Jaar 24 nummer 3 Mei 2016
Jaaroverzicht 2015 Nieuw HGJB-jaarthema: Samen bij Eén Nieuwe methode voor tienercatechese
Samen geloven in de kerk van nu
hgjb.nl
100% HGJB
After Summer Praise
Lancering Op Toonhoogte met honderden jongeren
H eeft u een gouden herinnering aan de HGJB? Bel of mail naar
[email protected]!
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
2
Colofon
Dichtbij is een uitgave van de HGJB en wordt drie keer per jaar verzonden naar mensen die de HGJB steunen en naar onze contactpersonen voor het jeugdwerk in de gemeenten. HGJB Het kopiëren of overnemen van artikelen is toegestaan, met bronvermelding: HGJB-Dichtbij, jaargang 24 nummer 3, mei 2016. Redactie Hans Alderliesten, Herman van Wijngaarden en Gerrina van Egdom (eindredactie) Foto voorpagina Vakantiebijbelweek Commissie in Veessen/Vorchten Vormgeving Reprovinci, Schoonhoven Druk BDU, Barneveld Oplage 18.000 exemplaren Contact Reacties op de inhoud van Dichtbij:
[email protected] Bezorging en administratie:
[email protected]
Redactie
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
In 2015 heeft de HGJB heel veel werk verzet voor jongeren en hun gemeenten. In deze speciale verantwoordingseditie van Dichtbij geven we daarvan een mooie impressie – met foto’s, cijfers, ervaringen en uitdagingen!
Delen in overvloed
H
et is God Die ons overvloed geeft. En van die overvloed mogen we op allerlei manieren delen. Dit doet de HGJB door het delen in kennis en ervaring. We adviseren gemeenten, organiseren activiteiten en ontwikkelen materialen. Hiermee zijn we ook in 2015 weer volop aan de slag geweest. In dit jaarverslag delen we onze ervaringen graag met u. Wij zijn dankbaar voor de vele kinderen, tieners, jongeren en ouderen die we hebben mogen toerusten. Het werk van de HGJB is verdeeld over zes teams die allen hun eigen expertise hebben. Op de bladzijden hierna presenteren deze teams zich aan u. U kunt lezen welke werkzaamheden zij concreet verrichten, welke impact ze hebben op jongeren (en ouderen), met welke uitdagingen ze te maken hebben en welke doelen voor 2016 gesteld zijn. Deze doelen zijn ambitieus en dat is goed. Tegelijk is de praktijk weerbarstig. De tijd dat gemeentes en jongeren vanzelfsprekend voor de HGJB kiezen is voorbij. Dat zien we terug in de cijfers over het afgelopen jaar. Daarnaast zijn er zorgen over de kerkverlating. Ouderen, maar zeker ook jongeren haken af. Wij delen met gemeenten in die pijn en vragen en zoeken naar antwoorden. Uw gebed is daarin onmisbaar! De HGJB deelt van haar kennis en ervaring, maar dat kunnen we niet zonder uw steun. U deelt van uw financiële middelen en geeft ons daarmee mogelijkheden om kinderen, tieners en jongeren te leren geloven in de kerk van nu. Dat is onze opdracht. Vanuit de overtuiging dat God Zijn kerk bouwt en bewaart mag de HGJB als vereniging haar werk doen samen met plaatselijke gemeenten, ouders, leidinggevenden en - niet te vergeten - jongeren zelf. We kijken met dankbaarheid terug op het afgelopen jaar en bedanken u voor uw gebed en betrokkenheid. Doet u ook in 2016 met ons mee?!
HGJB-kantoor Silvosa
Ik wens u veel leesplezier!
Prins Bernhardlaan 1 3722 AE Bilthoven Tel. 030-2285402
Roel Boogaard
Fax: 030-2252157 E-mail:
[email protected]
4
directeur
Giften De vereniging HGJB is voor haar inkomsten grotendeels afhankelijk van vrijwillige
20
bijdragen van gemeenten en donateurs. Giften zijn van harte welkom op NL35RABO0308316835/ BIC: RABONL2U (rekeningnummer 3083.16.835). Wilt u informatie over de mogelijkheid om de HGJB testamentair te gedenken, neem dan even contact met ons op. Zie www.hgjb.nl/geef.
3
Inhoud 4-19
Jaaroverzicht 2015
20
Nieuwe catechesemethode
21
Nieuwe jaarthema: Samen bij Eén
22
Diaconaal project
23
HGJB-nieuws
23
Algemeen
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
4
De HGJB in 2015
Samen delen in overvloed Het afgelopen jaar was enerverend voor de HGJB. Naast de vele activiteiten voor jongeren, met het bezoekersrecord op de jubileumeditie van de Kerstconferentie als hoogtepunt, en de ontwikkeling van mooi club- en catechesemateriaal, werd ook het nieuwe diaconale project ‘Delen in Overvloed’ gelanceerd.
I
n dit project staat ‘delen’ centraal. Delen in de overvloed die God aan ons geeft. In dit jaarbericht kunt u lezen over ons werk, maar vooral ook wat dat uitwerkt in levens van jongeren en ouderen.
Beweging van verbinden
Onder het motto ‘Samen geloven in de kerk van nu’ zette de HGJB in 2015 maximaal in op het samen met gemeenten vormen van een beweging van en voor jongeren. Een beweging waarin we gezamenlijk de verbin-
ding zoeken. Verbinding met jongeren, met de plaatselijke gemeente, maar vooral ook verbinding met God. Dit betekende dat in alle projecten veel aandacht is besteed aan het versterken van het contact met gemeenten; de plaats waar het gebeurt. Het jaar 2015 was het eerste jaar van ons nieuwe meerjarenbeleidsplan ‘Bron van leven’. Het bestuur heeft samen met de arbeidsorganisatie van de HGJB vanuit dit beleidsplan een aantal kernthema’s gefor-
muleerd die leidend zijn voor de uitvoering van het werkplan 2015. In het beleidsplan is beschreven hoe jongeren zich kunnen verbinden aan God als Bron van leven. In producten, bijeenkomsten en uitingen heeft de HGJB zich ingezet om deze noties te verinnerlijken en door te vertalen naar gemeenten en jongeren. In 2015 kwam vanuit het beleidsplan onder andere het volgende aan de orde: nieuwe vormen van jeugdwerk, intergeneratief leren en andere vormen van leren.
Algemeen
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
5
Innovatie
Innovatie was een belangrijk thema in 2015. Een externe adviseur heeft ons op een creatieve manier aan de slag laten gaan om de innovatiekracht flink aan te wakkeren. We hebben nagedacht over nieuwe vormen en manieren om ons werk te doen. Daarbij staan we voor de uitdaging om de impact en zichtbaarheid van de HGJB te vergroten nu relaties en aantallen minder vanzelfsprekend zijn. Deze focus heeft positieve invloed gehad op onze aanwezigheid in de media. Er ging bijna geen week voorbij of onze activiteiten of producten haalden de media. Intern hebben we in 2015 gezocht naar meer dynamiek binnen en tussen de teams, zodat er meer ruimte ontstaat voor beweging en innovatie. Met het vertrek van twee teamleiders ontstond er een natuurlijk moment om dit proces vorm te geven.
Hoogtepunten 2015
Naast de genoemde 40e editie van de Kerstconferentie waren er nog vele andere hoogtepunten. Te denken valt aan de nieuwe belijdenismethode Hou(d)vast en de volledig vernieuwde muziekbundel Op Toonhoogte. Geweldig dat blijkt dat deze uitgaven in een enorme behoefte voorzien. Meer informatie hierover, evenals over andere aspecten uit ons werk, vindt u in deze Dichtbij.
Nieuwe diaconale project ‘Delen in overvloed’
In 2015 heeft de HGJB het nieuwe tweejaarlijkse diaconale project gelanceerd. Gedurende twee jaar staan we met u als gemeente(lid) stil bij de vraag: hoe delen we van de overvloed die God ons geeft? Samen met de kerk van Colombia en Mexico willen we meer geven om mensen met minder. De HGJB ontwikkelde materialen voor bewustwording en actie om met jong en oud aan de slag te gaan. Ook werden er diverse projectavonden gehouden om het nieuwe diaconale thema toe te lichten en gemeenten te enthousiasmeren.
