Israëls ISRAEL. behoefte aan veiligheid NIEUWS UIT. De databanken van de Israëlische geheime diensten 11. Dadels beschermen hart tegen ziekten 16

De databanken van de Israëlische geheime diensten • 11

Dadels beschermen hart tegen ziekten • 16

ISRAEL NIEUWS UIT

Nr. 7 – Juli 2013

www.middernachtsroep.nl

Israëls

behoefte aan veiligheid www.beth-shalom.nl

John Ankerberg & John Weldon

Feiten over het welvaartsevangelie (585)

Feiten over valse leringen in de gemeente van Christus (584) € 4,00 per stuk

21 Feiten over: • • • • • • • • • • •

New Age (576) holistische en alternatieve geneeswijzen (577) psychologie, zelfverwerkelijking en zelfhulp (578) occultisme (579) het leven na de dood (580) bijna-dood ervaringen (581) helderziendheid (582) astrologie (583) valse leringen in de gemeente van Christus (584) het welvaartsevangelie (585) geleidegeesten (586)

• • • • • • • • • •

engelen (587) homoseksualiteit (588) vrijmetselarij (590) de Jehova’s getuigen (592) de mormonen (593) het rooms-katholicisme (594) schepping en evolutie (595) Halloween (596) rockmuziek (597) UFO’s (598)

EDITORIAL 3

Geliefde vrienden van Israël De Tien Geboden, die de basis vormen van het verbond dat God op de Sinaï met het volk Israël sloot, zijn in zeker opzicht de algemene basis van alle wetten in alle landen geworden, en daarmee het gemeengoed van de mensheid. Dat God in het land Moab nog een verbond sloot met Zijn volk dat Hij als een bijzonder eigendom voor Zichzelf had uitverkoren, voordat zij het beloofde land binnentrokken (Deut. 28:69), wordt echter meestal over het hoofd gezien. Bij dit extra verbond, dat de hoofdstukken 26 tot 31 omvat, gaat het om het bezit van het land. God had Abraham, Izak en Jakob weliswaar beloofd het land Kanaän aan hun nakomelingen te zullen geven, maar het bezit van het land is wel onmiskenbaar aan voorwaarden verbonden, die God het volk bij de sluiting van het verbond in Moab via Mozes op zo’n ernstige wijze voorlegde. Er bestaan verschillende meningen als het tegenwoordig gaat over de vraag aan wie het zo omstreden land Israël, of Palestina zoals anderen het noemen, of Kanaän zoals het in de Bijbel ook genoemd wordt, nu eigenlijk toebehoort. Er zijn mensen die uit volle overtuiging zeggen: Ja, aan het volk Israël natuurlijk, want God heeft het hun toch beloofd! Dat is ook zeker zo, en de terugkeer van het volk Israël is voor degenen die in de waarheid en de betrouwbaarheid van de Bijbel geloven, daar ook terecht een bewijs van. Maar de Bijbel kan vanzelfsprekend niet als kadasterboek dienen als het over het bezit van het land gaat. Uit de genoemde hoofdstukken van Deuteronomium blijkt dat God de voorwaarden voor het blijvend bezit van het land erg hoog heeft geschroefd. Als je de genoemde hoofdstukken zorgvuldig doorleest, wordt duidelijk dat het bezit van het land niet afhankelijk is van een verstandige politiek of een sterk leger, maar van iets wat veel verder gaat, namelijk gehoorzaamheid aan de geboden van God. Nu is het interessant dat deze verbondssluiting na de intocht in het land Kanaän met tien dreigementen van vervloekingen bezegeld moest worden, die de Israëlieten zouden overkomen als zij niet aan de geboden van God gehoorzaam zouden zijn (Deut. 27:12,26). Anderzijds werden hun echter ook tien zegeningen beloofd als zij in gehoorzaamheid aan de geboden van God zouden leven (Deut. 28:1-14). Deze beloften van zegen zijn zo buitengewoon groot dat je niet anders dan verbaasd kunt zijn. Daar wordt op een wonderlijke manier de veiligheid van het land en het volk als gevolg van de gehoorzaamheid aan de geboden van God gegarandeerd (vs. 7). Wat Mozes praktisch als laatste testament nog aan zijn volk heeft meegedeeld, geldt natuurlijk in de eerste plaats voor het volk Israël. Maar daarbovenuit is het zeer zeker ook juist voor elk ander volk binnen zijn grenzen, maar ook voor ieder mens persoonlijk. De gehoorzaamheid aan Gods geboden is en blijft de basis van zegen en welzijn voor alle mensen. Helaas zoeken de mensen de reden voor het uitblijven van zegen meestal in alle mogelijke oorzaken, maar niet in het eigen verkeerde gedrag jegens God en Zijn geboden. In deze hoofdstukken opende God echter een weg naar het alles overheersende succes dat voor iedereen beschikbaar is, maar in de eerste plaats voor Zijn verbondsvolk Israël. Mogen toch zoveel mogelijk mensen van dit onweerstaanbare ‘geheime wapen’ van God in het geloof gebruik maken, maar vooral ook Zijn volk Israël. In de wetenschap wat de sleutel is voor de geweldige zegen van God groet u hartelijk met shalom

Netanjahu en het Zwitserse referendum Pag. 9

Hongaarse premier over verwijten van antisemitisme. Pag. 10

COVERSTORY 3 Geliefde vrienden van Israël 5 Raakt Israël tussen de frontlinies van de grootmachten? 6 Wegversperringen en controleposten 7 Open brief aan professor Steven Hawking

ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL 8 Korte berichten 9 Netanjahu en het Zwitserse referendum 10 Hongaarse premier over verwijten van antisemitisme 11 De databanken van de Israëlische geheime diensten 12 Israël werkt ten gunste van de mensheid, deel 1 13 Israëlische navigatie app haalt recordprijs 14 Nieuwe chip reduceert straling mobiel 15 Israëls medische innovaties 15 De invloed van ons immuunsysteem 16 Dadels beschermen hart tegen ziekten 17 Nieuwe entstof tegen hepatitis B 17 Duits optisch concern in Israël 18 Arabische wereld leert aan de Hebreeuwse universiteit 19 Koning van Nederland met gebed welkom geheten

BIJBEL EN ISRAËL Uw Fredi Winkler

20 Gods uitverkoren volk – deel 1

4 COVERSTORY Nieuws uit Israël • 7/2006

Over dit nummer Het nieuws achter het nieuws, daarover gaat het in dit nummer. Juist als vrienden van Israël behoren we beter op de hoogte te zijn dan mensen die slechts oppervlakkig geïnteresseerd zijn. Dat helpt ons om met nog meer overtuiging achter Israël te staan en voor Israël te argumenteren. De Gemeente van Jezus en Israël zijn immers onafscheidelijk met elkaar verbonden. In dit voor u liggende julinummer proberen we tot nu toe onbekende achtergrondfeiten te leveren. Daardoor kunnen we zoals gezegd Israël beter

Israëls

begrijpen. Er zijn veel christenen die er geen moeite mee hebben om kritiek te leveren op Israël. Dat doen deze mensen lichtvaardig omdat ze de ogen sluiten voor de zorgen en problemen van Israël. Helpt u ons daarom maar mee om feiten over Israël te verspreiden door exemplaren van Nieuws uit Israël aan kennissen en familie door te geven. Het blad wordt kosteloos toegezonden. De zegen van God zal op u neerdalen als u zich voor Israël inzet. Israël heeft echte vrienden nodig. CM ■

behoefte aan veiligheid Jeruzalem – Het Jeruzalem centrum van Duitstalige vertegenwoordigers van het Jerusalem Center für Public Affairs (JCPA) op internet heeft een brochure gepubliceerd met de titel ‘Israels lebensnotwendige Sicherheitsbedürfnisse für einen dauerhaften Frieden‘. Daarin komen de bekendste veiligheidsdeskundigen van Israël aan het woord, onder wie de vroegere stafchef en huidige minister van Defensie, luitenant-generaal Moshe Yaalon, generaal-majoor Aharon Ze’evi Farkash, de voormalige leider van de militaire inlichtingendienst, generaal-majoor Uzi Dayan, die de functies van vice-stafchef en nationaal veiligheidsadviseur van de regering heeft bekleed, en brigadegeneraal Udi Dekel, die onder premier Ehud Olmert de onderhandelingen met de Palestijnen heeft geleid en die daarvoor de afdeling Planning van het Israëlische leger leidde. De pas onlangs gepubliceerde brochure houdt zich met een veelheid aan onderwerpen bezig die voor Israël van levensbelang zijn, zoals al

blijkt uit de titel. Al in het voorwoord pakt men een van de meest brandende thema’s bij de kop: “Ondanks alle veranderingen in het Midden-Oosten zijn voor Israël verdedigbare grenzen belangrijker dan ooit”. De veiligheidsdeskundigen wijden hun aandacht aan de steeds explosiever wordende situatie aan de grenzen met Syrië en Libanon. En ze werpen tevens een blik op de op een na langste grens: die tussen Israël en Egypte. Want aan de Egyptische kant zijn de veranderingen die het Midden-Oosten sinds het voorjaar van 2010 beleeft, zeer goed te merken en deze hebben ook gevolgen voor de Joodse staat. In de conclusie staat bijvoorbeeld: “De druk waaraan Israël zich blootgesteld ziet om in te stemmen met een volledige terugtrekking van de Westelijke Jordaanoever en het verlies van verdedigbare grenzen op de koop toe te nemen, vormt voor de joodse staat een onaanvaardbaar risico. (...) De mensen van Israël hebben het onvervreemdbare recht om in veiligheid te leven en om er zeker van te

kunnen zijn dat de fouten van het verleden niet herhaald worden. Een volledige terugtrekking van de Westelijke Jordaanoever zoals uit de Gazastrook dient niet geprobeerd te worden, zeker niet met het oog op alles wat er tegenwoordig in het Midden-Oosten gebeurt. Om deze redenen mag men niet van Israël eisen dat het zijn recht op verdedigbare grenzen opgeeft.” In de brochure worden ook nog andere thema’s uitvoerig en voor de geïnteresseerde lezer toch begrijpelijk gepresenteerd. Het gaat dan onder andere om een van de belangrijkste eisen die Israël bij de komende vredesbesprekingen met de Palestijnen in de gaten moet houden: een gedemilitariseerd Palestina. Daarnaast schenkt men aandacht aan de ‘controle van het territoriale luchtruim’ en de kwestie van stationering van buitenlandse vredestroepen op de Westelijke Jordaanoever, wat principieel als veiligheidsrisico wordt gezien. Verder geeft de brochure dankzij de bijgevoegde kaarten een gedetailleerd

5 inzicht in plaatselijke situaties waar men met het oog op Israëls veiligheid absoluut op moet letten. De kaarten tonen de ‘strategische kwetsbaarheid van Jeruzalem’, de ‘dreiging voor Israëlische bevolkingscentra door raketten’, ‘Israëls kwetsbaarheid vanuit de lucht’, de wapenstilstandslijnen en ook de ‘topografische kwetsbaarheid bij aanvallen vanuit een toekomstige Palestijnse staat’. In het aanhangsel kan men ook nog concrete informatie over belangrijke resoluties en principe-uitspraken vinden; daar staat ook een nuttig over-

zicht over de “chronologie sinds Oslo 1993”. Verder staat er: “Dit werk biedt een volledig, waardevol en noodzakelijk dossier voor een beter verstaan van de strategische problemen en de nieuwe geopolitieke situatie. Het biedt zowel specialisten als het algemene publiek nieuwe perspectieven op de brandende vragen van regionale veiligheid.” AN ■

De brochure is te downloaden van http://www. jer-zentrum.org/ViewArticle.aspx?ArticleId=226

De gevechten in Syrië komen steeds dreigender in de richting van de grens met Israël. Een foto van de Golan

Raakt Israël tussen de frontlinies van de grootmachten? De laatste tijd spitst de situatie in Syrië zich steeds verder toe. Op dit moment lijkt het er op dat Israël ongewild tussen de frontlinies terechtkomt. Jeruzalem – Israël wordt klaarblijkelijk, zonder het te willen en zeker niet voor zijn eigen bestwil, in iets meegetrokken. Het gaat niet alleen over de gevechten in Syrië, die de grens met Israël steeds dichter naderen, zodat Israël al enkele keren gewonden moest verzorgen. En het gaat ook niet meer om slechts een ‘abusievelijk’ bombardement op Israël of zelfs, zoals al gebeurd is, een gerichte aanval op Israëlische soldaten van een grenspatrouille. Het betreft ook niet de pogingen van Assad om de Libanese Hezbollah militie de modernste wapens te leveren. Nee, het ziet er klaarblijkelijk naar uit dat Israël tussen de frontlinies van de grootmachten VS en Rusland terechtkomt. De houding van beide zijden is duidelijk. De VS en de westerse landen hebben belang bij de val van de Syrische dictator en bij een Syrische regering in de vorm van een coalitie van de rebellengroepen. Rusland daarentegen heeft er nog altijd belang bij dat zijn bondgenoot Bashar al-Assad zijn post in de regio behoudt. Ook Iran heeft daar belang bij, want het regime van Assad betekent voor het land van de ayatollahs een vooruitgeschoven basis aan de grens met IsraMomenteel lijkt het er op dat Israël ongewild tussen de frontlinies terechtkomt.

