Jaarkrant Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek december 2015

Apeldoorn |

Brummen

| Deventer | Epe | Lochem | Olst-Wijhe | Voorst | Zutphen

Jaarkrant 2014-2015 Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek

december 2015

Dik haalt (alsnog) zijn diploma

Inhoudsopgave Voorwoord wethouder(s)

3

Gemeentelijke cijfers Leerplicht

4

Toelichting gemeentelijke én regionale cijfers Leerplicht

5

RMC-cijfers schooljaar 2014-2015

8

Op de agenda van Leerplicht en RMC:


2

• “RMC krijgt belangrijke rol in aanpak kwetsbare jongeren”

13

• “Met behoud van eigenheid samen sterker in de Stedendriehoek”

15

• “Graag met nog meer slagkracht samenwerken aan kansen

16

voor jongeren” Een BBL-plek via Jongerenloket en werkgeversdienst

17

Kijkje in de keuken van de leerplichtambtenaar

18

Regionieuws 2015-2016

21

Schakelpunt Deventer voor sluitende aanpak draait nu één jaar

22

Uit de praktijk: RMC schakelt zo nodig ook met hulppartners

24

Onderwijszorgcentrum Zutphen spil in passend onderwijs

25

Uit de praktijk: Leerplicht kan pas helpen als verzuim gemeld wordt

28

Leerplicht en RMC: taken, weten regelgeving

29

Schoolverzuim in soorten

30

Colofon 31

Lokale en regionale

verantwoording Leerplicht en RMC In dit jaarverslag staan onze gemeentelijke én regionale cijfers Leerplicht en RMC. We werken in de Stedendriehoek waar zinvol nauw samen als gemeenten. Daarom brengen wij nu voor de tweede keer ook een gezamenlijk, regionaal jaarmagazine uit. Dit is bedoeld voor raadsleden, de ketenpartners van Leerplicht en RMC en andere betrokkenen.


3

Kinderen en jongeren de beste kansen bieden op school: dat is wat ons bindt in de Stedendriehoek. We kunnen daarbij veel van elkaar leren. Leerplichtambtenaren en RMC-consulenten professionaliseren samen en wisselen ervaringen uit. Zo stond afgelopen jaar een actueel thema

op de gezamenlijke scholingsagenda: de veranderende rol van Leerplicht en RMC. Met de komst van passend onderwijs en de decentralisatie van jeugdzorg wordt steeds duidelijker dat Leerplicht en RMC aan zet zijn om de onafhankelijke regie te voeren bij het voorkomen van verzuim en bestrijding van voortijdig schoolverlaten. Dit wordt ook duidelijk in de Verzuimagenda’s die nu samen met het mbo in onze regio worden gemaakt. Dit – en veel meer! – leest u in dit jaarverslag 2014-2015! Wethouder Eef van Ooijen, gemeente Brummen

De verantwoordelijk bestuurders van de samenwerkende gemeenten in de Stedendriehoek vormen samen de regionale Stuurgroep: Eef van Ooijen (Brummen), Harjo Pinkster (Voorst), Patricia Withagen (Zutphen), Johan Kruithof (Apeldoorn), Trix van der Linden (Lochem), Robin Hartogh Heys (Deventer) en Erik Visser (Epe). Helaas niet op de foto: burgemeester Ton Strien (Olst-Wijhe)

Gemeentelijke cijfers leerplicht Brummen (Speciaal) Basis onderwijs Vrijstellingen

(Voort Middel gezet) Voortgezet baar Speciaal onderwijs beroepsonderwijs onderwijs

Onderwijs onbekend

Geen onderwijs

Totaal

‘13-’14 ‘14-’15 ‘13-’14 ‘14-’15 ‘13-’14 ‘14-’15 ‘13-’14 ‘14-’15 ‘13-’14 ‘14-’15 ‘13-’14 ‘14-’15 ‘13-’14 ‘14-’15

Artikel 3a: vervangende leerplicht

nvt

nvt

0

0

0

0

nvt

nvt

0

0

nvt

nvt

0

0

Artikel 3b: vervangende leerplicht laatste schooljaar

nvt

nvt

0

0

0

0

0

0

0

0

nvt

nvt

0

0

Artikel 5 onder a: lichamelijke of psychische gronden

0

0

1

3

0

1

1

1

0

0

0

1

2

6

Artikel 5 onder b: richting van het onderwijs

0

1

0

0

0

0

0

0

0

0

1

1

1

2

Artikel 5 onder c: schoolbezoek buitenland

0

0

0

0

2

0

0

0

0

0

5

2

7

2

nvt

nvt

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Absoluut verzuim

9

0

3

2

6

0

3

0

0

0

1

2

22

4

Relatief verzuim: aantal meldingen

0

5

2

2

55

60

33

52

nvt

nvt

nvt

nvt

90

119

Relatief verzuim: unieke leerlingen

0

5

1

2

48

47

21

27

nvt

nvt

nvt

nvt

70

81

Luxeverzuim (onderdeel van relatief verzuim)

0

0

1

0

5

2

0

2

nvt

nvt

nvt

nvt

6

4

nvt

nvt

0

0

0

2

0

0

nvt

nvt

nvt

nvt

0

2

Proces-verbaal: absoluut verzuim

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Proces-verbaal: relatief verzuim

0

0

0

1

3

3

1

1

nvt

nvt

nvt

nvt

4

5

Proces-verbaal: luxeverzuim

0

0

0

0

0

1

0

0

nvt

nvt

nvt

nvt

0

1

Thuiszitters: bij aanvang schooljaar

0

0

0

0

2

1

0

0

nvt

nvt

nvt

nvt

2

1

Thuiszitters: nieuwe gevallen daarna

0

0

1

1

0

1

1

1

nvt

nvt

nvt

nvt

2

3

Artikel 15: ander onderwijs 4


Verzuim

Halt afdoening: relatief verzuim Processen-verbaal

Thuiszitters

Apeldoorn, Brummen, Epe, Lochem, Voorst en Zutphen hebben een nieuw registratiesysteem. Gaf het vorige systeem het aantal meldingen weer, het huidige laat het aantal unieke leerlingen zien (conform artikel 25 van de Leerplichtwet). Vanwege dit nieuwe systeem is het relatief verzuim gesplitst in relatief unieke leerlingen en relatief aantal meldingen. Zie op de volgende pagina een aantal regionale cijferoverzichten.

Toelichting gemeentelijke én regionale cijfers Leerplicht Relatief verzuim (totaal): stabiel


5

Apeldoorn Brummen Epe Voorst Deventer Olst-Wijhe Lochem Zutphen

2013-2014 829 70 123 61 435 42 151 266

2014-2015 824 81 109 64 382 47 127 255

Verschil -5 + 11 - 14 +3 - 33 +5 -24 -10

Het totaal aan relatief verzuim in de Stedendriehoek laat in vergelijking met het schooljaar 2013-2014 geen grote stijging of daling zien, terwijl we in voorgaande jaren steeds een stijging zagen. Dit had toen vooral te maken met de toename van de verzuimmeldingen in het vso en het mbo.

