenbelasting Wij mogen hondenbelasting opleggen. De opbrengst van de hondenbelasting is bestemd voor de algemene middelen. Dit betekent dat we de belasting niet specifiek hoeven besteden aan doelen die van tevoren zijn vastgesteld. Wij hebben voor de hondenbelasting een progessief tarievenstelsel vastgesteld, waarbij hondeneigenaar met meer dan één hond een hoger bedrag per hond betaalt. Ontwikkeling tarieven hondenbelasting Hondenbelasting

2012

2011

Eén hond e 2 hond en elke volgende hond, per hond Kenneltarief

€ 46,80 € 72,60 € 183,60

€ 45,60 € 70,80 € 180,00

Tabel 2.13 Ontwikkeling tarieven hondenbelasting

Jaarstukken 2012

Pagina 54 van 94

Toeristenbelasting Wij heffen vergoeding voor het houden van verblijf met overnachting. Aan niet-ingezetenen heffen we een vergoeding in de vorm van toeristenbelasting. Ontwikkeling tarieven toeristenbelasting Toeristenbelasting

2012

2011

Toeristenbelasting per persoon per overnachting

€ 1,00

€ 0,70

Tabel 2.14 Ontwikkeling tarieven toeristenbelasting

Lokale lastendruk In tabel 2.15 kunt u zien wat een gemiddeld huishouden in Oost Gelre in 2012 aan heffingen heeft betaald. Gezin, wonend in eigen huis (waarde € 200.000) en één hond Situatie 2012 Onroerende zaakbelasting € 214,00 Hondenbelasting € 46,80 Afvalstoffenheffing (gemiddeld aantal ledigingen) € 200,50 3 Rioolheffing (verbruik van 120 m ) € 177,60

Situatie 2011 € 186,00 € 45,60 € 236,20 € 174,00

Totaal

€ 641,80

€ 638,90

Gezin, wonend in huurhuis (waarde € 200.000) en één hond Situatie 2012 Hondenbelasting € 46,80 Afvalstoffenheffing (gemiddeld aantal ledigingen) € 200,50 3 Rioolheffing (verbruik van 120 m ) € 177,60

Situatie 2011 € 45,60 € 236,20 € 174,00

Totaal

€ 455,80

€ 424,90

Tabel 2.15 Situatie lokale lastendruk gemiddeld huishouden

Gemeentelijk kwijtscheldingsbeleid Wij zijn bevoegd om kwijtschelding van gemeentelijke heffingen te verlenen. Bij ons is het kwijtscheldingsbeleid van toepassing op de afvalstoffenheffing, de rioolheffing en de onroerende zaakbelasting. We passen het meest ruime kwijtscheldingsbeleid toe en verlenen automatisch kwijtschelding aan bijstandsgerechtigden. In 2012 zijn 213 automatische kwijtscheldingen geweest. Daarnaast hebben we 180 verzoeken om kwijtschelding ontvangen. Van deze 180 verzoeken zijn 24 afgewezen. Van de rest hebben we 4 gedeeltelijk en 152 geheel toegekend. Kwijtschelding Verleende kwijtschelding Aantallen

Jaarrekening 2012 € 112.171 369

Jaarrekening 2011 € 109.803 352

Tabel 2.16 Verleende kwijtschelding

Jaarstukken 2012

Pagina 55 van 94

2. Kerngegevens Inwoners Het aantal inwoners neemt langzaam af. De leeftijdsopbouw van de gemeente Oost Gelre ontwikkelt de komende jaren naar minder jongeren en meer ouderen. A. Sociale structuur Aantal inwoners Waarvan: Van 0 - 4 jaar Van 5 – 19 jaar Van 20 - 64 jaar Van 65 jaar en ouder Wet werk en bijstand (Wwb) Personen < 21 jaar Personen < 65 jaar Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (I.O.A.W.) Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (I.O.A.Z.) Aantal werknemers in sociale werkgemeenschappen

Rekening 2012

Rekening 2011

29.872

30.006

1.412 5.850 17.183 5.427

1.498 5.954 17.370 5.184

3 249

7 253

17

8

1

1

409

415

Tabel 2.1 Sociale structuur

B. Fysieke structuur Oppervlakte gemeente Waarvan: Binnenwater Historische stads-of dorpskern Aantal woningen Waarvan: woningen bijzondere woongebouwen recreatiewoningen Oppervlakte van de wegen in km. Verharde wegen binnen de bebouwde kom Verharde wegen buiten de bebouwde kom Zandwegen Lengte van recreatieve fiets-, ruiter- en wandelpaden Lengte van waterwegen

Rekening 2012

Rekening 2011

10.963 ha

10.963 ha

45 ha 9 ha 13.295

45 ha 9 ha 12.992

12.097 863 335

11.841 835 316

2.588.328 m2

2.582.077 m2

1.261.266 m2

1.265.522 m2

1.048.013 m2 279.049 m2

1.037.758 m2 278.797 m2

270 km 2,4 km

270 km 2,4 km

Tabel 2.2 Fysieke structuur

Jaarstukken 2012

Pagina 56 van 94

Investeringen De stijging van het investeringsniveau is voornamelijk gerealiseerd door de bouw van de sporthal. e Mede door de 3 tranche van de Nuon was het aantrekken van geldleningen niet nodig. De vaste schuld is afgenomen door aflossingen en het niet aantrekken van geldleningen. De boekwaarde van e de kapitaaluitgaven is afgenomen door de ontvangst van de voorgenoemde 3 tranche. De toename van de eigen financieringsmiddelen bestaat uit het positieve rekeningresultaat. C. Financiële structuur Gewone uitgaven Kapitaaluitgaven Opbrengst Belastingen 1) Algemene uitkering gemeentefonds Boekwaarde geactiveerde kapitaaluitgaven Eigen financieringsmiddelen Vaste schuld 1)

2012 in €

2011 in €

59.176.838 13.768.799 9.827.040 27.388.363

58.424.786 8.833.473 9.946.321 26.494.262

103.757.150

105.004.518

60.255.273 42.509.362

56.007.868 52.524.934

Onroerende zaakbelastingen / hondenbelasting/ toeristenbelasting/ precariorecht/ afvalstoffenheffing/ rioolrecht.

Tabel 2.3 Financiële structuur

270 km aan recreatieve fiets-, ruiter- en wandelpaden in Oost Gelre.

Jaarstukken 2012

Pagina 57 van 94

JAARREKENING GEMEENTE OOST GELRE 2012

Jaarstukken 2012

Pagina 58 van 94

3. Jaarrekening Programmarekening over het jaar 2012 Ram ing begrotingsjaar vóór w ijziging Om schrijving Baten Lasten Saldo program m a Wonen en leven 6.480.905 14.193.817 -7.712.912 Mens en samenleving 18.408.493 29.809.363 -11.400.870 Werk en recreatie 822.131 6.927.468 -6.105.337 Bestuur en 478.279 6.706.524 -6.228.245 dienstverlening Subtotaal programma’s 26.189.808 57.637.172 -31.447.364 Algemene dekkingsmiddelen uitgesplitst naar: Niet gebonden lokale 4.752.500 344.014 4.408.486 heffing Algemene uitkering 23.672.857 23.672.857 Dividendopbrengsten 103.924 103.924 Saldo 1.737.412 243.072 1.494.340 financieringsfunctie. Overige alg. dekkingsmid 73.625 365.228 -291.603 Subtotaal alg. 30.340.318 952.314 29.388.004 dekkingsmiddel Resultaat voor 56.530.126 58.589.486 -2.059.360 bestem m ing Toevoeging/onttrekking reserves niet ingedeeld naar prog. Programma 1 279.393 -279.393 Programma 2 Programma 3 83.546 -83.546 Programma 4 Programma 5 325.563 325.563 Resultaat na bestem m ing 56.855.689 58.952.425 -2.096.736