el en een soort rugdekking voor de in Libanon actieve Hezbollah militie, die door Iran zwaar gesteund wordt. Omdat wapens direct via luchtvracht in Damascus aankomen en van daar over land naar Hezbollah in Libanon gaan, was sjeik Hassan Nasrallah, de leider van Hezbollah, al gedwongen om eigen strijders naar Syrië te sturen om Assad in zijn strijd terzijde te staan. Het schijnt ook het regime in Teheran te zijn geweest dat Assad opriep om wapens naar Libanon respectievelijk in handen van Hezbollah over te brengen. Het ging om de mo-

dernste wapens, inclusief raketten. Israël maakt zich zorgen dat ook chemische wapens in handen van Hezbollah kunnen vallen. Tegen deze achtergrond moet je de Israëlische luchtaanval op een Syrisch wapentransport richting Libanon zien. Als je dan ook nog bedenkt dat het volkomen onduidelijk is wat er na Assad in Syrië zou kunnen gebeuren, dan kun je wellicht begrijpen dat Israël in principe toch de voorkeur geeft aan de stabiele situatie die er eerst was, ook al betekent dit dat je dan een wrede dictator in de regio


moet blijven toelaten. Maar omdat je het rad van de geschiedenis nu eenmaal niet kunt terugdraaien, heerst er momenteel iets wat men in het Jiddisch ‘sjlamazzel’ noemt. Maar het is nog veel erger, want zoals al gezegd zijn ook de grootmachten er nog, vooral Rusland, dat Syrië van zeer moderne wapens voorziet en ook troepen in het land heeft gestationeerd. Om die reden heeft Israëls premier Benjamin Netanjahu onlangs een bliksembezoek aan de Russische president Poetin gebracht. Hij vroeg zijn Russische ambtsgenoot om een aangekondigde levering van S300 raketten – zeer moderne grond-vliegtuig raketten – aan de Syrische machthebber te schrappen. Ook de Amerikaanse minister van

Buitenlandse Zaken John Kerry en de Britse premier David Cameron voerden gesprekken met een soortgelijke inhoud met Poetin, maar deze bleef bij zijn toezegging aan Assad. Het leveringsverdrag, dat al enkele jaren geleden is gesloten en waarmee een bedrag van 900 miljoen dollar is gemoeid, wordt gewoon uitgevoerd, zo liet het Kremlin verluiden. Naar aanleiding van het gesprek met Netanjahu sprak Poetin nog een ernstige waarschuwing uit. Een volgende Israëlische luchtaanval op Syrië zou oorlog in de regio betekenen, liet hij onmiskenbaar weten. Netanjahu van zijn kant legde de Russische president uit dat Israël onder geen beding werkeloos kan toezien dat geavanceerde wapensystemen aan de Libanese Hezbollah militie

worden doorgegeven, om nog maar te zwijgen over het geval dat er mogelijk onconventionele wapens van eigenaar veranderen. Bij het schrijven van deze regels vlak voor het sluiten van de redactie begonnen er juist gesprekken tussen de Amerikaanse top en de Russische leiders. Ondanks de tegengestelde belangen is namelijk geen van beide partijen geïnteresseerd in nog meer onrust in de hele regio. Hoe de zaken zich zullen ontwikkelen is voorlopig volslagen onduidelijk. In Israël beseft echter iedereen dat het land daardoor voor een soortgelijke situatie staat als in de tijd voor de Zesdaagse oorlog, met andere woorden dat het land ongewild in het brandpunt van een machtsstrijd van anderen staat. ZL ■

Wegversperringen en controleposten Israëls controleposten op de wegen op de Westelijke Jordaanoever worden in de media in het algemeen als een onwettige beperking van de bewegingsvrijheid gepresenteerd. Dat die controles gegronde redenen hebben en dat de situatie ter plaatse nogal veranderd is, neemt men nauwelijks waar. ontroleposten van de Israëlische strijdkrachten (IDF) op de westelijke Jordaanoever zorgen in de internationale media regelmatig voor een negatieve berichtgeving. Om hierover meer voorlichting te geven hebben de IDF een artikel uitgegeven dat we hier in grote lijnen weergeven. Allereerst worden de begrippen verklaard. Checkpoints (controleposten) alsook overgangen vervullen

vanuit Israëlisch oogpunt veiligheidsfuncties. “Palestijnen maken gebruik van overgangen om van Judea en Samaria in andere delen van Israël te komen. Checkpoints daarentegen worden opgericht in tijden dat er een verhoogd veiligheidsrisico geldt, om terroristen te hinderen bij de uitvoering van hun plannen om burgers te verwonden”, staat er in het artikel. Verder blijkt uit de uiteenzettingen van de IDF dat er in totaal 15 overgangen zijn, waarvan sommige zijn bestemd voor de doortocht van personen en andere voor de afwikkeling van goederentransporten. Daarnaast maakt men voor mensen die de weg in het gebied niet weten duidelijk dat er op de Westelijke Jordaanoever ten gevolge van de akkoorden van Oslo drie zones zijn: A, B en C. De zogenaamde A zones staan onder Palestijnse soevereiniteit. Het is Israëlische burgers bij wet verboden daarheen te reizen om aanvallen of ontCheckpoints (controleposten) alsook overgangen vervullen vanuit Israëlisch oogpunt veiligheidsfuncties.

voeringen in gebieden waar het Israelische leger niet te hulp kan komen van tevoren uit te sluiten. Voor reizen in de tegenovergestelde richting gelden andere bepalingen. Palestijnen die naar Israël willen – om te werken of om er familie te bezoeken – kunnen dit doen met een speciale vergunning. Zulke reisverzoeken worden volgens de IDF binnen 24 uur bewerkt en met de Palestijnse autoriteiten gecoördineerd. Als een Palestijn dan zo’n overgang passeert, volgen er “controles die lijken op die op luchthavens”. Controles, die buitenlanders slechts van een vliegreis kennen, zijn voor Israëli’s dagelijkse kost, want ze moeten in hun eigen land zowel op het station alsook bij de ingang van inkoopcentra soortgelijke controles met metaaldetectoren en tasscanners over zich heen laten gaan. Tegenwoordig wikkelt men deze procedures, zo zeggen de IDF, effectief en met behulp van de nieuwste technologie af. Op deze wijze is het ook mogelijk om het contact met Israëlische soldaten voor het bestwil van beide partijen te reduceren. Dat mensen in de rij moeten staan is niet altijd te

7 vermijden, aldus de IDF. Zo passeren elke morgen circa 15.000 Palestijnen de overgang Kalandija; meestal reizen ze naar Israël om er te werken. Net als op vliegvelden zijn in de spits lange rijen niet altijd te vermijden. Als de Palestijnen op de terugweg de overgang weer willen passeren, hoeven ze slechts hun biometrische kaart door een scanner te halen. Het aantal checkpoints, die alleen bij een verhoogd veiligheidsrisico opengaan, wordt met 12 aangegeven. In dit verband wordt er tevens op gewezen dat er in 2008 in totaal 40 checkpoints bestonden. Dat betekent dus dat Israël hun aantal drastisch heeft gereduceerd. Tegenwoordig kun je op de Westelijke Jordaanoever zon-

der ook maar enige controle van Jenin in het noorden tot aan Bethlehem in het zuiden rijden. Belangrijk is daarbij ook het volgende aspect: op de Westelijke Jordaanoever heb je gescheiden wegen naar Palestijnse en Israëlische plaatsen, zodat er op Palestijnse wegen die bijvoorbeeld grote steden met elkaar verbinden geen Israëlische veiligheidscontroles zijn. Toch zijn checkpoints wel hard nodig om terreurdaden te verhinderen. Dikwijls beschikt men over concrete informatie, zodat bij zulke snel te bezetten checkpoints, waar dan elk voertuig wordt gecontroleerd, verdachten gemiddeld binnen 30 minuten tegengehouden kunnen wor-

den. Daarna keert alles weer net zo snel tot de normale orde van de dag terug, zo schrijven de IDF in het artikel. Men benadrukt dat zulke maatregelen dringend noodzakelijk zijn omdat er ook altijd weer ziekenwagens voor illegale activiteiten misbruikt worden. In 2012 registreerde men 475 pogingen tot wapensmokkel. Bovendien noteerde men 1147 gevallen waarin iemand met valse papieren Israël probeerde binnen te komen. Verder arresteerde men alleen al bij de bestaande overgangen – dus niet alleen bij de tijdelijke checkpoints in tijden van gevaar – tientallen personen die springstof op hun lichaam bij zich hadden. AN ■

GASTCOMMENTAAR

Open brief aan professor Steven Hawking De in het Zwitserse Bazel geboren psycholoog en filosoof Carlo Strenger is eind 80-er jaren naar Israël geëmigreerd. In een open brief, die het dagblad Haaretz publiceerde, reageerde de hoogleraar aan de universiteit van Tel Aviv op de Israël boycot van Hawking, die niet wil deelnemen aan de ieder jaar door Shimon Peres georganiseerde presidentenconferentie in Jeruzalem. Beste professor Hawking, er zijn heel wat redenen waarom u bekend staat als een vooraanstaand wetenschapper in de wereld. Zoals u zelf weet is een van de redenen voor uw successen het vermogen om een onafhankelijke geest te behouden en te weigeren toe te geven aan de druk van de grote massa. Innovatie is slechts dan mogelijk als men immuun is voor deze druk. In het licht van mijn respect voor uw successen ben ik verrast en verdrietig over uw besluit, waar de Guardian over schrijft, om uw deelname aan de Presidential Conference in Jeruzalem van dit jaar af te zeggen en u aan te sluiten bij degenen die tot een academische boycot van Israël oproepen. Ik had verwacht dat een man in uw positie en met uw prestaties zich niet door de druk zou laten beïnvloeden, die volgens het artikel aan uw afzegging voorafging. Laat me eerst zeggen dat ik de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden al vele jaren afwijs (...). Na dit alles gezegd te hebben moet ik echter ook benadrukken dat ik het altijd al moreel verwerpelijk en intellectueel onhoudbaar heb gevonden dat veel Britse intellectuelen tot een

academische boycot van Israël oproepen. Deze oproep is gebaseerd op een dubbele standaard en die verwacht ik niet van een groep mensen wier missie het is om intellectuele integriteit te bewaren. (...) Incidenten op de Westelijke Jordaanoever zijn in vergelijking met wat andere landen doen, van Iran via Rusland tot China toe, om maar enkele voorbeelden te noemen, te verwaarlozen. Iran executeert ieder jaar enkele honderden homoseksuelen; China houdt al tientallen jaren Tibet bezet en u weet van de verschrikkelijke verwoestingen die Rusland in Tsjetsjenië heeft aangericht. Ik heb noch van u, noch van uw collega’s die een academische boycot van Israël steunen, ooit gehoord dat u een van deze landen boycot. Maar staat u mij toe nog een stap verder te gaan: men beschuldigt Israël er van, jarenlang Palestijnen zonder vorm van proces vast te houden. De VS doen hetzelfde in Guantánamo, dat ze tot op heden niet gesloten hebben. Men beschuldigt Israël van het gericht doden van Palestijnen die verdacht worden of van wie bekend is dat ze bij terreuraanslagen betrokken zijn. Zoals in de hele wereld wordt bericht, praktiseren de Verenigde Staten in veel

landen al jarenlang gerichte moorden op terreurverdachten. De vraag of deze arrestaties en gerichte moorden te rechtvaardigen zijn is een zwaarwegende en er zijn geen simpele antwoorden op. Persoonlijk denk ik dat democratieën ook in de oorlog tegen terreur zich alle inspanningen moeten getroosten om de rechtsstaat hoog te houden en schendingen van de mensenrechten te vermijden. Maar laten we niet vergeten dat zowel Israël als de VS zich in een moeilijk parket bevinden. Israël had een vredesverdrag met de Palestijnen voor het grijpen, toen de tweede intifada uitbrak. Elke dag werden er Israëli’s bij zelfmoordaanslagen in stukken gereten, en het is voor Israëlische politici heel moeilijk om de Israëli’s te overreden om voor de vrede risico’s op de koop toe te nemen. (...) Professor Hawking, hoe kunnen u en uw collega’s die zich voor een academische boycot van Israel hebben uitgesproken, uw dubbele standaard rechtvaardigen wanneer u alleen Israël er maar uitpikt? U loochent heel eenvoudig dat Israël het grootste deel van zijn geschiedenis onder een existentiële bedreiging heeft gestaan en nog staat. Tot op de dag van vandaag


roept Hamas, een van de twee grote partijen in Palestina, op tot de vernietiging van Israël, en hun handvest bedient zich van het meest afschuwelijke antisemitische taalgebruik. Nog steeds verstrijkt er nauwelijks een week zonder dat Iran en zijn vazal Hezbollah dreigen Israël te vernietigen, hoewel ze geen concreet conflict met Israël hebben Israël er uitpikken voor een academische boycot is, zo geloof ik, een geval van ernstige huichelarij. Het betekent daar waar het niet teveel kost een beetje herrie maken over de onrechtvaardigheden in de wereld. Ik wacht nog altijd op de Britse intellectueel die zegt dat hij niet met Amerikaanse instellingen zal samenwerken zolang Guantánamo bestaat, zolang de VS hun politiek van gerichte liquidaties voortzetten. (...)

