Jaarplan 2014 Behorende bij beleidsplan Museum Gouda 2011 – 2015 ‘Tussen hemel en aarde’
INHOUDSOPGAVE Voorwoord
3
I
Analyse
4
II
Focus
5
III
Visie
6
IV
Stadsmuseum
8
V
Inrichting
9
VI
Expositiebeleid
13
VII
Collectiebeleid
14
VIII
Educatiebeleid
15
IX
Promotie
17
X
Gastvrijheid
19
XI
Bezuinigingen
20
XII
Vergroting inkomsten
21
XIII
Begroting 2014
22
XIV
Organisatie
23
XV
Samenwerking
24
Bijlage 1: grote projecten 2014
25
Bijlage 2: planning projecten/tentoonstellingen 2014
26
2
VOORWOORD
19 december 2013
Langs vijf lijnen zullen we ook weer in 2014 onze waarde voor stad en regio bewijzen. Collectiewaarde Museum Gouda beheert de historische en kunstcollectie van de stad Gouda. In 2014 zullen we de collectiewaarde zichtbaarder maken door: duizenden voorwerpen uit de depots te halen en zichtbaar voor het publiek in de Schatkamer op te slaan. de Arntzeniuscollectie met een bestandscatalogus digitaal te ontsluiten. Verbindende waarde Museum Gouda biedt een platform voor verleden, heden en toekomst. Voor tachtig (!) vrijwilligers is Museum Gouda een betekenisvolle plek. Met vijfhonderd Vrienden van Museum Gouda en veertig Gildeleden onderhoudt Museum Gouda een actief netwerk. Educatieve waarde Klaasje is een begrip geworden in de culturele vorming van schoolkinderen in Gouda. Ook in 2014 zal Museum Gouda veel schoolklassen ontvangen. De publieksteksten in de Gasthuiskapel gaan we in 2014 begrijpelijker en wervender maken. In het project Rembrandt in Zwart-Wit introduceren we de tablet als educatief instrument. Belevingswaarde Met koren, concerten en poëzie verrijkt Museum Gouda de waarde van museumbezoek. Het gebouwencomplex is van zichzelf al sfeervol. De museumtuin, de rode loper, de Schatkamer, het Ruim, de Kapel, de Catharinazaal; het is een rijk geheel. In de nieuwe brochure ‘Van gasthuis tot gastvrij museum’ wordt de geschiedenis van het pand belicht. Economische waarde Museum Gouda draagt bij aan de aantrekkingskracht van de stad en de lokale economie. Museumbezoekers van buiten de stad geven jaarlijks € 400.000 uit in de stad aan funshoppen en horeca. In de tentoonstelling rond Fantin-Latour werkt Museum Gouda nauw samen met cityhotel Best Western, Goudse bloemisten, Cosmo hairstyling en Punselie. Voor u ligt ons jaarplan 2014. Met een kleine groep professionals en een grote groep vrijwilligers zullen we onze uiterste best doen alle voornemens te realiseren. Gerard de Kleijn, directeur/bestuurder
3
I
ANALYSE
In totaal telden we in 2010 18 zwakke en 15 sterke punten voor Museum Gouda. Mystery Guests brachten daarna nog enkele minder sterke punten aan het licht. De afgelopen drie jaar hebben we de zwakke punten één voor één weggewerkt: de entree aan de Oosthaven is geopend, zodat de toegankelijkheid nu veel beter is. de museumwinkel is verplaatst en uitnodigend vorm gegeven. het restauratieproject van de Altaarstukken is afgerond. er is een permanente wisselpresentatie van cartons; het geheim van Gouda. het stadsmuseum is opgewaardeerd met een stadsmaquette van de stad in 1562. er is een open depot voor plateel ingericht, nabij de Catharinazaal. er is een Schatkamer gebouwd, een open depot voor de stadscollectie. de galerijzalen zijn bestemd voor de permanente expositie ‘Van Daubigny tot Weissenbruch’. de goodwill van het museum in de regio is vergroot. de inkomsten van het museum (afgezien van subsidie) zijn toegenomen. Er resteren in de periode van het Meerjarenplan (2011- 2015) nog 2 zwakke punten om aan te pakken: 1. Entree Achter de kerk kan veel uitnodigender. 2. Teksten bij objecten kunnen leesbaarder en moeten ook in het Engels. Om de middelen hiertoe te verkrijgen, doet Museum Gouda een beroep op de BankGiro Loterij. De sterke punten van Museum Gouda blijven ijzersterk: 1. Locatie, atmosfeer 2. Nabijheid Sint-Janskerk, Goudse Glazen en cartons 3. Museumcafé en terras 4. Synergie in Museumkwartier.
