IT-BEHEERSING VOOR BESTUURDERS EN BELEIDSBEPALERS IN DE PENSIOENSECTOR
L E A D E R S H I P, E N T R E P R E N E U R S H I P, STEWARDSHIP
NYENRODE. A REWARD FOR LIFE
INHOUDSOPGAVE IT-beheersing voor bestuurders en beleidsbepalers in de pensioensector
3
Programma 6 Toelichting modules
7
Inlichtingen 11
2
IT-BEHEERSING VOOR BESTUURDERS EN BELEIDSBEPALERS IN DE PENSIOENSECTOR Waarom aandacht voor IT-beheersing? De snelheid van de digitale transformatie is enorm en we spreken daarom wel van een digitale revolutie. Binnen bepaalde sectoren zijn organisaties al volledig afhankelijk van IT. Ook de pensioenwereld digitaliseert in versneld tempo. Het belang en de complexiteit van IT nemen alsmaar toe. DNB heeft recent onderzoek gedaan naar de beheersing van IT-risico’s bij een aantal grote pensioenfondsen. Kort samengevat concludeert DNB dat IT-risicobeheersing binnen pensioenfondsen meer aandacht behoeft van pensioenfondsbestuurders. IT speelt een cruciale rol in de administratie van pensioenrechten van de deelnemers en in de gegevensuitwisseling binnen het vermogensbeheer. Specifieke risico’s, zoals cybercrime of beperkte aanpasbaarheid van (oudere) IT-systemen nemen toe. ‘Het bestuur moet bewaken dat de informatie juist, tijdig en volledig is om schade en ongelukken te voorkomen. En dat is nog niet zo eenvoudig, omdat er een veelheid van soms complexe pensioenregelingen bestaat, die ook nog wel eens op verouderde systemen geadministreerd worden. De verwevenheid tussen de IT-systemen en de hoeveelheid en frequentie van de gegevensuitwisseling maakt dat beheersing van IT-risico’s prioriteit zou moeten hebben’, aldus DNB.
Wat wordt van het bestuur verwacht? Uit het onderzoek van DNB blijkt dat IT-risicoanalyses ontbreken of dat het IT-beleid onvolledig is. Ook de kritische blik op uitbestedingsrelaties kan scherper, aldus DNB. Arnoud Vossen merkt daarover op: • ‘Bij slechts een enkel fonds staat informatiebeveiliging daadwerkelijk op de bestuursagenda.’ ‘De bewustwording voor de IT-beheersing bij het bestuur dient in veel gevallen verbeterd te worden.’ • ‘In de risicoanalyses wordt bij een deel van de fondsen geen aandacht gegeven aan IT-risico’s terwijl deze risico’s er wel degelijk zijn.’ • ‘Daarnaast kan een bestuur zonder vooraf opgesteld beleid de IT-risico’s in de uitbestedingsrelatie moeilijk monitoren. Ook draaien er bij veel uitvoerders complexe verandertrajecten en de impact hiervan op de pensioenfondsen komt niet altijd naar voren uit deze rapportages.’ • ‘De hoeveelheid en snelheid aan veranderingen en bedreigingen vraagt een balans tussen de complexiteit in regelingen en de aanpasbaarheid en de verwerkingscapaciteit van de IT-systemen.’ • ‘Terwijl in het self-assessment het overgrote deel van de besturen aangeeft dat de ervaring met IT-projecten is dat deze uitlopen, doelen niet worden behaald en niet aangelijnd zijn met de business.’
3
Waarom deze masterclass?
Wat in de voorgaande punten terugkeert, is dat de beschikbaarheid van IT-kennis binnen het bestuur in veel gevallen maar beperkt aanwezig is. Fondsbesturen moeten zowel de IT-risico’s van de eigen bestuursomgeving als van de uitbestedingsrelatie betreffende bijvoorbeeld de rechtenadministratie en het vermogensbeheer beoordelen. Basiskennis van IT is voor bestuurders cruciaal, alleen al om de rapportages van uitbestedingsrelaties te kunnen doorgronden, grip te houden op de digitalisering en daarmee de wendbaarheid van het pensioenfonds. Daarom heeft Nyenrode Business Universiteit, op verzoek en in samenwerking met enkele pensioenfondsen, een masterclass ontwikkeld gericht op het verkrijgen en borgen van IT-kennis en -kunde binnen het bestuur en bestuursbureau’s.