Ram ing begrotingsjaar na w ijziging Baten Lasten Saldo

Baten

Realisatie jaar Lasten

Saldo

6.827.694 17.859.445 1.235.633 531.430

15.309.034 28.429.898 6.752.609 6.959.331

-8.481.340 -10.570.453 -5.516.976 -6.427.901

11.767.487 16.997.661 1.252.182 537.825

18.044.825 26.980.452 6.660.010 6.927.865

-6.277.338 -9.982.791 -5.407.828 -6.390.040

26.454.202

57.450.872

-30.996.670

30.555.155

58.613.152

-28.057.997

5.394.000

336.514

5.057.486

5.357.185

361.624

4.995.561

23.917.833 103.924 1.715.110

243.072

23.917.833 103.924 1.472.038

24.518.556 59.067 2.556.412

104.645

24.518.556 59.067 2.451.767

34.500 31.165.367

1.472.802 2.052.388

-1.438.302 29.112.979

325.856 32.817.076

97.417 563.686

228.439 32.253.390

57.619.569

59.503.260

-1.883.691

63.372.231

59.176.838

4.195.393

-

6.941.169

5.885.861

1.055.308

8.805 1.189.235 415.695 164.487 169.269

1.716.593 1.091.639 46.003 120.000 136.547

-1.707.788 97.596 369.692 44.487 32.722

72.260.891

68.173.481

4.087.410

1.302.017 221.200 322.570 140.000 260.843

279.393

83.546

1.022.624 221.200 322.570 140.000 177.297

59.866.199

59.866.199

-

Jaarstukken 2012

Pagina 59 van 94

Balans per 31 december ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen Kosten van onderzoek en ontw ikkeling Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut - gronden uitgeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen - Leningen aan: - w oningbouw corporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen u/g - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden - Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen bouw gronden - overige grond- en hulpstoffen - Onderhanden w erk, w aaronder gronden in expl. - Gereed product en handelsgoederen - Vooruitbetalingen Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen - Verstrekte kasgeldleningen - Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen - Overige vorderingen - Overige uitzettingen Liquide middelen - Kassaldi - Bank- en girosaldi

Ultim o 31-12-2012

Ultim o 31-12-2011

73.966.361

67.851.181

699.396 55.547.343

50.001.216

17.719.622

17.849.965 16.280.067

21.211.741

390.926 43.285

390.926 43.285

5.583.362

9.944.422

9.504.381

10.154.166

6.670 751.443

6.670 672.272 90.246.428

89.062.922

13.510.723

15.941.596

7.270.250

8.044.426

6.240.473

7.897.170

3.449.665

2.875.967

3.003.797

2.287.252

445.868

588.715

93.555 900 92.655

Overlopende activa Totaal vlottende activa Totaal-generaal

Jaarstukken 2012

3.265.028 900 3.264.128

5.464.242 22.518.185

5.682.632 27.765.223

112.764.613

116.828.145

Pagina 60 van 94

Ultim o 31-12-2012

PASSIVA Vaste passiva Eigen vermogen - Algemene reserve - Bestemmingsreserves - Resultaat na bestemming (nog te bestemmen resultaat) Voorzieningen -Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's - Onderhoudsegalisatievoorzieningen - Van derden verkregen middelen met een specifieke aanw endingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Obligatieleningen - Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - binnenlandse bedrijven - door derden belegde gelden - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren - Waarborgsommen

Ultim o 31-12-2011

60.203.262

56.007.868

34.521.862 21.593.990

35.535.270 17.739.154

4.087.410

2.733.444 2.954.796

2.954.796

2.563.143 2.563.143

-

42.509.362

52.524.934

1.334.653

2.475.725

41.162.028

50.036.528

12.681

12.681

Totaal vaste passiva

105.667.420

111.095.945

Vlottende passiva Netto vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan één jaar - Kasgeldleningen - Bank- en girosaldi - Overige schulden

Overlopende passiva - Overlopende passiva - Voorzieningen

4.094.205 1.472.368 2.621.837

1.767.997 133 1.767.864

3.002.888 2.316.331 686.557

Totaal vlottende passiva Totaal-generaal

Gew aarborgde geldleningen Garantstellingen

7.097.093

5.732.200

112.764.513

116.828.145

46.441.191 810.400

Jaarstukken 2012

3.964.203 2.812.240 1.151.963

47.742.406 810.400

Pagina 61 van 94

Toelichtingen Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Inleiding De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording (BBV) provincies en gemeenten daarvoor geeft. Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend uitgekeerd (ontvangen) wordt. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) dient wel een verplichting gevormd te worden.

Balans Vaste activa Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief. Afsluitkosten van opgenomen geldleningen worden in één keer afgeschreven. Materiële vaste activa met economisch nut In erfpacht uitgegeven gronden De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs. Percelen waarvan de erfpacht eeuwigdurend zijn afgekocht, zijn tegen een registratiewaarde opgenomen. Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven.

Jaarstukken 2012

Pagina 62 van 94

Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Dergelijke afwaarderingen worden teruggenomen als ze niet langer noodzakelijk blijken. De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: Op 6 juli 2006 is door de raad de nota afschrijvingsbeleid vastgesteld. Op basis van deze nota zijn de afschrijvingen in de staat van investeringen vastgesteld. In grote lijnen worden de volgende afschrijvingen gehanteerd: 1. Geactiveerde kosten voor onderzoek en ontwikkeling, agio en disagio, worden in maximaal 5 jaar afgeschreven. 2. Kosten voor het afsluiten van geldleningen worden direct ten laste van de exploitatie gebracht. 3. De materiele vaste activa met economisch nut, zoals bedoeld in artikel 35 van het BBV, worden lineair afgeschreven in een termijn die gelijk staat met de technische of economische levensduur. De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: a. 40 jaar: gebouwen; b. 30 jaar: rioleringen; c. 10 jaar: vervoermiddelen d. 10 jaar: technische installaties; e. 10 jaar: veiligheidsvoorzieningen gebouwen; meubilair; bedrijfsmiddelen. f. 25 jaar: grond, weg en waterbouwkundige werken g. niet: gronden en terreinen. Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut. In overeenstemming met het besluit door de gemeenteraad vastgestelde verordening ex artikel 212 van de gemeentewet worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals b.v. wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken geactiveerd en afgeschreven in 20 jaar. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, wordt op dergelijke activa overigens (resultaatafhankelijk) extra afgeschreven. De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien. De reserves herinrichting centrum en reconstructiewet kunnen aangewend worden voor investeringen in de openbare ruimte. Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (“kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen” in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering gelukkig niet noodzakelijk gebleken. De actuele waarde ligt ruim boven de verkrijgingsprijs. Bijdragen aan activa van derden worden conform raadsbesluit geactiveerd als ze individueel een bedrag van € 10.000 te boven gaan. Dergelijke geactiveerde bijdragen zijn gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak.

Jaarstukken 2012

Pagina 63 van 94

Vlottende activa Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, dan wel lagere marktwaarde. Er wordt rente bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden. De overige grond- en hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddelde betaalde inkoopprijs. Verschillen tussen de standaard verrekenprijs en betaalde inkoopprijs worden als resultaat verantwoord. Incourante voorraden worden afgewaardeerd naar marktwaarde. De als “onderhanden werken” opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijp maken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statistisch bepaald op basis van de gemaakte inningskansen. Liquide middelen en overlopende posten Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter op de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd voor (voormalige) wethouders die op dit moment nog niet de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.

