.,j
é ,i :;1,:
iI
G
ffi :)t:
il
iri tlI ll
,l 1.1
ll
!
,.
ECONOMIE
/Profiel
DE BEUL UIT
VLMNDEREN Zijn Persgroep bezit bijna al onze kwaliteitskranten. Nu moet Christian Van Thilio ook digitaal geid zÍen te verdienen. Maar hoe? Wat is de strategie van de bikkelharde Belg? 'Het was waarschijnlijk van meet af aan zijn bedoeling om Intermedíafr te killen.' door Jan-Hein Strop
kÍant is dood, leve de krantl Het zou Christian Van Thillo's motto kunnen zijn. Want in een tijdperk dat doemdenkers e
de
kÍant haast elke dag dood-
verklaren, blijft de vijftigjarige Belg met heel zijn hart geioven in papier. Dat maakt hem tot een uitzonderlijk media-ondernemer, wiens bewegingen op de voet worden gevolgd. Niet omdat de baas van De Persqroep zo'n trendsetter is, of omdat hij zich graag mengt in het publieke debat. Nee, het is omdat hij kranten, die wij met miljoenen tegelijk lezen, de kans geeÍt
steeds groter deel van die advertentiemarkt op.
Ondanks die tegenwind groeit De Persgroep. De eiqenaar van de Volkskrant, Trouw, Het Parool, ÁD, het radiostation Q-Music en Belgische kïanten als De Morgen en Het laatste Jvieuws lijÍde dit voorjaar ook VNU Media rn. In Haarlem ondervond men onmiddellijk dat Van Thitlo behalve een redder ook een killer kan zijn; De Persgroep besloot de papieren versie van het zieltogende weekblad Intermediair op te doeken Zo werden de VNU'ers hardhandig ingewijd in de'methode-Van Thiilo'. Wat is die methode, die een grote groep hooÍd-
Het recente verleden geeft hem vooralsnog gelijk. De Persgroep, gevestigd te Kobbegem, wist omzet (930 miljoen euro) en winsl (zo'n 67 miljoen) de afgelopen jaren heel knap op peil te
redacteuren inmiddels zo qoed kent? Hoe smeedt Van Thillo, sinds l9B9 aan het roeï van het Vlaamse ÍamitiebedrijÍ, Nederlandse en Belgische krantenbedrijven aaneen? Wat staat het Nederlandse medialandschap de komende jaïen te wachten nu er nog één grote uitgever, Wegener, te koop staat? En weliicht nog be* langrijker: hoe gaat de boy wonder van de 'dodebomenjournalistiek' geld verdienen aan de voortschrijdende digítalisering van die dode-
houden. En dat terwijl de conjunctuur gebukt gaat onder de recessie en de advertentiemarkt blijft krimpen. Bovendien snoepen internationale gïootmachten als Google en Apple een
bomenjournalistiek? Het zijn vragen die niet alleen dagbladjournalisten bezighouden. De antwoorden zijn ook relevant voor mediaconsumenten. Want financieel
te overleven. De manier waarop Van Thillo dat doet, dwingt bewondering af. A1 is het maar van* wege zijn onverstoorbaarheid. "Echt hoor," zei de
tycoon vorig jaar mei in de Belgische zakenkrant De Tijd, "ín2020 zitten we hier nog over kranten te praten."
