CVOpen 1 Jaargang 7 November 2006
Opvoedingsondersteuning vanuit school loont
• CVO maakt sprong voorwaarts met kwaliteitszorg • Illegale leerlingen voortdurend in grote onzekerheid • Scholen in het nieuw
Colofon
In dit nummer
1
Kwaliteitszorg: een gezamenlijke cultuur
2
‘Opvoeders helpen opvoeden’
5
Littooij: Politici laten grote steden in de steek
6
Scholen in het nieuw
9
Collegiale visitatie is een succes
10
Handreiking ‘Godsdienst als examenvak’
11
ICT-regels in elf oneliners
12
De week van Nel Palaz-Hoogersteger
14
Illegaal in de schoolbanken
Talitha Zondag (tot 1 oktober).
16
De stelling: Een hoger salaris? Of meer computers?
Redactieadres
17
De (CVO)pen aan een gast: Nebahat Albayrak
18
Nieuws van de scholen
22
De buitenlandse docent: Kevin Schuck
Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda
23
Personalia
Ontwerp
24
De hobby van Talitha Zondag
CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO). Het verschijnt vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan alle 2.200 medewerkers van CVO en aan relaties. Uitgever Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) Goudsesingel 14a, 3011 KA Rotterdam Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam Tel. (010 ) 217 13 99 Fax (010 ) 411 42 78 E-mail
[email protected] Internet www.cvo.nl Redactie Robert van Atten, Albert Bosma, Lennaert van der Hoeven, Ron van Rossum, Ad van Schelven, Anja de Zeeuw en
Verenigingsbureau CVO, t.a.v. redactie CVOpen, Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam Eindredactie
hAAi, Rotterdam Beeld Martijn van de Griendt, Rick Keus, Marja Scholtens e.a. Coverfoto Martijn van de Griendt Druk Quantes, Rijswijk Aan dit nummer werkten mee:
2
6
17
24
Nebahat Albayrak (PvdA), Karin van Breugel (tekst van breugel), De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Lennaert van der Hoeven (PENTA college CSG), Ad van Schelven (CSG Calvijn), Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw), Talitha Zondag (bureau CVO).
Actueel
Kwaliteitszorg: een gezamenlijke cultuur De kwaliteit van het onderwijs op CVO-scholen is goed – de systematische kwaliteitszorg kan beter. Daarom gaan de CVO-scholen meer werk maken van kwaliteitszorg. Dat heeft het managementteam van CVO, waarin alle eindverantwoordelijke schoolleiders zitten, besloten.
Voor de sprong voorwaarts spraken de
Gezicht laten zien
systematisch op te schrijven. Dan kan het
schoolmanagers af dat elke CVO-school dit
Kees den Ouden, beleidsmedewerker op het
ingepast worden in de verbeteracties van
schooljaar een beleidsplan Kwaliteitszorg
verenigingsbureau van CVO en persoonlijk
scholen. Kwaliteitszorg moet vooral uit-
maakt. In dit kwaliteitsplan staat wat de
medewerker van bestuursvoorzitter Wim
nodigen tot een gesprek binnen de school.’
school zal doen aan het meten, registreren
Littooij, vertelt dat deze impuls aan de
Bovendien is het belangrijk om het niet te
en verbeteren van de kwaliteit van onderwijs
kwaliteitszorg in het verlengde ligt van de
laten bij constateringen over de kwaliteit,
en organisatie op tien terreinen. Dit zijn:
nieuwe bestuursstructuur binnen CVO.
maar om er iets mee te doen, stelt Kees.
1) participatie van leerlingen en ouders,
Kees: ‘De nieuwe structuur houdt in dat CVO
‘Hoe gaat een school om met de conclusie
2) kwaliteitsbeleid, 3) strategisch beleid,
sinds 1 augustus een Raad van Bestuur en
uit een tevredenheidsonderzoek dat
4) innovatie in het onderwijs, 5) identiteit,
Raad van Toezicht heeft. De CVO-scholen
leerlingen de veiligheid op school onvol-
6) huisvesting, 7) personeelsbeleid,
hebben meer autonomie gekregen;
doende vinden? En wat doe je met beoorde-
8) financiën, 9) p.r. en communicatie, en
ze moeten vervolgens wel uitgebreider
lingen van docenten door collega’s en
10) betrokkenheid van externe stakeholders
verantwoording afleggen over hun beleid.
leerlingen? Gebruik je die tijdens een
(partners). Het is de bedoeling dat scholen
Op basis van de gegevens van de scholen
functioneringsgesprek? Het gaat om een
hun plan vanaf het schooljaar 2007-2008
kan de Raad van Bestuur (en in tweede
cyclisch proces, een beleidscyclus van
uitvoeren.
instantie de Raad van Toezicht) concluderen
permanente verbetering. De vraag is: hoe
Elke school maakt een eigen plan; die
of de organisatie de uitgezette koers ook
gaan scholen door met hun ontwikkeling?’
werkwijze doet recht aan verschillen tussen
echt vaart. Een andere reden is dat scholen
CVO-scholen op dit gebied. Sommige CVO-
niet geïsoleerd bezig zijn in de samenleving,
Geen knellend keurslijf
scholen – CSG Calvijn bijvoorbeeld – zijn al
maar hun gezicht moeten laten zien.
CVO heeft niet voor een vaststaand model
langer bezig met dit onderwerp, andere zijn
Externe verantwoording wordt belangrijker –
van kwaliteitszorg gekozen. Dat zou worden
nog minder ver. Er wordt niet voorgeschreven
dat past in deze tijd.’ Verder heeft de
ervaren als een knellend keurslijf, staat in
hóe scholen aan de genoemde onderwerpen
Onderwijsinspectie aan de CVO-scholen
de notitie over kwaliteitszorg binnen CVO.
werken, maar wel dát ze dit doen. Overigens
gemeld dat zij meer aandacht moeten
‘De kwaliteitszorg is bij CVO eerder een
zullen alle CVO-scholen wel op identieke
besteden aan kwaliteitszorg.
gezamenlijke cultuur dan een gezamenlijk
wijze – in een CVO-breed format – harde
handboek.’ Wel wordt de bekende kwaliteits-
Uitnodigen tot gesprek
keten ‘Plan – Do – Check – Act’ gehanteerd.
als examenresultaten, voortijdig school
Kees benadrukt dat het niet de bedoeling is
Deze zogeheten PDCA-cyclus houdt in:
verlaten en de financiën. Deze zogeheten
dat kwaliteitszorg tot bureaucratie leidt.
formuleer je voornemens (plan), voer ze uit
kengetallen zijn dan onderling goed
‘In feite doet iedereen nu al aan kwaliteits-
(do), evalueer ze (check) en stel ze bij voor
vergelijkbaar.
zorg, maar we hebben besloten dit nu eens
de start van een nieuwe ronde (act). (AZ)
gegevens aanleveren over vaste onderwerpen
C VOpen
November 2006
Opvoedingsondersteuning vanuit school loont De stad Rotterdam riep twee jaar geleden het project ‘opvoedingsondersteuning’ in het leven, nadat de gemeenteraad de motie-Geluk aannam. Het project beoogt alle opvoedmilieus bij de opvoeding van kinderen te betrekken. Het voortgezet onderwijs is zo’n opvoedmilieu. Diverse CVO-scholen zijn sindsdien voortvarend aan de slag gegaan om ouders waar nodig een steuntje in de rug te bieden.
‘Opvoeders helpen opvoeden’ Actieve rol onderwijs
‘Een van onze leerlingen ervoer een enorme druk van thuis. Haar vader verbood haar – in haar ogen – zo ongeveer alles.
Opvoedingsondersteuning is geen nieuw fenomeen. Al enkele
Ze mocht bijvoorbeeld nauwelijks de deur uit. Onze docenten
decennia bieden vooral organisaties voor jeugd(gezondheids)zorg
merkten dat aan het gedrag van het kind en ze vertelden mij dat
professionele hulp aan ouders. Nieuw is de gedachte dat alle
het thuis niet goed ging. Ik ben toen met die vader gaan praten.
opvoedmilieus rond een kind een actieve rol moeten spelen, dus
Niet vanuit de gedachte dat hij zijn kind niet goed opvoedt, maar
ook het onderwijs. Het gemeentelijke project gaat ervan uit dat ‘de
met de vraag wat er aan de hand was en of wij misschien hulp
verschillende opvoedmilieus samenwerken aan een sluitende
konden bieden. Wat bleek? De vader wilde zijn kind beschermen
keten van opvoedingsondersteuning’.
tegen al het “onheil” in deze grote stad. Eigenlijk wilde hij het juist
Afhankelijk van het doel en de doelgroep worden verschillende
heel graag goed doen. Ik heb twee gesprekken met hem gevoerd
definities gebruikt. Opvoedingsondersteuning is ‘een verzamel-
waarin we het hebben gehad over het loslaten van en grenzen
naam voor een aantal preventieve activiteiten en interventies die
stellen aan kinderen. Die gesprekken haalden de druk van de
tot doel hebben de opvoedingscompetentie van ouders te vergroten
ketel. Het meisje kreeg meer vrijheden en bloeide helemaal op.’
en het gezinsfunctioneren te verbeteren’1. Zo schrijft bijvoorbeeld
Dat vertelt Theo Fonville, schoolmaatschappelijk werker op de
Jan Janssens, hoogleraar opvoedings- en gezinsondersteuning
locaties Juliana en Lombardijen van CSG Calvijn. Sinds de
aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hoogleraar opvoedkunde
invoering van het gemeentelijke project opvoedingsondersteuning,
Jo Hermanns van de Universiteit van Amsterdam definieert het
heeft hij zes uur per week (extra) gekregen voor het bieden van
begrip bondiger: ‘Opvoeders helpen opvoeden.’
hulp aan ouders. Naast beide vestigingen van CSG Calvijn, doen
Niet alleen professionele steun valt onder het begrip, ook die van
ook de CVO-scholen Accent Praktijkonderwijs en Via Melanchthon
vrijwilligers, vrienden, familie of andere ouders. Sociale steun is
mee aan het gemeentelijke pilotproject.
een belangrijke, informele vorm van opvoedingsondersteuning.
Theo heeft inmiddels tientallen ‘ondersteunende gesprekken’
Bij opvoedingsondersteuning gaat het om kortdurende, lichte
gevoerd. ‘Ik ga daarbij vooral uit van de situatie van de ouders.
hulp. Meestal zijn ouders na één of enkele gesprekken en een
Niet in eerste instantie vanuit die van het kind, zoals dat bij het
goed advies voldoende toegerust om de situatie verder zelf te
schoolmaatschappelijk werk gebeurt. Dat is een belangrijk
verbeteren. De ouderondersteuning heeft een belangrijke
verschil. Ik bied ouders een luisterend oor en geef advies.
preventieve functie: met een snel en adequaat opvoedingsadvies
Zo weten ze dat ze er niet alleen voor staan.’
kunnen ernstige gezinsproblemen worden voorkomen2.
C VOpen
November 2006
Theo Fonville van CSG Calvijn is fervent voorstander van opvoedingsondersteuning vanuit school.
