Hierbij vindt u een kort jaarverslag over 2013 van PSC-Antwerpen, PSC-Open Huis en PSC-Vluchtelingenwerk. We hebben voor deze (korte) vorm gekozen, omdat we u later dit jaar een brochure willen aanbieden over 35 jaar PSC (1979 – 2014). 2013 is een bewogen jaar geweest. Vooral overheerst door de verbouwingen van ons pand aan de Lange Stuivenbergstraat en de bijbehorende verhuizing naar de Dambruggestraat, de ziekte van de coördinator van Open Huis, de wissel in de jongerenwerking … Daarnaast gaf de transitie van APGA en de samenvoeging van CAW De Terp met de twee andere Antwerpse CAW’s ons de nodige kopzorgen. Als je daarbij nog bedenkt dat Antwerpen een nieuw stadsbestuur kreeg dat heel wat andere accenten legt dan het vorige, de verstrengde uitvoering van de wetgeving rond vluchtelingen, de armoedebarometer die duidelijk toont dat de armoede in ons land toeneemt én dat de kloof tussen arm en rijk niet kleiner wordt, maar groter, dan weet je dat we niet stil gezeten hebben.
JAAROVERZICHT 2013 De kleine goedheid
(vertaling van Roger Burggraeve) “Tussen alle verwording van menselijke verhoudingen houdt de goedheid stand.
Ze blijft mogelijk, ook al kan ze nooit een systeem of sociaal regime worden. Elke poging om het menselijke helemaal te organiseren is tot mislukken gedoemd. Het enige wat levendig overeind blijft is de dagelijkse kleine goedheid. Ze is fragiel en voorlopig. Ze is een goedheid zonder getuigen, in stilte voltrokken, bescheiden, zonder triomf. Ze is gratuit, en juist daardoor eeuwig. Het zijn gewone mensen - simpele zielen - die haar verdedigen en zorgen dat ze zich telkens weer herpakt, ook al is ze volstrekt weerloos tegenover de machten en systemen van het kwaad. De kleine goedheid kruipt overeind zoals een platgetrapt grassprietje zich weer opricht. Ze is misschien wel ‘gek’ - een dwaze goedheid -, ze is tegelijk het meest menselijke in de mens. Ze wint nooit, ze wordt nooit overwonnen!” (Levinas)
In het PSC bvb werken we met een zeer multicultureel-multireligieus team. Wat ons daar verbindt is de spiritualiteit van ons niet neer te leggen bij het bestaande. Bij “het gaat nu eenmaal altijd zoals het gaat”. De verbinding is het geloof dat een andere wereld mogelijk is.
1
Terugblikken op 2013 leidt tot gemengde gevoelens. Het cliché dat er weer vele dingen zijn gebeurd is zondermeer waar. Na jaren van plannen, werd de verbouwing en de daarmee gepaard gaande rompslomp een feit. In 2013 konden we enkel van de ongemakken van verhuis, planning, financiële zorgen en verbouwingsopvolging genieten. In 2014 zullen we van het nieuwe pand kunnen gaan genieten. Jan van Dijk, de coördinator van Open Huis was wegens ziekte het hele jaar niet beschikbaar. Door tijdelijke invullingen kon wel wat werk opgevangen worden maar de strategische lange termijn continuïteit in deze vereniging was er niet. De beide personeelsleden hebben gedaan wat ze konden om naar de leden en de bezoekers toe te blijven functioneren. Dat was heel goed en daarom ook langs deze weg, bedankt. Aan de andere kant zijn er structurele wijzigingen op til en startte APGA (wat staat voor Antwerps Platform Generatie Armen) waarvan wij deel uitmaken een
WOORD VAN DE VOORZITTER
heroriëntatie. Dit proces, waarin zij werkelijk alle actoren betrokken, is bijzonder tijdrovend geweest en heeft veel energie gevraagd van onze, al uitgedunde, kerngroep. Gelukkig heeft Ina Koeman ons uit de brand geholpen en hebben we via een tijdelijk contract continuïteit in het overleg kunnen realiseren. Bestuurlijk hebben we, zoals beloofd, de resultaten van de IKKS studie vertaald in een beleidsplan, dat op de AV de nodige aandacht zal krijgen. De werkdruk bij PSC vluchtelingenwerk bleef zeer hoog en problemen rond de continuering van z.g. art 60 contracten die instaan voor het onthaal, hebben ook daar voor de nodige stress gezorgd. Gelukkig staan we niet alleen. Velen denken met ons mee en we mogen ook dit jaar weer dankbaar zijn voor de realisaties van de werkingen. De verankering binnen het CAW heeft er onder meer voor gezorgd dat we tijdens de verbouwing gratis in het ons welbekende maar totaal gerenoveerde gebouw van de Halm konden verblijven. 2014 kondigt zich aan met haar uitdagingen. Door besparingen zal de 0,8 voltijdse betrekking coördinatiefunctie in Open Huis verminderen naar een 0,5 voltijdse baan. Anderzijds ziet het ernaar uit dat we een structurele uitbreiding zullen krijgen van middelen op onthaal PSC vluchtelingenwerk. Dank aan het personeel, dat er telkens weer geëngageerd voor gaat, het bestuur waarop ik fier mag zijn en de betrokkenheid van de kerken. Gedragen door de kracht van het Woord zullen we er zijn, wat de toekomst ook brengen moge. Koen Kinsbergen Voorzitter 2
SPROKKEL HOUT •
De PRO maakte een film, die op tv werd uitgezonden: Vechten voor een Toekomst. Er werd ingezoomd op Hussein,
een jonge vluchteling uit Afghanistan en op Rose, een Afrikaanse studente - moeder met een gehandicapte baby.