Bestuur en ledenraad
Als vereniging is de HGJB van haar leden. Leden bepalen – via bestuur en ledenraad – welke inhoudelijke accenten worden gelegd en hoe de HGJB wordt aangestuurd. In de ledenraad is in 2015 nagedacht over het ambassadeurschap en op welke wijze gemeenten nog beter bediend kunnen worden door de HGJB. Tijdens de ALV in juni is de ledenraad weer aangevuld met nieuwe mensen: ds. Korné Timmerman (Hervormde Gemeente Barneveld), André Verweij (Hervormde Gemeente Woerden), Tobias Baan (jongeren), Christaan Boer
‘Nieuwland doet enthousiast mee met het diaconale project van de HGJB. De grote vraag is altijd: wat gaan we dit keer weer bedenken als commissie? Maar mijn persoonlijke ervaring leert dat die gedachte vaak snel wegzakt na het bezoeken van een HGJB-projectavond. Je raakt betrokken en niet onbelangrijk: je krijgt genoeg inspiratie, tips en materialen aangereikt om aan de slag te gaan!’ – Mirjam Baars uit Nieuwland
(vrijwilligers) en Alieke Hofland (vrijwilligers). We zien uit naar hun inbreng als verbinders tussen de leden en de organisatie. Afscheid werd er genomen van een aantal oudgedienden: Gerard Barmentlo, Chris Vrij, Wilbert den Butter, Kees Thoutenhoofd en Carola van Dam. De meeste van hen hebben vanaf het eerste uur in de ledenraad meegedacht. Binnen het bestuur vonden de volgende personele wijzigingen plaats. • We namen afscheid van mevrouw J.T. Polman - van `t Slot . Zij is een aantal jaar bestuurslid geweest met het specialisme pedagogiek. In de loop van 2016 hopen we de vacature die door haar vertrek ontstaat te vervullen. • Voor de functie van tweede secretaris was een vacature. Deze is per januari 2016 weer ingevuld. Meer informatie over de werkzaamheden van ledenraad en bestuur, is te vinden in de verantwoordingsverklaring die als download beschikbaar is op www.hgjb.nl/jaarverslag.
Jaaroverzicht 2015
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
6
Team Ondersteuning Bedrijfsvoering, fondsenwerving en financiën
DONATEURS BEDANKEN
PROMOTIEFILMPJES OP TOONHOOGTE Ervaring
Jocelynn van den Berg was in 2015 als kantoorvrijwilliger actief en hielp onder meer mee bij de voorbereiding van de Belijden-Is-Doen avonden. Daarnaast heeft ze diverse filmpjes opgenomen om liederen uit de nieuwe Op Toonhoogte te promoten. Zo kwamen diverse lijnen bij elkaar: creativiteit en betrokkenheid van vrijwilligers en zichtbaarheid voor de HGJB. De filmpjes werden op Facebook gepubliceerd en zijn vaak bekeken en beluisterd!
Waarom
Het inzetten en benutten van de creativiteit van vrijwilligers stond hoog op de agenda van de HGJB in 2015.
Ervaring
In juni 2015 hebben we een middag met alle aanwezige HGJBmedewerkers donateurs en relaties gebeld om hen te bedanken voor hun steun. De actie was gericht op het binden en informeren van onze achterban. Hoewel het dus niet ging om verhoging van de donaties, gaven sommige donateurs spontaan aan dat ze dat toch wilden doen. Een paar reacties: ‘Ik word hier heel stil van. Wij steunen de HGJB al jaren, dat is gewoon iets wat hoort, iedereen zou jullie moeten steunen!’ ‘Mijn ouders zijn bijna 50 jaar getrouwd en ze hebben elkaar ontmoet op een HGJB-kamp!’ Omdat de actie een succes was, zal deze vermoedelijk in 2016 worden herhaald.
Feiten
De filmpjes van Jocelynn haalden een gemiddeld bereik van ongeveer 5.000 op Facebook. Uitschieter was het filmpje ‘Blessed be Your Name’ met een bereik van ruim 13.000.
Waarom
Uitgangspunt van de belactie was bedanken van onze huidige donateurs. Donateurs zijn erg belangrijk voor de HGJB, zij stellen ons mede in staat het werk te doen. Als vereniging willen we graag ons oor te luister leggen bij onze leden. De reacties die dit oplevert, worden meegenomen in de organisatie.
Feiten
Totaal zijn 362 donateurs bereikt in 2 bel-uren.
Plannen voor 2016
We willen op nieuwe manieren de interactie met onze donateurs aangaan. De feedback die we krijgen, willen we meenemen in ons werk.
Plannen voor 2016
We blijven zoeken naar originele mogelijkheden om via social media onze materialen meer bekendheid te geven.
Jaaroverzicht 2015
HONDERDEN VRIJWILLIGERS IN TOUW VOOR DE HGJB
Ervaring
Bij de HGJB zijn vele vrijwilligers actief: in de vakantiecommissie, bij de Biddag- en Dankdagmap, op de evenementen (Kerstconferentie, TOV) en op kantoor. De HGJB bood ook in 2015 vele jongeren én ouderen de kans om aan de slag te gaan als vrijwilliger. De een levert een redactionele bijdrage, de ander leidt een vakantie en weer een ander is betrokken bij het pastorale team op de Kerstconferentie.
Waarom
Het werk van de HGJB steunt voor een groot deel op de inzet en creativiteit van vrijwilligers. De vrijwilligers maken onze evenementen en activiteiten (mede) mogelijk. De HGJB wil ook een oefen- en groeiplek zijn voor jongeren die hun talenten willen ontdekken en inzetten.
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
1E BIJEENKOMST ONDERNEMERSPLATFORM
De HGJB heeft een missie om jongeren te bereiken met de Bron van leven. Daarvoor hebben we steun nodig. Steun van vrijwilligers, donateurs en van gemeentes. Maar ook steun van ondernemers. Ondernemers met passie voor jongeren, voor de kerk. Daarom zijn we eind 2015 gestart met het opzetten van een ondernemersplatform. Een platform waar ondernemers de HGJB ontmoeten, elkaar ontmoeten en geïnspireerd worden door boeiende sprekers. 26 mei staat de eerste bijeenkomst gepland. Alle ondernemers heel hartelijk welkom! Kijk op www.hgjb.nl voor meer informatie. Aanmelden kan via
[email protected].
PERSONEEL Het personeelsbestand is in 2015 wat afgenomen. Van een viertal collega’s is afscheid genomen. We hebben één nieuwe collega verwelkomt en er is ook een collega opnieuw in dienst gekomen. Aantal werknemers per 31 december in dienst: 26 (2014: 28) • • • •
Aantal fte per 31 december 2015 in dienst: 18,6 (2014: 19,2) Verdeling vrouw / man: 67% vrouw, 33% man) 73% van de medewerkers heeft een vast contract (2014: 68%) Ziekteverzuim in 2015 1,8% (2014: 2,3%)
Feiten
In 2015 waren er ruim 380 vrijwilligers actief voor de HGJB. Zij hebben zich ruim 25.000 uur ingezet voor de organisatie.
Plannen voor 2016
In 2016 willen we nog meer gebruikmaken van vrijwilligers voor het organiseren van activiteiten, het contact met gebruikers en het intensiveren van de binding met donateurs.
Andere teamplannen voor 2016 In 2016 zetten we als Team Ondersteuning met name in op ‘buiten’ naar ‘binnen’ halen. Dat doen we bijvoorbeeld door een bedrijvennetwerk op te zetten, een vakantiereünie te organiseren en door rondetafelgesprekken met gebruikers en abonnees
7
te organiseren. Daarnaast gaan we een belteam met vrijwilligers opzetten om behoeften van klanten en gebruikers beter te kunnen peilen. Goed kerkelijk jeugdwerk verdient een groot podium. Daar willen we als Team Ondersteuning graag onze bijdrage aan leveren.
Jaaroverzicht 2015
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
8
Team Gemeentebreed Bewustwording en diaconaat in de gemeente
NIEUWE BUNDEL OP TOONHOOGTE GELANCEERD
Ervaring van Stefan de Vogel, Hervormde Gemeente Hien en Dodewaard
‘Uit een tijdens een gemeenteavond gehouden enquête kwam naar voren dat er binnen onze gemeente de behoefte was om meer eigentijdse liederen in de erediensten te zingen. Binnen onze Hervormde Gemeente wordt al lang uit de Hervormde Bundel van 1938 gezongen. Een commissie heeft vervolgens voorstellen gedaan voor het zingen tijdens de eredienst. De kerkenraad heeft positief gereageerd om in de eredienst twee liederen uit ‘Op Toonhoogte’ te zingen. Deze bundel gebruiken we al langere tijd in het jeugdwerk en is niet helemaal nieuw. Vanaf 1 januari 2016 wordt er dus in onze gemeente uit Op Toonhoogte (versie 2015) gezongen. De reacties hierop zijn over het algemeen positief. Op Toonhoogte draagt op een positieve manier bij aan het eigentijdse karakter van de diensten.
Waarom
Op Toonhoogte is al jaren een begrip. Daarom heeft de HGJB de bekende liederenbundel vernieuwd en uitgebreid. De selectie van circa 570 liederen uit verschillende tradities maakt deze bundel bijzonder geschikt voor het jeugdwerk, gezinnen en andere ontmoetingen tussen jongeren en ouderen in de gemeente. Met Op Toonhoogte stimuleren we jongeren en ouderen om samen het geloof in God met oude en nieuwe woorden door te geven.
Feiten
Teksteditie: 7.604 exemplaren. Muziekeditie: 1.978 exemplaren.
Plannen voor 2016
We willen nog meer gemeenten stimuleren om deze bundel te gebruiken in het jeugdwerk van de gemeente.
