Is Haaren ouderenproof? Aanvullingen van ouderen op de DOP´s
Is Haaren ouderenproof? Aanvullingen van ouderen op de DOP´s Drs. Sj. Cox
PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant mei 2008
© 2008 PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het PON. Gehele of gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. Vermenigvuldiging en publicatie in een andere vorm dan dit rapport is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het PON.
PON Postbus 90123 5000 LA Tilburg Telefoon: (013) 535 15 35 Fax: (013) 535 81 69 E-mail:
[email protected] Internet: www.ponbrabant.nl
Inhoud 1
Inleiding
2 2.1 2.2 2.3
Resultaten DOP´s in vogelvlucht Verschillen tussen de verschillende leeftijdscategorieën? Conclusies van de vier DOP´s Discussie over specifieke ´ouderen´onderwerpen
7 7 9 10
3
Extra actiepunten ouderen
11
5
1
Inleiding Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 is er door de inwoners van de gemeente Haaren een duidelijk signaal afgegeven aan de bestuurders: er moet beter gecommuniceerd worden met de inwoners, er moet nu echt gebouwd gaan worden en er moet gezorgd worden dat de verschillende dorpen leefbaar blijven. In het beleidsprogramma Bouwen en vertrouwen op sterke en levendige dorpen zijn daarom een aantal zaken opgenomen die, naast het reeds bestaande beleid, specifieke aandacht schenken aan deze wensen. Het gemeentebestuur van Haaren heeft daarbij de intentie uitgesproken in de komende bestuursperiode alles in het werk te stellen om het vertrouwen van de burger te herwinnen door middel van realisatie van een aantal lang gekoesterde wensen. Eén van de manieren om zowel het vertrouwen te herwinnen van de burgers als om de leefbaarheid in de vier dorpen in kaart te brengen (knelpunten en mogelijkheden) is het maken van dorpsontwikkelingsplannen in, met en voor elk van de vier dorpen (Haaren, Helvoirt, Esch en Biezenmortel). Het gaat de gemeente Haaren daarbij om leefbaarheid in de breedste zin van het woord. Een dorpsontwikkelingsplan kijkt zo’n tien jaar vooruit en geeft antwoord op de vraag hoe de inwoners het leven in hun dorp beoordelen en vinden dat hun dorp zich zou moeten ontwikkelen. Het plan doet tevens voorstellen voor acties die de leefbaarheid van het dorp bevorderen. Het is van belang dat het dorpsontwikkelingsplan wordt vastgesteld door de gemeenteraad, zodat helder wordt aan welke acties prioriteit wordt gegeven. Om specifiek ouderen te betrekken bij gemeentelijk beleid heeft de provincie Noord-Brabant het traject `Is uw gemeente ouderenproof` opgezet. Ouderenproof is daarbij in essentie een simpel idee: zoveel mogelijk ouderen stimuleren om mee te denken en te praten over het huidige en toekomstige ouderenbeleid in hun gemeente, met name over hun eigen leefomgeving. Bij een project “Ouderenproof” zijn in eerste instantie de ouderen(organisaties) aan zet. Immers, de oudere inwoners van gemeenten zijn bij uitstek de aangewezen groep om aan te geven wat nodig is in een gemeente om er gezond en prettig oud te kunnen worden. Anderzijds wil de provincie gemeenten motiveren en stimuleren om hun rol, positie en taken verder in te vullen zodat een integraal lokaal ouderenbeleid kan ontstaan. Een beleid dat aan haar inwoners de garantie geeft dat zij ouderenproof is. Om dit te bereiken dienen gemeenten en ouderen gezamenlijk aan de slag te gaan, het liefst ondersteund door de lokale welzijnsorganisatie. In de gemeente Haaren is gekozen voor een opzet waar alle burgers via de DOP´s meepraten over hun leefomgeving én dat daarnaast in dit traject specifieke aandacht wordt gegeven aan de oudere inwoners. Dat is gebeurd door in de enquêtes in de vier dorpen de resultaten van de oudere inwoners apart onder de loep te nemen én via een speciale middag voor alle ouderen in de gemeente Haaren op 31 maart in de Gastenbosch in Helvoirt. Méér dan 100 ouderen spraken daar nogmaals mee over de specifieke knelpunten en oplossingen voor ouderen in de gemeente.
PON-rapportage: IS HAAREN OUDERENPROOF ?