•
Steek een hart onder de riem van hulpverleners in Syrië: Onder deze naam voerden we zes weken actie in het PSC.
Op Wereldvluchtelingendag sloten we de actie af met een creatieve, intense dag. We schilderden harten, vertelden
elkaar verhalen en ontdekten dat de actie uiteindelijk 730€ voor Syrie had opgebracht!
•
We kleuren Antwerpen sociaal: Als PSC hielden we samen met zo’n 850 sympathisanten van het Antwerpse platform
van sociale middenveldorganisaties woensdag 19 juni een actie aan de Groenplaats waarbij we het stadsbestuur
opriepen om niet te besparen op het sociaal beleid. Twee dagen voor de actie ontvingen de Antwerpse sociale
organisaties een brief van het stadsbestuur waarin een besparing werd aangekondigd van zeven miljoen euro.
•
Pakistan: dichterbij dan je denkt: Begin augustus kregen we bezoek van de mensenrechtenorganisatie CLAAS
(Centre for Legal Assistance and Aid and Settlement) uit Pakistan. Hun voorzitter/advocaat Joseph Francis legde
uit dat de situatie voor de christenen de laatste jaren erg verslechterd is. Sinds Pakistan als land meer nadruk
wil leggen op zijn Islamitische identiteit, zijn er allerlei groepen actief geworden in het land die het minderheden
als Christenen en Ahmadiya heel moeilijk kunnen maken. Midden jaren tachtig is dat proces begonnen en met de
wet in de hand is het heel gemakkelijk mensen te beschuldigen van blasfemie (& 295 C), beledigen van de profeet
en islam. Bewijzen blijken niet echt nodig te zijn en worden soms zelfs gecreëerd. Vaak gaat zo’n beschuldiging
gepaard met volk opruiende activiteiten van bepaalde individuen, waardoor betrokkenen helemaal niet de
gelegenheid krijgen zich te verdedigen maar bij voorbaat door de massa al veroordeeld zijn en gestraft worden.
Regelmatig worden huizen van christenen in brand gestoken en mensen worden gedwongen te vluchten
•
Thema sociaal isolement en eenzaamheid, rond dit thema heeft PSC-Open Huis het hele jaar gewerkt.
De gesprekken waren vaak ontroerend of moeilijk, maar door de steun die we bij elkaar vonden, heeft dit heel
veel betekend in de verbinding tussen de groepsleden. De deelnemers worden door dit soort gesprekken sterker,
durven meer hun stem laten horen en zich nog meer betrokken voelen bij wat er leeft in de vereniging, maar ook
in de samenleving.
‘T FRAKSKE 2013 was het eerste volle jaar van de vernieuwde werking
toevoer van kleding… Het blijft maar doorgaan: uit binnen
van ‘t Frakske. En het lijkt te werken. De artikel 60-ers (om
– en buitenland. Allemaal bedankt als u propere en hele
het oneerbiedig te zeggen) werken graag in de winkel en
kleding brengt, we kunnen het altijd gebruiken.
maken er een bijzondere plek van. Er komen gelukkig heel
In 2013 konden we net als vroeger ook weer gratis kleding
wat klanten: oude en nieuwe! Ook zijn er nog altijd enkele
geven via de winkelcheques. En ditmaal voor een bedrag
vrijwilligers actief en dat is ook tof. En dan de regelmatige
van: 2.266,00 €.
3
WAT VOOR PROFESSIONELE WERKING WIL HET PSC ZIJN? Volgens de filosoof Harry Kunneman is er in het sociaal
een vertrouwelijke en gezellige sfeer. Iedereen kan rond
werk een normatieve professionaliteit. Dat vindt hij spijtig.
het kampvuur komen zitten, maakt niet uit wie hij is of wat
Sociaal werkers hebben als doel „ abnormale” mensen te
voor problemen hij heeft. Rond het kampvuur komen ook
disciplineren tot „normale” burgers die kunnen participeren
spontaan verhalen naar boven. In deze metafoor herkennen
aan onze westerse maatschappij. Volgens Kunneman moet
we waarschijnlijk de presentietheorie.
het sociaal werk over te veel efficiëntie, protocollering en doelmatigheid beschikken.