TOERUSTING JEUGDPASTORAAT
Ervaring van Lisette Christiaans, jeugdwerker
‘In mijn gemeente heb ik veel contact met tieners, omdat ik in het team van de jongerenclub zit. We merken dat ze regelmatig met vragen naar ons toekomen. Ik vind het soms moeilijk om daarmee om te gaan. De cursus jeugdpastoraat helpt je bewuster te zijn van waar je mee bezig bent en van de invloed die je hebt op tieners. Je leert om beter in te gaan op waar ze mee komen.”
Waarom
Er speelt van alles in het leven van kinderen, tieners en jongeren. De droom van de HGJB is dat elke jongere iemand heeft die pastoraal voor hem of haar zorgt. Jeugdleiders, pastoraal team voor jeugd en mentoren hebben daarin een erg belangrijke rol. Juist zíj ontmoeten de jongeren wekelijks en trekken veel met hen op. Of ze spreken hen een paar keer per jaar heel vertrouwelijk en intensief. Daarom willen we hen toerusten en bemoedigen voor die taak.
Feiten
2015: 117 cursisten Jeugdpastoraat in 6 avonden. 2014: 61 cursisten Jeugdpastoraat in 12 avonden.
Plannen voor 2016
We zoeken voor de pastorale thema-avonden naar deskundige professionals uit de achterban, die voor ons een programma op verschillende plekken in het land willen verzorgen. Bijvoorbeeld over seksualiteit, echtscheiding, verslaving, pesten, eenzaamheid en relaties. Het is belangrijk om zo de kracht van de vereniging te benutten met het oog op jongeren!
Jaaroverzicht 2015
JAARTHEMA ‘DELEN IN OVERVLOED’
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
9
NIEUW MATERIAAL GELOOFSOPVOEDING Ervaring van Alina van Wilgenburg, deelnemer kring Putten
‘Wij zijn als pilotgroep aan de slag gegaan met het materiaal voor geloofsopvoeding. Dit deden wij met de doopoudergroepen in onze gemeente. Wij hebben het materiaal gebruikt als aanvulling op ons materiaal voor een van de doopoudergroepen van onze gemeente. Les één paste heel goed bij onze bijeenkomst over eigen geloofservaringen en les twee bij de bijeenkomst over het overbrengen van je eigen Godsbeeld op je kinderen. Niet de werkvormen, maar vooral de informatie hebben wij gebruikt.’
Waarom
Ervaring van Cobi Timmer - Ouwehand, Heerde
‘We hebben naar aanleiding van het jaarthema een vrouwenontbijt georganiseerd. Het was een ochtend vol ontmoeting en een feestelijk (boeren)ontbijt. Het thema ‘Delen in overvloed’ werd zichtbaar doordat iedereen een stuk fruit of groente mee moest nemen om uit te delen na de kerkdienst. Daarnaast kreeg iedereen een gevuld knapzakje mee met de opdracht om ervan uit te delen. Ook gaven we een lichtje mee met een tekst uit Psalm 100: “Want God is overstelpend goed!”’
Geloofsopvoeding kun je niet uitbesteden aan school of het jeugdwerk in de kerk. Het gebeurt vooral thuis. Dit roept voor ouders praktische en inhoudelijke vragen op. We vinden het belangrijk dat gemeenten ouders hierin ondersteunen. Met dit nieuwe materiaal bieden we voor verschillende leeftijdscategorieën programma’s om in kleine kringen mee aan de slag te gaan.
Feiten
Het materiaal bestaat uit vier boekjes voor ouders met kinderen in verschillende leeftijdscategorieën (0 – 3, 4 – 7, 8 – 11 en 12 - 16 jaar). Iedere leeftijdscategorie heeft twee programma’s. Op dit moment hebben zo’n 15 gemeenten een proefprogramma aangevraagd en draaien we een pilot in vijf gemeenten.
Waarom
Met het jaarthema biedt de HGJB gemeenten een uitgewerkt idee aan voor de opening van het winterwerk. Daarnaast is het ook een rode draad in het jeugdwerk en andere gemeente-activiteiten de rest van het jaar door. Het is een kans voor de gemeente om jong en oud rond één thema met elkaar in gesprek te brengen. Verder geeft het jaarthema een inhoudelijk gezicht aan het werk van de HGJB.
Feiten
De pagina op de website over het jaarthema is door 6.402 unieke bezoekers bekeken.
Plannen voor 2016
In 2016 maken we met het jaarthema de overgang naar het tweede deel van het beleidsplan Bron van leven. Daarin ligt het accent op de gemeente als plek waar het leven met God wordt geleerd en voorgeleefd. Voor het seizoen 2016/2017 is als motto gekozen: ‘Samen bij Eén’.
Plannen voor 2016
In 2016 hopen we het materiaal te lanceren en twee boekjes op de markt te brengen. In het najaar van 2016 zullen we dan de volgende twee boekjes schrijven.
Jaaroverzicht 2015
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
10
Team Jongerenbeweging Conferenties, vakanties en andere activiteiten voor jongeren
DE 40E KERSTCONFERENTIE
HGJB-GAMEZONE OP DE EO-JONGERENDAG Ervaring van deelnemer HGJB Gamezone
‘Woah, dit is echt kicken zeg! Wat zijn jullie eigenlijk voor organisatie? Zeg je nu dat jullie ook vakanties aanbieden?’
Waarom
Ervaring van Klaas Jan Wallet, groepsleider op de Kerstconferentie
‘Dit jaar was mijn eerste jaar als groepsleider. De conferentie was een fantastische ervaring. Het is mooi om met zo’n grote groep jongeren God te ontmoeten en te aanbidden. Daarnaast is het erg mooi om een gespreksgroepje te begeleiden. We waren in totaal met elf personen, van wie bijna iedereen er voor het eerst was. Door de gesprekken mochten we elkaar bemoedigen en meer van God zien. Naast de samenkomsten en gespreksgroepen waren er veel actieve dingen te doen, die de Kerstconferentie tot een fantastisch geheel maakten! Vier mooie dagen waarin je God leert kennen, lol hebt en vrienden maakt. Zeker een aanrader!’
Het is een mooi moment om onze activiteiten onder de aandacht te brengen van duizenden tieners en jongeren. Daarnaast willen we als HGJB op deze manier ook van betekenis zijn in het leven van tieners.
Feiten • • • •
Deelnemers HGJB-Gamezone: 2.000. Toeschouwers HGJB-Gamezone: >5.000. Schaafplekken: 26. Rollen ducktape: 5.
Waarom
Na veertig jaar Kerstconferentie kunnen we zeggen dat de Kerstconferentie een plek is waar jongeren God ontmoeten en hun leven aan Hem toewijden. Het is ook een plaats waar vriendschappen voor het leven worden gevormd. Verder is het een plaats waar de leiders van de toekomst worden toegerust voor een leven met impact in maatschappij en kerk. Op naar de 50e editie in 2025!
Feiten
2015: 1.040 deelnemers, 85 vrijwilligers en 92 groepsleiders . 2014: 953 deelnemers, 74 vrijwilligers en 86 groepsleiders.
Plannen voor 2016
De voorbereidingen voor de nieuwe Kerstconferentie zijn alweer begonnen. We hopen ook in de editie van 2016 ruim duizend jongeren een inspirerend en verdiepend programma te bieden.
Plannen voor 2016
In 2016 zijn we als HGJB weer aanwezig op de EO-Jongerendag. We hopen ook veel jeugdleiders te ontmoeten in de speciale programma’s voor hen. Natuurlijk zoeken we ook weer naar een spectaculaire activiteit voor tieners.
Jaaroverzicht 2015
VAKANTIES VOOR KINDEREN, TIENERS EN JONGEREN
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
11
SCHOLIERENWEEKEND VOOR TIENERS Ervaring van Auke van den Berg, deelnemer Scholierenweekend
‘Het Scholierenweekend is een heel geweldig weekend om mee te maken: heel veel tieners bij elkaar, je voelt je gewoon één familie. Dat vind ik het vette aan SW, dat iedereen altijd zo enthousiast is over God en dat we daar zijn om Hem te prijzen. Dat is zo gaaf!’
Waarom
Ervaring van Marja, moeder van Anna
‘Het is toch best gek om je dochter weg te brengen en vervolgens een week lang niks van haar te horen. Maar het is ook goed om haar een beetje los te laten. We hebben gemerkt dat ze in zo’n week heel veel leert, ook doordat ze een bepaalde verantwoordelijkheid krijgt. Toen ik Anna weer ophaalde, was het alsof ze een ‘maatje groter’ was geworden. Ik merk aan haar dat ze is gegroeid als persoon.’
Een Scholierenweekend brengt geloof en leven samen, en geeft handvatten om die twee in de praktijk tot één te maken. Ontmoeting, bijbelstudies, muziek, persoonlijke gespreksgroepen, workshops en sport; het zijn allemaal wezenlijke onderdelen van dit tienerweekend. Na een Scholierenweekend gaan de tieners enthousiast weer terug naar hun eigen gemeente.
Feiten
2015: 1 scholierenweekend met 161 tieners en 49 vrijwilligers. 2014: 3 scholierenweekenden met 380 tieners en 119 vrijwilligers.