Net als ieder andere land kan men ook op Israël kritiek leveren. Maar zulke kritiek mag niet op een schreeuwerig moralisme en een simplificerend zwart-wit denken berusten. Dat is iets wat ik van wetenschappers niet verwacht. De werkelijke wereld is helaas een chaotische en gecompliceerde plek. De schrijver Ian McEwan wordt in de Guardian geciteerd met de woorden: “Als ik alleen maar die landen zou bereizen waarvan ik het eens ben met de politiek, zou ik waarschijnlijk nooit meer uit mijn bed komen. [..] Het is niet goed als alle mensen ophouden met elkaar te praten.” Hij zei dit toen men hem bekritiseerde dat hij in 2011 naar Israël was gereisd om de Jeruzalem prijs voor literatuur in ontvangst te nemen. Daar zit zeker iets in. Het is in een onvolkomen wereld moeilijk om volgens de

standaarden van de mensenrechten en de idealen van een democratie te leven. (...) Professor Hawking, van een man van uw intellectuele formaat zou ik verwachten dat hij de moeilijke taak op zich neemt om zich met deze vragen bezig te houden. Het u eenvoudig maken en Israël er uitpikken om het academisch te boycotten past intellectueel en moreel niet bij u. Als uw afzegging inderdaad op druk terug te voeren is en geen gezondheidsredenen heeft, zoals uw universiteit na het artikel in de Guardian verklaarde, dan zou ik het respecteren als u uw beslissing nog eens heroverwoog en toch naar de Presidential Conference kwam. Met vriendelijke groet, Carlo Strenger ■ Bewerkt door AN

ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL

Korte berichten • Na de terreuraanslag in Boston werd bekend dat het grootste ziekenhuis van deze Amerikaanse stad de eerste hulp aan de slachtoffers dankzij Israëlische hulp aanzienlijk beter aan had gekund. Israëlische deskundigen hadden al enige jaren geleden geholpen om in het ziekenhuis een rampenteam op te zetten. • Dit jaar bestaat de Israëlische holocaust gedenkplaats Yad Vashem 60 jaar. In 1963, 10 jaar na de oprichting, eerde men voor het eerst redders uit verschillende volken, zodat Yad Vashem dit jaar twee belangrijke verjaardagen te vieren heeft. • Na de arrestatie van de zoveelste Palestijn die bij de gevangenenruil tegen Gilad Shalit was vrijgekomen, maakte de Israëlische binnenlandse geheime dienst bekend: “De laatste tijd is er een merkbare stijging van militaire operaties door gevangenen die bij de ruil met Shalit vrijkwamen en naar de Gazastrook gingen”. • In Jeruzalem stuit men niet zelden bij bouwwerkzaamheden op mikwe’s (Joodse rituele baden). Een nieuwere vondst is echter wel buitengewoon, want men ontdekte een

niet alleen ingewikkeld, maar ook geraffineerd waterdistributienetwerk, zodat men kan concluderen dat men in de antieke oudheid omzichtig en zuinig met de regenwatervoorraden omging. • De Israëlische regering heeft het zogenaamde Open Sky verdrag geratificeerd, dat het luchtverkeer tussen Israël en de EU liberaliseert. Vooral de consumenten dienen van de lagere ticketprijzen te profiteren. De Israëlische luchtvaartmaatschappijen EL AL, Arkia en Israir hadden al eerder met waarschuwingsstakingen gereageerd. • Margret Chan is de eerste directrice-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie van de VN die een officieel bezoek aan Israël heeft gebracht. President Peres bedankte Chan en zei: “Israël wil zijn geavanceerde technologieën graag met anderen delen om voor de gezondheid van de wereld te werken en uitdagingen als honger, agrarische ontwikkeling en gezonde voeding aan te pakken”. • Een commissie van de Centrale Bank heeft voorgesteld nieuwe Israëlische bankbiljetten te drukken. De regering heeft twee voorstellen aangenomen, zodat de oude biljet-

ten van 50 en 200 sjekel vanaf de herfst worden vervangen. De nieuwe biljetten krijgen portretten van de dichters Shaul Tchernichovsky (1875-1943) en Nathan Alterman (1910-1970). In het voorjaar van 2015 moeten dan de bankbiljetten van 20 en 100 sjekel worden vervangen. • Het multinationale farmaceutische concern OPKO Health Inc. heeft voor 480 miljoen dollar de Israëlische onderneming Prolor Biotech gekocht, die zich heeft gespecialiseerd in de ontwikkeling en commercialisering van langer werkende varianten van al toegestane proteïnetherapieën. • In Nazareth is in aanwezigheid van president Peres een hightech industrieterrein ingewijd. De Israelische ondernemer en initiatiefnemer van het project Stef Wertheimer gelooft dat er daardoor in het komende decennium 1000 nieuwe arbeidsplaatsen voor de bevolking van Galilea zullen ontstaan. In Galilea leven Joden, moslims, christenen en Druzen. • In Kiel is onlangs de vijfde onderzeeër aan het Israëlische leger overgedragen. Alle onderzeeërs van de Dolfijn klasse komen uit Duitse

9

•

•

•

•

•

•

productie. Bij de doop van de Rahav (Neptunus) waren behalve hooggeplaatste militairen ook leden van de regering en Yakov Hadas-Handelsman, Israëls ambassadeur in Duitsland, aanwezig. Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken kan trots zijn op een jubileum: het is al 20 jaar op internet aanwezig. De intussen volledig vernieuwde site is in verschillende talen op te vragen. Bij het initiatief Gazelle.com van de Israëlische zakenman Israel Ganot kan men zijn oude mobiele telefoon verkopen. Je krijgt een aanbieding, verstuurt je mobiel en je hebt binnen een week je geld. De apparaten worden weer opnieuw gebruikt of doorverkocht. Israël kan op een revolutie van zijn wijnmarkt van bijna 20 jaar terugkijken. In 1995 telde het land naast de traditionele wijnboeren slechts 7 boutique wijnkelders. Tegenwoordig zijn het er zo’n 300, waarvan sommige prestigieuze internationale prijzen hebben behaald. De Zweed Jorgen Nillson begon in zijn geboortestad Lund aan een voetreis en kwam zes maanden later, na een pelgrimsreis van 4500 kilometer, in Jeruzalem aan. De uit Oezbekistan stammende Alexander Shatilov heeft bij de Europese kampioenschappen turnen voor mannen in Moskou een gouden medaille voor Israël gewonnen. In het turnen op de grond deelde hij zijn titel met de Brit Max Whitlock. Het Israel Museum heeft samen met het New Yorkse Metropolitan Museum of Art een van de mooiste

•

•

•

•

geïllustreerde manuscripten uit de Middeleeuwen verworven. Het voor ongeveer 2,28 miljoen euro aangekochte standaardwerk van Joodse geleerdheid is door de befaamde rabbijn Moses Maimonides (Rambam) geschreven. Première in Israël: voor het eerst deden 20 Israëlische scholieren eindexamen in het vak Chinees. In totaal hebben 818 middelbare scholieren op 26 scholen zich voor dit exotische vak ingeschreven, waar ze hard voor moeten blokken. Het vak wordt door ruim 20 docenten gegeven, die een afgeronde studie sinologie (Chinakunde) achter zich hebben. Dat er in de Gazastrook veel verschillende krachten aan het werk zijn bleek opnieuw uit de arrestatie van salafisten (een van de meest extreme vleugels van de islam) door de daar heersende Hamas. Als reden gaf de leiding van Hamas op dat de salafisten wapens uit hun arsenalen hadden gestolen. Het bedrijf Sol Chip uit Haifa heeft een chip ontwikkeld die zonne-energie compact en zuinig in elektrische stroom omzet, waardoor nu elk mobiele elektrische apparaat zijn energie direct uit het milieu kan winnen. Op de IDTechEx conferentie in Berlijn werd het bedrijf er met een prijs voor onderscheiden. De Hezbollah militie lijkt in het zuiden van Libanon nog meer ruimte te krijgen. Een deel van de Libanese soldaten is namelijk uit het gebied weggehaald. De afgelopen maanden zijn er steeds meer incidenten met de internationale vredesmacht UNIFIL.

• De commissie van de Knesset voor samenwerking tussen Joden en christenen, een belangrijk forum voor de relatie tussen de Israëlische regering en christenvrienden van de Joodse staat, zal in de toekomst geleid wordt door David Rotem, die tot dusver voorzitter was, samen met Gila Gamliel. Beiden behoren tot een eenheidspartij Likoed-Israel Beteinu. Daarmee komt er voor het eerst een vrouw op deze post. • In de buurt van het binnenlandse vliegveld Sde Dov is onlangs een blindganger uit de Tweede Wereldoorlog ontdekt. Sappeurs bouwden een beschermende muur om de 250 kg zware bom op om zo de evacuatie van zo’n 4000 omwonenden te voorkomen. Toen bleek dat de bom niet meer op scherp stond. • De Egyptenaren hebben bekendgemaakt dat ze aan de grens met de Gazastrook 276 smokkeltunnels hebben ontdekt. Omdat 28 smokkelgangen onder woonhuizen zijn gegraven, konden ze niet verwoest worden, zodat alleen de ingangen zijn versperd. Men heeft 154 tunnels vernietigd. En ook de overige moeten onbruikbaar worden gemaakt. • India’s grootste ondernemersgroep Tata Industries zal vijf miljoen dollar investeren in het bedrijf door toegepast onderzoek van de universiteit van Tel Aviv, dat innovatieve technologie op de markt brengt. Voor het eerst investeert een onderneming niet in het onderzoek, maar in het op de markt brengen van innovaties, iets wat vakkringen in Israël “opmerkelijk” noemden. AN ■

POLITIEK

Netanjahu en het Zwitserse referendum Begin mei 2013 kreeg het bezoek van de Zwitserse minister van Buitenlandse Zaken Didier Burkhalter ongewoon veel aandacht in Israëls pers, omdat premier Netanjahu inging op het thema directe democratie (referendum). Jeruzalem – Tijdens zijn vijfdaagse bezoek aan Israël stonden er verschillende stops op het schema van de Zwitserse minister van Buitenlandse Zaken Didier Burkhalter. Een daarvan was een bezoek aan de holocaust gedenkplaats Yad Vashem. Natuurlijk

stonden de besprekingen met israelischen politici op de voorgrond. Daarover stond in de Neuen Züricher Zeitung: “Bij het bezoek ging het volgens een persbericht onder andere om de verdieping van de bilaterale betrekkingen tussen Zwitserland en Israel,

die vanwege kritische opvattingen van Burkhalters voorgangster Calmy-Rey soms gespannen waren. De goede Israëlisch-Zwitserse handelsbetrekkingen hebben daar echter niet onder geleden; het handelsvolume is gestaag gegroeid en Israël is intussen

10 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL Nieuws uit Israël • 7/2006

de op twee na belangrijkste handelspartner van Zwitserland in het Midden-Oosten. Ook op het gebied van onderzoekssamenwerking gebeurt er het nodige.” De Zwitserse minister van Buitenlanden Zaken ontmoette de Israelische premier Benjamin Netanjahu in diens ambtswoning in Jeruzalem. Direct aan het begin van de ontmoeting legde Netanjahu uit: “Bij ons in Israël pleegt men te zeggen: Israël is Zwitserland niet. Daarmee bedoelen we dat het bij u rustiger is en minder uitdagend. En dat klopt ook wel. Toch ken ik geen enkele Israëli die ons land voor een ander land zou willen verruilen.” Toen Burkhalter over het stagnerende vredesproces begon, bracht Netanjahu een vraag naar voren waar de Israëlische pers nog lang aandacht aan besteedde: “Er zijn een paar dingen die wij van u kunnen leren. Onder andere het referendum. Niet voor elk thema, niet voor elk punt van het debat”, zo zei Netanjahu, “maar over één kwestie heel zeker: als we een vredesverdrag met de Palestijnen hebben, zou ik daar graag in een referendum over willen laten stemmen. En ik zou graag eens met u over uw ervaring op dit terrein willen spreken.” In Israël komt altijd weer de vraag naar voren of een regering van het land inderdaad het mandaat heeft om

Tijdens zijn vijfdaagse bezoek aan Israël stonden er verschillende stops op het schema van de Zwitserse minister van Buitenlandse Zaken Didier Burkhalter. Een daarvan was een bezoek aan de holocaust gedenkplaats Yad Vashem.

besluiten te nemen over een vredesverdrag dan wel over teruggave van land. Het gaat weliswaar over een regering die via democratische verkiezingen aan het roer is gekomen, maar toch heeft de regeringspartij in Israël zelden meer dan 30 zetels. En dat betekent dat een Israëlische regeringspartij bij een verkiezingsdeelname van 50 tot 60 procent nooit werkelijk een grote meerderheid van de kiezers vertegenwoordigt. Deze basis wordt door coalitiepartners weliswaar breder, maar beantwoordt nog altijd niet aan de meerderheid van het volk. Bij vredesverdragen waar de teruggave van land mee gemoeid kan zijn, zo gelovigen sommigen, behoren echter alle burgers de gelegenheid te krijgen hun mening te laten horen, juist omdat het om beslissingen gaat die boven de partijen uitgaan en die een bepalende dimensie voor het land in zich kunnen hebben. De laatste keer dat men over dit thema discussieerde was vóór de terugtrekking uit de Gazastrook, die de toenmalige premier Ariel Sharon in de zomer van 2005 liet uitvoeren.