Jaarstukken 2012

Pagina 64 van 94

Toelichting per programma Programma 1 Wonen en leven Financieel overzicht Begroting na wijziging Rekening Overschrijding Programma 1

Baten € 8.129.711 € 11.776.292 € 3.646.581

Lasten € 15.588.427 € 19.761.417 € 4.172.990-/-

Saldo € 7.458.716 € 7.985.125 € 526.409-/-

Voor de belangrijkste afwijkingen die tot de overschrijding van programma 1 hebben geleid verwijzen wij naar pagina 8. Overzicht van de producten van het programma Wonen en leven: LASTEN Product Omschrijving Realisatie 210 Wegen, straten en pleinen € 3.640.495 550 Natuurbescherming € 69.841 560 Groenbeheer € 2.344.831 580 Belangenbehartiging kleine kernen € 67.068 721 Afvalverwijdering en reiniging € 1.381.511 722 Riolering en waterzuivering € 1.510.892 723 Milieubeheer € 1.028.645 724 Lijkbezorging € 17.068 729 Huishoudelijk/bedrijfsafvalwater € 296.739 730 Hemelwater € 217.460 810 Ruimtelijke ordening € 955.521 820 Woningexploitatie/woningbouw € 86.043 821 Stads-en dorpsvernieuwing € 6.965 822 Overige volkshuisvesting € 927.362 830 Bouwgrondexploitatie € 5.494.383 980 Mutaties reserves € 1.716.593 € 19.761.417

BATEN Product 210 550 560 721 722 723 725 726 810 820 821 822 823 830 980

Omschrijving Wegen, straten en pleinen Natuurbescherming Groenbeheer Afvalverwijdering en reiniging Riolering en waterzuivering Milieubeheer Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing Baten rioolrechten Ruimtelijke ordening Woningexploitatie/woningbouw Stads-en dorpsvernieuwing Overige volkshuisvesting Bouwvergunningen Bouwgrondexploitatie Mutaties reserves

Saldo programma Wonen en Leven

Jaarstukken 2012

Realisatie € 101.296 € 977 € 5.500 € 172.233 € 23.322 € 68.922 € 1.988.599 € 2.481.255 € 216.715 € 2.293 € 203.444 € 64.076 € 450.470 € 5.988.385 € 8.805 € 11.776.292

€

7.985.125

Begroting € 3.928.949 € 265.500 € 2.349.831 € 417.381 € 1.657.989 € 1.901.619 € 1.166.343 € 16.404 € 405.710 € 421.083 € 817.062 € 76.730 € 14.705 € 1.023.686 € 846.042 € 279.393 € 15.588.427

Begroting € 92.000 € 1.000 € 0 € 159.708 € 25.000 € 62.917 € 2.092.894 € 2.696.967 € 182.160 € 0 € 0 € 39.500 € 540.000 € 935.548 € 1.302.017 € 8.129.711

€

7.458.716

Pagina 65 van 94

Programma 2: Mens en samenleving

Financieel overzicht Begroting na wijziging Rekening Onderschrijding Programma 2

Baten € 18.080.645 € 18.186.896 € 106.251

Lasten € 28.429.898 € 28.072.091 € 357.807

Saldo € 10.349.253 € 9.885.195 € 464.058

De belangrijkste afwijkingen die hebben geleid tot de overschrijding kunt u vinden op pagina 9. Overzicht van de producten van het programma Mens en samenleving: LASTEN Omschrijving Realisatie Product 510 Openbaar bibliotheekwerk € 870.754 511 Vormings- en ontwikkelingswerk € 456.812 530 Sport € 2.270.565 531 Groene sportvelden en terreinen € 322.525 560 Bevordering toerisme € 121.260 580 Multifunctionele accommodaties -/-€ 41.946 610 Bijstandsverlening € 4.103.260 611 Werkgelegenheid € 9.914.166 612 Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk € 245.380 614 Gemeentelijk minimabeleid € 802.233 620 Maatschappelijke begeleiding en advies € 903.038 621 Vreemdelingen € 178 622 Huishoudelijke verzorging € 3.338.969 623 Participatiebudget € 131.701 630 Sociaal-cultureel werk € 528.882 641 Tehuizen € 289.157 650 Kinderdagopvang € 321.880 652 Voorziening gehandicapten € 1.388.415 714 Openbare gezondheidszorg € 170.404 715 Jeugdgezondheidszorg, uniform deel € 780.692 716 Jeugdgezondheidszorg, maatwerkdeel € 21.722 717 Centrum voor jeugd en gezin € 40.405 980 Mutaties reserves € 1.091.639 € 28.072.091

Jaarstukken 2012

Begroting € 882.781 € 421.936 € 2.237.838 € 296.250 € 253.279 € 137.467 € 5.044.034 € 9.291.000 € 282.190 € 743.276 € 966.288 € 119 € 3.444.061 € 608.195 € 604.857 € 289.424 € 398.096 € 1.504.517 € 201.145 € 767.700 € 44.095 € 11.350 € 0 € 28.429.898

Pagina 66 van 94

BATEN Product 510 511 530 531 560 580 610 611 620 622 623 630 641 650 652 714 715 921 980

Omschrijving Openbaar bibliotheekwerk Vormings- en ontwikkelingswerk Sport Groene sportvelden en terreinen Bevordering toerisme Multifunctionele accommodaties Bijstandsverlening Werkgelegenheid Maatschappelijke begeleiding en advies Huishoudelijke verzorging Participatiebudget Sociaal-cultureel werk Tehuizen Kinderdagopvang Voorziening gehandicapten Openbare gezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg, uniform deel Algemene uitkering Mutaties reserves

Saldo programma Mens en samenleving

Jaarstukken 2012

Realisatie € 84.926 € 12.494 € 174.157 € 35.188 € 800 € 34.651 € 3.609.888 € 8.535.401 € 95 € 527.800 € 431.317 € 61.062 € 289.254 € 44.501 € 267.291 € 18.954 € 75 € 2.869.807 € 1.189.235 € 18.186.896

€

9.885.195

Begroting € 84.926 € 2.873 € 180.291 € 36.800 € 0 € 49.608 € 4.275.500 € 9.001.000 € 0 € 460.000 € 431.000 € 52.400 € 293.015 € 44.283 € 273.500 € 0 € 0 € 2.674.249 € 221.200 € 18.080.645

€ 10.349.253

Pagina 67 van 94

Programma 3: Werk en recreatie

Financieel overzicht Begroting na wijziging Rekening Onderschrijding Programma 3

Baten € 1.558.203 € 1.667.877 € 109.674

Lasten € 6.752.609 € 6.706.013 € 46.596

Saldo € 5.194.406 € 5.038.136 € 156.270

Voor de belangrijkste afwijkingen die tot de onderschrijding van programma 3 hebben geleid verwijzen wij naar pagina 10. Overzicht van de producten van het programma Werk en recreatie: LASTEN Product Omschrijving Realisatie 211 Verkeersmaatregelen ter land € 680.206 212 Openbaar vervoer € 38.222 214 Parkeren € 207 310 Handel en ambacht € 165.193 330 Nutsbedrijven € 411.472 420 Openbaar basisonderwijs € 5.726 421 Openbaar basisonderwijs, huisvesting € 124.616 422 Bijzonder basisonderwijs € 672.833 423 Bijzonder basisonderwijs, huisvesting € 1.547.813 432 Bijzonder (voortgezet) speciaal onderwijs € 933 433 Bijzonder (voortgezet) speciaal onderwijs, € 229.244 huisvesting 443 Bijzonder voortgezet onderwijs, huisvesting € 1.149.731 480 Gemeenschappelijke baten en lasten onderwijs € 355.231 540 Kunst € 15.953 541 Monumenten/oudheidkunde € 394.994 560 Recreatie € 752.544 580 Speeltuinen en trapvelden € 115.092 980 Mutaties reserves € 46.003 € 6.706.013