Waarom
De HGJB organiseert vakanties om kinderen, tieners en jongeren een ontspannen tijd te geven. In deze andere omgeving kunnen ze, samen met leeftijdsgenoten, hun geloof verdiepen en opbouwen.
Feiten
2015: 848 deelnemers op 28 verschillende vakanties. 2014: 956 deelnemers op 28 verschillende vakanties.
Plannen voor 2016
Ook in 2016 willen we weer nieuwe vakanties aanbieden die aansluiten bij de behoefte van kinderen en tieners. Voor de 18+ deelnemers zoeken we eveneens naar uitdagende vakantiebestemmingen. Op deze manier willen we het deelnemersaantal verhogen. Bekijk snel de achterkant van deze Dichtbij en check ons aanbod op www.hgjb.nl/vakantie.
Andere teamplannen voor 2016 De activiteiten voor tieners, zoals het Scholierenweekend en de TOV, hebben te kampen met dalende deelnemersaantallen. Tegelijkertijd merken we dat de jongeren die we wel bereiken aangeven dat de impact van de activiteiten zeer groot is. We zoeken daarom naar nieuwe manieren om nieuwe groepen tieners enthousiast te maken voor onze activiteiten. We willen de inhoudelijke thema’s die we bespreken in ons
Plannen voor 2016
In 2016 gaan we weer twee Scholierenweekenden organiseren. Daarnaast willen we experimenteren met andere mogelijkheden, zoals een andere locatie, kleinere groepsgrootte en een nieuwe invulling van het programma. Zo kunnen we het bekende Scholierenweekend nieuw leven inblazen.
jongerenblad Pit, maar ook tijdens bijbelstudies en workshops, toegankelijk maken voor een breder publiek jongeren. Hiervoor hopen we een online-magazine te ontwikkelen. Daarnaast zoeken we naar manieren om vaker met jongeren zelf op te trekken. We gaan hiervoor een pilot doen met kleinschalige activiteiten op diverse plekken. Je kunt daarbij denken aan een volleybaltoernooi tussen jeugdverenigingen of een debatavond rondom een actueel thema.
Jaaroverzicht 2015
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
12
Team Jeugdwerk Materialen voor het jeugdwerk in de kerk
DISCOVER, DE MISSIONAIRE KINDERWERKMETHODE CLIK, KINDERBLAD EN KINDERWERKMETHODE Ervaring van Ankie van Wageningen, leidinggevende kinderclub groep 6–8 in Middelharnis
‘We hebben deelgenomen aan een instructieavond over het werken met Clik . Het clubprogramma bestaat uit diverse mogelijkheden om het bijbelgedeelte aan de kinderen uit te leggen. Waardevol dat het vol staat met keuzemogelijkheden om op een creatieve manier het thema te verwerken! Door die avond en de uitleg van HGJB’er Jacolien Hoek kwam ik onder de indruk van de opzet van deze programma’s! Ik heb de avond als heel waardevol ervaren. Het geeft me nog meer enthousiasme om met Clik te werken! HGJB, bedankt! Ga door met het mooie werk!’
Waarom
Als HGJB staan we voor goed kinderwerk binnen de plaatselijke gemeente. Zodat er een plek is waar kinderen God kunnen ontmoeten en Hem kunnen leren kennen. Dit doen we door het ontwikkelen van het kinderblad Clik en de bijbehorende kinderwerkmethode. De programma’s uit deze methode bieden volop handvatten om, samen met de kinderen, rondom de Bijbel aan de slag te gaan.
Feiten
2015: 6.523 abonnementen op het kinderblad Clik en 1.357 abonnementen op het kinderclubmateriaal. 2014: 6.919 abonnementen op het kinderblad Clik en 1.480 abonnementen op het kinderclubmateriaal.
Plannen voor 2016
In de afgelopen zes jaar is er een prachtige basismap ontwikkeld met ruim 120 clubprogramma’s erin. Uiteraard willen we deze map graag ‘levend’ houden. Daarom vinden we het belangrijk dat de map blijvend ingezet wordt in het kinderwerk. Ook willen we kinderwerkers blijven motiveren en stimuleren. Vanwege deze twee belangrijke uitgangspunten, zal er het komende seizoen (2016-2017) zowel met programma’s uit de basismap gewerkt gaan worden, als ook met nieuwe (of vernieuwde) programma’s.
Ervaring van Gea, leider kinderclub Vuurwerk te Drachten en lid van de pilotgroep van Discover
‘Mooi, dat er ook voorbereidingsmateriaal in zit voor het team! De map zit vol beeldende voorbeelden en het verhaal heeft veel creatieve vormen. Alles sluit op elkaar aan en past bij elkaar.’
Waarom
Tienduizenden kinderen in ons land krijgen van huis uit niets mee over God, geloof en kerk. Het nieuwe materiaal van ‘Discover’ helpt deze kinderen op een laagdrempelige manier te ontdekken wat geloven is en wat het voor hen kan betekenen in hun dagelijks leven. Het materiaal is voor kinderen van 4-10 jaar. Daarbij is er binnen de werkvormen differentiatie tussen kinderen van 4-7 en 7-10 jaar.
Feiten
‘Discover’ bestaat uit een map met 22 programma’s waarin volgens een vast patroon thema’s worden behandeld die aansluiten bij de belevingswereld van kinderen: avonturen beleven, vriendschap, liefde voor dieren, sport en spel, etc. Tijdens de ‘ontdekkingstocht’ in de wereld van geloof is er daarbij veel aandacht voor de vragen van het kind (bijvoorbeeld ‘Waarom kan ik God niet zien?’) De map bevat verder allerlei tips die van pas komen bij het organiseren van een missionaire kinderclub, bijvoorbeeld over de vraag hoe je ouders bij het kinderwerk kunt betrekken.
Plannen voor 2016
We willen het materiaal zo breed mogelijk bekendmaken. Verder willen we inventariseren of er voldoende draagvlak is voor een tweede jaargang.
Jaaroverzicht 2015
NIEUWE VORMEN VAN JEUGDWERK Ervaring
Enkele passages uit de gesprekken die we met jongeren voerden. De jongeren geven aan dat ze zich pas betrokken bij de gemeente voelen, wanneer ze daar ook een taak in vervullen. “Pas dan hoor je erbij”. Ze signaleren daarnaast dat een groot gedeelte van de gemeente bestaat uit ‘bankzitters’ die uit traditie naar de kerk komen. Dit zorgt er, volgens hen, voor dat er weinig gemeenschap is. “Ze gaan omdat het hoort, niet omdat ze het willen”. Voor veel van hen is voor het geloof uitkomen een worsteling. “Hoe doe je dat nu?” Ze geven aan op zoek te zijn naar de balans tussen woorden en daden. Daar horen ze weinig over in de gemeente of in het jeugdwerk. Of alleen op een abstract niveau. De jongeren hebben ook moeite om wat er in de Bijbel staat te koppelen aan hun eigen leven. ”Hoe God werkt in de Bijbel, lijkt totaal niet op mijn leven.” Hierdoor ontstaat ook wel eens twijfel, geven ze aan. Ze waarderen het zeer wanneer predikanten of jeugdleiders iets uiten over hun eigen twijfels of worstelingen in het geloof. “Dan wordt geloven weer een stuk realistischer.”
Waarom
Steeds meer gemeenten kloppen bij de HGJB aan voor advies rondom het 16+ jeugdwerk. Rond deze leeftijd haken jongeren makkelijk af bij het jeugdwerk en ook wel bij de kerk. Juist voor deze jongeren, die geconfronteerd worden met allerlei keuzes en omstandigheden in hun leven, is het belangrijk dat de gemeente op de juiste manier bij hen aansluit. Door een uitgebreid onderzoek te doen, hopen we gemeenten in dit proces ondersteunen. We doen dit door middel van gesprekken en ontmoetingen met predikanten, jongeren en jeugdleiders en door literatuuronderzoek.
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
13
CURSUS GELOOFSGESPREK MET KINDEREN EN TIENERS Ervaring van Irma Leegwater, Aalsmeer
‘Met 25 jeugdwerkers uit vier kerkelijke gemeenten volgden we deze cursus. Ik heb de cursus als heel waardevol ervaren. Tijdens de twee avonden ging het onder andere over een goede voorbereiding: denk erover na wat je aan de kinderen mee wilt geven vanuit het thema. De korte bijbelstudies die in het lesprogramma zaten, waren hierbij een goede oefening. Het is bijzonder om dit met verschillende jeugdwerkers uit verschillende kerken te kunnen delen. Er was veel gelegenheid om met behulp van opdrachten ervaringen uit te wisselen. De cursus sloot goed aan op de vragen die er leven bij de kinderwerkers.’
Waarom
Kinderen kunnen al op jonge leeftijd moeilijke vragen stellen. Ook tieners kunnen je vragen stellen, waar je het warm van krijgt. Tenminste als het je als jeugdleider lukt om een setting te creëren waar ruimte is voor het geloofsgesprek. En als die ruimte er is, hoe voer je dan zo’n gesprek aansluitend bij de geloofsontwikkeling van de tieners, de kinderen van je club. In deze cursus word je toegerust en oefen je met deze geloofsgesprekken.
