Jaarplan 2015 Behorende bij beleidsplan Museum Gouda 2011 – 2015 ‘Tussen hemel en aarde’
INHOUDSOPGAVE Voorwoord
3
I
Analyse
4
II
Focus
5
III
Visie
6
IV
Stadsmuseum
7
V
Inrichting
8
VI
Expositiebeleid
12
VII
Collectiebeleid
13
VIII
Educatiebeleid
15
IX
Promotie
18
X
Gastvrijheid
20
XI
Bezuinigingen
21
XII
Vergroting inkomsten
22
XIII
Begroting 2015
23
XIV
Organisatie
24
XV
Samenwerking
25
Bijlage 1: Bijzondere projecten 2015
27
Bijlage 2: Planning tentoonstellingen/evenementen
28
Bijlage 3: Leden Catharinagilde
29
Bijlage 4: Partners Museum Gouda
30
2
VOORWOORD
december 2014
Museum Gouda gaat met een gevoel van opluchting het jaar 2015 in. We hebben de bezuiniging op de cultuur overleefd. Museum Gouda heeft structureel € 500.000 bijgedragen aan de gemeentelijke opgave; 30% van onze gemeentelijke subsidie is ingeleverd. Toch staat het museum er beter voor dan vijf jaar geleden. Museum Gouda is springlevend, heeft een team van gastvrije en betrokken medewerkers, is financieel gezond, heeft veel Vrienden en krijgt steun van het regionaal bedrijfsleven, er is goodwill bij de partners in de stad. Een grote groep van vrijwilligers helpt meer dan een handje, een hele hand. Museum Gouda zal in 2015 de laatste opgaves uit het Meerjarenbeleidsplan 2011- 2015 uitvoeren. Eind 2015 willen we kunnen zeggen: 100% uitgevoerd en zelfs meer dan dat. Museum Gouda wil een vanzelfsprekende plek in de stad zijn, een culturele en culinaire hotspot. Dichters, kunstenaars, zangers, filosofen, schrijvers voelen zich thuis in Museum Gouda. Tussen Leo Vroman, Arthur Japin, Carla Rodenberg, Marjolijn van den Assem, Coornhert, Erasmus, Tania Kross. Nu al kan ik me verheugen op het boek van marmer (Lynne Leegte in Uitgelezen), kunst voor kids (onderdeel van Le Salon 2015), de solo van Marjolijn van den Assem. En al die andere plannen voor 2015. Dit jaarplan is ons spoorboekje. We zullen wederom met een kleine groep professionals en een grote groep vrijwilligers de verwachtingen proberen waar te maken. Gerard de Kleijn, directeur/bestuurder
3
I
ANALYSE
In ons beleidsplan “Tussen hemel en aarde” uit 2010 telden we 18 zwakke en 15 sterke punten voor Museum Gouda. Mystery guests brachten daarna nog enkele minder sterke punten aan het licht. De afgelopen vier jaar hebben we de zwakke punten een voor een weggewerkt. • we hebben veel meer focus aangebracht in collectie-, tentoonstellings- en educatiebeleid • de toegankelijkheid is sterk verbeterd met de heropende entree aan de Oosthaven • de entree Achter de kerk is meer uitnodigend gemaakt • de museumwinkel is verplaatst en de uitstraling is verbeterd • de inkomsten van het museum zijn toegenomen (afgezien van subsidie) • de collectie is zichtbaarder gemaakt door de bouw van de Schatkamer en het open depot voor Plateel • er is een aankoopbudget gerealiseerd met de opbrengst van ontzameling • de leesbaarheid van de teksten is verbeterd en ook deels in het Engels vertaald • er is een filmzaal gebouwd • het stadsmuseum is opgewaardeerd met een groeikaart en een stadsmaquette van de stad in 1562 • het Ruim is voorzien van audiovisuele apparatuur • de indeling in sferen is als gevolg van herinrichting overzichtelijker • er is een verantwoorde ruimte gecreëerd voor wisseltentoonstellingen: de Toonzalen • de verhalen van het museum worden geboekstaafd in prettige brochures • de Galerijzalen zijn heringericht voor de collectie Arntzenius • het restauratieproject van de Altaarstukken is afgerond • er is een permanente wisselexpositie van cartons: ’het geheim van Gouda’ • onze gastvrije uitstraling is nog verder verbeterd • de promotie van het museum is energiek ter hand genomen Twee zwakke punten kunnen we niet echt verbeteren: • onvoldoende parkeergelegenheid in de directe omgeving. Om hier toch iets aan te doen hebben we in 2014 een proef uitgevoerd met Q-Park: 20% korting voor bezoekers aan Museum Gouda. • de onmogelijkheid om de bovenverdieping toegankelijk te maken voor mensen in een rolstoel of met rollator; om deze bezoekers toch een indruk te geven, hebben we voor hen een DVD laten maken: ‘De Bovenverdieping’ die zij aangeboden krijgen bij binnenkomst. De sterke punten van Museum Gouda blijven ijzersterk: 1. Locatie, atmosfeer 2. Nabijheid Goudse Glazen 3. Museumcafé en terras 4. Synergie in Museumkwartier
4
II
FOCUS
Missie Museum Gouda brengt de geschiedenis van de stad tot leven voor een zo divers mogelijk publiek en op gastvrije wijze. Motto Museum tussen hemel en aarde Focus Museum Gouda richt de focus op: • geschiedenis van Gouda/kunstenaars uit de regio; • religieuze kunst; • plateel • collectie Arntzenius. Kernwaarden Onze kernwaarden zijn: • gastvrij, hoffelijk, uitnodigend; • duidend, verhalend, levendig; • bindend, betrokken, gemeenschappelijk. Presentaties Onze tentoonstellingen sluiten in 2015 nauw aan bij onze focus op de geschiedenis van Gouda en kunstenaars uit de regio: • Edith Cammenga, kunstenaar uit de regio • Ivora, plateel • Gerard Leeu, boekdrukker • Le Salon 2015, kunstenaars uit de regio • Marjolijn van den Assem, kunstenaar uit de regio Onze bijdrage Museum Gouda wil ook buiten de museummuren een bijdrage leveren aan de stedelijke samenleving en wel aan: • ontwikkeling van het museumkwartier in samenwerking met de omliggende galeries, de Goudse Glazen en de Jeruzalemkapel • economie en toerisme van de Goudse binnenstad, citymarketing