Problematiek complexer Zowel de leerplichtambtenaren als de RMC-consulenten merken dat de problemen van jongeren die verzuimen, complexer zijn geworden. Dit wordt onderschreven door het evaluatieonderzoek VSV-beleid door Panteia en de Erasmus Universiteit (juli 2015). Daaruit blijkt dat scholen hun verzuimregistratie en -administratie steeds beter op orde hebben en dat zij heel bewust inzetten op de aanpak van verzuim. De meest renderende maatregelen zijn dus al genomen, waardoor nu de ‘lastigste’ groep uitvallers overblijft. Kijkend naar de soorten onderwijs, dan zien we zowel (zeer) lichte dalingen als stijgingen van het relatief verzuim. In het voortgezet speciaal onderwijs zien we een daling van verzuim. Waarschijnlijk komt dit door de invoering van passend onderwijs: meer leerlingen gaan naar het regulier onderwijs. Deze daling zal zich komend schooljaar naar > verwachting voortzetten.

>

Proces-verbaal alleen nog bij verwijtbaar verzuim Apeldoorn Brummen Epe Voorst Deventer Olst-Wijhe Lochem Zutphen

2013-2014 51 4 13 0 25 5 9 14

2014-2015 37 5 5 1 30 8 9 9

Verschil -14 +1 -8 +1 +5 +3 0 -5

Thuiszitters regionaal in beeld

Apeldoorn Brummen Epe Voorst Deventer Olst-Wijhe Lochem Zutphen

2013-2014 begin schooljaar/ nieuwe cases 7/32 2/2 1/1 0/2 6/7 2/0 0/0 0/1

2014-2015 begin schooljaar/ nieuwe cases 4/28 1/3 0/0 1/2 9/15 2/1 0/2 2/16


6

In de gemeenten Brummen, Voorst, Deventer en OlstWijhe is het aantal uitgeschreven processen-verbaal naar aanleiding van relatief verzuim licht gestegen. In de gemeenten Apeldoorn, Epe en Zutphen is dit juist licht gedaald. Het Openbaar Ministerie wil cases met een ‘zorgcomponent’ zo min mogelijk in het strafrecht brengen. Verbaliseren bij schoolverzuim gebeurt daarom in principe alleen nog als er sprake is van verwijtbaar verzuim. Is bij absoluut verzuim of signaalverzuim sprake van problemen waarvoor hulpverlening nodig is, dan volgt dus geen proces-verbaal. Hierdoor zal het aantal processen-verbaal waarschijnlijk verder dalen (relatief verzuim).

Het aantal thuiszitters is in Brummen, Epe, Lochem, Olst-Wijhe en Voorst nagenoeg gelijk gebleven. Het aantal thuiszitters in Apeldoorn is gedaald en in Deventer en Zutphen juist gestegen. Uiteraard heeft dit volop aandacht. Leerplicht werkt nauw samen met de samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Samen wordt gezocht naar een passend traject zodat thuiszitten wordt voorkomen of zo snel mogelijk wordt aangepakt.

>

>

Vrijstellingen: regionaal in beeld Artikel 5 onder a: Lichamelijke of psychische gronden


7

Artikel 5 onder b: Richting van het onderwijs

Artikel 5 onder c: Schoolbezoek buitenland

Artikel 15: Ander onderwijs

‘13-’14

‘14-’15

‘13-’14

‘14-’15

‘13-’14

‘14-’15

‘13-’14

‘14-’15

Apeldoorn

30

31

4

2

24

20

5

10

Brummen

2

6

1

2

7

2

0

0

Epe

3

7

0

0

5

3

1

0

Voorst

8

10

1

1

2

0

0

0

Deventer

17

12

0

2

8

18

3

6

Olst-Wijhe

1

1

0

0

0

2

0

0

Lochem

12

10

1

1

5

3

3

0

Zutphen

19

23

5

14

3

4

4

5

In het overzicht van de vrijstellingen per gemeente valt de toename op van het aantal vrijstellingen in Zutphen, op basis richting van het onderwijs. Dit heeft te maken met de komst van de Aardeschool en de Hofakker. Door de oprichting van deze scholen zijn er gezinnen in Zutphen komen wonen uit aanpalende gemeenten, die al een vrijstelling van leerplicht op levensovertuiging hadden of een beroep op deze vrijstelling deden in afwachting van de erkenning van beide scholen. Ondertussen zijn beide scholen erkend. De toename van aanvragen voor buitenlandbezoek komt doordat meerdere kinderen uit een gezin naar het buitenland zijn vertrokken. Hiervan komen negen aanvragen uit het basisonderwijs, zeven uit het voortgezet onderwijs en twee uit het mbo.

Acties Leerplicht en RMC 2016 • de regierol van Leerplicht (verder)vorm geven in/met scholen, ketenpartners uit Centra Jeugd en Gezin en de samenwerkingsverbanden passend onderwijs • samen met het mbo de verzuimagenda opstellen • intensief inzetten op voorkomen en aanpakken van thuiszitten • intervisie voor leerplichtambtenaren: leren van elkaar in de regio

RMC-cijfers schooljaar 2014-2015


8

Regio (totaal)

Zutphen

Voorst

Olst-Wijhe

Lochem

Epe

Deventer

Brummen

naar werk zonder een startkwalificatie omdat hun positie op de arbeidsmarkt hierdoor kwetsbaar is.

Apeldoorn

De RMC-cijfers hebben betrekking op jongeren in de leeftijd van 18 tot 23 jaar, die het afgelopen schooljaar (1 augustus tot 31 juli) zonder een startkwalificatie het onderwijs hebben verlaten. In de tabel is het aantal VSV’ers (oud en nieuw) en hun bestemming na interventie van het RMC uitgesplitst per gemeente. Van de 1230 jongeren die door het RMC zijn begeleid, gaan 410 jongeren weer terug naar het mbo (voltijd BOL en werken/leren BBL). Zij kunnen alsnog hun startkwalificatie halen. 350 jongeren stromen uit naar werk, zónder startkwalificatie. RMC verwees 228 jongeren door naar een hulpverleningstraject.

aantal RMC jongeren

502

40

407

68

88

28

49

257 1439

waarvan RMC jongeren uit 2014-2015

299

26

165

41

61

20

33

159

aantal beëindigde begeleidingstrajecten

435

38

334

60

78

28

45

212 1230

waarvan uitstroom erkende voltijd opleiding (BOL)

144

15

107

20

12

6

10

21

335

De 116 jongeren die zijn uitgestroomd zonder een reguliere dagbesteding, zijn wel benaderd door RMC, maar hebben niet gereageerd op de uitnodiging of hebben aangegeven geen behoefte te hebben aan verdere hulp of ondersteuning van het RMC. Dit is juist een zeer kwetsbare doelgroep. Deze jongeren kunnen helemaal uit beeld raken als zij niet als werkzoekende staan ingeschreven bij UWV of bij de gemeente aankloppen voor ondersteuning naar werk.

waarvan uitstroom erkende deeltijd opleiding (BBL)

25

1

27

5

2

0

6

9

75

waarvan uitstroom werk zonder zicht op startkwalificatie

115

12

114

17

15

15

8

49

345

waarvan uitstroom plaatsing instelling

64

4

37

5

26

4

9

79

228

waarvan uitstroom zonder reguliere dagbesteding

62

4

3

10

9

0

10

18

116

De afgelopen twee jaren heeft RMC sterk ingezet op voorkoming van uitval, onder meer via de aanpak verzuim 18+, door korte lijnen met leerlingbegeleiders en door RMC-spreekuren in het mbo. Ook is gefocust op het begeleiden van VSV’ers, terug naar school. Toch blijft het zorgelijk dat in onze regio nog zoveel jongeren uitstromen

waarvan uitstroom verhuisd of niet traceerbaar

10

1

31

1

3

0

0

4

50

waarvan uitstroom overige bestemming

15

1

15

2

11

3

2

32

81

waarvan nog in traject

67

2

73

8

10

0

4

45

209

804

>

>

VSV stijgt weer licht Bij voortijdig schoolverlaten richten we ons op jongeren in de leeftijd van 12 tot 23 jaar die wonen in de Stedendriehoek. Ons doel is dat zoveel mogelijk jongeren hun startkwalificatie halen (minimaal mbo niveau 2, havo of vwo). De afgelopen jaren daalde het aantal VSV’ers gestaag.