Basiskennis De door DNB gesignaleerde verbeterpunten zien toe op de beheersing van: 1. Bestuurlijke beheersing van IT
2. IT-beleid 3. IT-uitbesteding 4. Cloud computing IT-beheersing dient een vast punt op de agenda van het bestuur te zijn. Kennis en de verantwoordelijkheid voor IT-risico beheersing dient binnen het bestuur geborgd te zijn. In de beleidsstukken dient expliciet aandacht te zijn voor de inrichting en beheersing van IT en IT-risico’s moeten integraal deel uitmaken van de risicoanalyse. Veel besturen steunen voor de beheersing van IT-risico’s op een ISA3402 rapport van een uitbestedingsrelatie. Het bestuur dient zelfstandig vast te stellen in welke mate dit rapport specifiek toeziet op de processen van het fonds en of business continuity management is opgenomen. Daarnaast dient er bijzondere aandacht te zijn voor de beheersing van IT-veranderprojecten. Cloud computing is een specifieke vorm van uitbesteding. Besturen zijn zich niet altijd bewust van het gebruik van cloud computing. Het bestuur dient zicht te hebben op de aard, opslag, verwerking, integriteit en bescherming van data, oftewel data governance, data management en data driven risico’s.
Doelstellingen Na afloop hebben de bestuurders in relatie tot hun fonds kennis van IT-beleid, IT-strategie, IT-risico’s, IT-governance, IT-uitbesteding en
modules
IT-beheersing. Ze zijn in staat de juiste vragen
1. Digitale transformatie en digital human
te stellen en kunnen de IT-risico’s van de eigen
2. Toezicht DNB, deskundigheid en IT-beheersing
bestuursomgeving en die van hun uitbestedings-
3. Applicaties, infrastructuur, uitbesteding en IT-verandervermogen
relaties beoordelen. Ze zijn tevens in staat digitale en data driven innovaties naar het eigen pensioen-
4. Scenario denken, IT-beheersing en toekomstbestendigheid IT
fonds te vertalen en dat te relateren aan specifieke
5. Big data game en business cintinuity management
risico’s zoals:
6. Cloud computing, cyber security en data governance
• Cloud computing;
7. IT-beleid, IT-governance en IT-agility
• Cyber security & business alignment;
8. Privacy, compliance, legal en (big) data
• Aanpasbaarheid van (oudere) IT-systemen;
9. IT-risico assessment, IT-control en beheermodel (Cobit)
• IT-control en business continuity management;
10. IT-Self assessment Basiskader IT & infrastructuur (verdiepingsdag)
• Privacy & IT-compliance; • Applicaties en infrastructuur van de IT-omgeving.
4
Workshops De masterclass staat in het teken van er varingsgericht leren. We beperken ons daarom tot groepen van maximaal 22 deelnemers. Veel interactie, persoonlijke coaching, casestudies, groepsdiscussies, assessment van het eigen IT-beleid en zelfdiagnose. Doen en ervaren staat centraal. Praktisch en concreet, diepgaand met een academische fundering. Alle docenten staan met twee benen in de praktijk en de academische wereld.
De praktijk centraal Elk programmaonderdeel wordt gerelateerd aan het IT-beleid van een fictief pensioenfonds, dat we in overleg met enkele pensioenfondsen hebben opgesteld. Gedurende elke module krijgen de deelnemers de gelegenheid de aangereikte kennis te toetsen aan dit beleid. Samen met de docenten challengen ze daarmee ook indirect hun eigen IT-beleid. Op die manier ontstaat focus en worden alle modules mede in het kader van de eigen ambities en het eigen pensioenfonds geplaatst. Uiteraard staat daarbij de vertrouwelijkheid van ons naar de deelnemer toe centraal. In de periode tussen de eerste twee dagen en de verdiepingsdag wordt aan opdrachten gewerkt om de aangereikte workshops, concepten, voorbeelden en theorie te kunnen toetsen aan het eigen IT-beleid. Tijdens de verdiepingsdag stellen we de eigen situatie, kennis, kunde en het fonds van deelnemers centraal door elke deelnemer voorafgaand aan het programma te vragen het self assessment ‘Basiskader IT & infrastructuur’ in te vullen, zoals DNB dat heeft gebruikt bij het recente onderzoek. Dit geeft direct richting en focus voor de deelnemers en bespreken we aan het begin en het einde van de verdiepingsdag. Deelnemers van één fonds kunnen het assessment ook samen invullen.