Burkhalter ging graag op het door Netanjahu aangesneden thema in. “Als u naar Zwitserland kunt komen, en u bent altijd uitgenodigd, zal ik u graag laten zien hoe een referendum werkt, want bij ons hebben we voortdurend referenda. U kunt dus komen wanneer u maar wilt, u zult in elk geval een referendum beleven.” Interessant was ook een persoonlijke opmerking van Burkhalter, die het geprek met Netanjahu overigens met een zin in het Hebreeuws had ingeleid: “Shalom, ik ben blij dat ik in Israël ben”. In dit verband hoorden de Israëlische burgers ook dat Burkhalter 30 jaar geleden al eens in het land is geweest en “hele goede herinneringen” aan dat bezoek heeft. AN ■

POLITIEK

Hongaarse premier over verwijten van antisemitisme Terwijl het buitenland discussieert over het toenemende antisemitisme in Hongarije, uit de premier van Hongarije zich erover in een interview met een Israëlische krant. Boedapest – Tegenwoordig leven er ongeveer 100.000 Joden in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. In deze stad staat ook de grootste synagoge van Europa. Tegelijk vlamt er hier een krachtig antisemitisme op. De nationaal-conservatieve regering van Viktor Orbán is een “gevaarlijke dwaalweg” ingeslagen, zoals Ronald S. Lauder het noemde. Hij had als voorzitter van het Joods Wereldcongres (WJC) besloten de algemene vergadering van zijn organisatie in

Boedapest te houden, wat in de pers als een “opgeheven wijsvinger van het wereldwijde Jodendom tegen het antisemitisme in Hongarije” werd omschreven. Alsof zij wilden bevestigen wat velen nog altijd niet waar wilden hebben, trokken naar aanleiding van de openingszitting van het WJC aanhangers van de rechts-radicale partij Jobbik op om een “antizionistische demonstratie” te houden. Deze partij heeft al in de hele wereld van

zich doen spreken door enkele wetsinitiatieven. De storm van verontwaardiging deed hen dit keer echter besluiten zich terug te trekken. Toch ontbrandde er ook buiten Hongarije een discussie over deze thematiek. De linkse partijen van het land, die in de oppositiebanken zitten, houden uitsluitend premier Orbán voor deze situatie verantwoordelijk. Hij zou achter de rechts-radicalen zijn aangerend omdat hij hen als politieke bondgenoten had willen heb-

11 ben. En nu hadden deze bondgenoten zich zelfstandig gemaakt. Deze verwijten ergeren de Hongaarse premier Orbán; hij ziet het volkomen anders en wilde dat ook openbaar maken. Daarom gaf hij aan de vooravond van de openingsbijeenkomst van het WJC een interview aan de Israëlische krant Yediot Acharonot. Hij probeerde de bedenkingen en verwijten van een diep in de Hongaarse cultuur geworteld antisemitisme weg te poetsen. “Wij zijn geen antisemieten”, zei hij nadrukkelijk. “Zulke verwijten wijs ik strikt van de hand en ik wil de vraag opwerpen waarom er van buiten zulke verwijten van antisemitisme aan Hongarije gemaakt worden.” Orbán voert de ontbrande openlijke verontwaardiging terug op een parlementariër die een tijdje geleden eiste dat er een lijst werd opgesteld van de Joodse burgers van het land. “Ja, we hebben in ons parlement een rechtse partij. En soms zeggen de leden van Jobbik dingen die je gewoon niet kunt accepteren. Hoewel dit hun overtuiging is, bedrijven we in Hongarije toch een politiek die geen enkele vorm van antisemitisme duldt. Gelovige christenen kunnen nu eenmaal geen daden steunen die tegen waarden als vrijheid, waardigheid en mensenlevens gericht zijn.” In zeker opzicht klopt dit, want juist tijdens de ambtsperiode van Orbán werd het de partij Jobbik verboden om hun paramilitaire groepen nog langer te laten bestaan, die in de tijd van de liberale regering van zijn

In Boedapest staat de grootste synagoge van Europa.

Viktor Orbán en Ronald S. Lauder

voorganger werden gedoogd. Daarnaast heeft de regering onder Orbán een wet aangenomen die het kwetsen van de waardigheid van een religieuze of etnische groep civielrechtelijk strafbaar stelt. “Men verwijt onder anderen mij als persoon dat ik een antisemiet ben, omdat ik een politicus met een nationale agenda ben. Voor veel Joden is de combinatie van nationale trots en een geleefd christendom kennelijk een gevaarlijke combinatie, gezien de holocaust”, zo zei Orbán in het interview.

Hoewel Orbán de van veel kanten gemaakte verwijten van de hand wijst, is hij niet blind en moet hij toegeven dat er in zijn land “hier en daar bedenkelijke acties” zijn geweest. “Deze bergen zeker een gevaar in zich, dat kan ik niet van de hand wijzen. Zulke tendensen staan ongetwijfeld in verband met de Europese economische crisis, want juist in zulke tijden bestaat er een sterke neiging in Europa om een zondebok te zoeken. Voor Joden is dat geen goed nieuws. Ik probeer de mensen altijd weer duidelijk te maken dat we de Joden niet als een gevaar mogen zien, omdat ze een geschenk van God zijn. God heeft een zeer facettenrijke Hongaarse natie geschapen, waartoe ook Joden behoren.” ZL ■

LEGER

De databanken van de Israëlische geheime diensten Niet alleen raketten spreken ‘een machtig woord’, op het moderne slagveld is informatie van een niet te onderschatten betekenis. Jeruzalem – Voor Israël is het open houden van ogen en oren dagelijkse kost. Het gaat dan om het opvangen of gericht verzamelen en analyseren van informatie. Dat is tegenwoordig alleen nog haalbaar met behulp van moderne elektronische en digitale middelen. Daarom is behalve het verzamelen van gegevens ook het opslaan ervan buitengewoon belangrijk. Je kunt gerust zeggen dat dit de ruggengraat van elke modern leger is.

Op het gebied van dataverwerking en –analyse loopt Israël, als op zoveel andere terreinen, voorop. Zo werd onlangs bekend dat de databanken van het Israëlische leger tot de grootste van de wereld behoren. Eenheid 8200 van de militaire inlichtingendienst van het Israëlische leger slaat elke dag enkele miljoenen gegevens met informatie op. Daaronder zijn ook telefoongesprekken, die in de honderd-

duizenden per dag lopen. Ter vergelijking: aan het eind van de 90-er jaren kon deze elite-eenheid niet meer dan 480 telefoongesprekken tegelijk registreren. De digitale opslagcapaciteit waarover de militaire inlichtingendienst beschikt, bedraagt meer dan een miljard gigabyte. Dat zegt u niets? Dat is een opslagcapaciteit van twee miljard pc’s zoals we die in veel particu-


liere huishoudens vinden. En nog een vergelijking: alleen internetconcerns als Google en Facebook, die de data van enkele miljarden gebruikers moeten beheren, hebben ongeveer dezelfde digitale opslagcapaciteit als de militaire inlichtingendienst van Israël.

Daarvoor heb je niet alleen krachtige computers nodig, maar ook veel en zo goed mogelijk geschoold personeel. Maar ook de behoefte aan energie is reusachtig groot. De militaire inlichtingendienst van Israël haalt elk jaar een stroomverbruik van 123 miljoen

kilowattuur, wat overeenkomt met een jaarverbruik van 25.000 vierpersoonshuishoudens. Dat maakt deze eenheid van het leger tot de grootste klant van de Israëlische stroommaatschappij. Tegelijk zijn Israël en vooral zijn rijks- en militaire instellingen – en dus ook de militaire inlichtingendienst – dikwijls het doel van vijandelijke cyberaanvallen. Nog in april dit jaar was er zo’n aanval, toen Anonymous er op grote schaal toe opriep. Talloze Israëlische internetportalen werden erdoor getroffen. In verband hiermee besloot Israël onlangs om een bedrag van zo’n 300 miljoen sjekel (rond 63 miljoen euro) in het uitbouwen van een nationale cyberbescherming te investeren. De IDF was er overigens niet mee tevreden en kondigde aan nog een extra eigen cybercontrolecentrum op te gaan zetten. Hier moeten vooral beroepssoldaten en dienovereenkomstige opgeleide reservisten gaan dienen om elke digitale aanval op Israël af te weren. ZL ■

TECHNOLOGIE

Israël werkt ten gunste van de mensheid, deel 1 Naar aanleiding van de 65ste verjaardag van de staat Israël heeft het internetwetenschapsportaal Israel 21c een lijst met 65 samenvattingen over Israëlische ontwikkelingen en initiatieven uitgegeven, die het Joodse land ten gunste van de mensheid met de rest van de wereld deelt. Men noemt Israël graag een ‘startup nation’. Je komt steeds weer de woorden ‘ideeënsmederij’ en ‘innovatievriendelijkheid’ tegen. We willen onze lezers in twee delen de belangrijkste projecten voorstellen die Israël in het 65ste jaar na de stichting wereldwijd eer doen toekomen.

• Het waterloze toilet van Paulee CleanTech verandert ‘alle gedane boodschappen’ binnen 30 seconden inclusief het toiletpapier in steriele, reukloze mest. • Een meerjarig project van de Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem wil het vissersgezinnen aan het

Afrikaanse Victoria meer mogelijk maken om ondanks de afnemende natuurlijke visbestanden toch hun levensonderhoud te verdienen. Tegelijkertijd stelt men een van de belangrijkste voedingsbronnen van de bevolking van Oeganda veilig. • In Israël ontwikkelde en door het Amerikaanse bedrijf GrainPro verhandelde dekzeilen voor de opslag van graan houden water en lucht weg, zodat schimmelen wordt tegengegaan. Het opslagsysteem is eenvoudig, effectief en goedkoop en helpt met name armere landen hun levensmiddelenverzorging te verbeteren. • Israël was in 2010 als eerste land aanwezig toen in Haïti de aarde beefde en er 300.000 mensen om het leven kwamen. Israël werd nog lang geprezen voor zijn noodhulp en lange termijn hulp daarna.

13 • De druppelirrigatie van Netafim helpt de landbouw om water te besparen. De al tientallen jaren verkrijgbare Israëlische innovatie, die een exporthit is, wordt voortdurend aan de nieuwste technologische snufjes aangepast. • De innovatieve verzamelsystemen van dauw van Tal-Ya Water Technologies helpen in het bijzonder in droge regio’s om dauwwater te verzamelen en aan planten toe te voeren, waardoor de landbouw tot 50% water bespaart. • Dankzij de uitvinding van WaterSheer´s Sulis kan water – zowel vervuild water alsook zeewater – snel en eenvoudig gereinigd en in drinkwater omgezet worden, wat wereldwijd talloze levens redt. • Israël helpt Zuid-Soedan een modeldorp voor geavanceerde landbouw op te bouwen en vergroot de overlevingskansen van arme boeren. • Het Israëlische bedrijf Seambiotic gebruikt algen voor het omzetten van de emissies van kooldioxide in brandstof. Dit wordt al toegepast in China, Italië en de VS. • De Israëli Ofir Drori is de eerste activist die baanbrekende beschermingsmaatregelen voor de unieke dierenwereld van West- en Centraal Afrika voor elkaar wist te krijgen. • Israël behoort tot de weinige landen die 27 jaar na het reactorongeluk in Tsjernobyl nog steeds

•

•

•

•

•

kinderen opnemen ter behandeling van hun stralingsschade. Verschillende academische onderzoeksinstellingen in Israël hebben een kunstmatige woestijnoase ontwikkeld, waarin planten zelfs onder ruwe omstandigheden gedijen en dus ook een deel van het revier van de dierenwereld worden. De app Waze heeft met verschillende prijzen furore gemaakt. Maar bijna niemand weet dat de Amerikaanse regering bij de superstorm Sandy het Israëlische bedrijf dat de app ontwikkelde om navigatiehulp had gevraagd, zodat men de verzorging van de bevolking van New Jersey uit kon voeren. Het product TraitUp van Morflora revolutioneert de behandeling van zaden voor de landbouw, want kwetsbaarheid voor ziekte wordt niet meer door technische ingrepen in de genen, maar desondanks effectief behandeld. De Ogen OP Camps van de afdeling voor internationale samenwerking van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken zijn al tientallen jaren legendarisch en geven talloze mensen in armere landen, ook in islamitische landen, het licht in hun ogen terug. Aan de overbevissing van de zeeën kan dankzij de Israëlische innovatie Grow Fish Anywhere een einde gemaakt worden, want zo kan men zelfs in de woestijn zoutwatervis kweken. Ze worden bewaard voor

TECHNOLOGIE

Israëlische navigatie app haalt recordprijs Waze is een navigatie app voor de moderne generatie mobiele telefoons die door de gebruikersvriendelijkheid en de vele functies al meerdere keren met prijzen is onderscheiden. De potentiële kopers stonden ervoor in de rij. Tenslotte heeft Google gewonnen. Tel Aviv – Waze geeft routeaanwijzingen op basis van informatie van gebruikers en functioneert tegelijk als een soort online netwerk voor autorijders. Zij informeren elkaar over files, ongelukken of radarvallen. Het in 2009 opgerichte Israëlische bedrijf, dat geves-

tigd is in Ra’anana in de regio Tel Aviv, heeft volgens eigen gegevens 40 tot 50 miljoen gebruikers, tendens stijgend, en hard ook. Deze app, die dankzij de actieve deelname van de gebruikers ervan zo interessant, actueel en nauwkeurig is, wordt in ongeveer 110 landen gebruikt.