9

In schooljaar 2011-2012 verlieten nog 1169 jongeren hun school zonder startkwalificatie. In 2012-2013 waren dat er nog 750 en de definitieve cijfers in 2013-2014 (november 2015) laten zien dat het aantal verder is gedaald naar 592 jongeren. Deze dalende trend lijkt dit schooljaar niet door te zetten. De eerste voorlopige cijfers van dit schooljaar laten een lichte toename zien van het aantal VSV’ers naar 754. Zowel in het voortgezet onderwijs als in het mbo neemt het aantal VSV’ers toe. Als we verder inzoomen op het mbo, dan blijkt dat mbo niveaus 1, 3 en 4 boven het doelpercentage liggen en niveau 2 eronder. Doordat de volledige voorlopige VSV-cijfers van alle regio’s niet eerder dan februari 2016 bekend zijn, kunnen we pas dan met zekerheid aangeven hoe de trend zich exact ontwikkelt. Mogelijke oorzaken en vooral oplossingen worden in kaart gebracht.

Percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters schooljaar 2013-2014 RMC-regio 11: Stedendriehoek deelnemers 2013-2014 35.274

vsv’ers 592

% vsv 1.67%

vsv’ers 25.622

% vsv 1.92%

Landelijke cijfers 2013-2014

deelnemers 1.334.721

Ontwikkeling aantal VSV’ers over meerdere schooljaren Convenant Jaar

2011-2012 definitief



2014-2015 voorlopig

VSV’ers mbo VSV’ers vo Totaal

837 332 1169

647 103 750

507 85 592

630 (nov.) 124 (nov.) 754 (nov.)

Totaal aantal uitschrijvingen zonder startkwalificatie op 1 november 2015 (zeer voorlopige cijfers) en definitieve cijfers van voorgaande schooljaren

>

>

Verzuim 18+ flink gedaald

Werkloosheid onder jongeren: landelijk versus regionaal

Goed nieuws: het aantal verzuimmeldingen 18+ is in schooljaar 2014-2015 flink gedaald. Dat geldt zeker voor de subregio Apeldoorn.


10

Apeldoorn (Brummen, Epe, Voorst) Deventer (OlstWijhe) Zutphen (Lochem)

2013-2014 1145

2014-2015 860

Verschil - 285

680

602

- 78

286

257

- 29

Mbo-scholen in de Stedendriehoek krijgen hun verzuimaanpak steeds beter op orde. Ook landelijk zijn afgelopen schooljaar stappen gezet, met het landelijke project ‘Verzuim 18+ We missen je’, bedoeld voor jongeren van achttien tot 23. RMC en het mbo in de Stedendriehoek hebben deelgenomen aan trainingen voor verdere professionalisering. RMC en Aventus – de grootste mbo-instelling in de regio – werken nu aan een gezamenlijke Verzuimagenda. Ook sluiten we als RMC aan bij de Verzuimagenda van regio IJssel-Vecht. In de agenda’s leggen we verantwoordelijkheden vast rondom de preventieve aanpak van verzuim.

Laagopgeleiden hebben gemiddeld een zwakkere positie op de arbeidsmarkt dan middelbaar of hoger opgeleiden. Ze zijn vaker werkloos en werken vaker in laagbetaalde of onzekere banen. Dat blijkt ook uit het rapport ‘De onderkant van de arbeidsmarkt in 2015’ van Centraal Plan Bureau en Sociaal Cultureel Planbureau. Dat concludeert dat de afstand op de arbeidsmarkt tussen laagopgeleiden en hoogopgeleiden de afgelopen jaren is toegenomen. Ook leven laagopgeleiden vaker in armoede dan de gemiddelde werkenden of werkzoekenden. Werkloosheid niet-onderwijsvolgende jongeren (15-27 jaar) naar hoogst behaald onderwijsniveau 25 20 laag

15

totaal

10

middelbaar

5 0

hoog 2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Hoe zit dat nu in de Stedendriehoek? In de tabel op de volgende pagina is te zien hoeveel jonge werkzoekenden geregistreerd zijn bij UWV in Nederland, per arbeidsmarktregio en per gemeente. De Stedendriehoek vormt samen met Noordwest Veluwe een arbeidsmarktregio.

>

>

Jonge werkzoekende naar gemeente in regio Stedendriehoek (bron: UWV)

Gemeente Nederland


11

aandeel opleidingsniveau Stedendriehoek en Noordwest Veluwe aandeel opleidingsniveau Apeldoorn Brummen Deventer Elburg Epe Ermelo Harderwijk Lochem Nunspeet Olst-Wijhe Putten Voorst Zeewolde Zutphen

Totaal maart 2015

Geen startkwalificatie

Opleidingsniveau Middelbaar

Hoog

86.616

40.372

37.622

8.571

100% 2.609 100% 697 70 439 103 101 130 235 91 117 43 97 49 124 313

47% 1.262 48% 58% 57% 36% 42% 40% 52% 49% 45% 43% 26% 57% 41% 59% 47%

43% 1.134 43% 36% 36% 51% 51% 51% 38% 40% 49% 52% 65% 37% 49% 35% 47%

10% 213 8% 6% 13% 10% 11% 6%

In de tabel is te zien hoeveel jonge werkzoekenden (<27 jaar) er bij UWV geregistreerd (nww-i) zijn in Nederland, per arbeidsmarktregio en per gemeente. Daarnaast is er een verdeling gemaakt naar opleidingsniveau. Zo kan er bijvoorbeeld een vergelijking gemaakt worden tussen het aandeel jongeren zonder startkwalifictatie in de regio en in Nederland. Jongeren zonder startkwalificatie hebben basisonderwijs, vmbo- of mbo-niveau 1 als hoogst afgeronde opleiding. Middelbaar opgeleiden hebben minimaal mbo-niveau 2 of havo/vwo-niveau behaald en hoger opgeleiden hebben hbo/wo-opleding. De categorie ‘overig’ is niet weergegeven in de tabel.