Feiten
2015: 138 deelnemers. 2014: 192 deelnemers.
Feiten
5 predikanten geïnterviewd. 4 ontmoetingen gehad met 15 jongeren. 1 workshop op de Kerstconferentie met 80 jongeren.
Plannen voor 2016
In 2016 hopen we ons onderzoek te verbreden naar een grotere doelgroep. Daarnaast willen we een aantal nieuwe activiteiten in een pilot met jongeren zelf uittesten. Op deze manier krijgen we er inzicht in op welke manier en met welke vormen jongeren aangesproken kunnen worden.
Andere teamplannen voor 2016 We zien een gestage terugloop in gebruik van bepaalde materialen. Door inzet van een goede marketingstrategie willen we deze terugloop doorbreken. Verder willen we onze materialen nog gebruiksvriendelijker maken. Door de samenvoeging met Team Jongerenbeweging willen we meer dynamiek creëren en de expertise van beide teams wederzijds benutten. We kunnen
Plannen voor 2016
In 2016 zullen we naast deze cursus, ook weer andere cursussen aanbieden op verschillende plekken in Nederland. Zodat diverse jeugdleiders toegerust kunnen worden. We zullen ook duidelijker communiceren dat gemeenten (met bijvoorbeeld een aantal buurgemeenten) zelf een cursus kunnen aanvragen.
dan meer focussen op een bepaalde doelgroep, bijvoorbeeld kinderen of tieners. We willen graag nog meer in contact komen met onze gebruikers, onder andere van het kinderwerkmateriaal. Hiervoor zijn we bezig met de ontwikkeling van een kinderdag. Een speciale dag voor kinderen, waarbij hun leidinggevenden inspiratie kunnen opdoen voor hun eigen clubwerk.
Jaaroverzicht 2015
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
14
Team Catechese Samen leren in de kerk van nu
HOU(D)VAST, DE NIEUWE METHODE VOOR BELIJDENISCATECHESE
Ervaring van ds. Martijn Barth, predikant in Barneveld
‘De catechisanten van de belijdenisgroep waren overwegend positief over deze methode. Ze vinden dat de onderwerpen goed worden uitgelegd. Zelf heb ik die ervaring ook. Op kernachtige wijze worden de thema’s behandeld. Je merkt dat de auteurs bewust in deze tijd staan. De handleiding voor de catecheet vind ik heel handig bij dit boek. Iets meer spannende gespreksvragen hadden van mij wel gemogen. Voor het volgende seizoen ben ik zeker van plan deze methode weer te gebruiken.’
Waarom
Jongeren vragen anno 2015 steeds meer om een duidelijke identiteit: ‘Wat geloof ik?’ En: ‘Wat betekent dat voor mijn dagelijks leven?’ Dat zijn bij uitstek vragen die aan de orde komen in de belijdeniscatechese. Omdat de bestaande methoden gedateerd raakten, hebben we in 2015 een nieuwe klassieke belijdenismethode uitgegeven. Want het blijft zaak dat de kerk nieuwe belijdende leden helpt en stimuleert om hun geloof relevant te ‘maken’ in hun dagelijks leven.
REVISIE MENTORCATECHESE FOLLOW ME Ervaring van Wijnie Rozendaal, mentor bij Follow Me in IJsselmuiden
‘Sinds twee jaar werk ik als mentor met de Follow Me methode, wat me goed bevalt. Er is veel achtergrondinformatie voor de mentoren en de tieners worden door de opdrachten uitgedaagd om echt mee te doen. In de gereviseerde versie zijn meer opdrachten opgenomen voor ‘doeners’. We hebben hierdoor erg fijne gesprekken kunnen voeren over verschillende onderwerpen. De (vernieuwde) introductiefilmpjes sloten ook goed aan bij het onderwerp van de avond. Ook heb ik de verdiepingscursus voor mentoren gevolgd. Het was heel waardevol om handvatten te krijgen om de tieners nog meer bij catechisatie en het gesprek te betrekken.
Waarom
Ook de mentorcatechesemethode Follow Me gaat alweer een aantal jaren mee. We zijn blij met deze methode, maar verbetering is altijd mogelijk! Op basis van opmerkingen, feedback en suggesties van gebruikers zijn we aan de slag gegaan om de eerste jaarreeks volledig te reviseren. We hopen dat steeds meer tieners in gesprek raken over wie God is en wat geloven in Hem betekent, maar zeker ook dat ze Hem zelf gaan volgen in hun leven.
Feiten
188 gemeenten gebruiken Follow Me, hierbij worden 1.242 handleidingen en 5.426 werkmappen voor catechisanten gebruikt.
Feiten
2200 boeken en 80 handleidingen verkocht.
Plannen voor 2016
Hou(d)vast opnieuw onder de aandacht brengen. De BelijdenIs-Doen avonden worden omgedoopt tot Houvast-avonden.
Plannen voor 2016
De revisie voor jaarreeks 2 staat op de planning, evenals de revisie van de eerste jaarreeks (Discipelschap) van Follow Me Next.
Jaaroverzicht 2015
OPVOLGER VOOR DE METHODE LEER ONS GELOVEN
Ervaring van Ria van Dijk, catecheet in Ederveen
‘Met ons catechese-team zijn we al enige tijd op zoek naar een andere methode. We merken dat het leren van jongeren een andere aanpak nodig heeft, maar ook dat jongeren verwachten écht dingen te leren tijdens catechisatie. We zijn daarom blij dat in deze nieuwe methode de leefwereld van de jongeren het startpunt is en dat zowel hoofd, hart als handen aandacht krijgen. Heel mooi dat de thema’s aansluiten bij de Heidelbergse Catechismus en dat waar mogelijk ideeën aangereikt worden voor de leerdienst en het gezin. Zo kan de hele gemeente meedenken over het thema.’
Waarom
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
15
BIJBELLEZEN Ervaring van Herman van Wijngaarden, conceptontwikkelaar bij de HGJB
‘Samen met het Reformatorisch Dagblad hebben we in 2015 onderzoek gedaan naar de praktijk van bijbellezen onder jongeren uit de breedte van de gereformeerde gezindte. Ten aanzien van de jongeren uit het achterland van de HGJB konden de resultaten vergeleken worden met die van eenzelfde onderzoek tien jaar geleden. Opvallend was dat er duidelijk hoger gescoord werd op ‘actief’ en ‘persoonlijk’ bijbellezen – aspecten waarin de HGJB de afgelopen jaren met de SOLVAT-methode veel in heeft geïnvesteerd. Als HGJB zien we dit onderzoek dan ook als aansporing en bemoediging om op dit spoor verder te gaan.’
Waarom
De Bijbel staat in het hart van ons werk. Dan is het mooi om te merken dat het zin heeft om het lezen ervan te stimuleren. Investeren daarin blijft nodig, want uit het genoemde onderzoek blijkt ook dat bijna 35% (in 2005 was dat 40%) weinig of nooit in de Bijbel leest.
Feiten
Evenals vorige jaren is er een bijbelleesfolder uitgegeven rond het jaarthema ‘Delen in overvloed’. Daarvan zijn ruim 7500 exemplaren verkocht. Verder is de SOLVAT-methode duidelijker ingebracht bij de revisie van Follow Me.
De methode Leer ons Geloven is al bijna 25 jaar oud. Deze is sindsdien één keer vernieuwd, maar dat beperkte zich vooral tot de vormgeving. Intussen is de leefwereld veranderd en leren tieners anders. Daarom is besloten om een nieuwe methode te maken.
Feiten
In 2015 is een uitgebreid onderzoek gedaan naar de wensen voor een nieuwe tienercatechese-methode. Er zijn bijvoorbeeld gesprekken gevoerd met catecheten en er is een uitgebreide enquête gehouden. Op basis daarvan zijn uitgangspunten geformuleerd voor de nieuwe methode, evenals een voorlopig curriculum.
Plannen voor 2016
In 2016 zal de eerste jaargang verschijnen voor catechisanten van 12-14 jaar.
Plannen voor 2016
Er komen verschillende materialen om het bijbellezen blijvend te bevorderen, onder andere een nieuwe bijbelleesfolder en een programma voor een gemeenteavond met jong en oud.
Andere teamplannen voor 2016 • Het geloofsleren tussen generaties – jong en oud – meer faciliteren. Dat zal onder andere gebeuren in het kader van het nieuwe jaarthema Samen bij Eén. • Andere vormen van geloofsleren aanreiken die het cognitieve overstijgen en dichter bij het volle leven komen.
• Revisie Follow Me jaarreeks 2 en start revisie Follow Me jaarreeks 1 • Nieuwe illustraties bij basiscatechesemethode On Track deel Oude Testament.