5
PROGR A M M A dag 1 13.30 uur – 15.30 uur
Digitale transformatie en digital human
15.45 uur – 17.00 uur
Toezicht DNB, deskundigheid en IT-beheersing
17.15 uur – 18.45 uur
Applicaties, infrastructuur, uitbesteding en IT-verandervermogen
19.30 uur – 21.30 uur
Scenario denken, IT-beheersing en toekomstbestendigheid IT
dag 2 08.30 uur – 11.30 uur
Big data game en business continuity management
11.45 uur – 12.45 uur
Cloud computing, cyber security en data governance
13.15 uur – 14.15 uur
IT-beleid, IT-governance en IT-agility
14.30 uur – 15.30 uur
Privacy, compliance, legal en (big) data
15.30 uur – 16.00 uur
Wrap up en vooruitblik opdracht en assessment verdiepingsdag
dag 3 08.30 uur – 11.30 uur
IT-risico assessment, IT-control en beheersmodel (Cobit)
12.15 uur – 14.45 uur
IT-Self Assessment Basiskader IT & infrastructuur
15.00 uur – 16.30 uur
Assessment IT-beheersing deelnemende fondsen en implementatie
data programma Masterclass 1: Dag 1 & 2: 28 en 29 april 2016 Dag 3:
23 mei 2016
Masterclass 2: Dag 1 & 2: 04 en 05 oktober 2016 Dag 3:
19 december 2016
6
TOELICHTING MODULES 1. d igitale transformatie en digital human
2. toezicht dnb, deskundigheid en it-beheersing
• prof. Steven van Belleghem, Vlerick Business
• dr. Arnoud Vossen, DNB
School Arnoud heeft het onderzoek geleid naar de beProf. Steven van Belleghem is één van Europa’s
heersing van IT-risico’s in de pensioensector. Hij
gedachteleiders op het gebied van social media,
deelt bevindingen, kaders en aanbevelingen en
digitale trends en digitale marketing. Gedurende zijn
gaat in op de aandacht die pensioenfondsbestuur-
carrière heeft Steven de impact van digitale en sociale
ders voor IT-risicobeheersing moeten hebben.
media op consumenten en organisaties bestudeerd.
IT-risicoanalyses ontbreken en de kritische blik
Voor de eerste keer in onze historie vinden er meer-
op uitbestedingsrelaties kan scherper. De vraag is
dere grote golven van innovatie tegelijkertijd plaats.
wat bestuurders kunnen en moeten doen om hun IT-beheersing te verbeteren? Daar komt bij dat de
Steven gaat in op deze (technologische) golven die
hoeveelheid en snelheid aan veranderingen vraagt
bepalend zullen zijn voor de klant en klantrelatie
om een balans tussen de complexiteit in regelingen,
van de toekomst. Het gaat niet alleen om mobiele
de aanpasbaarheid en de verwerkingscapaciteit van
evolutie, de cloud, robotica, 3d-printing, internet
IT-systemen.
voor iedereen, maar bijvoorbeeld ook om kunst matige intelligentie.
klantrelaties. Klanten leven in een wereld van self-
3. applicaties, infrastructuur, uitbesteding en it-verandervermogen
service, big data, customer automation en de inte-
• Theo van Kessel, directeur Director Business
Er is een noodzaak tot een extreme transformatie in
Improvement & Change APG
gratie van de online & offline world. Een succesvolle digitale transformatie is cruciaal maar niet genoeg. Door de digitalisering moet de klantrelatie bijvoor-
Vanuit zijn ruime praktijkervaring bij een uit
beeld ook op intermenselijk niveau wijzigen.
voeringsorganisatie gaat Theo in op de strategische implementatie van IT en de samenhang tussen de
Steven gebruikt zijn kennis om bedrijven te inspi-
strategie, technologie, architectuur, de keuzes, de
reren en te faciliteren hun bestaande strategie aan
deelnemers, de pensioenfondsen en inrichtings-
te passen. Hij vertaalt voorgaande en andere (digi-
principes. Welke visie en doelstellingen heb je als
tale) trends naar concrete strategieën en inzichten
bestuur wanneer het gaat om IT (beheersing)? Hoe
voor bedrijven. Zijn manier van spreken wordt vaak
sluit IT aan bij de ontwikkelingen binnen het fonds
omschreven als motiverend, pragmatisch en zeer
en in de sector (individualisering)? Hoe wendbaar is
enthousiast. Hij gaat in op de brede context van de
de IT-omgeving, kan die ontkoppeld worden en hoe
financiële sector en gebruikt vele voorbeelden.
krijgt het bestuur grip op IT-veranderprocessen?