5
III VISIE Museum Gouda onderscheidt een sterke onderstroom in de maatschappij: 1. Behoefte aan gemeenschappelijkheid 2. Behoefte aan regionale identiteit 3. Behoefte aan spiritualiteit Museum Gouda speelt in op die onderstroom. Museaal operationaliseert Museum Gouda deze visie als volgt: 1. Gemeenschappelijkheid De kernwaarden van Museum Gouda zijn in dit opzicht: ‘bindend, betrokken, gemeenschappelijk’. Museum Gouda stelt niet het ‘object’ als zodanig centraal, maar provoceert tot een driehoeksverhouding: subject : object : subject. Wanneer twee bezoekers samen een object bespreken, ontstaat er museale meerwaarde. Daarom richt Museum Gouda presentaties zo in, dat ze ideaal zijn voor een duo bezoek. Museum Gouda is een verhalend museum. Museum Gouda pretendeert de ontmoetingsplek voor liefhebbers van geschiedenis en kunst in de regio te zijn. Daarom zijn er ook in 2015 weer veel concerten, feestelijke bijeenkomsten en evenementen. 2. Regionale identiteit De focus van Museum Gouda is gericht op stad en regio. Collectiebeleid en expositiebeleid zijn met name gericht op de eigen regio. Gouda wordt geprofileerd als Hollandse polderstad. Daarom worden de Goudse kleipijpen getoond. Daarom wordt het Gouds Plateel uitgestald. Daarom krijgen de Schuttersstukken zoveel ruimte. Daarom is de Stadsmaquette 1562 geproduceerd (en via crowdfunding gefinancierd, met een beroep op gemeenschappelijkheid). Daarom zijn er broodjes met Goudse kaas in het museumcafé en Punseliekoekjes bij de koffie. Daarom hangt er werk van Carla Rodenberg, Piet van Mook, Leo Vroman in de Schatkamer. 3. Spiritualiteit Museum Gouda typeert zichzelf als museum ‘tussen hemel en aarde’. Enigszins tegen de dominante hoofdstroom in legt Museum Gouda het accent op schoonheid, spiritualiteit, zingeving, moraliteit. De collectie van Museum Gouda en de locatie zijn zeer geschikt voor deze accentuering. De eeuwenoude altaarstukken en de uitgestalde cartons in de Gasthuiskapel dragen die spiritualiteit uit. En Paul Arntzenius verzamelde schilderijen die vibreren, die het wezen achter de verschijningsvorm onthullen. Kunst als troost. Ook de donkere kant van de schoonheid wordt in Museum Gouda getoond.
6
IV
STADSMUSEUM
Museum Gouda voelt zich nauw verbonden met de stad en regio. Het museum is een actieve speler in een stedelijk netwerk. Het museum zoekt aansluiting bij alle grote evenementen in de stad. Wat dit betreft is Museum Gouda echt een stadsmuseum, geworteld in de traditie en verbonden met vele participanten. 1. Traditie Museum Gouda staat in een traditie sinds 1874. Toonaangevende directeuren hebben in het verleden gezicht gegeven aan het museum. Museum Gouda respecteert de eigen geschiedenis. Directeur Jan Schouten haalde in de vorige eeuw de Arntzeniuscollectie binnen; nu een van de drie kerncollecties. Josine de Bruyn Kops nam het initiatief tot het restauratieprogramma van de altaarstukken. Dit restauratieprogramma is in 2013 afgerond met de restauratie van het triptiek van Michiel Claesz. 2. Kunstenaars Kunstenaars uit de regio Gouda, onder andere verenigd in de Firma Van Drie, dragen en vullen het museum met hun initiatieven. Aan de wand van de Schatkamer is werk van vele Goudse kunstenaars te zien. 3. Gilde, partners en Vrienden Het Goudse bedrijfsleven (verenigd in het Gouds Catharina Gilde) en Goudse cultuurminnaars (Vereniging Goudse Museumvrienden) zijn de dragers van het museum uit de gemeenschap en voelen zich mede verantwoordelijk voor het wel en wee. Partners adopteren een museumzaal om extra activiteiten mogelijk te maken. 4. Sint-Janskerk De Sint-Janskerk en Museum Gouda zijn meer dan buren. Schetsen van Schoonheid was een gezamenlijke onderneming. Steeds twee cartonstroken uit de kluis van de kerk worden afwisselend getoond in de Gasthuiskapel. In 2014 startte een nieuw gezamenlijk educatief project: ‘Kunst in de kerk’. 5. Historische verenigingen Gouda wemelt van de historisch geïnteresseerden, Goudologen. Museum Gouda is ook ´hun´ museum. Het museum moet het hebben van de verhalen van de stad en werkt daarom nauw samen met het Historisch Platform. 6. Regio Museum Gouda wil een rol van betekenis spelen, niet alleen in de stad maar in de gehele regio. Ook voor de inwoners van Waddinxveen, Reeuwijk, Haastrecht en de overige gemeentes in de regio is Museum Gouda een interessante bestemming.