4
II
FOCUS
Missie Museum Gouda brengt de geschiedenis van de stad tot leven voor een zo divers mogelijk publiek en op gastvrije wijze. Motto Museum tussen hemel en aarde Focus Museum Gouda richt de focus op: geschiedenis van Gouda/kunstenaars uit de regio; religieuze kunst; plateel collectie Arntzenius. Kernwaarden Onze kernwaarden zijn: gastvrij, hoffelijk, uitnodigend; duidend, verhalend, levendig; bindend, betrokken, gemeenschappelijk. Presentaties Museum Gouda presenteert: de geschiedenis van Gouda (Beeldenstorm, Erasmus, Coornhert, plateel) in relatie tot actualiteit (vrijheid van meningsuiting) Gouds plateel in relatie tot keramische kunst; de religieuze kunst in relatie tot 21e eeuw (spiritualiteit); collectie Arntzenius in relatie tot andere, vergelijkbare particuliere verzamelingen. Onze bijdrage Museum Gouda wil ook buiten de museummuren een bijdrage leveren aan de stedelijke samenleving en wel aan: ontwikkeling van het museumkwartier in samenwerking met de omliggende galeries en de Goudse glazen. economie en toerisme van de Goudse binnenstad, citymarketing;
5
III VISIE Museum Gouda onderscheidt drie dominante trends: 1. Individualisering 2. Globalisering 3. Secularisering Als reactie op deze trend is er tegelijkertijd sprake van een sterke onderstroom, die juist andere behoeftes stimuleert: 1. Behoefte aan gemeenschappelijkheid 2. Behoefte aan regionale identiteit 3. Behoefte aan spiritualiteit Museum Gouda speelt in op die onderstroom. Museaal operationaliseert Museum Gouda deze visie als volgt: 1. Gemeenschappelijkheid. De kernwaarden van Museum Gouda zijn in dit opzicht: ‘bindend, betrokken, gemeenschappelijk’. Museum Gouda stelt niet het ‘object’ als zodanig centraal, maar provoceert tot een driehoeksverhouding: subject : object : subject. Wanneer twee bezoekers samen een object bespreken, ontstaat er museale meerwaarde. Daarom richt Museum Gouda presentaties zo in, dat ze ideaal zijn voor een opa/kleinzoon bezoek of vriendin/vriendin bezoek. Museum Gouda is een verhalend museum. Museum Gouda pretendeert de ontmoetingsplek voor liefhebbers van geschiedenis en kunst in de regio te zijn. Daarom zijn er ook zo veel concerten, feestelijke bijeenkomsten en evenementen. 2. Regionale identiteit. De focus van Museum Gouda is gericht op stad en regio. Collectiebeleid en expositiebeleid zijn gericht op de eigen regio. Gouda wordt geprofileerd als Hollandse polderstad. Daarom worden de Goudse kleipijpen getoond. Daarom wordt het Gouds Plateel uitgestald. Daarom krijgen de Schuttersstukken zoveel ruimte. Daarom is de stadsmaquette 1562 geproduceerd (en via crowdfunding gefinancierd, met een beroep op gemeenschappelijkheid). Daarom wordt het werk van Weissenbruch aangekocht. Daarom zijn er broodjes met Goudse kaas in het museumcafé en Punseliekoekjes bij de koffie. 3. Spiritualiteit Museum Gouda typeert zichzelf als museum ‘tussen hemel en aarde’. Enigszins tegen de dominante hoofdstroom in legt Museum Gouda het accent op schoonheid, spiritualiteit, zingeving, moraliteit. De collectie van Museum Gouda en de locatie zijn zeer geschikt voor deze accentuering. De eeuwenoude altaarstukken en de uitgestalde cartons in de Gasthuiskapel dragen die spiritualiteit uit. Museum Gouda werkt graag samen met kerken en moskeeën in de stad. De tentoonstelling ‘Schetsen van Schoonheid' was een fantastische uitdrukking van dit accent.
6
En ook de tentoonstelling ’Dromen op doek’ is een ontdekking van de schoonheid in het werk van Fantin-Latour. Daarom verzamelde Paul Arntzenius dit soort werk, omdat het in de schilderkunst om het wezen achter de verschijningsvorm gaat, de vibratie. Kunst als troost. Bezoekers mogen in Museum Gouda verwachten: Rondleiders die een goed verhaal kunnen vertellen Gastvrijheid, hoffelijkheid Hedendaagse kunstenaars uit de regio Gouda Schoonheid van topkwaliteit, cartons van Crabeth, schilderijen van Fantin-Latour, etsen van Rembrandt Bijzondere fragmenten uit de geschiedenis van de stad Culturele programma’s met dominees, stadsdichters, schrijvers, muzikanten
7
IV
STADSMUSEUM
Museum Gouda voelt zich nauw verbonden met de stad en regio. Het museum is een actieve speler in een stedelijk netwerk. Het museum zoekt aansluiting bij alle grote evenementen in de stad. Wat dit betreft is Museum Gouda echt een stadsmuseum, geworteld in de traditie en verbonden met vele participanten. a. Traditie Museum Gouda staat in een traditie sinds 1874. Toonaangevende directeuren hebben in het verleden gezicht gegeven aan het museum. Museum Gouda respecteert de eigen geschiedenis. Directeur Jan Schouten haalde in de vorige eeuw de Arntzeniuscollectie binnen; nu een van de drie kerncollecties. Josine de Bruyn Kops nam het initiatief tot het restauratieprogramma van de altaarstukken. Dit restauratieprogramma is in 2013 afgerond met de restauratie van het triptiek van Michiel Claesz. b. Kunstenaars Kunstenaars uit de regio Gouda, onder andere verenigd in de Firma Van Drie, dragen en vullen het museum met hun initiatieven. Aan de wand van de Schatkamer is werk van vele Goudse kunstenaars te zien. c. Gilde, partners en Vrienden Het Goudse bedrijfsleven (verenigd in het Gouda Catharina Gilde) en Goudse cultuurminnaars (Vereniging Goudse Museumvrienden) zijn de dragers van het museum uit de gemeenschap en voelen zich mede verantwoordelijk voor het wel en wee. Partners adopteren een museumzaal om extra activiteiten mogelijk te maken. d. Sint-Janskerk De Sint-Janskerk en Museum Gouda zijn meer dan buren. Schetsen van Schoonheid was een gezamenlijke onderneming. Steeds twee cartonstroken uit de kluis in de kerk worden afwisselend getoond in de Gasthuiskapel. In 2014 start een nieuw gezamenlijk educatief project: ‘Kunst in en uit de kerk’. e. Historische verenigingen Gouda wemelt van de historisch geïnteresseerden, Goudologen. Museum Gouda is ook ´hun´ museum. Het museum moet het hebben van de verhalen van de stad en werkt daarom nauw samen met het Historisch Platform. f. Regio Museum Gouda wil een rol van betekenis spelen, niet alleen in de stad maar in de gehele regio. Ook voor de inwoners van Waddinxveen, Reeuwijk, Haastrecht en alle overige gemeentes in de regio is Museum Gouda een interessante bestemming.