7
De visie van Theo op het digitale (agile) pensioen-
de innovatie paradox te kunnen overbruggen. Heel
bedrijf en de gevolgen daarvan voor de architectuur
praktisch en concreet sluiten we af met handvatten
onder invloed van de eerder genoemde strategische
hoe we dit binnen de bestuursagenda kunnen
ontwikkelingen komen uitgebreid aan de orde.
inbedden en welke acties ‘morgen’ zouden kunnen worden ondernomen.
Een nieuwe strategie achter digitale innovatie staat niet los van de fonds-eigen context. Wie en wat het gaat om digitale innovatie en transformatie?
5. big data game en business continuity management
Welke trends en scenario’s komen er op ons af en
• ing. Michiel Krol MBA, PA Group en Nyenrode
wil je zijn als fonds en van waaruit vertrek je als
Business Universiteit
hoe blijven we als pensioenfonds wendbaar? Welke uitgangspunten hanteert een uitbestedingsrelatie en wat zijn de strategische ontwikkelingen in de
De snelheid van de digitale transformatie is enorm.
markt, technologie en de sector? Theo schetst de
De komende tijd zal de aandacht verschuiven
gevolgen voor de bestuurlijke beheersing van IT, het
van systemen naar de inhoud van systemen. Big
IT-beleid en de (beheersing van) IT-uitbesteding.
data is een hype, maar ook als het niet ‘big’ is, wordt datakwaliteit een cruciaal aandachtsgebied. We doen meer en meer met data. Kwalitatief goede
4. scenario denken, it-beheersing en toekomstbestendigheid it
data worden een cruciaal asset.
• ir. Paul de Ruijter, Nyenrode Business Universiteit
Data is één van de kernthema’s van de komende jaren. In de big data game gaan we in op al deze
Voor de eerste keer in onze historie vinden er meer-
ontwikkelingen en de noodzaak tot innovatie.
dere grote golven van innovatie tegelijkertijd plaats.
De hoeveelheid data productie en opslag groeit
Het gaat niet alleen om mobiele evolutie, de cloud,
exponentieel.
robotica, 3d-printing, internet voor iedereen, maar bijvoorbeeld ook om kunstmatige intelligentie.
De digitalisering van het dagelijkse leven zorgt voor structurele veranderingen in de markt. Daarbij ko-
Het bestuur is er voor verantwoordelijk dat toe-
men de klassieke business modellen meer en meer
komstige IT-kansen en IT-bedreigingen tijdig
onder druk. Daarnaast worden kansen en risico’s
worden gezien en worden gemanaged. Hoe zorgen
rondom datavraagstukken momenteel fragmen-
we ervoor dat deze IT-onzekerheden vroegtijdig op
tarisch en suboptimaal gemanaged.
de agenda komen? Hoe zorgen we ervoor dat deze onzekerheden worden vertaald in risico’s die kun-
De big data game helpt bestuurders om deze b alans
nen worden gemanaged, zonder ook de kansen die
tussen kansen en risico’s te ervaren. Daarbij speelt
deze onzekerheden bieden te negeren?
naast competitie de discussie over de deelnemer een centrale rol. We ervaren heel praktisch en
Door het gebruik van verouderde instrumenten als
concreet de ontwikkelingen die op ons af komen,
Net Present Value en de DCF-methode wordt de
de noodzaak tot beheersing, de IT-risico’s, het
waarde van IT-projecten niet goed ingeschat. We
belang van data governance, de eisen die dat aan de
gaan daarom ook aan de hand van bestaande trends
uitbestedingsrelatie stelt en de gevolgen voor het
en scenario’s in op de vraag hoe het bestuur opties
IT-beleid.
kan identificeren en waarderen. Dat laatste vereist het kunnen zien van de trends en scenario’s, het
We sluiten af met een concrete vertaling van de
kunnen inventariseren van de opties, het kunnen
gevolgen en kansen voor de sector, de noodzaak tot
plaatsen van deze opties in een roadmap en het
(snelle) innovatie, de manieren waarop dat kan en
kunnen maken van de juiste IT-business case om
de keuzes die gemaakt moeten worden als het gaat
8
om IT-beleid, IT-agility, IT-governance, IT-beheer-
Dit helpt bestuurders te beoordelen waar risico’s
sing, digitale transformatie en data driven risks.
kunnen optreden en met welke mogelijke impact. Ten slotte besteden we aandacht aan praktische maatregelen in relatie tot de praktijk van de deelne-
6. cloud computing, cyber security en data governance
mers en bespreken we in een interactieve discussie
• drs. Mark Griep MMC en ir. Natasja Stet, PA Group
moeten stellen over dit onderwerp.