>

>


12

Acties RMC in 2016 • samen met het onderwijs en andere ketenpartners krachtig blijven inzetten op terugdringing VSV • inzetten op verhoging van het opleidingsniveau van jongeren • extra activiteiten ontwikkelen voor de groep jongeren die niet in staat is om minimaal een startkwalificatie te behalen en die geen baan vindt: perspectief bieden op een (leerwerk)baan en afstemmen en samenwerken met actieplan Jeugdwerkloosheid • gezamenlijke intake met het mbo om leer- en schoolbaarheid te bepalen en zo nodig trajecten aan te bieden zodat jongeren alsnog hun diploma kunnen halen of werk vinden • oud VSV’ers die de afgelopen jaren niet binnen hetzelfde schooljaar zijn teruggeleid naar het onderwijs weer in beeld brengen en die groep die geen onderwijs volgt of werk heeft, perspectief bieden op een (leerwerk)baan • manier van registreren van de gegevens RMC in beide systemen verder ontwikkelen en verbeteren om te komen tot vergelijkbare RMC-cijfers in de regio • gezamenlijke voorbereiding van de RMCconsulenten op de mogelijke nieuwe taken van het RMC voor jongeren in kwetsbare positie •

Op de agenda van Leerplicht en RMC

actueel

Passend onderwijs draait nu officieel een jaar. Schooljaar 2015-2016 is het laatste convenantjaar VSV. Maatregelen ter ondersteuning van kwetsbare jongeren worden door de minister van OCW nu uitgewerkt – met een regierol voor RMC. Het is een greep uit actuele thema’s die Leerplicht en RMC raken. Jeanet Pijfers van OCW, Carry Roozemond van brancheorganisatie Ingrado en voorzitter van de Stuurgroep VSV Stedendriehoek Ellen Marks geven hun visie op de regio.

Jeanet Pijfers van OCW: Jaarkrant 2014-2015 Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek

13

“RMC krijgt belangrijke rol in aanpak kwetsbare jongeren” Jeanet Pijfers is accountmanager Kwaliteitsafspraken bij het ministerie van OCW en adviseert en ondersteunt de Stedendriehoek bij de aanpak van voortijdig schoolverlaten (VSV). Wat zijn wat haar betreft actuele thema’s voor de regio? Belangrijke succesfactor in de aanpak van VSV? Regionale samenwerking. “We weten dat overstapmomenten van voortgezet onderwijs naar het mbo, in het mbo of van school naar de arbeidsmarkt dé risicomomenten zijn voor uitval. De Stedendriehoek zet juist daarop in.” Zo was de Stedendriehoek de eerste in het land met De

Overstap: leerlingen worden tijdens de overstap van de ene school naar de andere nauwgezet gevolgd, om uitval te voorkomen. Daarbij speelt Leerplicht/RMC een belangrijke rol. Of neem het recent ontwikkelde Digitaal Doorstroom Dossier dat een goede overstap met een warme overdracht naar de vervolgschool ondersteunt.

Sluitende aanpak Met het oog op meer aandacht voor kwetsbare jongeren, is het zaak om het regionale netwerk verder uit te breiden richting arbeidsmarktpartners, vindt Pijfers. “De wettelijke taken van RMC voor ondersteuning van jongeren uit

>

> praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs worden verhelderd, net als die voor de afstemming met regionale arbeidsmarktpartijen.” Beleid hiervoor wordt nu uitgewerkt en is vanaf 2017 praktijk. Daar wacht de Stedendriehoek niet op. Een goede zaak, vindt Pijfers. “De regio anticipeert duidelijk op wat komen gaat. Zo is onderzoek gedaan naar die groep kwetsbare jongeren in de regio. Wie zijn die jongeren achter de cijfers? Pas als je dat weet, kun je goede afspraken maken met partners over een sluitende aanpak.” Ook pakt de regio jeugdwerkloosheid actief aan, weet Pijfers.


14

Jeanet Pijfers van OCW pleit voor blijven werken vanuit één regionale visie

Eén regionale visie van belang In het verlengingsjaar 2015-2016 voor VSV kwamen er doorstroomcoaches. Die begeleiden jongeren van de Entreeopleiding naar werk of vervolgonderwijs. “Zo dien je twee doelen”, legt Pijfers uit. “Je werkt aan voorkoming van VSV en je biedt juist de kwetsbare jongeren perspectief.” Hoe de vervolgaanpak van VSV eruit ziet na het verlengingsjaar, is begin 2016 duidelijk. Belangrijk is in elk geval borging van alles wat de afgelopen jaren al is ingezet, vindt Pijfers. En: vooral blijven werken vanuit één regionale visie. “Juist daarom is het goed dat in de Stedendriehoek bestuurlijk ook goed wordt samengewerkt.” •

“Met behoud van eigenheid samen sterker in de Stedendriehoek” Jaarkrant 2014-2015 Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek

15

Carry Roozemond is voorzitter van Ingrado, branche organisatie voor Leerplicht en RMC. Met de nieuwe maatregelen die op stapel staan om kwetsbare jongeren beter te ondersteunen, wordt de adviesrol van RMC groter, denkt zij. Voor Carry Roozemond is het simpel: het recht op onderwijs moet beschermd worden. Het is immers één van de grondrechten van kinderen en jongeren. Wie vanuit die visie opereert, kan niet anders dan juist investeren in de groep kwetsbare jongeren, vindt Roozemond. “Jongeren zijn ons grondkapitaal. Investeer in ze en je hebt altijd rendement.” RMC, onderwijs en arbeidsmarkt zullen intensiever moeten gaan samenwerken, om zeker ook voor de groep kwetsbare jongeren maatwerk te kunnen bieden, denkt Roozemond. Dat kan alleen als de feiten en verhalen op tafel liggen. “Wie zijn die jongeren dan en wat hebben ze nodig? Over hoeveel jongeren moet je je nu echt zorgen maken? Over hoeveel tienermoeders of verslaafde jongeren hebben we het, bijvoorbeeld?”

actueel

Adviesrol RMC wordt komende jaren groter, denkt Carry Roozemond van Ingrado

Met die informatie in huis, kan RMC zijn adviesrol steviger gaan neerzetten: laat zien welke trends je ontdekt in de cijfers en wat je signaleert in de praktijk en agendeer dat actief. Met die informatie kunnen alle ketenpartners verder. Verbinding zoeken met onderwijs, jeugdhulp en arbeidsmarkt wordt nóg belangrijker.” Wat helpt: de huidige regionale samenwerking, die wat betreft Roozemond voorbeeld is voor andere regio’s in Nederland. “Het mooie is dat elke gemeente in de Stedendriehoek zijn eigenheid behoudt, maar dat de gemeenten samen wel sterker staan. Je hoeft niet allemaal zelf het wiel uit te vinden; leer vooral van elkaar. Mooi als dat zo blijft. Ook met alle decentralisaties voor jeugd, zorg en werk kun je waar het zinvol is voor jongeren toch centraal blijven samenwerken.” •

“Graag met nog meer slagkracht samenwerken aan kansen voor jongeren”

actueel

Een vervolgconvenant VSV of niet: in de regio hebben samenwerkingspartners afgesproken om met elkaar te blijven samenwerken om kansen voor jongeren te vergroten. Prima, maar graag met nog meer slagkracht, hoopt Ellen Marks, voorzitter van de regionale stuurgroep VSV.


