JAARVERSLAG/JAARREKENING HORIZON ONDERWIJS 2010
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
1
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
2
Inhoudsopgave Voorwoord
5
1 1.1
Bestuursverslag Algemene informatie
7 7
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9
Beschrijving van de resultaten en ontwikkelingen 2010 Onderwijs in 2010: inhoudelijke ontwikkelingen Kwaliteitsbeleid Risicomanagement Onderzoek Cliëntenbeleid Klachten Incidenten Samenwerking met derden Toekomst
9 9 22 22 23 25 25 25 26 26
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9
Personeel en organisatie Personeelsformatie In- en uitstroom van personeel Verzuimgegevens Wervingsbeleid Deskundigheidsbevordering Arbobeleid Medewerker Tevredenheids Onderzoek GMR Personeelsinformatie Onderwijs op 31-12-2009 en 31-12-2010
29 29 29 29 30 30 31 31 31 32
4 4.1 4.2 4.3
Bedrijfsvoering, huisvesting en materiële zaken Onderhoud en beheer accommodaties Gerealiseerde en opgestarte bouwprojecten Automatisering en facilitair management
33 33 33 33
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5
Financiën Financiële situatie op balansdatum Kengetallen Gang van zaken gedurende het verslagjaar Begroting Treasury management
35 35 38 39 42 43
6 6.1 6.2 6.3
Raad van Toezicht, Raad van Bestuur, Managementteam Raad van Toezicht Raad van Bestuur Managementteam
45 45 47 47
Bijlage: organigram Horizon onderwijssectoren
49
Jaarrekening 2010 Horizon Onderwijs
51
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
3
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
4
Voorwoord Met trots presenteren wij u het jaarverslag en de jaarrekening over het jaar 2010, waarmee wij u op de hoogte willen brengen van de resultaten van onze onderwijssectoren. Wij hebben ervoor gekozen om onderwijs en jeugdzorg gescheiden te verantwoorden vanwege de verschillende eisen voor verantwoording die worden gesteld. In het onderwijsjaarverslag over 2010 worden de inhoudelijke ontwikkelingen gerapporteerd en vindt u de financiële verantwoording. De combinatie van inhoudelijke verslaggeving en de jaarrekening biedt een totaaloverzicht van de behaalde resultaten en wij menen dat hiermee de transparantie wordt verhoogd. Raad van Bestuur, J.J. du Prie A.J.G. Voormeeren
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
5
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
6
1
Bestuursverslag
1.1
Algemene informatie
1.1.1
Kernactiviteiten
Horizon verzorgt cluster 4 onderwijs, een vorm van speciaal onderwijs die bedoeld is voor kinderen met gedragsproblemen en voor langdurig (psychiatrisch) zieke kinderen. Naast het verzorgen van onderwijs op de eigen scholen, biedt Horizon ambulante onderwijsbegeleiding op scholen voor regulier onderwijs. Een leerling die deze begeleiding ontvangt, blijft met ondersteuning vanuit een Horizonschool op zijn of haar eigen school. Deze ondersteuning wordt leerlinggebonden financiering of “een leerling met een rugzakje” genoemd.
1.1.2
Juridische structuur
Horizon is statutair de Stichting Horizon, Instituut voor Jeugdzorg en Onderwijs, en is het bevoegd gezag van de Bergse Veld School, het Instituut Mr. Schats, het Schreuder College en het Educatief Centrum te Rotterdam, de Gelinckschool te Oostvoorne, Schiedam en Spijkenisse, het Kompas College te Spijkenisse, Parkschool/Park College te Alphen aan den Rijn, Gouda en Dordrecht en de Ambulante Onderwijsdienst. Ook het onderwijs op de medisch kinderdagverblijven ‘Klavertje Vier’ te Hoogvliet, ‘Trivium/Lindenhof’ te Vlaardingen, ‘de Schelp’ te Hellevoetsluis en ‘Campus Cardea’ te Alphen aan den Rijn vallen onder de verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag van Horizon.
1.1.3
Organisatiestructuur1
Het cluster 4 onderwijs van Horizon bestaat uit vijf scholen met meerdere locaties in de Provincie Zuid Holland. Horizon kent een Raad van Bestuur, die eindverantwoordelijk is voor het geheel en specifieke verantwoordelijkheden heeft op het terrein van het strategisch beleid, de hoofdlijnen van het personeelsbeleid, de financiën en de controle op de kwaliteit van het onderwijs. De Raad van Bestuur wordt ondersteund door een centraal bureau met de afdelingen EAD (Economische en Administratieve Dienst), Personeel en Organisatie, Facilitaire Zaken en Beleid & Kwaliteit (onderzoek, managementinformatie en kwaliteitszorg). Bureau In- en Uitstroom verzorgt sinds eind 2006 vanuit het centraal bureau de leerlingenadministratie voor de scholen. De scholen hebben ieder een sectormanager. Het Kompas College (valt onder het Park College) en het Educatief Centrum (nevenvestiging van het Schreuder College) en de Ambulante Onderwijsdienst hebben vanwege hun bijzondere karakter en onderwijsactiviteiten een eigen sectormanager. Een uitzondering vormen de scholen Het Bergse Veld en Instituut Mr. Schats die samen worden aangestuurd door één sectormanager. De sectormanagers zijn verantwoordelijk voor de vormgeving van het onderwijs en de invulling van het personeelsbeleid. Zij zijn budgetverantwoordelijk, met uitzondering van de belangrijkste aspecten van de huisvestingslasten.
1
Zie bijlage 1 voor een organigram van de organisatiestructuur
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
7
1.1.4
Ontwikkelingen
Het verslagjaar 2010 is voor Horizon het jaar geweest waarin de aanzet tot een aantal grote veranderingen heeft plaatsgevonden. In het verslagjaar is het meerjarenbeleidsplan 2011-2014 afgerond. In dit plan is een weergave van de beoogde veranderingen te vinden2. Al in 2009 is in samenwerking met medewerkers gestart met het formuleren van dit meerjarenbeleidsplan. In het nieuwe plan staat het regisseurschap van het eigen bestaan centraal. Horizon wil ouders en jeugdigen3 als eerste verantwoordelijk houden voor hun problemen en ze vanuit die gedachte ondersteunen bij het onderwijs en de behandeling. De nieuwe werkwijze vraagt een andere inzet van de professionals maar ook van de bestuurders die de nieuwe werkwijze mogelijk moeten maken. Eén van de wijzigingen waarover in 2010 besluitvorming heeft plaatsgevonden, is de directiestructuur. Gezien de ambities voor de komende strategische periode zal Horizon vanaf juli 2011 een verkleinde Raad van Bestuur hebben, bestaande uit één bestuurder. Daarnaast zijn er een directeur zorg en onderwijs en een directeur bedrijfsvoering aangesteld. Zij zullen samen met sectormanagers en andere betrokkenen de voorgenomen omslag vorm gaan geven.
2
Voor meer informatie zie Meerjarenbeleidsplan 2011-2014: Zicht op Horizon Onder jeugdige wordt zowel kind, jongere als leerling verstaan. Waar expliciet over onderwijs gesproken wordt zal ook de term leerling worden gebruikt 3
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
8
2
Beschrijving resultaten en ontwikkelingen 2010
2.1
Onderwijs in 2010: inhoudelijke ontwikkelingen
In 2010 is binnen Horizon een start gemaakt met een nieuwe werkwijze. We hebben onze voordeur, de toegang tot Horizon, verder naar voren verplaatst. Dit betekent dat Horizon eerder in het aanmeldingsproces in samenwerking met Bureau Jeugdzorg in gesprek gaat met jeugdigen en ouders4. Samen met alle betrokkenen worden afspraken gemaakt over hulpvraag, perspectief, het meest passende zorg- en onderwijsarrangement en de inspanning die door een ieder wordt gepleegd. Door een meer doelgerichte en intensieve start kan de behandelduur worden verkort en de effectiviteit worden verhoogd. Centraal in deze werkwijze staat, dat het onderwijs een leidende rol heeft in het totale arrangement. Onderwijs biedt immers perspectief op een succesvolle toekomst en draagt bij aan het participeren en functioneren van jeugdigen in de maatschappij5. De nieuwe werkwijze richt zich met name op jeugdigen die een behandelplaats krijgen binnen Horizon, maar ook voor de externe jeugdigen (die wel onderwijs bij Horizon volgen, maar niet in een residentiële locatie van Horizon verblijven) wordt gekeken of de voordeur/de toegang kan verschuiven, waardoor jeugdigen eerder in beeld zijn en de juiste zorg sneller kan worden ingezet. Evenals in 2009 was ook in 2010 kwaliteit een speerpunt binnen het onderwijs. In het kader van het thema kwaliteit hebben de onderwijsmanagers tijdens kwaliteitsvergaderingen informatie uitgewisseld, zaken geharmoniseerd of meer op elkaar afgestemd. Met elkaar is gesproken over motiverend onderwijs en betekenisvol leren. Aan de orde is geweest wat verstaan wordt onder ‘goed cluster 4 onderwijs’ en welke ambities het Horizononderwijs zich de komende jaren stelt. Eén van de ambities is dat we in de toekomst willen gaan voldoen aan de ‘landelijke kwaliteitsnorm speciaal onderwijs’. Deze kwaliteitsnorm wordt momenteel door de eigen sector, samen met de Onderwijsinspectie ontwikkeld en zal op termijn worden genormeerd en gevalideerd. Horizon participeert sinds 2009 in dit landelijke project. Op de kwaliteitsvergaderingen is het belang van opbrengstgericht werken besproken. Middels het CITO leerlingvolgsysteem, dat inmiddels op alle scholen van Horizon is ingevoerd, kunnen (didactische) leeropbrengsten structureel worden gevolgd en worden vergeleken met landelijke normgegevens. Deze manier van opbrengstgericht werken maakt het mogelijk de effecten van het onderwijs te volgen en de kwaliteit van kennisoverdracht en kennisuitwisseling te evalueren en zonodig bij te stellen. In het kader van de harmonisatie is met de speciaal onderwijs (so)-afdelingen afgesproken, dat in het schooljaar 2011-2012 allen de CITO-entree toets voor de groep 7 leerlingen en de CITO eindtoets voor de schoolverlaters zullen gebruiken. Wat betreft de opbrengsten op sociaal-emotioneel gebied is het besluit genomen Horizonbreed te gaan werken met SeoL, een leerlingvolgsysteem voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. In het schooljaar 2011-2012 zal dit leerlingvolgsysteem worden aangeschaft en geïmplementeerd. In 2010 is gewerkt aan een goede uitwisseling van registratie- en plaatsingsgegevens (o.a. leerlingtelling) met het Basisregister Onderwijs (BRON). Dit in verband met de bekostiging van het onderwijs. Kwaliteit van onderwijs heeft naast de genoemde thema’s te maken met de beleving van mensen. Hoe wordt het onderwijs en de behandeling van Horizon ervaren. Op zowel het Schreuder College als op de Parkschool Dordrecht en Gouda is een pilot-onderzoek uitgezet. Middels een vragenlijst konden ouders en leerlingen zich uitspreken over het onderwijs en de behandeling van Horizon. Leerlingen gaven de scholen gemiddeld een 6.1 als rapportcijfer.
4
Zie notitie ‘Een nieuwe voordeur voor Horizon: Werken met zorg- en onderwijsarrangementen’. Buijs Ballot, B. & Van Eijk, D. (2010) i.o.v. Horizon. 5 Zie notitie ‘Goed cluster 4 onderwijs Horizon’
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
9
Leerlingen geven aan tevreden te zijn over de manier waarop de medewerkers met hen omgaan maar minder tevreden met de ‘time-out’ regels die in hun ogen als te streng wordt ervaren. Ouders gaven de scholen gemiddeld een 7.4. Zij zijn tevreden over de vorderingen van hun kind maar vinden dat er meer huiswerk mee naar huis kan. Ook ouders hopen dat er een andere oplossing gevonden kan worden om leerlingen weer rustig te laten worden. Door de verkregen informatie is Horizon het gesprek aangegaan met ouders, leerlingen en medewerkers en met elkaar is gezocht naar oplossingen en verbeteringen om zo de kwaliteit van zorg en onderwijs te verbeteren. Het thema kwaliteit zal de komende jaren speerpunt binnen het onderwijs blijven. Al meerdere jaren wordt door de inspectie aangegeven dat er binnen het speciaal onderwijs relatief veel zwakke scholen zijn. Scholen halen onvoldoende uit hun leerlingen, volgen leerlingen niet systematisch genoeg en bereiden hen onvoldoende voor op een passende plek in de maatschappij6. Horizon is er trots op dat de onderwijsinspectie ons cluster 4 onderwijs de afgelopen jaren positief heeft beoordeeld. Naast inspectiebeoordelingen onderzoeken we ook zelf de effectiviteit7 van ons onderwijs en we gebruiken deze gegevens om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. In december 2010 heeft het jaarlijkse bestuursgesprek over de kwaliteit en de risico’s van de Horizonscholen met de contactinspecteur van onderwijs plaatsgevonden. Vanuit dit gesprek is door de inspectie toegezegd de huidige arrangementen te handhaven totdat nieuw inspectiebezoek heeft plaatsgevonden en nieuwe toezichtarrangementen zijn toegekend. Alle scholen van Horizon hebben op dit moment een basisarrangement. Dit is de hoogst haalbare kwalificatie en houdt in dat er geen risico’s zijn voor de kwaliteit van het onderwijs en dat naast het reguliere toezicht en de jaarlijkse risicoanalyse geen intensief toezicht nodig is. In 2011 zal, volgens reguliere planning, een kwaliteitsonderzoek door de inspectie voor een groot deel van onze onderwijsafdelingen gaan plaatsvinden. In 2010 heeft het beleid ‘Passend onderwijs’ veel aandacht gekregen. Hoewel Horizon het uitgangspunt van passend onderwijs ondersteunt (voor alle leerlingen passend onderwijs, geen leerlingen tussen wal en schip), zorgt de groots opgezette herverdeling van verantwoordelijkheid en financiering van ‘zorg’leerlingen voor een fikse aanslag op de financiële middelen van het speciaal onderwijs van Horizon. De bekostiging van zowel het speciaal onderwijs als de leerlinggebonden financiering wordt gebudgetteerd en wel op zo’n wijze dat het voortbestaan van de ambulante onderwijsdienst van Horizon en het openhouden van alle Horizonlocaties niet meer vanzelfsprekend is. Door het krimpen en het mogelijk geheel wegvallen van de ambulante dienst gaat veel expertise verloren die juist de zorgleerlingen binnen het reguliere onderwijs ten goede zou komen. Horizon heeft in 2010 al interne voorbereidingen getroffen om op het bezuinigingsbeleid van ‘Passend onderwijs’ te anticiperen. Daarnaast heeft ze op meerdere manieren en vele malen haar stem laten horen aan de plaatselijke en landelijke politiek en geprobeerd duidelijk te maken dat bezuinigingen op deze wijze ingezet niet het juiste effect sorteren. Horizon heeft daarbij niet de slachtofferrol gekozen, maar zelf de regie genomen en diverse alternatieven aangedragen. De laatste ontwikkelingen rondom ‘Passend onderwijs’ stemmen hoopvol. ‘Passend onderwijs’ gaat wel door in 2012, maar de bijbehorende bezuinigingen starten een jaar later. Deze temporisering biedt kansen om bezuinigingen beter op te vangen en de personele bezetting en expertise mogelijk (deels) te behouden. Tevens zal in de komende tijd geïnvesteerd worden in de contacten met bestaande en nieuw te vormen samenwerkingsverbanden. De ambulante dienst van Horizon heeft in 2010 al meerdere contacten gelegd. Hoewel, met het oog op de bezuinigingen, Horizon niet verder wil en kan groeien, blijft de druk op en de vraag naar het speciaal onderwijs groot. In het verslagjaar heeft wederom een aanzienlijk aantal jeugdigen een beroep gedaan op het speciaal onderwijs van Horizon. De toestroom van jeugdigen in het speciaal onderwijs zorgt voor wacht- en plaatsingslijsten, die er vanuit het standpunt van zorgplicht eigenlijk niet zouden mogen zijn. 6
Inspectie van het Onderwijs (2010): de staat van het onderwijs, onderwijsverslag 2009-2010 Stoutjesdijk, R. & Scholte, M. (2010). Op weg naar effectiviteit in het cluster 4 onderwijs: deel III: de resultaten van de tweede effectmeting 7
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
10
Het ongelimiteerd opnemen van extra leerlingen zorgt echter voor financiële risico’s in de toekomst. Het voeren van goed personeelsbeleid en goede leerlingenzorg wordt nu maar ook in de toekomst behoorlijk ingewikkeld. Op het moment van schrijven is de druk op de wachtlijst zo groot dat in samenwerking met onze partners binnen het ECSO (Expertise Centrum Speciaal Onderwijs) extra inspanning wordt geleverd om alle leerlingen op de wachtlijst een plek te bieden. Horizon zal zich, onafhankelijk van het aantal leerlingen, altijd blijven inzetten voor passende zorg en onderwijs voor al haar jeugdigen en hun ouders zodat hun doelen op het gebied van onderwijs en opvoeden nu en in de toekomst gerealiseerd kunnen worden.
2.1.1 Bezetting 1000
929
900
824
800
Park College en Parkschool (SO en VSO)
700
Gelinckschool (SO)
600
Schreuder College (VSO) Inst. Mr. Schats (SO)
500 400
441 428
398 382
357
338
Bergse Veld (SO)
338
Kompas College (VSO) Educatief Centrum
300 200
151
120
100
Ambulante Dienst
160 92
121
77
69
90
0 1 oktober '09
1 oktober '10
Figuur 1 Bezettingsoverzicht: aantal jeugdigen per onderwijslocatie
Toelichting De cijfers omtrent de bezetting van onze scholen geven aan dat in het algemeen sprake is van een lichte groei binnen de onderwijssectoren van Horizon. Het Kompas College vormt een uitzondering, hier is een afname van groei vast te stellen (16%), waarbij gemeld moet worden dat de bezetting afhankelijk is van het aantal jeugdigen dat in detentie in RIJ De Hartelborgt geplaatst is. Opvallend is de grote toename van jeugdigen die worden begeleid vanuit de Ambulante Onderwijs Dienst (11%).
2.1.2 In- en uitstroom 385 400 300 200 100 0
195 190204
70 67 100
208 159177
ins troom
287 59 68 64
uitstroom
P ark College/ P ark s c hool
Gelinc k s chool
S c hreuder College
Ins t. Mr. Sc hats
B ergs e Veld
Educatief Centrum
A mbulante Onderwijs dienst
Figuur 2 In- en uitstroomgegevens over 2010 per onderwijslocatie
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
11
2.1.3 Doorstroom
250 208
200 159
177
150 110 111
114
100
84 59
57 51 51
43
50
26
3
2 9
68 64
35 14
5 6 6 8
0 Cluster 4 SO/VSO Regulier onderwijs
Park College/ Parkschool Inst. Mr. Schats
Anders
Totale doorstroom
Gelinckschool
Schreuder College
Bergse Veld
Educatief Centrum
Figuur 3 Doorstroomcijfers per onderwijslocatie
Toelichting Uit de cijfers blijkt dat veel kinderen aangewezen blijven op speciaal onderwijs en ook in die richting uitstromen. Wel slagen we er steeds meer in om leerlingen naar het regulier onderwijs terug te verwijzen en op deze plaats te ondersteunen vanuit de Ambulante Onderwijs Dienst.