Rol van mentoren
Waar nodig zijn de schoolmaatschappelijk werker en zorg
De CVO-scholen kiezen ieder hun eigen aanpak. De ene school
coördinator ingezet om de contacten met ouders te verbeteren.
organiseert geregeld thema-avonden voor ouders. De andere kiest
Gladys: ‘Opvoedingsondersteuning begint bij ouderbetrokkenheid.
vooral voor een persoonlijke benadering. De mentoren van
Je moet de ouders eerst de school in halen. Contact met hen
Calvijnvestiging Juliana gaan bijvoorbeeld al op huisbezoek
leggen, een band met hen opbouwen. Dan zullen ze ook sneller
voordat het kind aan het eerste schooljaar begint. Theo Fonville:
openstaan voor hulp. Onze directeur is daarin een grote stimulator.
‘Mentoren spelen een belangrijke rol. Zij zijn de eersten die de
Hij laat ouders weten dat ze altijd welkom zijn en dat we ze
signalen kunnen opvangen als het ergens niet goed gaat thuis.
serieus nemen. Dat schept vertrouwen.’
Een aantal mentoren van onze vestiging Lombardijen heeft
Door vaker in gesprek te gaan met de ouders, merkte Gladys
inmiddels een eerste training gevolgd in het signaleren van
bijvoorbeeld dat een aantal van hen toch veel moeite heeft met het
opvoedingsproblemen. Vaak gaan ze eerst zelf met de ouders in
feit dat hun kind op een school voor praktijkonderwijs zit. ‘Sommige
gesprek. Als er sprake is van een hulpvraag schakelen ze mij in.’
ouders denken dat je met het praktijkonderwijs niets kunt’, zegt ze.
Theo is fervent voorstander van opvoedingsondersteuning vanuit
‘Dat stralen ze natuurlijk ook uit naar hun kind en dat is niet goed
het onderwijs. ‘We hebben de ouders nodig om met leerlingen tot
voor zijn of haar zelfvertrouwen. Daarom nemen we nu de tijd om
successen te komen. En de ouders ons’, zegt hij. ‘Gaat het thuis
ouders goed te informeren over ons onderwijs. We vertellen hen
niet goed met een kind, dan merk je dat duidelijk aan de prestaties
bijvoorbeeld dat leerlingen in het vierde jaar een stage volgen.
op school. Wat een leerling op school doet, kun je niet los zien van
En dat de meesten met een baan op zak de school verlaten.
zijn of haar welbevinden en sociaalemotionele ontwikkeling.’
Dat stemt de ouders meer tevreden. Opvoedingsondersteuning is een goed middel om de schoolcarrière van het kind positief te
Ouderbetrokkenheid
beïnvloeden. Niet alle ouders staan open voor ondersteuning.
‘Alle ouders willen het beste voor hun kind, daarvan ben ik
Anderen die je aanspreekt willen soms alleen maar even hun hart
overtuigd. Ze weten alleen niet altijd hoe ze hun kind goed kunnen
luchten. In ieder geval hebben we met het stimuleren van
opvoeden. En dat ìs natuurlijk ook niet makkelijk’, zegt Gladys
ouderbetrokkenheid de eerste stap gezet. Onze activiteiten hebben
Roberts. Ze is docent, bredeschoolcoördinator en oudercontact-
duidelijk effect. Het organiseren van ouderbetrokkenheid is
persoon van Accent Praktijkonderwijs Centrum. Sinds de school
inmiddels een vast onderdeel van ons schoolbeleid. Bij de laatste
meedoet aan de pilot, zijn er veel nieuwe activiteiten van de grond
rapportbesprekingen was er een opkomst van 95% van de ouders.
gekomen. Er is onder meer een ouderraad opgezet en er zijn
Daar ben ik trots op.’
inloopochtenden en -avonden en thema-avonden georganiseerd.
C VOpen
November 2006
En dat vooral meisjes zich weerbaar kunnen opstellen. We wilden niet wachten tot ouders het initiatief namen. Wij hebben ervoor gekozen om onze jongeren goed voor te lichten over seksualiteit. We hebben de ouders daar natuurlijk over geïnformeerd en de meesten waren er blij mee. Ook dat is opvoedingsondersteuning.’ Bij opvoedingsondersteuning is altijd sprake van kortdurende hulp. ‘Als er grotere problemen zijn, verwijzen we ouders door naar MEE Rotterdam Rijnmond’, zegt Sonay. ‘Want er zijn natuurlijk grenzen aan de ondersteuning die je vanuit de school kunt bieden. Leerlingen met bijvoorbeeld ernstig grensoverschrijdend gedrag, al dan niet veroorzaakt door problemen thuis, kunnen we niet handhaven. Vanuit MEE wordt er ondersteuning geboden en gezocht naar een geschikte vorm van hulp.’
Op de goede weg ‘Bij alle CVO-scholen die meedoen met de gemeentelijke pilot blijkt nu dat investeren in ouderbetrokkenheid en opvoedings ondersteuning loont’, zegt Jaap van der Meent, directeur van de Oecumenische Stichting. ‘Natuurlijk, de vraag is legitiem hoever scholen moeten gaan in hun maatschappelijke taak. Je moet Sonay van Brandwijk, vanuit MEE werkzaam bij Accent Praktijkonderwijs Centrum: ‘Ook seksuele vorming is opvoedingsondersteuning.’
docenten en mentoren niet voor ieder karretje willen spannen. Maar doordat zij problemen kunnen signaleren, spelen ze een belangrijke rol. Als je ziet dat het gedrag en de prestaties van kinderen telkens weer verbeteren als je ouders ondersteunt bij de opvoeding, dan zit je toch op de goede weg.’
Professionele ondersteuning
(DNL)
Diverse professionele organisaties staan de scholen bij in het vormgeven van opvoedingsondersteuning, zoals Bureau Jeugd-
Noten:
zorg, de Oecumenische Stichting (voorheen de Stichting voor
1
Schoolgebonden Maatschappelijk Werk) en MEE Rotterdam
in: Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 1998.
Rijnmond, de dienstverlenende organisatie voor mensen met een
2
beperking. Ze trainen leerkrachten onder meer in het signaleren
‘Opvoedingshulp: doel, methoden en effecten’, Bron: Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn, Utrecht.
Verschillende aanbieders
van problemen en stellen schoolmaatschappelijk werkers beschikbaar aan de scholen. Sonay van Brandwijk van MEE is
‘Scholen zijn natuurlijk vrij om te kiezen welke organisatie zij
bijvoorbeeld voor veertien uur per week als schoolmaatschappelijk
inschakelen voor hulp bij opvoedingsondersteuning aan ouders en
werker verbonden aan Accent Praktijkonderwijs Centrum.
deskundigheidsbevordering’, zegt Annette Janssen, trainer/
Haar collega Touria Asahad is er speciaal binnengehaald voor
ontwikkelaar bij Opvoedingsondersteuning Stadsregio Rotterdam
opvoedingsondersteuning, voor negen uur per week.
(OSR), een onderdeel van Bureau Jeugdzorg. ‘Er zijn verschillende
Asahad organiseerde al diverse thema-avonden en heeft een
aanbieders op de markt en wij zijn er een van. Onze expertise ligt op
aantal gezinnen inmiddels opvoedingsondersteuning geboden.
het vlak van pedagogische kennis en het overbrengen van opvoedingsvaardigheden aan professionals. De organisaties kunnen elkaar aanvullen en ondersteunen. De cursus ‘Signaleren? Wat nu?’
< De ene school organiseert thema-avonden
is daar een goed voorbeeld van. Voor deze cursus werken stichting De Meeuw, Riagg RNW, OSR Bureau Jeugdzorg en Transfergroep
voor ouders. Bij de andere gaan mentoren op
Rotterdam samen, in opdracht van de GGD.’ Janssen is blij met de toenemende inzet van scholen op het gebied
huisbezoek. >
van opvoedingsondersteuning. ‘Leerkrachten zien de kinderen – naast de ouders – relatief het vaakst. Vanuit hun beroep hebben ze een pedagogische verantwoordelijkheid. Dat benadrukken we ook in
Sonay: ‘Daarnaast heb ik samen met Touria ook lessen seksuele
onze cursus ‘Signaleren? Wat nu?’. Uiteraard is het mogelijk dat
vorming gegeven aan de leerlingen. Een hot item gezien de
leerkrachten, mentoren en schoolmaatschappelijk werkers alle
groepsverkrachtingen die de afgelopen tijd plaatsvonden.
problemen oplossen. Belangrijk is wel dat zij tijdig aan de bel
Veel ouders vinden het moeilijk om met hun kinderen over
trekken en eventueel verwijzen. Zo kan er sneller passende hulp
seksualiteit te praten. En dat terwijl het zo belangrijk is dat
geboden worden aan gezinnen die het nodig hebben en zijn vaak
jongeren er op een verantwoorde wijze mee kunnen omgaan.
ergere problemen te voorkómen.’
C VOpen
November 2006
Littooij
Politici laten grote steden in de steek Wim P. Littooij is voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving.
De verkiezingen komen eraan en de politieke
Na deze positieve ervaring met sleutelfiguren
Ons recentste initiatief was een lijsttrekkers-
partijen roepen om het hardst dat zij onder-
uit de samenleving leek het eenvoudig om de
debat. We nodigden de lijsttrekkers van de
wijs hééél belangrijk vinden. De meeste
landelijke politiek te overtuigen van de ernst
belangrijkste politieke partijen uit om op
partijen onderbouwen deze woorden op
van de situatie. Dat viel echter tegen!
9 oktober onderling de degens te kruisen
papier met extra geld voor onderwijs.
We hebben uitgebreid geprobeerd om het
over het manifest. We hadden voor deze
Maar in de praktijk van alledag blijkt het
manifest aan de minister-president aan te
debatavond een programma dat klonk als
moeilijk om de politici te interesseren voor
bieden, maar die zag dat kennelijk niet
een klok, compleet met professionele
de problemen van het onderwijs in de grote
zitten. Namens de regering sprak minister
ondersteuning van een presentator en een
steden.
Van der Hoeven van Onderwijs met ons.
video-equipe. We hadden een zaal en de
Zij onderschreef vanuit haar verantwoorde-
toezegging van ruim 200 aanwezigen.
In de vorige aflevering van deze rubriek heb
lijkheid ons probleem wel, maar het kabinet
Maar de lijsttrekkers voelden niets voor een
ik aangegeven dat de situatie in de grote
heeft hiermee onvoldoende erkend dat het
extra onderlinge confrontatie – die paste niet
steden verslechtert. Grote groepen jonge
breder is dan onderwijs alleen.
in hun verkiezingsstrategie. Wij wilden dat
burgers, met name van allochtone afkomst,
In diezelfde tijd vingen we bot op andere
nog wel begrijpen, en vroegen de nummers
raken steeds verder achterop. Alleen met
beleidsdossiers in de grootstedelijke
twee van de kandidatenlijsten. Uiteindelijk
gerichte maatregelen, vooral in en om het
problematiek. We krijgen jaarlijks een
bleek het onmogelijk de agenda’s van de
onderwijs, valt hier iets aan te doen.
hoeveelheid incidenteel geld en moeten
grote partijen op elkaar af te stemmen en
steeds hopen dat we de projecten die we
konden we het debat afblazen. Misschien
De onderwijsbesturen van de vier grote
daarmee realiseren het jaar daarop kunnen
komt er op 30 oktober, de dag waarop dit
steden hebben op 15 mei het manifest
continueren. We zijn noodgedwongen vaak
blad verschijnt, een nieuwe kans.