ECONOMIE
gezonde kïanten zijn de beste garantie voor onaÍhankelijke nieuws garinq, voor kwaliteitsjournalistiek die doet wat ze moet doen: de macht controleren. Welnu, de antwoorden zullen niet lang op zich laten wachten, denkt Menno van Leeuwen, sectorspecialist media en technologie van ABN Amro. Ook al gaat het nu nog goed met De Persg'roep, er breken spannende tijden aan. "Het jaar 2OL2 is een
krimpjaar voor uitgevers, 2013 wordt
dat naar verwachting ook. A1les staat onder druk,
meer nog dan verwacht. Niemand ontkomt eraan naar kostenbesparing te kijken." Binnen vijf tot tien jaar gaat de krant ingrijpend veranderen, denkt Van Leeuwen. "Uitgevers zullen een veel groter deel van hun omzet moeten binnenhalen via nieuwe kanalen. Innoveren is dus allesbepalend. Dat vraagt om nieuwe investerrnqen. Maar digitaal versnellen is lastig in deze economisch onzekere tijden. De financierlngsmogelijkheden zijn beperkt. Het is dus tijd voor keuzes. En dan bedoel ik echte keuzes." De echte keuzes waar Van Leeuwen op doelt, heeft Van Thitlo nog niet hoeven maken. Tot dusver heeft hij het spel gespeeld dat hij zo goed kent: overnemen, snijden, reorganiseren, schaalvoordelen benutten in twee landen en vervolgens heel scherp op de centen letten. Zijn reputatie van kille saneerder snelde Van Thillo, jurist met een MBA van de Amerikaanse
topuniversiteit Duke op zak, in 2003 vooruit toen hij de Nederlandse markt betrad met de overname van Het Parool. Inderdaad vielen er ontslagen. Waar de Belgen binnenkomen, dient doorgaans de hoofdredacteur plaats te maken voor een hand-picked opvolger die de loyaliteit kan opbrengen die Van Thillo eist. Ook moet hij zich niet verzetten tegen het delen van content door de Persgroep-dagbladen, iets wat binnen PCM, de vorige eigenaar van de Volkskrant, Trouw en het ÁD, nog een groot taboe was. Vandaar dat er even wat rumoer ontstond toen de PCM-kranten in 2009 in handen vielen van De Persgroep. Maar daarna bleven de logge, conservatieve krantenredacties opvaliend stil. Want he, een eigenaar die de krant nlet alleen ziet als beleggingsobject (het Britse vampierfonds Apax
liet PCM in2007 volledig leeggezogen achteï) maar die daadwerkelijk gelooft in het product, dat is niet eens zo verveiend, merken veel jouï-
nalisten nu. De mensen die onder Van Thillo's leiding werken, zeggen vaak onder de indruk te zijn van zijn visie op kranten en prijzen hem de hemel in om zijn grote betrokkenheid. Maar ze vrezen
5O-HP/DE T]JD-OKTOÊÊR 2012
ook voor hun baan als ze wél kritische geluiden ventileren. De Persgroep en haar bestuursvoorzitter staan nametijk om van ailes bekend, maar niet om hun omarmrng van het Nederlandse, op consensus gerichte overlegmodel, "Een
vriendelijke dlctatuur," zo kenschetst Van Thillo de bedrijÍscultuur van De Persgroep zelf. Bij VNU Media weten ze er inmiddels alles van. Daar ging na de overname in mei meteen de bljl in de organisatie, zonder veel overleg met medewerkers. Was Intermediair decennialang een van de meest winstgevende titels in tijdschriftenland? Vast. Nu is het blad dat niet meer. Weg ermee dus, zei De Persgroep. "ledereen moet wennen aan de manier van
communiceren: vriendelijk lachen en knikken, maar ondertussen een keiharde lijn," vefielt een hooggeplaatste VNU-employé die anonÍem wil blijven. Die autoritaire stijl heeÍt volgens de medewerker voor veel onrust gezorgd. "Het is lomp wat Van Thillo doet. Hij hakt veel weg, maaÍ de toekomst is onduidelijk. Nie-
mand weet hoe de strategie er precies uitziet. Veel meer mensen dan De Persgroep lief is zijn weggegaan. De enkeling die is gebleven, qelooÍt er niet rn." "Onder De Persgroep gaat het bij Nederiandse printmedÍa veel hiërarchischer aan toe dan daarvoor," beaamt Thomas Bruning van jour* nalistenvakbond NVJ. "KrÍtiek wordt veel minder gewaardeerd. Toen er elnd vorig jaar onrust was bij het AD, kreeg ik de Índruk dat mensen nauwelijks bij elkaar durfden te komen, uit angst hun baan te veïliezen. De mondige ÁD'ers zijn inmiddels allemaal weg." Overigens wel vaak vrijwillig, tekent Bruning daarbij aan. 'Als De Persgroep van mensen af wil, treft ze met die mensen een regeling. Een góeie regeling." Dat merkte onder anderen Pieter Broertjes, die in 2010 'vrijwillig'ver-
trok als hoofdredacteur van de Volkskrant. Híj toucheerde een oprotpremie van naar verluidt acht ton. Voor het voortbestaan van lntermedÍair werd al langer gevreesd. Toch kwam het einde als verrassing. Volgens Yvonne Dankfort, die namens de NVJ bij de overname van VNU Media betrokken was, wekte De Persgroep in de onderhandelingen de indruk dat er niet gesneden zou worden. "Het was hoogstwaarschijnlijk van meet aÍ aan de bedoeling om lntermediair te killen," zegt een andere ingewijde. De overname van VNU Media verloopt dus helemaal volqens de'methode-Van Thillo'. Met één groot verschil: de strategie is deze keer niet
/Waar btijft de journalistieke Spotify? Het zou reuze handig zijn: technologie die voor een vast bedrag eenvoudig toêgang biedt tot atte btaden en kranten van Nedertand.