In het huidige sociaal werk wint de theorie van de lantaarnpaal het van de theorie van het kampvuur. En daarvan houden
Consumeren en produceren zijn de kernbegrippen om
wij. Het licht, de warmte in een koude, donkere wereld.
waardig te kunnen deelnemen aan de samenleving. Aan de
Maar aangezien onze wereld vol lantaarnpalen staat, wordt
hand van volgende metaforen tracht Kunneman een beeld
het kampvuurtje soms als een zielig dingetje gezien, dat
te schetsen over het sociaal werk.
misschien wel binnen familiale kring kan worden gebruikt,
Een welzijnsorganisatie kan werken als „een kampvuur”
maar zeker niet in de publieke ruimte.
ofwel als „een lantaarnpaal” . De lantaarnpalen, enerzijds,
Wij gaan er in het PSC van uit dat we kampvuurtjes nodig
zorgen voor een maximum aan efficiëntie. Ze kunnen zoveel
hebben – ook en juist in de publieke ruimte – en dat we
mogelijk mensen belichten, worden centraal gestuurd, zijn
de lantaarnpalen niet altijd als verprutser van de presentie
gemakkelijk te controleren en te sturen. Deze metafoor doet
hoeven te zien: als we willen zien waar onrecht is en hoe we
denken aan het begrip interventie: ingrijpen in het leven van
armoede kunnen bestrijden hebben we deze lantaarnpalen
een “client” om hem aangepast gedrag te leren (kort door de
soms ook nodig! Maar – zoals je ziet – om andere zaken op
bocht). Anderzijds hebben we het kampvuur. Het kampvuur
te sporen dan waarvoor ze bedoeld zijn: we hoeven niet onze
wordt door de mensen zelf aangemaakt en heeft oog voor
bezoekers te controleren en te sturen, maar datgene wat het
het verhaal van de ander. Het straalt licht en warmte uit en
voor hen noodzakelijk maakt om onze bezoekers te worden!
TENSLOTTE 2014 brengt nieuwe uitdagingen: de (terug)verhuizing, de viering van 35 jaar PSC, het begin van de uitvering van het nieuwe beleidsplan… Spannend en vol nieuwe kansen.. We zien ernaar uit!
Protestants Sociaal Centrum Lange Stuivenbergstraat 54, 2060 Antwerpen tel 03 235 34 0
Vrouwenhuis Kerkstraat 57, 2060 Antwerpen tel 03 – 03 235 28 59
’t Frakske: Kerkstraat 57, 2060 Antwerpen tel 03-235 72 90
CAW Antwerpen Lange Lozannastraat 200, 2018 Antwerpen tel: 03 - 326 00 00
PSC Antwerpen IBAN BE21 7785 9051 1403, BIC GKCCBEBB
Steunverleningrekening van het Vluchtelingenwerk IBAN BE40 7785 9023 6163, BIC: GKCCBEBB
Voor fiscaal aftrekbare giften (min. 40€): CAW Antwerpen mvv PSC IBAN BE78 7765 9364 8686, BIC GKCCBEBB
PSC Open Huis: coördinator Jan van Dijk
[email protected] CAW Antwerpen - PSC Vluchtelingenwerk: teamverantwoordelijke Tetty Rooze
[email protected] Stadspredikant: Ina Koeman
[email protected]
Vrouwenwerking IBAN: BE56 7785 9449 6988 – BIC GKCCBEBB
PSC Open Huis IBAN: BE18 7785 9849 1065, BIC: GKCCBEBB
4
JAAROVERZICHT 2013
ONTHAALWERKING VOOR MENSEN MET EEN PRECAIRE VERBLIJFSSITUATIE EN IN EEN KWETSBARE LEEFSITUATIE
In tijden van verandering (transitie) is het goed om je missie als organisatie bij de hand te hebben: We strijden met kracht voor aansluiting van onze doelgroep bij de samenleving, zodat ze hun talenten kunnen inzetten. Hier of elders. We realiseren dit door verstaanbare, onafhankelijke en directe hulp te bieden. Daarbij spreken we de samenleving proactief aan op haar sociaaljuridische mogelijkheden en beperkingen. Wij richten ons op mensen die vragen hebben rond verblijf en bezig zijn met hun integratie en maatschappelijkeen toekomstoriëntatie als nieuwkomers:
Asielzoekers, vluchtelingen, gezinsherenigers, migranten zonder
verblijfspapieren van buiten de EU.
Kernbegrippen daarbij zijn: •
Samenwerking met partnerorganisaties,
•
vrijwilligers en mensen uit de doelgroep
•
Wederkerigheid en gelijkwaardigheid
•
Diversiteit
•
Vindplaatsgerichte aanwezigheid
•
Laagdrempelig werken
•
Duurzaamheid en harmonie
•
Probleemoplossend waar mogelijk
•
Toekomstgericht
•
Think global, act local
MAANDAG
DINSDAG
WOENSDAG
DONDERDAG
VRIJDAG
GESLOTEN
OPEN CONSULTATIE
AFSPRAKEN
OPEN CONSULTATIE
GESLOTEN
INFO MOMENT
AFSPRAKEN
INFO MOMENT
AFSPRAKEN
INFO MOMENT
Het PSC heeft in 2013: •
gemiddeld 123 mensen per maand over de
vloer gekregen tijdens de inloopmomenten.