‘Nu investeren in jongeren in de grote stad’
meer bezig met fondsenwerving dan met de
uitgebracht. Dit manifest is tijdens een diner
inhoud.
Het is verontrustend om te bemerken dat
pensant besproken met ruim 120 prominente
ingewikkelde problemen bij de politieke
personen op het gebied van politiek, bedrijfs-
In de grote steden lieten we de moed niet
partijen buiten beeld blijven, en dat oneliners
leven, onderwijs en justitie. Het was hart-
zakken. We spraken af ons te richten op de
populairder zijn dan een samenhangende
verwarmend dat deze drukbezette mensen
verkiezingsprogramma’s van de politieke
visie. Kortetermijnuitgaven worden wel
positief reageerden op onze uitnodiging,
partijen. Omdat de verkiezingen werden
opgemerkt, besparingen en investeringen
vervolgens het probleem ten volle onder-
vervroegd, kwamen de verkiezingsprogram-
voor de middellange termijn over het hoofd
schreven en ten slotte graag bereid waren
ma’s echter uit voordat wij ze konden
gezien. We blijven echter strijden voor de
om hun naam en handtekening onder het
beïnvloeden. Dat was jammer, want ik ben er
leefbaarheid van de grote steden en voor een
manifest te plaatsen. Zij beaamden met
niet veel aandacht voor de problematiek van
goede toekomst van hun jeugdige inwoners.
name ook de complexiteit van het probleem,
de grote stad in tegengekomen. Opnieuw een
dat vertakkingen heeft naar vele beleids
fragmentarische incidentenaanpak in plaats
terreinen.
van een structurele, integrale benadering.
C VOpen
Surf naar www.cvo.nl voor het manifest
November 2006
De nieuwe leeromgeving op de unit P.C. Boutenssingel van het Comenius College is ontworpen door de huisvestingsafdeling van het CVO-verenigingsbureau.
C VOpen
November 2006
Scholen in het nieuw P.C. Boutenssingel Comenius College De tweede verdieping van de unit P.C. Boutenssingel van het Comenius College in Capelle aan den IJssel werd verbouwd om de
1
vakken technologie en handel & administratie te kunnen aanbieden aan de vmbo tl-leerlingen. Voor de verbouwing is gebruik gemaakt van de subsidieregeling voor praktijkgerichte leeromgevingen van het ministerie van Onderwijs. Van zes lokalen verdwenen de nietdragende binnenwanden, waardoor een open ruimte van 550 vierkante meter ontstond. In deze ruimte kwamen verschillende plekken door er drie grote objecten in te plaatsen. Er zijn twee ruimtes voor klassikale instructie, en twee open leercentra. De inrichting van de instructieruimte is rustgevend; de wanden zijn bijvoorbeeld met berken multiplex beplakt (1). De inrichting van de open leercentra stimuleert juist de activiteit van leerlingen; hier hebben de wanden veel kleur (2). Voor het vak handel & administratie is een kantoor gesimuleerd. Een ontvangstbalie en
2
coffeecorner maken deel uit van deze ICT-rijke kantoortuin. De nieuwe ruimte wordt na de herfstvakantie officieel geopend. De afdeling huisvesting van het CVO-verenigingsbureau werkte het concept voor de nieuwe leeromgeving geheel zelfstandig uit; er werden geen externe architecten bij betrokken. Ook leidde de huisvestingsafdeling de verbouwing. CVO realiseerde op deze wijze een fikse kostenbesparing.
Accent Praktijkonderwijs Capelle Een nieuw gebouw met veel praktijkfaciliteiten in de wijk Schollevaar in Capelle aan den IJssel. Dat is de nieuwe situatie van de vestiging van Accent Praktijkonderwijs aan het Wisselspoor in Capelle. Deze vestiging had voorheen een gebouw in de Fazantstraat dat veel te klein was en te weinig praktijkruimtes had.
3
De school moest lang wachten, maar uiteindelijk heeft de gemeente Capelle alles uit de kast gehaald om een fantastisch gebouw te realiseren’, vertelt Margriet Noordhuizen, senior beleidsmedewerker huisvesting van CVO. ‘Voorheen stonden er twee scholen los naast elkaar. Voor Accent is er een stuk tussen gebouwd (3). In een ander deel van het gebouw zit kinderopvang De Jonge Wereld.’ Aan de buitenkant valt de school niet erg op, maar aan de binnenkant is een kleurrijke en duurzame onderwijsomgeving gerealiseerd (4). Margriet: ‘Opvallend zijn de industriële uitstraling van de praktijklokalen, de goed geoutilleerde techniekruimte, de carport waar leerlingen auto’s wassen en de professionele keuken met alles erop en eraan.’ Accent Praktijk onderwijs Capelle heeft 170 leerlingen en 30 teamleden.
4
C VOpen
November 2006
< Wijkbewoners in Charlois zijn ook blij met de uitbreiding van de Calvijnvestiging Juliana >
5
6
Calvijn Juliana
Angelus Merula
Op vrijdag 13 oktober opende Wim Littooij, voorzitter van de Raad
De PENTA-vestiging Angelus Merula in Spijkenisse heeft sinds de
van Bestuur van CVO, het gerenoveerde gebouw van de vestiging
herfstvakantie een grotere mediatheek (8). De oude mediatheek,
Juliana van CSG Calvijn aan de Talingstraat in Rotterdam-Zuid (7).
drie ernaast gelegen lokalen en een deel van de gang werden
Er is anderhalf jaar ge- en verbouwd. De school kreeg er 1.100
daarvoor verbouwd. Aan weerszijden van de fors vergrote media-
vierkante meter bij. Dankzij deze extra ruimte konden er grote
theek zijn open computerruimten gerealiseerd, die ook als aparte
praktijklokalen bijkomen voor de gemengde leerweg in de
computerlokalen dienst kunnen doen. Zodoende staan er circa
sectoren Economie en Zorg en Welzijn. De vijf noodlokalen die
honderd computers in deze ruimte: ruim zestig in de computer
jarenlang op het schoolplein stonden, werden overbodig.
lokalen en zo’n veertig op studieplaatsen in de mediatheek.
Het schoolgebouw is van binnen en van buiten gerenoveerd en
Uitbreiding van het gebouw is erg nodig, omdat het leerlingaantal
tegelijk geïsoleerd. Voorheen bestond de gevel helemaal uit glas;
op Angelus Merula dit cursusjaar met ongeveer zestig leerlingen
dit is tot een derde teruggebracht. De rest van de gevel kreeg een
is gegroeid tot boven de 1.250, omdat er lokalen zijn opgeofferd
isolatielaag met groenblauw stucwerk. Er vond een complete
voor de verbouwing van de mediatheek, en vanwege allerlei
metamorfose plaats. Voor het eerst hebben de leerlingen nu een
onderwijskundige ontwikkelingen. De start van de uitbreiding is
overblijfruimte; ze trekken niet langer de wijk in tijdens pauzes.
gepland in het vroege voorjaar van 2007. Het gebouw is ooit voor
De wijkbewoners in Charlois zijn ook blij met deze ontwikkeling!
1.035 leerlingen ontworpen.
(Foto 5 en 6: entree en aula van Calvijn Juliana)
(AZ)
7
8
C VOpen
November 2006
Scholen krijgen spiegelbeeld op papier CVO en SCO Lucas, collega-schoolbestuur in de regio Haaglanden, zijn tevreden over de collegiale visitaties en gaan ermee door. Dat is de conclusie na de eerste ronde van acht schoolbezoeken die dit voorjaar plaatsvonden. José Hofman: 3e van links achter de tafel
Collegiale visitatie is een succes José Hofman, beleidsmedewerker van CVO, was nauw betrokken
het standaardtraject dat twintig werkweken duurt. Dit traject
bij het visitatieproject als lid van de werkgroep die het pilotproject
begint met een informatieve ronde en eindigt met de oplevering
collegiale visitatie op de rails zette, en als secretaris van een
van het definitieve eindrapport. In week 5 staat de intake gepland
aantal visitatiecommissies. ‘We zijn tevreden over de opbrengst,
en in week 14 de visitatiedag. Maar de uitvoering van de visitatie is
om een paar redenen. Scholen waardeerden dat zij door de
maatwerk: scholen die zich al in het onderwerp hebben verdiept,
visitatie “moesten” reflecteren. Verder leverde het meerwaarde op
kunnen bijvoorbeeld de informatieve ronde overslaan. Ook is de
dat de visitatiecommissie – een groep relatief objectieve buiten-
vragenlijst die de school invult voor de visitatiecommissie meer
staanders – sprak met verschillende panels van leerlingen,
to the point gemaakt. Verder zullen naast Jan Kweekel, rector van
docenten, ouders en externen. “Synergie in de spiegel” was de
Melanchthon, en Diny Roodvoets, rector van Calvijn, in het
bedoeling, en zo werkt het echt. Het rapport dat aan het eind van
cursusjaar 2006-2007 Roel Vijn, rector van het Comenius College,
het traject aan de school wordt aangeboden geeft de school een
en Peter Meij, directeur onderwijs van het Farelcollege, meedoen
spiegelbeeld op papier. Dat is winst. De panels gaven bovendien
namens CVO als voorzitters van een visitatiecommissie. Het is de
inzicht in meningen en ervaringen die de schoolleiding anders niet
bedoeling dat ook docenten deel gaan uitmaken van de commissies.
zo snel te horen had gekregen. Verder bleken schoolleiders die als
(AZ)
visitator meededen in de commissie én zelf op hun school visitatiebezoek kregen, erg veel te leren van deze ervaring.
Meer informatie bij José Hofman, telefoon (010) 217 13 17 of
[email protected]
Doordat ze aan beide kanten van de tafel het proces meemaakten,
Voor leden van de visitatiecommissie is een handboek gemaakt; voor de
gingen ze door een andere bril naar hun eigen school kijken.’
scholen die visitatiebezoek krijgen, verschijnt er een nieuwe brochure. In het februarinummer van CVOpen (jaargang 6, nummer 2) staat een
‘Waardevolle activiteit’
informatief artikel over het project collegiale visitatie.
José vertelt dat het pilotproject ‘collegiale visitatie’ is geëvalueerd met de Onderwijsinspectie. ‘Die zei: “We vinden het een waardevolle activiteit van de twee besturen. We ondersteunen het, door bij onze bezoeken rekening te houden met het feit dat er een
Welke scholen nu?
collegiale visitatie is geweest of nog komt.”’ José benadrukt dat de
In maart en april 2007 staan de volgende tien (vestigingen van)
visitatiebezoeken zelf geen stukje inspectiewerk zijn. ‘De kracht
scholen in en om Rotterdam en Den Haag op de rol voor collegiale
van het project is juist dat het reflecties zijn van collega’s, en geen
visitatie: van CVO de unit Nieuwerkerk van het Comenius College,
beoordelingen. De collegiale visitatie is een instrument voor
het Farelcollege, Accent Praktijkonderwijs Capelle, Melanchthon-
kwaliteitsverbetering en schoolontwikkeling. Juist het collegiale
Kralingen en Calvijn Groene Hart. Van SCO Lucas gaat het om het
aspect maakt dit instrument effectief.’