•

•

•

•

uitsterven en blijven toch onderdeel van ons menu. Een internationale liefdadigheidsorganisatie bouwt in Afrika een fabriek waar rolstoelen geproduceerd moeten worden, want men wil alle mensen met een handicap aan zoveel mogelijk bewegingsvrijheid helpen. Het bijzondere is dat de rolstoelen uit gerecycled karton bestaan. Een en ander is gebaseerd op een Israëlisch patent. Israël loopt voorop in de innovatieve solaire techniek. De lijst bedrijven in het land die op dit terrein voorop lopen is veel te groot voor het kader van dit nummer. Opgemerkt zij slechts dat Israëlische huishoudens dankzij de visie van David Ben Gurion al sinds 1953 hun water uitsluitend met behulp van zonne-energie opwarmen. Israëli’s spreken een antieke taal, die vroeger uitsluitend in de gebeden gebezigd werd, maar niet in het dagelijks leven. Deze Israelische expertise helpt de Sami in Lapland en de Aboriginals in Australië om hun taal in leven te houden. In 2001 werd IsraAID opgericht, een overkoepelende organisatie van 17 hulp- en reddingsorganisaties die in 2004 bij de verwoestende tsunami in het Verre Oosten geholpen hebben, maar ook in alle andere gebieden die door natuurrampen getroffen werden. AN ■


Autorijders die Waze gebruiken, delen veelzijdige informatie met hun Waze gemeenschap. Volgens gegevens van Waze heeft men de gebruikers dankzij de app zo’n 82 miljoen zinloze uren achter het stuur bespaard. Dat betekent bovendien dat de gebruikers van Waze in totaal 1,6 miljard euro bespaard en het milieu een stuk minder zwaar belast hebben. Al in de vroege fasen van de ontwikkeling konden de oprichters en eigenaars van Waze buitenlandse investeerders van hun plan overtuigen en zich van belangrijke financiële injecties voor de ontwikkeling verzekeren. Bij de verkooponderhandelingen gaat het ongeveer net eender, want de potentiële kopers staan niet alleen in de rij, maar proberen ook elkaar de ogen uit te steken. Als kopers waren onder

andere Apple, Google en Facebook van de partij, maar uiteindelijk lijkt het een nek-aan-nek race tussen Facebook en Google te worden. Toen bekend werd dat Facebook een miljard dollar (776 miljoen euro) bood, ongetwijfeld een recordbedrag, ging ook Google weer aan de onderhandelingen meedoen. Bij het sluiten van de redactie was er nog geen overeenkomst getekend. Ongeveer een jaar geleden had Facebook al eens bij de drie Israëlische oprichters van Waze, Uri Levine, Ehud Shabtai en Amir Shinar, aan de deur geklopt. Toen kwam er een bod van 200 tot 300 miljoen dollar op tafel, waarvoor de drie oprichters en hun aandeelhouders slechts een schouderophalen overhadden. Ook bij een later bod van Apple ter hoogte van 500 miljoen dollar zei

men bij Waze: “Nee, bedankt”. Pas toen er een miljard dollar ter sprake kwam, toonde de leiding van Waze zich bereid om onderhandelingen over de verkoop te gaan voeren. Bovendien maakte men bij Waze duidelijk dat men van één voorwaarde in geen geval zou afzien. De leiding van het Israëlische bedrijf eist als zelfstandige dochter en tevens fysiek als bedrijf in Israël te kunnen blijven bestaan. Vlak voor het sluiten van de redactie werd bekend dat Google de navigatie app voor de neus van Facebook heeft weggekaapt. Israëlische economische tijdschriften spreken van een aankoopbedrag van ruim een miljard dollar. Het internetconcern Google stemde net als Facebook al eerder deed in met de eis van Waze dat het bedrijf in Israël blijft bestaan. ZL ■

TECHNOLOGIE

Nieuwe chip reduceert straling mobiel Een ontwikkeling uit Israël dempt de straling van mobiele telefoons eenvoudiger en omvattender dan tot dusver. Miami – In de loop der jaren leerden gebruikers van mobiele telefoons op basis van onderzoeken dat de straling van mobieltjes helemaal niet zo schadelijk is. Wat later kwamen er andere onderzoeken naar buiten die precies het tegendeel beweerden. Ook al is het niet duidelijk hoe omvangrijk en schadelijk de straling is, is het wel helder dat een mobiele telefoon straling afgeeft. Dus waarom zou je jezelf er voorzichtigheidshalve niet zo goed mogelijk tegen beschermen? De vraag naar het verband tussen het gebruik van mobieltjes en hersentumoren, een verminderd voortplantingsvermogen en andere ziekten blijft namelijk wel rondspoken. Daarom heeft men enige tijd geleden al richtlijnen opgesteld die de hoogte van de stralingsbelasting regelen. Echter, zij leggen alleen de maximale belasting vast. Veel handelaren beloven zo’n bescherming door middel van diverse uitrustingen en nieuwere generaties telefoons. Maar kort geleden kwam er een gepatenteerde chip op de markt, die onder leiding van een Israëlisch zakenman is ontwikkeld en een nog omvangrijker bescherming biedt.

Onder leiding van de Israëlische zakenman Haim Einhorn, die in de Amerikaanse staat Florida leeft en werkt, ontwikkelde een team van wetenschappers de zogenaamde Bodywell Chip, die niet meer dan 30 dollar kost, al gepatenteerd is en de elektromagnetische straling van mobiele telefoons tot 80% reduceert. De chip is ontwikkeld op basis van technologie waarop het Zwitserse bedrijf EZ Technologies patent heeft. De innovatieve chip is onder streng toezicht van ambtelijke instellingen in Amerikaanse labs getest en voor de handel vrijgegeven. Nu werkt het bedrijf aan een belangrijk doel: men wil de chip zo op de markt brengen dat hij meteen in de fabrieken al in de mobiele telefoons wordt ingebouwd. Zo krijgt de consument de beste bescherming, zonder eerst links en rechts op de markt naar informatie te hoeven zoeken. Einhorn was vroeger ooit als makelaar actief, maar heeft enkele jaren geleden van zijn ‘wellness passie’ zijn beroep gemaakt. Hij kocht het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de innovatie van de Bodywell Chips. “Toen ik het

bedrijf overnam, lag er al een concept voor een omvangrijkere stralingsreductie zonder daarbij de ontvangst van de telefoon te storen, maar het ontbrak nog aan wetenschappelijke afzekering”, zei Einhorn in een interview met het Israëlische internetwetenschapsportaal Israel 21c. Hij financierde de benodigde wetenschappelijke onderzoeken, studies en evaluaties, waarvoor hij wetenschappers uit Israël en de VS aantrok. Interessant is dat het om een multi-etnisch team ging, want samen met professor Moshe Einat, de ingenieur bio-elektronica van de Israëlische Ariel universiteit, deden ook academici die onder andere uit Libanon en Iran stamden, mee aan het onderzoek. Intussen tracht de geboren Israëli de grote concerns er van te overtuigen

15 dat een bovengrens van de toelaatbare stralingsbelasting in het belang van de consument niet goed genoeg is en dat ze in plaats daarvan beter op zeker kunnen

spelen. Omdat deze al jaren voortdurende discussie onlangs juist in de VS weer opvlamde, blijft het in het belang van de consument te hopen dat Einhorn succes

zal hebben en de mensheid zal kunnen profiteren van nog een innovatie waar Israël en Israëli’s bij betrokken zijn geweest. AN ■

PRO DOMO

Israëls medische innovaties We willen onze lezers bedanken voor de vele reacties op het artikel ‘Nieuws voor mensen met knieproblemen’ in het aprilnummer van dit blad. We hebben geprobeerd alle vragen persoonlijk te beantwoorden, maar willen in dit verband nog eens op fundamentele vragen ingaan die naar aanleiding van onze berichtgeving over medische innovaties uit Israël steeds weer naar voren komen. We berichten over nieuwe apparaten of therapieën uit Israël die zich in verschillende stadia van ontwikkeling bevinden. Daarom valt op het moment van onze berichtgeving dikwijls nog niet met zekerheid te zeggen in welke landen zulke medische behandelingen tenslotte zullen worden aangeboden. Israëlische bedrijven maken hun producten bekend,

geven vaak ook aan met welke gezondheidsinstanties zij in onderhandeling zijn, maar mogen om juridische redenen geen aanbevelingen over behandelingen bij individuele artsen of klinieken uitspreken. Daarom weten wij meestal ook niet waar en door wie nieuwe therapieën uit Israël worden aangeboden. En we kunnen helaas ook geen concrete aanbevelingen doen voor wat betreft behandelingen bij bepaalde artsen of klinieken. In concreto adviseren we om eens met uw huisarts of behandelend specialist te praten en informatie in te winnen bij uw zorgverzekeraar. Daarnaast zijn directe aanvragen bij de Israëlische bedrijven mogelijk. We zijn er ons van bewust dat niet iedereen het internet

gebruikt om dingen uit te pluizen, maar we kunnen u alleen maar aanraden om juist deze zoekoptie – misschien met daadkrachtige hulp van anderen – toch vooral te benutten. De ervaring heeft ons geleerd dat u bij het zoeken in de directe omgeving vaak meer te weten komt dan wij, ondanks alle moeite die we doen, op afstand. Dan is er nog een mogelijkheid en dat is gebruik maken van het medische toerisme naar Israël. Het is mogelijk op particuliere basis medische ingrepen in Israël te ondergaan. Vanwege de vele aanvragen willen we hier nog een keer op een maatschappij wijzen die bij zulke behandelingen als tussenpersoon optreedt. Onder de link http://med-international. com/ leest u meer over de aanbiedingen die vlucht, onderdak en behandeling omvatten.. Als u nog vragen hebt, kunt u zich rechtstreeks tot ons wenden. Uw NUI team ■

GENEESKUNDE

De invloed van ons immuunsysteem Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt een verband tussen afnemende cognitieve functies en functionaliteit van de hersenen op hogere leeftijd en ons immuunsysteem. Rehovot – Deze inzichten klinken op het eerste gezicht misschien banaal. Maar dat zijn ze toch echt niet! Bij twee opeenvolgende onderzoeken die een wetenschapper aan het gerenommeerde Weizmann Instituut in Rehovot uitvoerde, ontdekte zij dat een door leeftijd bepaalde afname van de cognitieve vaardigheden en een daardoor verslechterende functionaliteit van ons geheugen met ons immuunsysteem te maken hebben. Anders gezegd, beide beschreven symptomen houden verband met het verouderingsproces van het immuunsysteem. Dit inzicht kan het in de toekomst mogelijk maken om het immuunsysteem te versterken en op die manier de door leeftijd bepaalde verzwakking ervan te voorkomen. En dat kan ons dan zelfs op hoge leeftijd een beter geheugen en ook minder sterk

afnemende cognitieve vaardigheden schenken. De verantwoordelijke voor deze onderzoeken is professor Michal Schwartz. Deze neurobiologe houdt zich in haar laboratoria al meer dan tien jaar bezig met de vraag welke rol de cellen van het immuunsysteem, die zich in ons bloed bevinden, bij het genezingsproces van de hersenen spelen. Veel collega’s van deze Israëlische wetenschapper spraken haar hypothesen tegen, veel anderen hadden in het gunstigste geval zo hun twijfels. Zij verwezen dan naar de huidige kennis, dat cellen van het immuunsysteem niet tot in de hersenen doordringen, die beschermd zijn door de ‘blood brain barrier’ (BBB), dus de barrière tussen bloed en hersenen, tenzij het om een ongewenst en niet gepland doordringen gaat.

Schwartz bewees haar collega’s echter dat ze er met hun basishypothese naast zitten. Zij kon aantonen dat er bepaalde situaties zijn – een verwonding van de hersenen bijvoorbeeld – waarbij de cellen van het immuunsysteem zogezegd besteld worden om “in het kader van een genezingsproces heel officieel in de hersenen door te dringen”. Zij komen dan binnen via de plexus choroideus, een boomachtig vertakt vlechtwerk


van aderen in de holle ruimte van de hersenen en gaar direct naar het centrale zenuwstelsel van de hersenen. Zoals gezegd beschouwden de medici dit binnendringen tot nu toe als een ‘grensoverschrijding’. «Uit mijn onderzoeksresultaten blijkt», zo legde Schwartz uit, «dat het niet gaat om een ongewenst of zelfs tegendraads binnendringen. Het gaat echter wel over het binnenkomen via een poort die als een zeef functioneert. Cellen van het immuunsysteem kunnen deze poort alleen passeren als dit noodzakelijk is. Je kunt het zo formuleren: deze cellen moeten zich bij de poort legitimeren en geloofwaardig maken dat hun binnenkomst inderdaad noodzakelijk is.»