•
tijdens de open consultatiemomenten 1810
mensen voor informatie en advies geregistreerd.
•
891 mensen kwamen voor de eerste keer op het PSC
•
1349 (*1367) dossiers behandeld van
mensen uit 82 (*85) verschillende landen.
De meesten kwamen uit Oekraïne,
Afghanistan, Irak en Rusland. Na een eerste gesprek
werd er een afspraak gemaakt als verdere
opvolging nodig was.
(*2012)
1
MAATWERK Het PSC Vluchtelingenwerk kent naast zijn inzet als onthaalwerking voor advies en begeleiding, vier doelgroepen die extra aandacht krijgen:
Vluchtelingenjongeren: Er werden 127 jongeren bereikt waarvan 66 jongeren een intensieve begeleiding kregen vanwege sociojuridische en psychosociale problemen. Er werden 44 activiteiten voor de jongeren georganiseerd, gaande van de babbelinloop op woensdag tot de zomerkampen, museumbezoeken en sportactiviteiten. De grootste groep komt zoals in de afgelopen jaren uit Afghanistan.
De jongerenwerking vangt vooral jongeren op aan het eind van de procedure-rit (asiel/
regularisatie) en vanaf het moment dat ze 18 jaar zijn geworden. Er wordt verondersteld dat ze zich als volwassenen wel kunnen handhaven in de samenleving. In de praktijk merken we dat het voor een aantal jongeren toch niet lukt hun eigen weg te vinden. •
Hij is 18 en erkend: Hij moet dringend op zoek naar een kamer, omdat hij niet langer in het LOI (Lokaal
opvanginitiatief) kan blijven. Het is zijn 4° verhuis op 2 jaar tijd. Hij verliest op 18 jaar zijn voogd met wie hij tot nu
toe alles besproken heeft. Hij moet een andere school zoeken want in de buurt van het LOI vindt hij geen kamer.
In de stad kan hij, terwijl hij zoekt, bij een ‘vriend’ logeren. Ondertussen is hij echter nog niet ingeschreven en krijgt
hij geen OCMW steun. Hij moet eerst een adres hebben, maar dat is heel moeilijk als je geen netwerk hebt dat mee zoekt.
•
Zij heeft haar negatieve beslissing van het CGVS gekregen. Er loopt nu een beroep bij de RVV (Raad van
Vreemdelingen betwistingen). Ze volgt Nederlandse les maar zou graag een professionele opleiding willen volgen
die haar ook mogelijkheden geeft als ze toch terug moet. Ze weet dat haar mogelijkheden om les te volgen
vervallen als er een negatieve beslissing wordt genomen, zowel voor Nederlands als voor verpleegster. Ze kan
onmogelijk met lege handen terug keren. De spanning maakt studeren echter niet gemakkelijk.
Vluchtelingenvrouwen en vrouwen uit de migratie: Van de 165 vrouwen die deelnemen aan de activiteiten in het vrouwenhuis komen er 86 voor de eerste keer. Ze komen uit 39 verschillende landen. Ze maken gebruik van de taallessen, de inloop, culturele uitstappen, sportactiviteiten en de creatieve workshops. Ze vinden een warm thuis in de Kerkstraat boven het Frakske.
Asielzoekers:
Vrouwen mogen even hun zorgen
en eventueel door te verwijzen. Vanuit
vergeten en met zichzelf bezig zijn op
Kind en Preventie worden vrouwen
een creatieve wijze, via taallessen en
ondersteund voor opvoedingsvragen.
in ontmoeting met elkaar. Een sociaal
De medewerksters en vrijwilligsters
assistente van het PSC
komt één
zelf staan in voor een luisterend oor
keer in de week langs om een aantal
en helpen verder bij administratieve
vrouwen sociojuridisch advies te geven
vragen.
Vanwege de opvangcrisis voor asielzoekers in het verleden vangt CAW de Terp nog steeds een aantal mensen op in de residentiële centra, zolang hun asielprocedure loopt. Het gaat zowel om mannen als vrouwen. De sociojuridische begeleiding wordt door het PSC team gedaan. •
We zijn een kleine partner van Vluchtelingenwerk Vlaanderen met gemiddeld 6-8 cliënten gedurende het jaar die
via deze regeling een onderdak krijgen, maar voor ons als werking is het ook heel interessant om geïnformeerd te
blijven over de asielprocedure en opvangregelingen.