Corbulo College, IMC Praktijkonderwijs, Hofstad vestiging Heldring, ISW Lage Woerd en ISW Irenestraat.
Planning van twintig weken De tweede ronde collegiale visitaties zal op een verbeterde manier worden gehouden. Er is bijvoorbeeld een planning gemaakt van
C VOpen
November 2006
Handreiking ‘Godsdienst als examenvak’ CVO-scholen die het vak godsdienst of levensbeschouwing de status van examenvak in de tweede fase willen geven, kunnen voor de invoering ervan gebruikmaken van de Handreiking ‘Godsdienst als examenvak’.
Scholen voor voortgezet onderwijs mogen
Dilemma’s bij invoering
Inhoud Handreiking
vanaf augustus 2007 godsdienst/levens
Namens CVO was Anton Roelofs, directeur
De Handreiking schetst de mogelijkheden
beschouwing (verder ‘godsdienst’ genoemd)
onderwijs van het PENTA college CSG, op het
voor godsdienst als examenvak in de tweede
als examenvak aanbieden in de tweede fase.
symposium aanwezig. Anton was lid van de
fase. In het hoofdstuk ‘Het vakinhoudelijk
Ook de Eerste Kamer heeft inmiddels
projectgroep die een structuur ontwikkelde
kader’ komen aan bod: het doel van het vak
ingestemd met de wetswijziging die dit
voor het waarborgen van de kwaliteit van het
(‘bestaansverheldering in het perspectief van
mogelijk maakt. CVO hoorde tot de besturen
schoolexamen godsdienst. Hij bereidde met
uiteindelijkheidsvragen’), velden of leer
die bij de overheid lobbyden voor de examen-
Jaap Braaksma van het reformatorisch
inhouden, domeinen als uitwerking van deze
status van godsdienst. De algemene directie
kenniscentrum Driestar Educatief een
velden, en didactische basishandelingen.
van het PENTA college CSG trad hierin op
presentatie voor over ‘Dilemma’s bij invoering’,
Twee uitgewerkte schema’s helpen een
voor CVO.
en hield deze in een gelijknamig deel
vakgroep godsdienst bij het opstellen of
Scholen die godsdienst de examenstatus
programma. Anton: ‘We brachten dilemma’s
doorlichten van haar leerplan. Er worden
geven – vooral christelijke scholen – willen
in kaart als: hoe wordt het vak ingepast in
zeven competenties voor leerlingen om-
zo zichtbaar maken dat ze zich verantwoorde
het examenreglement, wat is de verdeling in
schreven. De Handreiking geeft ook aan wat
lijk voelen voor de toerusting van hun leer-
de urentabel en in studielasturen? En hoe
er in het Programma van Toetsing en
lingen op religieus en moreel gebied. Het vak
pakken we het programmatisch aan: moeten
Afsluiting (PTA) kan staan.
kan een specifieke bijdrage leveren aan de
we vernieuwen of het bestaande programma
Het hoofdstuk ‘Kwaliteitsborging’ gaat onder
burgerschapsvorming van de leerlingen door
aanpassen?’
andere in op een visitatiestelsel en een
kennis aan te reiken over hun eigen en
Tijdens het symposium werd een exemplaar
landelijke bevoegdhedenregeling in eigen
andermans levensbeschouwing.
van de Handreiking ‘Godsdienst als examen-
kring. Ten slotte worden specifieke com
Deze nieuwe mogelijkheid roept vragen op
vak’ uitgereikt aan ir. Kees Kloet, rector van
petenties van de vakdocent weergegeven,
als: wat is de maatschappelijke relevantie
het Christelijk Lyceum Veenendaal
als aanvulling op de competenties uit het
van godsdienst? Is een vormingsvak wel
basisberoepsprofiel.
toetsbaar? En wat zijn de dilemma’s bij de
In profieldeel of vrije deel
invoering? Op 13 juni stonden deze vragen
De Handreiking gaat in op de mogelijkheden
verantwoordelijkheid van de protestantse,
centraal op een symposium georganiseerd
voor godsdienst als examenvak: in het
vrijgemaakte en reformatorische organisaties
op de Christelijke Hogeschool Ede.
gemeenschappelijk deel van de profielen,
voor bestuur en management, respectievelijk
meewegend in het combinatiecijfer van een
de Besturenraad, Concent en de VGS/BGS.
aantal ‘kleine’ vakken, of als examenkeuzevak
De Handreiking is te downloaden van
in het vrije deel van de profielen. Voor dit
www.besturenraad.nl > VO > Producten
laatste moet de school een examenprogramma
downloaden (kopje Identiteit).
De Handreiking kwam tot stand onder
ontwikkelen en aan de minister en Onderwijsinspectie voorleggen ter goedkeuring. Daarnaast blijft het voor scholen mogelijk godsdienst als niet-examenvak aan te bieden in de tweede fase, binnen het geheel vrije deel. Ze mogen godsdienst dan niet vermelden op de cijferlijst, maar kunnen leerlingen er wel een apart certificaat voor meegeven. (LH/AZ)
10
C VOpen
November 2006
ICT-regels in elf oneliners Daisy heeft thuis hard aan haar profielwerkstuk gewerkt. Ze zoekt op internet naar plaatjes en voegt die als illustratie toe. Als het werkstuk bijna af is zet ze het document op een USB-stick. Op school zal ze de puntjes op de i zetten en het werkstuk daarna uitprinten. Maar het loopt anders. Haar USB-stick blijkt een virus te bevatten. De computers in het lokaal slaan op hol. En Daisy’s ICT-regels
werkstuk is niet meer te redden.
Van de computers op school hebben we allemaal plezier, en daarom: 1. … gebruiken we de computers van de school niet voor het installeren van computer-
CVO heeft een eigen internetprotocol
Pictogrammen
programma’s of voor het downloaden van
ontwikkeld. Het voorbeeld van Daisy is een
Het internetprotocol is voor gebruik op
muziek, foto’s of filmpjes.
van de redenen voor dit initiatief.
school samengevat in elf heldere oneliners.
2. … installeren we op de computers van
Andere redenen zijn: leerlingen die zonder
Dimitri Verschoor zag zijn kans schoon en
school geen (illegale) programma’s via
toestemming foto’s van andere leerlingen
liet er stickers van drukken. Dimitri: ‘Op
externe apparatuur (zoals een USB-stick).
verspreiden via de mail, leerlingen die
Calvijn hebben we een paar jaar geleden
3. … sluiten we geen externe apparatuur aan
filmpjes downloaden op een schoolcomputer
huisregels ontwikkeld. Deze huisregels
op de computers van de school (dit gebeurt
of proberen in te breken in de cijferadmini-
hebben we samengevat in tien regels en
alleen in overleg met een docent of een
stratie. Elke school heeft hiermee te maken.
laten drukken op stickers en posters die nu
medewerker ICT).
Daarom ontwikkelde het verenigingsbureau
overal in de school hangen. Elke regel heeft
4. … eten en drinken we niet achter de
dit voorjaar samen met Dimitri Verschoor,
een eigen pictogram die laat zien wat de
computer.
hoofd ICT van CSG Calvijn, een CVO-breed
regel inhoudt. Voor ons werkt deze vorm
5. … gebruiken we de computers van school
internetprotocol.
goed, daarom hebben we ook van de ICT-
niet om anderen te pesten of te discrimineren.
regels stickers met pictogrammen laten
6. … gebruiken we internet en e-mail op
Bewust maken
school alleen voor zaken die met school te
Het internetprotocol is van toepassing op
Calvijn wil dit idee graag beschikbaar stellen
maken hebben.
iedereen die een CVO-computer gebruikt:
aan andere CVO-scholen.
7. … gaan we voorzichtig om met de computer
leerlingen, medewerkers, en externen die
Geïnteresseerden kunnen contact opnemen
en beschadigen we de apparatuur van de
gebruik maken van het netwerk. Het protocol
met Dimitri Verschoor via e-mailadres
school niet.
bestaat uit regels voor internet-, e-mail- en
[email protected] Tegen een kleine
8. … verspreiden we geen persoonlijke
netwerkgebruik. Ook bevat het richtlijnen
vergoeding (voor de ontwerpkosten van de
informatie (zoals wachtwoorden en adres
voor controle van computergebruik en
pictogrammen) wordt dan het concept
gegevens) van onszelf of van anderen via
sancties. Verder worden de rechten van de
beschikbaar gesteld. Het internetprotocol is
internet.
gebruikers overeenkomstig de Wet Bescher-
te downloaden van www.cvo.nl en
9. … verspreiden we geen gegevens van
ming Persoonsgegevens beschreven.
www.calvijn.nl
andere personen (zoals foto’s) zonder
Daarnaast heeft het internetprotocol tot doel
(TZ)
toestemming van die persoon.
gebruikers bewust te maken van de risico’s
10. … ruimen we als we klaar zijn zelf onze
van internet- en e-mailgebruik. Computer-
spullen op en sluiten de computer af.
gebruikers kunnen bijvoorbeeld onbewust via
11. … weten we wat er in het internetprotocol
internet persoonsgebonden gegevens,
van de school staat en houden we ons aan
bedrijfsgevoelige informatie of virussen
deze regels.
verspreiden.
11
maken.’
C VOpen
November 2006
Het OOP in de spotlights
De week van Nel Palaz-Hoogersteger Nel Palaz-Hoogersteger werkt als conciërge op Accent Praktijk onderwijs Centrum, de onderbouwvestiging aan de Vijverhofstraat. Inmiddels doet zij dit werk al ruim 31 jaar. Aan het eind van het jaar gaat ze met pensioen. Om alvast een beetje te wennen aan het leven zonder werk, is Nel sinds 1 mei nog maar halve dagen op school te vinden.
Woensdag ‘Mijn werkdag begint rond halfacht ’s ochtends. Omdat ik altijd als eerste aanwezig ben, maak ik het hek, het fietsenhok en de voordeur open. Als ik het alarm heb afgezet, ga ik regelrecht naar mijn keukentje. Ik zet koffie en thee voor alle collega’s, die meestal vanaf een uur of acht binnendruppelen. Terwijl de koffie doorloopt, bel ik naar een collega die zijn wekker niet vertrouwt. Dat doe ik elke ochtend, al zo’n vijftien jaar. Sommige collega’s verklaren me voor gek, maar ik heb er geen problemen mee. Het is toch fijn als je iemand met zoiets kleins kunt helpen? Vanaf kwart over acht komen de leerlingen binnen. Een paar jongens willen nog even tafeltennissen voordat de lessen beginnen en komen bij mij een balletje lenen. Nadat alle lessen zijn begonnen, haal ik de vuile kopjes op in de personeelskamer en begin met de voorbereidingen voor de koffieronde van half tien. Elke dag helpt een aantal leerlingen mij met de kantinewerkzaamheden. Dat is voor hen een soort practicum. Vlak voor halftien haal ik twee leerlingen van groep 2 uit de klas om mij te helpen. Zij zetten kopjes op een karretje en brengen alle leerkrachten verse koffie. Als het om tien over tien pauze is, sta ik achter de bar om frisdrank, snoep, koek en chips te verkopen. Het is vanmorgen druk. De pauze is voorbij, ik ga snel kopiëren. Dat hoort bij mijn taken. In deze tijd van het jaar is het extra druk, omdat de avondschool bijna begint. Er is veel lesmateriaal dat ik moet kopiëren en inbinden.’