8
V
INRICHTING
De concentratie op Gouda, de religieuze kunst, het plateel en de Arntzenius collectie heeft ook ruimtelijke consequenties. Het museum wordt in zones ingedeeld, zodat er meer lijn en concentratie ontstaat. Om de organisatie te ontlasten, wordt het aantal m2 voor wisselexposities beperkt. De m2 voor vaste collecties wordt uitgebreid. Zone 1: Gouda Het historische stadsmuseum komt in de zalen 1 (Grachtzaal), 2 (Gasthuiszaal) en 8 (Het Ruim). In 2011 hebben we in Het Ruim de schuttersstukken herplaatst, toonaangevende mannen uit de 17e eeuw in Gouda. In 2012 hebben we een enorme maquette geplaatst van Gouda in de 16e eeuw. De identiteit van deze Hollandse stad, omgeven door rivieren en veenland, springt eruit. De maquette heeft gezelschap van beroemde zonen van Gouda uit de 16e eeuw: Erasmus; gebroeders Crabeth; Gerard Leeu; Coornhert. Tussen de Grachtzaal en de Gasthuiszaal is de digitale atlas van Gouda en omgeving geprojecteerd. Hier ziet de bezoeker Gouda groeien in de loop der eeuwen. In de Gasthuiszaal is in 2013 het open depot van Gouda gebouwd onder de titel: Schatkamer. De Schatkamer wordt in 2014 langzaamaan gevuld met voorwerpen uit de afgekeurde depots. Ook de Goudse pijpen krijgen hier een plek. Zone 2: Religieuze kunst De ingang van de Oosthaven is in 2011 opnieuw opengesteld, zodat de bezoeker aan deze zijde direct oog in oog staat met deze spirituele plek. Elk kwartaal worden hier ook twee cartons geëxposeerd: het geheim van Gouda. De Gasthuiskapel en Regentenkamer blijven bestemd voor religieuze kunst. De historische context wordt verhelderd. Centraal thema is de Beeldenstorm: de kunst die de Beeldenstorm heeft overleefd. Zone 3: Plateel De bovenverdieping van het museum richt zich op de 19e en 20e eeuw. In zaal 18 blijft het Gouds plateel tentoongesteld. De historische context, de sociaal economische betekenis, wordt verhelderd. In 2013 hebben we in de zalen 19 en 20 een open depot voor plateel ingericht: een verrijking voor het publiek. Zone 4: Arntzeniuscollectie De Arntzeniuscollectie wordt opgehangen in de kabinetten van zaal 16 en 17. Hier worden exposities samengesteld rond de Haagse School en Barbizon. Zone 5: Het Catharina Gasthuis Verspreid over het gebouw blijven de elementen van Het Catharina Gasthuis: apotheek; dolcel en martelwerktuigen; chirurgijnskamer.
9
De geschiedenis van het Catharina Gasthuis is na te lezen in de brochure: ‘Van gasthuis tot gastvrij museum’ Zone 6: Wisselexposities Per seizoen produceert Museum Gouda een wisselexpositie. Deze vinden plaats in de Toonzalen 4, 5, 6 en 7. Rabobank Gouwestreek is de partner van de Toonzalen. Voor kleinere exposities zijn de kamers 10 en 14 beschikbaar, zodat we snel kunnen inspelen op de actualiteit. Planning Het inrichtingsplan is grotendeels uitgevoerd. Voor 2014 resteren nog de volgende voornemens: uitruimen van extern depot Nieuw-Vennep toonzalen ‘expositieproof’ maken, dus zodanig aangepast dat ze functioneel zijn voor wisselende exposities Schatkamer afronden qua inrichting
10
Gouda
Entree Museumcafé (souterrain)
Gouda
1.
Grachtzaal
2.
Schatkamer
3.
Apotheek
4.
Toonzaal 4
5.
Toonzaal 5
6.
Toonzaal 6
7.
Toonzaal 7
8.
Het Ruim
9.
Kinderlokaal
10.
Regentessenkamer
11.
Regentenkamer
12.
Gasthuiskapel
13.
Kelder/martelwerktuigen
Toiletten
Entree Oosthavenzijde
Eerste verdieping
11
20 19
14.
Projectkamer
15.
Chirurgijnskamer
16.
Kleine Galerij
17.
Grote Galerij
18.
Catharinazaal
19.
Open depot plateel
20.