7
V
INRICHTING
De concentratie op Gouda, de religieuze kunst, het plateel en de Arntzenius collectie heeft ook ruimtelijke consequenties. Het museum is in zones ingedeeld, zodat er meer lijn en concentratie ontstaat. Zone 1: Gouda Het historisch stadsmuseum komt in de zalen 1 (Grachtzaal), 2 (Gasthuiszaal) en 8 (Het Ruim) tot zijn recht. In 2011 hebben we in Het Ruim de schuttersstukken herplaatst, toonaangevende mannen uit de 17e eeuw in Gouda. In 2012 hebben we een enorme maquette geplaatst van Gouda in de 16e eeuw. De identiteit van deze Hollandse stad, omgeven door rivieren en veenland, springt eruit. De maquette heeft gezelschap van beroemde zonen van Gouda uit de 16e eeuw: • Erasmus; • Gebroeders Crabeth; • Gerard Leeu; Tussen de Grachtzaal en de Gasthuiszaal is de digitale atlas van Gouda en omgeving geprojecteerd. Hier ziet de bezoeker Gouda groeien in de loop der eeuwen. In de Gasthuiszaal is in 2013 het open depot van Gouda gebouwd onder de titel: Schatkamer. De Schatkamer is in 2014 langzaamaan gevuld met voorwerpen uit de afgekeurde depots. Zone 2: Religieuze kunst De ingang van de Oosthaven is in 2011 opnieuw opengesteld, zodat de bezoeker aan deze zijde direct oog in oog staat met deze spirituele plek. De Gasthuiskapel en Regentenkamer blijven bestemd voor religieuze kunst. De historische context wordt verhelderd. Centraal thema is de Beeldenstorm: de kunst die de Beeldenstorm heeft overleefd. Elk kwartaal worden in de Gasthuiskapel twee cartons geëxposeerd: het geheim van Gouda. Zone 3: Plateel In zaal 18 blijft het Gouds plateel tentoongesteld. De historische context, de sociaal economische betekenis, wordt verhelderd. In 2013 hebben we in de zalen 19 en 20 een open depot voor plateel ingericht: een verrijking voor het publiek. Zone 4: Arntzeniuscollectie De Arntzeniuscollectie wordt opgehangen in de kabinetten van zaal 16 en 17. Hier worden exposities samengesteld rond de School van Barbizon en de Haagse School. De bovenverdieping (zone 3 en 4) ademt de sfeer van de 19e en 20e eeuw. Zone 5: Het Catharina Gasthuis Verspreid over het gebouw blijven de elementen van Het Catharina Gasthuis: • apotheek; • dolcel en martelwerktuigen; • chirurgijnskamer. De geschiedenis van het Catharina Gasthuis is na te lezen in de brochure: ‘Van gasthuis tot gastvrij museum’.
8
Zone 6: Wisselexposities Per seizoen produceert Museum Gouda een wisselexpositie. Deze vinden plaats in de Toonzalen 4, 5, 6 en 7. Rabobank Gouwestreek is de partner van de Toonzalen. Voor kleinere exposities zijn de kamers 10 en 14 beschikbaar, zodat we snel kunnen inspelen op de actualiteit. Zone 7 : Museumwinkel De museumwinkel is vanaf de straat bereikbaar, via de entree aan de Oosthaven. Bij de balie Achter de kerk is een winkelvitrine geplaatst waarin wordt verwezen naar de winkel. De afgelopen jaren is de omzet van de museumwinkel verdubbeld. De winkel draagt nu bij aan een positief saldo van het museum. In 2015 zullen we de uitstraling van de museumwinkel naar de straat nog verder verbeteren. Intern zal de winkel beter worden geïntegreerd in de organisatie.
9
Gouda Entree Museumcafé (souterrain) Gouda
1.
Grachtzaal
2.
Schatkamer
3.
Apotheek
4.
Toonzaal 4
5.
Toonzaal 5
6.
Toonzaal 6
7.
Toonzaal 7
8.
Het Ruim
9.
Kindermuseum
10.
Regentessenkamer
11.
Regentenkamer
12.
Gasthuiskapel
13.
Kelder/martelwerktuigen
Toiletten
Entree Oosthavenzijde Museumwinkel
Eerste verdieping
10
20 19
14.
Projectkamer
15.
Chirurgijnskamer
16.
Kleine Galerij
17.
Grote Galerij
18.
Catharinazaal
19.
Open depot plateel
20.
Open depot plateel
16
Tweede verdieping
11
VI
EXPOSITIEBELEID
In 2015 zijn in Museum Gouda vier grote exposities te zien: • Ivora (start januari 2015) • Uitgelezen (start februari 2015) • Le Salon 2015 (start juni 2015) • Marjolijn van den Assem (start september 2015) Daarnaast hebben we kleinere projecten, zoals : • eindexamenleerlingen Coornhert Gymnasium (maart) • BAS Grafiekprijs (april, mei) • Goudse keramisten draaien door van SBB (juni/augustus) De Galerijzalen worden weer reshuffeld, met als thema: van Michel tot Israëls. Inhoudelijk is er steeds een verband tussen de gekozen focus, de kerncollecties en het expositiebeleid. De tentoonstelling Ivora past naadloos bij onze kerncollectie Gouds Plateel. Het is de laatste plateelfabriek die in een reeks tentoonstellingen gepresenteerd wordt. Ter gelegenheid van deze tentoonstelling zal ook een publicatie verschijnen. Het Gouds Plateel is dan goed gedocumenteerd in een reeks boeken. Uitgelezen past in de serie Schetsen van Schoonheid (2012) en Erasmus (2016): Na de gebroeders Crabeth en voorafgaand aan Erasmus gaan we in 2015 aandacht schenken aan een andere grote zoon van Gouda: de boekdrukker Gerard Leeu. Ook bij deze tentoonstelling komt een publicatie. Le Salon 2015 past in een driejaarlijkse traditie: We selecteren de 50 beste kunstenaars uit de regio voor een presentatie. De catalogus wordt weer huis-aan-huis verspreid. En met Marjolijn van den Assem laten we een hedendaags kunstenaar zien, oorspronkelijk afkomstig uit Gouda, nu gelauwerd en woonachtig in Rotterdam. Van haar hebben we in onze collectie de grootste verzameling in Nederland. Museum Gouda is als het ware gespecialiseerd in Marjolijn van den Assem.