2
Vrijwillige Terugkeerders: In het afgelopen jaar werd het coachen bij vrijwillige terugkeer versterkt door de inzet via een Europees project. Daarbij werd naast het begeleiden van mensen die willen terugkeren, extra aandacht besteed aan informatie geven over vrijwillige terugkeer bij verschillende partnerorganisaties. Voor verschillende organisaties als inloophuizen, straathoekwerk, Dokters van de Wereld, ziekenhuizen, en organisaties van de gemeenschappen van vluchtelingen en migranten zelf was het een eerste stap om hier over na te denken en het bespreekbaar te stellen bij hun cliënten en patiënten. Via het PSC kon men een beroep doen op de project medewerker om na te gaan wat concreet haalbaar en zinvol was voor iemand met terugkeerplannen. Het project vertrekt vanuit het gegeven dat iedere persoon een ‘rust’plaats moet hebben waar hij zichzelf kan zijn en tot rust kan komen. Pas dan kan er een veranderingsproces met vragen over je toekomst op gang komen, hier of elders. In dit veranderingsproces moet op maat qua communicatie, sociaaleconomische mogelijkheden en cultuur nagegaan worden wat de mogelijkheden zijn, wat het netwerk is waar betrokkene hier en in het land van herkomst een beroep op kan doen. Dit is zowel belangrijk voor de duurzaamheid bij de integratie en maatschappelijke oriëntatie hier als bij vrijwillige terugkeer naar het land van herkomst of een ander land. De ondersteuning voor reïntegratie via projecten in het herkomstland die de overheid via IOM, Fedasil en Caritas International biedt is zeer welkom om plannen te maken.
Uiteindelijk vertrokken in 2013 vanuit het PSC 614 personen terug naar hun land van oorsprong.
Medewerkers: Het PSC Vluchtelingenteam bestaat uit 8 personen, verdeeld over individuele hulpverlening (4,2), jongerenteam (1.3), vrouwenwerk (1,0)
plus de teamverantwoordelijke.
Het Vluchtelingenteam kreeg gelukkig ondersteuning van: 3 art 60ers (werkervaringsproject-OCMW) en 43 vrijwilligers die zich voor korte of langere tijd inzetten in een van de deelwerkingen.
Vrijwilligers Vrijwilligers zetten zich in voor het onthaal, bij de adviesgesprekken, de taallessen, de babysit, bij de zomeractiviteiten van de jongeren, het vertalen en begeleiden van mensen naar diensten, de selectie en verkoop van kleding in het Frakske of reparatie van fietsen in het Fietsmobiel. Dit laatste initiatief is in het najaar overgedragen aan de vzw Elegast, een organisatie met wie ze het kerkplein op de Dam delen.
Teampicknick in Park Spoor Noord
Er zijn daarnaast nog vrijwilligers van de buitendienst, die vanuit de diaconieën of parochies van kerken zich inzetten voor vluchtelingen of mensen zonder verblijfsvergunning waar zij mee in contact komen. Vrijwilligers uit de VPKB kerk van de Bexstraat verrichten hand- en spandiensten in bv de Overzet (een opvanghuis voor vrouwen met medische problemen dat door vrijwilligers van de Loodsen vzw wordt gerund ), bij het opvangen en ondersteunen van
Het PSC werkt al jarenlang samen met ASF (Aktion
gezinnen door bv. de VPKB kerk van Antwerpen Noord en
Sühnezeichen und Friedesdienste) die elk jaar een
Oost of door een intensieve begeleiding en opvang van
jongere uit Duitsland inzetten als vrijwilliger. Dit jaar
vluchtelingen door bv. Boechout. In de Sint Anna kerk
loste Binta, Nerea af.
van Linkeroever leeft een gezin uit Bangladesh al jaren mee met de parochie maar na 4 jaar hadden ze nog geen
uitnodiging voor een interview gekregen i.v.m. hun asielaanvraag. Andere vrijwilligers uit kerken bellen of mailen voor personen die hun weg gekruist hebben. Vanuit het PSC Vluchtelingenwerk geeft men zoveel mogelijk sociojuridische en psychosociaal advies. Het diaconaal draagvlak betekent veel voor verschillende mensen uit onze doelgroep, maar is eveneens voor onze werking van belang als maatschappelijk draagvlak.
3
SIGNALEN : Huisvesting en opvang blijft voor erkende vluchtelingen een groot probleem. Ze hebben geen netwerk dat hen
bij het zoeken naar een nieuw onderkomen helpt. De huurprijzen zijn voor mensen, die moeten rondkomen met een leefloon, vaak te hoog en ook op de huisvestingsmarkt speelt discriminatie vanwege huidskleur en afkomst nog altijd een grote rol. De opvangcrisis voor asielzoekers is gelukkig achter de rug. Mensen zonder verblijfspapieren duiken steeds meer onder nu de arrestaties en razzia’s t.o.v. hen toenemen, wat soms leidt tot overbevolking op plaatsen waar men ze opvangt. Gezinshereniging kent een nieuwe wetgeving en werkwijze, wat het niet
gemakkelijk maakt voor mannen, vrouwen en kinderen uit onze doelgroep die (weer) samen willen leven. Criteria mogen niet leiden tot toestanden waarin economische belangen per definitie primeren op humanitaire. Stralend gelukkig na 3 jaar wachten en proberen omdat de juiste stempels niet op de documenten stonden (vanwege de oorlog in het geboorteland van de bruidegom)
Toegang tot Gezondheidszorg : Sinds het federale beleid mensen duidelijk de keuze stelt om vrijwillig of
gedwongen terug te gaan als hun verblijfspapieren vervallen, is het voor deze groep erg moeilijk om nog een beroep te kunnen doen op Dringende Medische Hulp. Steeds meer mensen moeten een beroep doen op Dokters van de Wereld of op financiële steun voor medicijnen. willen
iets te moeten teruggaan. Ze duiken onder en belanden
ijveren voor jonge vluchtelingen op het kantelmoment
op straat. Er moet gekozen worden voor een duurzame
van 18 jaar om hun opleiding te mogen afmaken, ook
oplossing die hen een toekomst kan geven als zij ervoor
als hun verblijfsvergunning is afgelopen. In de praktijk
kiezen vrijwillig terug te
blijkt dat het heel moeilijk is voor jongeren om zonder
gaan.