5
Voor u ligt de aanvulling van de Haarense ouderen op de vier dorpsontwikkelingsplannen. Met andere woorden deze rapportage kan niet worden gelezen zonder de vier dorpsontwikkelingsplannen daarbij in ogenschouw te nemen.
6
PON-rapportage: : IS HAAREN OUDERENPROOF ?
2
Resultaten DOP´s in vogelvlucht
2.1 Verschillen tussen de verschillende leeftijdscategorieën? Zijn er verschillen te onderkennen tussen de verschillende leeftijdsgroepen te onderkennen op de verschillende onderdelen van leefbaarheid? Biezenmortel scores
sfeer bereikbaarheid voorzieningen 55+ bedrijvigheid
29-54 16-29
contact/binding veiligheid woongenot 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Esch scores=
sfeer bereikbaarheid voorzieningen 55+ bedrijvigheid
29-54 16-29
contact/binding veiligheid woongenot 0
1
PON-rapportage: IS HAAREN OUDERENPROOF ?
2
3
4
5
6
7
8
9
7
Haaren scores sfeer bereikbaarheid voorzieningen
55+ bedrijvigheid
29-54 16-29
contact/binding veiligheid woongenot
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Helvoirt scores
sfeer
bereikbaarheid
voorzieningen 55+ bedrijvigheid
29-54 16-29
contact/binding
veiligheid
woongenot 0
1
2
3
4
5
6
7
8
Er zijn wel kleine verschillen te ontdekken tussen de verschillende leeftijdscategorieën maar deze zijn marginaal. De verschillen tussen de dorpen zijn veel groter dan de verschillen tussen de leeftijden. Bij navraag op de ouderenproofbijeenkomst wordt dit ook door de aanwezige ouderen bevestigd. Leeftijd is binnen de gemeente Haaren op de door het PON onderscheiden leefbaarheidfactoren geen belangrijke factor.
8
PON-rapportage: : IS HAAREN OUDERENPROOF ?
9
2.2 Conclusies van de vier DOP´s Herkennen de ouderen zich in de knelpunten van de DOP´s en de gekozen oplossingen? Top 12 Biezenmortel • Zorg voor voldoende woningen voor ouderen en starters • Levendig dorpshart met voorzieningen • Verkeersveiligheid • Bereikbaarheid Biezenmortel • Oprichten dorpsraad • Activiteiten, sport en recreatie voor jong en oud • Openbaar vervoer • Afvalinzameling beter organiseren • Ruimte voor bedrijvigheid • Relatie Prisma - Biezenmortelse gemeenschap • Overlast door hondenpoep • Het is goed zo Top 9 Esch • Verkeersongemakken aanpakken • Mogelijkheden om jongeren in Esch te laten blijven wonen • Mogelijkheden om ouderen in Esch te laten blijven wonen • Openbare ruimte op orde houden • Sfeer en uitstraling dorp verbeteren • Activiteiten voor jongeren • Buitengebied leefbaar • Communicatie met de gemeente verbeteren • Bereikbaarheid verbeteren Top 11 Haaren • Verbetering sfeer en uitstraling van het dorp • Ouderen in het dorp behouden • Jongeren in het dorp behouden • Voorzieningen in Haaren verbeteren • Verkeersveiligheid verbeteren • Meer activiteiten voor jongeren organiseren • Het realiseren van een goede openbare bluswatervoorziening van het buitengebied • Op orde houden van de openbare ruimte • Verbetering Openbaar Vervoer • Verbetering relatie Overheid-Burgers • Goede wisselwerking bewoners Cello en dorpsgemeenschap Top 12 Helvoirt • Zorg voor voldoende woningen voor ouderen en starters • Verbetering van de verkeersveiligheid • Sfeervol dorpshart • Afvalinzameling beter organiseren • Verbeteren openbaar vervoer in Helvoirt • Versterken relatie burgers-gemeente
PON-rapportage: IS HAAREN OUDERENPROOF ?
9
• • • • • •
Activiteiten in het dorp, voor jong en oud Ruimte voor bedrijvigheid en voorzieningen Versterken dorpsraad Helvoirt Versterken recreatiemogelijkheden Aanpakken zwerfvuil Overlast door hondenpoep
De aanwezige ouderen op de ouderenproofbijeenkomst geven aan dat ze zich goed in de verwoorde onderwerpen herkennen en vinden dat ouderen voldoende mogelijkheden hebben gehad om in de dorpsontwikkelingsplannen aan het woord te komen. Vele onderwerpen die ouderen aangaan hebben in alle dorpen hoge prioriteit gekregen (bijvoorbeeld woningen voor ouderen, verbeteren (verkeers)veiligheid, verbeteren openbare ruimte en dorpskern, voorzieningen).