2.1.4 SO Rotterdam, Bergse Veld en Instituut Mr. Schats Het SO in Rotterdam wordt gevormd door het Bergse Veld en Instituut Mr. Schats locaties Noord en Zuid. Het Bergse Veld verzorgt onderwijs aan een groot aantal jeugdigen die verblijven op de residentiële behandelafdeling ‘Het Bergse Bos’. De integratie van zorg en onderwijs loopt goed dankzij de wederzijdse investering in de samenwerking. De schoollocaties Schats Noord en Zuid hebben minder direct met deze combinatie van zorg en onderwijs te maken, hoewel men ook op deze locaties zoekt naar mogelijkheden om jongeren te behandelen en extra pedagogische ondersteuning en begeleiding te bieden. Alle drie de schoollocaties hebben in het verslagjaar veel aandacht besteed aan het verbeteren van het leerproces. Middels een driejarig taal-leesverbetertraject (onder begeleiding van de CED-groep) wordt de kwaliteit van het taal/leesproces gevolgd en verbeterd. De technische leesmethode Estafette is op alle drie de locaties ingevoerd evenals de methode “Nieuwsbegrip” voor begrijpend lezen. Schats Noord heeft nieuwe leesboeken aangeschaft en de bibliotheek met behulp van ouders opnieuw ingericht.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
12
Het SO Rotterdam heeft, evenals in 2009, veel geïnvesteerd in oudercontact-momenten en ouderparticipatie. Zo hebben ouders geassisteerd bij festiviteiten, schoolkampen en andere activiteiten. Tevens worden door de medewerkers van Schats Noord huisbezoeken afgelegd. Het Bergse Veld heeft in 2010 door belrondes geprobeerd om een grotere groep ouders van externe leerlingen deel te laten nemen aan handelingsplan besprekingen op school. Helaas heeft dit nog niet tot een bevredigend resultaat geleid. Ouders weten zich wel persoonlijk uitgenodigd maar bellen op het laatste moment voor de bespreking toch af of delen tijdens het telefoongesprek al mee niet te kunnen komen. Op Schats Noord heeft men de vaste handelingsplan- bespreekmomenten met ouders losgelaten en men maakt tijdens de eerste bespreking samen met de ouders een nieuwe vervolgafspraak. Men hoopt, nu ouders zelf betrokken zijn bij het maken van de afspraak, meer ouders op de bespreekmomenten te kunnen ontmoeten. Op Schats Zuid merkt men dat het leggen van contacten met ouders niet altijd een gemakkelijke zaak is. Ouders hebben door negatieve ervaringen met de voorgaande scholen van hun kind vaak het vertrouwen in de school verloren. Leerkrachten hebben ruimte en vaardigheden nodig om dit geschonden vertrouwen weer te herstellen. Met name bij leerlingen van de zorgklas/zorgbouw is het krijgen van contact met de ouders geen vanzelfsprekende maar wel een essentiële zaak. Het inzetten van gezinsbegeleiders en/of maatschappelijk deskundigen zou zeer gewenst zijn. Zij kunnen ouders en leerlingen intensief begeleiden bij het werken aan en het bereiken van hun doelen. Helaas schieten mogelijkheden en middelen te kort om dit structureel en meer frequent in te zetten. Op Schats Noord zijn we erin geslaagd om sinds december 2010 een ergotherapeut en een logopediste te faciliteren, beiden voor een dag in de week. Door deze specialismen in te zetten op school kan de jeugdige in de schoolsetting worden behandeld, wordt de onderwijstijd optimaal gegarandeerd (ouders hoeven niet te reizen voor behandeling) en kunnen de leerkrachten worden ondersteund bij hun aanpak in de klas. Per 1 augustus 2010 heeft Schats Zuid één van de drie klassen voor leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS) gesloten. Een te laag aantal aanmeldingen voor deze groep zorgde voor dit besluit. De trend van achterblijvende aanmeldingen van jonge leerlingen met een ASS is al jaren op de locatie zichtbaar. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat deze leerlingen langer een kans krijgen in het reguliere onderwijs. Als dat zo is, is deze trend als zeer positief te zien en kunnen we middels onze Ambulante Onderwijs Dienst een bijdrage leveren door reguliere scholen te ondersteunen met onze kennis en vaardigheden rondom deze leerlingen. Zo kan ook een plaatsing in het speciaal onderwijs in de toekomst mogelijk worden voorkomen. Schats Noord heeft in 2010 via het project ‘Blijven Op School’ (WSNS BOS-project), zes onderwijsplaatsen opengesteld voor leerlingen die in het reguliere onderwijs uitval vertonen op grond van hun gedrag. Deze leerlingen kunnen ter observatie naar deze Schats-locatie en krijgen na 13 weken een passend onderwijsadvies. Aan het einde van de periode wordt de leerling in principe teruggeplaatst op zijn/haar oude school.
2.1.5 VSO Rotterdam, Schreuder College Het Schreuder College biedt voortgezet speciaal onderwijs op vijf locaties verspreid over de stad Rotterdam. Op de locaties aan de Villeneuvestraat en de Slinge wordt toegewerkt naar het behalen van diploma’s of certificaten op Praktijkgericht en VMBO niveau. Op de locatie Slinge zijn in 2010 alle 8 leerlingen (100%) geslaagd voor het VMBO diploma Sport Dienstverlening en Veiligheid (SDV). Dit diploma is in samenwerking met het Noordrand College in Rotterdam behaald. De locatie Mozartlaan heeft eerstejaars leerlingen op basisberoeps- tot en met HAVO niveau. Op de locatie Taborstraat wordt vanaf het tweede jaar toegewerkt naar het behalen van diploma’s of certificaten op VMBO- (theoretische leerweg) en HAVO niveau. De locatie Kastanjedaal is specifiek ingericht voor jeugdigen met een PDD-NOS stoornis. Gemeld kan worden dat de ingezette groei in 2009 van het Schreuder College zich ook in het verslagjaar heeft voortgezet. Het aantal leerlingen is gegroeid van 398 tot 428 leerlingen per 1 oktober 2010.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
13
Door het Schreuder College is veel aandacht besteed aan motivatieproblematiek van leerlingen. Een inspirerende, uitnodigende vorm van onderwijs heeft bij leerlingen die kampen met motivatieproblemen meer kans van slagen om zich kennis eigen te maken. Ook worden op deze wijze meer succeservaringen gecreëerd, waarmee het zelfvertrouwen in het leren vergroot wordt. Daarnaast is, evenals vorig jaar, zichtbaar dat de gedragsproblematiek van de leerlingen complexer wordt; dit wordt geïllustreerd onder andere door het feit dat voor 24 jeugdigen in het verslagjaar het onderwijs beëindigd moest worden omdat zij wegens gedragsproblemen of criminele activiteiten zijn geplaatst in een behandelsetting of zijn aangehouden en geplaatst in een Justitiële Jeugdinrichting. Naast aandacht voor het ontvankelijk maken van jeugdigen voor onderwijs is veel aandacht besteed aan cognitief leren. Het Schreuder College beschikt over een grote en succesvolle leergerichte afdeling. In 2010 is een groot aantal leerlingen (87%) geslaagd voor het IVIO diploma. Daarnaast zijn 92 leerlingen uitgestroomd naar een Regionaal Opleidings Centrum (ROC) en 22 leerlingen naar het regulier Voortgezet Onderwijs. Samen is dit 64% van de uitstroom richting regulier onderwijs. Een uitdaging was het verder uitbouwen van de afdeling voor jongeren met een autistische stoornis binnen het Schreuder College. Gebleken is dat jongeren met deze problematiek zich slecht kunnen handhaven en zich onveilig voelen in een omgeving waar tevens jongeren met gedragsproblemen onderwijs volgen. Om deze reden is in 2009 een aparte afdeling binnen het Schreuder College ingericht voor jongeren met deze stoornis (Kastanjedaal) opgestart. In 2010 zijn de eerste leerlingen vanuit deze locatie verwezen naar een ROC.
2.1.6 Park College en Parkschool Het Park College biedt zowel speciaal- als voortgezet speciaal onderwijs op locaties in Alphen aan den Rijn, Gouda (Parkschool) en Dordrecht (Parkschool) en heeft ook drie vormen van opvangvoorziening ten behoeve van het regulier onderwijs, te weten Rebound, Herstart en Op de Rails. Verder geeft het Park College onderwijs aan leerlingen (12-18 jaar) van LVG instelling Ipse de Bruggen en leerlingen (3-5 jaar) van de dagbehandeling van Cardea. Veel jongeren van de behandelvoorziening Horizon Rijnhove (Alphen aan den Rijn) maken gebruik van het onderwijs van het Park College. Parkschool (Gouda en Dordrecht) De Parkschool Gouda biedt zowel speciaal als voortgezet speciaal onderwijs aan circa 70 leerlingen. Parkschool Dordrecht is in augustus 2009 gestopt met de SO-afdeling (te weinig leerlingen) en biedt momenteel alleen voortgezet speciaal onderwijs (circa 55 leerlingen). Park College De gedragsproblematiek van de jongeren op Rijnhove, en daarmee dus ook van de leerlingen van het Park College, is afgelopen jaren steeds complexer geworden. Het Park College krijgt steeds meer te maken met leerlingen die vanuit het verleden weerstand hebben opgebouwd tegen onderwijs en onvoldoende profiteren van het aangeboden reguliere cluster 4 onderwijs. In 2008 is derhalve begonnen met een herinrichting van het onderwijsconcept en gestart met de oriëntatiefase. Binnen de VSO-afdeling is in het verslagjaar verder gewerkt aan de ontwikkeling van dit concept. Alle aangemelde leerlingen worden geplaatst in de oriëntatiefase. In 2010 waren dat er 58. De gedragswetenschapper en instroomcoördinator zorgen voor kennismaking en spreken de leerlingen door met de docenten. Via drie fases (drie klassen) worden leerlingen gecoacht en getraind in het volgen van onderwijs. Motiveren en het bieden van perspectief zijn belangrijke aandachtspunten in deze fase. Na het afsluiten van de oriëntatiefase (tijdsduur afhankelijk van de individuele leerling) kunnen de leerlingen ‘promoveren’ en doorstromen naar de overige klassen van het Park College. Van de 58 leerlingen zijn in 2010 28 leerlingen opgestroomd naar andere klassen binnen het Park College, 7 leerlingen zijn naar elders uitgestroomd. De overige 23 leerlingen zijn na de zomervakantie in de oriëntatiefase verder gegaan.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
14
De oriëntatiefase is een meerwaarde gebleken voor zowel de individuele leerling als voor de schoolorganisatie. Leerlingen komen meer tot rust, zien perspectief en komen weer tot leren. Voor de schoolorganisatie ontstaat rust omdat de doorgestroomde leerlingen beter worden gekend en niveau en schoolrichting duidelijker is. Binnen de oriëntatiefase wordt gewerkt met ateliers. Door deze werkvorm te gebruiken is het inzicht ontstaan dat er meer met onze cluster 4 leerlingen mogelijk is dan gedacht. Eind 2010 is de beslissing genomen om de samenwerking met de behandelingvoorziening Rijnhove nog verder te intensiveren. Door deze intensieve samenwerking kunnen onze geïntegreerde onderwijs- en zorgarrangementen verder worden ontwikkeld. Met deze arrangementen kan een leeren ontwikkelklimaat worden gecreëerd waarin jeugdigen zich (verder) kunnen ontwikkelen op diverse leer- en levensterreinen. Maatwerk staat hierbij centraal. Deze samenwerking heeft voorlopig de werktitel ‘levensschool’ gekregen. De SO-afdeling van het Park College heeft in het verslagjaar een nieuwe taalmethode ‘Taalactief’ aangeschaft en geïmplementeerd. Differentiatie naar niveau en tempo is nu meer mogelijk. Het team van de Rotonde (Rebound, Herstart, Op de Rails) heeft de methodiek EQUIP geïmplementeerd in het lesaanbod. Leerlingen krijgen door deze methodiek inzicht in hun manier van denken en ze krijgen handvatten om te komen tot verantwoordelijk denken en handelen. Op verschillende ouderavonden hebben ouders kennisgemaakt met de methodiek. Naar aanleiding van de positieve berichten van ouders hebben twee voortgezet onderwijsscholen te Alphen aan den Rijn gevraagd naar inhoudelijke informatie. Dit heeft geleid tot een trainingsaanbod vanuit de Rotonde aan de teams van deze scholen en een samenwerking met de Ambulante Onderwijs Dienst van Horizon.
2.1.7 Gelinckschool De Gelinckschool beschikt over zes locaties/vestigingen voor speciaal onderwijs. De hoofdvestiging is in Oostvoorne op het terrein van het Medisch Kinderhuis (MKT) gevestigd; de nevenvestigingen bevinden zich in Spijkenisse, Schiedam, Hellevoetsluis, Vlaardingen en Hoogvliet. In 2010 heeft de Gelinckschool een start gemaakt met het borgen van onderwijsontwikkelingen door ze een plaats te geven in de methodieken en door ze op de agenda te zetten van de deskundigheidsbevordering. De ontwikkelingen rondom meervoudige intelligentie, oplossingsgericht werken en dyslexie zijn op alle locaties in een deskundigheidsbevordering voor het team behandeld waarbij vervolgstappen zijn afgesproken. Op klas- en groepsniveau is gewerkt aan het verbeteren van de resultaten op didactisch gebied. De technische leesmethode Estafette is geïmplementeerd en de resultaten daarvan zijn terug te zien in verbeterde scores op het Drempelonderzoek. Alle locaties van de Gelinckschool zijn gestart met het volgen van het dyslexieprotocol. Er zijn hulpmiddelen aangeschaft om de jeugdigen van wie vermoed wordt dat zij dyslectisch zijn te ondersteunen in hun leerproces. De intern begeleiders begeleiden dit proces op hun locatie. In 2010 is gestart met het computerprogramma LOVS van CITO. Door gebruik te maken van dit digitale programma zijn leeropbrengsten gemakkelijker te volgen en inzichtelijk te maken op zowel individueel, groeps-, als schoolniveau. Op de Gelinckschool Spijkenisse is in samenwerking met de afdeling beleid en kwaliteit een start gemaakt met een invoeringsplan om jeugdigen te laten deelnemen aan de CITO eindtoets en de CITO-entreetoets. Het leerlingaantal op de Gelinckschool was in het jaar 2009 dusdanig opgelopen dat Horizon heeft ingespeeld op deze vraag door het openen van een kleuterklas in Oostvoorne per 1-1-2010. In samenwerking met het MKT (de eerste maanden heeft een pedagogisch medewerker in de klas gewerkt) is de klas opgestart en deze heeft ook in het nieuwe schooljaar 2010-2011 een plaats gekregen op de locatie. De instroom van de jonge kinderen op de Gelinckschool is groot en daarmee ook zorgelijk, omdat dit erop lijkt te wijzen dat de problemen binnen gezinnen met jonge kinderen toenemen.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
15
2.1.8 Kompas College Het Kompas College verzorgt het onderwijs aan jongeren die gedetineerd zijn in RIJ De Hartelborgt te Spijkenisse. Door de justitiële setting heeft de school een hoge omloopsnelheid van leerlingen (circa 600 per jaar). In deze bijzondere situatie wordt de leertijd bepaald door de verblijfsduur in de detentie van de Hartelborgt. In die zin is en blijft het een uitdaging de vorderingen van leerlingen goed te volgen en een ononderbroken ontwikkeling te garanderen. Veel aandacht gaat uit naar assessment en onderzoek naar het ontstaan van de veelal opgelopen leerachterstanden. De begeleiding van de jeugdigen richt zich op motivatie voor het volgen van onderwijs en het leren van een vak, zodat een passende plaats op de arbeidsmarkt tot de mogelijkheden gaat behoren. In het verslagjaar heeft onder andere doorstroming plaatsgevonden naar het Educatief Centrum, waar de jongeren verder kunnen werken aan deelcertificaten of deeldiploma’s. De begeleiding naar een vervolgsetting is geen sine cure vanwege de diverse partijen die betrokken zijn en de enorme bureaucratie die ermee gepaard gaat. Hierin is in 2010 echter wel verbetering gekomen door deelname aan het in 2009 opgezette netwerkberaad. Horizon is participant in dit beraad en werkt samen met verschillende ketenpartners (o.a. Ambulante Onderwijsdienst Horizon, JOS Rotterdam, jeugdreclassering en individuele traject begeleiders Hartelborgt) om te garanderen dat zorg en informatie over de zorg aan detentie-jeugdigen ononderbroken en geborgd is. In het verslagjaar is opnieuw veel inspanning gepleegd om de samenwerking met de Hartelborgt te verbeteren. Het bestuur van Horizon heeft in de loop van het jaar aan de directie van de Hartelborgt haar zorg om de kwetsbaarheid van kwaliteit en veiligheid kenbaar gemaakt en aangedrongen op goede samenwerking om tot verbetering te komen. Na vruchtbaar overleg op directieniveau zijn positieve veranderingen zichtbaar in de samenwerking die ten goede komen aan de kwaliteit en de veiligheid. Wat betreft de samenwerking neemt de sectormanager van Horizon nu deel aan managementteambijeenkomsten van de Hartelborgt en is er een gezamenlijke veiligheidscommissie. De jaarwerkplannen van Horizon zijn opgenomen in het totale plan van de Hartelborgt en het maken van een gezamenlijke jaarkalender is gerealiseerd. In de benadering van de jeugdigen zorgt het programma Youturn voor een gezamenlijke visie en aanpak van de jeugdigen. Tevens worden er gezamenlijke perspectiefplanbesprekingen gehouden en is er een gezamenlijke jongerenraad. Er zijn inmiddels voldoende ingrediënten aanwezig om de samenwerking rondom de jeugdigen vorm te geven en verder te optimaliseren. In 2011 zullen de plannen om het onderwijsconcept verder vorm te geven gerealiseerd worden, waarbij ernaar gestreefd wordt om met een geïntegreerd programma te gaan werken. De Hartelborgt heeft aangegeven mee te willen doen en denken in dit proces. Een eerste inventarisatie van de in de school aanwezige methoden en middelen heeft reeds plaatsgevonden. Tevens is gezocht naar een roosterprogramma dat de urenregistratie in beeld kan brengen en dat een goed basisrooster kan ontwerpen. Het geven van goed onderwijs in een justitiële setting is geen gemakkelijke zaak. Het vraagt van docenten uiteenlopende didactische en pedagogische vaardigheden maar ook de persoonlijke competenties van de medewerkers spelen een rol. Het samenwerken met de Hartelborgt, het werken aan een eigen onderwijsvisie, het borgen van de onderwijskwaliteit en daarbij ook nog zorgen voor een goede teamspirit zijn zaken die belangrijk zijn maar soms ook uit het oog worden verloren door de complexiteit en de hectiek van alledag. Om het docententeam te ondersteunen zijn er in 2010 een drietal trainingen vanuit de Horizon Academie gevolgd om het team dichter bij elkaar te brengen en verder te professionaliseren.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
16
2.1.9 Educatief Centrum Het Educatief Centrum (EC) is de afgelopen jaren als één van de campussen in Nederland aangemerkt. Op het Educatief Centrum worden jeugdigen met zware gedragsproblemen, die in aanraking zijn gekomen met justitie of dreigen te komen, toegeleid naar een diploma of een plaats op de arbeidsmarkt. Langs deze weg kunnen jeugdigen een stap zetten naar maatschappelijke participatie. In 2010 is de campusstatus van het Educatief Centrum opgeheven. Uit onderzoek bleek dat de campussen in Nederland niet iets specifieks toevoegden aan alle zorg- en onderwijsarrangementen die er voor deze jeugdigen al zijn8. Toch is ook erkend dat het Educatief Centrum een unieke plek is waar in tegenstelling tot de andere campussen in Nederland kansen en perspectief worden geboden door het verzorgen van betekenisvol onderwijs. Door ervan uit te gaan dat onderwijs leidend is in de ontwikkeling van jeugdigen en perspectief biedt op een betere toekomst, is en blijft het Educatief Centrum uniek voor jeugdigen met gedragsproblemen (al of niet met detentieachtergrond) die niet in staat zijn binnen een schoolse situatie te functioneren. De bekendheid en toegankelijkheid van het centrum is in 2010 vergroot en heeft geleid tot een gemiddelde bezetting van 95%. De samenstelling van de populatie die het EC bezoekt lijkt te verschuiven. In 2010 hebben zich meer meisjes aangemeld. Vanaf augustus 2010 heeft het project Herstart onderdak gekregen in het Educatief Centrum. De jeugdigen van dit project worden tijdelijk geplaatst en stromen na maximaal 16 weken onderwijs weer door naar regulier of cluster 4 onderwijs. In maart 2010 heeft de inspectie van het onderwijs een nulmeting uitgevoerd op het Educatief Centrum. De inspectie heeft op de dag van het bezoek een indruk gekregen van de leerwerkbedrijven en de doelgroep van het EC. Het advies van inspectie was om het concept van het Educatief Centrum goed neer te zetten (met nadruk op transitieonderwijs en een bedrijfsmatig concept) en het planmatig werken niet uit het oog te verliezen. De inspectie was onder de indruk van het EC. Horizon is trots op het Educatief Centrum en op de resultaten van de voorziening. Ook dit jaar is het EC erin geslaagd jeugdigen die lange tijd geen onderwijs gevolgd hebben goed te begeleiden in hun ontwikkeling. In 2010 zijn op 5 momenten IVIO examens afgenomen en 65 diploma’s voor vakken zoals Nederlands, Moderne vreemde talen en Rekenen en Wiskunde uitgereikt. Het leerproces op het Educatief Centrum is gericht op het perspectief van de jeugdigen; de ontwikkeling van ‘zin in leren’, het aanleren van werknemersvaardigheden, het leren omgaan met vrije tijd, het opdoen van kennis over de branche waarin de jeugdige wil werken en uiteraard het behalen van branche-erkende diploma’s zijn hierbij van belang. Om jeugdigen te motiveren en te laten leren door doen (ervaringsgericht) wordt in het Educatief Centrum met 7 leerwerkbedrijven gewerkt die de werkelijkheid zoveel mogelijk nabootsen. Vier keer per week worden de jeugdigen in het bedrijf verwacht en één dag per week werken zij in het open leercentrum aan hun portfolio en bereiden zij zich voor op branchegerichte- en IVIO examens. De leerwerkbedrijven worden steeds verder geprofessionaliseerd, inmiddels worden bij sommige bedrijven zowel interne als externe opdrachten aangenomen. Het aannemen van externe opdrachten werkt zéér motiverend voor de jeugdigen. Dit is ook te merken aan de manier waarop jeugdigen het restaurant runnen. Ouders worden betrokken bij de ontwikkeling van hun kinderen. Zij worden minstens 1x per week gebeld door de praktijkopleider en 1x per maand verwacht op het Centrum voor een gesprek met medewerkers en eventuele hulpverlenende instanties. Door op deze manier ouders te betrekken blijven ouders niet alleen op de hoogte van het leerproces van hun kind maar worden zij ook medeverantwoordelijk voor de ontwikkeling.