Jaarstukken 2012

Begroting € 693.660 € 34.914 € 202 € 173.592 € 457.011 € 6.396 € 123.865 € 678.273 € 1.707.974 € 918 € 235.610 € € € € € € € €

1.148.146 376.449 17.334 323.484 662.670 112.111 0 6.752.609

Pagina 68 van 94

BATEN Product 211 212 310 311 330 421 422 423 433 443 480 540 541 560 980

Omschrijving Verkeersmaatregelen ter land Openbaar vervoer Handel en ambacht Leges markt Nutsbedrijven Openbaar basisonderwijs, huisvesting Bijzonder basisonderwijs Bijzonder basisonderwijs, huisvesting Bijzonder (voortgezet) speciaal onderwijs, huisvesting Bijzonder voortgezet onderwijs, huisvesting Gemeenschappelijke baten en lasten onderwijs Kunst Monumenten/oudheidkunde Recreatie Mutaties reserves

Saldo programma Werk en recreatie

Jaarstukken 2012

Realisatie € 4.901 € 320 € 3.775 € 10.097 € 905.952 € 2.453 € 11.416 € 36.964 € 11.617

Begroting € 4.220 € 0 € 2.160 € 10.320 € 905.952 € 2.175 € 8.026 € 39.637 € 12.167

€ 3.779 € 165.451 € 7.355 € 12.484 € 75.618 € 415.695 € 1.667.877

€ 5.038.136

€ € € € € € €

€

3.272 165.444 7.355 12.485 62.420 322.570 1.558.203

5.194.406

Pagina 69 van 94

Programma 4: Bestuur en dienstverlening

Financieel overzicht Begroting na wijziging Rekening Overschrijding Programma 4

Baten € 671.430 € 702.311 € 30.881

Lasten € 6.959.331 € 7.047.865 € 88.534-/-

Saldo € 6.287.901 € 6.345.554 € 57.653-/-

Voor de belangrijkste afwijkingen die tot de overschrijding van programma 4 hebben geleid verwijzen wij naar pagina 10. Overzicht van de producten van het programma Bestuur en dienstverlening: LASTEN Product Omschrijving Realisatie 1 Bestuursorganen € 1.750.440 2 Bestuursondersteuning € 1.499.822 3 Burgerzaken € 1.168.958 4 Lasten secretarieleges € 119.422 5 Bestuurlijke samenwerking € 39.803 6 Bestuursondersteuning raad/rekenkamer € 222.581 120 Brandweer en rampenbestrijding € 1.489.221 140 Openbare orde en veiligheid € 637.618 980 Mutaties reserves € 120.000 € 7.047.865

BATEN Product 2 3 4 120 140 980

Omschrijving Bestuursondersteuning Burgerzaken Baten secretarieleges Brandweer en rampenbestrijding Openbare orde en veiligheid Mutaties reserves

Saldo programma bestuur en dienstverlening

Jaarstukken 2012

Realisatie € 8.311 € 821 € 451.489 € 42.135 € 35.068 € 164.487 € 702.311

€

6.345.554

Begroting € 1.594.969 € 1.606.800 € 1.248.083 € 164.000 € 39.277 € 216.325 € 1.449.010 € 640.867 € 0 € 6.959.331

Begroting € 5.226 € 3.050 € 455.129 € 33.025 € 35.000 € 140.000 € 671.430

€

6.287.901

Pagina 70 van 94

Programma 5: Bedrijfsvoering en financiën Dit programma is feitelijk geen programma maar betreft de algemene dekkingsmiddelen die noodzakelijk zijn om de begroting sluitend en compleet te krijgen. Financieel overzicht Begroting na wijziging Rekening Overschrijding Programma 5

Baten € 31.426.210 € 39.927.514 € 8.501.304

Lasten € 2.135.934 € 6.586.094 € 4.450.160-/-

Saldo € 29.290.276 € 33.341.420 € 4.051.144

De afwijkingen die hebben geleid tot de overschrijding kunt u vinden op pagina 10.

Overzicht van de producten van het programma Bedrijfsvoering en financiën: LASTEN Product Omschrijving Realisatie 913 Overige financiële middelen € 6.709 914 Geldleningen en uitzettingen > 1 jaar € 104.645 921 Algemene uitkering € 0 922 Algemene baten en lasten € 0 930 Uitvoering wet WOZ € 361.624 940 Lasten heffing/invordering belasting € 94.267 960 Saldo kostenplaatsen -/-€ 3.559 980 Mutaties reserves € 6.022.408 € 6.586.094

BATEN Product 911 913 914 921 930 931 932 936 937 939 940 980

Omschrijving Geldleningen en uitzettingen < 1 jaar Overige financiële middelen Geldleningen en uitzettingen > 1 jaar Algemene uitkering Uitvoering wet WOZ Baten onroerende zaakbelastingen gebruikers Baten onroerende zaakbelastingen eigenaren Baten toeristenbelasting Baten hondenbelasting Baten precariorechten Lasten heffing/invordering belasting Mutaties reserves

Saldo programma bedrijfsvoering en financiën

Jaarstukken 2012

Begroting € 6.697 € 243.072 € 2.943 € 1.338.494 € 336.514 € 80.964 € 43.704 € 83.546 € 2.135.934

Realisatie € 28.655 € 370.933 € 2.527.757 € 24.518.556 € 433 € 758.314 € 4.006.534 € 450.050 € 125.616 € 16.671 € 13.556 € 7.110.439 € 39.927.514

Begroting € 5.000 € 86.622 € 1.727.412 € 23.917.833 € 500 € 772.000 € 4.020.000 € 460.000 € 125.000 € 17.000 € 34.000 € 260.843 € 31.426.210

€ 33.341.420

€ 29.290.276

Pagina 71 van 94

Overzicht gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen Het overzicht van de algemene dekkingsmiddelen van de gemeente bevat de volgende onderdelen: niet gebonden lokale heffingen, algemene uitkering uit het gemeentefonds, dividendopbrengsten, saldo van de financieringsfunctie en overige algemene dekkingsmiddelen zoals bespaarde rente. In cijfers komen wij tot de volgende gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen:

Overzicht gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen Niet gebonden lokale heffingen Algemene uitkering Dividendopbrengsten Saldo financieringsfunctie Overige algemene dekkingsmiddelen Totaal gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen

Realisatie 2012 € 5.357.185 27.388.363 835.572 430.482 2.571.440 36.583.042

De afwijking ten opzichte van de opgenomen algemene dekkingsmiddelen in de programmarekening 2012 wordt veroorzaakt door het feit dat de dividenduitkering van de Nuon en Vitens op programma 3 is verantwoord. Toelichting per onderdeel van de algemene dekkingsmiddelen: Niet gebonden lokale heffingen In onderstaand overzicht zijn alle lokale belastingen opgenomen waarvan de besteding niet gebonden is. In totaliteit is sprake van een beperkte overschrijding ten opzichte van de begrotingsraming.