filter setecteert een interessegebied of áuteur, en met een druk op de knop veÍschUnen alle relevante artiketen. Liefst vier Nedertandse start-ups werken aan zo'n SpotiÍyachtige toepassing (Spotify is de immens poputaire Een
streaming muziekdienst). Die víer zijn eLinea, Yournalist, Breeve.me en Novinity. eLinea van eReader Groep tijkt het verst en ontving een paar maanden geteden ruim vier ton groeifi nanciering. Volgens een rapport van
PricewaterhouseCoopers bedraagt de markt vooÍ dit soort diensten zo'n 84 mitjoen euro. 700.000 huishoudens zouden bereid zijn circa 120 euro peÍ jaar te betalen voor een abonnement. Ats de inkomsten tussen contentleveranciers en
mediabedrijven worden verdeeld op 70-30-basis, kunnen uitgevers in de toekomst een kleine 60 mitjoen euro omzet maken, atdus PwC. Maar uitgevers zoeken geen samenwêrking met de innovators. Sanoma en De Persgroep zijn bang dat de nieuwe diensten kannibaliseren op de bestaande abonnementen. Abonneren lezers zich nog voor honderden euro's per jaar op een papieren of
digitate krant als ze voor veel minder precies kunnen lezen wat ze zelÍ willen? Hetemáát stit zitten uitgevers ook weer niet. Ze werken aan een gezamentijke
database vooÍ álle content - een soort digitaat archief. "Het is de bedoeling dat op zo kort mogetijke termun gestalte te geven," zêgt Tom Nauta, directeur van
brancheorganisatie NDP Nieuwsmedia.
gericht op papieren uitgaven, maaï op internet. Met VNU en de website VolkskrantBanen.nl in haar bezit is De Persgroep nu marktleider in het segment arbeidsmarktcommunicatie. Door die activiteiten samen te voegen met de Belgische oniine recruitmentactiviteiten (vacature.com) ontstaat een bedrijf (VNU Vacature Medta) dat volgens De Persgroep 24 miljoen mensen bereikt in Vlaanderen en Nederland. Ook de krantensites van De Persgroep zijn financteel redelijk succesvol. Dat komt doordat de sites van de Volkskrant, het ÁD, Trouw en zelfs die van de Amsterdamse stadskrant Het Parool door één centrale redactie worden gemaakt, in Rotterdam. De redactionele bezetting is minimaal. Hetzelfde geldt voor de vormgeving. Bij een vergelijkinq van Volkskrant.nl en Demorgen.nl valt op hoezeer ze op elkaar lijken. Hetzelfde geldt voor AD.n1 en Vlaanderens best bezochte nieuwssite HLN.be. Dat als digitaal vooruitstrevend kan worden beschouwd. In mei 2011 zei Van Thi1lo in de De Tiid (voor de helÍt in bezit van de Persgroep): "De iPad als drager van kranten
wil echter allerminst zeggen dat De Persgroep
wordt belangrijker, maar om een oÍ andere reden heb je niet de neiging er elke dag naar te grijpen. Weet je wanneer je dagelijks op de iPad zit? Als je in het buitenland logeefi enje niet aanje papieren krant kan. Dan heb je de luxe om heel je krant dlgitaal te lezen. Maar thuis is papier gewoon beter en handiger." Tot nu toe komt de hardwerkende Vlaming wegi met zulke uitspraken. Ook al omdat hij als baas van een familiebedrijf geen last heeft van onrustige aandeelhouders; bij zijn beursgenoteeïde concurrent TelegraaÍ Media Groep (TMG) gaat dat heel anders. Maar een toekomstbestendige digitale strategie heeft Van Thillo daarmee nog niet. Een feit is. een hele generatie jongeren is niet oÍ nauwelijks bereid te betalen voor digitale content, oÍ is dat nog helemaal niet gewend. Zij vinden'papier thuis'bovendien helemaal niet handiger. De groei van de mediaconsumptie via mobrel internet gaat aanzienlijk sneller dan Van Thiilo lijkt te denken. En dan vooral in Nederland, waar consumenten gek zijn op innovaties en nieuwe trends. De Nederlandse markt is een heel andere dan die in België. Daar zijn consumenten veel merktrouwer en staan ze
minder open voor noviteiten. "Digitaal is Van ThiLlo allesbehalve een first mover," bevestigt Joris van Heukelom, expeït in uitgeven op het web hij was onder meer chef van Sanoma Digital, uitgever van tientallen websites. "Maar misschien is dat wel verstandig. Buiten Sanoma (onder andere bekend van Nu.nl r JHS) zijn er weinig bedrijven die er serieus geld mee verdienen. En zolang er geen geld mee te verdienen valt, maakt Van Thillo geen qrote stappen." Menno van Leeuwen van ABN Amro zeqt: "TMG, RTL en Sanoma investeren in jonge, innovatieve bedrijven (zo kocht TMG de websites GeenStijl en Hyves - JHS). Ze hopen dat daar nieuwe verdienmodellen uit komen. Het
I
E.