Open depot plateel
16
Tweede verdieping
12
VI
EXPOSITIEBELEID
In 2014 zijn in Museum Gouda drie grote exposities te zien: Fantin-Latour (start in oktober 2013) Rembrandt in Zwart-Wit (start in juli 2014) NOCTURNE (start in oktober 2014) Grote exposities worden gehouden in de Toonzalen en ‘staan’ doorgaans vier maanden. Deze exposities worden lang van tevoren voorbereid. Zo weten we nu al dat er 2015 wederom een SALON zal plaatsvinden en dat in 2016 het project Erasmus wordt uitgevoerd. Kleinere tentoonstellingen worden geprogrammeerd in projectzaal 14, soms aangevuld met de Regentessenkamer. Voor 2014 staan op de rol: Sees Vlag Juane Xue Edith Cammenga Met dit programma zal 2014 een zeer aantrekkelijk jaar worden om Museum Gouda te bezoeken. We verwachten voor Fantin-Latour veel belangstelling uit de hoek van traditionele museumbezoekers (museumkaarthouders die ook naar Singer Laren en het Rijksmuseum gaan). Voor Rembrandt in Zwart-Wit verwachten we veel belangstelling uit de regio en van de kant van buitenlandse toeristen. Qua bezoekersaantallen tekenen we voor een topjaar. Inhoudelijk is er steeds een verband tussen de gekozen focus, de kerncollecties, het expositiebeleid en het collectiebeleid. Met de tentoonstelling Fantin-Latour profileren we onze Arntzeniuscollectie. Met Rembrandt in Zwart-Wit leggen we het accent op Bijbelse taferelen en religieuze kunst. En we geven NOCTURNE een grote kans mede omdat de deelnemende kunstenaars uit de regio Gouda komen. Ook de roots van Sees Vlag liggen in Gouda. Juane Xue, afkomstig uit Bejing, schildert Goudse straatgezichten. De Goudse kunstenaar Edith Cammenga, in 2013 nog ‘te gast in de kapel’, komt in 2014 met een nieuwe reeks schilderijen in zaal 10/14.
13
VII
COLLECTIEBELEID
Ontzamelen Museum Gouda is actief in het ontzamelen. Aanleiding is het nijpend ruimtetekort. Leidraad is de gekozen focus. In 2012 is de speelgoedcollectie van Museum Gouda grotendeels overgebracht naar het Speelgoed Museum in Deventer. De miniatuur kermis is overgebracht naar de Markiezenhof in Bergen op Zoom. In 2013 is een deel van de collectie hedendaagse kunst via de website www.museumgoudabiedtaan.nl en de herplaatsingsdatabase eerst aangeboden aan andere musea en bij gebrek aan belangstelling vervolgens verkocht. De belangstelling van musea om collectie onderdelen te ruilen, viel tegen. In 2014 zullen we een groot gedeelte van onze collectie meubilair aanbieden. Aangezien de huur van een extern depot niet langer wordt gesubsidieerd door de gemeente, zullen we een groot gedeelte van de voorraad in de aanbieding doen. Onze inschatting is dat de museale belangstelling voor dit meubilair nihil zal zijn. Na aftrek van kosten zal de financiële opbrengst van de ontzameling voor 100% worden besteed aan (instandhouding en uitbreiding van) de collectie. Overigens gaat het ons om de ruimtewinst, niet om de cash. Als gevolg van de diverse ontzamelacties neemt de collectie van Museum Gouda voor het eerst in 140 jaar in omvang af. Alles wat waardevol is en in relatie staat tot de gekozen focus, wordt in 2014 opgeslagen in de Schatkamer of andere interne depots. Na 2014 beschikt Museum Gouda niet meer over een extern depot. Schatkamer Op 16 september 2013 is de Schatkamer opgeleverd. Het is een grote, eenmalige investering geweest om fors structureel te kunnen bezuinigen op de huur van een extern depot. De Schatkamer is niet alleen een functioneel depot. Het is ook een stoere installatie, open voor het publiek, met een massa aan voorwerpen, een doorgang naar de traditionele Apotheek die intact gebleven is, een intieme filmzaal, een wand met heel veel schilderijen, spiegels, klokken die jarenlang in een depot onzichtbaar waren, een pronkstukkenroute om met grote stappen door de geschiedenis van Gouda te gaan en vitrines vol met Goudse pijpen ter herinnering aan de rijke pijpenindustrie. De bouw is als pakket opgezet, dubbel grondgebruik, geheel los van muren, plafond en vloer. Het transport van duizenden voorwerpen uit het depot in Nieuw-Vennep en vanuit afgekeurde, interne depots kan nog heel 2014 in beslag nemen. Zorgvuldigheid en een goede administratieve afwikkeling vergen veel tijd. Om de collectiebeheerder te ontlasten, trekken we tijdelijk een extra kracht aan. Bestandscatalogus Een jarenlange wens gaat in 2014 in vervulling. De bestandscatalogus van de Arntzeniuscollectie wordt samengesteld. De conservator wordt hiertoe tijdelijk geheel vrijgemaakt en vervangen door een tijdelijke, externe kracht, een interim conservator.