welke vragen bestuurders hun uitbestedingsrelaties
en Nyenrode Business Universiteit
criminaliteit en staat steeds prominenter op de agenda
7. it-beleid, it-governance en it-agility
van bestuurders. Aanwezigheid in de digitale wereld
• prof. dr. Lineke Sneller RC, Nyenrode Business
Cybercrime is een van de snelst groeiende vormen van
Universiteit
is voor een pensioenfonds een gegeven. Niet alleen voor communicatie en transacties met deelnemers, maar ook bij de ontwikkeling van merkwaarde en
Lineke zal in detail stilstaan bij de digitale transfor-
marktonderzoek.
matie en de impact die dat zal hebben op bedrijven, bedrijfsmodellen en de financiële sector. De digitale
Cyber- en informatiebeveiligingsrisico’s genieten
transformatie van bedrijfsmodellen bij uitbeste-
veel aandacht van de pers die incidenten en gevolgen
dingsrelaties zal centraal staan. De snelheid van
groot uitmeet. De complexe IT-omgeving maakt het
de digitale transformatie is enorm, evenals het
echter vrijwel onmogelijk om alle incidenten volle-
feit dat alleen een holistische (strategische) aan-
dig uit te bannen. Op nationaal en internationaal
pak zal werken (waar nu veelal nog in silo’s binnen
niveau is wet- en regelgeving in beweging, zoals het
organisaties wordt gewerkt). Lineke zal diverse casus
model ‘DNB-toetsingskader security management’
gebruiken, specifiek ingaan op de rol van b estuurders
voor financiële instellingen en de EU Cybersecurity
(ook gezien haar eigen ervaring als lid van de RvC van
Strategy.
Achmea) en de strategische uitdagingen.
Tijdens de workshop gaan we in op de vraag welke
Een pensioenfonds is volledig afhankelijk van IT. Dat
elementen van een pensioenfonds van waarde zijn
levert zowel risico’s als kansen op. Voor de risico’s
(de “kritieke assets”) en voor wie? Vervolgens gaan
is wel aandacht, hoewel die incidentgedreven zijn.
we aan de hand van sprekende en praktische voor-
Maar de kansen die IT oplevert blijven generiek
beelden in op de (nieuwe) vormen van cybercrime
gezien buiten beeld. Businessmodellen veranderen
en het belang voor de sector. De risico’s in de digi-
snel. De strategie van uitbestedingsrelaties, tech-
tale wereld zijn niet wezenlijk anders dan die in de
nologie, de keuzes en inrichtingsprincipes zullen
analoge wereld: diefstal, onbeschikbare dienst-
tegen deze achtergrond worden gechallenged door
verlening en reputatieschade. We zullen ook op
Lineke. Tevens geeft ze een reflectie op de wijze
interactieve wijze verkennen wat de mogelijke ge-
waarop uitbestedings relaties met ICT omgaan,
volgen van cybercrime of cyberterrorisme voor een
hoe andere marktpartijen dit doen en hoe be-
pensioenfonds(bestuur) kunnen zijn.
stuurders vorm kunnen geven aan IT-governance.
9
8. privacy, compliance, legal en (big) data
10. self assessment basiskader it & infrastructuur
• mr. Hendrik Jan Bolte, ABN AMRO
• Docenten uit eerste 2 dagen en gastspreker, auditor of adviseur uit de praktijk
Als het gaat om trends, inzichten en risico’s van data, dan kan de bescherming van persoonsgege-
In de periode tussen de eerste twee dagen en de
vens niet onbesproken blijven. Sommigen verwach-
verdiepingsdag wordt aan opdrachten gewerkt om
ten dat de toezichthouder (autoriteit persoonsge-
de aangereikte workshops, concepten, voorbeel-
gevens) wel eens groter kan worden dan de AFM. De
den en theorie te kunnen toetsen aan het eigen
consequenties voor de pensioensector laten zich
IT-beleid.
niet moeilijk raden. Hendrik Jan Bolte gaat interactief in op vele facetten rond privacy en data, zoals
Tijdens de verdiepingsdag stellen we de eigen
compliance risico’s, wettelijke kaders, (Europese)
situatie, kennis, kunde en het fonds van deelnemers
wetgeving, het beleid van een pensioenfonds, het
centraal door elke deelnemer voorafgaand aan het
nieuwe toezicht op privacy en de gevolgen voor het
programma te vragen het self assessment ‘Basiska-
IT-beleid (en de uitbestedingsrelatie).
der IT & infrastructuur’ in te vullen, zoals DNB dat heeft gebruikt bij het recente onderzoek. Dit kader wordt binnen de gehele Financiële sector gebruikt
9. it-risico assessment, it-control en beheersmodellen (cobit)
en valt uiteen in vragen over de beschikbaarheid,
• Gastspreker, auditor of adviseur uit de praktijk
IT.