16

De afgelopen jaren heeft de Stedendriehoek als regio mooie resultaten geboekt in de terugdringing van VSV. Dankzij VSV-gelden zijn tal van projecten ontstaan. “Natuurlijk kijkt de stuurgroep, zéker dit laatste convenantjaar, vooral naar hoe die initiatieven goed ingebed kunnen worden”, vertelt Marks, college van bestuur van Aventus. “Voor het mbo helpen de Kwaliteitsafspraken die de minister heeft gemaakt ook enorm: het helpt ons en andere mbo-instellingen om focus te houden op terugdringing van VSV.” Kijkend naar de toekomst, dan hoopt Marks dat partners in de regio vooral daadkracht blijven tonen. Over belemmeringen heenstappen en aan de slag. “Hoe zorgen we ervoor dat het wél gaat lukken? Ik zoek naar nog meer eenduidigheid in zaken die we juist goed regio-overstijgend moeten aanpakken.” Nu is de aanpak nog te versnipperd, constateert Marks. Zo blijkt het in de praktijk lastig om jongeren te matchen met een goede stage- of BBL-plek, ondanks allerlei vouchers en plannen. “Om te voorkomen dat we over twee jaar nog met dezelfde thema’s worstelen als nu zeg ik: ophouden met praten en aan de slag. In Deventer was Marks zelf ooit kwartiermaker van de sluitende aanpak. “Je ziet dat het Schakelpunt als doelgericht actieteam wérkt. Zo’n soort aanpak lijkt mij ook goed om de verbinding met het bedrijfsleven te verbeteren.” •

Ellen Marks: zoeken naar nog meer eenduidigheid

Het verhaal van Dik (23) die alsnog zijn diploma haalt

uit de praktijk

Een BBL-plek via Jongerenloket en werkgeversdienst Jaarkrant 2014-2015 Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek

17

Dik meldde zich bij het Jongerenloket voor een uitkering. Hij pakte al het werk aan dat hij kon krijgen, maar had steeds pech met zijn werkgevers. De economische situatie zat niet mee: nergens kon hij langer blijven. Omdat Dik geen startkwalificatie had, keek de RMC-consulent met Dik mee naar scholingsmogelijkheden. “Ik ben vroeg vader geworden”, vertelt Dik. “Ik heb er toen voor gekozen om geld te gaan verdienen in plaats van naar school te gaan.” Inmiddels was hij er na alle ervaring met ongeschoold werk wel achter dat een diploma meer kansen biedt. RMC-consulente Eva Brugman zocht samenwerking met Yvette Jansen van de werkgeversdienst (onderdeel van de aanpak Jeugdwerkloosheid, red.) en ploos samen met Dik de vacaturekrant uit. Dik solliciteerde op drie BBL-plekken en kon overal op gesprek. Hij koos voor de groenvoorziening bij Beheer & Onderhoud van de gemeente Apeldoorn, in combinatie met een opleiding bij AOC-Oost in Twello. “Ik vind het werk leuk”, vertelt Dik. “Lekker zelfstandig de

RMC-consulente Eva Brugman stimuleert Dik om door te leren

wijk in, veel buiten. Het bevalt mij prima. Alleen maar leerboeken, dat is niets voor mij. Vier dagen werken en één dag naar school is dus een goede combinatie.” Dik kan na zijn opleiding op niveau 2 waarschijnlijk doorleren, om wellicht zelfs uitvoerder te worden. “Als jij laat zien dat je het waard bent, laten ze je vast niet gaan”, weet RMCconsulente Eva Brugman wel zeker. “Ik pak alles aan”, reageert Dik, “en haal nu een veiligheidscertificaat. Dat gaat mooi mee in mijn rugzak.” •

Kijkje in de keuken van de leerplichtambtenaar:

leerplicht in actie

“Altijd op zoek naar het verhaal achter verzuim” Hoe ziet het werk van een leerplichtambtenaar eruit? Op bezoek bij Alise van Boven, die erop toeziet dat alle leerplichtige jongeren die wonen in Epe ook daadwerkelijk naar het voortgezet onderwijs of mbo gaan.


18

Als Alise van Boven één ding heeft geleerd in haar werk als leerplichtambtenaar, is dat achter schoolverzuim altíjd een verhaal zit. “Luisteren is belangrijk in mijn vak”, vertelt ze. “Leerplicht heeft als taak om onafhankelijk onderzoek te doen naar ongeoorloofd verzuim: wat maakt dát er sprake is van verzuim? Vervolgens maak ik samen met de jongere, ouders en andere betrokkenen een plan van aanpak om ervoor te zorgen dat een kind of jongere weer met een prettig gevoel op school zit.” Wat kenmerkt die verhalen achter verzuim? “Soms gaat het over iets kleins zoals te lang blijven kletsen in de pauze. Veel vaker is er veel meer aan de hand. Dan gaat het over pesten, de scheiding van ouders of persoonlijke (psychische) problemen. Het is soms heftig om te horen wat jongeren > en ouders te verstouwen hebben.”

Leerplichtambtenaar Alise van Boven houdt regelmatig spreekuur op school in Epe


> Spreekuur op school Alise heeft veel contact met mbo-instellingen in de regio en is regelmatig op de Rijksscholengemeenschap N.O.-Veluwe in Epe te vinden. Hier houdt zij een vroegverzuimspreekuur voor leerlingen die negen keer te laat kwamen of spijbelden. Zij komen met hun ouders naar het spreekuur. “Ik ga het gesprek aan om ‘erger’ te voorkomen en kan signalen doorgeven aan de school”, vertelt Alise. “Ik heb dus korte lijntjes met de zorgcoördinator van de school, die weer schakelt met de mentoren om signalen snel op te pakken. Ik organiseer of schuif aan bij multidisciplinaire overleggen of caseteams 19 waar we met elkaar kijken wat nodig is voor een jongere en/of zijn gezin. Dat is vaak maatwerk.” De rol van de leerplichtambtenaar als regievoerder schoolverzuim wordt steeds duidelijker. “Wij zijn onafhankelijk en meer op afstand. Dat helpt om de situatie goed te kunnen overzien. Ik zorg voor verbinding tussen alle betrokken professionals van onderwijs en hulpinstellingen, om zo samen te komen tot een plan van aanpak.”

Topdag? Een aantal keren per jaar is Alise ook in de rechtbank te vinden. Ook die juridische kant hoort erbij: de Leerplichtwet is immers het kader van waaruit zij werkt. “Soms kan het niet anders en moet ik een proces-verbaal opmaken als sprake is van verwijtbaar verzuim en er geen positieve beweging komt. Dan volgt altijd een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming die mee gaat kijken.” Beter is natuurlijk als het zover niet hoeft te komen. Een topdag voor Alise? Als er eerlijke gesprekken zijn gevoerd en er duidelijke afspraken liggen om verzuim te voorkomen in het vervolg. “Ouders en hun kind móeten vaak met mij in gesprek, ze zitten er lang niet altijd op te wachten. Het is mooi als we dit om kunnen draaien en we elkaar na afloop een hand kunnen geven en het gevoel hebben dat dit gesprek ertoe deed.”