8
Onderzoek Intraval: Onderzoek Pilotprojecten Campussen via http://www.intraval.nl/pdf/OON_d32.pdf
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
17
Het betrekken van ouders is in 2010 goed gelukt. 75% van de ouders was aanwezig op de perspectiefbesprekingen en 90% op de momenten van een groot overleg. Naast genoemde gesprekken is in november 2010 gestart met themamiddagen voor ouders. In 2010 is het Educatief Centrum aangemerkt als veilige school, binnen het project ‘de veilige school’ van de gemeente Rotterdam. Er is een intensieve samenwerking met het wijkteam Politie Delfshaven en Schiemond met als opbrengst dat er samen gekeken wordt naar oplossingen, aanpak en de benadering van de jeugdigen. De scholen en het buurthuis in de wijk zijn partners in overleg en bieden opvangmogelijkheden.
2.1.10 Ambulante Onderwijs Dienst De Ambulante Onderwijs Dienst (AOD) van Horizon biedt begeleiding aan leerlingen in het regulier onderwijs op basis van de zogenaamde rugzakgelden. Daarnaast begeleidt zij ook leerlingen vanuit een preventief ambulant programma. De ontwikkeling van het beleid ‘Passend onderwijs’ was de meest leidende inhoudelijke ontwikkeling binnen de Ambulante Onderwijs Dienst in het afgelopen jaar. Met het oog daarop is de focus op de toekomst beschreven in een interne beleidsnotitie. Zowel de sterke en zwakke punten als kansen en bedreigingen binnen en buiten de organisatie zijn daarin opgenomen. De notitie is meerdere malen besproken met de medewerkers van de dienst, zij geven tenslotte mede vorm aan het gedachtegoed en de toekomst van de AOD. In het verslagjaar is met het oog op de toekomst, een vraaggericht aanbod met modules en diensten ontwikkeld. Op deze wijze kan ingespeeld worden op de vraag van de klant (het regulier onderwijs) om naast individuele leerlingbegeleiding ook aanbod omtrent specifieke therapieën, trainingen of voorlichting aan ouders/docentteams te verzorgen. Ouders, scholen en samenwerkingsverbanden kunnen in overleg met de AOD ervoor kiezen om een deel van de ambulante begeleiding of een deel van de rugzakgelden te gebruiken voor de inzet van deze ontwikkelde specialistische modules en diensten. In 2010 is er bij de AOD beter zicht gekomen op de leerlingenstroom vanuit de JJI’s (justitiële jeugdinrichtingen). Dit heeft ervoor gezorgd dat alle Rotterdamse leerlingen die uitstromen uit een JJI en na detentie het reguliere onderwijs bezoeken, in beeld zijn bij de Ambulante Onderwijsdienst. De AOD van Horizon coördineert de begeleiding van deze detentieleerlingen. Er zijn verbindingen gelegd met convenantpartners gezamenlijk actie te ondernemen indien het begeleidingsproces stagneert. In het verslagjaar is het benutten van het leerling administratie systeem Care4 verder ingevoerd en verfijnd. Op de teldatum 1 oktober 2010 werd het systeem gebruikt door elke medewerker. Dit maakt de verantwoording over leerlingaantallen naar de overheid eenvoudiger, zeker in combinatie met de afstemming tussen de interne scholen en de uitwisseling met het Basisregister Onderwijs (BRON).
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
18
2.1.11 Schorsing en uitval Onder schorsing wordt verstaan een tijdelijke pedagogische maatregel waarin de leerling tot bezinning kan komen. Deze maatregel wordt alleen toegepast als uiterste middel. 15
16 14
Parkschool
12
Gelinckschool
10
Schreuder College
8
Inst. Mr. Schats
6
Bergse Veld
2
Kompas College
3
4 1
Educatief Centrum
1
0
0
0
0 Aantallen
Figuur 4 Aantal schorsingen per onderwijslocatie
Toelichting In een aantal gevallen is het noodzakelijk om het middel schorsing in te zetten. Het uiteindelijke aantal geschorste leerlingen in 2010 ligt iets lager dan in 2009. Horizon tracht zich te allen tijde in te spannen om leerlingen weer begeleidbaar te maken in plaats van hen uit te sluiten van het onderwijsproces. Het aantal schorsingen op het Schreuder College is relatief hoog; het werken met jeugdigen die meerdere malen met de politie in aanraking komen als gevolg van criminele activiteiten is niet eenvoudig. Deze jeugdigen zijn vaak minder beïnvloedbaar, minder ontvankelijk voor onderwijs en krijgen vanuit hun netwerk weinig ondersteuning om het onderwijsleerproces succesvol te maken. Het Educatief Centrum werkt met een vergelijkbare doelgroep, maar hier slagen we er beter in om leerlingen te motiveren, mede door het specifieke onderwijsconcept en door gebruik te maken van alternatieve trajecten. Uitval Naast schorsing is er ook uitval geweest door dispensatie van de onderwijstijd (Gelinckschool, twee leerlingen). Op het Bergse Veld is een leerling doorgeplaatst naar het cluster 3 onderwijs en op de Gelinckschool is sprake van een leerling die langdurig en ongeoorloofd verzuimt. De uitval is met name bij het Schreuder College hoog vanwege het aanzienlijke aantal jongeren (24) dat wegens criminele activiteiten is aangehouden en is geplaatst in een Justitiële Jeugdinrichting. Op het Educatief Centrum zijn om dezelfde reden 11 jeugdigen uitgevallen.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
19
2.1.12 Wachtlijst Het onderstaande schema geeft een overzicht per school van het aantal leerlingen dat eind 2010 op de wachtlijst stond voor een leerlingplaats binnen Horizon. Onderwijsvoorzieningen Park College/Parkschool (SO en VSO) Gelinckschool (SO) Schreuder College (VSO) Bergse Veld (SO) Inst. Mr. Schats (SO) Kompascollege (VSO) Educatief Centrum Ambulante Onderwijsdienst
Aantallen 18 11 45 1 12 n.v.t. 4 39
Toelichting
Plaatsing verloopt via justitie
Toelichting Hoewel ook dit verslagjaar geprobeerd is om zoveel mogelijk geïndiceerde leerlingen op korte termijn op een Horizonschool te plaatsen, is het niet gelukt om zonder wachtlijst te werken. De vraag naar speciaal onderwijs is groot en vooral de vraag naar plaatsing in het voortgezet speciaal onderwijs is opvallend evenals de vraag om begeleiding vanuit de Ambulante Onderwijs Dienst.
2.1.13 Eindresultaten onderwijs Figuur 5 geeft aan hoeveel CITO en/of Drempeltoetsen zijn afgenomen bij leerlingen in het SO die in het jaar 2010 de desbetreffende school van Horizon hebben verlaten.
80
70
70 60 Park College/Parkschool
50
41
40
38
Inst.Mr. Schats
30 20
Gelinckschool Bergse Veld
10
10 0 Citotoets/drempeltoets
Figuur 5 Afgenomen CITO en/of Drempeltoetsen van de schoolverlaters per locatie in het SO
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
20
Toelichting: Op de SO afdeling van het Park College en de Parkschool zijn 10 toetsen afgenomen: 9 VMBO advies 1 HAVO/VWO advies
Op de Gelinckschool zijn 70 toetsen afgenomen: 15 Praktijkonderwijs advies 48 VMBO advies 3 HAVO advies 4 VWO advies Bij Instituut Mr. Schats hebben 48 leerlingen een eindtoets gemaakt: 5 Praktijkonderwijs advies 35 VMBO advies 1 HAVO 7 Advies voor doublure Op het Bergse Veld hebben naar aanleiding van de afgenomen toetsen 38 leerlingen het volgende advies gekregen: 10 Praktijkonderwijs advies 28 VMBO advies
Figuur 6 geeft weer hoeveel certificaten en/of diploma’s zijn behaald door VSO leerlingen die in het jaar 2010 de school hebben verlaten.
350 300
313 Park College/ Parkschool
256
250
Schreuder College
200
Kompas College
150 100
Educatief Centrum 39
50
12
0 Certificaat/diploma
Figuur 6 Behaald aantal diploma’s per VSO locatie (schoolverlaters)
Toelichting: In totaal hebben 23 leerlingen een VMBO diploma behaald en 1 leerling een HAVO diploma. Verder zijn diploma’s en/of certificaten behaald in de Horeca (SVH, 22 leerlingen), het IVIO (Instituut Voor Individueel Onderwijs, 554 diploma’s), Fitness (3 leerlingen), Beveiliging (VCA, 7 leerlingen) Lastechniek (NIL, 4 leerlingen) en de Facilitaire dienstverlening (7 leerlingen).
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
21
2.2
Kwaliteitsbeleid
Het kwaliteitsbeleid is in de trend van de vorige jaren voortgezet. In 2010 hebben op de scholen interne audits plaatsgevonden. De auditorenpool is getraind door Lloyd’s Register. Verdere deskundigheidsbevordering en een introductie van het nieuwe certificeringsschema stonden daarbij centraal. In 2011 wil Horizon starten met verticale audits om ook het bestuurlijk proces te toetsen. In 2010 is Horizon getoetst in het kader van HKZ-hercertificering. Het certificaat is behaald zonder dat opmerkelijke afwijkingen geconstateerd zijn. In tegenstelling tot de eerste toetsing, vallen nu ook de Time out units in Frankrijk onder de reikwijdte van het certificaat. Eén van de verbeterpunten die door Lloyd’s Register werd aangegeven, is het nog beter zichtbaar maken van de Plan Do Check Act-cyclus. Hiermee is een start gemaakt door een nieuwe opzet van de jaarwerkplannen 2011. Het format is opgedeeld in drie verschillende gedeeltes; de droom c.q. ambities van de betreffende sector (in de geest van het meerjarenbeleidsplan); de ontwikkelprojecten voor 2011 en als laatste een gedeelte met betrekking tot de reguliere bedrijfsvoering van de sector. Ook het proces van de jaarwerkplanning is aangepast. Onderwijs en kwaliteit Om de werkwijze en de effectiviteit van het onderwijs te verbeteren is vanaf 2007 in samenwerking met de Universiteit van Leiden een (Follow-up) onderzoek gedaan binnen de basisscholen van Horizon. Het onderzoek bestond uit 3 meetmomenten (elk jaar één meting) en is in 2010 afgerond. Op basis van deze onderzoeksresultaten wil Horizon zich de komende jaren richten op de pedagogische en didactische leerkrachtvaardigheden om zo de effecten van de geboden begeleiding verder positief te beïnvloeden. Hierbij komt het accent op het bieden van emotionele ondersteuning aan leerlingen, het richten op het ontwikkelings- en uitstroomperspectief van de leerling en het hoger leggen van de didactische lat. Daarnaast wil Horizon zich nog meer richten op de ouderparticipatie. Dit houdt concreet in dat Horizon de expertise van ouders veel meer wil gaan inzetten in de aanpak van de leerling. Ook zal de ouder-kind communicatie verhoogde aandacht krijgen, aangezien deze een van de belangrijkste voorspellers is voor probleemgedrag. In het kader van kwaliteit hebben in 2010 vier kwaliteitsvergaderingen op managementniveau plaatsgevonden. Het doel hiervan was naast uitwisseling en afstemming rondom thema’s zoals ouderparticipatie, betekenisvol onderwijs, onderwijstijd, leerlingenzorg, te komen tot een visie op goed cluster 4 onderwijs. Deze visie is ook opgenomen in het meerjarenbeleidsplan 2011-2014. Naast het nadenken over een eigen visie op onderwijs en kwaliteit is in deze vergaderingen ook ingegaan op het kwaliteitskader dat is ontwikkeld door de werkgroep “ontwikkeling landelijke kwaliteitsnorm speciaal onderwijs“. Als deelnemer aan dit project wil Horizon een voorloper zijn en zet zich dan ook in om aan de eisen van deze (concept)norm te voldoen.
2.3
Risicomanagement
Eén van de bepalende factoren voor het inschatten van het risicoprofiel voor de onderwijsvoorzieningen van Horizon is de ontwikkeling van het leerlingenaantal. De onderwijsvoorzieningen van Horizon, vallend onder de WEC (Wet op de Expertise Centra), zijn cluster 4 scholen voor zowel SO (speciaal onderwijs voor de basisschoolleeftijd) als VSO (voortgezet speciaal onderwijs). Al jaren zien we dat het leerlingenaantal groeit voor met name het VSO en dat het leerlingenaantal voor SO stabiliseert. Met betrekking tot de LGF omvang (aantal ‘rugzakleerlingen’) zagen we over de afgelopen jaren groei, echter er lijkt zich nu een stabilisatie af te tekenen. Gegeven de groei van het speciaal onderwijs heeft de minister van OC&W “Passend Onderwijs”gekoppeld aan een bezuinigingstaakstelling van € 300 miljoen.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
22
Doelstelling is de toestroom naar het speciaal onderwijs af te remmen en de ambulante functie binnen de WEC af te bouwen en deels de daaraan gekoppelde middelen over te hevelen naar nieuw te vormen samenwerkingsverbanden. Personele risico’s Het personeelsbestand van de onderwijsvoorzieningen van Horizon is in de laatste zes jaren uiteraard gegroeid in relatie tot het aantal ingestroomde leerlingen. Nu echter nadrukkelijk een stelselherziening aan de orde is, liggen er, bij niet tijdige bijsturing, risico’s op het personele vlak. Horizon heeft derhalve een personeelsplan ontwikkeld waarbij scenario’s zijn gehanteerd om tijdig plaatsing in het ‘RDDF’ (risicodragend deel formatie) te kunnen realiseren. Bezuinigingen In 2010 is het onderwijsveld geconfronteerd met de consequenties van eerder genomen bezuinigingsmaatregelen zoals: Het wegvallen van middelen voor bestuur en management Aanpassing van de tariefstelling ambulante begeleiding Financiële gevolgen door invoering van de functiemix Wanneer Passend Onderwijs, dus de stelselwijziging, daadwerkelijk wordt ingevoerd, zal Horizon gefaseerd € 8 miljoen verliezen op een begroting van € 30 miljoen. Een dergelijke daling van inkomsten noopt tot het nemen van maatregelen. Daartoe is, zoals eerder gemeld, een personeelsformatieplan voor de komende jaren opgesteld. Dit plan bevat verschillende scenario’s en houdt rekening met de gefaseerde invoering van passend onderwijs en de terugloop van inkomsten. In het uiterste geval zal Horizon de personeelsformatie in twee fasen met 130 fte terug moeten brengen.