Toegang tot onderwijs en vorming :
We
Administratie op stedelijk vlak : De lange wachttijden voor afspraken en inschrijvingen
bij het Vreemdelingenloket blijft voor de nodige frustraties en problemen zorgen. Veel aanvragen moeten per computer ingediend worden wat niet zo evident is voor iedereen. Solidariteit :
Steeds meer worden mensen met
zon te vinden, omdat ze dat
problemen verweten dat ze vragen stellen en verwijt
huis willen huren dat een ander ook wil. Er wordt van
men hen dat ze zelf schuldig zijn aan die problemen,
alles voor waar aangenomen zonder het (voor)oordeel
vaak ten onrechte. De mensen die bij ons komen voelen
te baseren op een grondige studie of analyse. Om
regelmatig dat ze niet welkom zijn in de samenleving
tegen de verharding, uitingen van verzuring, emoties
omdat ze arm zijn, omdat ze ‘de rust’ verstoren, omdat ze
van onzekerheid en onveiligheid in te zwemmen zijn
als nieuwkomer proberen een plekje onder de Vlaamse
nog meer mensen nodig, die dat durven en willen.
Protestants Sociaal Centrum Lange Stuivenbergstraat 54, 2060 Antwerpen tel 03 235 34 0
CAW ANTWERPEN PSC Vluchtelingenwerk: teamverantwoordelijke Tetty Rooze
[email protected]
CAW De Terp Lange Lozannastraat 200, 2018 Antwerpen tel: 03 - 326 00 00
PSC Antwerpen IBAN BE21 7785 9051 1403, BIC GKCCBEBB
Voor fiscaal aftrekbare giften (min. 40€): CAW ANTWERPEN mvv PSC IBAN BE78 7765 9364 8686, BIC GKCCBEBB
Steunverleningrekening van het Vluchtelingenwerk IBAN BE40 7785 9023 6163, BIC: GKCCBEBB
Met steun van:
Stedenfonds
Het Europees terugkeerfonds
4
2013 - EEN JAAR IN VOGELVLUCHT
EEN VERENIGING WAAR ARMEN HET WOORD NEMEN
EVEN VOORSTELLEN PSC-Open Huis is een deelwerking van het Protestants Sociaal Centrum en is door de Vlaamse overheid erkend als ‘Vereniging waar armen het woord nemen’. Dat houdt in de eerste plaats in dat armoedebestrijding, via maatschappelijke verandering, ons belangrijkste doel is. We realiseren deze opdracht door het combineren van een ‘basiswerking’ en een ‘projectwerking’. Via de basiswerking willen we mensen in armoede uit hun sociaal isolement halen. Door het aanbieden van een laagdrempelig activiteitenaanbod wil Open Huis ervoor zorgen dat armen en niet-armen elkaar treffen. Maar er is ook ruimte voor een goed gesprek en voor advies en doorverwijzing naar hulpverlening wanneer mensen het moeilijk hebben. Met de projectwerking wil Open Huis een aantal thema’s uitvoeriger in de werking inbouwen en bespreken. Het wil haar doelgroep doen nadenken over een aantal thema’s die haar aanbelangt, en geeft signalen naar overheden en partners wanneer die tekortschieten in hun aanbod, aanpak of beleid naar mensen in armoede. Zo werkten we in het verleden bij voorbeeld rond mondgezondheid (2011-2012) en eenzaamheid en sociaal isolement (2011-2013). In 2014 werken we rond het thema ‘vroeger nadenken over later’. Open Huis gelooft ook sterk in het aangaan van ‘partnerships’ om haar maatschappelijke opdracht te realiseren. Zo maakt het deel uit van het ‘Antwerps Platform Generatiearmoede’ en het ‘Vlaams Netwerk tegen Armoede’, en werkt het nauw samen met andere organisaties, zoals Welzijnszorg, Vormingplus, de mutualiteiten en de diensten van de vakbonden en allerlei lokale gezondheids- en preventiediensten.
1
BASISWERKING
Open Huis-raad
Maandelijks verenigen we de mensen uit de doelgroep om samen met hen het activiteitenaanbod van de voorbije maand te evalueren en de kalender van de volgende maand samen te stellen. Deelnemers worden daarbij aangemoedigd assertief te zijn en hun mening genuanceerd te geven. Geregeld wordt er ook tijd gemaakt voor de voorstelling van een extern aanbod of dienst, of worden er nieuwe regelgeving en interessante weetjes toegelicht. In 2013 waren er gemiddeld 19 deelnemers op deze ‘Open Huis-raad’.