Een greep uit de weekagenda van Alise: • spreekuur op school met jongeren en hun ouders • overleg met de beleidsmedewerker van de gemeente Epe over de veranderde zorgstructuur: meedenken over hoe om te gaan met privacy • huisbezoek • gesprek over een jongere met Jeugdreclassering • cursus werken in het nieuwe (regionale) registratiesysteem

>

>


20

Wat doet de leerplichtambtenaar? • is sprake van ongeoorloofd schoolverzuim, dan neemt de school contact op met de leerling en ouders in kwestie en meldt het verzuim bij de leerplichtambtenaar • de leerplichtambtenaar vertelt tijdens een gesprek met de leerling en ouders nog eens waarom het belangrijk is naar school te gaan en dat schoolverzuim strafbaar is • de leerplichtambtenaar denkt mee over oplossingen bij eventuele problemen die schoolbezoek in de weg staan en maakt schriftelijke afspraken met de leerling en zijn ouders voor de toekomst • komen de leerling en zijn ouders de gemaakte afspraken niet na, dan volgt een officiële waarschuwing • de leerplichtambtenaar, die tevens BOA is, kan dan een HALT-straf geven of een proces-verbaal opmaken. De rechter bepaalt uiteindelijk of er een straf volgt in de vorm van een boete, taak- of leerstraf en/of een verplicht jeugdreclasseringscontact

Taken onderwijsinspectie Uiteraard is de school als eerste aan zet als een leerling niet op school komt. De school neemt dan contact op met de ouders of de leerling zelf (afhankelijk van de leeftijd). Ook moet elke school verzuim verplicht melden bij de leerplichtambtenaar van de gemeente (basisonderwijs) of het digitaal verzuimloket (voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs). Doet een school dit niet of onvoldoende, dan meldt de leerplichtambtenaar dit bij de Inspectie van het Onderwijs. Constateert die dat scholen zich niet aan de wet houden, dan kan zij een boete opleggen. •

regionieuws 2015-2016

Nieuw registratiesysteem


21

En hij heet … Carel! Apeldoorn, Brummen, Epe, Lochem, Voorst en Zutphen kregen in april 2015 een nieuw registratiesysteem dat Carel heet. Door dit gezamenlijke systeem wordt de informatie-uitwisseling eenvoudiger. Zo kunnen gemeenten letterlijk bij elkaar in de keuken kijken. Handig. Voor Lochem bijvoorbeeld, geldt dat Zutphen de RMC-meldingen behandelt. Leerplichtambtenaren kunnen via het systeem de overdracht en aanpak nauwgezet volgen. Ook de gemeenten Deventer en Olst-Wijhe hebben eind schooljaar een nieuw registratiesysteem gekregen: Key2 Jongerenmonitor.

Digitaal doorstroomdossier (DDD) goed gebruikt Door alle scholen in de Stedendriehoek wordt het Digitale Doorstroom Dossier gebruikt. Hierin staat alle relevante informatie die een warme overdracht van voortgezet onderwijs naar het mbo ondersteunt. Ook dat helpt om schooluitval te voorkomen.

Nieuw: intervisie Leren van elkaar krijgt komend jaar concreet vorm via intervisie. Leerplichtambtenaren gaan samen casuïstiek bespreken en de RMC-consulenten gaan zich samen voorbereiden op de mogelijke nieuwe taken van het RMC.

Decentralisatie ‘Jeugd’ actueel in alle gemeenten Nu gemeenten verantwoordelijk zijn voor alle vormen van jeugdhulp, is de veranderende rol van Leerplicht en RMC overal een actueel thema. In alle gemeenten zoeken Leerplicht en RMC interne en externe ketenpartners nog meer op. In Olst-Wijhe bijvoorbeeld, werkt de leerplichtambtenaar steeds nauwer samen met het team Jeugd, om zoveel mogelijk preventief te werken aan een dekkend aanbod. In Lochem kunnen inwoners aankloppen bij twee gebieds teams, waarin ook gezinscoaches werkzaam zijn. Diezelfde gezinscoaches zitten ook in de ondersteuningsteams op de scholen. De leerplichtambtenaren hebben weer korte lijntjes met de gebiedsteams. Doel is zo vroeg mogelijk passende hulp inzetten. Maandelijks hebben leerplichtambtenaren ook overleg met de gedragswetenschapper van het Centrum Jeugd in Gezin. Zo wordt voorkomen dat een kind of jongere tussen wal en schip valt. In Brummen wordt wijkgericht gewerkt via Team voor Elkaar. Leerplicht en RMC haken daarbij aan, als het nodig is om uit te zoeken of er problemen zijn in het gezin van een jongere met wie zij in contact zijn gekomen. Team voor Elkaar zet ook preventief hulp in, dichtbij de jongere en het gezin in het dorp. Samen met de expertise van Leerplicht en/of RMC kan een jongere dan weer snel in het zadel worden geholpen. Ook wordt aansluiting gezocht bij het jongerenwerk in het dorp. •

Schakelpunt Deventer voor sluitende aanpak draait nu één jaar

Samen snel schakelen om jongeren in de knel te helpen Een diploma halen of een betaalde baan vinden: dat lukt lang niet iedere jongere. Wie daarin vastloopt, wordt besproken in het Schakelpunt in Deventer, dat in september 2015 één jaar bestond. Samen snel schakelen is het motto van het netwerkoverleg, vertellen Coördinator Jongerenloket/RMC Birgitte Flapper en trajectbegeleider VSV Sofie Maes.


22

In een jaar tijd zijn zo’n 45 jongeren besproken in het Schakelpunt. Het gaat om jongens en meiden die op alle gebruikelijke routes naar school of werk, vastliepen. Bij het overleg schuiven tal van instellingen aan (zie kader, red.) om tóch een oplossing te vinden. “Voordeel is dat alle partners met elkaar mee kunnen denken. We bekijken zo’n verhaal van een jongere in samenhang”, vertelt Sofie Maes. Grote kans namelijk, dat de jongerenwerker van Raster een jongere die niet naar school gaat, veel op straat tegenkomt en weer andere hulpverleners kennen wellicht de gezinssituatie op hun duimpje. Partners kunnen die informatie met elkaar delen, zodat er een passend plan van aanpak komt om een jongere alsnog verder te helpen. “Voor elke jongere benoemen we een regisseur”, zegt Birgitte Flapper. “Die neemt het heft in handen en koppelt elke twee weken terug. Zo blijft een jongere bij iedereen in beeld.” De regisseur kan optimaal gebruikmaken van

>

Links op de foto Sofie Maes, rechts daarnaast Birgitte Flapper

> de expertise van de anderen aan tafel. “Juist het bij elkaar zitten is de meerwaarde”, vindt Birgitte. “We leren veel van elkaar en kunnen samen sparren over de beste aanpak.” Sofie merkt dat samenwerking in het Schakelpunt ook heeft gezorgd voor een meer gedeelde verantwoordelijkheid. Voorheen hadden partners een jongere één op één wel in beeld, maar nu kent iedereen het totaalplaatje. Belangrijk. “De jongeren die wij hier bespreken hebben vaak een combinatie van problemen.” •

Wat is het Schakelpunt?


23

Het Schakelpunt is een netwerkorganisatie. Partners bieden samen intensievere ondersteuning aan jongeren voor wie het moeilijk blijkt hun startkwalificatie te halen of een plek te vinden op de arbeidsmarkt. Een integrale, sluitende aanpak voorkomt schooluitval of een uitkering. Samenwerkende partijen zijn regulier en speciaal voortgezet onderwijs, welzijnorganisatie Raster, Aventus, Technicampus, Pactum, UWV, Deventer Werktalent en de gemeente Deventer. Doel is een goede doorgaande lijn van voortgezet (speciaal) onderwijs naar vervolgonderwijs en naar arbeidsmarkt.