Niet gebonden lokale heffingen

Begroting 2012

€

Realisatie 2012 €

Tekort / overschot

€ Toeristenbelasting Hondenbelasting Precariobelasting Onroerende Zaak Belasting Totaal niet gebonden lokale heffingen

460.000 125.000 17.000 4.792.000 5.394.000

450.050 125.616 16.671 4.764.848 5.357.185

-9.950 616 -329 -27.152 -36.815

Overzicht algemene uitkering De algemene uitkering over 2012 is bij beschikking voorlopig vastgesteld op € 27.086.019. Op basis van de decembercirculaire 2012 is het uitkeringspercentage nader vastgesteld op 1,506. Overzicht algemene uitkering Algemene uitkering 2012 Wmo bijdrage Bijdrage Centrum Jeugd en Gezin Uitkering oude dienstjaren Totaal algemene uitkering

Jaarstukken 2012

Realisatie 2012 € 23.559.410 2.869.807 612.062 347.084 27.388.363

Pagina 72 van 94

Overzicht dividendopbrengsten Het jaar 2012 kende de volgende dividendopbrengsten: Dividendopbrengsten

Realisatie 2012 € 616.837 59.067 159.668 835.572

Product nutsbedrijven, Nuon en Vitens Product deelnemingen, Bank Nederlandse Gemeenten Product afvalverwerking, Rova Totaal dividendopbrengsten

Saldo financieringsfunctie Het saldo van de financieringsfunctie bestaat uit de betaalde rentelast en de ontvangen rentebaten. Saldo financieringsfunctie Betaalde rentelast Rente rekening courant debet Rente rekening courant credit

€ € €

Ontvangen rentebaten Rente geldleningen Rente hypotheken ambtenaren

€ €

Financieringsresultaat Saldo financieringsfunctie

€ 10.537 28.655 €

18.118

€ € €

282.172 130.192 430.482

44.510 237.662

De betaalde rente wordt op de hulpkostenplaatsen geboekt en via de kostenverdeling verantwoord naar de producten. Hierdoor sluit bovenstaande tabel niet aan met de in de programmarekening opgenomen bedragen. Overige algemene dekkingsmiddelen Hierin is opgenomen de bespaarde rente ad € 2.245.584, dit is inclusief de rente welke op programma 3 is verantwoord en overige posten ad € 325.856. In totaliteit bedraagt de post overige algemene dekkingsmiddelen € 2.571.440.

Jaarstukken 2012

Pagina 73 van 94

Begrotingsrechtmatigheid Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. Begrotingsoverschrijdingen zijn in principe onrechtmatig. Er zijn echter situaties denkbaar waarbij de overschrijdingen binnen het door de raad uiteengezette beleid zijn gebleven, zoals compensatie van hogere kosten door direct gerelateerde hogere opbrengsten en kostenoverschrijdingen met openeinde regelingen. In onderstaand overzicht zijn de afwijkingen van de programma’s opgenomen (overschrijding van de lasten) met daarbij de verklaring in hoeverre de afwijking past binnen het door de raad geformuleerde beleid. Voor een nadere uiteenzetting van de verschillen wordt verwezen naar de toelichting op de programmarekening. De raad autoriseert deze kostenoverschrijdingen met het vaststellen van de jaarrekening. Bedragen x € 1.000: Programma

Begrotingsafwijking lasten begroot

1. Wonen en leven

5. Bedrijfsvoering en financiën

15.588

2.136

realisatie

Verklaring

Conclusie

verschil

19.761

4.173

6.586

4.450

De afwijking ten opzichte van de begroting wordt verklaard doordat mutaties in de rekening worden verwerkt conform de BBVvoorschriften. Bij de baten is het zelfde beeld te zien. De overschrijding bestaat voornamelijk uit de mutaties van de grondexploitaties. De afwijking ontstaat door de verwerking van het resultaat van voorgaand jaar en de rentebeschrijving van de reserves welke niet in de begroting zijn verwerkt.

Grafiek 2 Begrote en werkelijke lasten per programma 2012

Jaarstukken 2012

Pagina 74 van 94

Past binnen beleid

Past binnen beleid

Begrotingsrechtmatigheid Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2012 e

Bij het uitvoeren van de 2 audit 2012 zijn afwijkingen t.o.v. het door de Raad vastgestelde inkoop- en aanbestedingsbeleid geconstateerd. Hieronder is een toelichting gegeven op de gevolgde procedure en de motivering.

Omschrijving inkoop / aanbesteding

Soort inkoop

Uitgaven in 2012

Te volgen procedure

Gevolgde procedure

Motivering

Uitvoering complex Borculoseweg

Werk

€ 423.843

Openbaar

Onderhands

Het college heeft besloten om af te wijken van de inkoopprocedure. Bij de aankoop van de grond met de verkopende partij is overeengekomen om voor een bepaalde aannemer te kiezen. De grond kon dan voordeliger gekocht worden.

Jaarstukken 2012

Pagina 75 van 94

Toelichting op de balans per 31 december Vaste activa Immateriële vaste activa

Kosten afsluiten geldleningen/saldo agio en disagio Kosten onderzoek en ontwikkeling

31-12-2012

31-12-2011

0 0 0

0 0 0

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2012 ( x € 1.000):

Boekwaarde Investe- Desinves- Afschrij- Bijdragen 01-01-2012 ringen teringen vingen derden

Afwaarde- Boekwaarde ringen 31-12-2012

Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio

0

0

0

0

0

0

0

Kosten van onderzoek en ontwikkeling

0

88.712

0

81.996

6.716

0

0

Totaal

0

88.712

0

81.996

6.716

0

0

De investeringen bestaan voornamelijk uit onderzoeken in het kader van de openbare ruimte en het project stad Groenlo op weg naar 2027. Materiële vaste activa

In erfpacht uitgegeven gronden Overige investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

31-12-2012

31-12-2011

699.396 55.547.343 17.719.622

0 50.001.216 17.849.965

73.966.361

67.851.181

De in erfpacht uitgegeven gronden bestaat uit een eeuwigdurende erfpacht van 12.937 m², de jaarlijkse erfpacht is € 80.727 en is verantwoord onder programma 1.

Jaarstukken 2012

Pagina 76 van 94

De overige investeringen met economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld:

Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Vervoersmiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa

31-12-2012

31-12-2011

1.361.944 36.493.262 16.011.623 288.859 948.614 443.041 55.547.343

1.332.415 34.074.711 12.705.878 174.499 1.197.264 516.449 50.001.216

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de overige investeringen met economisch nut weer (x € 1.000):

Boekwaarde InvesDesinve- Afschrij- Bijdragen Afwaar- Boekwaarde 01-01-2012 teringen steringen vingen van derden deringen 31-12-2012 Gronden en terreinen Woonruimten Gebouwen Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal

1.332 0 34.075

35 0 4.119

0 0 0

5 0 1.617

0 0 46

0 0 38

1.362 0 36.493

12.706

3.951

0

571

75

0

16.011

174

142

0

27

0

0

289

1.197

117

0

223

142

0

949

517 50.001

213 8.577

0 0

266 2.709

21 284

0 38

443 55.547

De cumulatieve afschrijvingen bedragen hiervan € 25.569.268. De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen staan in onderstaand overzicht (in €) vermeld. Beschikbaar Werkelijk Cumulatief ten gesteld krediet besteed in 2012 laste van krediet Sportcomplex Hamaland 4.900.000 3.729.937 4.148.313 Verbouw Nije Veste locatie Buitenschans 1.300.000 130.000 130.000 Reconstructie kom Lievelde 3.509.750 3.050.563 3.236.007 Reconstructie wijk Papendijk te Groenlo 2.647.629 103.158 103.428 Vervanging drukunits, gemalen etc. 196.945 145.665 153.318 Lievelderweg 230.844 225.067 225.067 Vervanging zoutstrooiers 150.000 142.735 142.735 Digitalisering bestemmingsplannen 733.119 126.826 451.945 13.668.287 7.653.951 8.590.813