In haar vervolgonderzoek zocht Schwartz naar een antwoord op een verdere vraag die hiermee verband houdt: welke soort cellen van het immuunsysteem krijgen zo’n toegang tot de hersenen? En ze kwam er achter dat het om zogenaamde T-cellen gaat, die precies zijn afgestemd op een verblijf in het centrale zenuwstelsel. Verder ontdekte de wetenschapper dat de Plexus choroideus er altijd op let dat er voldoende van zulke cellen op afroep klaarstaan. In het kader van hun proeven met testmuizen kon zij aantonen dat er bij het ouder worden van deze specifieke cellen twee chemische stoffen uit balans raken. Deze chemische stoffen, die in de vakwereld bekend zijn onder de benamingen il-4 en ifn-y, zijn ver-

antwoordelijk voor de bescherming van de hersenen en het verhinderen van ontstekingen. Als zij uit balans raken, produceren de hersenen een stof genaamd CCL11, die onder andere voor een afname van de cognitieve vaardigheden verantwoordelijk is. Zulke processen, die Schwartz in de hersenen van de testmuizen kon aantonen, laten zich ook op de menselijke hersenen overdragen. En daarmee is er weer een aanknopingspunt ontdekt om in de toekomst sommige symptomen die het verouderingsproces met zich meebrengt, anders en hopelijk beter te kunnen behandelen. Overigens mag niet worden vergeten dat er nog vele jaren van vervolgonderzoek zullen volgen voordat het werkelijk zo ver is. ZL ■

GENEESKUNDE

Dadels beschermen hart tegen ziekten In ons januarinummer hebben we over de zegetocht van de Israëlische dadel verteld. Een Israëlisch onderzoek bewijst dat het eten van dadels ons hart tegen ziekten beschermt. Haifa – Het kweken van dadels is in Israël een lucratieve zaak. In 2005 telde het land rond de 180.000 vruchtdragende palmen, tegenwoordig zijn het er drie maal zo veel. De Israëlische soorten onderscheiden zich ten opzichte van de dadels uit andere landen door een goede tot exquise kwaliteit en kunnen zich dan ook in een grote vraag verheugen, vooral vanuit Europa. Daarom bloeit en breidt deze Israëlische tak van landbouw zich nog steeds uit. Nu heeft deze ontwikkeling nog een extra duwtje in de rug gekregen van een befaamd Israëlisch wetenschapper die eens naging of het regelmatig eten van dadels voordelen voor de gezondheid biedt. Het antwoord viel duidelijk uit: elke dag dadels eten voorkomt arteriosclerose, een van de wezenlijke factoren die voor hartaanvallen verantwoordelijk zijn. Aderverkalking heeft het afzetten van bloedvetten, tromben en bindweefsel in bloedbanen tot gevolg, en dat kan tot diverse hartziekten leiden, zoals angina pectoris, een hartinfarct, een beroerte of een plotselinge hartstilstand. Michael Aviram is biochemicus en werkzaam aan het gerenommeerde Technion en in het Rambam zieken-

huis in Haifa. Hij deed al in 1995 van zich spreken toen hij wetenschappelijk aantoonde dat rode wijn de oxidatie van cholesterol en dus de ontwikkeling van arteriosclerose tegengaat. Sinds enige tijd houdt hij zich bezig met de voedingswaarden van de dadel, die een van de oudste gecultiveerde vruchten ter wereld is. Onlangs maakte deze Israëlische wetenschapper bekend dat alleen al vier weken lang regelmatig dadels eten het vetgehalte in het bloed reduceert zonder dat daarbij – tot grote verbazing van de wetenschapper – de bloedsuikerspiegel stijgt. Dadels zijn erg zoete vruchten, dat wil zeggen, ze hebben een behoorlijk groot aandeel aan suiker in zich, en juist dat aspect zorgde voor die verrassing. Verder is positief dat dadels rijk aan vitaminen A en B zijn. Voor zijn klinische tests, waarvoor zich vrijwillig proefpersonen meldden, gebruikte Aviram de in Israël gekweekte dadelsoort Hallawi. De proefpersonen kregen een maand lang ongeveer 100 gram dadels per dag te eten en vertoonden gemiddeld een teruggang van triglyceride van 15% en een reductie van 33% van in het bloed geoxideerde vetten. Vakkringen kunnen online in het

Journal of Agriculture and Food Chemistry naar meer nauwkeurige resultaten informeren. Aviram zette tegenover het Israëlische internetwetenschapsportaal Israel 21c verder uiteen dat niet alleen de kwantiteit van het cholesterolniveau in het bloed doorslaggevend is, maar ook de kwaliteit. De kwaliteit wordt slechter als het cholesterol oxideert en in potentieel schadelijke moleculen verandert. Dat is de belangrijkste reden waarom deze Israëlische biochemicus zich al tientallen jaren aan het zoeken naar antioxidanten wijdt. Een andere vrucht die net als de dadel bevorderlijk is voor de gezondheid van het hart, is de granaatappel, waarvan het sap in goede kwaliteit zelfs nog effectiever is dan tomaten en rode wijn. AN ■

17 GENEESKUNDE

Nieuwe entstof tegen hepatitis B Uit Israël komt een entstof die een effectievere bescherming tegen hepatitis B biedt dan de stoffen die tot nu toe zijn gebruikt. Rehovot – Hepatitis B is een infectieziekte die bij 90% van de geïnfecteerden acuut verloopt, maar die ook chronisch kan worden. Met ongeveer 350 miljoen chronisch zieken is het een van de meest verbreide virusziekten ter wereld. Hij wordt overgedragen via lichaamsvocht. In sommige landen kun je de uitbreiding van hepatitis B gerust een epidemie noemen, ofschoon men er in de hele wereld aan werkt om kinderen er al na de geboorte tegen in te enten, zoals de Wereldgezondheidsraad in 1992 eiste. Het eerste serum dat destijds op de markt kwam borg echter niet weinig gevaren voor de gezondheid in zich. De tweede generatie van deze entstof, die deze risico’s sterk minimaliseerde, wordt tegenwoordig nog in de hele wereld gebruikt, maar biedt geen volledige bescherming omdat ongeveer tien procent van de ingeënte personen er niet op aanspreken zoals de bedoeling is. En op dit punt komt er een nieuwe, in Israël ontwikkelde entstof in het spel. Vakkringen noemen deze entstof met de naam Sci-B-Vac een entstof van de derde generatie. Het in 1992 uitgebrachte serum was gebaseerd op een versie van het werkelijke virus. Voor het serum van de tweede generatie entstoffen gebruikte men een genetisch bewerkte versie van het belangrijkste proteïne van dit virus. En nu bij de derde versie

spreekt de moderne biotechnologie een woordje mee. Biotechnologische processen maken het mogelijk om natuurlijke processen te simuleren. Daardoor kun je een entstof zowel veel effectiever alsook veel veiliger maken, zoals Michal Ben Attar, de manager van het Israëlische bedrijf dat de entstof heeft ontwikkeld, tegenover het internetwetenschapsportaal Israel 21c verklaarde. In Israël wordt de nieuwe entstof al enkele jaren toegediend. Verder is de stof toegelaten in landen als Hongkong, de Filippijnen, India, Vietnam, Georgië en Centraal Afrika. De toelating in de VS en in Europese landen is, zo gaf het bedrijf aan, “voor de nabije toekomst in zicht”. Omdat men in Israël al geruime tijd met dit derde generatie serum werkt, kan men er zeker van zijn dat de bescherming zeer veel effectiever is. Verantwoordelijk voor de ontwikkeling van deze nieuwe entstof is het bedrijf SciGen Israel in samenwerking met befaamde wetenschappers van het Weizmann Instituut in Rehovot. Het biedt vooral bescherming tegen drie belangrijke proteïnen van dit virus, wat aan meerdere factoren ligt. Bij de tweede generatie van het serum tegen hepatitis B hield men slechts met één proteïne rekening en gebruikte men gistcellen. De entstof van SciGen Israel is gebaseerd

op een reeks hamstercellen, die veel meer op de menselijke cellen lijken. Daarom en mede omdat men hier met de drie belangrijkste virus proteïnen rekening houdt, is de bescherming van de inenting omvattender. Verder zette Ben Attar uiteen dat de entstof van haar bedrijf ook effectiever is voor patiënten die tot risicogroepen behoren, zoals mensen met overgewicht of ziekten van het immuunsysteem. Maar ook diabetici, bij wie de entstof van de tweede generatie dikwijls niet aansloeg, kan men nu een betere bescherming tegen hepatitis B in het vooruitzicht stellen. En dus kan dit bedrijf, dat pas in 2005 is opgericht en zo’n 50 werknemers in dienst heeft, zich er op beroemen een belangrijke bijdrage aan de gezondheid van de wereldbevolking te leveren. ZL ■

ECONOMIE

Duits optisch concern in Israël Om te kunnen blijven concurreren kijkt het Duitse optische concern Carl Zeiss nu naar Israël. Karmiel – De traditierijke Duitse onderneming in de fijnmechanische optische industrie Carl Zeiss, dat uit het midden van de 19de eeuw dateert, heeft onlangs aangekondigd dat het van plan is een onderzoeks- en ontwikkelingscentrum in Israël in het leven te

roepen. Daarmee sluit deze befaamde onderneming zich aan bij een wereldwijde trend die gebruik maakt van Israëls innovatievriendelijkheid om zo de eigen producten te verbeteren, op het modernste niveau te houden of zelfs nieuwe te ontwikkelen. Internationale concerns

verwachten van zo’n investering een betere concurrentiepositie. De aankondiging kwam tijdens het bezoek aan Israël van Markus Weber, het plaatsvervangend hoofd van de afdeling onderzoek en ontwikkeling van Carl Zeiss. Hij ontmoette veel medewerkers


De wereld kent Zeiss als een bedrijf voor «klassieke optische producten», zoals objectieven, lenzen en brillenglazen.

van vooraanstaande Israëlische hightech bedrijven, Israëlische wetenschappers die aan het Technion in Haifa en op het Weizmann Instituut in Rehovot werken en had ook nog bijeenkomsten met oprichters van bedrijven die nog niet zo lang bestaan en als zogenaamde ‘start ups’ baanbrekend onderzoek doen, dat nogal eens uitmondt in nieuwe producten. “Het is nog niet definitief besloten, maar ik ben er wel een groot voorstander van dat mijn bedrijf in Israël een centrum voor onderzoek en ontwikkeling opzet. In dit land heerst een cultuur van openheid voor innovaties en plezier in het uitvinden van nieuwe dingen. Ik wil mijn bezoek aan Israël als startschot voor een nauwere samen-

werking tussen Zeiss en knappe koppen in Israël zien. In Israël onderzoeken en ontwikkelen wetenschappers in de voorste gelederen van de technologie, zodat samenwerking een strategische betekenis heeft. Carl Zeiss heeft altijd geprobeerd een concernbeleid met een ruime visie te volgen.” De wereld kent Zeiss als een bedrijf voor «klassieke optische producten , zoals objectieven, lenzen en brillenglazen. Maar het moderne concern Zeiss is ook in de medische techniek (systeemoplossingen voor de oogheelkunde bijvoorbeeld) en op nog andere terreinen actief. Een van de activiteiten is het leveren van productie- en controletechniek voor chipsfabrieken, een terrein dat al enige tijd een enorme bloei doormaakt. Juist op dit gebied verwacht Carl Zeiss in Israël nieuwe aanzetten om de con-

currentiepositie op de markt te kunnen vasthouden. Als Zeiss dit onderzoeks- en ontwikkelingscentrum inderdaad in Israël opzet, wordt het de tweede grote investering van deze Duitse traditionele onderneming in Israël. Een jaar of vijf geleden kocht Zeiss een pas opgericht Israëlisch bedrijf met de naam Pixer Technology op, dat in Karmiel in het noorden van het land is gevestigd en zich heeft gespecialiseerd in de op laser gebaseerde reparatie van chips. Het bedrijf met zijn ongeveer 30 medewerkers bestaat nog steeds, maar werkt nu onder de vlag van Zeiss, dat 60 miljoen dollar in de overname heeft geïnvesteerd. Alleen al verleden jaar haalde het bedrijf met de verkoop van zijn systemen een bedrag van zeven miljoen euro binnen. Zeiss is met dit resultaat dik tevreden en ook nog blij dat men het bedrijf zonder grote veranderingen in Israël heeft laten bestaan. Terugblikkend zette Weber uiteen dat men het bedrijf destijds niet heeft verplaatst omdat er hooggekwalificeerde vakmensen in dienst waren. Men had weliswaar gunstigere plaatsen voor de productie kunnen vinden, zei hij, maar dan had men niet op zulke goede gekwalificeerde medewerkers kunnen vertrouwen. En het concern Carl Zeiss vond dat toch wel heel belangrijk, want men was altijd voor hoogwaardige kwaliteit gegaan. ZL ■

MAATSCHAPPIJ

Arabische wereld leert aan de Hebreeuwse universiteit Internet maakt het mogelijk dat de Hebreeuwse universiteit een cursus voor studenten uit de hele wereld kan aanbieden. Maar niemand had vermoed dat er zich zoveel studenten uit Arabische landen zouden inschrijven. Jeruzalem – Studenten uit Libanon, Iran, uit Pakistan en Jemen leren samen aan de Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem meer over de menselijke hersenen. Nee, dat is geen toekomstvisie, maar al werkelijkheid. Deze en vele andere studenten uit de meest uiteenlopende landen nemen deel aan Coursera, een soort open universiteit die het iedereen wil mogelijk maken te studeren. Bij het initiatief, dat uit 2011 stamt en van de in Israël geboren hoogleraar Daphne Koller van de Amerikaanse Stanford universiteit afkomstig is, heeft zich naast andere gerenommeerde hogescholen in de wereld ook de Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem aangesloten.