12
VII
COLLECTIEBELEID
Ontzamelen Museum Gouda stoot actief datgene af, wat geen relatie heeft met de regio Gouda en niet behoort tot de drie kerncollecties, tenzij • het werk essentieel is voor de Collectie Nederland • het werk is aangekocht met behulp van de vereniging Rembrandt of Vrienden van Museum Gouda • met de schenker is overeengekomen het werk voor altijd in de collectie te behouden • het werk behoort tot de oorspronkelijke museumcollectie zoals deze in 1874 te boek is gesteld Dankzij het ontzamelen is de omvang van de collectie gedaald van 44.000 stuks naar 40.000 stuks. Een groot gedeelte van de collectie bestaat overigens uit Goudse pijpen, 15.000 stuks. Al datgene wat niet ontzameld is uit de externe depots, is terecht gekomen in de Schatkamer. Eind 2014 zijn hier 4.000 objecten opgeslagen. Het open depot Plateel bevat 7000 objecten. De projectmatige aanpak van het ontzamelen is eind 2014 afgerond. In 2015 zal het uitsluitend nog gaan om incidentele gevallen. De opbrengst van het ontzamelen wordt geheel besteed aan aankopen om de stadscollectie ter verrijken en de kerncollecties aan te vullen. Schatkamer Behalve de functie van ‘open depot’, vervult de Schatkamer ook de functie van presentatieruimte. In de omgang van de Schatkamer worden negen pronkstukken gepresenteerd en wordt de laatste aanwinst getoond. De pronkstukken gaan als stepping stones van de 20e eeuw (Charley Toorop) naar de 16e eeuw (Cornelis van der Goude). In 2015 zullen we nog een element aan de Schatkamer toevoegen: in het dichtgemetselde raam komt werk van Leo Vroman te hangen. Een kleine ode aan de grote dichter, die op 10 april 2015 honderd jaar zou zijn geworden. Het wordt een compilatie van enkele teksten, enkele zelfportretten en een schilderij. Nu de Schatkamer gevuld is, wordt het publiek in 2015 actief betrokken door middel van het project ‘Schat’. Bestandscatalogus Na het gereed komen van de Arntzenius bestandscatalogus in 2014, werken we vanaf 2015 aan een bestandscatalogus van de Religieuze Kunst, met accent op de Altaarstukken die de beeldenstorm hebben overleefd. Collectiedatabase In 2015 wordt de collectiedatabase van Museum Gouda overgezet naar moderne software. Hierbij zullen ook de beschikbare digitale foto’s van de voorwerpen aan de database worden gekoppeld. Daarnaast zal een publieksversie worden gerealiseerd, zodat een deel van de informatie over de collectie ook beschikbaar komt voor het publiek via de website van het museum. De in 2014 gereedgekomen bestandscatalogus van de collectie Arntzenius zal middels deze 13
publieksversie kunnen worden geraadpleegd. Naast de inrichting van het open depot in de Schatkamer en het open depot voor Gouds plateel op de bovenverdieping, zal dit de zichtbaarheid van de collectie voor het publiek vergroten. Plateelbakkerij In 2015 zullen we de restanten van de plateelbakkerij Unicum inventariseren en een permanente installatie bouwen om het productieproces van plateel inzichtelijk te maken.
14
VIII EDUCATIEBELEID Museum Gouda is actief in educatie; het is een van de speerpunten van het museum. Ons motto voor educatie is: • onverschilligheid omzetten in betrokkenheid • onwetendheid omzetten in nieuwsgierigheid • betrokkenheid, nieuwsgierigheid en fantasie stimuleren Gezinnen Museum Gouda wil (groot)ouders in staat stellen het museumbezoek zo spannend en leerzaam mogelijk te maken. Daartoe kunnen ze kiezen uit de volgende mogelijkheden: • kinderen (van 4 tot 12 jaar) kunnen met een koffertje op pad. In dat koffertje zitten een opdrachtenboekje en diverse objecten om op een actieve manier het museum te bekijken • de martelwerktuigen in de kelder en de ‘geheime’ informatie op de vloer • minimuseum in het Ruim: maak je eigen tentoonstelling • in het Kindermuseum in zaal 9 kunnen kinderen puzzelen, een filmpje met Klaasje bekijken, een stilleven maken en kijken naar de kunstwerken • in de Kliederkelder kunnen kinderen kleurplaten maken, een spel doen, een stilleven bouwen. In 2015 zullen hier regelmatig workshops worden verzorgd • twee puzzels in de Gasthuiskapel • kinderen kunnen een vaas versieren in de Catharinazaal en ‘doktertje spelen’ in de Chirurgijnskamer • in het museum hangen drie miniatuurkunstwerken waarin Klaasje figureert Hiernaast is er ook een tijdelijk aanbod van activiteiten in het museum: • met Lego bouwen in laatste week van de zomervakantie • de Museumjeugduniversiteit: kinderen tussen 8 en 12 jaar volgen colleges bij echte professoren Onderwijs Museum Gouda intensiveert in 2015 vooral de contacten met het basisonderwijs in Gouda en omstreken. Het blijft de doelstelling dat kinderen minimaal een keer tijdens de basisschoolperiode het museum bezoeken. Museum Gouda ontvangt jaarlijks ca. 18 scholen, met de overige 8 scholen is zelden contact. In 2014 hebben we uitgezocht wat de belemmeringen zijn voor bepaalde basisscholen om met de klas naar Museum Gouda te komen. In 2015 bekijken we hoe we op die belemmeringen kunnen inspelen. Museum Gouda zal in 2015 proberen het aantal bezoeken van leerlingen van basisscholen uit 2014 te evenaren: 2.000 leerlingen. We zullen in 2015 het educatief aanbod blijven toesnijden op enerzijds de doorgaande leerlijn, anderzijds op de collectie van Museum Gouda.