Jaarstukken 2012

Pagina 77 van 94

De overige investeringen met maatschappelijk nut kunnen als volgt worden onderverdeeld:

Gronden en terreinen Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa

31-12-2012

31-12-2011

51.985 17.608.809 0 58.828 17.719.622

56.277 17.714.684 0 79.004 17.849.965

De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut had het volgende verloop (x € 1.000): Boekwaarde 01-01-2012 Gronden en terreinen Grond-, wegen waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal

Investeringen

Desinvest Afschrijeringen vingen

Bijdragen Afwaarvan derden deringen

Boekwaarde 31-12-2012

56

0

0

4

0

0

52

17.715

1.281

0

1.115

272

0

17.609

0

0

0

0

0

0

0

79 17.850

280 1.561

0 0

275 1.394

25 297

0 0

59 17.720

De cumulatieve afschrijving bedraagt € 7.885.607. Onder bijdragen van derden zijn de die bijdragen van derden opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan het betrokken actief. De belangrijkste investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn in het boekjaar geactiveerd (in €): Beschikbaar Werkelijk Cumulatief ten gesteld krediet besteed in 2012 laste van krediet Rehabilitatie Grensweg (Zegendijk-Boschlaan) 227.000 227.000 227.000 Rehabilitatie Boschlaan 77.500 77.500 77.500 Rehabilitatie G.J. Doorninkweg 97.000 60.000 60.000 Lievelderweg 230.844 223.383 223.383 De Hofbeek toeristische verbindingsroute 473.161 114.161 414.446 Vervanging verkeersregelinstallatie N347-N319 155.000 88.354 88.354 Realisatie projecten convenant 2010 331.750 246.515 277.808 1.592.255 1.036.913 1.368.491

Jaarstukken 2012

Pagina 78 van 94

Financiële vaste activa De financiële vaste activa kan als volgt onderverdeeld worden: 31-12-2012

31-12-2011

390.926 43.285 0

390.926 43.285 0

0 5.583.362 0 9.504.381

0 9.944.422 0 10.154.166

6.670 751.443 16.280.067

6.670 672.272 21.211.741

Kapitaalverstrekkingen aan: Deelnemingen Gemeenschappelijke regelingen Overige verbonden partijen Leningen aan: Woningcorporaties Deelnemingen Overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2012 wordt in onderstaand overzicht weergegeven (x € 1.000): Boekwaarde 01-01-2012 Kapitaalverstrekki ngen aan: deelnemingen gemeenschappelij ke regelingen Overige verbonden partijen Leningen aan: woningcorporaties deelnemingen Overige verbonden partijen Overige langlopende Overige uitz.met een looptijd > 1 Bijdragen aan activa in eigendom van Totaal

Investeringen

Bijdrage derden

Aflossingen / Afwaarafschrijvingen deringen

Boekwaarde 31-12-2012

391

391

43

43

0

0

0 9.944

0 5.583

4.361

0 10.154

0 17

666

9.505

7

672 21.211

7

147 164

143 143

-75 4.952

0

751 16.280

De in 2012 verstrekte overige langlopende leningen betreft de fietsregeling voor het personeel. De bijdrage aan activa in eigendom van derden betreft € 75.000 uitbreiding vernieuwbouw De Zandschoppe Litac en € 72.000 voor verbouw en uitbreiding ’t Kempken Harreveld.

Jaarstukken 2012

Pagina 79 van 94

Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën:

Grond- en hulpstoffen, gespecificeerd naar: Niet in exploitatie genomen bouwgronden Overige grond- en hulpstoffen Onderhandenwerk, waaronder bouwgrond in exploitatie Vooruitbetalingen

31-12-2012

31-12-2011

7.270.250 0 7.270.250 6.240.473

8.044.426 0 8.044.426 7.897.170

0 13.510.723

0 15.941.596

In 2012 is er door Rigo Research en Advies B.V. te Amsterdam in opdracht van de rekenkamercommissie een onderzoek uitgevoerd naar het grondbeleid en de woningbehoefte in Winterswijk, Aalten en Oost Gelre. Uit dit onderzoek is gebleken dat voor een aantal complexen het verwachte resultaat is gedaald, maar dat voor bijvoorbeeld Flierbeek fase II het verwachte resultaat juist gestegen is en dat de gemeente weinig risico loopt met het huidige grondbeleid. Een aanbeveling in dit rapport is om de nota grondbeleid, die nog stamt uit de tijd van groeien, aan te passen naar de huidige ontwikkelingen op de woningmarkt. De nota grondbeleid wordt in 2013 aangepast.

Jaarstukken 2012

Pagina 80 van 94

Van de niet in exploitatie genomen bouwgronden kan het volgende overzicht worden gegeven (x € 1.000) Boekw aarde 01-01-2012 Complex recreatiegebied Complex erfpachtsgronden Complex Nederlandse Spoorw egen Complex Noordrand (Brouw huizen) Complex Weijn Bosch Complex overige gronden Complex zw embadterrein (Eschpark) Verkenners Complex Flierbeek fase 3 Complex Nieuw e Maat (Lichtenvoorde) Complex speeltuin Borculosew eg Complex Meubelmakerij Complex Lichtenv.w eg/Lieve lderstr. Beltrumsestraat/Ho utw al Groenlo Spoorzone Lievelde Complex gezondheidscentru m Complex Lichtenvoorde Centrum-Oost Complex Eschrand Vragender Totaal

Naar exploitatie Investeringen Inkom sten Afw aardering

Boekw aarde 31-12-2012

48

2

50

482

21

181

7

188

1.603

68

1.671

-28

475

7

7

632

26

-34 654

-2 -654

2.494

100

-9

30

107

-131

153

-106

552

-36 0

2.585

-6

0

-153

0

2

2

722

5

727

19 49

2 2

21 51

108

29

815

32

79 8.044

-79 -232

-255

-7

130

847

-281

-6

0 7.270

* niet alle gronden zijn in bezit van de gemeente

De toegerekende rente bedraagt € 256.697, dit bedrag is opgenomen onder de investeringen.

Jaarstukken 2012

Pagina 81 van 94

Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop in 2012 het volgende overzicht worden weergegeven (x € 1.000): Boekw aarde 01-01-2012 Complex de Kunne Complex Vragender Complex Lindebrook Complex Flierbeek fase 1 Complex Marienvelde Complex Nieuw markt Complex Flierbeek fase 2 Complex Kamp-Zuid 2 (gebr.Kettering) Complex Loow eg Complex Engelse Schans Complex De Woerd Complex Lindebrook II Complex speeltuin Borculosew eg Complex Eschrand Vragender Totaal

Afsluiting Boekw aarde Van niet in Investering Inkom sten naar MVA exploitatie projecten 31-12-2012

144

12

376

-120

5

2.561 -409 17 -13 1.887

692

39 1.060

613

2.506

-344 85 232 2.867 990

7.897

-14 24 61 184

-220 -115

-358 65 120 -990

153

531

3

78 231

855 2.963

164 4.333

0 109 228 2.931 0 681

-990

-473

De toegerekende rente bedraagt € 285.513, dit bedrag is opgenomen onder de investeringen. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar paragraaf 6 Grondbeleid, pagina 53.