2.3 Discussie over specifieke ´ouderen´onderwerpen Tijdens de ouderenproofbijeenkomst is uitgebreid stilgestaan of er toch niet onderwerpen aan de orde moesten komen die in de DOP`s te weinig aandacht hebben gekregen. Nogmaals is stilgestaan bij de volgende thema´s • Wonen • Zorg • Voorzieningen en dienstverlening • Veiligheid • Mobiliteit • Vrijwilligers (oud voor oud?) • Rijk en arm (beleid voor iedereen?) • Bijzondere thema´s en groepen die aandacht verdienen Uiteindelijk heeft dat tot twee belangrijke aanvullingen geleid waarvan de ouderen vinden dat deze specifiek voor ouderen extra aandacht zouden moeten krijgen.
10
PON-rapportage: : IS HAAREN OUDERENPROOF ?
3
Extra actiepunten ouderen In het kader van ouderenproof willen de ouderen van de gemeente Haaren dit jaar nog extra aandacht voor de volgende actiepunten: Veilige looproutes voor ouderen in alle dorpen Doel
In alle dorpen worden in de DOP´s knelpunten aangegeven voor de verkeersveilgheid. Dat is voor ouderen ook zeer gewenst. Maar om de mobiliteit van de ouderen binnen de kernen zo maximaal te maken is het wenselijk zo spoedig mogelijk veilige looproutes naar de belangrijkste voorzieningen te realiseren.
Toelichting De mobiliteit van ouderen is kwetsbaar en wordt nu vaak gehinderd door onveilige verkeerssituaties, obstakels op trottoirs, opkruiende stoeptegels, slecht en hobbelig wegdek en vuil. Omdat ouderen meer dan anderen gebonden en verbonden zijn aan het dorp is het van groot belang dat ouderen zich met gemak kunnen bewegen in het eigen dorp en zeker naar de belangrijkste ontmoetingsplaatsen en voorzieningen. Actie
Realiseren van veilige looproutes via • Opzetten van plaatselijke werkgroepen georganiseerd door de plaatselijke ouderenorganisaties • Dorpswandelingen organiseren waarbij puntsgewijs en met foto´s alle knelpunten in beeld worden gebracht. • Veilige en logische looproutes creëren naar de belangrijkste voorzieningen in de dorpen en daar waar ouderen elkaar ontmoeten.
Wie
Plaatselijke ouderenorganisaties , Grijs Haaren, gemeente Haaren en provincie Noord-Brabant.
Wanneer
2008
PON-rapportage: IS HAAREN OUDERENPROOF ?
11
Betere en betrouwbare informatie over zorg, welzijn en wonen Doel Toelichting
Actie
Wie Wanneer
12
Voor de gemeente Haaren duidelijkheid verschaffen op welke wijze, welke organisaties zorg, wonen en welzijn realiseren. Ouderen hebben veel zorgen om de zorg. Voor een deel zijn deze te verklaren uit de berichten uit de krant over wachtlijsten en het gebrek aan zorg. Daarnaast hebben er zowel voor de zorg en de toegang daartoe, als voor het wonen en welzijn (WMO) de laatste jaren snelle veranderingen plaatsgevonden. Vele ouderen zijn daarin de weg kwijt en willen daarover geïnformeerd worden door betrouwbare informatie en informanten. Tijdens de ouderenproofbijeenkomst is zowel door deskundige ouderen als door enkele professionals aangegeven dat er in de gemeente Haaren veel informatie al beschikbaar is via brochures en via personen. Blijkbaar vindt deze informatie niet automatisch de goede plekken of is het tijd deze informatie opnieuw te verstrekken, wellicht in nieuwe vormen.. Grijs Haaren, de betrokken zorg-, welzijns-, en woonstichtingen en de gemeente Haaren maken een plan hoe ouderen in Haaren beter kunnen worden geïnformeerd. Nog dit jaar worden via verschillende kanalen (bijeenkomsten, de plaatselijke kranten, de verschillende loketten) de ouderen in Haaren daarover geïnformeerd en betrokken. Grijs Haaren en de betrokken instellingen en de gemeente Haaren 2008 en verder
PON-rapportage: : IS HAAREN OUDERENPROOF ?