12
C VOpen
November 2006
Donderdag
bepaalt voor een belangrijk deel het plezier in mijn werk.
‘Op donderdag zijn er altijd zes practicumleerlingen die meehelpen
Je merkt ook dat we heel open met elkaar communiceren over het
met de kantinewerkzaamheden. Zij nemen mij veel werk uit handen.
werk. Als er bijvoorbeeld een probleem is, kunnen we dat gewoon
Ze zetten koffie en thee, en doen de koffieronde van halftien. In de
met elkaar bespreken. Daarna is het de wereld uit. Dat werkt heel
kleine pauze staan ze samen met mij achter de bar. Dan verkopen
prettig.
we drankjes en kleine versnaperingen. Na de pauze wassen ze af,
Maar goed, mijn werkdag stelde vandaag dus weinig voor. Toen ik
en meestal doen ze daarna wat boodschappen voor de lunch.
rond half twaalf op school kwam, waren de practicumleerlingen al
Vanmorgen hebben ze kipburgers gehaald. Natuurlijk mogen de
druk bezig met alle voorbereidingen voor de lunch. Ik hoefde
leerlingen zelf alle broodjes klaarmaken. Alleen de kipburgers bak
vrijwel niets te doen.’
ik zelf; ik wil niet dat de leerlingen zich branden.’
Vrijdag
< De kipburgers bak ik zelf; ik wil niet dat
‘De leerlingen hebben op vrijdag geen practicum. Dat betekent dat ik alle kantinewerkzaamheden zelf moet doen, en daar heb ik het
de leerlingen zich branden >
behoorlijk druk mee. Het is vandaag prachtig weer. De meeste kinderen kopen snel wat te eten of te drinken en gaan dan lekker
Dinsdag
naar buiten. Ze hebben nauwelijks tijd om een woord met me te wisselen.
‘Het was vandaag rustig in de kantine, omdat de ramadan is
Zeker op dit soort momenten merk ik dat de leerlingen sowieso
begonnen. Er zitten best veel Turkse en Marokkaanse leerlingen
heel anders zijn dan pakweg tien jaar geleden. Toen had ik met
op school. Die mogen de komende weken overdag niets eten en
veel leerlingen een behoorlijk hechte band. Ze vertelden mij soms
drinken. Vanmorgen deed een islamitisch meisje mee aan het
zelfs dingen, die ze aan hun leraren niet vertelden. Dat is tegen-
practicum. Ze wilde liever niet meewerken in de kantine, vanwege
woordig anders. Het contact is een stuk minder persoonlijk en
de ramadan. Dat vond ik niet zo’n goed idee. Je kunt je toch niet
intensief. Dat vind ik erg jammer.
een maand lang afsluiten voor de normale dingen op school?
Vroeger waren de kinderen ook veel meer fysiek ingesteld.
Dat zei ik dan ook: “Kom op, even doorzetten, het lukt je best.”
Ze hingen regelmatig om mijn nek, of zaten soms zelfs bij me op
Omdat het zo rustig was, kon ik mooi verder gaan met het
schoot. Veel kinderen vonden het fijn als je een arm om hen heen
kopieerwerk voor de avondschool. Ik heb een stapel boekjes
sloeg, maar dat hoef je nu niet meer te proberen. Als je dat nu
ingebonden. Het eindresultaat ziet er keurig uit.
doet, krijg je van sommigen zelfs een sneer: “Hé, blijf van me af”.’ Ik neem aan het eind van het jaar afscheid van deze school.
Maandag
Het wordt wel tijd om wat meer te gaan nadenken over mijn
‘Het was een rare dag. Ik ben maar ongeveer een uurtje op school
pensioen, want het wordt natuurlijk een grote verandering.
geweest, omdat ik vanmorgen met mijn man naar het ziekenhuis
Opeens zit ik hele dagen thuis... Ik brei graag, bijvoorbeeld truien
moest. Hij heeft zijn voet gebroken. Mijn collega Monica was zo
voor de kleinkinderen of soms voor een collega. Maar verder heb
aardig om ons te brengen en te halen. Dat geeft wel aan hoe de
ik geen hobby’s. Hoewel, geen hobby’s? Ik wil straks vrijwilligers-
collega’s op deze school met elkaar omgaan. We zijn net één grote
werk gaan doen, hier op mijn eigen school. Als mijn collega’s me
familie. De collega’s zijn oprecht geïnteresseerd in elkaar, ze
nodig hebben, mogen ze altijd bellen. Het lijkt me ontzettend leuk
hebben altijd een luisterend oor en staan voor de ander klaar.
om een bijdrage te blijven leveren aan deze bijzondere school!’
De sfeer is hier uitzonderlijk goed. Dat vind ik heel fijn – de sfeer
(KvB)
13
C VOpen
November 2006
Officieel bestaan ze niet. Maar in de praktijk lopen de schattingen over het aantal kinderen zonder officiële verblijfsvergunning uiteen van tien- tot dertigduizend. Volgens de wet hebben al deze kinderen recht op onderwijs, medisch noodzakelijke zorg en zonodig jeugdzorg. Ook CVO-scholen herbergen regelmatig illegale leerlingen. Albert Bosma, directeur van Accent Praktijkonderwijs Centrum (vestiging Vijverhofstraat), schetst hun penibele situatie. Andere scholen mijden de publiciteit – ze zijn bang voor nog meer problemen voor de leerlingen.
Illegaal in de schoolbanken ‘Veel zijn het er bij ons niet. Op dit moment hebben we er twee.
herkomst betekenen dat er niet zolang gewacht hoeft te worden.
Maar gezien de lastige situatie waarin ze verkeren kan het best zo
Het hebben van kinderen is immers geen ticket voor verblijf.’
zijn dat het volgende week weer anders is. Het is echt soms leven
Bosma: ‘Je kunt kinderen die volledig “vernederlandst” zijn toch
met de dag voor deze leerlingen’, licht directeur Albert Bosma de
niet op deze manier behandelen? Zij hebben nooit voor deze
situatie op de Accentvestiging in de Vijverhofstraat toe.
situatie gekozen, maar zijn volledig afhankelijk van keuzes die
‘De onzekerheid bij deze leerlingen is voortdurend groot. Het is
ouders voor hen hebben gemaakt. Daarnaast heeft de Nederlandse
natuurlijk ook een gekke situatie. De leerlingen zijn uitgeproce-
overheid deze situatie natuurlijk mede veroorzaakt. Zo is de
deerd, maar tegelijkertijd zitten ze hier nog wel op school.
Koppelingswet volledig in strijd met het Internationale Verdrag
Ze zijn de dupe van het inconsequente uitzetbeleid dat de regering
voor de Rechten van het Kind. In deze wet is bepaald dat vreemde-
nu al jaren voert. Het gevolg is dat ze eigenlijk geen enkele
lingen zonder verblijfsvergunning bijvoorbeeld geen recht hebben
toekomst kunnen opbouwen. Ze volgen immers onderwijs in een
op studiefinanciering en een basisverzekering volgens de Zorg
land waarin ze uiteindelijk niet kunnen blijven. Als school
verzekeringswet.’
proberen we daar zo goed mogelijk mee om te gaan. Zoals voor zoveel zaken is de zorgcoördinator het eerste aanspreekpunt.
< Bedrijven hebben geen stageplaatsen voor
Maar in de praktijk wordt er weinig gebruik van gemaakt. De leerlingen zelf, maar ook de ouders, durven niet zo goed hun
onverzekerde leerlingen >
zaken op tafel te leggen. Bang voor de mogelijke gevolgen. Als school nemen we deze afwachtende houding ook zoveel mogelijk aan. In alle opzichten houden we de illegale leerlingen uit de publiciteit en proberen we hen vooral als ‘normale’ leerlingen te benaderen. De leerlingen hebben behoefte aan deze rust.’
Generaal pardon Bosma: ‘De enige goede oplossing zou nu een generaal pardon zijn voor al deze gevallen. Maar die discussie wordt helaas in de
Acties
politiek amper nog gevoerd. Zolang dat niet gebeurt, lopen wij als
Vorig jaar was CVO een van de drijvende krachten achter de
school voortdurend tegen een muur aan en kunnen we hooguit
maandenlange acties die werden gevoerd tegen de onverhoedse
proberen zo goed mogelijk hierop in te spelen. Praktisch betekent
uitzetting van de illegale leerlingen. Politieke aandacht was er
dit bijvoorbeeld dat we oplossingen moeten zoeken voor stages die
voldoende, de resultaten waren echter marginaal. Zo liet minister
leerlingen tijdens de opleiding horen te volgen. Het ontbreken van
Verdonk voor Vreemdelingenzaken en Integratie in de Tweede
een verzekering zorgt ervoor dat de bedrijven geen stageplaatsen
Kamer weten dat het de ouders zijn die de situatie voor de
voor hen hebben. We proberen dit op te vangen door met interne
leerlingen alleen maar moeilijker maken. Volgens de bewinds-
stages hen toch zoveel mogelijk het beoogde niveau te laten
vrouw zou het ‘meewerken aan een terugkeer naar het land van
bereiken. Het blijft al met al een moeilijke situatie.’
14
C VOpen
November 2006
Taïda Pasic was de bekendste illegale leerling in het voortgezet onderwijs. Ook op CVO-scholen zitten illegale leerlingen.
Onderwijs in de knel Hoe belangrijk is naar school gaan in het leven van illegale leerlingen?
traumatische gebeurtenissen in het land van herkomst. Of ze zijn
In 2004 publiceerde Defence for Children International Nederland
met hun gedachten bij de problemen van hun gezin. Veel illegale
(DCI-NL) de resultaten van een uitgebreid onderzoek naar de
kinderen hebben psychosomatische klachten zoals vermoeidheid,
ervaringen en belevingswereld van illegale kinderen. In het onder-
buikpijn en hoofdpijn. De onzekerheid over hun toekomst speelt
zoeksverslag komen 55 kinderen aan het woord over hun woon
een grote rol. Vooral de oudere kinderen uit het onderzoek uiten
situatie, gezondheid, vrije tijd, toekomstbeeld en hun schoolgang.
hun gevoelens hierover. ‘Ik zit nu in mijn examenjaar. Dus ik heb aan de ene kant ons probleem, aan de andere kant mijn examen.