15
Educatieve projecten 2015 Primair onderwijs: Klaasje, wat zit er je vaasje? Handpop Klaasje woont in een vaas in het museum. Klaasje nodigt de leerlingen uit om het museum te bekijken. Twee rondleiders nemen de kinderen mee. Naderhand vertellen de kinderen aan Klaasje wat ze gezien hebben. Klassikale museumles voor groep 1 en 2 Schatzoeken Bij ‘Schatzoeken’ gaan de leerlingen met behulp van een schatkaart de schatten in het gebouw opsporen. Elke schat vertelt de leerlingen over een belangrijk stuk geschiedenis van de stad. Klassikale museumles voor groep 4, 5 en 6 Kunst in de Kerk Beleef de woelige jaren van de Nederlandse Opstand tijdens dit project van Museum Gouda en de Sint-Janskerk. In de kerk ontmoeten leerlingen een glazenier. Hij legt uit hoe je het verschil ziet tussen katholieke en protestantse ramen. In het museum ontmoeten de leerlingen Dirck Barendsz. Dirck laat de leerlingen ervaren wat typische verschillen zijn tussen katholieke en protestantse kunst. Klassikale museum- en kerkles voor groep 6, 7 en 8 Het schilderij ben jij Leerlingen gaan met een foto van een hedendaagse situatie op zoektocht in het museum. Als zij het bijpassende schilderij gevonden hebben, staat er een verkleedkist met kostuums klaar. Nu is het aan de leerlingen om het schilderij zo goed mogelijk na te bootsen. Klassikale museumles voor groep 8 Kijkwijzer primair onderwijs Met behulp van de (gratis) kijkwijzer kunnen groepen uit de midden- en bovenbouw onder leiding van de eigen leerkracht Museum Gouda bezoeken. Door het beantwoorden van diverse vragen maken leerlingen spelenderwijs kennis met de collectie en het gebouw. Kijkwijzer voor groep 4 tot en met 8 Kinderrondleiding Een interactieve kinderrondleiding langs de collectie en het gebouw. In overleg kan de rondleiding aansluiten bij de lessen van school. Voor groep 3 tot en met 8
16
Voortgezet onderwijs: Het schilderij ben jij Klassikale museumles voor de brugklas (zie primair onderwijs) Breekbaar Tijdens ‘Breekbaar’ maken leerlingen kennis met Gouds Plateel. Breekbaar bestaat uit verschillende onderdelen die docenten naar eigen inzicht kunnen inzetten, waaronder een filmpje, werkbladen, museumbezoek en plateelschilderen. Voor: klas 1 tot en met 3 CKV-Kijkwijzer De (gratis) kijkwijzer helpt leerlingen met het actief bekijken en ervaren van de verschillende collecties van het museum. De leerlingen kijken en maken de vragen en opdrachten op eigen gelegenheid en in eigen tempo. Voor: CKV-leerlingen Rondleiding Een interactieve kinderrondleiding langs de collectie en het gebouw. In overleg kan de rondleiding aansluiten bij de lessen van school. Voor: alle klassen en alle niveaus
17
IX
PROMOTIE
Museum Gouda wil bekend staan als: • Stadsmuseum (icoon: stadsmaquette) • Tussen hemel en aarde (icoon: gevallen engel) • Religieuze kunst, 16e eeuw (icoon: Maria) • Haagse school, 19e eeuw (icoon: Weissenbruch) • Gouds plateel, 20e eeuw (icoon: Breetvelt) • Topkwaliteit tentoonstellingen (icoon: Erasmus) • Gastvrij (icoon: beeld met hoge hoed) • Kinderen (icoon: Klaasje) • Sfeer (icoon: museumtuin) In het Beleidsplan 2011-2015 hebben we ons voorgenomen meer focus aan te brengen in collectie, presentatie en tentoonstellingen. Dat is inmiddels gelukt. Het speelgoed, de kunstnijverheid en de stijlkamers zijn naar de achtergrond gedrongen, tenzij deze in directe relatie met Gouda en regio staan. De religieuze kunst, de Haagse school en het Gouds plateel zijn in de schijnwerpers gezet. Hiermee is het profiel en onderscheidend vermogen van Museum Gouda sterk vergroot. Bovendien is een zonering aangebracht in de inrichting, zodat de Stadscollectie (Schatkamer, Groeikaart, Stadsmaquette) nu bijeen is, evenals het Plateel (Catharinazaal en Open Depot), de Religieuze kunst (Kapel en Regentenkamer) en de 19e eeuwse schilderijen van Franse en Haagse School (Galerijzalen). Deze focus is een goede basis voor promotie en keuze van doelgroepen. Afhankelijk van de doelgroep en het budget, wordt de keuze van media gemaakt. Het resultaat van het promotiebeleid moet zijn, dat: • Museum Gouda jaarlijks meer (betalende) bezoekers trekt. De lat ligt voor 2015 op 35.000 bezoekers. • Museum Gouda bekend staat als een gastvrij museum. We willen rapportcijfer 8 halen. Gastheren en -vrouwen, het museumcafé, de uitvoering van het evenementenprogramma zijn hierin heel belangrijk. • De naamsbekendheid van Museum Gouda toeneemt, als museum waar elk seizoen iets interessants te beleven valt. In 2015 doen we dat met: Tentoonstellingen • winter NOCTURNE, doelgroep: liefhebbers hedendaagse kunst Ivora, doelgroep: plateelkenners • voorjaar Uitgelezen, doelgroep: grasduiners in geschiedenis en bibliofielen • zomer Le Salon 2015, doelgroep: liefhebbers hedendaagse kunst • herfst Marjolijn van den Assem, doelgroep: liefhebbers hedendaagse kunst