Jaaroverzicht 2015
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
16
Team Advies Cursussen, toerusting en advies op maat
ADVISERING
TOERUSTING IN GEMEENTEN Ervaring van ds. F. Wijnhorst, predikant in hervormde gemeente Katwijk
Ervaring van M. de Fouw, jeugdouderling van Gereformeerd Kerk Andijk
‘Als je even niet meer weet wat de koers is, dan is een adviestraject een investering waard. Want de jongeren zijn de toekomst. En je weet gewoon niet alles, je weet niet precies hoe je alle doelgroepen moet bedienen. Alle jeugdouderlingen en jeugdwerkers hebben hun eigen specialisme, maar om daar een eenheid in te krijgen, leek het ons goed om daar een partij bij te betrekken. En de HGJB bevalt ons goed!’
Waarom
Gemeenten willen graag dat het jeugdwerk impact heeft in de levens van kinderen, tieners en jongeren. Dat vraagt om een heldere visie en gericht opbouwen van het werk. Omdat jeugdwerk een complex vak is, vragen gemeenten de HGJB om advies. Bijvoorbeeld voor een analyse van het werk of voor een adviestraject.
Feiten
2015: 13 adviestrajecten. 2014: 16 adviestrajecten.
Plannen voor 2016
Steeds vaker horen we dat gemeenten zoeken naar een gecombineerde vorm van catechese en jeugdwerk. In 2016 gaan we met dit thema verder uitwerken, zodat we gemeenten op een goede manier kunnen adviseren.
Andere teamplannen voor 2016 • We ontwikkelen een hulpmiddel voor jeugdambtsdragers en jeugdraden om nieuwe jeugdleiders goed in te werken. Daardoor verklein je de kans dat ze na korte tijd weer afhaken, of dat ze jarenlang niet uit de verf komen. • We komen met afgebakende dienstverlening door professionele jeugdwerkers, zodat gemeenten hen ook op projectbasis kunnen inhuren. • We verwachten met ten minste twee gemeenten samen te kunnen gaan werken aan een pioniersplek.
“In november hadden we een wijkavond over jong en oud in één gemeente. Mooi om te horen dat jongeren dankbaar zijn dat ze mogen staan op de schouders van het voorgeslacht. Ze zijn dankbaar voor wat ouderen voor hen mogen betekenen. Eveneens horen we dat ouderen dankbaar zijn voor het enthousiasme van jongeren, ook al gebruiken ze wel eens andere vormen en woorden dan de ouderen. De Geest doorbreekt (leeftijds-) grenzen die door mensen zijn gemaakt.”
Waarom
Jeugdwerk en toerusting van jongeren is niet iets van jeugdleiders alleen. Het is een taak van de hele gemeente. Het onderlinge gesprek tussen gemeenteleden, jong & oud, is hierbij zeer vormend. Door gemeenteavonden of themavonden voor jong en oud te organiseren, willen we laten zien hoe het onderlinge intergeneratieve gesprek kan plaatsvinden.
Feiten
2015: 100 avonden (gemeenteavonden & spreekbeurten & toerustingsavonden). 2014: 52 toerustingsavonden.
Plannen voor 2016
Gemeenten blijvend laten nadenken over de toerusting van jeugdleiders, mentoren en ouders. We willen zoveel mogelijk gemeenten verder helpen in de bezinning rondom het verbinden van generaties.
• Om jeugdraden te ondersteunen komen we met een serie “Vergaderopeningen”, zodat je als jeugdraad niet meer hoeft te zoeken naar goede en inspirerende vergaderopeningen vol visie, spiegels en gespreksvragen. • Er komt natuurlijk weer een cursus voor Jeugdambtsdragers om hen te helpen in de veelheid van klussen die op hen afkomen. • De afgelopen jaren hebben we ervaring opgedaan met gemeenten die wilden gaan werken met een groeiplan voor jeugdwerk. Op basis daarvan wordt een adviesproduct ontwikkeld, waarmee we gemeenten kunnen bedienen.
Jaaroverzicht 2015
PLAATSELIJK JEUGDWERKERS
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
17
RELATIEBEHEER Ervaring van ds. M. Vastenhout, predikant in Hervormde gemeente Eethen/Drongelen
Ervaring van H. Scholten, jeugdouderling in Hervormde gemeente Zwartsluis
‘Een paar jaar geleden waren we de grip op onze jeugd kwijt. De kinderen kwamen niet naar club en catechisatie liep ook niet goed. “Wat kun je doen om de jeugd weer terug te krijgen?” Als kerkenraad kwamen we tot de conclusie dat het jeugdwerk nieuw leven ingeblazen moest worden. Wij zijn op zoek gegaan en kwamen bij de HGJB terecht. Bert Jan Reefhuis is nu vanuit de HGJB in onze gemeente aan de slag gegaan - fris en vol energie! Onze club loopt nu weer goed en heeft per avond gemiddeld 25 kinderen. Ook de catechisatie heeft hij op een eigentijdse manier opgepakt. Bert Jan heeft ons veel ideeën aangereikt waar we mee aan de slag kunnen.’
Waarom
Jongeren helpen het geloof te ontdekken en te groeien in geloof is één van de belangrijkste taken die God de kerk heeft meegegeven. Dat is een veelzijdig vak: aandacht voor de ontwikkeling van jongeren, trainen en coachen van vrijwilligers, bijbels-theologische doordenking van het werk, geloofsonderricht, etc. Wil je er serieus werk van maken, dan kun je professionele inzet goed gebruiken. Daarom investeert de HGJB in professionele jeugdwerkers.
Feiten
• In 2015 hebben 11 jeugdwerkers in 9 verschillende plaatsen gewerkt namens HGJB. • 10 HGJB-gemeenten hebben zelf een jeugdwerker in dienst. • Tezamen staan de jeugdwerkers voor ruim 3700 uur aan toerusting en coaching van jeugd-leiders, het opzetten van jeugdpastoraat en gezinsondersteuning, het adviseren van jeugdouderlingen, het geven van catechese en club en nog veel meer.
Plannen voor 2016
Hoewel professionele jeugdwerkers een grote impact kunnen hebben op de geloofsgroei van jongeren, zijn er maar weinig gemeenten die een jeugdwerker aantrekken. Zijn gemeenten onbekend met de mogelijkheden? We willen daarover het gesprek aangaan. Het is ons verlangen dat we meer gemeenten kunnen helpen met een jeugdwerker.
‘Het was stimulerend om als betrokkenen bij het jeugdwerk in onze gemeente samen met Rick van Elk van de HGJB na te denken over de mogelijkheden van basiscatechese. Hoe verhoudt de methode On Track zich tot de kindernevendienst en tot het clubwerk? Rick maakte duidelijk hoe On Track een plek krijgt in de leerlijn in de gemeente en dat het clubwerk een meer missionaire spits kan krijgen. Dat inzicht was de aanzet om te starten met On Track, en om het clubwerk voor groep 6-8 om te dopen tot driewekelijkse ‘Special Nights’. Het leverde dit seizoen mooie uren op bij On Track. De Special Nights ‘concurreren’ inmiddels soms zelfs succesvol met activiteiten van de plaatselijke voetbalvereniging!’
Waarom
Als jeugdambtsdrager, jeugdraad en predikant denk je geregeld na over de geloofsgroei van jongeren en welke rol de kerk daarin speelt. Of je constateert een probleem in het 16+ werk of een behoefte aan toerusting bij jeugdleiders. Dan is het heel fijn als je een open lijn hebt met één van de jeugd-werkadviseurs van HGJB. Omgekeerd willen de HGJB-productontwikkelaars graag weten welke ontwikkelingen gemeenten doormaken. Dan is het belangrijk als er een open lijn is met de jeugdambtsdrager en/of de jeugdraad.
Feiten
• Vijf lunchontmoetingen met 35 predikanten uit het hele land over het verschijnsel dat jongeren op steeds latere leeftijd belijdenis van het geloof afleggen. • Vijf jeugdwerkadviseurs toeren honderden kilometers door het land en bellen vele uren om gemeenten te adviseren. • Alleen de jeugdwerkadviseurs hebben al zo’n 900 uur aan mails, telefoontjes en werkbezoeken besteed. Dat is nog los van alle vragen die door andere collega’s zijn afgehandeld. 2015: 50 werkbezoeken. 2014: 43 werkbezoeken.
Plannen voor 2016
Als een jeugdambtsdrager na een paar jaar afscheid neemt, vindt er vaak nauwelijks overdracht plaats. Dat betekent voor ons dat we weer opnieuw beginnen met die gemeente.
We gaan zoeken naar mogelijkheden om de continuïteit van samenwerken vorm te geven.
Financiën
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
18
Financiën Een financieel gezonde organisatie voor de jongeren van nu! In dit jaarbericht presenteren wij u de belangrijkste financiële kengetallen over 2015. We zijn dankbaar dat we 2015 hebben afgesloten met een positief resultaat van € 141.035 (2014: € 180.587). Uitgebreide financiële informatie kunt u vinden in onze jaarrekening 2015. Deze jaarrekening is te downloaden via onze website (www.hgjb.nl/jaarverslag).