14
VIII EDUCATIEBELEID Museum Gouda is actief in educatie; het is een van de speerpunten van het museum. Ons motto voor educatie is: onverschilligheid omzetten in betrokkenheid onwetendheid omzetten in nieuwsgierigheid Kunst prikkelt de fantasie, de verbeeldingskracht Gezinnen Museum Gouda wil ouders en grootouders in staat stellen om het museumbezoek zo spannend en leerzaam mogelijk te maken. Kinderen (vanaf 4 jaar) kunnen om die reden met een koffertje op pad. In dat koffertje zit een opdrachtenboekje en diverse objecten om op een actieve manier het museum te bekijken. Daarnaast zijn er in diverse museumzalen doe-dingen voor kinderen: zij kunnen bijvoorbeeld een vaas mooi versieren of hun eigen tentoonstelling vormgeven. We gaan vanaf 1 april 2014 toegang heffen voor kinderen ouder dan 4 jaar: € 2. Zo bekostigen we ons nieuwe aanbod voor kinderen. Onze bestaande attracties voor kinderen blijven intact: martelwerktuigen in de kelder minimuseum in het Ruim: maak je eigen tentoonstelling doe-het-zelf in Lokaal 9 puzzels in de Gasthuiskapel kleurvaas in de Catharinazaal Hiernaast is er ook een tijdelijk aanbod van activiteiten in het museum: met Lego bouwen in laatste week van de zomervakantie de museumjeugduniversiteit: kinderen tussen 8 en 12 jaar volgen colleges bij echte professoren Onderwijs Museum Gouda intensiveert in 2014 vooral de contacten met het Basisonderwijs in Gouda en omstreken. Het blijft de doelstelling dat kinderen minimaal een keer tijdens de basisschoolperiode het museum bezoeken. Gouda telt 34 basisscholen. Museum Gouda ontvangt jaarlijks ca. 18 scholen. Met 7 scholen is zelden contact. In 2014 zullen we uitzoeken wat de belemmeringen zijn voor bepaalde basisscholen om met de klas naar Museum Gouda te komen. Door bezuinigingen op de Brede School dreigt de participatie van leerlingen terug te lopen. Museum Gouda zal in 2014 proberen het aantal bezoeken van leerlingen van basisscholen uit 2013 te evenaren: 1500 leerlingen. We zullen in 2014 het educatief aanbod meer toesnijden op enerzijds de doorgaande leerlijn, anderzijds op de collectie van Museum Gouda. Daarom ontwikkelen we enkele nieuwe of vernieuwde lespakketten, nadat we de behoefte gepeild hebben bij basisscholen. De overgang van katholiek naar protestants in Gouda (gekoppeld aan collectie in de Kapel) De kunst van het verzamelen (gekoppeld aan collectie in Schatkamer) ’Schat zoeken’ voor de midden- en bovenbouw van het basisonderwijs over de hoogtepunten uit de collectie (als vervanging voor de Dierensafari) 15
Voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs wordt een project over historische kleding aangeboden. Leerlingen gaan aan de hand van een hedendaagse foto op zoek naar een kunstwerk waarop een vergelijkbare situatie uit het verleden wordt verbeeld. Bij het juiste kunstwerk aangekomen, trekken zij de kleding aan van de personages op het schilderij en nemen ze de juiste pose aan. Dit project is bedoeld voor alle schooltypen, maar is vermoedelijk het meest aantrekkelijk voor vmbo-klassen (60% van alle leerlingen). Publieksbegeleiding De wegwijzers, zoals gebruikt bij de tentoonstelling van Fantin-Latour, worden gehandhaafd. De muziekbank in Toonzaal 7 is een aanwinst, die ook bruikbaar is voor gesproken toelichtingen. Prioriteit heeft in 2014: doorgaan met informatie tweetalig aan te bieden teksten in Gasthuiskapel toegankelijker en sprankelender maken productie van een film met achtergrondinformatie over de martelwerktuigen en de dolcel. realiseren van een ‘kliederkelder’ naast zaal 9, waar regelmatig workshops verzorgd zullen worden, maar waar individuele kinderen ook zelf kunnen knutselen en kleuren.
16
IX
PROMOTIE
Museum Gouda wil bekend staan als: Stadsmuseum (icoon: stadsmaquette) tussen hemel en aarde (icoon: gevallen engel) religieuze kunst,16e eeuw (icoon: Jozef) Haagse school,19e eeuw (icoon: Weissenbruch) Gouds plateel, 20e eeuw (icoon: Colenbrander) topkwaliteit tentoonstellingen (icoon: Charlotte) gastvrij (icoon: beeld met hoge hoed) kinderen (icoon: Klaasje) sfeer (icoon: museumtuin) In het Beleidsplan 2011-2015 hebben we ons voorgenomen meer focus aan te brengen in collectie, presentatie en tentoonstellingen. Dat is inmiddels gelukt. Het speelgoed en de kunstnijverheid en de hedendaagse kunst zijn naar de achtergrond gedrongen; tenzij deze in directe relatie met Gouda en regio staan. De religieuze kunst, de Haagse school en het Gouds plateel zijn in de schijnwerpers gezet. Hiermee is het profiel en onderscheidend vermogen van Museum Gouda sterk vergroot. Bovendien is een zonering aangebracht in de inrichting, zodat de Stadscollectie (Schatkamer, Groeikaart, Stadsmaquette) nu bijeen is, evenals het Plateel (Catharinazaal en Open Depot), de Religieuze kunst (Kapel en Regentenkamer) en de 19e eeuwse schilderijen van Franse en Haagse School (Galerijzalen). Deze focus is een goede basis voor promotie en keuze van doelgroepen. De belangrijkste doelgroepen in 2014 zijn: kunstliefhebbers voor Fantin-Latour toeristen voor Rembrandt in Zwart-Wit bewoners regio en Den Haag voor Sees Vlag liefhebbers hedendaagse kunst voor NOCTURNE Afhankelijk van de doelgroep, wordt de keuze van media gemaakt. Draagvlak Een stevig draagvlak in stad en regio is voor Museum Gouda onontbeerlijk. Gemeenteraad: eenmaal per jaar nodigt de directeur van Museum Gouda de gemeenteraad uit voor een bijzondere culturele bijeenkomst. Vrienden: eenmaal per jaar nodigt de directeur van Museum Gouda alle (500) Vrienden uit voor een speciale ontvangst, gekoppeld aan een tentoonstelling. Gilde: eenmaal per jaar nodigt de directeur van Museum Gouda alle (40) Gildeleden uit voor een bijzondere culturele happening, zodat ook het bedrijfsleven goed aangesloten blijft. Partners: eenmaal per jaar nodigt de directeur van Museum Gouda de (8) zaalpartners uit voor een gezamenlijke bijeenkomst.