18
Evenementen Als stadsmuseum vibreert Museum Gouda mee met belangrijke evenementen in de stad. • 100 jaar Leo Vroman, 10 april 2015 • Museumweek, 18 tot en met 24 april 2015 • Keramiekdagen, 14 en 15 mei 2015 • Havendagen, 20 en 21 juni 2015 • Open Monumentendag, Gastvrij Gouda, 12 september 2015 • Zotte zaterdag, 17 oktober 2015 • Kaarsjesavond, 11 december 2015 Producten Daarnaast wordt er ook aandacht gegeven aan onze vaste collecte, onder andere door middel van activiteiten rondom de stadsmaquette en de schatkamer. Verder verzorgt Museum Gouda jaarlijks verkoopbrochures over deelcollecties. In 2015 zal worden verzorgd: • brochure Beeldentuin (auteur: Marcel van den Tooren) • brochure Schatkamer (auteur: Maurice Wery) • brochure Collectie Plateel (auteur: Wil Salari) Samenwerking en draagvlak Museum Gouda werkt in de promotie nauw samen met VVV/stadsmarketing/toerisme. Een stevig draagvlak in stad en regio is voor Museum Gouda onontbeerlijk. • Vrienden: eenmaal per jaar nodigt de directeur van Museum Gouda alle (500) Vrienden uit voor een speciale ontvangst, gekoppeld aan een tentoonstelling. • Gilde: eenmaal per jaar nodigt de directeur van Museum Gouda alle (40) Gildeleden uit voor een bijzondere culturele happening, zodat ook het bedrijfsleven goed aangesloten blijft. • Partners: eenmaal per jaar nodigt de directeur van Museum Gouda de zaalpartners uit voor een gezamenlijke bijeenkomst. Het promotiebeleid wordt getoetst aan de hand van de volgende middelen: • Publieksenquêtes: in 2015 zullen we twee publieksenquêtes uitvoeren. • Panel: in 2015 onderzoeken we de haalbaarheid van het vormen van een panel, zodat we constant feedback kunnen krijgen op tentoonstellingen, evenementen, rondleidingen, website, folders, brochures, activiteiten.
19
X
GASTVRIJHEID
Museum Gouda staat bekend als gastvrij museum, vriendelijk, attent. Ook in 2015 streven we in dit opzicht naar positieve waardering door bezoekers, een royale acht. Het team beveiliging, medewerkers achter de balie, rondleiders en medewerkers van het museumcafé spelen hierin een cruciale rol. Gastvrijheid is in de eerste plaats een kwestie van houding, mentaliteit. Daarnaast moeten de faciliteiten op orde zijn. Om de gastvrije uitstraling te verbeteren zijn in de afgelopen jaren alle verbeterpunten uitgevoerd: • toegankelijke website • nieuwe balie entree Oosthaven • nieuwe balie entree Achter de kerk • schuifdeuren entree Achter de kerk • foyer Achter de kerk • Engelstalige folders en zaalteksten • ruimere openingstijden • rode loper van beneden naar boven • opfrissen van toiletgroepen • publieksgerichte teksten • DVD voor bezoekers die slecht ter been zijn: ‘De Bovenverdieping’ Deze verbeterpunten konden we uitvoeren dankzij de steun van het Catharina Gilde, de BankGiro Loterij en partner 3Megawatt. Tijdens Open Monumentendag 2015 besteden we samen met onze collega’s van andere culturele instellingen speciaal aandacht aan Gouda Gastvrij. Gastvrijheid in de gehele stad is een harde voorwaarde om de doelstelling: 1 miljoen bezoekers per jaar te halen. In 2015 houden we de vinger aan de pols met behulp van bezoekersenquêtes.
20
XI
BEZUINIGINGEN
De structurele gemeentelijke bezuiniging op Museum Gouda bedroeg € 500.000. Hiervan is de afgelopen jaren reeds € 415.000 ingevuld. In 2015 volgt de laatste tranche: € 85.000. De bezuiniging is gerealiseerd middels een aantal maatregelen: • vergroting eigen inkomsten • ontslag personeel • afstoting Moriaan • schrappen huur nieuw depot • afstoten externe depots Het schrappen van de jaarlijkse indexering betekent voor Museum Gouda overigens wel een sluipende bezuiniging van € 16.000 per jaar (2% van de personeels- en bedrijfskosten). Met energiebesparende maatregelen zullen we trachten deze bezuiniging intern op te vangen. Volgens het coalitieakkoord volgen er in de periode 2015 – 2018 geen verdere bezuinigingen. Dat zou ook niet kunnen zonder de museale essentie van Museum Gouda aan te tasten. Museum Gouda kan de toekomst dus met vertrouwen tegemoet zien. We hebben een buffer om onverwachte tegenvallers in de personele sfeer te kunnen opvangen. En de steun van het Goudse bedrijfsleven, het Catharina Gilde, de Turing Foundation, de BankGiro Loterij, het VSB Fonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds en andere cultuurfondsen bewijst dat ook andere geldschieters in de cultuur vertrouwen hebben in de koers en vitaliteit van Museum Gouda.