De achtergronden en leefsituaties van de illegale kinderen lopen
Want dit diploma is alles voor mij, dat is mijn toekomst. Maar als
sterk uiteen. Maar hoe hun situatie ook is, het merendeel van de
ik geslaagd ben en over een maand hoor ik: “Je moet Nederland
ondervraagde kinderen gaat in Nederland naar school. De meesten
binnen 31 dagen verlaten”, nou, wat heb ik dan aan mijn diploma?
vinden het fijn en erg belangrijk om naar school te gaan, zeker
Niks! Dan heb ik al die jaren voor niks op school gezeten.’
wanneer ze een periode hebben gekend waarin ze niet naar school konden gaan. Het schoolbezoek heeft een sterk normaliserend
Betrokkenheid docenten
effect op hun dagelijks leven, dat voor het overige vaak sterk
Klasgenoten van de geïnterviewde kinderen weten meestal niets
afwijkt van dat van Nederlandse kinderen. De meeste kinderen zijn
van de ontbrekende verblijfsstatus. De kinderen willen dit liever
leergierig en doen hun best. Zeker wanneer het goed gaat op
niet bekendmaken, omdat ze zich schamen of bang zijn om gepest
school ontlenen kinderen hieraan een stuk eigenwaarde.
te worden. De leerkrachten, mentoren en schooldirecties zijn vaak wel op de hoogte van de (nog) ontbrekende verblijfsstatus van de
Graag naar school
kinderen. Sommige leraren zijn erg betrokken bij de kinderen en
‘Ik ga altijd heel graag naar school’, zegt een van de ondervraagde
organiseren handtekeningenacties of bieden concrete hulp aan de
kinderen. ‘En ik baal ervan als ik eens niet naar school kan, want
kinderen en hun gezinnen. Overigens blijkt dat niet alle scholen
ik hou erg van leren. Vorig jaar ging het heel erg goed met taal en
weten dat illegale kinderen gewoon onderwijs mogen volgen.
dat komt niet zo veel voor dat een buitenlands kind heel goed met taal is. Soms ben ik wel eens de enige met een 10 voor een toets
Bron: ‘Ik ben er wel, maar ze zien me niet’.
en dat is dan toch heel wat voor een buitenlander, zeg maar.’
Ervaringen van ‘illegale’ kinderen in Nederland. Drs. Kordula C. Braat. Amsterdam: Defence for Children International Nederland. 2004.
Concentratieproblemen
Meer informatie op www.defenceforchildren.nl
Sommige kinderen uit het onderzoek geven aan dat ze zich niet goed kunnen concentreren. Ze hebben last van herbelevingen van
15
C VOpen
November 2006
De stelling
Een hoger salaris? Of meer computers? De politiek toont weer belangstelling voor de onderwijssalarissen. Minister Van der Hoeven behandelde het onderwerp uitvoerig in haar weeklog op de website van het ministerie van Onderwijs. Verschillende politieke partijen gaven salarisverhoging in het onderwijs een prominente plaats in hun verkiezingsprogramma. CVOpen legde de volgende stelling voor aan het personeel van Melanchthon-Kralingen:
Meer salaris levert meer plezier op in je werk. Leo van Eendenburg, docent Engels en aardrijkskunde:
moeten worden in de middelen waarmee je je vak uitoefent.
Ik ben het hier volledig mee eens. Voor mij zou een hoger salaris
Nu moet je in de pauzes hopen dat een van de pc’s in de docenten-
meer voldoening geven in het werk, dat ik nu trouwens ook met
kamer beschikbaar is. Ik heb dan ook veel meer behoefte aan
alle plezier doe. Meer salaris is een extra waardering. Die kan ook
verbetering van dit soort faciliteiten dan aan een verhoging van
op een andere manier worden geuit. Bijvoorbeeld door meer geld
mijn salaris. Maar ja, als tweeverdiener zonder kinderen heb ik
te stoppen in de ondersteunende middelen, en door ook eens te
misschien wel makkelijk praten.
kijken naar de salarissen van het ondersteunend personeel. Als er voor hen goed wordt gezorgd, plukken wij als docenten daar ook de vruchten van.
Henk Steenwoerd, conciërge: Daar kan ik me volledig in vinden. Ik ben nu bijna twintig jaar hier werkzaam en het is allemaal veel zwaarder geworden.
Kees Kromhout, directeur:
Naar verhouding is mijn salaris te laag. Het probleem is alleen dat
Volgens mij zijn de salarissen helemaal niet zo slecht. Ik zie dan
er weinig aan gedaan kan worden, omdat je binnen een salaris-
ook veel meer in het creëren van betere randvoorwaarden voor de
schaal zit. Voorheen kreeg ik overwerk uitbetaald en nu krijg ik die
docenten. Denk hierbij aan het verkleinen van de groepen naar
uren alleen nog maar in vrije tijd gecompenseerd. Dus ik hoop dat
twintig tot vijfentwintig leerlingen. Of aan het zorgen voor een eigen
het niet weer bij verkiezingsbeloftes blijft.
werkplek met moderne leermiddelen. De roep om te innoveren Anne Hagoort, docente Nederlands en Frans:
klinkt van alle kanten. Richt je daar dan als overheid op. Als je de dreigende tekorten aan docenten wilt aanpakken, zet dan meer in
Daar ben ik het niet mee eens. Je kiest niet voor deze baan
op het verbeteren van de ontplooiingsmogelijkheden voor leer-
vanwege het geld. Maar het aantal uren dat je erin steekt staat in
krachten.
geen verhouding tot het salaris. Daar zou wel eens naar gekeken mogen worden. Het werk houdt gewoon nooit op. Ik zie veel meer
Yvonne de Vos, docente wiskunde:
in het investeren in middelen om je vak uit te oefenen. Nu kan ik
Hiermee ben ik het niet eens. Het plezier in het werk vind ik vooral
bijvoorbeeld niet eens woordenboeken kopen voor de sectie
in het werk zelf. Wat mij betreft zou er dan ook meer geïnvesteerd
Nederlands, omdat er geen geld voor is.
16
C VOpen
November 2006
(DNL)
De (CVO)pen aan een gast
Structurele ondersteuning van opvangvoorzieningen móet Nebahat Albayrak, lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdA
Wat is dat toch met de politici die keer op keer wel problemen
OCW, VWS en Justitie. De financiering van opvangvoorzieningen
weten te signaleren en benoemen, maar vervolgens, als de quotes
met onderwijskundige, jeugdzorggerichte en justitiële aspecten is
de media hebben gesierd, het met evenveel gemak nalaten om
echter tot op heden niet doenlijk gebleken binnen de beleidskaders
voor blijvende oplossingen te zorgen? Hoe vaak is het probleem
die deze ministeries afzonderlijk hanteren. Hierdoor dreigt in
van de uitzichtloze jongeren in de grote steden niet tot voorpagina-
Rotterdam alleen al een net opgestarte succesvolle voorziening
nieuws gemaakt? Door segregatie, sociale achterstand en
weer te moeten sluiten. Dat mag simpelweg niet gebeuren.
beperkte ontwikkelmogelijkheden thuis hebben zij minder uitzicht
Rotterdam en andere steden verdienen ondersteuning voor het
op een geslaagde schoolloopbaan of een goede plaats op de
instandhouden en uitbreiden van opvangvoorzieningen en zmok-
arbeidsmarkt. Sommige van die jongeren veroorzaken heel veel
plus. Die ondersteuning moet nu echt structureel worden gemaakt.
overlast, maar allemaal verdienen ze kansen en een betere
Daarnaast moeten gemeenten bij één verantwoordelijk ministerie
toekomst. Scholen zijn zich daarvan bewust en willen daar graag
terecht kunnen in plaats van steeds bij verschillende loketten de
aan werken. Regelmatig hebben zij de noodklok geluid en
hand op te houden. Het is elke keer weer een lijdensweg om op
gevraagd om aparte onderwijsopvangvoorzieningen. Door het
incidentele basis gebruik te moeten maken van verschillende
realiseren van deze opvangvoorzieningen kan het onderwijs beter
potjes, van verschillende ministeries met elk hun eigen regelgeving.
functioneren, en worden jongeren teruggeleid naar het onderwijs
De tijd en energie die gemeenten en scholen nu moeten steken in
of naar een baan. Het behoort tot de verantwoordelijkheid van de
het veiligstellen van de bekostiging van het volgende jaar kan veel
regering om de preventie en bestrijding van jeugdcriminaliteit en
beter worden gebruikt voor het helpen van de jongeren. Al in het
overlast, ook op scholen, tegen te gaan. Maar ook ontwrichtende
najaar van 2005 heb ik de regering gevraagd om dit te regelen.
opvoedsituaties in andere leefgebieden van jongeren, thuis en op
Een meerderheid in de Tweede Kamer was het met mij eens.
straat, mogen niet aan de aandacht ontsnappen. Ik ben van
Maar nog is er geen begin van uitvoering. Intussen wordt het
mening dat een lokaal stelsel van opvangvoorzieningen en zmok-
probleem steeds nijpender. Het is één van beide: óf we zien een
plus, zoals door scholen en gemeenten wordt gevraagd, een
probleem dat een steeds grotere impact heeft op de samenleving
bijdrage kan leveren aan het succesvol werken aan een toekomst
en lossen het op, óf we maken politieke sier met felle reacties op
voor deze jongeren. De verantwoordelijkheid voor dergelijke
incidenten en laten verder de boel de boel. Ik zou zeggen: we gaan
opvangvoorzieningen wordt nu gedeeld door de ministeries van
voor de oplossingen!
17
C VOpen
November 2006
Nieuws van de scholen
Business School van start op Calvijn
Hoogvliet krijgt school voor praktijkonderwijs
Na een uitgebreide voorbereiding ging op 29 augustus de Calvijn Business School havo-4 van start. De afdeling is ondergebracht in de vestiging Maarten Luther. De opleiding is bestemd voor leerlingen die het bedrijfsleven in willen gaan of een eigen onderneming willen starten. De Business School omvat de bovenbouw van havo en vmbo. Voor het vmbo begint de opleiding in klas 3 in januari 2007. Het programma is opgesteld in nauw overleg met de opleidingen voor mbo en hbo in Rotterdam, mensen uit het bedrijfsleven en de deelgemeente Charlois. De leerlingen volgen een programma dat bestaat uit vier dagen reguliere lessen in het profiel economie en maatschappij en een dag ‘Business Verkenning’, waarin praktijkgericht gewerkt wordt. Ze krijgen op die dag onder andere modules over ‘persoonlijke presentatie’ en ‘het opzetten De praktijkschool in Hoogvliet leidt leerlingen straks onder andere
en runnen van een eigen onderneming’.
op tot ‘medewerker groene ruimte’.
Het programma van de openingsdag bestond uit een kennismaking tussen de leerlingen, de onderwijsteamleider – Goof Iriks – en de mentoren. Na deze introductie was er een ontspannen rondvaart door de
Een praktijkgerichte opleiding volgen en aan het eind een door het
Rotterdamse haven met de bekende Spido.
bedrijfsleven erkend certificaat halen: vanaf volgend jaar kan het ook in
Later dit cursusjaar volgt een officiële opening van de Business School.