2.4
Onderzoek
Sinds enkele jaren is er een toenemende vraag naar (wetenschappelijk) onderzoek binnen de jeugdzorg- en onderwijssectoren. Niet alleen vanuit de financiers, maar ook vanuit de maatschappij en cliënten zelf. Horizon vindt het belangrijk zich in te spannen om aan deze vraag te voldoen. Hoewel de aandacht in de afgelopen jaren voornamelijk gericht is geweest op effectiviteitonderzoek, is de primaire doelstelling van onderzoek binnen de jeugdzorg- en onderwijssector breder, namelijk ‘kwaliteitsverbetering van de jeugdzorg en het onderwijs door meer onderzoek naar de praktijk en omgekeerd meer gebruik te maken van resultaten uit onderzoek in die praktijk’. Binnen Horizon is in 2010 wetenschappelijk en praktijkonderzoek uitgevoerd ten behoeve van de kwaliteitsverbetering van de zorg en onderwijs binnen Horizon. Eén van de belangrijkste mijlpalen dit jaar was de eindmeting van het longitudinale onderzoek naar de effectiviteit van het Cluster 4 onderwijs. Doelen van dit wetenschappelijk onderzoek waren: - de problematiek en achtergronden van de kinderen in het cluster 4 onderwijs en de begeleiding die hen geboden wordt in kaart brengen (1e jaar), - de effectiviteit van deze professionele hulp en ondersteuning bepalen, waarbij tevens gekeken is naar verschillen die eventueel bestaan tussen leerlingen op Cluster 4 scholen en leerlingen met Leerling Gebonden Financiering (2e jaar), - de effectiviteit op lange termijn bepalen (na 2 jaar begeleiding) en het komen tot praktische richtlijnen om de doelmatigheid en effectiviteit van de geboden hulpverlening aan kinderen met sociaal-emotionele problematiek te bevorderen (3e jaar). In dit verband is bij de Universiteit Leiden een bijzondere leerstoel Orthopedagogiek ingesteld van waaruit in samenwerking met Horizon wetenschappelijk onderzoek is uitgevoerd naar de cluster 4 speciale onderwijsscholen en de ambulante begeleidingsdienst van Horizon. Onderstaand worden kort de belangrijkste bevindingen weergegeven. Voor het volledige rapport wordt verwezen naar de website van Horizon.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
23
Wat betreft de sociaal-emotionele ontwikkeling is gebleken dat leerlingen over een periode van twee jaar over het algemeen een positieve ontwikkeling hebben doorgemaakt. Deze gunstige ontwikkeling heeft zich voornamelijk al voorgedaan tijdens de eerste follow-up periode, waarna het gedrag zich in het daaropvolgende jaar heeft gestabiliseerd. De resultaten van het onderzoek geven verder aan dat de leerlingen baat hebben bij de begeleiding die geboden wordt vanuit het cluster 4 onderwijs, waarbij met name het verbeteren van het emotionele functioneren en het bieden van emotionele ondersteuning het meest positieve effect hebben op internaliserend- als externaliserend probleemgedrag. Daarnaast is gebleken dat de (externe) factor ‘leeftijd’ deels van invloed is op de effectiviteit van de begeleiding: oudere kinderen maken een grotere positieve ontwikkeling door dan jongere kinderen. Uit de resultaten blijkt tot slot dat ouders iets minder positief zijn over de vooruitgang van hun kinderen op sociaal-emotioneel gebied dan de leerkrachten. Dit geeft aan dat situationele aspecten mede een belangrijke rol spelen. Wat betreft het gezinsfunctioneren blijkt er over een periode van twee jaar een daling waarneembaar in het problematisch gezinsfunctioneren Deze daling is alleen statistisch significant gebleken voor het onderdeel communicatie. Na 2 jaar begeleiding blijkt nog 40 % van het totale aantal gezinnen risicovol te functioneren. Ouders zelf geven aan over het algemeen tevreden te zijn met de begeleiding van hun gezin en geven gemiddeld een 8.1. Wat betreft de leervorderingen is er sprake van een absolute vooruitgang, echter de vooruitgang is niet groot genoeg om de al bestaande achterstand in te lopen. Wel blijken de leerachterstanden wat betreft begrijpend lezen, spelling en rekenen in het tweede jaar te zijn gestabiliseerd. Op basis van deze onderzoeksresultaten wil Horizon zich de komende jaren richten op leerkrachtvaardigheden, het nog meer bieden van emotionele ondersteuning aan leerlingen en het hoger leggen van de didactische lat. Daarnaast zal ook ouderparticipatie meer centraal komen te staan. Naast dit onderzoek vanuit de bijzondere leerstoel volgt onderstaand een korte opsomming van verdere onderzoeken die lopen of recentelijk zijn afgerond. Onderwijs - Verkennend onderzoek naar specifieke doelgroepkenmerken van leerlingen binnen de Zorgbouw klas (combinatie van zorg en onderwijs) op een SO-locatie van Horizon (gestart 2008) - Tevredenheidsonderzoek naar de beleving van ouders en leerlingen wat betreft de kwaliteit van het geboden onderwijs binnen meerdere VSO-scholen met behulp van de Evaluatie Vragenlijst Onderwijs (EVO). (afgerond). Zorg - Onderzoek naar de effectiviteit van de zorg binnen het Medisch Kindertehuis (pilot) in combinatie met het ontwikkelen van een provinciaal/landelijk raamwerk van prestatie-indicatoren voor effectiviteitsmeting (afgerond). - Onderzoek naar het persoonlijk en maatschappelijk functioneren van jeugdigen maximaal een jaar na vertrek uit Horizon, uitgevoerd i.s.m. Prof. Scholte van de Universiteit Leiden (afgerond). - Onderzoek bij vertrokken jeugdigen naar de beleving van het oudercontact tijdens het verblijf bij Horizon, uitgevoerd -onder supervisie- door 2 studenten van de Hogeschool Leiden (afgerond). - Follow-up onderzoek naar de doelgroep, werkwijze en effect van de residentiële hulpverlening binnen Horizon (i.s.m. Hoenderloo Groep). Het betreft een longitudinaal onderzoek met 3 achtereenvolgende jaren een meting. De tweede meting wordt de komende maand afgerond en wordt uitgevoerd i.s.m. Prof Scholte van de Universiteit Leiden (start eind 2009) - C-toets en P-toets, tevredenheid van jeugdigen, ouders en pleegouders (gestart eind 2009)
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
24
2.5
Cliëntenbeleid
Al enkele jaren zijn verschillende jongerenraden, kinderraden, (pleeg)ouderraden, leerlingraden, medezeggenschapraden en cliëntenvertrouwenspersonen actief in de verschillende onderwijs- en zorgsectoren van Horizon. Op deze wijze hadden ouders en jeugdigen ook in 2010 inspraak en invloed op de wijze waarop Horizon haar beleid voert en uitvoert op de verschillende locaties. Om meer zicht te krijgen op de cliënttevredenheid binnen het onderwijs is in 2010 is een Pilot gestart met de Evaluatie Vragenlijst Onderwijs (EVO). Deze vragenlijst is afgeleid van de C-toets, een landelijk inzetbare clienttevredenheidsvragenlijst en door Horizon binnen haar jeugdzorglocaties ingezet. In 2010 zijn voorbereidingen getroffen voor het vormen van een cliëntenplatform. De deelnemers aan het platform zullen gaan ‘sparren’ met de bestuurder van Horizon over het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs en de zorg. De bestuurder kan desgewenst ook een beroep doen op het platform om van gedachten te wisselen over een bepaald onderwerp of voorstel. Het platform zal in principe bestaan uit ouders of personen die de ouders vertegenwoordigen en die in staat zijn een weloverwogen standpunt vanuit cliëntenperspectief in te nemen.
2.6
Klachten
In 2010 is vanuit de onderwijssectoren één klacht gemeld bij de Klachtencommissie en zijn twee klachten gemeld bij de Raad van Bestuur. De eerste klacht betrof een verschil in inzicht in de aanpak van de betreffende leerling. Aangezien de klacht gemeld was bij de klachtencommissie voor de zorgaanbieders kon deze niet behandeld worden. In overleg met de Raad van Bestuur konden goede afspraken gemaakt worden over het vervolgtraject. Een klacht die gemeld werd bij de Raad van Bestuur kwam voort uit onvrede omtrent de bejegening van een leerling. In overleg met pleegouders, school en leerkrachten zijn nieuwe afspraken gemaakt. De andere klacht kwam vanuit Bureau Jeugdzorg en betrof de moeizame samenwerking met de school. Naar aanleiding van de klacht is intern onderzoek gepleegd en heeft met de betreffende personen een gesprek plaatsgevonden over de communicatie en de verbeterpunten op dit gebied.
2.7
Incidenten
Incidenten zijn onlosmakelijk verbonden met de doelgroep van Horizon. We zetten ons dagelijks in om incidenten te voorkomen, maar het is niet reëel te verwachten dat deze niet meer zullen plaatsvinden. Het is van belang aandacht te hebben voor alle incidenten die zich voordoen. Door alle incidenten te registreren en te bespreken kunnen zowel organisatie als medewerkers leren van dergelijke situaties en waar mogelijk (preventieve) maatregelen nemen, waarmee de kwaliteit van het onderwijs en de hulpverlening wordt vergroot. Horizon is er trots op dat haar scholen de registratie serieus nemen en zich in het verslagjaar hebben toegelegd op structurele registratie van incidenten. In 2010 heeft de Commissie Incidentmeldingen 1680 incidentmeldingen geregistreerd, waarvan 966 uit de onderwijsvoorzieningen. In vergelijking met de cijfers van 2009 laat het onderwijs een toename (circa 43%) van geregistreerde incidenten zien. Dit jaar zijn ook voor het eerst de meldingen vanuit het Kompas College meegenomen. De geregistreerde incidenten van 2010 verschillen in aard en ernst. Sommige incidenten van het afgelopen jaar zijn heftig te noemen. Zo is in het verslagjaar een leerkracht ernstig bedreigd, heeft er een steekpartij en een gijzeling plaatsgevonden en is sprake geweest van verboden wapenbezit (zowel met een ongeladen als een geladen pistool). Vanzelfsprekend hebben zulke incidenten een grote impact op het personeel. Meerdere docenten geven aan gevoelens van onveiligheid te ervaren, dit is ook via het medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) naar boven gekomen. Het verlenen van nazorg zowel aan medewerkers als aan jeugdigen heeft daarom de aandacht.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
25
2.8
Samenwerking met derden
De onder Horizon ressorterende scholen maken onderdeel uit van het Expertise Centrum Speciaal Onderwijs, een gezamenlijk (gefuseerd) regionaal expertise centrum (samenwerkingsverband) voor zowel cluster 3 (Zuid Holland Zuid) als cluster 4 scholen (Rijndrecht). Het samenwerkingsverband wordt gevormd door de besturen van cluster 3 scholen in Zuid-Holland Zuid en door de besturen van Horizon, BOOR (openbaar onderwijs Rotterdam) en het RMPI. Het Expertise Centrum verzorgt het cluster 3 en 4 onderwijs in een groot deel van de Provincie ZuidHolland en is gemachtigd middels de CVI (commissie voor indicatiestelling) indicaties voor het cluster 3 en 4 onderwijs af te geven. Horizon heeft een samenwerkingsovereenkomst met Ipse De Bruggen, een organisatie in de LVGsector, en geeft VSO onderwijs aan cliënten van Ipse De Bruggen te Zwammerdam. In 2007 heeft Horizon een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Cardea te Alphen aan den Rijn. Horizon geeft SO onderwijs aan de kinderen van de dagbehandeling van Cardea. Met Avenier werkt Horizon samen in het project Hand in Hand voor jeugdigen met een gesloten machtiging die bij Horizon, na een gesloten verblijf bij Avenier, kunnen werken aan zelfstandigheid of terugkeer naar huis. Tijdens en/of na hun verblijf bij Horizon kunnen jongeren in het kader van bezinning of motivatie weer tijdelijk opgenomen worden bij Avenier. Met Jeugdformaat/JJC wordt op eenzelfde manier samengewerkt voor meiden die na hun verblijf bij JJC mogen gaan ‘oefenen’ in een meer open situatie bij Horizon. Daarnaast wordt met Jeugdformaat, BJZ Rotterdam, BJZ Zuid Holland en BJZ Haaglanden samengewerkt in het kader van de besloten crisisgroep voor kinderen tot 12 jaar. Voor deze jeugdigen verzorgt Horizon ook het onderwijs. Met Stichting Yulius wordt vanaf 2009 verder samengewerkt aan de ontwikkeling van een landelijke kwaliteitsnorm voor het speciaal onderwijs.
2.9
Toekomst
Op dit moment verkeert Horizon in een stabiele situatie. Vanuit deze positie bereidt Horizon zich voor op een veranderende maatschappij c.q. wereld. Dit betekent dat Horizon doorgaat op de ingeslagen weg rondom kwaliteit en zich tevens voorbereidt op de ontwikkelingen met betrekking tot passend onderwijs. Vragen vanuit de maatschappij over de kwaliteit en het bestaansrecht van het speciaal onderwijs doen beseffen dat we moeten laten zien dat we kennis hebben, specialistisch zijn, kwalitatief goed onderwijs en goede zorg kunnen leveren en zo bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van jeugdigen bij wie het opgroeien, participeren en functioneren in de maatschappij niet vanzelf gaat. Hierbij stellen we de jeugdige en zijn/haar gezin te allen tijde centraal. Wij willen eraan werken dat weer de regisseurs kunnen zijn van hun eigen bestaan. Horizon zal hen ondersteunen zodat ze in staat zijn hun doelen te realiseren. De ondersteuning betekent ook dat, gezien de complexiteit van veel gezinnen, intensieve gezinsbegeleiding nodig is. Daarom zal Horizon de komende jaren: - Doorgaan op de ingeslagen weg met het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs Door verdere professionalisering van onze medewerkers. De Horizon Academie zal hier een belangrijke rol in vervullen. Door verdere bekwaming in het creëren van betekenisvolle onderwijssituaties waarbij het leren en het ontwikkelen van kennis en vaardigheden en het behalen van erkende diploma’s centraal staan. Door de onderwijskwaliteit zichtbaar te maken voor onszelf en anderen en deze kwaliteit te laten toetsen door collega’s en landelijke toetsingskaders.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
26
- Inspelen op passend onderwijs ondanks dat de definitieve besluitvorming rondom passend onderwijs nog niet rond is en de bijbehorende consequenties nog niet geheel duidelijk zijn Door klassenvergroting; hetzelfde aantal leerlingen met minder leerkrachten bedienen Door te investeren in de samenwerking met het regulier onderwijs. Door nadruk te leggen op onze deskundigheid en die in te zetten bij of voor onze collega’s in het reguliere onderwijsveld. Door het ontwikkelen van ondernemersschap. Door het op peil houden van onze kennis en vaardigheden. - De klant centraal stellen Door uitbreiding van de effectieve onderwijs- en ontwikkeltijd waardoor participeren en functioneren in de maatschappij mogelijk wordt en succesvol is. Dit kan een verruiming van de onderwijstijd betekenen (bijvoorbeeld 48 schoolweken of verlengde schooldagen). Door ouders verantwoordelijk te maken/te houden voor de ontwikkeling van hun kind. Door ouders en jeugdigen, maar ook de medewerker regisseur te laten zijn van hun eigen bestaan. Door het aanbieden van gezinsbegeleiding, die naast directe ondersteuning van het gezin, de verbinding tussen gezin en school weet te leggen. Horizon denkt op deze wijze op de toekomst voorbereid te zijn, goed onderwijs te bieden en hiermee te kunnen bewerkstelligen dat jeugdigen en hun ouders in staat zijn hun doelen sneller te bereiken waardoor participeren en functioneren in de maatschappij op kortere termijn realiteit wordt. Dit is verder ook uitgebreid beschreven in het meerjarenbeleidplan 2011-20149 dat in samenwerking met medewerkers tot stand is gekomen.
9
Meerjarenbeleidsplan 2011-2014: Zicht op Horizon
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
27
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
28
3
Personeel en organisatie
3.1
Personeelsformatie
De personeelsformatie van de verschillende sectoren van Horizon is multidisciplinair van aard. De omvang van de formatie is gerelateerd aan de capaciteit en de aard van de voorziening (dagbehandeling, residentieel, pleegzorg, onderwijs, ambulant). Per 31 december 2010 omvat de personeelsformatie van Horizon 946 fte welke door 1175 medewerkers worden ingevuld, waarvan 637 medewerkers in Jeugdzorg en 538 medewerkers in Onderwijs. Het totale aantal medewerkers is ten opzichte van 2010 licht gedaald en wel met 12. Het aantal medewerkers in Onderwijs bleef vrijwel gelijk, wat erop duidt dat er na jarenlange groei nu voor het eerst sprake was van stabilisatie. Bezetting Onderwijs per 31-12-2010:
Leeftijdsgroep Man Vrouw Totaal 38 18-25 6 32 155 25-35 25 130 137 35-45 47 90 145 45-55 60 85 63 55-65 33 30 Eindtotaal 171 367 538
3.2
In- en uitstroom van personeel
In totaal stroomden binnen Onderwijs 90 nieuwe medewerkers in, en hebben 87 medewerkers Horizon verlaten. Daarbij moet wel bedacht worden dat een deel van de instromende en vertrekkende medewerkers tijdelijk in dienst was vanwege een vervanging, of vertrok vanwege (vervroegd) pensioen, langdurige arbeidsongeschiktheid of een gedwongen ontslag. Als we dit in mindering brengen, spreken we van het geschoonde verloop en dit bedraagt gemiddeld 9,8%.
3.3 Verzuimgegevens Het ziekteverzuim in 2010 binnen Onderwijs was 6,51% (exclusief zwangerschapsverlof) en laat over de verschillende sectoren – en in vergelijking met voorgaande jaren - het volgende beeld zien:
SO Rotterdam VSO Rotterdam Gelinckschool Park College Kompascollege Educatief Centrum Ambulante Dienst Onderwijs totaal
2004 5,8% 5,8% 4,3% 6,4% 6,2%
2005 8,1% 6,9% 3,2% 5,4% 4,9%
2006 7,8% 5,9% 2,8% 8,4% 6,6%
5,7%
5,9%
2007 6,5% 3,5% 4,1% 7,9% 9,5% 2,9% 1,9% 5,4%
2008 6,6% 3,8% 4,2% 9,8% 9,8% 6,2% 2,1% 5,9%
2009 2010 8,8% 4,45% 4,0% 5,46% 4,2% 5,75% 8,2% 11,64% 8,6% 11,50% 10,0% 8,56% 2,8% 3,46% 5,8% 6,51%
Verzuimgegevens per sector
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
29
Nadat het verzuimpercentage jarenlang vrij stabiel is geweest, zien we nu voor het eerst een duidelijke stijging. Deze is vooral een gevolg van de aanzienlijke stijging van het verzuim op het Park College en het Kompas College. Op het Park College hangt dit in relatief veel gevallen samen met persoonlijke, niet aan het werk gerelateerde, factoren. In algemene zin geldt dat het vaker voorkomt dat medewerkers in het eerste jaar van hun dienstverband uitvallen met psychische klachten en niet meer terugkeren, omdat zij niet kunnen werken met onze complexe doelgroep.