21
XII
VERGROTING INKOMSTEN
Museum Gouda wordt minder afhankelijk van overheidssubsidie. Na een bezuiniging van € 500.000 zal de gemeentelijke subsidie in 2015 ongeveer € 1.310.000 bedragen. Hiervan vloeit € 370.000 terug naar de gemeente in verband met huur, onderhoud en WOZ. Per saldo bedraagt dus de subsidie € 940.000. Dit is een basisbedrag waarmee de collectie van 40.000 stuks kan worden beheerd en gepresenteerd, waarmee educatieve activiteiten kunnen worden ontplooid, waarmee publiek kan worden ontvangen in de monumentale ruimtes. Om bijzondere producties mogelijk te maken, zoals: • Schetsen van Schoonheid • Stadsmaquette • Digitale groeikaart • Schatkamer • Dromen op doek • Rembrandt in Zwart-Wit • Erasmus zijn extra bronnen van inkomsten nodig. Het Gouds Catharina Gilde steunt jaarlijks een groot (bouw)project. De partners maken extra promotie en activiteiten mogelijk. Museum Gouda zet in 2015 de lijn van groeiende inkomsten voort: • De toegangsprijs blijft in 2015 € 8,00. Volgens onze benchmark lopen we daarmee in de pas met andere, vergelijkbare musea. • Kinderen/jongeren van 4 t/m 17 jaar betalen € 2,00 • We geven het museumcafé en –terras in gebruik tegen een vergoeding van € 20.000. • Het Catharina Gilde doneert € 40.000. • De museumwinkel brengt € 10.000 op. • Partners van Museum Gouda brengen € 13.000 op. • Elke fles museumwijn van wijnhandel Van de Velde en Halewijn brengt € 1 op voor het museum. • Sinds de besluitvorming over het Meerjarenplan stijgen elk jaar de inkomsten uit entree. We begroten voor 2015 de inkomsten op € 110.000.
22
XIII BEGROTING 2015 Onze begroting voor 2015 past in de trend die nu al enige jaren aanhoudt: • minder subsidie van de gemeente • minder salariskosten • minder huisvestingskosten • meer inkomsten uit entree • meer inkomsten van derden • meer kosten voor tentoonstellingen Het jaar 2015 is het laatste jaar in de reeks van gemeentelijke bezuinigingen. Museum Gouda zal in 2015 nog structureel € 85.000 bezuinigen, daarmee komt onze bijdrage aan het gemeentelijk tekort op een structureel niveau van € 500.000. Na 2015 zijn volgens het coalitieakkoord voor de bestuursperiode tot 2018 geen bezuinigingen meer te verwachten, afgezien van de nullijn in 2015: geen inflatiecorrectie. Omdat de salarissen van Museum Gouda volgens de cao wel stijgen en de rekeningen van onze leveranciers ook, betekent die nullijn toch weer een tegenvaller van € 16.000 in 2015, bovenop de afgesproken € 85.000. Hiermee is Museum Gouda wel gekomen aan de grens van wat verantwoord is. Met nog minder subsidie kan Museum Gouda de museale taken niet langer uitvoeren. Er zit geen rek meer in het vergroten van de inkomsten. De gemeentelijke subsidie zal in 2015 globaal 1.3 miljoen bedragen. Deze subsidie is afgerond bestemd voor: Personeelskosten Huisvestingskosten Bedrijfskosten
€ 700.000 € 500.000 € 100.000 --------------€ 1.300.000
In 2015 zullen wij een nieuwe gebouwenbeheerder aanstellen, een zeer gespecialiseerde functie. Jan Muyt, die met pensioen gaat, zal 9 maanden lang de nieuwe man of vrouw inwerken. De incidentele kosten die daarmee gemoeid zijn, zullen we dekken uit onze bedrijfsreserve. Voor de noodzakelijke vervanging van de luchtbehandeling doen we een beroep op incidentele middelen van de gemeente. De voorbereiding hiervan is reeds jarenlang onderwerp van gesprek. De gemeente heeft toegezegd de vervanging op te nemen in de gemeentelijke planning. Voor het project Leo Vroman zullen we een beroep doen op de Vroman Foundation en andere sponsoren. De Haringparty 2014 leverde reeds € 14.000 op voor dit doel. In 2015 staat er geen grote blockbuster op de agenda. Het is het jaar na Fantin-Latour en het jaar voor Erasmus. Fantin-Latour kon financieel goed worden afgesloten.
23
XIV
ORGANISATIE
De organisatiedoelen uit het Meerjarenplan 2011 – 2015 zijn inmiddels bereikt: • de organisatie is afgeslankt • de organisatie is ondernemender geworden • de organisatie is gastvrijer • er zijn meer vrijwilligers actief • voor projecten wordt er gewerkt met tijdelijke projectkrachten De kernorganisatie kan als volgt getekend worden:
directeur
winkel
Managementassistente
Conservator
Collectiebeheerder
Educatie
PR
vrijwilligers
Algemene Zaken & Financiën
vrijwilligers
vrijwilligers
vrijwilligers
Team beveiliging
rondleiders
vrijwilligers
Technische dienst
Voor 2015 staat op de rol: • vervanging van de gebouwbeheerder wegens bereiken pensioenleeftijd • tijdelijke uitbreiding met conservator vanwege de Schatkamer
24
XV
SAMENWERKING
Om onze doelen te bereiken is samenwerking onmisbaar. Op eigen kracht redt Museum Gouda het niet. Onze belangrijkste partners in Gouda zullen in 2015 zijn: 1. Sint-Janskerk Afwisselend toont Museum Gouda permanent twee cartons uit de kluis van de Sint-Janskerk: het geheim van Gouda. In de Sint-Janskerk draait een promotiefilm over het museum en in het museum een promofilm over de Goudse Glazen. 2. Firma Van Drie Museum Gouda organiseert in samenwerking met de Firma Van Drie de driejaarlijkse Salon in 2015. 3. Streekarchief Midden Holland en Bibliotheek Streekarchief Midden Holland en Bibliotheek dragen inhoudelijk bij aan tentoonstelling Uitgelezen. De educatieve samenwerking in het kader van BAM wordt in 2015 gecontinueerd. 4. Coornhert Gymnasium De eindexamenleerlingen van het Coornhert Gymnasium stellen in maart een expositie samen uit eigen werk. 5. SBB keramiekopleiding Jaarlijks maken Museum Gouda en SBB een keramiektentoonstelling: Goudse keramisten draaien door. 6. C9 De culturele instellingen in Gouda zetten samen hun deuren wijd open tijdens de open Monumentendag: Gouda Gastvrij. 7. Stadspromotie, VVV, binnenstadmanagement, Goudse Gidsen Gilde Museum Gouda werkt met vele partijen samen om de cultuurhistorische betekenis van Gouda te promoten. 8. Bedrijven Met bedrijven uit de regio: Punselie, Best Western, Hotel Arendshoeve, Van de Velde & Halewijn, Q-park, Playtoday Legoshop Gouda en Art Legi maken we arrangementen en producten. 9. Brede School, Driestar Educatief 10. Historisch Platform 11. Gouda bij kaarslicht en Gouda bij kunstlicht 12. Archeologische Vereniging Golda 13. Museumhaven 25
14. Musea In 2014 werkten we nauw samen met de stadsmusea in Hoorn, Bergen op Zoom, Zutphen en Harlingen (Rembrandt in Zwart-Wit). Voor het project Uitgelezen werken we samen met Museum Meermanno in Den Haag.