Hoogvliet. Daar start Accent op 1 augustus 2007 een school voor praktijkonderwijs. De school gaat leerlingen opleiden tot schilder, medewerker installatietechniek, winkelpraktijk, groene ruimte of mobiliteitsbranche (zoals autocleaner) en ondersteuner in de zorg. Onderwijsminister Van der Hoeven gaf CVO toestemming om een praktijkschool in Hoogvliet te starten. Leerlingen hoeven dan niet meer naar Rotterdam, Schiedam of Spijkenisse te reizen om praktijkonderwijs te volgen. Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet zal leerlingen de mogelijkheid bieden om branchecertificaten te halen. Dit zijn diploma’s die erkend worden door het bedrijfsleven. Hierdoor krijgen de jongeren precies die kennis en vaardigheden waar werkgevers om vragen; hun kansen op de arbeidsmarkt zijn daardoor groter. Om de leerlingen verschillende De eerste lichting Business School studenten van Calvijn.
soorten branchecertificaten te kunnen aanbieden werkt Accent samen met scholen (waaronder praktijkschool De Sluis in Spijkenisse) en bedrijven in de omgeving. Accent maakt deel uit van CVO en bestaat tot nu toe uit een expertisecentrum voor zorg, drie praktijkscholen, een avondschool, PrO-Plus (nascholing praktijkonderwijs) en een onderwijsopvang.
18
C VOpen
November 2006
Een van de kunstenaars die exposeerden in Villa Zebra.
Schilderij van een kunstenaar met een verstandelijke beperking.
Bijzondere expositie in Villa Zebra
Musical in het Calvijntheater
In oktober was Villa Zebra, het kindermuseum op de Kop van Zuid, het
CSG Calvijn houdt de traditie hoog om eens in de twee jaar een grote
toneel van een bijzondere expositie. Een aantal Rotterdamse kunstenaars
musical op de planken te zetten. In april 2007 vinden er in het eigen
met een verstandelijke beperking exposeerde eigen werk voor een breed
Calvijntheater aan de Grift zeven voorstellingen plaats van een nieuwe
publiek. De tentoonstelling was een initiatief van KRAS, Kunst van de
productie. Na het succes van de opvoeringen van ‘Grease’ in 2005, wordt
Rotterdamse AvondSchool. KRAS biedt Rotterdamse beeldende
nu gewerkt aan ‘We Will Rock You’, een musical met muziek van Queen.
kunstenaars met een verstandelijke beperking de mogelijkheid hun
Voorheen tekende alleen de vestiging Vreewijk voor deze uitvoeringen,
kunstzinnige talenten te ontdekken en te ontwikkelen. KRAS werd een
maar nu doen leerlingen en docenten van alle Calvijnvestigingen mee.
jaar geleden opgericht. De deelnemers kregen een jaar lang, twee
De musical speelt zich af in een toekomst waarin mensen kopieën van
avonden per week, les van beroepskunstenaars en vierdejaarsstudenten
elkaar zijn geworden: iedereen denkt en wil hetzelfde, en beluistert
van de Willem de Kooning Academie. ‘Verstandelijk gehandicapten leven
dezelfde muziek die door computers wordt gemaakt. Voor originaliteit is
helaas maar al te vaak geïsoleerd van de maatschappij’, zegt Gerben
geen plaats meer. Een groep jongeren komt hiertegen in opstand.
Lems, directeur van de avondschool. ‘Door met beeldende kunst bezig te
Zij gaan via ‘oude’ muziek op zoek naar hun eigenheid en hun identiteit.
zijn kunnen deze mensen hun emoties uiten en werken aan het opheffen
De productie is in handen van het team dat ook de vorige musical
van hun isolement. Mensen met een verstandelijke beperking schilderen
begeleidde. Het kernteam bestaat uit Annika Campfens, Mandy van
vanuit hun emoties. Dit levert een bijzondere collectie op.’
Gelder, Marleen Brummelink en Margret de Graaf. Aan de musical doen
Een aantal tentoongestelde schilderijen is te bewonderen op
ongeveer vijfendertig personen mee. De repetities zijn meteen na de
www.kraskunst.nl
zomervakantie van start gegaan. Er is inmiddels ook een eigen website voor de musical: www.calvijnwillrockyou.nl
De enthousiaste musicalcast van Calvijn.
19
C VOpen
November 2006
Nieuws van de scholen
Blauw is een van de kleuren van domein 2 van Via Melanchthon.
Startbijeenkomst dieptepilot Academische School
Via Melanchthon groeit
In congres- en evenementencentrum De Kuip vond op woensdag
Via, ‘de school waar je zelf je weg vindt’, startte het nieuwe cursusjaar
6 september de startbijeenkomst dieptepilot Academische School plaats.
met 60 leerlingen, van wie er 36 nieuw waren. De tweede jaargroep wordt
Een belangrijke mijlpaal voor de twee schoolbesturen BOOR en CVO en
gevormd door vmbo tl-, havo- en vwo-leerlingen uit Rotterdam en
de vier deelnemende scholen. De vier scholen zijn: de Wolfert van
omgeving. Negen van hen komen uit gemeenten als Krimpen aan den
Borselen scholengroep, het Comenius College, het Thorbecke Voortgezet
IJssel, Bleiswijk, Klundert en Zevenbergen. Geraldine van Leenen,
Onderwijs en PENTA college CSG. Vier gerenommeerde instellingen
directeur van Via, vindt de groei van Via een goed teken. ‘Daarnaast vind
ondersteunen het project, namelijk: het ICLON (de lerarenopleiding van
ik het prettig dat de groep leerlingen weer gemêleerd is. Ze komen zowel
de Universiteit Leiden), de lerarenopleiding van de Hogeschool
uit het centrum als uit de rand van Rotterdam, en ook van buiten de stad.’
Rotterdam, het Ruud de Moor Centrum (Open Universiteit) en het Arbeid
Via is de nieuwe vestiging van Melanchthon in het centrum van
en Opleidingen Consult uit Tilburg.
Rotterdam. De school biedt leerlingen die van uitdaging houden de kans om op een eigentijdse, nieuwe manier te leren. Het team van Via is qua
Binnen de dieptepilot Academische School hebben de vier vo-scholen de
omvang gelijkgebleven: het bestaat uit zeven tutoren en een onderwijs-
ruimte gekregen om het opleiden in de school te verbinden met
begeleider. Vorig jaar heeft het team veel materiaal ontwikkeld. In het
onderwijsinnovatie en fundamentele kennisontwikkeling. Ook zal
schoolgebouw aan het Henegouwerplein vond voor de zomervakantie een
onderzocht worden onder welke voorwaarden de opleidingsschool en de
verbouwing plaats om de nieuwe groep leerlingen te kunnen huisvesten.
academische school een succes kunnen zijn.
Pal onder ‘domein 1’ is ‘domein 2’ gemaakt en ingericht. Dat houdt in:
Het doel van de bijeenkomst in De Kuip was het project een goede start
een grote open (domein)ruimte, waarin leerlingen kunnen werken, een
te geven. Hiervoor waren vier sprekers uitgenodigd. Zij moesten de
instructieruimte, een atelier, een teamkamer en een huiskamer voor
vragen van de aanwezige docenten zoveel mogelijk beantwoorden.
leerlingen. De muren van domein 2 zijn geel en blauw geverfd, die van
De sprekers hadden allen een duidelijke rol: Anton Roelofs van PENTA
domein 1 groen en paars. Daardoor hebben beide domeinen een eigen
schiep duidelijkheid over de inhoud en de doelstellingen van het project.
sfeer en uitstraling. Via is een school in opbouw. Ook in de toekomst
Sandra Guarino sprak namens het ministerie van Onderwijs over de
zullen er nog verbouwingen plaatsvinden.
achtergronden van de dieptepilots in Nederland. Vervolgens gaf Petra Ponte van de Universiteit Leiden een eerste inzicht in de mogelijke relevante vormen van onderzoek. Ten slotte sprak Willem van der Wolk van het ICLON over de rol van de ondersteuners bij dit project. Na de inleidingen werden de aanwezigen ingedeeld in twee groepen. In kleiner verband gingen ze aan het werk. Ze leerden elkaar hier beter kennen en maakten verdere afspraken. Meer informatie over de dieptepilot is te vinden in het artikel over PENTA als opleidingsschool in het juninummer van CVOpen (jaargang 6, nummer 4).
20
C VOpen
November 2006
Russisch leren op het Marnix
In eigen roeiboot de Wereldhavendagen openen!
Het Marnix Gymnasium is gestart met Russische lessen. De school biedt aan maximaal twintig leerlingen uit klas 4 en 5 van het Marnix Gymnasium de mogelijkheid om de beginselen van het Russisch onder de knie krijgen. Elke donderdagmiddag geeft de ervaren hbo-docent Jan Hoegen hen les in de Russische taal en cultuur. Deze mogelijkheid valt binnen het ‘gymnasium plus’-programma van het Marnix, een keuzeprogramma voor leerlingen die meer willen en kunnen. Leerlingen nemen hier op vrijwillige basis aan deel. Ze krijgen net als voor andere talen so’s, mondelinge overhoringen en repetities. De lessen kunnen uiteindelijk leiden tot de aantekening ‘Russisch 1’ op het gymnasiumdiploma. Slechts een klein aantal scholen in Nederland biedt Russisch als volwaardig eindexamenvak aan. Het Marnix koos voor Russisch in het ‘gymnasium plus’-programma omdat de Russische economie zich in sneltreinvaart ontwikkelt. Het is niet ondenkbaar dat de Marnix-leerlingen later in hun beroepsleven te
Foto boven: De leerlingen van het Comenius College.
maken krijgen met Russen. Ze maken ook kennis met de grote
Foto rechtsonder: De leerlingen van Melanchthon.
Russische schrijvers, zoals Dostojevski, Tolstoj en Tsjechov. De belangstelling voor een proefles was groot: 35 leerlingen woonden
Vmbo-leerlingen metaaltechniek van twee CVO-scholen deden in een
die bij. Uiteindelijk gaven vier leerlingen zich op voor de lessen.
zelfgebouwde roeiboot mee aan de roeiwedstrijd op de Maas, waarmee de Wereldhavendagen op 1 september werden geopend. Het ging om leerlingen van de unit P.C. Boutenssingel van het Comenius College en de vestiging Laanslootseweg van Melanchthon. De boten – stalen lelievletten – gingen na de roeiwedstrijd naar een scoutinggroep in de buurt, die ze ook echt gebruiken. De opdracht om de roeiboten te maken kwam van Kenniscentrum Mainport Rotterdam. De leerlingen deden er maanden over om ze te maken.
De Russische taal en cultuur komen aan bod.
21
C VOpen
November 2006
De buitenlandse docent
Amerikaan geeft les op PENTA Kevin Schuck was vóór 2001 leraar op verschillende scholen in de Verenigde Staten. In 2001 maakte hij samen met zijn vrouw en twee zonen de overstap naar Nederland. Hier maakte Kevin kennis met het Nederlandse onderwijs op PENTA college CSG Jacob van Liesveldt. CVOpen vroeg Kevin naar zijn ervaringen met het lesgeven op een Nederlandse school en de verschillen met de VS.