3.4
Wervingsbeleid
Om te anticiperen op de te verwachten krappere arbeidsmarkt, is in 2009 een grote impuls gegeven aan het innoveren van het wervingsbeleid. De speciale website www.werkenbijhorizon.nl werd toen operationeel. Parallel daaraan ging de nieuwe advertentiecampagne van start, waarmee met name de wijze waarop we ons in dag- en weekbladadvertenties presenteren een verrassende en aansprekende stijl kreeg. De verwachte krimp op de arbeidsmarkt heeft vooralsnog niet plaatsgevonden, mede als gevolg van andere ontwikkelingen. Ook is er sprake van een duidelijke terugval in het personeelsverloop en voegt het voor een groot aantal functies niet meer zoveel toe om gebruik te maken van de gedrukte media. Als gevolg daarvan is de website inmiddels de voornaamste trekker geworden en plaatsen we nauwelijks nog advertenties in andere media.
3.5
Deskundigheidsbevordering
Medewerkers die starten in hun functie worden altijd gefaciliteerd om zich – voor zover dat nog niet het geval is – alsnog volledig te kwalificeren voor deze functie. Meestal heeft dat betrekking op pedagogisch medewerkers en onbevoegde leerkrachten. Voor alle gekwalificeerde medewerkers, zowel voor starters als zij die al langer in dienst zijn, is de Horizon Academie ontwikkeld. Er wordt een groot aantal trainingen opgezet en aangeboden die gericht zijn op alle specifieke vaardigheden die noodzakelijk zijn voor het werken bij Horizon. Het bijzondere van de Horizon Academie is dat, voor het geven van deze trainingen, met name de al in de organisatie aanwezige deskundigheid wordt gemobiliseerd. Het element van het ontwikkelen, overdragen en behouden van de deskundigheid binnen de organisatie staat daarbij centraal. Voor zeer specifieke trainingen en deskundigheid wordt nog wel gebruik gemaakt van extern aanbod. Een bijzonder voorbeeld daarvan zijn de opleidingsplaatsen GZ psycholoog. Omdat Horizon een erkende opleidingsinstelling is, kunnen we jaarlijks 2 tot 4 van onze gedragswetenschappers laten instromen in deze opleiding. In 2010 zijn de volgende trainingen gegeven op de Horizon Academie: Radar tweedaagse basistraining Eendaagse herhaling radar Oplossingsgericht werken basis Verdieping oplossingsgericht werken Gedragsbeïnvloeding Doelgericht werken Communicatie Gedoe op tafel Ervaren en leren Excel voor beginners
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
5x 21x 5x 6x 2x 1x 2x 1x 1x 2x
30
Train de trainer Rots en water audit Equip Synergie, de kunst van samenwerken
3.6
1x 1x 2x 1x
Arbobeleid
In 2010 zijn “in company” vier herhalingstrainingen Bedrijfshulpverlening georganiseerd, en een nieuwe basistraining voor medewerkers die nog niet gekwalificeerd waren. Voortaan zijn er elk jaar herhalingstrainingen, waardoor de vereiste vaardigheden jaarlijks getraind worden, waarmee we voldoen aan de wettelijke eisen. Inmiddels zijn er binnen Horizon meer dan 60 medewerkers gekwalificeerd als bedrijfshulpverlener.
3.7
Medewerker Tevredenheids Onderzoek (MTO)
In januari 2010 is er een Medewerker Tevredenheids Onderzoek uitgevoerd, waaraan alle medewerkers binnen de onderwijs sectoren konden deelnemen. Het onderzoek vond plaats met ondersteuning van TNS NIPO volgens een gevalideerde methode, waarbij de vragen online werden ingevuld. De uitvoering van het MTO was een succes, mede als gevolg van de hoge response van 77% voor de gehele organisatie. Net zoals in het eerder in Horizon Jeugdzorg uitgevoerde onderzoek, bleek er vooral sprake te zijn van een grote waardering voor de inhoud van de functie en de samenwerking met collega´s. Medewerkers zijn betrokken, ontlenen veel aan hun werk en vinden hun werkzaamheden nuttig. Nadat de uitkomsten van het MTO bekend waren, is veel tijd besteed aan het bespreken van de voornaamste resultaten binnen de verschillende sectoren en afdelingen, waarbij ook per sector een plan van aanpak is opgesteld, waarin zowel sterke punten (om te behouden) als verbeterpunten zijn benoemd. Voor de organisatie als geheel zijn drie speerpunten genoemd waarop nog verbeteringen mogelijk zijn: - (versterken van de) Interne communicatie - (benutten van) Opleidings- en loopbaanmogelijkheden - Planning van de werkzaamheden (omgaan met werkdruk)
3.8
GMR
Er heeft in 2010 zeven maal een overlegvergadering plaatsgevonden met de GMR. Onderwerpen die daarbij op de agenda hebben gestaan zijn: -
Ontwikkelingen binnen het Regionaal Expertise Centrum, thans ECSO Protocol t.a.v. alcohol en drugs RADAR training (omgaan met agressie) Functie Intern Begeleider Jaarverslag/jaarrekening Horizon Onderwijs 2009 Meerjarenbeleidsplan 2011-2014 Facilitering onderwijs (ICT) Passend Onderwijs / Gevolgen voor Horizon Bezuinigingen / Toekomst Ambulante Onderwijsdienst RDDF Medewerkers Tevredenheid Onderzoek
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
31
-
3.9
Functiemix GMR Reglement Klachtenregeling Samenwerking/verstandhouding Directie - GMR
Personeelsformatie Onderwijs in fte’s
Op 31-12-2009 Functiegroep SO R´dam Sectormanager 1 Afdelingscoördinator 4 Leerkrachten 36 Klassenasssistenten 12 Onderwijsassistenten 1 (Ass.) Bedrijfsleiders Trajectbegeleiders Maatsch. werkers 1 Vak-HBO 1 Gedragswetenschapper 5 Adm./secr. 2 Technisch/houdelijk 3 Totaal 66
Schreuder Parkschool Gelinck 1 1 1 8 3 5 84 38 41 2 4 29 7 5
5 2 7 6 6 128
2 3 2 0 58
1 2 5 3 3 90
EC/Kompas Ambulant 1 1 2 3 26 40 4 11 2 2 1 3 3 3 56
3 1 48
Totaal 6 25 264 47 17 11 2 10 6 26 17 15 446
Op 31-12-2010 Functiegroep SO R´dam Sectormanager 1,0 Afdelingscoördinator 3,6 Lesgevende functies 32,9 Onderwijsassistenten 14,4 Gedragswetenschapper 5,3 Maatsch. werkers 1,2 Vak-HBO 0,9 Adm./secr. 2,3 Technisch/huishoudelijk 2,9 Totaal 64,5
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
Schreuder Parkschool Gelinck 1,0 1,0 1,0 8,2 2,6 5,0 84,7 40,9 41,3 9,5 3,7 29,6 8,9 2,9 5,3 4,9 1,9 0,7 2,3 1,4 5,2 1,7 3,1 6,0 2,2 2,5 130,7 56,9 89,9
EC/Kompas Ambulant 1,0 1,0 2,0 3,0 32,2 36,2 3,6 3,9 2,9 0,9 0,8 2,8 1,0 4,1 51,3 44,1
Totaal 6,0 24,4 268,2 60,8 29,2 9,6 5,3 16,1 17,7 437,4
32
4
Huisvesting en materiële zaken
4.1
Onderhoud en beheer accommodaties
Binnen Horizon wordt veel aandacht besteed aan de huisvesting en materiële zorg van de verschillende sectoren. Zij bepalen mede het woon-, leef- en onderwijsmilieu van de jeugdigen en dragen bij aan een passend pedagogisch klimaat in de verschillende behandel- en onderwijsgroepen, alsmede een passend werkklimaat voor medewerkers. Daarbij wordt uitgegaan van de visie dat kwalitatieve zorg en kwalitatief onderwijs slechts mogelijk zijn, wanneer beschikt kan worden over passende accommodaties. In 2010 hebben de door de gemeente Rotterdam samengestelde MOP’s (meerjaren onderhoud planning) ertoe geleid dat er door de gelden die hieruit door de afdeling JOS (Jeugd Onderwijs en Samenleving) van de gemeente Rotterdam beschikbaar gesteld worden bouwkundige zaken konden worden aangepakt. Eind 2009 hebben verschillende locaties een binnenmilieu inspectie ondergaan in het kader van het ‘frisse scholen’ principe. In 2010 hebben de diverse gemeenten waar onderwijshuisvesting van Horizon is gevestigd de gelden beschikbaar gesteld voor optimalisatie van het klimaat en energievoorzieningen. De projecten in dit kader zullen in 2011 worden uitgevoerd.
4.2
Gerealiseerde en opgestarte bouwprojecten
Binnen de onderwijssector van Horizon is in 2010 het volgende bouwproject opgestart: - Voor de locatie mr. Schats Noord heeft de Gemeente Rotterdam toestemming verleend om de diverse verstrekte beschikkingen (onderhoud en herinrichting buitenterrein) samen te voegen en zodoende de hiervoor beschikbare gelden beter te benutten. Eind 2010 is er een projectgroep gestart met de ontwikkeling van een plan. Dit plan zal in de tweede helft van 2011 volledig worden uitgevoerd.
4.3
Automatisering en facilitair management
Nadat in 2009 het leerling- en cliënt rapportagesysteem Care 4 verder is geïntegreerd en er nu binnen het gehele onderwijs optimaal gebruik van wordt gemaakt is er in 2010 met een projectgroep een plan gemaakt waarmee de ICT infrastructuur binnen het onderwijs naar een hoger niveau gebracht moet worden. Het afgelopen jaar zijn verschillende vestigingen al voorzien van een nieuwe server. Dit project zal in 2011 verder worden afgerond waarbij ook (waar nodig) de werkstations zullen worden vervangen of (indien mogelijk) een upgrade krijgen. In 2010 is volop aandacht besteed aan het inkoopbeleid binnen de sector onderwijs. In dit kader zullen in 2011 nieuwe afspraken worden gemaakt waarbij de contracten met betrekking tot o.a. de afvalverwerking van de diverse onderwijsvestigingen zullen worden samengevoegd met de zorgsectoren waardoor er een aanzienlijk inkoop voordeel voor beide sectoren kan worden behaald. Het Meerjaren Onderhoud Systeem (MOS) van Fortrus zal verder worden geoptimaliseerd en in de komende jaren verder worden geïntegreerd binnen het onderwijs waardoor alle vestigingen hiervan gebruik kunnen maken.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
33
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
34
5
Financiën
5.1
Financiële situatie op balansdatum
Balans per 31-12-2010 31-12-2010
ACTIVA Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Leermiddelen Overige materiële vaste activa Egalisatierekening Materiële vaste activa
3.754.529 831.307 494.334 19.117 -2.433.721 2.665.566
Totaal vaste activa Debiteuren Ministerie van OCW Overige vorderingen Overlopende activa Vorderingen
43.729 1.448.722 86.174 82.115 1.660.740
Liquide middelen
8.908.578
31-12-2010
PASSIVA Stichtingskapitaal Algemene reserve Bestemmingsreserve
131.823 2.423.619 2.573.754
Eigen vermogen Personeelsvoorzieningen Overige voorzieningen
2.665.566
304.627 929.459
Voorzieningen Crediteuren Ministerie van OCW Belastingen en premies soc. verz. Schulden terzake pensioen Overige kortlopende schulden Overlopende passiva
Totaal vlottende activa
10.569.318
TOTAAL ACTIVA
13.234.884
5.129.196
1.234.086
190.830 2.817.710 1.085.347 317.247 1.512.658 947.810
Kortlopende schulden
6.871.602
TOTAAL PASSIVA 13.234.884
Toelichting: Vaste activa Materiële vaste activa In 2010 is meubilair (€ 25.743), fitnessapparatuur (€ 22.002) en overig klein inventaris (€ 20.361) op diverse scholen aangeschaft. Daarnaast hebben de scholen (nieuwe) leermiddelen (€ 104.839) aangeschaft. De egalisatierekening omvat ontvangen en afgerekende subsidiegelden van overheden waarvoor materiële vaste activa is aangeschaft. Deze rekening valt in gelijke termijnen vrij ter grootte van de afschrijvingskosten van het bedoelde materieel vast actief. Vlottende activa Vorderingen Op het Ministerie van OCW heeft Horizon een vordering inzake de lumpsum. De overige vorderingen betreffen nog te ontvangen vergoedingen over 2010 inzake gymnastieklokalen en rente. De overlopende activa bestaan onder meer uit enkele projectsubsidies, waarvan de afrekening pas in 2011 zal worden ontvangen. Het gaat om subsidies voor het Educatief Centrum, ESF en de projecten Herstart en Op de Rails.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
35
De overlopende activa omvat tevens vooruitbetaalde kosten inzake bouwvoorbereiding voor Parkschool Dordrecht (nieuwbouw) en Schreuder College Slinge (samenvoeging tot 1 gebouw). Liquide middelen De liquiditeitspositie van Horizon Onderwijs is ten opzichte van 2009 toegenomen met ongeveer 3.100.000 euro. De liquide middelen zijn grotendeels weggezet in een deposito / spaarrekening waarmee Horizon voldoet aan de regeling van het ministerie van OCW (zie paragraaf 5.5). De toename is onder meer toe te schrijven aan vooruit ontvangen subsidies voor de rugzakleerlingen in het MBO en voor het binnenklimaat. Daarnaast is er teveel subsidie ontvangen voor rugzakleerlingen die niet worden begeleid of in het verleden zijn begeleid door Horizon. Eigen vermogen Algemene reserve Het eigen vermogen is in 2010 met € 1.006.388 toegenomen. Dit resultaat is als volgt ontstaan: - Scholen € 250.000 - Projecten € 150.000 - UWV € 200.000 (incidenteel) - Ambulante Dienst € 400.000 De scholen hebben gezamenlijk een positief resultaat gehaald. Voor de projecten en UWV geldt dat dit eenmalige resultaten voor 2010 zijn. Het UWV is hoofdzakelijk een vrijval van eerder ontvangen gelden voor vrijwillig verzekerden bij het vervangingsfonds. In de regeling met het ministerie moeten alleen ontvangen gelden voor verplicht verzekerden afgedragen worden. De resultaten bij de Ambulante Dienst zijn toe te schrijven aan een hogere caseload en een groter aantal te begeleiden rugzakleerlingen in 2010. Door een eerder ingevoerde tariefskorting door het ministerie van OCW had Horizon maatregelen genomen voor het opvangen van deze korting. Door een toen verwachte daling in het aantal rugzakleerlingen is de caseload aangepast. Dit resultaat is dus gebaseerd op onverwacht meer klanten bij de Ambulante Dienst (LGF) en minder personele inzet (hogere caseload). Met dit resultaat heeft Horizon ervoor gekozen een reservering te maken voor het Passend Onderwijs aangezien de impact van deze overheidsmaatregelen fors zijn. De subsidie van het ministerie van OCW zal met 8 miljoen euro dalen als gevolg van de invoering van het Passend Onderwijs en leidt tot een aanzienlijke personele inkrimping (tenminste 130 fte). Deze “reorganisatievoorziening” is onder de reserve gezet, omdat het personeelsplan ten tijde van 31 december nog niet gereed was. In de jaarrekening 2011 zal deze reserve dan ook worden omgezet in een storting in de nog te vormen reorganisatievoorziening Passend Onderwijs. Door een stelselwijziging op last van het ministerie van OCW is de Bapo (Bevordering arbeidsparticipatie ouderen) voorziening ten gunste van het eigen vermogen gekomen. In deze jaarrekening is gekozen deze middelen bij de bestemmingsreserves onder te brengen. Voor de jaarrekening 2011 dient het bestuur een keuze te maken tussen: 1. Het voortzetten van de bestemmingsreserve Bapo en de verlofopname inzake de Bapo ten laste van deze reserve te laten komen indien tot vervanging wordt overgegaan. Hiermee blijft inzichtelijk wat de te verwachten lasten van de Bapo voor Horizon zijn. Indien de regeling komt te vervallen, vervalt deze bestemmingsreserve. 2. De bestemmingsreserve Bapo te laten vervallen en de middelen aan de algemene reserve toe te voegen. Iedere mutatie inzake de Bapo zal dan net zoals andere mutaties ten laste van de algemene reserve gaan. Hiermee wordt dan vooruitgelopen op nog te nemen besluiten door de minister van OCW.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
36
Voorzieningen Door een stelselwijziging op last van het ministerie van OCW is de voorziening Bapo vrijgevallen ten gunste van het eigen vermogen. De overige voorzieningen zijn ten opzichte van 2009 toegenomen (€ 973) door mutaties in de voorziening jubileumuitkeringen, spaarverlof en groot onderhoud.