De groei van de
mediaconsumptie via internet gaat veel sneller danVan Thillo lijkt te denken.
ECONOMIE
is heel verstandig dat mediabedrijven zulke investerinqen doen. Maar De Persgroep doet dat niet."
Volgens Deloitte-consultant Marieke van der Donk valt echte innovatie ook niet te verwachten van uitgevers. '411e
vernieuwing komt op dit moment van technologiebedrijven als Google en Apple. Uitgevers kunnen niet eventjes een ander busrnessmodel uitvinden. Dat Van Thillo voorzichtig is, begrijp ik dus wel. Maar online valt er voor uitgevers wel degelijk geld te verdienen. Van Thillo ziet The New York Times digitale abonnementen verkopen. Daar zet hij nu ook op in." De grote papierlieÍhebber zal wel moeten. De krimp van de advertentiemarkt gaat hard - in Nederland noq veel
harder dan in België. Nu al siokt Google hier de helft van de digitale advertentiemarkt op, die ongeveer een miljard euro bedraagt. Een uitgever die een app wrl plaatsen in de App Store moet dertig procent van de omzet van die app afstaan aan Apple. Zo verdienen de grote technologieconcerns kapitalen aan de content die anderen hebben qemaakt. Dit tot gïote ergernis van Van Thillo. Hij ls daarom bezig met een kruistocht, waaïover de publiciteitsschuwe ("Dat maakt het ieven zoveel gemakkelijker," schrijft hlj aan HP/ De Tijd) ondernemer bil wijze van uitzondering wel bereid was de media te woord te staan. "Grote spelers als Google," oreerde hij elnd juni op Radio 1, "beginnen stilaan te beseffen dat het feest niet zal blijven duren als degenen die de content maken er niet op een faire manier voor betaald
worden. (-) In deze situatie kunnen de media zich niet ontplooien." Niet geheel toevallig is de gedistingeerde Belg voorzitter van het Media Futures Forum, dat de'digitale'eurocommissaris Neelie Kroes adviseert. Deze zomer raadde het Forum Kroes aan met nieuwe regels te komen om de verdíensten beter te verdelen. Van der Donk heeft veel begrip voor het pleidooi van Van Thillo. "De poet moet eerlijk worden verdeeld. Vanuit de overheid gebeuÍt op dit terrein heel welnig." Om meer greep te krijgen op de waardeketen en op de sterk groeiende distributie van content via de mobiele telefoon, was De Persgroep kort qeleden nog in de race om de Belgische telecomprovider Base te kopen van KPN. Omdat de biedingen te laag waren, haalde KPN zijn dochter weer uit de etalage. In zijn vaderland is Van Thillo bovendien in een felle strijd verwikkeld om de advertentie-tnkomsten van zijn commerciële televisiestation VTM. lnzet is de vergoedrng die kabelaar Telenet betaalt voor het doorgeven van het signaal van VTM. Klanten van Telenet kunnen met een rl
,'ll
il.Íl :l
:'ii
,l:l
digitaal kastje'uitgesteld'kijken en zo de commercials overslaan. Gevolg: adverteerders willen minder voor reclameruimte betalen. Daarom eist Van Thillo meer geld van Telenet. Een meerderheid in het Vlaamse parlement lijkt het met hem eens te zijn, en stelde voor televisiestations meer
iI
'''il
lil
52-HP/DETlJD OKTOBER
2012
ffif,irrorÉtt1
'Van ïhillo zal ons zeker meer laten betalen voor zirr kranten. De krant wordt een heel duur productl
Advertorial
=:%
ffi
sïRATO
contrc.: :e Jeven op wat er met hun signaal gebeurt. De oppos::-e 3ang dat de tv-kijkers de rekening gepïesenteerd S:-_9::r. hoonde onmiddellijk: "De meerderheid danst r-.aa: :e pijpen van Christian Van Thillo." Inderdaad heeft dez: .,auwe banden met de tberale regeringspartij Open
\'-)
in Brussel, het afgeven Thrllo's strategie is vooralsnog defensief. De mecra:_,':::n erkent dat er nog vele verdienmodellen zullen'.';c::::- cl-i.r'rikkeld, en dat het nog aile kanten op kan. He:,:ar -.-an ie waarheid mag dan volgens sommigen naie:er -.-a:: Ihillo kijkt voorlopig de kat uit de boom De ruzre ::.e r t-elenet, het gelobby
op Gocgr.:
-,:ar
Dat geeft h.:r.