Activiteiten In 2013 organiseerde Open Huis 233 activiteiten.
we dat deelnemers hun sociaal netwerk uitbreiden en
Het aanbod sluit aan bij de interesses en vragen van
andere mensen ontmoeten, maar ook dat ze via het
de doelgroep. Bingo, BBQ, film, tentoonstellingen,
aanbod vlot hun weg vinden naar een werker als ze
stadsbezoeken, poëzie & literatuur, theater... het aanbod
vragen of problemen hebben m.b.t. hun situatie. Het
is uiteenlopend en zeer divers. Een belangrijk deel van
aanbod wordt via een maandelijkse activititeitenkalender
de activiteiten focust zich op ‘gezondheid’ en ‘bewegen’:
verspreid
zo zijn er bij voorbeeld wandelingen, fietstochten,
partners en rechtstreeks naar een 100-tal ‘leden’.
kegelen en is er bijna iedere week ‘netbal’ en zwemmen. We organiseren ook kookateliers waar we gezond en goedkoop leren koken.
naar
een
25-tal
ontmoetingsplekken
en
Deelname aan de activiteiten is vrijblijvend, waardoor het aantal deelnemers sterk varieert. In 2013 namen gemiddeld 9 mensen deel aan activiteiten, waarbij we
Alle activiteiten zijn laagdrempelig, vaak gratis of heel
112 mensen telden die meerdere keren deelnamen, en 82
goedkoop en zonder instapvoorwaarden. Zo willen
nieuwe mensen bereikten.
Inloophuis Iedere woensdag is er bij PSC-Open Huis een ‘inloopmoment’. Tijdens die middagen kan je gewoon binnenspringen voor koffie of een tas soep. Mensen kunnen er met elkaar een praatje slaan en kunnen er terecht bij de Open Huis-werker voor hulp of een luisterd oor. Op die momenten is het voor nieuwe mensen makkelijk kennismaken met de werking. In 2013 ging het inloophuis tijdelijk door in ‘Buurthuis de Buurt’ aan het De Coninckplein, omwille van de verbouwingswerken in het eigen PSCgebouw. Gemiddeld kwamen er in 2013 zo’n 15 mensen langs tijdens het wekelijkse inloopmoment.
Individuele hulpverlening
‘t Frakske, de tweedehandskledingwinkel van het PSC.
Hoewel Open Huis zelf geen hulpverlening organiseert, is
‘presentie’: de kans geven aan mensen om even op hun
het voor velen van de mensen een belangrijke schakel in
verhaal te komen. Waar er hulpverlening nodig is, verwijst
het oplossen van hun praktische en psychische problemen.
de medewerker gericht door naar gespecialiseerde
Open Huis biedt hulp op maat, en is een klankbord voor
diensten.
In een groot aantal andere gesprekken gaat het om
mensen met vaak complexe persoonlijke situaties. We gaan samen met hen op zoek naar antwoorden in de reguliere hulp- en dienstverlening. In
2013
registreerde
Open
Een kleiner, maar niet onbelangrijk deel van de contacten draait rond het opvolgen van groepsleden die door ziekte niet meer kunnen participeren aan de Open Huis-werking.
Huis
235
Samen met hen wordt er gekeken naar mogelijkheden
hulpverleningsgesprekken, waarbij het grootste deel te
om sociaal isolement te voorkomen, zoals bvb. aanvragen
maken had met vragen naar materiële hulpverlening,
van taxicheques, bib aan huis, thuishulp, bezoek van een
zoals kortingskaarten voor de Sociale Kruidenier en voor
wijknetmedewerker, enz.
2
Projectwerking Als ‘vereniging waar armen het woord nemen’ kiest PSC-Open Huis er uitdrukkelijk voor om via dialoog met mensen te werken rond ‘grondrechten’. Ze wil mensen er toe aanzetten om na te denken en in dialoog te gaan rond bepaalde aspecten van hun leven en socioeconomische omgeving. Ervaringen met elkaar delen, maar ook samen op zoek gaan naar oplossingen en kansen, staan daarbij centraal. Vanuit deze dialoog en vaak mét mensen in armoede, is Open Huis aanwezig op overlegfora en binnen netwerken die rond haar projectthema’s werken. Ze is een
partner voor vele andere diensten
project met gezondheidsdiensten
en geeft vanuit een constructieve,
en tandartsenverenigingen,
kritische blik input en feedback aan
ondersteund door de Provincie
overheid en stedelijke diensten, met
Antwerpen, waarbij Open Huis nog
het oog op een betere afstemming
steeds een belangrijke partner is.
van hun aanpak en diensten voor mensen die in armoede leven.