Het verhaal van Jochem Jochem is twintig. Hij heeft al veel opleidingen geprobeerd maar nog nooit iets afgemaakt. Dyscalculie en een lager IQ maken studeren lastig. Werk vinden lukt ook niet en de bijstand dreigt. Hoe kan deze VSV’er worden geholpen? Het Schakelpunt buigt zich over zijn verhaal. School blijkt écht niet haalbaar, dus gaat Deventer Werktalent als regisseur aan de slag. Doel is een veilige werkomgeving, met persoonlijke begeleiding. De jongerenwerker van Raster gaat een aantal keren met Jochem mee naar afspraken, zodat hij ook echt ‘aankomt’. Na een aantal minder succesvolle pogingen is nu een baan gevonden. Lang doorzetten heeft geloond: Jochem werkt sinds enkele maanden met plezier als ongediertebestrijder. •

Schakelpunt in overleg

uit de praktijk

Het verhaal van Zina (19)

RMC schakelt zo nodig ook met hulppartners Jaarkrant 2014-2015 Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek

24

Na een alfabetiseringscursus bij Aventus wil Zina graag doorleren, maar haar ouders willen niet dat zij naar school gaat. Tijdens een gesprek maakt de RMC-consulente duidelijk aan haar moeder dat een boete volgt als Zina niet inburgert. Dat kan door een mbo-opleiding niveau 1 te halen. Helaas kwam Zina niet in aanmerking voor de Entreeopleiding bij Aventus, omdat zij de Nederlandse taal onvoldoende beheerste. Uiteindelijk kon zij bij Capabel aan de slag. Met succes: met extra taalondersteuning haalde Zina in maart 2015 haar diploma Helpende niveau 2. Ze wilde door en koos voor de opleiding Pedagogisch Werk niveau 3. De RMC-consulente ging mee naar het intakegesprek bij Aventus en was onder de indruk. Zina had zich heel goed voorbereid, kwam communicatief sterk over en werd aangenomen. Tot zo ver goed nieuws.

Thuis gaat het met Zina niet goed. Zij kan elk moment uitgehuwelijkt worden aan een neef in Afghanistan. Ook wordt het meisje thuis geestelijk en lichamelijk mishandeld. De RMC-consulente schakelde dus meteen het Steunpunt Huiselijk Geweld van Stimens in. Er is een Veiligheidsplan gemaakt om uithuwelijking te voorkomen. Zina kan naar een crisisopvang, maar dan moet zij afscheid nemen van haar huidige leven. Een nieuwe woonplaats, een andere school en geen contact meer met haar ouders, broers en zussen. Zover is Zina nog niet. Ze is volop in beeld bij schoolmaatschappelijk werk van Aventus. En met haar ‘geheime telefoon’ kan zij op elk moment bellen naar het Steunpunt Huiselijk Geweld. • Zina heet in werkelijkheid anders.

Onderwijszorgcentrum Zutphen spil in passend onderwijs

Extra ondersteuning? Leerplicht steevast betrokken Jaarkrant 2014-2015 Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek

25

De samenwerking tussen onderwijs en zorg in de regio Zutphen heeft daadwerkelijk gezorgd voor minder bureaucratie, snellere hulp aan kinderen en jongeren en betere uitwisseling van kennis, zo blijkt uit onderzoek*. De spil in die aanpak is het Onderwijszorgcentrum (OZC). Leerplichtambtenaren zijn nauw betrokken bij de hulp aan zorgleerlingen, vertellen OZC-directeur Ernst Simmering en GZ-psycholoog Marieke van Aalsburg.

>

Marieke van Aalsburg en Ernst Simmering

> Ondersteuning aan leerlingen en hun gezinnen is in Zutphen goed geregeld. Al ruim voor de officiële invoering van passend onderwijs vorig jaar en de transitie jeugdzorg, zijn onderwijs, gemeente en jeugdhulpinstellingen gaan samenwerken. De neuzen staan dus al langer dezelfde kant op: thuisnabij samen het juiste onderwijs- en ondersteuningsaanbod organiseren, vertellen Marieke van Aalsburg en Ernst Simmering. “Je moet een netwerkorganisatie wel continu onderhouden en blijven checken: spreken we nog steeds dezelfde taal?”

Focus op preventie


26

Scholen in Zutphen worden steeds sterker in het bieden van extra ondersteuning aan leerlingen, merkt het OZC. Al zijn er natuurlijk ook verbeterkansen. “Je ziet dat leerkrachten soms te lang zelf blijven begeleiden”, merkt Simmering. “Dat gebeurt natuurlijk met de beste bedoelingen. Toch is het vaak beter om eerder aan de bel te trekken. Ook dat is preventief werken: voorkomen dat problemen verergeren.” Het OZC biedt onderwijsprofessionals daarom een handige checklist met een aantal simpele vragen om te ontdekken hoe het gaat met hun leerlingen. Oogt een leerling gelukkig? Is het huiswerk op orde? Hoe gaat het sociaal in de groep? Komen ouders wanneer je ze uitnodigt? En ook: is de leerling aanwezig?

Leerplicht nauw betrokken Is een leerling in beeld voor extra ondersteuning, dan wordt ook Leerplicht steevast betrokken. Of dat nu op de eigen school is, of in de dagbehandeling of Schakelklas (zie kader volgende pagina, red.) in het OZC. Ook bij het maandelijkse zogenoemde multidisciplinair team, schuift een leerplichtambtenaar aan. Onderwijs, jeugdhulp, gezondheidszorg, GGZ en Leerplicht kijken dan samen naar de beste oplossing voor leerlingen die (dreigen) vast(te)lopen. “Vijf jaar geleden hadden we nog een bomvolle agenda, tegenwoordig is die een stuk korter”, constateert Van Aalsburg. Een goed teken: samenwerkende organisaties weten elkaar steeds beter te vinden en zijn in staat samen antwoord te bieden op ondersteuningsvragen.

Focus op geoorloofd verzuim “De kaders die de Leerplichtwet biedt, kunnen helpen om ondersteuning goed te organiseren”, merkt Simmering. “Soms zie je bij onderwijs en jeugdhulp huiver om een kind te verplichten naar school te gaan. Dan kunnen de collega’s van Leerplicht een goede rol spelen.” In Zutphen is steeds meer aandacht voor zogenoemd ‘geoorloofd verzuim’. Wordt een kind of jongere vaak ziek gemeld? Dan is dat natuurlijk óók een signaal. Marieke van Aalsburg: “Alle disciplines uit het OZC, het samenwerkingsverband en Leerplicht werken nauw samen en volgden ook gezamenlijke scholing om samen te kijken naar ziektemeldingen en verzuim. Waar let je op, hoe maak je een goed opbouwprogramma als een leerling na verzuim weer terug naar school gaat?” >

>


27

OZC Zutphen in vogelvlucht Het OZC Zutphen biedt ondersteuning en begeleiding aan leerlingen in het samenwerkingsverband in de regio Zutphen. In alle scholen zijn vanuit het OZC OnderwijsZorgSteunpunten georganiseerd. Een vaste onderwijs- en gezinsgeneralist uit het OZC en de zorgcoördinator werken in één team samen. Na schooltijd is er voor leerlingen die zowel op school als thuis ondersteuning nodig hebben, integrale daghulp. Pedagogisch medewerkers en de vaste ambulant hulpverlener begeleiden jongeren en ouders. Het OZC kent twee schakelklassen voor extra begeleiding aan leerlingen die tijdelijk niet meer in hun eigen klas

mee kunnen doen omdat de professionals van de school handelingsverlegen zijn. Er wordt een plan gemaakt hoe de leerling terugkan naar de eigen school of naar een plek die wellicht beter past. Gemiddeld zijn de leerlingen zo’n vier maanden in de schakelklas. De gespecialiseerde leerkrachten, gedragswetenschappers, onderwijs- en gezinsgeneralisten en pedagogisch medewerkers van het OZC werken nauw samen met partners in jeugd- en opvoedhulp, (geestelijke) gezondheidszorg, verslavingszorg, andere zorgverleners en leerplichtambtenaren.