Jaarstukken 2012

0 3.214 -1.469 17 -13 -6

Pagina 82 van 94

769 6.241

Uitzettingen korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Soort vordering Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen

31-12-2012

31-12-2011

3.003.797 445.868 3.449.665

2.287.252 588.715 2.875.957

De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden met de nominale waarde van de vorderingen verrekend. Een volgende specificatie is te geven:

Debiteuren openbare lichamen Vordering BTW compensatiefonds Vordering diverse gemeenten Overige debiteuren Debiteuren Debiteuren gemeentelijke belastingen

Debiteuren (openbare lichamen en overige) Voorziening voor dubieuze debiteuren

31-12-2012

31-12-2011

2.895.037 108.760 3.003.797

2.237.600 49.652 2.287.252

515.995 91.387 607.382

703.614 111.920 815.534

3.611.179 -161.514 3.449.665

3.102.786 -226.819 2.875.967

31-12-2012

31-12-2011

900 89.998 2.657 93.555

900 3.262.417 1.711 3.265.028

31-12-2012

31-12-2011

423.580 5.040.662 5.464.242

2.757.155 2.925.477 5.682.632

Liquide middelen

Kassaldi Banksaldi Girosaldi

Overlopende activa

Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen

De overlopende activa zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Onder vooruitbetaalde bedragen zijn abonnementskosten, contributies en kosten opgenomen die betrekking hebben op het dienstjaar 2013.

Jaarstukken 2012

Pagina 83 van 94

Een volgende specificatie is te geven van de nog te ontvangen bedragen:

Voorschotten stichting Hamaland Lichtenvoorde Voorschotten stichting exploitatie Meekenesch Te ontvangen bedragen Afdrachten bevolking Afvalstoffenheffing Rioolheffing Toeristenbelasting MAU (Inkomensvoorzieningen) Afrekening SDOA Omzetbelasting Eigen verklaringen BBZ Netto salarissen Te ontvangen rente financiële vaste activa

31-12-2012

31-12-2011

106.796 81.279 363.730 0 744.554 0 100.408 717.651 2.412.750 393.298 4.482 0 36.989 78.725 5.040.662

0 0 686.017 3.318 1.127.201 97.714 30.951 700.000 0 181.178 8.906 4.178 146 85.868 2.925.477

Onder te ontvangen bedragen zijn opbrengsten opgenomen, die betrekking hebben op het huidige dienstjaar maar die gefactureerd of ontvangen zijn/worden in het volgende dienstjaar (b.v. huuropbrengsten sportaccommodaties).

Jaarstukken 2012

Pagina 84 van 94

Passiva Eigen vermogen Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten: 31-12-2012

31-12-2011

34.521.862 21.593.990 4.087.410 60.203.262

35.535.270 17.739.154 2.733.444 56.007.868

Algemene reserve Bestemmingsreserves Resultaat na bestemming

Het verloop in 2012 wordt in onderstaand overzicht weergegeven. Voor een uitgebreide specificatie verwijzen wij naar de staat van Reserves en Voorzieningen die ter inzage ligt. Reserves

Saldo 01-01-2012

Toevoeging

Onttrekking

Saldo Bestemming Ter dekking van resultaat 2011 afschrijvingen 31-12-2012

Algemene reserve Bestemming sreserve

35.535.270

1.521.667

2.620.280

233.444

148.239

34.521.862

17.739.154

2.241.532

545.786

2.500.000

340.910

21.593.990

Totaal

53.274.424

3.763.199

3.166.066

2.733.444

489.149

56.115.852

Onder “Bestemming resultaat” staan de toevoegingen of onttrekkingen vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaande boekjaar. Onder de afschrijvingen staan de verminderingen vermeld in verband met afschrijvingen op activa; € 489.149 wordt onttrokken uit de reserves ter dekking van de kapitaallasten. Deze kapitaallasten komen tot uitdrukking in de diverse programma’s. Voor een specificatie verwijzen wij naar de staat van Investeringen die ter inzage ligt. Onderstaand geeft de bestemmingsreserves weer die meer dan een boekwaarde van € 750.000 bedragen: Reserve afvalverwerking De reserve is ingesteld ter egalisatie van de kosten van afvalverwerking. De stand per 31 2012 bedraagt € 1.522.690. Reserve groot onderhoud gebouwen De reserve is ingesteld ter egalisatie van de kosten van onderhoud van gemeentelijke gebouwen. De stand per 31 december 2012 bedraagt € 1.050.510. Reserve riolering Door een stellige uitspraak van de BBV is deze met de resultaatsbestemming van 2008 overgeheveld van een voorziening naar een reserve. Een voorziening mag alleen gevormd worden als dit direct aansluit met het GRP, dit is niet het geval. Om die reden is een reserve ingesteld ter egalisatie van de kosten voor onderhoud en vervanging van het riool. De stand per 31 december 2012 bedraagt € 10.369.363.

Jaarstukken 2012

Pagina 85 van 94

Reserve huisvesting onderwijs De reserve is ingesteld ter egalisatie van de kosten van onderwijshuisvesting; de kapitaallasten Flierbeek en investering van de Hamalandschool die nog moet plaatsvinden. De stand per 31 december 2012 bedraagt € 3.686.140. Reserve innovatiefonds Dit fonds is ingesteld om inwoners en bedrijven die met innovatieve ideeën komen, kunnen in aanmerking komen voor financiële ondersteuning vanuit dit innovatiefonds. De aanvragen worden beoordeeld door een deskundige commissie. Het Innovatiefonds heeft als doel het stimuleren van innovatie en duurzaamheid. De stand per 31 december 2012 bedraagt € 840.480. Reserve frictiekosten De reserve is ingesteld ter egalisatie van kosten die voortvloeien uit de bezuinigingsmaatregelen van de takendiscussie in maart 2011. De stand per 31 december 2012 bedraagt € 2.395.016. Reserve sporthal De reserve is ingesteld ter egalisatie van de kapitaallasten van de sporthal. De reserve bedraagt per 31 december 2012 € 850.000.

Voorzieningen Het verloop van de voorzieningen in 2012 wordt in onderstaand overzicht weergegeven. Voor een uitgebreide specificatie verwijzen wij u naar de staat van Reserves en Voorzieningen die ter inzage ligt.

Voorziening, verplichtingen, risico's en verliezen Voorziening, derden beklemde gelden

Totaal

Saldo 01-01-2012

Toevoeging

2.563.143

391.653

-

2.563.143

-

391.653

Vrijval

Aanwending

Saldo 31-12-2012

2.954.796 -

-

-

-

-

2.954.796

Voorziening wethouders pensioenen De voorziening is ingesteld om aan de huidige en toekomstige verplichtingen van de voormalige en de huidige wethouders te kunnen voldoen conform de APPA-wetgeving. Stand per 31 december 2012 bedraagt € 2.903.687. Voorziening afkoopsom oud-personeel De voorziening is gevormd om aan de verplichtingen van de wachtgeldregelingen van oud personeel te kunnen voldoen. De stand van de voorziening bedraagt per 31 december 2012 € 51.109.

Jaarstukken 2012

Pagina 86 van 94

Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: 31-12-2012 31-12-2011 Onderhandse leningen: Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen Binnenlandse banken en overige financiële instellingen Door derden belegde gelden

1.334.653

2.475.725

41.162.028

50.036.528

42.496.681 12.681 42.509.362

52.512.253 12.681 52.524.934

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2012. Voor een uitgebreide specificatie verwijzen wij naar de staat van Langlopende Geldleningen. Saldo 01-01-2012 Onderhandse leningen Door derden belegde gelden

52.512.253 12.681 52.524.934

Vermeerderingen

Aflossingen

10.015.573 -

10.015.573

Saldo 31-12-2012 42.496.680 12.681 42.509.361

De totale rentelast voor het jaar 2012 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 1.936.200.