:-': '.'cor een kwestie die geen uitstel duldt:
de mogeli_k: tr'.-ê:.,a:ne van het Nederlandse Wegener,
uitgever r-a:- :e:-::.ale kranten als het Brabants Dagblad en De Gelcie r.:':ie- en van vele huis-aan-huisbladen. De Britse eiqe:-.aal l.lecom heeft Wegener te koop gezet. Van Thiilo s.cc: :erder een deal met de krantenultgevers TMG, Wege:.e: en NDC (Noordelijke Dagblad Combinatie) om de dagbladen van de concerns gezamenlijk te laten bezorgen. Voor het nogi verder verlaqen van druk- en distributiekosten zou het merkwaardig zijn als van Thillo zijn rekenmachlne nÍet pakte. Hij heeft bovendien de mrddeien voor zo'n grote oveïname, zegt analist Menno van Leeuvren. "De Persgroep was vorig jaar heei lang in de race om SBS over te nemen. De zender glng uiteindelijk
vooÍ maar lieÍst
1,2
miljard naar Sanoma en Talpa."
Het is echter de vraaq oÍ de Nederlandse Mededingrngsautorlteit (NMa) een overname van Wegener door Van Thillo zou toestaan. De Persgroep heeÍt nu een marktaandeel van 20,9 pÍocent. Met WegeneÍ erbrj zou dat 43,3 procent worden. Bovendien heeft Van Thillo in Den Haag lang niet zoveel invloed als in de Belgische politiek. Eén ding is volqens kenners zeker: wie Wegener ook overneemt, het zal de verhoudrngen in krantenland drastisch veranderen en de overÍge païtijen dwrngen tot samen-
weÍking.
Henk Koster is al 37 jaar tennisfotograaf. Het brengt hem over de hele wereld, zijn werk verschijnt in diverse kranten en magazines. Zulke
waardêvolle fotoreportages moeten natuurlijk bewaard blijven. Met Strato HiDrive garandeert hij het. Wimbledon, Roland Garros, Australian Open en US Open: Henk is op elk grandslamtoernooi aanwezig. "lk werk sinds 1976 als zelfstandig fotograaf
en heb meer dan duizend
tennistoernooien gefotografeerd, inclusief ruim 115 grand slams. Het heeft me een enorm archief opgeleverd." Zijn archief 'staat' inmiddels bij Strato, vervolgt Henk. "Strato HiDrive kwam als een donderslag bij heldere
Wat betekent dit alles voor de Nederlandse krantenlezer?
-
onder heel veel meer - 's lands grootste kwaliteitskranl de Volkskrant nog machtÍgeï worden dan hij nu ai ls? Zal de conservatÍeve mediamagnaat in staat zijn een einde te maken aan het door hem zo veraÍschuwde gratls wegqeven van waardevolle content op internet? En, evenmin onbelangrijk: zal hij ons meer laten betalen voor zijn kranten? Het antwoord op die laatste vraag is in e1k geval ja, zegt Delortte-consultant Van der Donk op besliste toon. "De krant wordt een heel duur product. Er zit noq rek in de prijs. Een hoogopgeleid publiek blijft bereid te betalen voor echte premium content." Christian Van Thillo zal het met instemming lezen. NÍet op zijn iPad of smartphone, maar gewoon oid schooi, op papier./ Zal de eigienaar van
#wmwm#ffiffi*.ffiHn'u
hemell Het was pÍecies wat ik zocht. lk heb jaren getwijfeld over een veilige backup voor mijn hele archief. Dat staat op RAlDschijven, maar die vormen ook een risico. Als er brand uitbreekt, ben ik nog steeds alles
kwijt. lk wilde dus alles wat op die harde schijven staat, kopiëren naar de cloud. Strato HiDrive maakt dat heel gemakkelijk."
Kijk op
strato.nllhidrivt of bel ons gratis:0800 265 890