Begroot 2015
Realisatie 2015
Realisatie 2014
Bijdragen kerkelijke gemeenten
315.000
287.741
303.199
Bijdragen personen/bedrijven
593.500
564.166
522.877
-
-
18.973
Bijdrage Landelijk Dienstencentrum PKN
65.000
* 84.180
165.000
Bijdrage vermogensfondsen
22.500
4.000
-
Contributies
95.000
104.143
101.026
Rentebaten en baten uit beleggingen
10.000
49.065
26.208
Overige baten
10.000
51.409
23.742
Subtotaal baten centraal
1.111.000
1.144.704
1.161.025
Directe Inkomsten teams
1.132.863
1.039.674
1.170.255
2.243.863
2.184.378
2.331.280
1.152.875
1.088.004
1.081.069
56.300
64.794
165.408
243.200
195.847
217.805
45.000
5.806
33.709
1.497.375
1.354.451
1.497.991
Directe Kosten teams
687.262
637.643
617.322
Kosten fondsenwerving en comm.
50.000
51.249
35.380
Totaal kosten
2.234.637
2.043.343
2.150.693
RESULTAAT
9.226
141.035
180.587
Samen geloven BATEN CENTRAAL in de kerk van nu Bestemmingsgiften
Totaal inkomsten UITVOERINGSLASTEN Personeelslasten Huisvestingslasten Organisatielasten Innovatie, risico en beleid Subtotaal uitvoeringslasten
(Inkomsten zijn exclusief de inkomsten ten bate van derden / diaconaal project) * De totale bijdrage van het Landelijk Dienstencentrum PKN bedroeg in 2015 € 119.285. Een deel hiervan is verwerkt onder Directe Inkomsten teams.
Financiën
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
Giften
Samen voor en met jongeren, uw steun is onmisbaar
687.859
602.825
800.000
554.762
522.877
564.166
600.000 400.000
283.021
330.915
373.785
303.199
287.741
2014
2015
200.000 0 2011
2012
Bijdragen gemeenten
19
2013
Bijdragen particulieren
Lasten 2.000.000 1.800.000
Goed jongerenwerk, daarbij hebben we uw steun nodig. De HGJB weet zich door de jaren heen gedragen door haar achterban, ook financieel. Zowel kerkelijke gemeenten als particulieren en bedrijven dragen de HGJB een warm hart toe. We zijn dankbaar voor elke gift, van klein tot groot. We zijn erg blij dat we in 2015 meer giften van particulieren en bedrijven hebben ontvangen. Wel maken we ons zorgen over de daling van de opbrengsten van kerkelijke gemeenten. Deze is in 2015 met 5% gedaald tot € 288.000. We hebben u nodig! De jongeren hebben u nodig! De HGJB gaat ook in 2016 inzetten op het werven van nieuwe donateurs en het verhogen van de structurele bijdragen van bestaande donateurs. Daarnaast zullen kerkelijke gemeentes (persoonlijk) benaderd worden om de HGJB (vaker) op het collecterooster te zetten, of om specifieke projecten te steunen. Op die manieren willen we deze financiële kurk waarop de HGJB (mede) drijft sterker te maken.
1.600.000 1.400.000 1.200.000
Zorgvuldige besteding van de middelen
1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 2011
2012
2013
Personeelslasten
Huisvestingslasten
Organisatielasten
Innovatie, risico en beleid
2014
2015
We willen zoveel mogelijk middelen rechtstreeks beschikbaar stellen aan de doelstelling en daarmee dienstbaar zijn aan gemeenten en jongeren. Daarom gaan wij zorgvuldig om met de middelen. In 2015 hebben we, voor het vijfde jaar op rij, besparing kunnen realiseren. In vijf jaar tijd is er ruim € 560.000 bespaard (29%). Wel komt de ondergrens in zicht. Grote besparingen zijn nauwelijks meer te realiseren, zonder dat de organisatie aan professionaliteit verliest. En dat is wel het laatste wat we willen.
Verloop reserves 2010-2015 1.600.000
Tegen een stootje kunnen
Een robuuste organisatie moet tegen een stootje kunnen. Daarom is het nodig om in geval van calamiteiten en tegenwind over voldoende reserves te beschikken. Door het bestuur is in 2014 besloten om de minimale reserve te verhogen naar € 1.000.000. Dit niveau is in 2014 bereikt. De kerk is in beweging. Jongeren zijn in beweging. Om aansluiting te houden, vraagt dit ook van de HGJB beweging. De vraag dringt hoe de HGJB als vereniging relevant kan blijven voor jongeren in de kerk van 2016. En voor jongeren in de kerk van 2025. Om hieraan invulling te kunnen geven, zal de HGJB zichzelf als organisatie moeten doorontwikkelen naar een hybride organisatie die zowel kenmerken heeft van een instituut als van een beweging. Deze zaken vragen om een stevige doordenking; zowel op strategisch niveau als op tactisch en operationeel niveau. Om deze doordenking mogelijk te maken, heeft het bestuur besloten om een belangrijk deel van het resultaat 2015 te reserveren voor innovatieve ontwikkeling.
1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 2010
2011 Continuitëits Reserve
2012
2013 Totale reserve
Voor overige financiële gegevens:
www.hgjb.nl /jaarverslag
2014
2015
Minimale reserve
Catechese
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
20
Komend seizoen eerste jaargang
Nieuwe methode tienercatechese
N
Een naam is er nog niet, maar afgezien daarvan zijn we er klaar voor: we gaan een nieuwe methode voor tienercatechese maken! Die vervangt Leer Ons Geloven en komt náást Follow Me in het HGJB-aanbod. Het komende seizoen verschijnt de eerste jaargang, met 15 lessen voor de leeftijdsgroep 12-14 jaar.
et als Leer Ons Geloven is de nieuwe methode een klassieke methode, in die zin dat ze zoveel mogelijk aansluit bij de thema’s van de Heidelbergse Catechismus. Daarnaast komen er extra lessen over actuele thema’s als de islam, homoseksualiteit, oorlogen, Israël en euthanasie. Daaruit blijkt al dat de methode tegelijkertijd ook een eigentijdse methode is. De leefwereld van tieners wordt helemaal serieus genomen.
Meedenkgroep
Het is maar liefst 25 jaar geleden dat de eerste editie van Leer Ons Geloven op de markt kwam. Deze methode is de moeite (van het maken) meer dan waard geweest. Vele duizenden exemplaren zijn de catechesegroepen ingegaan. Tussentijds is ze zelfs nog een keer ge-update, maar dat beperkte zich vooral tot de vormgeving (illustraties). Inmiddels moeten we zeggen dat de leefwereld van tieners téveel veranderd is. Bovendien zijn er nieuwe inzichten in de didactiek opgekomen die het verwerken waard zijn: tieners anno 2016 leren nu eenmaal op een andere manier dan 25 jaar geleden. Daarom werd het hoog tijd voor een nieuwe methode
voor tienercatechese. Bij het maken daarvan zijn we niet over één nacht ijs gegaan. We hebben gesproken met predikanten en andere catecheten. Begin vorig jaar is er bovendien een uitgebreide enquête gehouden om te peilen welke wensen er bestaan voor een nieuwe methode. Dat heeft geleid tot een aantal concepten: a. de uitgangspunten, b. het curriculum (overzicht van thema’s) en c. een voorbeeldles. Deze concepten zijn recent besproken in een meelees- en denkgroep, bestaande uit catecheten & onderwijsmensen dhr. Kees Bok, mevr. Ria van Dijk en mevr. Gerjanne Loedeman en de predikanten ds. P.J. den Admirant, ds. L.W. den Boer, ds. J.J. ten Brinke, ds. H. M. Burggraaf en ds. H. Markus.
om (eveneens op verzoek van de meedenkgroep) een aantal thema’s toe te voegen. Er was ook instemming met de didactische keuze van het zogenaamde participatiemodel. Dat betekent dat de interactie tussen catecheet, catechisant en leerstof in de nieuwe methode erg belangrijk is. Consequentie daarvan is dat de methode minder geschikt zal zijn voor groepen van meer dan twintig catechisanten en één catecheet. Binnen het plenaire programma moet er gelegenheid zijn om even kleinere groepen te vormen onder leiding van een catecheet of andere leidinggevende. Tegelijkertijd is de nieuwe methode geen vorm van mentorcatechese zoals Follow Me dat is: het hele programma vindt plaats in één gezamenlijke ruimte.
Interactie
Magazine
We waren blij te merken dat de reacties overwegend erg positief waren. Belangrijkste kritiekpunt betrof de indeling in jaargroepen. Waar wij van plan waren om één methode te maken voor 12- tot 16-jarigen, pleitte de meedenkgroep ervoor om de jaargangen te splitsen: eerst drie voor de groep 12-14 en dan drie voor de groep 15-17. Dit hebben we overgenomen, wat ons de gelegenheid biedt
Belangrijk is ten slotte nog dat de catechisant een mooi vormgegeven boekje/ magazine in handen krijgt dat voor hem een goede geheugensteun is voor wat er in de catechese besproken is. Meer informatie verschijnt binnenkort op onze website.