Vlottende passiva Onder de vlottende passiva zijn opgenomen:

Schulden < 1 jaar Overlopende passiva Voorzieningen

31-12-2012

31-12-2011

4.094.205 2.316.331 686.657 7.097.193

1.767.997 2.812.240 1.151.963 5.732.200

Kortlopende schulden De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Bank- en girosaldi Overige schulden hoofdzakelijk crediteuren

Jaarstukken 2012

31-12-2012

31-12-2011

1.472.368 2.621.837 4.094.205

133 1.767.864 1.767.997

Pagina 87 van 94

De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt:

Loonheffing Premies Aof, Aok en UFO Premies ZVW (inkomensafhankelijke bijdrage) Contributie brandweer Waarborgsommen Voorlopig geboekte inkomsten Vooruit ontvangen bedragen Nog te betalen bedragen Visie Besselinkschans

31-12-2012

31-12-2011

373.276 46.656 63.831 632 500 1.000 194.036 1.630.225 6.175 2.316.331

340.341 40.993 48.358 0 500 1.000 195.973 2.185.075 0 2.812.240

Nog te betalen bedragen zijn kosten die in het volgende dienstjaar zijn gefactureerd.

Als gevolg van de notitie invoering wijziging artikel 44 lid 2 BBV worden voorzieningen van derden verkregen middelen die specifiek besteed dienen te worden een overlopende post. Het gaat om de diverse voorzieningen.

Voorzieningen

31-12-2012

31-12-2011

686.657 686.657

1.151.963 1.151.963

Hieronder volgt een uiteenzetting waaruit blijkt hoe de voorzieningen zijn opgebouwd: Saldo 01-01-2012 Voorziening WIN Voorziening GOA/OALT Voorziening stimulering woningbouw

70.675 113.759 598.211

Voorziening onderwijs Voorziening Voorziening Voorziening Voorziening Voorziening

binnenstad Groenlo stad Groenlo landschapselementen kunstbeleid koeltepark

39.416 179.630 5.772 5.000 9.500 62.500

Voorziening stedelijke vernieuwing geluidssanering

67.500

10.630 140.989

Vrijval

96.721 251.381

Saldo 31-12-2012 70.675 27.668 487.819

binnenklimaat primair

Voorziening winkelproject Totaal

Toevoeging

24.477 179.630 5.772 5.000 62.500

67.500 8.556

1.151.963

Jaarstukken 2012

14.939 9.500 -

160.175

8.556 625.481

686.657

Pagina 88 van 94

Waarborgen en garanties Het in de balans opgenomen bedrag voor verstrekte waarborgen aan natuurlijke- en rechtspersonen kan als volgt naar de aard van de geldlening gespecificeerd worden. Geldnemer

De Woonplaats (WSW) De Woonplaats (WSW) De Woonplaats (WSW) ProWonen (WSW) ProWonen (WSW) ProWonen (WSW) ProWonen (WSW) ProWonen (WSW) ProWonen (WSW) ProWonen (WSW) Particulier woningen (WEW) Stg. Careaz Gebiedscommissie Laarberg Gebiedscommissie Laarberg Gebiedscommissie Laarberg Gebiedscommissie Laarberg Gebiedscommissie Laarberg

Oorspronkelijk bedrag in € 9.076.000 11.000.000 10.000.000 1.246.101 1.951.255 4.000.000 4.000.000 9.825.000 6.902.224 10.000.000 Pm 2.676.265 5.000.000 10.000.000 4.000.000 3.000.000 3.000.000

Percentage borgstelling 50% 50% 50% 50% 50% 50% 50% 50% 50% 50% 50% 100% 50% 50% 50% 50% 50%

Restant borgstelling begin jaar in € 4.538.000 5.500.000 5.000.000 561.000 595.500 2.000.000 2.000.000 4.262.000 2.641.000 5.000.000 2.476.906 2.418.000 2.250.000 5.000.000 2.000.000 1.500.000 0 47.742.406

Restant borgstelling eind jaar in € 4.538.000 5.500.000 5.000.000 553.000 571.000 2.000.000 2.000.000 4.152.000 2.546.000 5.000.000 2.313.191 2.418.000 2.000.000 5.000.000 0 1.350.000 1.500.000 46.441.191

De gemeente is achtervang voor de stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) en de stichting Waarborgfonds Woningbouw (WSW). Mochten deze fondsen tekorten krijgen dan zijn alle gemeenten verplicht om, voor hun aandeel, een renteloze lening te verstrekken aan het waarborgfonds. In de balans opgenomen bedrag voor verstrekte garanties bestaat uit de volgende garantstellingen: Organisatie

Omschrijving

Vitens

Garanties inzake geldleningen

Jaarstukken 2012

Garantiebedrag in € 810.400

Pagina 89 van 94

Niet uit de balans blijkende verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen. Leerlingenvervoer: In 2012 is het leerlingenvervoer opnieuw aanbesteed. Hierbij is samenwerking gezocht met de gemeenten Aalten, Winterswijk, Berkelland en Haaksbergen. Met ingang van 1 augustus 2012 heeft Munckhof Taxi het vervoer overgenomen van Taxi Walhof. Met verrekening van eigen bijdragen van ouders bedragen de kosten € 505.000,00. Door "open-einde-financiering" en de jaarlijkse wijzigingen in omvang van het aantal te vervoeren leerlingen en de te bezoeken schoollocaties, zijn de kosten moeilijk beheersbaar. Wmo: De gemeente is in het kader van de WMO een verplichting aangegaan met een 6-tal thuiszorg organisaties voor de hulp bij het huishouden. De verplichting is aangegaan per 1 januari 2010 voor de duur van 2 jaar, met de optie tot verlening van twee maal één jaar. Van dit laatste is gebruik gemaakt. Brandverzekering: de gemeente is een meerjaren contract aangegaan met de Noord-Nederlandse Assurantiemakelaars BV te Groningen. De polis is ondergebracht bij verschillende verzekeringsmaatschappijen. De verplichting is aangegaan voor 3 jaar (tot eind 2013), met de optie tot verlenging met één jaar. De jaarlijkse verplichting bedraagt circa € 90.000. Rova (afvalverwerking): de gemeente is een verplichting inzake afvalverwerking aangegaan met Rova inzake de afvalverwerking. De jaarlijkse kosten bedragen circa € 1.500.000. Waterschap Rijn en IJssel: voor het realiseren van een nieuw industrieterrein door de gemeente Oost Gelre zal er 1.00.00 ha bos worden gerooid. De richtlijn compensatie natuur en bos van de provincie Gelderland geeft ten aanzien van dit verlies aan bosgebied aan dat er gecompenseerd moet worden. Waterschap Rijn en IJssel verplicht zich jegens de gemeente Oost Gelre om binnen een periode van 3 jaar na afsluiten van deze overeenkomst een oppervlakte van minimaal 1.33.00 ha bos aan te planten. De gemeente Oost Gelre vergoedt de kosten voor grondverwerving en inrichting aan het waterschap. De kosten voor deze compensatie worden berekend op een bedrag van € 94.430. Dit bedrag bestaat uit grondaankopen (1.33.00 ha x € 50.000) en inrichtingskosten (1.33.00 ha x € 21.000). Mocht het waterschap in gebreke blijven dan kan de gemeente bovengenoemde compensatiegelden terugvorderen (inclusief wettelijke rente).

Jaarstukken 2012

Pagina 90 van 94

4. Controleverklaring

Controleverklaring

Jaarstukken 2012

Pagina 91 van 94

5. Bijlagen

5.1 Staat van reserves en voorzieningen

Jaarstukken 2012

Pagina 92 van 94

5.2 Toelichting reserves

Jaarstukken 2012

Pagina 93 van 94

5.3 SISA

Jaarstukken 2012

Pagina 94 van 94