Kevin begon in 2001 met lesgeven op Jacob van Liesveldt te
blijven. Kevin: ‘Het eerste jaar gaf ik vijf uur Engels aan tweede-
Hellevoetsluis. Aanvankelijk was hij van plan om op een internatio-
jaars havo- en vwo-leerlingen. Het was een leerzaam jaar, voor de
nale school les te geven in Rotterdam of Den Haag. Vijf dagen voor
leerlingen, maar ook voor mij. Gelukkig kun je als je lesgeeft in
de ondertekening van zijn contract op een Rotterdamse inter
het tweetalig onderwijs vooral veel Engels praten. Dat was
nationale school, werd hij op gesprek gevraagd in Hellevoetsluis.
natuurlijk ook een van de redenen dat ik hier kon werken. Ik kon hier lesgeven als “native speaker” en dat was wel erg makkelijk.’
Tijdens dit gesprek met rector Piet Mout en Anja Lindaart, coördinator tweetalig onderwijs op Jacob van Liesveldt, werden
Het eerste jaar ging zo goed dat Kevin vanaf het jaar erna meteen
beide partijen zo enthousiast dat een samenwerking niet uit kon
fulltime aan de slag kon. ‘De ondersteuning was ook goed geregeld’,
Kevin Schuck: ‘Ik probeer vaak nieuwe dingen in de les. De resultaten zijn super!’
22
C VOpen
November 2006
Personalia
Sinds 1 augustus heeft CVO een nieuwe bestuursstructuur, met een Raad van Bestuur en een Raad van Toezicht. Bestuursmanager Wim Littooij is nu (enig) lid en voorzitter van de Raad van Bestuur. vertelt Kevin. ‘De directie, coördinatoren en alle andere docenten
De Raad van Toezicht bestaat uit de leden van het vroegere CVO-
waren open en hadden echt zin om de onderwijsvernieuwing door
bestuur: mr. J.A. van den Bos, prof.dr. H. Bart, mevrouw H.M. de
te voeren. Inmiddels is het tweetalig onderwijs een groot succes.
Haan, drs. D. Louter, drs. R. Toppen en mevrouw mr. J. Vijlbrief-van
De school is gestart met versterkt talenonderwijs. Daarbij krijgen
der Schaft. In het volgende nummer van CVOpen worden de leden
leerlingen uit het vmbo, havo en vwo extra lessen Engels om zo
van de Raad van Toezicht verder voorgesteld. Overigens is en blijft de
aan het eind van hun schoolcarrière een extra certificaat mee te
ledenvergadering het hoogste orgaan binnen CVO.
krijgen.’ Collega’s zijn ook erg te spreken over Kevins opvattingen over onderwijs. Anja Lindaart: ’Kevin is dé grote motor achter “language labs”, leerlingparticipatie, presentaties en filmproducties en hij bereikt fantastische eindresultaten. Daarbij is hij ook nog eens enorm populair bij de leerlingen door zijn persoonlijke benadering.’ Over de verschillen tussen Nederland en de Verenigde Staten zegt
Drs. Dirk Wakker MME (43) is sinds 1 augustus rector van
Kevin: ‘Iedereen is hier zo direct, de leerlingen, en ook de collega’s.
het Farelcollege in Ridderkerk. Dirk begon zijn onderwijsloopbaan
In Amerika wordt zoiets als beledigend ervaren. De meeste
als docent Engels en geschiedenis in het voortgezet onderwijs en
leerlingen in de Verenigde Staten zijn een stuk zelfstandiger dan
beroepsonderwijs. Hij vervulde directiefuncties in het mbo en hbo en
de leerlingen hier. Ze moeten ook wel, want op een universiteit
het bedrijfsleven. Zijn laatste functie was directeur van de econo
met nog 60.000 studenten moet je je eigen zaken goed op orde
mische opleidingen op de vestiging Ede van regionaal opleidingen-
hebben. Gelukkig zijn er binnen het tweetalig onderwijs veel
centrum ROC A12.
gemotiveerde leerlingen, wat het werk erg aangenaam maakt. De leerlingen voelen zich veilig in de klas en zijn echt geïnteresseerd, omdat ik vaak nieuwe dingen in de les probeer. Dat merk je
Joop Grimm (53) is locatiedirecteur geworden op de vestiging
aan de resultaten, die zijn super!’
Godfried Richter van het PENTA college CSG in Rozenburg. Joop was
(LH)
conrector onderwijs op Angelus Merula, een andere PENTA-vestiging, in Spijkenisse.
Nathalie Weterings (27) is op 1 september begonnen als juridisch adviseur van CVO. Ze ondersteunt het verenigingsbureau en de CVO-scholen bij arbeidsrechtelijke vragen en andere juridische zaken zoals contracten met derden. Nathalie studeerde rechten in Leiden en werkte na haar studie op de juridische afdeling van de VBKO, de katholieke ‘Besturenraad’ in Den Haag.
23
C VOpen
November 2006
De hobby van…
Talitha Zondag Beleidsmedewerker communicatie CVO (tot 1 oktober)
‘Na vijfenhalf jaar CVO vond ik het tijd voor iets anders: ik treed in dienst bij Yacht als interim-communicatieprofessional. Dat leek me goed voor mijn persoonlijke en professionele ontwikkeling. Indertijd was ik de allereerste communicatiemedewerker bij CVO. Het werk was een behoorlijke uitdaging, omdat allerlei communicatieachtige klussen waren blijven liggen. Een van de dingen waar ik echt trots op ben, is de invoering van een nieuwe huisstijl. De vorige huisstijl was ouderwets, paste niet meer bij onze identiteit. CVO is een vernieuwende club, die bereid is haar kop boven het maaiveld uit te steken en dat correspondeerde niet met de huisstijl. Het was een intensieve en boeiende klus om een nieuwe, eigentijdse huisstijl te ontwikkelen en te implementeren. Buiten het werk heb ik altijd veel hobby’s gehad. Ik doe bijvoorbeeld aan beachvolleybal en ik ren. In september liep ik zelfs de halve marathon hier in Rotterdam. Bij CVO had ik behoorlijk veel vakantiedagen, en dus tijd genoeg om leuke dingen te doen. Via vrienden ben ik in de tienerkampen en groepsreizen gerold. Ik begeleid om het jaar een zomerkamp voor tieners. Het is ontzettend leuk om een week met veertig kids op te trekken. Omdat het kamp van de kerk uitgaat, is er altijd een serieus ochtendprogramma. In de middag zijn de kinderen lekker sportief bezig. Ook begeleid ik elk jaar een groepsreis voor jongeren tot 35 jaar. Ik ben bijvoorbeeld al diverse keren in Oostenrijk en Wales geweest. Het is mijn rol om een actief dagprogramma te organiseren, met bijvoorbeeld raften, mountainbiken of bergwandelen. Sinds vorig jaar ben ik ook betrokken bij het project “Welkom in Rotterdam”. Een “oude” Rotterdammer (meestal een autochtoon) wordt gekoppeld aan een nieuwkomer. Het project spreekt me aan omdat het een leuke manier is om contact te krijgen met andere culturen. Ik woon in Delfshaven, in een vrijwel volledig zwarte buurt, en ik heb nauwelijks contact met allochtonen. Via “Welkom in Rotterdam” komen de contacten wél tot stand. Afgelopen jaar ben ik gekoppeld aan een Chinees meisje en binnenkort krijg ik weer een nieuw “maatje”. Leuk!’ (KvB)
24
C VOpen
November 2006
De CVO-scholen
Accent Praktijkonderwijs
CVO
Marnix Gymnasium
CVO bestuurt tien scholen voor voortgezet onderwijs in Rotterdam
Weegschaalhof 33
Essenburgsingel 58
en omgeving. Met ruim 20.000 leerlingen zijn we één van de grootste
Postbus 84017
3022 EA Rotterdam
schoolbesturen in Nederland. De meeste CVO-scholen zijn brede
3009 CA Rotterdam
Tel. (010) 244 50 44
scholengemeenschappen. Ze verzorgen onderwijs op alle niveaus,
Tel. (010) 209 99 26
Fax (010) 478 08 46
van gymnasium tot praktijkonderwijs, op 40 verschillende locaties.
Fax (010) 209 56 40
[email protected]
CVO is werkgever voor zo’n 2.200 mensen. CVO streeft kwalitatief
[email protected]
www.marnixgymnasium.nl
hoogstaand onderwijs na, waarin de christelijke identiteit goed verankerd is en de zorg voor de leerling centraal staat. CVO streeft
www.cvoaccent.nl
naar actieve betrokkenheid bij onderwijs- en jeugdbeleid op lokaal, regionaal en landelijk niveau.
Christelijke Scholengemeenschap Calvijn
Melanchthon
Verenigingsbureau
Henegouwerplein 14-16
CVO heeft een eigen verenigingsbureau waar ongeveer vijfendertig
Grift 30
3021 PM Rotterdam
mensen werken. De medewerkers ondersteunen het bestuur,
3075 SB Rotterdam
Tel. (010) 476 73 00
het managementteam en de scholen van CVO. Ze houden zich bezig
Tel. (010) 419 00 77
Fax (010) 478 08 50
met onderwijsbeleid, personeelsbeleid, huisvestingsbeleid, com-
Fax (010) 432 45 99
[email protected]
municatiebeleid, boekhouding, personeels- en salarisadministratie
[email protected]
www.melanchthon.nl
en systeembeheer / ICT.
www.calvijn.nl
Missie CVO staat midden in de samenleving. De vereniging is geworteld in het Evangelie en handelt vanuit een christelijke inspiratie met oog Comenius College
PENTA college CSG
en respect voor haar vele verschijningsvormen. CVO biedt jonge
Lijstersingel 10
J.A. Heijwegenlaan 4
mensen stimulerend onderwijs en een brede vorming. We houden
Postbus 797
Postbus 220
daarbij zoveel mogelijk rekening met de individuele mogelijkheden
2900 AT Capelle aan den IJssel
3200 AE Spijkenisse
van de leerlingen. Vanuit een open houding werken we samen met
Tel. (010) 459 59 70
Tel. (0181) 600 200
vele verschillende partners. Om ons onderwijs op een zo hoog
Fax (010) 451 62 74
Fax (0181) 697 523
mogelijk peil te brengen en te houden.
[email protected]
[email protected]
www.comenius.nl
www.penta.nl
Farelcollege Kastanjelaan 50 Postbus 163 2980 AD Ridderkerk Tel. (0180) 411 777 Fax (0180) 418 904
[email protected] www.farelcollege.nl
Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving
CVO Goudsesingel 14a 3011 KA Rotterdam Postbus 22421 3003 DK Rotterdam T [010] 217 13 99 F [010] 411 42 78 www.cvo.nl
Kunst van leerlingen Marnix Gymnasium
CKV-opdracht: Maak een object dat op het lichaam draagbaar is en show het. Daphne de Rijke maakte vleugels van karton, Tobias Nootenboom een helm van metaal, met bovenop een kam.