17
Evenementen Als stadsmuseum vibreert Museum Gouda mee met belangrijke evenementen in de stad. In 2014 zijn dat: Museumweekend, 5 en 6 april 2014 Keramiekdagen, 29 en 30 mei 2014 Havendagen, 21 en 22 juni 2014 Open Monumentendag, Gastvrij Gouda, 13 en 14 september 2014 Zotte zaterdag, 18 oktober 2014 Kaarsjesavond, 12 december 2014 Resultaat Resultaat van het promotiebeleid moet zijn, dat Museum Gouda jaarlijks meer (betalende) bezoekers trekt. De lat ligt voor 2014 op 35.000 bezoekers. Museum Gouda bekend staat als een gastvrij museum. We willen rapportcijfer 8 halen. Gastheren en -vrouwen, het museumcafé, de uitvoering van het evenementenprogramma zijn hierin heel belangrijk. de naamsbekendheid van Museum Gouda toeneemt, als museum waar elk seizoen iets interessants te beleven valt. In 2014 is dat: winter Dromen op doek, met Henri Fantin-Latour voorjaar Sees Vlag, graficus zomer Rembrandt in Zwart-Wit herfst De donkere kant van de schoonheid, met NOCTURNE Producten In 2014 zal worden verzorgd: nieuwe museumfolder, ook in het Engels brochure verhaal op zaal (auteurs: Goudse dominees) brochure Schatkamer (auteur: Maurice Wery) brochure collectie Plateel (Wil Salari) digitale toelichting op stadsmaquette op zaal film over het museale aanbod op de bovenverdieping (voor bezoekers waarvoor de bovenverdieping niet toegankelijk is) introductiefilm in samenwerking met de St-Janskerk serie ‘met Gerard de Kleijn naar kunst kijken’ door Gouwestad TV Panel In 2014 onderzoeken we de haalbaarheid van het vormen van een panel, zodat we constant feedback kunnen krijgen op tentoonstellingen, evenementen, rondleidingen, website, folders, brochures, activiteiten.
18
X
GASTVRIJHEID
Museum Gouda heeft twee jaar lang extra aandacht gegeven aan ‘gastvrijheid’. Museum Gouda wil bekend staan als een zeer gastvrij museum, vriendelijk, attent. Ook in de zomer van 2013 hebben mystery guests het museum bezocht. In de zomer van 2012 scoorde het museum naar de mening van onze geheimgasten een 7. In de zomer van 2013 oordeelden dezelfde geheimgasten dat Museum Gouda een 8 verdient voor de getoonde gastvrijheid. In 2014 willen we de ‘8’ in gastvrijheid vasthouden. Verbeteringen We hebben diverse verbeteringen aangebracht in het afgelopen jaar om onze gastvrije uitstraling te verbeteren: schuifdeuren bij entree Achter de kerk openingstijden in het weekend zijn verruimd nieuwe, toegankelijke website Engelstalige folders en zaalteksten meer focus op 4 kerncollecties verwijzing naar plek martelwerktuigen is verbeterd opvallende bewegwijzering tijdens Fantin-Latour rode loper van beneden naar boven toiletten tussen Ruim en Kapel zijn opgefrist Cursus Alle medewerkers en vrijwilligers van Museum Gouda zijn in 2013 op cursus geweest om te oefenen in gastvrije houding. Dat heeft veel attentiepunten opgeleverd. Coördinatoren zullen in 2014 iedereen ‘bij de les’ houden. Pijnpunten Er resteren nog enkele pijnpunten en wensen, wanneer we goed luisteren naar onze bezoekers: Balie entree Achter de kerk is niet uitnodigend, te krap en te donker Toiletten tussen museum en museumcafé zijn niet fris Onze voornemens voor 2014 zijn: 1. Teksten in Gasthuiskapel meer publieksgericht 2. Toiletruimte Achter de Kerk opfrissen, evenals ontvangstruimte bij toiletten 3. Balieruimte Achter de Kerk opener en aantrekkelijker vormgeven 4. Tijdens Open Monumentendag opnieuw met alle collega’s van culturele instellingen een actie Gouda Gastvrij. 5. Lessons learned toepassen 6. Voor bezoekers die slecht ter been zijn laten we een DVD maken die de collectie op de bovenverdieping ontsluit. Op speciaal verzoek te zien in de filmzaal.