Eline van Vreeswijk Teamleider catechese
Jaarthema
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
21
Nieuw HGJB-jaarthema 2016/2017
Samen bij Eén Je kunt heel veel praten over gemeente-zijn, maar je moet het vooral doen! Vanuit die gedachte willen we het nieuwe HGJB-jaarthema voor 2016/2017 vormgeven: ‘Samen bij Eén – bronmomenten voor de gemeente’. Naast het gesprek erover willen we samen – dus: jong én ouder – bidden, bijbellezen en elkaar ontmoeten.
B
ij de opening van het seizoen leggen we het accent op het gebed. Want in ons beleidsplan ‘Bron van leven’ staat onder andere als doelstelling dat de gemeente een gemeenschap is ‘waar ouderen biddend om jongeren heen staan, om voor hen levende voorbeelden van leven in afhankelijkheid en navolging te zijn.’ In de Bijbel zien we dat misschien wel nergens mooier dan in Exodus 17. Voor de strijd van Jozua tegen de Amalekieten blijkt het gebed van Mozes, daarin letterlijk gesteund door Aäron en Hur, van doorslaggevend belang te zijn. De oudere generatie zegent de jongere in haar strijd. Exodus 17 houdt ons hierin een belangrijke spiegel voor: ervaren onze jongeren de kracht van het gebed?
Materialen
Het basiskatern voor het nieuwe jaarthema staat inmiddels op onze website. Binnenkort volgen een katern met het oog op de Startdag (of –weekend) en een katern met een
preekschets over Exodus 17:8-16. Het is de bedoeling dat er in de loop van het seizoen nog meer materialen verschijnen, die er allemaal op gericht zijn om het gemeente-zijn samen te beleven en ervaren. We noemen er een paar: • Programma’s voor gemeente-avonden met jong en oud over a. het gebed, b. ontmoeting en c. bijbellezen. • Een bijbelleesfolder voor gebruik in gezinnen en door jongeren individueel. • Nieuw materiaal voor opvoedingskringen (zie kader)
Praktijk
Als ‘de gemeente’ aan de orde wordt gesteld in bijvoorbeeld de catechese, roept dat bij jongeren meestal geen warme belangstelling op. Toch is de praktijk van de gemeente voor hen van groot belang. Er is zelfs wel gesteld dat veel jongeren de kerk verlaten omdat we hen onvoldoende hebben laten zien wat het betekent om deel uit te maken van een door
God gegeven geloofsgemeenschap. Hopelijk krijgen we het komende seizoen nieuwe gelegenheden om daaraan te werken! Herman van Wijngaarden
Opvoedingskringen
De gezinnen zijn belangrijke bronmomenten voor kinderen, tieners en jongeren. Daarom komt de HGJB met nieuw materiaal om ouders – via opvoedingskringen – te ondersteunen in de geloofsopvoeding. Het is daarbij de bedoeling dat ouders gedurende langere tijd met elkaar oplopen met andere ouders van wie het eerste kind in dezelfde periode is gedoopt. Twee of drie keer per jaar komen ze bij elkaar om vragen rond de geloofsopvoeding met elkaar te bespreken. Er komen programma’s met het oog op kinderen in diverse leeftijdsgroepen.
Delen in overvloed Happen en trappen in Hardinxveld-Giessendam
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
22
Kinderclub Benjamin uit Kinderdijk-Middelweg verkoopt zelfgemaakte schilderijen
In Scherpenzeel is een speciaal talentenbord gemaakt
Jong talent in de talenstraat van Scherpenzeel
Pannenkoekenrestaurant in Noordeloos
In de praktijk Limonadeverkoopactie van de -10 club in Kinderdijk-Middelweg
Voorjaarsmarkt met dienstenveiling in Scherpenzeel
Veel gemeenten zijn weer aan de slag gegaan met het tweejaarlijkse diaconale project dat de HGJB samen met de GZB organiseert. We delen foto’s en ervaringen uit verschillende gemeenten.
Spelletjes doen met jong en oud in Oudewater
Mexicaanse piñata’s in Bergambacht
Kinderen maken Mexicaanse muurschildering in Schoonhoven
Talentenmarkt in Putten
Projectavond in Oudewater
HGJB-nieuws
Dichtbij nr.3 | Jaargang 24 |
23
Landelijke thema-avond Geloofsopvoeding De HGJB organiseert op D.V. 2 juni een landelijke themavond over Geloofsopvoeding. Dit begint om 20.00 uur. We presenteren dan ons nieuwe kringmateriaal hiervoor en bieden ook verschillende praktische workshops aan waarin nagedacht wordt over aspecten van de geloofsopvoeding. Voorafgaand bent u in de gelegenheid om de Algemene Ledenvergadering te bezoeken. Voor meer informatie en aanmelding, zie www.hgjb.nl/ledenvergadering.
Algemene ledenvergadering Op D.V. donderdagavond 2 juni houdt de HGJB – voorafgaand aan de landelijke themaavond - haar algemene ledenvergadering in Barneveld. In deze vergadering legt het bestuur verantwoording af over het gevoerde beleid in 2015. We zijn te gast in de gemeente Barneveld in Kerkelijk Centrum Rehoboth, Gasthuisstraat 5. De vergadering start om 18.30 uur en is om 19.30 uur afgelopen. Voorafgaand is er vanaf 17.30 uur gelegenheid om elkaar tijdens een maaltijd te ontmoeten. In verband met de catering graag opgeven voor maandag 30 mei. Dit kan via www.hgjb.nl/ledenvergadering of
[email protected].
APK voor jeugdwerk Aanbod voor jeugdraden en kerkenraden Al rijdt een auto prima, elk jaar is er een APK nodig. Wij zijn ervan overtuigd dat voor het jeugdwerk in uw gemeente hetzelfde geldt. Het loopt allemaal goed, maar er zijn wel aandachtspunten. Met de ‘APK voor jeugdwerk’ duikt er een professionele HGJB-jeugdwerkadviseur onder de motorkap van de gemeente om de belangrijkste onderdelen langs te lopen. Hoe is het met de coaching en toerusting van jeugdleiders? Sluit het traject van jeugdwerk en catechese nog voldoende aan bij wat jongeren nodig hebben voor geloofsontwikkeling? Hoe is
de samenwerking met ouders? In twee uur is de APK voor jeugdwerk gedaan. Ook iets voor uw gemeente? Neem contact op voor meer informatie of een afspraak:
[email protected].
Discover - Nieuw missionair kinderwerkmateriaal Onder de naam Discover presenteren HGJB en IZB binnenkort nieuw missionair kinderclubmateriaal, bedoeld voor kinderen zonder christelijke achtergrond van 4 tot 10 jaar. Vanuit bestaande groepen kregen we steeds vaker te horen dat er behoefte is aan programma’s voor kinderen die geen enkele voorkennis over het christelijk geloof hebben. De naam ‘Discover’ geeft aan dat er wat valt te ontdekken, zeker voor kinderen die niet met de Bijbel zijn opgevoed. We hopen dat het materiaal eraan bijdraagt dat kinderen ontdekken wie God voor hen wil zijn. Discover zal binnenkort in onze webshop beschikbaar zijn.
Mappen missionair kinder- en tienerwerk Naast Discover, dat bedoeld is voor kinderclubs, is er ook materiaal voor missionair kinder- en tienerwerk tijdens een kortdurende activiteit (bijvoorbeeld een tentweek). Voor kinderwerk is dit jaar een nieuwe map Vakantie Bijbel Werk (VBW) verschenen onder het thema ‘Aan tafel’. Deze map bevat onder andere vier uitgewerkte programma’s en een groot spel voor een heel dagdeel. Voor tienerwerk zijn er dit voorjaar vier nieuwe programma’s van TienerTijd verschenen. Titels daarvan zijn ‘Race van je leven’, ‘Aan tafel’, ‘Ben jij de mol?’ en ‘RoomEscape’. Voor meer informatie en bestellen zie www.hgjb.nl.
Revisies catechese-methoden Het komende seizoen verschijnt er een herziening van de jaargang ‘Discipelschap’ van Follow Me Next (16+). Wijzigingen betreffen onder andere de introductie-filmpjes, de toespitsing van de thema’s en de achtergrondinformatie. Het is de bedoeling dat hierna ook de andere jaargangen herzien worden. Ook met de herziening van Follow Me (12-16) wordt verder gegaan: na de zomer verschijnt de gewijzigde versie van de tweede jaargang. De jaargang Oude Testament van de methode On Track (basiscatechese) krijgt een nieuwe vormgeving, die meer past bij de vormgeving van de jaargang Nieuwe Testament (onder andere nieuwe tekeningen).
HGJB-Vakanties
KINDERVAKANTIES � TIENERVAKANTIES � JONGERENVAKANTIES � 18+ VAKANTIES
Leuke ervaring om nooit te vergeten! Kies voor een vakantie met: Nieuwe vriendschappen
Bezig zijn met God
Gave activiteiten ten
Ontspannen met leeftijdgeno
Ga snel naar hgjb.nl/vakanties
Samen geloven in de kerk van nu
Check de vakant iegids op de website!