26
Bijlage 1 BIJZONDERE PROJECTEN 2015 Het jaar 2015 is het laatste jaar van het Meerjaren beleidsplan 2011 – 2015. Alle voorgenomen projecten uit dit beleidsplan zijn uitgevoerd. We voorzien voor 2015 de volgende bijzondere projecten. • Vervanging luchtbehandeling (voorjaar 2015) • Muziek en luisterbank in de Gasthuiskapel • Teksten in de Gasthuiskapel • Installatie productieproces plateel • Artist in residence: Jeruzalemkapel • 100 jaar Leo Vroman • Opruimen van zolders en kelders Gasthuis • Project ‘Schat’ • Opknappen Regentessenkamer (mei 2015) • Adlib Conversie • Meerjarenbeleidsplan 2016 – 2020 Het jaar 2015 zal voorts bestaan uit vele activiteiten achter de schermen ter voorbereiding van het Erasmus evenement in 2016. Daarnaast zijn het natuurlijk de grote tentoonstellingen die onze aandacht vragen: 1. Ivora 2. Van Michel tot Israëls 3. Uitgelezen 4. Le Salon 2015 5. Marjolijn van den Assem
27
Bijlage 2 PLANNING TENTOONSTELLINGEN/EVENEMENTEN TENTOONSTELLINGEN 2015 • • • • • • • • • • • •
t/m 1-2-2015 t/m 15-3-2015 18-1 t/m 17-5-2015 27-1 t/m 6-12 15-2 t/m 17-5 20-3 t/m 29-3 03-4 t/m 26-4 Juli/augustus 2-6 t/m 6-9 27-5 t/m 11-10 22-9 t/m 17-1-2016 27-9 t/m 3-1-2016
NOCTURNE Edith Cammenga Ivora van Michel tot Israëls Uitgelezen Coornhert College BAS Jeroen Hermkens Le Salon 2015 Goudse keramisten Marjolijn v.d. Assem Boughaz
Toonzalen, Ruim, Kapel Projectzalen Catharinazaal Galerijzalen Toonzalen Projectzalen Projectzalen Projectzaal en Chirurgijnskamer Toonzalen, projectzaal Catharinazaal Toonzalen Projectzalen
EVENEMENTEN 2015 • • • • • • • • •
10 april 2015 18 tot en met 24 april 2015 19 april 2015 14, 15 mei 2015 18 mei 2015 19 - 21 juni 2015 12 september 2015 17 oktober 2015 11 december 2015
100 jaar Leo Vroman Museumweek Uitreiking BAS Grafiekprijs Keramiekdagen Tussen Kunst en Kitsch Gouda Waterstad Open Monumentendag Zotte zaterdag/ezel in museumtuin Gouda bij kaarslicht
TENTOONSTELLINGEN 2016/2017/2018 • • • • •
5 februari – 26 juni 2016 Zomermaanden 2016 Oktober – december 2016 Januari 2017 – mei 2017 2018
Erasmus Amp Smit Waarom gaat het goed in je leven? Bonvin Pourbus
28
Bijlage 3 LEDEN CATHARINAGILDE Gildeleden Appertijn BV Van Beynum Volkswagen M. Bunnik en W.J.E. Salari Burosix Public Relations Adviseurs BV Bouw- en Aannemersbedrijf Th. J. van Dijk BV Drs. J.W. Ederveen Dirk-Jan Blok notaris Gouda Media Groep BV Gouda Refractories BV Goudam BV De Goudse Verzekeringen Grant Thornton Accountants en Adviseurs BV Greenline Stichting Hazet Hof Hoorneman Bankiers NV In Dora BV - BioChek La Gro Advocaten Lansigt Accountants en Belastingadviseurs Stichting Newgate Fonds Praxis Megastore Gouda afd./loc. Catharina Gilde Coöperatieve Rabobank Gouda BV Van Riessen Advocaten Sanner Vastgoed B.V. Slangen Staal beheer BV De Waard & Wagener Notarissen Westerhuis Notarissen Bouwbureau en aannemingsbedrijf De Wilde BV Gildegezellen Basis Bedrijfshuisvesting Gouda Intobusiness Van de Velde & Halewijn B.V.
29
Bijlage 4 PARTNERS MUSEUM GOUDA 3Megawatt Arti Legi Bruynzeel Storage Systems B.V. Bouw- en Aannemersbedrijf Th. J. van Dijk BV Chr. Hogeschool de Driestar F.W. Maas elektro service Ortec POT Art Logistics Coöperatieve Rabobank Gouda BV Simonis & Buunk Kunsthandel Veilinghuis Peerdeman Utrecht
30