Kortlopende schulden OCW Op de vergoedingsoverzichten van het ministerie van OCW staan naast begeleide rugzakleerlingen ook leerlingen die niet door de Horizon Ambulante Dienst worden begeleid of die door de Horizon Ambulante Dienst in het verleden zijn begeleid. Voor deze groep niet begeleide rugzakleerlingen is een schatting gemaakt van de terug te betalen subsidiegelden aan het ministerie van OCW. De subsidie Gesloten Jeugd Instelling (GJI) is in 2010 voor het eerst ontvangen. Door een latere administratieve verwerking bij het ministerie van OCW is het subsidiebedrag te hoog vastgesteld. De teveel ontvangen subsidie GJI dient te worden terugbetaald. Daarnaast is voor de groep begeleide MBO rugzakleerlingen de subsidie volledig vooruit ontvangen voor het schooljaar 2010 – 2011. Belastingen en premies sociale verzekeringen Met het afsluiten van een verzekering voor de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) is Horizon eigen risicodrager. Deze premie zat voorheen in de sociale lasten (UWV), maar door het eigen risicodragerschap zijn de verschuldigde bedragen op 31 december opgenomen onder overige kortlopende schulden. Voor de medewerkers van de organisatie is een pensioenregeling getroffen die kwalificeert als een toegezegde pensioenregeling. Deze pensioenregeling is ondergebracht bij een bedrijfstakpensioenfonds (ABP) en wordt – overeenkomstig de in de RJ aangereikte vereenvoudiging – in de jaarrekening verwerkt als toegezegde bijdrageregeling. Dit betekent dat de over het boekjaar verschuldigde premies als kosten worden verantwoord. Overige kortlopende schulden Betreft voornamelijk de nog te betalen exploitatiekosten van de gemeentelijke gebouwen. Niet alle schoolgebouwen zijn in juridisch eigendom bij Horizon Onderwijs en voor het gebruik dient een vergoeding aan de betreffende gemeente worden betaald. Deze rekening komt altijd achteraf. De post overige kortlopende schulden is per saldo met € 266.108 toegenomen ten opzichte van 2009 vanwege vooruit ontvangen en nog niet bestede subsidie binnenklimaat en nog te betalen WGA premie. Overlopende passiva De reservering van de vakantiegelden is in relatie tot de personeelsomvang ten opzichte van 2009 met € 28.385 toegenomen. Daarnaast zijn van het ministerie van OCW geoormerkte subsidies (verplichte besteding aan cultuureducatie en verlofsubsidie) in 2010 vooruit ontvangen.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
37
5.2
Kengetallen
Kengetallen financiële positie Solvabiliteit 1 Solvabiliteit 2 Liquiditeit Rentabiliteit (incl. reserves) Rentabiliteit (excl. reserves) Weerstandsvermogen
2010 0,48 0,56 1,54 1,21% 3,69% 8,74%
2009 0,51 0,60 1,44 0,90% 2,95% 4,62%
Solvabiliteit 1 (0,48) Dit kengetal is ten opzichte van 2009 gedaald vanwege een toename van de kortlopende schulden met € 1.374.000. Het eigen vermogen is met € 1.006.000 toegenomen ten opzichte van 2009. Definitie: (Eigen vermogen + Egalisatierekening) / Totaal vermogen De solvabiliteit geeft aan op welke wijze de bezittingen, die op de actiefzijde van de balans staan, zijn gefinancierd, namelijk met eigen vermogen en/of vreemd vermogen. Solvabiliteit 2 (0,56) In dit kengetal zijn de voorzieningen meegenomen als deel van het eigen vermogen. Doordat de kortlopende schulden in 2010 meer gestegen zijn dan het eigen vermogen en de voorzieningen daalt dit kengetal ten opzichte van 2009. Definitie: (Eigen vermogen + Egalisatierekening + Voorzieningen) / Totaal vermogen Dit kengetal wordt berekend, omdat voorzieningen doorgaans zijn gevormd uit eigen middelen. De voorzieningen zijn ter dekking van verplichtingen en / of risico’s. Zij hebben hun oorsprong voor de balansdatum. Liquiditeit / Current ratio (1,54) De current ratio is ten opzichte van 2009 gestegen. De stijging wordt veroorzaakt een toename van de liquide middelen. Definitie: Vlottende activa / Kortlopende schulden. De liquiditeitsratio geeft aan in welke mate de instelling aan haar verplichtingen op korte termijn kan voldoen. Een liquiditeit groter dan 1 wordt doorgaans als voldoende gekwalificeerd, omdat tegenover de binnenkort vervallende schulden van de instelling ten minste evenveel vlottende activa staan. Rentabiliteit (1,21% of 3,69%) De rentabiliteit is in 2009 positief. De rentabiliteit is gestegen door een hoger resultaat in 2010 dan in 2009 en meer stortingen in dan wel minder onttrekkingen uit de reserves. Definitie: (Resultaat gewone bedrijfsvoering / Totale baten uit gewone bedrijfsvoering) * 100% Het resultaat uit gewone bedrijfsvoering is inclusief het saldo financiële baten en lasten. Weerstandsvermogen (8,74%) Het weerstandsvermogen is ten opzichte van 2009 gestegen. Dit komt door de toename van het eigen vermogen met € 1.006.388. Definitie: ([Eigen vermogen -/- materiële vaste activa] / Rijksbijdragen) * 100% Het weerstandsvermogen geeft aan hoe de beschikbare reserves zich verhouden tot de exploitatie.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
38
5.3
Gang van zaken gedurende het verslagjaar
Exploitatierekening 2010 Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Leermiddelen
2009
-25.125.713 -387.967 -1.160.362 -1.684.582 -805.166 Lasten
Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Baten werk i.o.v. derden Overige baten
-23.758.545 -363.698 -1.144.406 -1.665.101 -790.255 -29.262.419
28.195.695 1.501.402 93.615 372.022 Baten
Saldo financiële lasten en baten Exploitatieresultaat Resultaatsbestemmingen Saldo
-27.722.005 26.115.651 1.892.748 94.236 210.832
30.162.734
28.313.467
106.073
121.478
1.006.388
712.940
-1.006.388
-712.940
0
0
Toelichting: Lasten Personele lasten Door de continue groei van het aantal cluster 4 leerlingen en rugzakleerlingen binnen Horizon Onderwijs alsmede aanpassingen in de CAO Primair Onderwijs nemen de personele lasten (€ 1.367.200) navenant toe. Afschrijvingen De afschrijvingen in 2010 zijn iets toegenomen ten opzichte van 2009. Huisvestingslasten De betaalde exploitatiekosten voor het gebruik van gemeentelijke onderwijsgebouwen is ten opzichte van 2009 met € 64.540 toegenomen. Daarentegen zijn energiekosten in 2010 lager uitgevallen door gunstige afrekeningen (minder verbruik). Overige instellingslasten (apparaatskosten) Per saldo nemen de instellingslasten ten opzichte van 2009 toe. De stijging is voornamelijk veroorzaakt door hogere automatiseringskosten en kosten voor dienstreizen. Daarentegen zijn de lasten voor werving en de arbodienst gedaald. Leermiddelen De aanschaffing van leermiddelen heeft zich in 2010 gestabiliseerd ondanks de continue groei van het aantal cluster 4 leerlingen.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
39
Baten Rijksbijdragen De rijksbijdragen is door de gerealiseerde groei van het aantal cluster 4 leerlingen en toename van het aantal rugzakleerlingen gestegen (+2,1 miljoen euro). Overige overheidsbijdragen In 2010 zijn subsidies ontvangen voor Ouderparticipatie, Herstart, Op de Rails, Rebound en het gesubsidieerde tekort Educatief Centrum. Baten werk i.o.v. derden Betreft de baten van de leerwerkbedrijven bij het Educatief Centrum. Overige baten De overige baten zijn gestegen door een incidentele vrijval van ontvangen gelden van het UWV inzake vrijwillig verzekerden. In de regeling met het ministerie moeten alleen ontvangen gelden voor verplicht verzekerden afgedragen worden. Kasstroomoverzicht 2010 Exploitatiesaldo Afschrijvingen Vorderingen Kortlopende schulden Voorzieningen
Materiële vaste activa
Liquide middelen 1-1 Liquide middelen 31-12
2009
1.006.388 387.967 379.967 1.374.082 973 Operationele activiteiten
712.940 363.698 148.812 1.100.768 2.106 3.148.947
-137.212 Investeringsactiviteiten
-137.212
-521.569
Mutatie liquide middelen
3.011.735
1.806.755
2.328.324 -521.569
5.896.843 8.908.578 Mutatie liquide middelen
4.090.088 5.896.843 3.011.735
1.806.755
SALDO
0
0
Toelichting: Operationele activiteiten Exploitatiesaldo Het saldo voor bestemming is in 2010 positief (€ 1.006.388). Afschrijvingen Het aandeel van de afschrijvingen bestaat uit: Gebouwen 213.971 Inventaris, apparatuur en automatisering 462.233 Overige materiële vaste activa 7.824 Leermiddelen PO 81.738 Egalisatierekening* -377.799 Totaal
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
28% 60% 1% 11%
387.967
40
* Egalisatierekening De egalisatierekening omvat ontvangen en afgerekende subsidiegelden van overheden waarvoor materiële vaste activa is aangeschaft. Deze rekening valt in gelijke termijnen vrij ter grootte van de afschrijvingskosten van het bedoelde materieel vast actief.
Vorderingen De vorderingen zijn ten opzichte van 2009 gedaald met € 379.967,= vanwege in 2010 ontvangen projectgelden Op de Rails.
Kortlopende schulden Betreft onder meer de nog te betalen exploitatiekosten van de gemeentelijke gebouwen. Niet alle schoolgebouwen zijn in juridisch eigendom bij Horizon Onderwijs en voor het gebruik dient een vergoeding aan de betreffende gemeente worden betaald. Deze rekening komt altijd achteraf. De post overige kortlopende schulden is per saldo met € 1.374.082 toegenomen ten opzichte van 2009 vanwege vooruit ontvangen en nog niet bestede subsidie binnenklimaat en nog te betalen WGA premie. Op de vergoedingsoverzichten van het ministerie van OCW staan naast begeleide rugzakleerlingen ook leerlingen die niet door Horizon Ambulante Dienst worden begeleid of die door Horizon Ambulante Dienst in het verleden zijn begeleid. Voor deze groep niet begeleide rugzakleerlingen is een schatting gemaakt van de terug te betalen subsidiegelden. De subsidie Gesloten Jeugd Instelling (GJI) is in 2010 voor het eerst ontvangen. Door een latere administratieve verwerking bij het ministerie van OCW is het subsidiebedrag te hoog vastgesteld. De teveel ontvangen subsidie GJI dient te worden terugbetaald. Voorzieningen Door een stelselwijziging is de voorziening Bapo vrijgevallen ten gunste van het eigen vermogen. De overige voorzieningen zijn ten opzichte van 2009 toegenomen (€ 973) door mutaties in de voorziening jubileumuitkeringen, spaarverlof en groot onderhoud.
Investeringsactiviteiten Materiële vaste activa In 2010 is meubilair (€ 25.743), fitnessapparatuur (€ 22.002) en overig klein inventaris (€ 20.361) op diverse scholen aangeschaft. Daarnaast hebben de scholen (nieuwe) leermiddelen (€ 104.839) aangeschaft.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
41
5.4
Begroting 2011
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Leermiddelen
2010
-25.485.524 -364.329 -1.241.854 -1.612.969 -743.635 Lasten
Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Baten werk i.o.v. derden Overige baten
-25.010.351 -424.040 -1.238.849 -1.519.022 -705.800 -29.448.311
28.618.600 909.579 110.500 144.800 Baten
Saldo financiële lasten en baten Exploitatieresultaat Resultaatsbestemmingen Saldo
-28.898.062 27.798.920 1.347.850 124.500 37.211
29.783.479
29.308.481
77.980
50.150
413.148
460.569
-413.148
-460.569
0
0
De mutatie in de BAPO reserve is begroot op € 324.660 in 2010 en € 308.739 in 2011. Hierdoor is het resultaat na verwerking van de BAPO mutatie € 135.909 in 2010 en € 104.409 in 2011.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
42
5.5
Treasurymanagement
Horizon voert een voorzichtig beleid voor het beheer van haar liquide middelen. Liquide middelen worden uitsluitend op deposito en spaarrekeningen beheerd en niet in effecten belegd. Horizon voldoet daarmee aan de regeling “Beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010” van het ministerie van OCW. Ondanks dat Horizon hiervoor een risicoarm beleid voert voor het wegzetten van middelen, stelt het ministerie van OCW voor het wegzetten van deze middelen scherpere eisen. In 2011 zal Horizon daarom andere banken zoeken die aan de gestelde eisen voldoet. Conform deze regeling heeft Horizon zijn treasurystatuut gewijzigd. In dit statuut wordt het treasurybeleid uiteengezet en een beschrijving gegeven van de bevoegdheden en verantwoordelijkheden in het kader van de treasuryfunctie. In 2010 werd “belegd” door middel van het wegzetten van overtollige gelden op spaarrekeningen. De totale rente-inkomsten in het kalenderjaar 2010 zijn € 109.129,92. Bedrag
Periode
Rente%
Rente-opbrengst €
Resultaat rekening - courantrekening 699.263.654 Bankrekeningen scholen
2010 2010
210,66 67,58
Resultaat diverse spaarrekeningen (rente wordt 1x per jaar uitbetaald) 201.67.95.662 699.051.541
€ 5.000.000,00 € 3.000.000,00
2010 2010
Van 1,00% tot 1,75% Van 0,75% tot 1,10%
Ontvangen rente over te veel vooruitbetaalde Gemeentelijke heffingen Totaal renteresultaat
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
90.582,18 17.470,50 799,00 109.129,92
43
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
44
6
Raad van Toezicht, Raad van Bestuur en Managementteam
6.1
Verslag Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht is in 2010 vijf keer bijeen geweest en heeft in alle vergaderingen uitgebreid met de Raad van Bestuur van gedachten gewisseld over de ontwikkelingen op het gebied van speciaal, cluster 4, onderwijs en over de uitvoering van het vastgestelde beleid door de Raad van Bestuur. Hiertoe werd de Raad van Toezicht op adequate wijze door de Raad van Bestuur van informatie voorzien over de kwaliteitszorg, de resultaten van de scholen, financiën en huisvesting. De Raad van Toezicht heeft zowel de begroting van het lopende jaar als de rekening en het verslag van het afgelopen jaar goedgekeurd en vastgesteld. Bij de vaststelling van de jaarrekening is de accountant aanwezig in de vergadering van de Raad van Toezicht. In de laatste vergadering van 2010 is het meerjarenbeleidsplan 2011-2014 aan de Raad van Toezicht gepresenteerd. Voor de komende vier jaar is een ambitieus meerjarenbeleidplan opgesteld dat veel vraagt van de Raad van Bestuur: - Sturing en begeleiding van de inhoudelijke kwaliteitslag binnen de zorgsectoren - De ontwikkeling en verdere professionalisering van de onderwijssectoren. - De toegenomen roep om verantwoording op allerlei gebied vraagt om een stevige interne bedrijfsvoering, die tegelijkertijd ondersteunend is voor de zorg en het onderwijs. - Het is noodzakelijk om in toenemende mate gericht te zijn op het externe speelveld. Om de gestelde doelen te bereiken volstaat het niet dat alleen intern draagvlak gecreëerd wordt. Het extern profileren bij politiek bestuurders, financiers en collega instellingen vraagt om een topfitte bestuurder die de dialoog met de buitenwereld in de breedste zin des woords aankan. Deze diversiteit van aandachtsgebieden noopte de Raad van Toezicht tot herbezinning op de taak, functie en samenstelling van Raad van Bestuur. Hierover hebben Raad van Toezicht en Raad van Bestuur uitgebreid met elkaar van gedachten gewisseld. Mede in het kader van verbetering van ‘governance’ is besloten tot aanpassing van de structuur: vanaf medio 2011 zal Horizon aangestuurd worden door één bestuurder, bijgestaan door een directeur zorg en onderwijs en een directeur bedrijfsvoering. Tevens worden in 2011 de reglementen voor de besturing van Horizon tegen het licht gehouden en waar nodig bijgesteld. Horizon volgt de Code Goed Bestuur in het Primair Onderwijs. De Raad van Toezicht zal zich beraden over de remuneratie van de Raad van Bestuur. In afwachting van nieuwe en aangekondigde wetgeving zal de Raad van Toezicht zich in deze terughoudend opstellen. De bezoldiging van de Raad van Bestuur wordt ook getoetst aan de code van de Nederlandse Vereniging van Zorg Directeuren (NVZD). De Raad van Toezicht is lid van de NVTZ (Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen). De Raad van Toezicht evalueert het eigen functioneren in april van ieder jaar en informeert de Raad van Bestuur over de uitkomsten hiervan. Tevens wordt een evaluatiegesprek gevoerd over het wederzijds functioneren van Raad van Toezicht en Raad van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft in het jaar 2010 afscheid genomen van de heer M. Arentsen en mevrouw M.M. Loorbach. Toegetreden is de heer R.K. Jacobson. In 2009 is gesproken over de vorming van een Raad van Advies, maar uiteindelijk is na uitgebreide inventarisatie en onderzoek van mogelijkheden in 2010 besloten om hier niet toe over te gaan, maar de Raad van Toezicht met nog twee leden uit te breiden. De werving start in 2011.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
45
De Raad van Toezicht bestond in 2010 uit: Dhr. G. de Jong, voorzitter Lid College Algemene Rekenkamer Nevenfuncties: Columnist en lid bestuur vereniging Het Friesch Dagblad, lid raad van commissarissen Friesch Dagblad Holding Lid bestuur Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies Voorzitter bestuur Vereniging van Eigenaren bungalowpark Beek en Brink Lid redactie Christen Democratische Verkenningen Voorzitter curatorium Zijlstra Center for Public Control and Governance VU Lid bestuur Gereformeerd Burgerweeshuis Rotterdam Lid bestuur Steenkampfonds
Dhr. M. Arentsen, portefeuille financiële zaken (tot 15.6.2010) Nevenfuncties: Lid Raad van Commissarissen Incotec BV Lid Bestuur St. Ahold Continuïteit Lid Bestuur St. Neyenburgh Lid Bestuur Gereformeerd Burgerweeshuis Rotterdam
Dhr. R.K. Jacobson, portefeuille financiële zaken (vanaf 15.6.2010) Gepensioneerd Finance manager Unilever N.V. Nevenfuncties: Commissaris bij VastNed Offices/Industrial N.V. Commissaris Onderlinge Levensverzekering-Maatschappij 's Gravenhage u.a. Voorzitter Stichting WAVO-Park Wassenaar Voorzitter Stichting Rust & Vreugd Wassenaar Lid bestuur Stichting Van Ommeren-de Voogt Lid Raad van Advies IBMS Hogeschool Rotterdam Lid bestuur Gereformeerd Burgerweeshuis Rotterdam
Mevr. M.E. Loorbach-van Driel, lid (tot 15.6.2010) Nevenfuncties: Bestuurslid Bekker-la-Bastide Stichting Bestuurslid Stichting Jeugdbescherming Rotterdam Bestuurslid Medisch-Sociale Hulp Bestuurslid Fonds Bijzondere Noden Rotterdam
Dhr. R.J.M. Kooren, lid Lid College van Bestuur Scheepvaart en Transport College Rotterdam Nevenfuncties: Lid Raad van Toezicht Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Transport en Logistiek Lid Raad van Toezicht Stichting PCBO-Zuid
Mevr. L.M. Huizer, lid Waarnemend burgemeester Krimpen a/d IJssel Nevenfuncties: Voorzitter Stichting Floravontuur Promotie Zoetermeer Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Rondom Mantelzorg
Mevr. S.B.M. Andriessen, lid Hoofd Juridische Zaken Provimi De Raad van Toezicht ontvangt een onkostenvergoeding voor het bijwonen van de vergaderingen. Deze vergoeding bedraagt € 3.830,-- per jaar voor de voorzitter en de penningmeester en € 2.550,-per jaar voor de overige leden.