Deze internetstudie wordt algemeen als een revolutionering van de academische studie beschouwd. Studenten kunnen hier via internet bijna alles studeren, van de humaniora en sociale wetenschappen via geneeskunde, biologie, wiskunde, tot computerwetenschappen en bedrijfskunde. De cursussen zijn gratis en worden gegeven door bekende docenten die op ruim 60 hogescholen in 16 verschillende landen doceren, zoals bijvoorbeeld Princeton, Stanford en de John Hopkins universiteit. Er hebben zich al bijna vier miljoen studenten online ingeschreven, die in het Engels en Frans, maar ook in het Spaans, Italiaans

en Chinees aan colleges en interactieve seminars deel kunnen nemen. Daphne Koller, van wie dit initiatief afkomstig is, leeft en doet als expert in computerkunde onderzoek in de VS, maar heeft haar bachelor en master een de Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem gehaald, omdat zij in Israël is geboren en opgegroeid. Op te merken valt nog dat deze vrouw een hoogvlieger is: ze haalde haar bachelor toen zij net 17 jaar oud was en sloot haar master een jaar later af. Ongetwijfeld een briljante wetenschapper, die op grond van haar sociale engagement nog op een andere prestatie kan bogen. Naast de Isra-

19 elische journalist en nieuwe politicus Yair Lapid is zij de tweede Israëli die dit jaar ter erkenning van haar sociale engagement in de lijst van het blad Time is opgenomen. Daarmee behoort Koller in 2013 tot de 100 meest invloedrijke persoonlijkheden van de wereld. Vanzelfsprekend was zij er in geinteresseerd om ook de universiteit waar zij haar academische loopbaan was begonnen voor haar volksuniversiteit te winnen. En inderdaad heeft de Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem zich dit voorjaar bij het initiatief aangesloten. Idan Segev van het Centrum voor hersenonderzoek aan de Hebreeuwse universiteit biedt een online

cursus over “synapsen, neuronen en hersenen” aan. Voor deze cursus, die in tijd van ongeveer negen weken een basiskennis over de functiestructuur van de menselijke hersenen verschaft, hebben zich zegge en schrijve 40.000 studenten ingeschreven. Zij komen uit ver van Israël gelegen landen als Nepal en India, Australië en de VS. Daar was op gerekend, want per slot van rekening wil Coursera het studenten uit de meest uiteenlopende landen mogelijk maken om aan de cursussen deel te nemen, wat tegenwoordig dankzij internet zonder enig probleem mogelijk is. Men had er echter niet op gerekend dat deze door de Hebreeuwse universi-

teit via Coursera aangeboden cursus bijzonder veel studenten uit islamitische landen zou aantrekken, onder andere uit Marokko, Pakistan, Libanon, Syrië, Saoedi-Arabië en Iran. Plotseling schijnen alle politieke verschillen, de verschillende religies, culturen en nationaliteiten niet meer relevant te zijn. “We hebben de studenten die zich voor onze cursus inschreven gevraagd”, zo verklaarde Orna Koffman, “om op een wereldkaart aan te geven waar ze wonen. En opeens zagen we overal blauwe stippen, zelfs in Saoedi-Arabië en Iran. Dat is wel de meest wonderlijke kant van de globalisering die internet ons gebracht heeft.” ZL ■

MAATSCHAPPIJ

Koning van Nederland met gebed welkom geheten Antisemitische incidenten en de demografische veranderingen in de maatschappij doen bij de Joodse gemeenschap in Nederland telkens weer twijfels aan hun toekomst in dit land opkomen. Maar net als alle Nederlanders hebben ze hun nieuwe koning vrolijk welkom geheten. Amsterdam – In Nederland leven tegenwoordig nog ongeveer 30.000 Joden. Zij kunnen terugkijken op een wisselende geschiedenis van hun gemeenschap. In de nazitijd is een erg hoog percentage van de Nederlandse Joden om het leven gekomen. Tegelijk was Nederland een van de Europese landen die zijn Joodse burgers het meest hebben geholpen. Ook nu nog geldt Nederland als een land waarvan de bevolking veel sympathie voor Israël heeft, al heeft ook hier het delegitimeren van de Joodse staat ingang gevonden in de goede toon van de politiek en de maatschappij. Bijna de helft van de in Nederland levende Joden woont in Amsterdam. De meerderheid van deze gemeenschap heeft asjkenazische respectievelijk Oost-Europese wortels, en men vindt er allerlei religieuze stromingen naast elkaar. In het open Nederland is het bijvoorbeeld geen zeldzaamheid als je in grotere supermarkten koosjere levensmiddelen vindt. De Joodse gemeenschap is een integraal bestanddeel van de multiculturele maatschappij, die enkele weken geleden met overwegend veel enthousiasme zijn nieuwe koning in het ambt begroette. De Joodse gemeenschap besloot echter de kroning van Willem-Alexander op een heel bijzondere wijze te vieren. In de Portugese synagoge van Amsterdam

stak men aan de vooravond van de kroning oranje kaarsen aan om met deze traditionele kleur de verbondenheid met het Nederlandse koningshuis tot uitdrukking te brengen. Op de dag van de kroning namen drie uitgenodigde vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap aan de plechtige ceremonie deel, onder wie de Nederlandse opperrabbijn Benjamin Jacobs en rabbi Arieh Ralbag, de rabbijn van Amsterdam. Later benadrukte opperrabbijn Jacobs, die tevens lid van het Rabbijnencentrum van Europa is, dat de woorden van de nieuwe koning hem met een optimistisch gevoel vervulden. “Ik ben er zeker van dat de warme betrekkingen die de aftredende koningin Beatrix met de Joodse gemeenschap van haar land onderhield, door haar zoon, koning Willem-Alexander, voortgezet zullen worden. Per slot van rekening benadrukte de koning tijdens zijn toespraak nadrukkelijk dat hij en zijn echtgenote Máxima de lijn van koningin Beatrix wilden blijven volgen.” En dus zullen de Joden van Nederland een honderden jaren geleden ingevoerde traditie voortzetten en de godsdienst op sabbat telkens met een speciaal gebed voor het welzijn van het Nederlandse koningshuis afsluiten. Er moeten slechts enkele passages veranderd worden, want de voorbede aan de

Almachtige is nu niet meer op de koningin gericht, maar op de koning. In de veranderingen van deze gebedsformule worden ook de echtgenote van de koning en hun kinderen meegenomen, en men blijft ook bidden om het welzijn van de afgetreden koningin Beatrix. Dit oude-nieuwe gebed, dat na de kroning plechtig aan de koning werd gepresenteerd, ligt in alle synagogen in zowel het Hebreeuws als het Nederlands als een elegant gedrukte bijlage in de gebedenboeken. AN ■

20 BIJBEL EN ISRAËL Nieuws uit Israël • 7/2006

Gods uitverkoren volk

– deel 1

door Dave Hunt (1926-2013) “Tegen u heb Ik gezegd: U zult hun land in bezit nemen en Ik zal het u geven om het in bezit te nemen, een land dat overvloeit van melk en honing. Ik ben de HERE, uw God, die u vanuit de volken afgezonderd heeft. … U moet heilig voor Mij zijn, want Ik, de HERE, ben heilig. Ik heb u van de volken afgezonderd om van Mij te zijn” (Lev. 20:24,26). Je kunt er anders over denken, maar in het Woord van God staat dikwijls en ondubbelzinnig dat Israel Zijn uitverkoren volk is en dat het deze bijzondere status nooit zal verliezen. De unieke bestemming van Israël, die God voor de vervulling van Zijn wil voor de mensheid heeft voorzien, is het overheersende thema van de bijbelse profetie. De profetieen over de Messias zijn onlosmakelijk verbonden met Zijn volk Israël, want de Messias, die immers Zelf een Jood was, moest tot Israël en via Israël tot de hele wereld komen. Daarom is een helder verstaan van de profetieën met betrekking tot het verleden, heden en de toekomst van Israël van fundamentele betekenis voor de kennis van de

eerste komst van Christus en Zijn beloofde wederkomst. Of het ons past of niet, de Joden zijn het uitverkoren volk van God. Maar heeft deze uitverkiezing niet meer problemen dan goeds met zich meegebracht? In de bekende musical Anatevka doet Topol de ontzette uitroep van veel Joden na: “Kunt U niet iemand anders uitverkiezen?” Maar dit verzoek verandert niets aan de feiten. Je kunt niet de ogen sluiten voor de bedoelingen van God of voor het Bijbelverhaal. Sceptici weigeren echter de overweldigende bewijzen voor zichzelf te laten spreken. Ze willen niet toegeven dat er zoiets als een ‘uitverkoren volk’ bestaat. Atheïsten loochenen het bestaan van een God die deze verkiezing heeft bewerkstelligd. Ondanks deze afwijzing heeft de bijbelse aanspraak de aandacht van de mensen op de Joden gevestigd. In veel gevallen werden de Joden door de haat van de sceptici vervolgd, alsof ze zelf de uitvinders van de gedachte waren dat God hen tot het voorwerp van Zijn bijzondere genegenheid had gemaakt. De aanhangers van de islam daarentegen beweren halsstarrig dat God niet de nakomelingen van Izak, maar

de nakomelingen van Ismaël heeft uitverkoren. De stam Kuraish, waarvan Mohammed afstamde, leidde zijn afkomst terug op Ismaël en via hem op Abraham. Daarom beweert men ook dat het land Israël, dat naar de mening van de moslims aan Ismaël was beloofd, de Arabieren toebehoort. Maar deze bewering mist elke grond. De Bijbel zegt iets anders: het land Israël behoort de nakomelingen van Izak toe. In de Koran is er geen enkele verwijzing naar Jeruzalem of naar een ander deel van het land Israël, en dat is de doodssteek voor de eisen van islamitische kringen in deze tijd. Vijf bijzondere kenmerken van Israel We willen dit ‘uitverkoren volk’ eens nader onder de loep nemen en het beste uitgangspunt daarvoor vinden we in Genesis. Daar vinden we een man genaamd Abram, die door God werd uitgekozen en wiens naam later door Hem in Abraham werd veranderd. Zowel de Arabieren (via Ismaël) als de Joden (via Izak) maken aanspraak op hem als hun stamvader. Er zijn echter geen bewijzen dat de Arabieren van Ismaël en dus van Abraham afstammen.

21 «... die Ik Abraham, uw vader, gezworen heb. Ik zal uw nageslacht zo talrijk maken als de sterren aan de hemel en uw nageslacht al deze landen geven.»