Op basis van de voorgaande modules, waar ook het
We gaan dieper op een aantal thema’s uit de eerste
fictieve IT-beleid van een pensioenfonds telkens
twee dagen in, waarbij met name (de toepassing
wordt getoetst, brengen we in deze slotmodule alle
van) de module ‘IT-risico assessment, IT-control
onderwerpen samen. Na een praktische t oepasbare
en beheersmodel (Cobit)’ centraal staat. We zullen
toelichting over kaders voor IT-risico assessment,
een rapportage van een uitbestedingsrelatie met
IT-control en IT-beheersmodellen (Cobit), toetsen
elkaar doorgronden. We vergelijken en analyseren
we deze samenvattende kennis aan het fictieve
de uitkomsten van het self assessment en toetsen
IT-beleid. Het doel van de workshop is dat de
met elkaar of de deelnemers in staat zijn de IT-
deelnemers in staat zijn de goede vragen te kunnen
risico’s van de eigen bestuursomgeving en die van
stellen aan hun uitvoerder en kunnen doorvragen.
hun uitbestedingsrelatie(s) in kaart te brengen en te
toegang, betrouwbaarheid en aanpasbaarheid van
beoordelen. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor het kunnen beoordelen van een ISA3402 rapport van de uitbeste-
Als het om de toekomstbestendigheid van het fonds
dingsrelatie, waarop veel besturen steunen voor de
gaat, dan staan we specifiek stil bij de strategie van
beheersing van IT-risico’s. Aan de hand van zo’n
het fonds in relatie tot IT-verandertrajecten (bij de
verklaring staan we stil bij de vraag in welke mate
uitbestedingsrelatie), veranderingen in regelingen,
dit rapport specifiek ziet op de processen van het
wetgeving en de aanpasbaarheid en verwerkings
fonds en de beheersing van veranderprojecten.
capaciteit van IT-systemen.
Samen met de docenten challengen we daarmee ook indirect het eigen IT-beleid. Op deze manier
Ten slotte brengen we in kaart (per deelnemend
worden alle modules mede in het kader van de eigen
fonds) op welke wijze IT-kennis en de verantwoor-
ambities en het eigen pensioenfonds geplaatst.
delijkheid voor IT-risicobeheersing binnen het bestuur het beste geborgd en onderhouden kan worden. We sluiten af met een toets van het eigen IT-beleid aan de specifieke risico’s zoals in de eerste twee dagen behandeld.
10
Doelgroep De masterclass is ontwikkeld voor bestuurders, bestuursbureaus en ondersteunende diensten. Het is zeker mogelijk om collectief als fonds in te schrijven. We kunnen het programma dan nog specifieker toespitsen op de eigen context van het fonds.
Locatie en tijd De masterclass wordt verzorgd op Nyenrode Business Universiteit. We starten het programma de eerste dag om 13.30 uur en eindigen het programma de volgende dag om 15.30 uur. De deelnemers overnachten op Nyenrode en tussentijds hebben we een werkdiner. Ongeveer een maand later volgt de verdiepingsdag, waar we verder ingaan op het eigen IT-beleid en de IT-risicobeheersing van de deelnemende fondsen. Deze dag start om 08.30 uur en eindigt om 16.30 uur.
Investering De investering bedraagt voor de masterclass € 2.975 (geen btw). Dit is inclusief alle catering, hotel, assessments en literatuur.
PE-uren Voor het bijwonen van dit executive
INLICHTINGEN
programma ontvangen deelnemers PE-uren.
Als uw interesse gewekt is, nodigen wij u van harte uit om u in te schrijven. Wij hopen u binnenkort te mogen uitnodigen voor een verkennend gesprek. mr. Roy Kramer RA (programmadirecteur) Ellen Stevers Straatweg 25 3621 BG Breukelen +31 346 291 497
[email protected] www.nyenrode.nl/pensions
11
Nyenrode Business Universiteit Straatweg 25, 3621 BG Breukelen Postbus 130, 3620 AC Breukelen 0346 291 497
[email protected] www.nyenrode.nl/pensions