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
46
6.2
Raad van Bestuur
De Raad van Bestuur fungeert als het bevoegd gezag van de scholen van Horizon. De Raad van Bestuur bestond in 2010 uit: Dhr. A.J.G. Voormeeren, directeur algemene zaken Dhr. J.J. du Prie, directeur zorg en onderwijs Nevenfunctie: Lid Raad van Advies Fontys Hogeschool te Tilburg
6.3
Managementteam
Het managementteam werd in 2010 gevormd door: Dhr. M.P. Houweling sectormanager Rijnhove Dhr. R. Plessen sectormanager Bergse Bos Dhr. E.J.M.E. Vliegen sectormanager Oostvoorne Dhr. T.A. van Dormolen sectormanager Pleegzorg en adoptiehulpverlening Dhr. H. Emmerzaal sectormanager Parkschool Mw. M. Michels sectormanager Ambulante Onderwijsdienst Mw. W. Lageweg sectormanager Gelinckschool Dhr. A.G. Veldkamp sectormanager Rotterdams Onderwijs VSO Dhr. P. de Vaal sectormanager Rotterdams Onderwijs SO Mw. J. Roelse sectormanager Educatief Centrum en Kompas College Dhr. W.S.J. Vertegaal hoofd Personeel & Organisatie Dhr. A.P. Zijderhand hoofd Economische Administratieve Dienst Dhr. A.J. Kruis hoofd Facilitaire Zaken
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
47
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
48
Bestuur HORIZON Mozartlaan 150 Rotterdam
Centraal Bureau EAD, P&O, Beleid & Kwaliteit Bureau Instroom, Facilitair/ICT
SCHREUDER COLLEGE De Villeneuvestraat 24 Rotterdam
Slinge 156 Rotterdam
Taborstraat 44 Rotterdam
Kastanjedaal 1 Rotterdam
Mozartlaan 150 Rotterdam
EDUCATIEF CENTRUM Schiemond 8 Rotterdam
GELINCKSCHOOL Noordweg 14 Oostvoorne
MKD Klavertje Vier Klencke 603 Hoogvliet
BERGSE VELD SCHOOL Mozartlaan 150 Rotterdam
Bergse Veld School Mozartlaan 150 Rotterdam Gesloten JZ
GELINCKSCHOOL Gouwestraat 13 Spijkenisse
PARK COLLEGE Ds. Meijerlaan 14 Alphen a/d Rijn
INSTITUUT MR. SCHATS Van Enckevoirtlaan 129 Rotterdam
Raadhuisstraat 22 Alphen a/d Rijn
Campus Cardea Henry Dunantweg 5-7 Alphen a/d Rijn
Rotonde Verlengde Marnixstraat 8a Alphen a/d Rijn
De Bruggen Spoorlaan 19 Zwammerdam
GELINCKSCHOOL Vliet 1 Hellevoetsluis MKD Schelp
KOMPAS COLLEGE Borgtweg 1 Spijkenisse
GELINCKSCHOOL Kamerlingh Onnesstr. 100 Vlaardingen MKD Vld
PARKSCHOOL Nansenstraat 40 Gouda
GELINCKSCHOOL Pr. Beatrixlaan 21 Schiedam
PARKSCHOOL SM Hugo v.Gijnweg Dordrecht
Hoofdvestiging Dislocatie Nevenvestiging
PARK COLLEGE Ds. Meijerlaan 14 Alphen a/d Rijn Gesloten jeugdzorg
Hollands Tuin 77 Rotterdam
AMBULANTE ONDERWIJSDIENST Piersonstraat 31 Schiedam
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
50
JAARREKENING 2010 HORIZON ONDERWIJS
Jaarverslag Horizon Onderwijs 2010
51
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
JAARREKENING 2010 ONDERWIJS
INHOUDSOPGAVE
Pagina
A. Inleiding op de jaarrekening A1. Algemeen Verslag
54
B. Jaarrekening B1. Waarderingsgrondslagen
55
B2. Balans
58
B3. Staat van baten en lasten
59
B4. Kasstroomoverzicht
60
B5. Toelichting op de balans B5.1. Materiële vaste activa B5.2. Vorderingen B5.3. Liquide middelen B5.4. Eigen vermogen B5.5. Voorzieningen B5.6. Kortlopende schulden B5.7. Niet uit de balans blijkende rechten en plichten
61 62 62 63 63 64 64
B6. Toelichting op de exploitatie B6.1. Rijksbijdragen B6.2. Overige bijdragen en subsidies B6.3. Baten werken i.o.v. derden B6.4. Overige baten B6.5. Personeelslasten B6.6. Afschrijvingen vaste activa B6.7. Huisvestingskosten B6.8. Overige lasten B6.9. Financiële baten en lasten
65 65 66 66 67 67 68 69 69
C. Overige gegevens C1. Controleverklaring
70
C2. Bestemming resultaat
73
D. Bijlagen D1. Gegevens Horizon
74
D2. Model G. Geoormerkte doelsubsidies OCW
75
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
JAARREKENING 2010 ONDERWIJS
INHOUDSOPGAVE
Pagina
D3. Bijlagen toelichting balans D3.1. Specificatie algemene reserve D3.2. Specificatie bestemmingsreserve D3.3. Specificatie voorzieningen
76 77 79
D4. Bezoldiging bestuurders
80
D5. Vermelding WOPT
81
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
1. ALGEMEEN VERSLAG Algemeen. Instituut Horizon exploiteert diverse voorzieningen voor Jeugdzorg en scholen voor speciaal onderwijs. De volgende scholen maken deel uit van Horizon: Parkschool te Alphen aan den Rijn Gelinckschool te Oostvoorne Bergse Veld te Rotterdam Schreudercollege te Rotterdam Instituut Mr. Schats te Rotterdam
In deze jaarrekening wordt verantwoording afgelegd over de financiële uitkomsten, voor zover die betrekking hebben op de activiteiten voor speciaal onderwijs binnen Horizon. Voor de jeugdhulpverleningsactiviteiten van Horizon is een afzonderlijke jaarrekening samengesteld. Jaarlijks dienen de scholen na afloop van een kalenderjaar en voor 1 juli een goedgekeurde jaarrekening bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in te leveren. Voor de overzichtelijkheid zijn de vergelijkingsanalyses in hoofdstuk 5 van het jaarverslag opgenomen.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
54
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B1. WAARDERINGSGRONDSLAGEN Wet- en regelgeving De grondslagen voor de jaarrekening zijn gebaseerd op het Burgerlijk Wetboek (boek 2, titel 9) en de richtlijnen van de Raad van Jaarverslaggeving (RJ). Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening Deze jaarrekening is samengesteld volgens de Richtlijn 660 Jaarverslaggeving Primair Onderwijs en met inachtneming van normen die in het maatschappelijk verkeer als algemeen aanvaardbaar worden beschouwd. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Resultaten worden slechts genomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Hierbij gelden de volgende afschrijvingstermijnen en activeringsgrenzen: Afschrijvingstermijnen Gebouwen en terreinen Gebouwen 40 jaar Verbouwingen en renovaties 5, 10 en 20 jaar Terreininrichtingen 5 jaar
Activeringsgrenzen € 1.000 € 1.000 € 1.000
Inventaris en apparatuur Installaties Inventarissen c.a.
5 jaar 5 en 10 jaar
€ €
500 500
Automatisering Leermiddelen
3 jaar 9 jaar
€ €
500 500
Overige materiële vaste activa Vervoermiddelen
5 jaar
€ 1.000
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
55
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B1. WAARDERINGSGRONDSLAGEN Grondslagen voor de waardering van activa en passiva (vervolg) Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide Middelen De liquide middelen worden opgenomen tegen de nominale waarde per balansdatum. Algemene reserve De algemene reserve betreft de voordelige en nadelige verschillen tussen de baten en de lasten (het exploitatieresultaat) van dit boekjaar en voorgaande jaren. Bestemmingsreserve Betreft de bestemmingsreserves Onderwijsleerpakket Automatisering, BAPO en Passend Onderwijs. De bestemmingsreserve Onderwijsleerpakket dient ter egalisatie van de kosten voor aanschaf leermiddelen. De bestemmingsreserve Automatisering is gereserveerd voor het upgraden van de hard- en software omgeving van de scholen. De bestemmingsreserve Bapo (Bevordering arbeidsparticipatie ouderen) welke is gecreëerd voor het opvangen van de opname van Bapo-verlof door het personeel. In de CAO Primair Onderwijs is geregeld dat medewerkers vanaf 52 jaar hun Bapo-verlof kunnen opsparen en in een later stadium kunnen opnemen. Bij opname zal Horizon vervangend personeel dienen aan te trekken waarvoor deze bestemmingsreserve als financiering dient. De bestemmingsreserve Passend Onderwijs is gevormd om de organisatorische en personele gevolgen van de invoering van het passend onderwijs op te vangen. Personeelsvoorzieningen Onder de personeelsvoorzieningen vallen: - De voorziening Spaarverlof welke is gevormd in het kader van de regeling Spaarverlof primair onderwijs. Deze regeling houdt in dat een medewerker zijn adv-uren die niet zijn opgenomen kan opsparen. Vanaf 1 augustus 2006 is de regeling bevroren, dat wil zeggen dat alleen de medewerkers die voor 1 augustus 2006 aan deze regeling deelnamen, hun opbouw (minimaal 5 jaar en maximaal 12 jaar) kunnen voortzetten. -
De voorziening Jubileumuitkeringen wordt gevormd door het toerekenen van jubileumgratificaties aan de periode waarin de rechten worden opgebouwd. De periode van het recht is gebaseerd op het aantal jaren in dienstverband bij een onderwijs- of andere overheidsinstellingen met inachtneming van de blijfkans.
Overige voorzieningen De overige voorzieningen omvat de voorziening groot onderhoud die dient om de op termijn noodzakelijke uitgaven van instandhouding van de opstallen te bekostigen. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Opbrengsten voortvloeiend uit de verkoop van goederen worden verantwoord op het moment dat alle belangrijke rechten op economische voordelen alsmede alle belangrijke risico's zijn overgegaan op de koper. De kostprijs van deze goederen wordt aan dezelfde periode toegerekend. Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de diensten zijn verricht. De kostprijs van deze diensten wordt aan dezelfde periode toegerekend.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
56
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B1. WAARDERINGSGRONDSLAGEN STELSELWIJZIGING In de jaarrekening 2010 is op grond van de gewijzigde verslaggevingsregels een stelselwijziging doorgevoerd. Op grond van de gewijzigde regelgeving dient met ingang van 2010 de voorziening Bapo vrij te vallen ten gunste van het eigen vermogen en dienen de Bapo kosten als periodelasten verwerkt te worden. Als gevolg van de stelselwijziging is het volgende aangepast: Omwille van de vergelijkbaarheid van de jaarcijfers 2009 en 2010 zijn de vergelijkende cijfers over 2009 aangepast in de jaarrekening. Als gevolg van de stelselwijziging is het resultaat over 2009 € 220.903,- hoger dan de vastgestelde jaarrekening 2009. De verwerking van de stelselwijziging is berekend per 31 december 2009. In de vastgestelde jaarrekening 2009 bedroeg het eigen vermogen € 3.289.097,-. Als gevolg van de stelselwijziging is het eigen vermogen toegenomen met € 833.711,- doordat de voorziening Bapo vrij is gevallen ten gunste van het eigen vermogen.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
57
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
ACTIVA Vaste activa Materiele vaste activa
31 december 2010 € €
2.665.566
Toelichting
B2. BALANS PER 31 DECEMBER 2010 (na resultaatbestemming)
p. 61
31 december 2009 € €
2.916.321
2.665.566 Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen
1.660.740 8.908.578
TOTAAL ACTIVA
PASSIVA Eigen vermogen Eigen vermogen
2.916.321
p. 62 p. 62
2.040.277 5.896.843
10.569.318
7.937.120
13.234.884
10.853.441
31 december 2010 € €
5.129.196
31 december 2009 € €
p. 63 5.129.196
4.122.808 4.122.808
Voorzieningen
1.234.086
p. 63
1.233.113
Kortlopende schulden
6.871.602
p. 64
5.497.520
TOTAAL PASSIVA
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
13.234.884
10.853.441
58
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
Toelichting
B3. STAAT VAN BATEN EN LASTEN
Rekening 2010 € €
Begroting 2010 € €
Rekening 2009 € €
Baten Rijksbedragen Overige overheidsbijdragen en subsidies Baten werk in opdracht van derden Overige baten
28.195.695 1.501.402 93.615 372.022
Totaal baten
p. 65 p. 65 p. 66 p. 66
27.798.919 1.347.850 124.500 37.211
30.162.734
Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten
25.125.713 387.967 1.160.362 2.588.377
Totaal lasten
29.308.480
p. 67 p. 67 p. 68 p. 69
25.010.353 425.100 1.238.849 2.660.487
29.262.419
Saldo baten en lasten 106.073
Nettoresultaat
28.313.467
23.758.545 363.698 1.144.406 2.455.356 29.334.789
900.315
Financiele baten en lasten
26.115.651 1.892.748 94.236 210.832
27.722.005
26.309p. 69
50.150
591.462 121.478
106.073
50.150
121.478
1.006.388
23.841
712.940
Mutaties in: Algemene reserve Bestemmingsreserve Saldo
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
364.010642.378-
255.825457.115-
59
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B4. KASSTROOMOVERZICHT Rekening 2010 € €
€
Rekening 2009 €
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat Aanpassingen voor: - Afschrijvingen - Mutaties voorzieningen
1.006.388
387.967 973
712.940
363.698 2.106 388.940
Veranderingen in vlottende middelen: - Vorderingen - Schulden
379.537 1.374.082
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten
365.804
148.812 1.100.768 1.753.619
1.249.580
3.148.947
2.328.324
3.148.947
2.328.324
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiele vaste activa
137.212-
Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie liquide middelen
Beginstand liquide middelen Eindstand liquide middelen
Mutatie liquide middelen
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
521.569137.212-
521.569-
137.212-
521.569-
3.011.735
5.896.843 8.908.578
1.806.755
4.090.088 5.896.843
3.011.735
1.806.755
60
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B5.1. MATERIËLE VASTE ACTIVA
Gebouwen en terreinen Gebouwen Verbouwingen en renovaties Terreininrichtingen
Inventaris en apparatuur Automatisering Leermiddelen PO Overige materÍele vaste activa
Egalisatierekening investeringssubsidies*
Aanschafwaarde
Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen
EUR
EUR
Boekwaarde 1 januari 2010
EUR
Investeringen
EUR
Afschrijvingen
EUR
Aanschafwaarde
EUR
Cumulatieve Boekwaarde afschrijvingen en 31 december 2010 waardeverminderingen
EUR
EUR
2.922.977 1.345.775 201.942 4.470.694
163.288277.92081.396522.604-
2.759.689 1.067.855 120.546 3.948.090
20.410 20.410
73.074102.58838.309213.971-
2.922.977 1.366.185 201.942 4.491.104
236.362380.508119.705736.575-
2.686.615 985.677 82.237 3.754.529
2.707.654 466.517 686.300 39.120 3.899.591
1.536.018414.124215.06712.1792.177.388-
1.171.636 52.393 471.233 26.941 1.722.203
61.264 8.247 104.839 174.350
437.18925.04481.7387.824551.795-
2.768.918 474.764 791.139 39.120 4.073.941
1.973.207439.168296.80520.0032.729.183-
795.711 35.596 494.334 19.117 1.344.758
8.370.285
2.699.992-
5.670.293
194.760
765.766-
8.565.045
3.465.758-
5.099.287
3.818.282
1.064.310-
2.753.972
57.548
377.799-
1.442.109-
2.433.721
4.552.003
1.635.682-
2.916.321
137.212
387.967-
2.023.649-
2.665.566
3.875.830 4.689.215
* De egalisatierekening omvat ontvangen en afgerekende subsidiegelden van overheden waarvoor materiële vaste activa is aangeschaft. Deze rekening valt in gelijke termijnen vrij ter grootte van de afschrijvingskosten van het bedoelde materieel vast actief.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
61
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B5.2. VORDERINGEN 31 december 2010 € € Debiteuren OCW *
43.729 1.448.722
31 december 2009 € € 6.841 1.304.106
1.492.451 Overige
86.174
Overige vorderingen Vooruitbetaalde kosten Overige overlopende activa**
1.310.947 226.619
86.174 25.412 56.703
Overlopende activa
226.619 92.308 410.403
82.115
502.711
1.660.740
2.040.277
* Betreft nog te ontvangen lumpsumgelden. Zie bijlage D2. op pagina 75. ** Betreft onder andere nog te ontvangen subsidies voor Herstart, Op de Rails en ESF
B5.3. LIQUIDE MIDDELEN 31 december 2010 € € Kasmiddelen Tegoeden op bank- en girorekeningen Deposito’s Overige
5.848 3.812.148 5.090.582 -
7.839 796.121 5.092.383 500 8.908.578
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
31 december 2009 € €
5.896.843
62
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B5.4. EIGEN VERMOGEN Stand per 1 januari 2010
EUR
Resultaat
Overige mutaties
EUR
Stand per 31 december 2010
EUR
EUR
Algemene reserve Stichtingskapitaal
131.823
Algemene reserve Algemene reserve
2.059.609
364.010
-
2.423.619
Bestemmingsreserves (publiek) Bestemmingsreserves*
1.931.376
642.378
-
2.573.754
4.122.808
1.006.388
-
131.823
5.129.196
* De bestemmingsreserve Onderwijsleerpakket dient ter egalisatie van de kosten voor aanschaf leermiddelen. * De bestemmingsreserve Automatisering is gereserveerd voor het upgraden van de hard- en software omgeving van de scholen. * De bestemmingsreserve Bapo is gecreëerd voor het opvangen van de opname van Bapo-verlof door het personeel. * De bestemmingsreserve Passend Onderwijs is gevormd om de organisatorische en personele gevolgen van de invoering van het passend onderwijs op te vangen.
Voor specificatie algemene reserve zie D3.1. op pagina 76 en voor specificatie bestemmingsreserves zie D3.2. op pagina 77.
B5.5. VOORZIENINGEN Stand per 1 januari 2010
EUR Personeelsvoorzieningen - Voorziening Spaarverlof - Voorziening Jubileumuitkeringen Overige voorzieningen - Voorziening Onderhoud
50.865 162.393
1.019.855 1.233.113
Dotaties
Onttrekkingen
EUR
5.029 150.083
17.554- * 137.558
EUR
Stand per 31 december 2010 EUR
26.550 37.193
29.344 275.283
72.842
929.459
136.585
1.234.086
* De dotatie betreft een vrijval. Voor specificatie Personeelsvoorzieningen en Overige voorzieningen zie D3.3. op pagina 79.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
63
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B5.6. KORTLOPENDE SCHULDEN
Crediteuren OCW * Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake van pensioenen ** Overige kortlopende schulden *** Vooruitontvangen subsidies OCW geoormerkt**** Vakantiegeld en –dagen Accountants- en administratiekosten
31 december 2010 € € 190.830 2.817.710
31 december 2009 € € 216.096 1.713.398
1.085.347 317.247 1.512.658
1.125.092 307.413 1.246.553
26.424 897.623 23.763
4.730 869.238 15.000
Overlopende passiva
947.810
888.968
6.871.602
5.497.520
* De schuld aan OCW bestaat uit vooruitontvangen LGF subsidie MBO 2010 - 2011 (+€ 594.540) en teveel ontvangen LGF subsidie van rugzakleerlingen (+€ 1.749.172) die niet meer begeleid worden door Horizon alsmede teveel ontvangen subsidie Gesloten Jeugd Instelling (+€ 473.997). Zie bijlage D2. op pagina 75. ** Voor de medewerkers van de organisatie is een pensioenregeling getroffen die kwalificeert als een toegezegde pensioenregeling. Deze pensioenregeling is ondergebracht bij een bedrijfstakpensioenfonds (ABP) en wordt - overeenkomstig de in de RJ aangereikte vereenvoudiging - in de jaarrekening verwerkt als toegezegde bijdrageregeling. Dit betekent dat de over het boekjaar verschuldigde premies als kosten worden verantwoord. *** Betreft nog te betalen exploitatiekosten van gemeentelijke gebouwen, vooruitontvangen subsidie herinrichting schoolplein, vooruitontvangen subsidie binnenmilieu, nog te betalen WGA premie en nog te betalen subsidie Tekort Educatief Centrum en nog te betalen UWV gelden aan het ministerie van OCenW. **** Betreft nog niet bestede subsidie cultuureducatie en verlofsubsidie. Zie bijlage D2. op pagina 75.