19
XI
BEZUINIGINGEN
Het gemeentebestuur heeft op Museum Gouda structureel € 500.000 bezuinigd. Deze bezuiniging wordt gefaseerd doorgevoerd. In de afgelopen jaren hebben we reeds structureel een bezuiniging van € 305.000 gerealiseerd. In 2014 worden we volgens de meerjarenplanning nog eens voor € 110.000 aangeslagen. De laatste tranche van € 80.000 volgt in 2015. Museum Gouda heeft de pijn zoveel mogelijk naar voren getrokken en in één keer willen lijden. We vangen de structurele bezuiniging van € 500.000 op door: vergroting eigen inkomsten ontslag personeel afstoting Moriaan schrappen huur nieuw depot afstoten extern depot De laatste maatregel is het meest arbeidsintensief en zal in 2014 worden uitgevoerd. Aangezien Museum Gouda in een keer door de zure appel heeft heen gebeten, was er in 2013 zekerheid over continuïteit en perspectief. Dit geldt evenzeer voor 2014 en verder. Dit blijkt positief uit te werken voor het besluit van sponsoren en partners om met Museum Gouda in zee te gaan en voor cultuurfondsen om onze ambities te steunen.
20
XII
VERGROTING INKOMSTEN
Museum Gouda wordt minder afhankelijk van overheidssubsidie. Na een bezuiniging van € 500.000 zal de gemeentelijke subsidie in 2015 ongeveer € 1.320.000 bedragen. Hiervan vloeit € 370.000 terug naar de gemeente in verband met huur, onderhoud en WOZ. Per saldo bedraagt dus de subsidie € 950.000. Dit is een basisbedrag waarmee de collectie van 40.000 stuks kan worden beheerd en gepresenteerd, waarmee educatieve activiteiten kunnen worden ontplooid, waarmee publiek kan worden ontvangen in de monumentale ruimtes. Om bijzondere producties mogelijk te maken, zoals: Schetsen van Schoonheid Stadsmaquette Digitale groeikaart Schatkamer Dromen op doek Rembrandt in Zwart-Wit zijn extra bronnen van inkomsten nodig. Het Gouds Catharina Gilde steunt jaarlijks een groot (bouw)project. De Partners maken extra promotie en activiteiten mogelijk. Museum Gouda zet in 2014 de lijn van groeiende inkomsten voort: De toegangsprijs wordt per 1 april verhoogd van € 7,00 naar € 8,00. Volgens onze benchmark lopen we daarmee in de pas met andere, vergelijkbare musea. Kinderen/jongeren van 4-17 jaar gaan per 1 april € 2,00 betalen en krijgen daar overigens veel voor terug. We geven het museumcafé en –terras in gebruik tegen een vergoeding van € 16.000. Het Catharina Gilde doneert € 40.000. De museumwinkel brengt € 10.000 op. ABNAMRO is hoofdsponsor van het project Rembrandt in Zwart-Wit. Partners van Museum Gouda brengen € 10.000 op. Elke fles museumwijn van wijnhandel Van de Velde en Halewijn brengt € 1 op voor het museum. Sinds de besluitvorming over het Meerjarenplan stijgen elk jaar de inkomsten uit entree. We begroten voor 2014 de inkomsten op € 90.000. Turing Foundation, VSB fonds, Prins Bernard Cultuurfonds steunen de tentoonstelling Henri Fantin-Latour zeer substantieel.
21
XIII BEGROTING 2014 Onze begroting voor 2014 past in de volgende trend: Minder subsidie van de gemeente Minder salariskosten Meer inkomsten uit entree Meer inkomsten van derden Meer kosten voor tentoonstellingen De gemeentelijke subsidie zal in 2014 globaal 1,4 miljoen euro bedragen. Deze subsidie is afgerond bestemd voor: Personeelskosten Huisvestingskosten Bedrijfskosten
€ 690.000 € 540.000 € 95.000 --------------€ 1.325.000
Het verschil van € 75.000 is bestemd voor de activiteitenkosten, waaronder ook de kosten ten behoeve van de collectie. Dit bedrag is niet toereikend en het structurele verschil wordt gevonden in de overige inkomsten, zoals entreegelden en sponsoring. Incidentele inkomsten zijn in 2014 nodig ten behoeve van: Entree Achter de Kerk Huur extern depot Bestandscatalogus Artnzenius Collectie
€ €
250.000 30.000
€ 50.000 ---------------€ 330.000
Hiertoe wordt een beroep gedaan op de middelen van de nationale cultuurfondsen, het Gouds Catharina Gilde en de BankGiro Loterij. Producten Met de gemeentelijke subsidie levert het museum zes producten: 1. Onderhoud en beleving en onderhoud monumentale pand 2. Behoud van collectie 3. Tentoonstellingen 4. Voorziening voor publiek 5. Educatie 6. Cultureel klimaat / stadspromotie
22
XIV
ORGANISATIE
De organisatie van Museum Gouda staat tijdens de uitvoering van het Meerjarenplan voor de volgende opgaven: -
-
Met minder betaalde krachten moet er toch een goed product worden geleverd. De organisatie moet aantrekkelijk zijn voor vrijwilligers om een bijdrage te leveren. De organisatie wordt ondernemender. Er mag geld worden verdiend voor de goede zaak. De vrijwilligers van de museumwinkel zijn gekoppeld aan de managementassistente en werken nauw samen met de vrijwilligers van de balie. De organisatie wordt meer prestatiegericht. De directeur maakt met medewerkers afspraken over te leveren prestaties per jaar. Het jaarplan en de uitdagingen onderweg zijn uitgangspunten. Van ieder wordt een bijdrage aan de realisatie van het jaarplan verwacht. De organisatie wordt extraverter, meer open koers naar de culturele krachten in de Goudse samenleving, initiërend in de stadspromotie.