Robert Morey merkt in zijn uitstekende boek The Islamic Invasion op: “Het gerenommeerde naslagwerk Encyclopedia of Islam herleidt de afstamming van de Arabieren niet tot Abraham.” Daarentegen kan steekhoudend worden aangetoond dat de Joden wel de nakomelingen van Abraham zijn. Hier begint hun geschiedenis: “De HERE nu zei tegen Abram: Gaat u uit uw land, uit uw familiekring en uit het huis van uw vader, naar het land dat Ik u wijzen zal. Ik zal u tot een groot volk maken, u zegenen en uw naam groot maken, en u zult tot een zegen zijn. Ik zal zegenen wie u zegenen, en wie u vervloekt, zal Ik vervloeken; en in u zullen alle geslachten van de aardbodem gezegend worden” (Gen. 12:1-3). “Want u bent een heilig volk voor de HERE, uw God. De HERE, uw God, heeft u uitgekozen uit alle volken op de aardbodem om voor Hem tot een volk te zijn dat Zijn persoonlijk eigendom is” (Deut. 7:6). In het verbond dat God met Abraham, Izak en Jakob (Israël) heeft gesloten en waardoor hun nakomelingen zich van alle andere volken op aarde onderscheiden, zijn vijf duidelijke kenmerken te vinden: 1. De belofte dat de Messias via Israël in de wereld zou komen; 2. De belofte van een bepaald land dat als eeuwig bezit aan Israël gegeven zou worden; 3. De wet van Mozes en de erbij behorende verbonden van de belofte, die een bijzondere relatie tussen God en Israël kenmerken; 4. De zichtbare verschijning van de tegenwoordigheid van God te midden van het volk; 5. De beloofde heerschappij van de Messias, die op de troon van David in Jeruzalem over Zijn uitverkoren volk en de hele wereld zal regeren. De geciteerde verzen uit Genesis 12 bevatten de eerste belofte over een land dat aan Abram en zijn nakomelingen gegeven zou worden. De volgende verzen in dit hoofdstuk bevatten een relaas over Abrams gehoorzaamheid, toen hij Ur in Chaldea verliet, het land waar hij geboren was en waar zijn familie vele jaren na de verstrooiing van de bouwers van de toren van Babel in afgoderij had geleefd. Rond de ruïnes van deze toren is later de stad Babylon

gebouwd, de hoofdstad van het eerste wereldrijk, de plaats van de latere ballingschap van Israël, die nog van groot belang zal zijn voor de terugkeer van Christus naar deze aarde. Abram bereikte heel snel het ‘land Kanaän’. De bewoners ervan waren destijds al bekend onder de naam Kanaänieten en zij bezaten in die tijd het land dat de nakomelingen van Abram in overeenstemming met Gods wil ongeveer 400 jaar later in bezit zouden nemen. Het werd bekend onder de naam ‘het beloofde land’ en wordt tot op vandaag nog zo genoemd. Nu volgt er een kleine bloemlezing uit de vele goddelijke beloften over dit land: “Toen verscheen de HERE aan Abram en zei: Aan uw nageslacht zal Ik dit land geven. … Want al het land dat u ziet, zal Ik voor eeuwig aan u en uw nageslacht geven. … Ik ben de HERE, die u uit Ur van de Chaldeeën geleid heb om u dit land te geven om het in bezit te hebben. … Weet wel dat uw nakomelingen vreemdelingen zullen zijn in een land dat niet van hen is; zij zullen hen dienen en men zal hen 400 jaar onderdrukken. … Op die dag sloot de HERE een verbond met Abram en zei: Aan uw nageslacht heb Ik dit land gegeven, van de rivier van Egypte af tot aan de grote rivier, de rivier de Eufraat” (er volgt dan een nauwkeurige beschrijving van het hele gebied; Gen. 12:7; 13:15; 15:7,13,18). Dezelfde belofte ontvangt Izak, de zoon van Abraham, een wel meer Allah was de naam van de maangod, die door het belangrijkste afgodsbeeld in de kaäba in Mekka werd belichaamd.

dan één keer. God zegt bijvoorbeeld tegen hem: “Verblijf als vreemdeling in dit land. Ik zal dan met u zijn en u zegenen, want aan u en uw nageslacht zal Ik al deze landen geven. Ik zal de eed gestand doen die Ik Abraham, uw vader, gezworen heb. Ik zal uw nageslacht zo talrijk maken als de sterren aan de hemel en uw nageslacht al deze landen geven. In uw nageslacht zullen alle volken van de aarde gezegend worden, omdat Abraham Mijn stem gehoorzaamd heeft en Mijn voorschriften, Mijn geboden, Mijn verordeningen en Mijn wetten in acht genomen heeft” (Gen. 26:3-5). De dubbele belofte over het land en de Messias wordt ook tegenover Jakob bevestigd, aan wie God later de naam Israël gaf: “Ik ben de HERE, de God van uw vader Abraham en de God van Izak; dit land waarop u ligt te slapen, zal Ik u en uw nageslacht geven. Uw nageslacht zal talrijk zijn als het stof van de aarde en u zult zich uitbreiden naar het westen, het oosten, het noorden en het zuiden. In u en uw nageslacht zullen alle geslachten van de aardbodem gezegend worden” (Gen. 28:13-14). God laat Zich kennen Door Zijn eigen naam aan deze beloften te verbinden laat de God van de Bijbel Zich minstens tien keer als “de God van Abraham, Izak en Jakob” kennen (Ex. 3:15,16; 1 Kron. 29:18; Mat. 22;32; Hand. 3:13 enz.). Zo open-

2222 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL BIJBEL EN ISRAËL Nieuws uit Israël

Nieuws uit Israël • 7/2006

baarde Hij Zich ook in de brandende braamstruik aan Mozes. Toen noemde Hij ook Zijn naam Jahwe, wat betekent ‘IK BEN DIE IK BEN’. Hij is de eeuwig zijnde die uit Zichzelf bestaat en van wie de hele schepping afhankelijk is. In Zijn bewijsvoering over de opstanding maakt Jezus gebruik van het feit dat Jahwe de “God van Abraham, Izak en Jakob” wordt genoemd: “En wat de opstanding van de doden betreft, hebt u niet gelezen wat door God tot u gesproken is, toen Hij zei: Ik ben de God van Abraham en de God van Izak en de God van Jakob? God is niet een God van doden, maar van levenden” (Mat. 22:31-32). Het woord ‘God’ is geen eigennaam, maar een soortnaam die op elke god toepasbaar is. Daarom verkondigt de

God van Abraham, Izak en Jakob ons Zijn naam, namelijk Jahwe. Daarmee onderscheidt Hij Zich van alle andere goden van de wereldreligies. Er zijn verschillende redenen waarom Jahwe niet dezelfde is als Allah, de god van de islam. Zo is het wezen van beiden volstrekt tegenovergesteld. Maar de hoogste vertegenwoordigers van de rooms-katholieke kerk hebben in besluiten op het 2de Vaticaanse concilie onder andere verklaard dat de god van de moslims en die van de christenen een en dezelfde is. Zelfs evangelische christenen proberen een zekere verdraagzaamheid en oecumenische houding aan de dag te leggen door eveneens te beweren dat moslims en christenen dezelfde God aanbidden. Maar niets staat verder af van de waarheid dan deze verklaringspogingen! Door een dieper verstaan van de rol van Israël wordt dit echter duidelijk gemaakt. Allah is beslist niet de “God van Abraham, Izak en Jakob”, omdat hij deze mannen vijandschap heeft gezworen en de vernietiging van hun nakomelingen najaagt. De naam Allah is een eigennaam die allang bestond voordat Mohammed de Israël en het christendom vijandig gezinde religie van de islam in het leven riep. Allah was de naam van de maangod, die door het belangrijkste afgodsbeeld in de kaäba in Mekka werd belichaamd. Dat is ook de oorsprong van de halve maan als symbool. De islam verwerpt weliswaar elke vorm van afgoderij, maar Allah zelf heeft een lange geschiedenis als heidense godheid, die tot ver vóór de islamitische tijd teruggaat. Hij is beslist niet de God van de Bijbel. De goden van de heidenen, die door beelden worden voorgesteld, worden in de Bijbel steeds weer aan de kaak gesteld. En de mensen die hen aanbidden worden door de profeten van Jahwe op dezelfde manier veroordeeld. Nergens is ook maar één aanwijzing te vinden dat een van deze heidense godheden een voorstelling van Jahwe zou kunnen zijn. Paulus benadrukt ook dat degenen die afgodsbeelden vereren in werkelijkheid de demonen aanbidden die achter deze beelden zitten. ■

In de naam van de maangod ligt ook de oorsprong van de halve maan als symbool.

Beth-Shalom, Postbus 193, 3940 AD Doorn telefoon 0343 477288 fax 0343 477447 E-mail: [email protected]

Abonnementen: Beth Shalom, Postbus 193, 3940 AD Doorn, tel. 0343 477288 Giften: Giro 94400 t.n.v. Beth-Shalom Doorn Betalingen: Giro 409200 t .n.v. Middernachtsroep Doorn Voor België: ING-bank 363-0507942-90 in Brussel «Nieuws uit Israël» verschijnt ook in het Duits, Frans, Engels, Spaans, Portugees, Hongaars en Roemeens. Alleen in de betreffende landen. Abonnement Nederland en België: gratis, Vanuit Nederland naar andere landen in Europa: EUR 26.40, Buiten Europa en Suriname: EUR 31.80. Israëlreizen: Beth-Shalom-Israëlreizen: Postbus 193, 3940 AD Doorn tel. 0343 477288 Gastenhuis in Israël: Beth-Shalom, P.O.B. 6208, Haifa 31060/Karmel Israël tel. 00972-4-83774-81 Testamentaire beschikkingen: (via een notaris) «Ik legateer vrij van rechten en kosten aan de Stichting: Zendingswerk Middernachtsroep statutair gevestigd te LEIDEN en geregistreerd onder nummer .41166018. bij de Kamer van Koophandel Rijnland, een bedrag van EUR…»

Gedachtig aan het feit, dat alle menselijke kennis slechts onvolkomen is (1 Cor. 13:9), geven de auteurs voor eigen verantwoording hun persoonlijke visie weer Initialen van de auteurs en bronvermeldingen in dit nummer: ZL = Zwi Lidar; CM = Conno Malgo; AN = Antje Naujoks

Voorpagina: NUI Voor de inhoud van externe web-pagina’s waarnaar verwezen werd kunnen wij niet aansprakelijk worden gesteld. Wij verklaren hiermee uitdrukkelijk, dat op het tijdstip van het tot stand brengen van de link geen illegale inhoud op de verbonden websites herkenbaar waren. Op de actuele en toekomstige vormgeving, de inhoud of de auteursrechten van de verbonden sites hebben wij geen invloed. Voor illegale, foute of onvolledige inhoud en vooral voor schade, die uit het aanklikken of niet aanklikken van zulke aangeboden informatie ontstaat, is alleen de aanbieder van de site verantwoordelijk, naar wie verwezen werd, niet degene, die enkel via links naar de bewuste publicaties verwijst.

Bijbel Herziene Statenvertaling De Herziene Statenvertaling verschijnt ook als uitgave voor gebruik in de kerk met daarin: - Psalmen 1773 (ritmisch) - 12 Gezangen met daarnaast ‘Ere zij God’ en ‘Een vaste burcht is onze God’ - de belijdenisgeschriften - de klassieke en hertaalde formulieren - belijdenisvragen van Voetius - belijdenisvragen CGK

Stichting Zendingswerk

Middernachtsroep Hier kan uw advertentie komen te staan. Stuur een mail aan

[email protected] voor meer informatie.

€ 40,00 Bestelnr. 199077 • Special Cover • ISBN: 978-90-6539-357-9

Wanneer komt Jezus?

De standaardeditie in de Herziene Statenvertaling. Een goed leesbare Bijbel met een vivella cover. Door de helder opmaak is deze Bijbel goed leesbaar. Een uitgave met een prima prijs - kwaliteitverhouding.

€ 37,50 Bestelnr. 197160 • gebonden • ISBN: 978-90-6539-349-4 Dave H Hunt untt un

Bijbel Herziene Statenvertaling

€ 45,00

STYLE Bestelnr. 199075 - Special Cover - ISBN: 978-90-6539-376-0 HSV limited edition STYLE / STOER Op veler verzoek is er nu een stijlvolle en stoere omslag ontworpen voor de Herziene Statenvertaling met Psalmen en formulieren. Door het kleine formaat is dit bijbeltje gemakkelijk mee te nemen naar de kerk.

Nu € 9,95

Bestelnr. 601 • paperback • ISBN: 978-90-6603-125-8

€ 10,00

iek

STOER Bestelnr. 199076 - Special Cover - ISBN: 978-90-6539-377-7

300 paginas, € 15,00

uz

€ 45,00

Overtuigende bewijzen dat Zijn komst dichtbij is. De Schriften laten de waarheid zien dat Jezus Christus twee keer terug zal komen. De eerste komst, de “Opname”, zal plaats vinden als we het helemaal niet verwachten. Voor deze Opname - vóór de Grote Verdrukking - voert de schrijver een aantal overtuigende bewijzen aan. De tweede - laatste en afsluitende Wederkomst zal Jezus’ glorieuze intocht in Jeruzalem zijn. Dan zal Hij het Joods volk redden uit de strijd van Harmagedon. Ben ik er klaar voor als Jezus terugkomt? Zijn komst is heel dichtbij!

M

Zakbijbel (10 x 15 cm) met daarin: * de Psalmen in de berijming van 1773 (ritmisch) * de 12 Gezangen, met daarnaast ‘Ere zij God’ en ‘Een vaste burcht is onze God’

Wanneer komt Jezus?

Muziek CD met prachtige geloofsliederen, gespeeld door de Nederlander Govert Roos.

Bestelnr. 131810 • CD

J.W. Embregts

JEZUS van Genesis tot Maleachi

Bestelnr. 199052 · EUR 14,95 · Boek · paperback · 271 pagina‘s Zendingswerk

Middernachtsroep

0343 - 477 288 • [email protected] • www.middernachtsroep.nl

Europa...

toren van Babel

00

20: 30 begin

: inloop 19fel over dit onderwerp + boekenta gelijkheid smo + gesprek

Eindhoven woensdag 2 oktober Gebouw De Bron Elburglaan 51

Zuidhorn woensdag 6 november PKN Kerk De Gast 58a

spreker Dato Steenhuis leiding Teun van Ommen

Israëls ISRAEL. behoefte aan veiligheid NIEUWS UIT. De databanken van de Israëlische geheime diensten 11. Dadels beschermen hart tegen ziekten 16

Recommend Documents