B5.7 Niet in de balans opgenomen rechten en plichten: Stichting Horizon at Work is onderdeel van de fiscale eenheid Stichting Horizon voor de omzetbelasting. Uit dien hoofde is de Stichting Horizon at Work hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden betreffende de omzetbelasting van de fiscale eenheid.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
64
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B6.1. RIJKSBIJDRAGE Rekening 2010 € € Rijksbijdrage OCW
Geoormerkte OCW subsidies Niet-geoormerkte OCW-subsidies
Rekening 2009 € €
28.150.096
9.724 35.875
Overige subsidies OCW
26.042.276
12.458 60.917 45.599
73.375
28.195.695
26.115.651
B6.2. OVERIGE OVERHEIDSBIJDRAGEN EN -SUBSIDIES Rekening 2010 € € Overige gemeentelijke bijdragen en subsidies
626.232
Rekening 2009 € €
752.415
Gemeentelijke bijdragen en subsidies
626.232
752.415
Overige overheidsbijdragen
875.170
1.140.333
1.501.402
1.892.748
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
65
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B6.3. BATEN WERKEN I.O.V DERDEN
Overige *
Rekening 2010 € € 93.615
Rekening 2009 € € 94.236
93.615
94.236
93.615
94.236
* Betreft de baten van de leerwerkbedrijven bij het Educatief Centrum.
B6.4. OVERIGE BATEN Rekening 2010 € € Overige *
372.022
Rekening 2009 € € 210.832
372.022
210.832
* Betreft o.a. een vrijval van ZW/WAZO gelden van vrijwillig verzekerde werknemers en ontvangen baten van derden inzake begeleiding rugzakleerlingen.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
66
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B6.5. PERSONEELSLASTEN Rekening 2010 € € Brutolonen en salarissen * Sociale lasten Pensioenpremies
18.539.997 3.873.132 2.259.180
Lonen en salarissen Dotaties personele voorzieningen Overig (** en ***)
Rekening 2009 € € 18.004.361 3.400.662 2.114.851
24.672.309 98.629 1.506.582
23.519.874 2.476 866.715
Overige personele lasten
1.605.211
869.191
Af: Uitkeringen****
1.053.178-
630.520-
25.224.342
23.758.545
* De formatie op 31-12-2009 is 446 fte. De formatie op 31-12-2010 bedraagt 437,4 fte. 2010 34.638
**Accountantshonoraria (niet controlediensten)
2009 26.108
*** Betreft het vervangingspersoneel die door het vervangingsfonds worden vergoed alsmede de reiskosten woon/werk van het personeel. **** Betreft de vergoedingen van het vervangingsfonds. Het Vervangingsfonds betaalt de kosten voor vervangers die scholen moeten inzetten bij ziekte of afwezigheid van personeel.
B6.6. AFSCHRIJVINGEN OP (IM)MATERIËLE VASTE ACTIVA Rekening 2010 € € Gebouwen Inventaris, apparatuur en automatisering Overige materiële vaste activa Leermiddelen PO Egalisatierekening Materiële vaste activa
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
213.971 462.233 7.824 81.738 377.799-
Rekening 2009 € € 204.562 485.359 5.674 69.191 401.088-
387.967
363.698
387.967
363.698
67
B6.7. HUISVESTING Rekening 2010 € € Huur Dotatie onderhoudsvoorziening Klein onderhoud en exploitatie
Rekening 2009 € €
310.390 17.554182.613
245.850 23.984179.120
Onderhoud
165.059
155.136
Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen Overige
197.313 411.266 6.191 70.144
239.626 425.275 10.139 68.380
1.160.363
1.144.406
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
68
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
B6.8. OVERIGE LASTEN Rekening 2010 € € Administratie- en beheerslasten Inventaris, apparatuur en leermiddelen Reis- en verblijfskosten Overige beheerslasten (* en **) Wervingskosten Representatiekosten Leermiddelen PO Overige
Rekening 2009 € €
274.355 36.373 186.512 940.852 27.462 8.205 805.166 210.823
Overige
294.354 18.569 160.401 940.403 48.224 7.032 790.255 196.118
2.179.020
2.142.433
2.489.748
2.455.356
2010 *Accountantshonoraria (onderzoek jaarrekening en andere controleopdrachten) ** Overige beheerslasten: Telefoonkosten Kantoormiddelen Huur kopieerapparaten Centraal Bureau Horizon Zorg Eindejaarsgeschenk Overig
2009
29.567
32.208
177.632 62.979 138.770 429.036 33.771 98.664
172.256 75.590 117.893 428.540 28.225 117.899
940.852
940.403
B6.9. FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Rekening 2010 € € Rentebaten Rentelasten
109.130 3.056-
123.709 2.231106.074
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
Rekening 2009 € €
121.478
69
Deloitte.
Controleverkiaring van de onafhankelijke accountant Aan de Raad van Toezicht van Stichting Horizon Postbus 37056 3005 LB ROTTERDAM Verkiaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2010 van Stichting Horizon onderdeel Onderwijs te Rotterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2010 en de staat van baten en lasten over 2010 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondsiagen voor financiële versiaggeving en andere toelichtingen. —
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, aismede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het bestuur is tenslotte verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van de relevante weten regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevoig van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artilcel 171, vierde lid van de Wet op het primair onderwij s respectievelijk artikel 157, vierde lid van de Wet op de expertisecentra. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het onderwijscontroleprotocol OCW/EL&I 2010. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de j aarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
C\31 12715070\1 11178
Deloitte. 7 lOjuni 2011 C\31 12715070\1 11178 Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn affiankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat dejaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevoig van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan aismede voor de naleving van de betreffende wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de inteme beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondsiagen voor financiële versiaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, aismede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Onderbouwing van het afkeurend oordeel Stichting Horizon heeft de tijdelijk overtollige middelen uitgezet op een spaarrekening bij een financiële instelling. Voor uitzettingen korter dan 3 maanden geldt de minimale rating-eis “A”. Deze financiële insteling voldoet met “A-” niet aan de minimale rating-eis zoals opgenomen in de Regeling Beleggen en Belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010. Hierdoor voldoen de in 2010 uitgezette middelen ad € 3.498.199 niet aan de eisen zoals opgenomen in de Regeling Beleggen en Belenen 2010. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Horizon onderdeel Onderwijs te Rotterdam per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met de Regeling j aarverslaggeving onderwijs. —
Afkeurend oordeel betreffende rechtmatigheid Wij zijn van oordeel, gelet op hetgeen is gemeld in de paragraaf “Onderbouwing van het afkeurend oordeel”, dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2010 niet in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen niet in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.3.1. Referentiekader van het onderwijscontroleprotocol OCW/EL&I 2010.
C\3112715070\111178
Deloitte. 8 lOjuni 2011 C\31 12715070\1 11178
Verkiaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artilcel 2:393 lid 5, onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met g BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Rotterdam, 10 juni 2011 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: drs. J.A. Waihout RA
C\31 12715070\1 11178
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
C2. (VOORSTEL) BESTEMMING VAN HET EXPLOITATIERESULTAAT 2010 Horizon Onderwijs
Exploitatieresultaat Mutaties in: Algemene reserve Bestemmingsreserve Saldo
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
2010 € 1.006.388 364.010642.378-
2009 € 712.940 255.825457.115-
73
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
D1. GEGEVENS Naam
Stichting Horizon Instituut voor Jeugdzorg en Onderwijs
Adres
Mozartlaan 150 Postbus 37056
Telefoonnummer Faxnummer
010-2854700 010-2854799
E-mailadres Internetsite
[email protected] www.horizon-jeugdzorg.nl
Bestuursnummer Naam contactpersoon voor het jaarverslag Telefoonnummer contactpersoon Faxnummer contactpersoon E-mailadres contactpersoon
62077 De heer A.J.G. Voormeeren 010-2854750 010-2854790
[email protected]
BRIN-nummers
00AW, 01AI, 01BS, 04AD en 05YX
RAAD VAN BESTUUR Directeur Algemene Zaken Directeur Zorg en Onderwijs
De heer A.J.G. Voormeeren De heer J.J. du Prie
RAAD VAN TOEZICHT Voorzitter Portefeuillehouder financiën Leden
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
3055 KM 3005 LB
Rotterdam Rotterdam
De heer G. de Jong De heer M. Arentsen / De heer R. Jacobson Mevr. S.B.M. Andriessen Mevr. L.M. Huizer De heer R.J.M. Kooren Mevr. M.E. Loorbach-van Driel
74
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
D2.: Model G. GEOORMERKTE DOELSUBSIDIES OCW Omschrijving
Jaar
Kenmerk
Bedrag van toewijzing
Ontvangen in 2010
Saldo 2010
EUR
EUR
EUR
Overlopende post lumpsum (i.v.m. betaalritme) Lumpsumvergoeding (5 maanden)
2010
1.448.722-
1.448.722-
LGF MBO 2010-2011 Gesloten Jeugd Inrichting Correctie LGF MBO oude jaren
2010 2010 2010
594.540 473.325 1.749.172
594.540 473.325 1.749.172 2.817.037
Omschrijving
Jaar
Kenmerk
Bedrag van toewijzing
Saldo 2009
Ontvangen in 2010
Lasten 2010
Investering 2010
Saldo 2010
EUR
EUR
EUR
EUR
EUR
EUR
Geoormerkt en aflopend op 31-12-2009 Cultuureducatie Parkschool Cultuureducatie Gelinkschool
2008 2008
4.425 4.218 8.643
2.699 1.238 3.937
-
-
-
2.699 1.238 3.937
210983-1 210944-1 211093-1 210872-1 210927-1
4.338 4.229 1.439 4.207 1.646 15.859
1.808 1.762 67 413 680 4.730
2.531 2.467 839 2.452 960 9.249
1.170 3.352 907 1.652 1.640 8.720
-
3.169 877 01.213 0 5.259
290451-1 289439-1 288964-1 288946-1 289143-1
4.720 4.393 1.308 4.851 1.646 16.917
-
1.967 1.830 545 2.021 686 7.049
610 395 1.005
-
1.967 1.830 652.021 291 6.044
10221687 11821683 BEK-10/97011
2.680 5.717 2.787 11.183
-
2.680 5.717 2.787 11.183
-
-
2.680 5.717 2.787 11.183
61.064 61.064
-
36.547 36.547
35.875 35.875
-
672 672
Geoormerkt en doorlopend tot 31-12-2011 Cultuureducatie Parkschool Cultuureducatie Gelinkschool Cultuureducatie Bergse Veld Cultuureducatie Scheuder College Cultuureducatie Mr. Schats
2009 2009 2009 2009 2009
Geoormerkt en doorlopend tot 31-12-2011 Cultuureducatie Parkschool Cultuureducatie Gelinkschool Cultuureducatie Bergse Veld Cultuureducatie Scheuder College Cultuureducatie Mr. Schats
2010 2010 2010 2010 2010
Geoormerkt en doorlopend tot 31-12-2011 Verlofsubsidie 2010 Verlofsubsidie 2010 Verlofsubsidie 2010
Niet-geoormerkt Regeling facilitering versterking bestuur en management in het primair onderwijs 2009-2010
2010
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
75
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
D3.1. SPECIFICATIE ALGEMENE RESERVE
De Parkschool De Gelinckschool Het Bergse Veld Schreudercollege Instituut Mr. Schats
Saldo 1-1-2010 € 698.830 271.488 551.517 246.480 291.294
TOTAAL ALGEMENE RESERVE
2.059.609
Resultaat € 49.437 62.925 34.825 136.037 80.786 364.010
Overige mutaties € -
Saldo 31-12-2010 € 748.267 334.413 586.342 382.517 372.080 2.423.619
De algemene reserve betreft de voordelige en nadelige verschillen tussen de baten en de lasten (het exploitatieresultaat) van dit boekjaar en voorgaande jaren.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
76
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
D3.2. SPECIFICATIE BESTEMMINGSRESERVE
Reserve onderwijsleerpakket De Parkschool De Gelinckschool Het Bergse Veld Schreudercollege Instituut Mr. Schats TOTAAL RESERVE ONDERWIJSLEERPAKKET
Saldo 1-1-2010 € 241.950 179.892 131.807 208.154 185.862 947.665
Resultaat € 2.82215.1481.848 7.1044.12027.346-
Overige mutaties €
-
Saldo 31-12-2010 € 239.128 164.744 133.655 201.050 181.742 920.319
De bestemmingsreserve Onderwijsleerpakket dient ter egalisatie van de kosten voor aanschaf leermiddelen.
Reserve automatisering De Parkschool De Gelinckschool Het Bergse Veld Schreudercollege Instituut Mr. Schats TOTAAL RESERVE AUTOMATISERING
Saldo 1-1-2010 € 41.300 40.000 14.000 38.700 16.000 150.000
Resultaat € 8.7088.4352.9518.1613.37531.630-
Overige mutaties €
-
Saldo 31-12-2010 € 32.592 31.565 11.049 30.539 12.625 118.370
De bestemmingsreserve Automatisering is gereserveerd voor het upgraden van de hard- en software omgeving van de scholen.
Reserve Bapo De Parkschool De Gelinckschool Het Bergse Veld Schreudercollege Instituut Mr. Schats Ambulante Dienst TOTAAL RESERVE BAPO
Saldo 1-1-2010 € 267.900 92.149 32.714 173.199 8.013 259.736
Resultaat
833.711
201.354
€ 4.764 35.469 5.237 94.138 2.819 58.927
Overige mutaties €
-
Saldo 31-12-2010 € 272.664 127.618 37.951 267.337 10.832 318.663 1.035.065
De bestemmingsreserve Bapo is gereserveerd voor het opvangen van de opname van Bapo-verlof door het personeel. De bestemmingsreserve Bapo is het gevolg van een stelselwijziging. Zie de toelichting op pagina 57.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
77
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
D3.2. SPECIFICATIE BESTEMMINGSRESERVE
Reserve Passend Onderwijs Horizon TOTAAL RESERVE PASSEND ONDERWIJS
Saldo 1-1-2010 €
-
Resultaat € 500.000 500.000
Overige mutaties €
-
Saldo 31-12-2010 € 500.000 500.000
De bestemmingsreserve Passend Onderwijs is gereserveerd voor de organisatorische en personele gevolgen van het invoeren van het passend onderwijs.
Reserve onderwijsleerpakket Reserve automatisering Reserve Bapo Reserve Passend Onderwijs TOTAAL BESTEMMINGSRESERVE
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
947.665 150.000 833.711 1.931.376
27.34631.630201.354 500.000
-
920.319 118.370 1.035.065 500.000
642.378
-
2.573.754
78
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
D3.3. SPECIFICATIE VOORZIENINGEN PERSONEELSVOORZIENINGEN
Voorziening Spaarverlof De Parkschool Schreudercollege Ambulante Dienst
Voorziening Jubileumuitkeringen De Parkschool De Gelinckschool Het Bergse Veld Schreudercollege Instituut Mr. Schats
Saldo 01-01-2010 € 23.747 2.803 24.315 50.865
Dotaties
Saldo 01-01-2010 € 44.725 48.637 13.659 34.542 20.830 162.393
Dotaties
Saldo 01-01-2010 € 524.348 211.759 150.634 43.609 89.505 1.019.855
Dotaties
€
5.029 5.029
€ 34.349 43.925 71.809 150.083
Onttrekkingen € 23.747 2.803 26.550 Onttrekkingen € 29.915 1.278 4.008 1.992 37.193
Saldo 31-12-2010 € 29.344 29.344 Saldo 31-12-2010 € 14.810 81.708 53.576 32.550 92.639 275.283
OVERIGE VOORZIENINGEN
Voorziening Onderhoud De Parkschool De Gelinckschool Het Bergse Veld Schreudercollege Instituut Mr. Schats
Onttrekkingen
€ 10.34117.41910.206 17.554-
€ 5.887 22.940 44.015 72.842
Saldo 31-12-2010 € 508.120 171.400 116.825 43.609 89.505 929.459
PERSONEELSVOORZIENINGEN OVERIGE VOORZIENINGEN
213.258 1.019.855
155.112 17.554-
63.743 72.842
304.627 929.459
TOTAAL VOORZIENINGEN
1.233.113
137.558
136.585
1.234.086
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
79
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
D4. MODEL H: BEZOLDIGING VAN BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS Duur arbeidsovereenkomst / werkzaamheden
Ingangsdatum dienstverband
Taakomvang
Fte
Dienstbetrekking (D) of op Interimbasis (I) D of I
Periodiek betaalde beloningen
Bonusbetalingen / gratificaties
2010 EUR
2010 EUR
Ontvangen pensioenbijdragen/ beloningen betaalbaar op termijn 2010 EUR
Uitkeringen wegens beëindiging v/h dienstverband 2010 EUR
Bestuurders J.J. du Prie
Onbepaalde tijd
01-01-1997
21,33%
D
59.275 29.638
-
8.075 4.038
NVT
-
A.J.G. Voormeeren
Onbepaalde tijd
01-01-1987
21,33%
D
29.638
-
4.038
NVT
Toezichthouders Geen
De Stichting Horizon heeft voorzieningen voor Jeugdzorg en Speciaal Onderwijs. De bezoldiging van de Raad van Bestuur vindt plaats bij de voorzieningen voor Jeugdzorg, waarbij op basis van hun begrote inzet een deel van hun bezoldiging wordt doorberekend aan de voorzieningen voor Speciaal Onderwijs.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
80
Stichting HORIZON, ONDERWIJS
D5. VERMELDING OP BASIS VAN DE WET OPENBAARMAKING UIT PUBLIEKE MIDDELEN GEFINANCIERDE TOPINKOMENS (WOPT) Functie
Duur dienstverband in verslagjaar
In dienst vanaf
In dienst tot
Belastbaar loon
2010
2009
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn 2010
2009 -
Uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband 2010
-
2009 -
Totaal
2010 -
2009 -
-
In 2010 hebben zich geen gevallen voorgedaan die in aanmerking komen voor vermelding op basis van de WOPT.
Jaarrekening Horizon Onderwijs 2010
81