Vanaf het najaar 2010 ging Open Huis, na signalen vanuit haar
Open Huis werkt de afgelopen
doelgroep, aan de slag met het
jaren rond thema’s binnen het
thema ‘eenzaamheid en isolement’
grondrecht ‘gezondheid’. Sinds
bij mensen in armoede. Het
2011 zet het uitgebreid in op
projectdossier met aanbevelingen
acties rond tandzorg, waarbij het
en ervaringen van haar doelgroep
aanbevelingen formuleerde i.f.v. een
werd begin 2014 ontsloten naar
meer toegankelijke dienstverlening
partnerorganisaties en netwerken.
van tandartsen met het oog op een betere mondhygiëne bij mensen
Sinds eind 2013 werd er gestart
in armoede. Dit resulteerde in
met een nieuw projectthema, nl.
2013 in een nieuw en zelfstandig
‘vroeger nadenken over later’.
Vorming rond projectthema’s Er
wordt
geregeld
vorming
gegeven
over
(ism ABVV), over gezond wonen (ism LOGO), en over
gezondheidsthema’s, vaak in samenwerking met externe
nog heel wat andere thema’s die te maken hebben met
partners of diensten. Zo werden er in 2013 oa. vormingen
lichamelijke en geestelijke gezondheid. In 2013 werden
georganiseerd over het gezondheidsstelsel in België en
er 22 vormingen rond ‘gezondheid’ en de specifieke
over seksuele gezondheid (ism OCMW Antwerpen), over
projectthema’s georganiseerd, met gemiddeld telkens 12
diabetes (i.s.m. VIVA), over ‘vroeger nadenken over later’
deelnemers.
Verzet-je Twee keer per maand organiseert Open Huis de werkgroep ‘Verzetje’, waarbij er op een open en kritische manier van gedachten wordt gewisseld over het projectthema, maar ook over bepaalde beleidsbeslissingen, politieke keuzes en standpunten. Nieuwe regelgeving die bij hun leefwereld aansluit wordt er voorgesteld en besproken, en deelnemers delen hun ervaringen en beleving. Gemiddeld namen er zo’n 12 mensen deel aan ‘Verzet-je’
Buurtfeesten Ieder jaar in september organiseert Open Huis ‘Koffie me koekskes oept schoolplak’ – een buurtfeest waaraan heel wat diensten uit de wijk 2060 meewerken, en dat telkens een groot succes is dat heel wat mensen met verschillende achtergronden in contact brengt met elkaar. In 2013 werd er naast ‘Koffie me koekskes’ in het begin van het jaar ook een ‘Lichtfeest’ georganiseerd. Telkens namen er zo’n 100 buurtbewoners aan deel.
Weekend Eén keer per jaar gaat Open Huis op weekend met haar leden. In 2013 ging het in juni met 15 mensen en 2 werkers naar Ronse.
3
EXTERNE WERKING PSC-Open Huis is geen eiland – we kiezen dus bewust
in actie’, voor enkele hogescholen en voor medewerkers
en uitdrukkelijk voor samenwerkingsverbanden en
van Welzijnszorg, Vlastrov, Ziekenzorg Merksem, Okra,
voor investeren in netwerken. Open Huis geeft ook
Welzijnsschakels, ACV en het Zorgbedrijf Antwerpen.
vormingen over armoede in Antwerpen en over de thema’s waarrond het werkt. Op vraag van partners en
Daarnaast maakt Open Huis deel uit van APGA (Antwerps
externe diensten worden er sessies uitgewerkt op maat.
Platform voor Generatie Armoede), “Ieders stem telt”
Zo organiseerden we in 2013 oa. vormingen voor ‘Kerk
en “Stoparmoede.nu”, is het één van de trekkers van het Welzijnsoverleg 2060, neemt het deel aan de regiegroep Gezondheid van de Stad Antwerpen en participeert het aan talrijke studiedagen en overlegplatforms met het oog op het verbreden van haar netwerk en het vertegenwoordigen van mensen in armoede, specifiek m.b.t. het thema ‘gezondheid’. Het neemt ook deel aan gezamenlijke actie- en protestmomenten in kader van armoedebestrijding en herverdeling, en met het oog op het creëren en verbeteren van maatschappelijke structuren voor mensen in armoede enerzijds, en sensibiliseren van ‘het grote publiek’ anderzijds.
...WE KUNNEN HET NIET ALLEEN... Open Huis vzw krijgt subsidies van Stad Antwerpen en van de Vlaamse overheid... maar in 2013 werden de stedelijke middelen teruggeschroefd.... Open Huis kan dus ook uw steun gebruiken! ... Giften en donaties zijn steeds welkom. Voor meer informatie over de werking, aanpak of over donaties aan Open Huis, kan u steeds contact opnemen met onze werkers Filip of Timor. Ook bij Ina Koeman, stadspredikant, kan u terecht met al uw vragen. Onze activiteitenkalender kan u ook terugvinden op onze website.
PSC-Open Huis vzw
E-mail:
[email protected]
Lange Stuivenbergstraat 54, 2060 Antwerpen
Website: www.psc-openhuis.be
T. 03 272 25 61
4