* Het Kohnstamm instituut voor onderzoek van opvoeding en onderwijs publiceerde het onderzoek ‘Doen wat helpt’. Onderzoek naar de samenwerking tussen onderwijs en zorg in Zutphen, M. Derriks, 2010. ISBN 90-6813-899-3. www.kohnstamminstrituut-uva.nl > zoek op samenwerking Zutphen.

In Zutphen zijn Leerplicht en RMC volop bezig om samen met de GGD ziekteverzuim op de kaart te zetten op alle scholen. De verzuimregistratie wordt gezamenlijke doorgenomen en opvallende trends worden teruggekoppeld naar de scholen zodat die hierover in gesprek kunnen gaan met de betreffende leerling(en). •

Het verhaal van thuiszitter Storm (9) en moeder Sandra

uit de praktijk

Leerplicht kan pas helpen als verzuim gemeld wordt Jaarkrant 2014-2015 Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek

28

Maar goed dat moeder Sandra contact zocht met leerplichtambtenaar Ayse Bolat van de gemeente Apeldoorn, die werkt voor Brummen. Haar zoon van 9 ging namelijk niet naar school. “Hij stond wel ingeschreven bij een school. Daardoor kreeg Leerplicht geen melding dat er iets mis was”, vertelt zij. In werkelijkheid liep zoon Storm steeds meer onderwijsachterstand op. Een goede plek vinden waar Storm behandeld kon worden én naar school kon, bleek lastig. Ayse organiseerde een gesprek met de onderwijsconsulent en de voorzitter van het samenwerkingsverband passend onderwijs. “Ayse had een luisterend oor en heeft ons meteen goed begeleid”, vertelt Sandra. Na een versneld geregeld IQ—en persoonlijkheidsonderzoek, werd Storm besproken in het Zorgadviesteam (ZAT). Inmiddels was meer bekend over de achtergrond van Storm zijn problemen en intensievere behandeling was nodig. Storm werd residentieel geplaatst: een behandelplek met onderwijs. Toen hij bijna klaar was met zijn behandeling,

vroeg leerplichtambtenaar Ayse het ZAT van het samenwerkingsverband om een juiste ‘vervolgschool’ te vinden. Hij kon naar De Ambelt, school voor speciaal onderwijs. “Daar had hij het prima naar zijn zin”, merkte Sandra. Inmiddels is er alweer veel gebeurd in Storm zijn leven. Hij werd door de kinderrechter onder toezicht geplaatst van Jeugdbescherming Gelderland en wordt deels buitenshuis behandeld. “Binnenkort horen we wanneer Storm weer helemaal thuis mag wonen.” Leerplichtambtenaar Ayse: “Storm krijgt ook nu onderwijs. Zo’n overgang regelen scholen onderling. Gaat dat goed, dan komt Leerplicht niet in beeld. Het verhaal van Storm maakt duidelijk dat het belangrijk is om de administratie op orde te hebben als schoolbestuur. Meld verzuim. Pas dan kan Leerplicht in actie komen en helpen.” • Storm en Sandra heten in werkelijkheid anders.

leerplicht en RMC: taken, weten regelgeving


29

Meer over leerplicht

Meer over RMC

Vanaf hun vijfde jaar moeten kinderen in Nederland verplicht naar school. Tot zij zestien zijn, geldt de Leerplichtwet. In de praktijk gaan de meeste kinderen al naar school als zij vier zijn, maar zij zijn dus pas leerplichtig vanaf hun vijfde jaar. •

Jongeren van achttien tot 23 jaar zónder startkwalificatie, zijn voortijdig schoolverlaters. Zij vallen niet meer onder de Leerplichtwet, maar wél onder de wetgeving Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC). RMC heeft jongeren zonder startkwalificatie in beeld en activeert hen om weer terug te gaan naar school.

Meer over kwalificatieplicht

Eén doorlopende aanpak voor 5 – 23 jaar

Na het schooljaar waarin een jongere 16 is geworden tot zijn/haar 18e verjaardag geldt de kwalificatieplicht. Leerlingen van zestien en zeventien jaar móeten onderwijs volgen als zij nog geen startkwalificatie hebben behaald. Een startkwalificatie is een havo- of vwo-diploma, of een diploma mbo niveau 2 of hoger. De kwalificatieplicht duurt tot de dag dat de startkwalificatie is behaald, of tot de achttiende verjaardag. De kwalificatieplicht is geregeld in de Leerplichtwet.

Leerplicht en RMC werken nauw samen om de Leerplichtwet (waarin ook kwalificatieplicht is geregeld) en de RMC-Wet te handhaven. Er is dus één doorlopende aanpak van leerplicht (kinderen van vijf tot achttien), tot en met bestrijding van voortijdig schoolverlaten (tot 23 jaar). •

Vrijstellingen kwalificatieplicht Jongeren in het voortgezet speciaal onderwijs (vso) die een uitstroomprofiel dagbesteding of arbeid volgen, zijn niet kwalificatieplichtig (in het uitstroomprofiel onderwijs van het vso is dat wel zo). Ook wie zeer moeilijk leert, een verstandelijke en/of fysieke beperking heeft of een getuigschrift of diploma heeft van de praktijkschool, kan vrijgesteld worden van de kwalificatieplicht. •

Meer weten? www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leerplicht

Schoolverzuim in soorten Is een leerplichtige of kwalificatieplichtige leerling niet ingeschreven bij een school, dan is dat absoluut verzuim.


30

Is een leerling wel ingeschreven, maar komt hij niet naar school dan is sprake van relatief verzuim. Verzuimt een leerling in vier weken tijd zestien les- of praktijkuren, dan is de school verplicht dit te melden bij Leerplicht. Eerder melden is natuurlijk wenselijk. Is een leerling bijvoorbeeld vaak te laat of spijbelt hij of zij regelmatig, dan heet dit signaalverzuim. Zo’n signaal is belangrijk: hoe eerder we in actie komen, hoe beter we relatief verzuim – en daarmee wellicht voortijdig schoolverlaten – kunnen voorkomen. Verzuimt een leerling zonder toestemming van de schooldirectie/leerplichtambtenaar buiten vastgestelde schoolvakanties, dan heet dit luxeverzuim. •

absoluut verzuim relatief verzuim signaalverzuim

luxeverzuim

Colofon Deze jaarkrant is een uitgave van RMC-regio Stedendriehoek waarin de gemeenten Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Olst-Wijhe, Voorst en Zutphen samenwerken voor leerplicht en bestrijding van voortijdig schoolverlaten.

Samenstelling en eindredactie Doetie van der Wal, John Horst, Cindy Kamp, José Scholten, Sebastiaan Witteveen, Leonie van Leersum en Birgitte Flapper


31

Redactie en interviews Anne-Marie Veldkamp Fotografie Erwin Zijlstra Vormgeving Maura van Wermeskerken

Jaarkrant Leerplicht en RMC in de Stedendriehoek december 2015

Recommend Documents