De inkrimping heeft geresulteerd in een compacte organisatie die als volgt getekend kan worden: directeur
vrijwilligers
Managementassistente
Conservator
Collectiebeheerder
Educatie
PR
vrijwilligers
Algemene Zaken & Financiën
vrijwilligers
vrijwilligers
vrijwilligers
Balie & beveiliging
vrijwilligers
vrijwilligers
Technische dienst
23
XV
SAMENWERKING
Om onze doelen te bereiken is samenwerking onmisbaar. Op eigen kracht redt Museum Gouda het niet. Belangrijke partners op cultureel gebied zijn: 1. Sint-Janskerk. Samenwerking met de kerk is belangrijk om: bezoekers te stimuleren zowel Goudse Glazen als museum te bezoeken; het Museum Kwartier te ontwikkelen. 2. C9 Culturele instellingen in Gouda gaan meer samenwerken om in tijden van bezuiniging toch een aantrekkelijk aanbod te behouden. 3. Firma Van Drie Met kunstenaars uit de regio wordt nauw samengewerkt om de historische collectie steeds opnieuw artistiek te onderzoeken. 4. Citymarketeer en VVV Samenwerking met de citymarketeer is er op gericht om Gouda cultuurhistorisch op de kaart te zetten. De troeven zijn: Stadhuis, Sint-Janskerk, Museum Gouda, Jeruzalemkapel, de Waag, Havenkwartier: de zes sterren van Gouda. 5. Bibliotheek en Streekarchief De succesvolle samenwerking op educatief gebied wordt op volle kracht voortgezet (BAM). 6. Historisch Platform 7. Gouda bij kaarslicht en Gouda bij kunstlicht 8. Archeologische Vereniging Golda 9. Museumhaven 10. Brede School, Driestar Educatief 11. SBB Keramiekopleiding 12. Goudse Gidsen Gilde 13. Het Goudse bedrijfsleven: Punselie, Best Western, Van de Velde & Halewijn
24
Bijlage 1 GROTE PROJECTEN 2014 Enkele grote projecten, gebaseerd op het Beleidsplan 2011-2015, zijn reeds gerealiseerd: 1. Entree en museumwinkel aan Oosthaven 2. Geheim van Gouda in de museumkapel (permanente wissel expositie van twee cartons) 3. Digitale groeikaart van Gouda 4. Maquette 1562 in Grachtzaal 5. Beroemde zonen van Gouda uit 16e eeuw in Grachtzaal 6. Inrichting van zaal 9 tot educatieve ruimte 7. Inrichting open depot voor plateel in zalen 19 en 20 8. Afronding restauratieproject altaarstukken 9. Schuifdeuren entree Achter de Kerk 10. Bouw Schatkamer 11. Ontzameling hedendaagse kunst 12. Verplaatsing pijpencollectie 13. Workshops gastvrijheid 14. Filmkamer Er resteren nu nog de volgende grote projecten, afgezien van de tentoonstellingen: 1. Vulling en inrichting Schatkamer en open depot plateel 2. Leegruimen extern depot Nieuw-Vennep, ontzamelen toegepaste kunst 3. Bestandscatalogus Arntzeniuscollectie 4. Toonzalen geschikt maken als expositieruimtes 5. Aantrekkelijkheid en toegankelijkheid entree Achter de Kerk 6. Publieksinformatie Gasthuiskapel en Galerijzalen 7. Informatievoorziening stadsmaquette
25
Bijlage 2 PLANNING 2014 PROJECTEN 2014 Januari, februari 2014 Januari – 1 mei 2014 Januari – 31 december 2014 November 2013 – 1 mei 2014 1-4 april 2014 April, mei 2014 April, mei 2014 April, mei 2014 Oktober, november 2014 Juli – december 2014
Ladenkasten plaatsen in Molenwerfdepot Leegruimen en ontzamelen extern depot Vulling en inrichting Schatkamer Bestandscatalogus Arntzenius collectie Regentessenkamer geschikt maken als expositieruimte Toonzalen geschikt maken als expositieruimte Pantry verplaatsen Ontvangstruimte (toiletten, garderobe, kluisjes, tafel) opfrissen Balieruimte Achter de kerk Publieksinformatie Gasthuiskapel en Galerijzalen
TENTOONSTELLINGEN 2014 Tot 30-3-2014 Tot 30-3-2014 11-1 t/m 23/2/2014 12-4-2014 t/m 10-1-2015 13-4 t/m 15-6-2014 25-5 t/m 28-9-2014 29-6 t/m 5-10-2014
Dromen op doek Tijdgenoten Bambini del Mondo Van Daubigny tot Weissenbruch Sees Vlag SBB Rembrandt
12-10 t/m 16-11-2014 19-10-2014 t/m 1-2-2015 23 -11-214 t/m 29-3-2015
Juane Xue NOCTURNE Edith Cammenga
Toonzalen Galerijzalen Catharinazaal Galerijzalen Projectzalen Catharinazaal Toonzalen en Projectzalen Projectzalen Toonzalen Projectzalen
EVENEMENTEN 2014 5 en 6 april 2014 29 en 30 mei 2014 21 en 22 juni 2014 13 en 14 september 2014 18 oktober 2014 12 december 2014
Museumweekend Goudse keramiekdagen Havendagen Open Monumentendag Zotte zaterdag Gouda bij Kaarslicht
26
