Is dit een uitbraak? Een retrospectieve evaluatie van syndroomsurveillance voor emerging infections

Is dit een uitbraak? Een retrospectieve evaluatie van syndroomsurveillance voor emerging infections

Kees van den Wijngaard, Liselotte van Asten, Wilfrid van Pelt, Nico Nagelkerke, Mirjam Kretzschmar, Marion Koopmans

1

14 juni 2011

Inhoud 1. Waarom dit onderzoek? 2. Methode/opzet 3. Nationale/lokale uitbraken 4. Conclusie

2

Is dit een uitbraak? | 14 juni 2011

Waarom dit onderzoek? ●

Dreiging gevaarlijke infectieziekte-uitbraken – grote maatschappelijke impact (bv. Anthrax, SARS)

●

Hoe schade beperken? – Snelle detectie (“early warning”)

3

Is dit een uitbraak? | 14 juni 2011 Gepresenteerd op de 2de Nederlandse Infectieziektendag Zeist, 14 juni 2011

Gangbare surveillance van infectieziekten: tellen van aantal diagnoses per ziekteverwekker

Besmetting

4

1ste symptomen

Klinische fase

Herstel Chronisch Overlijden


Gangbare surveillance van infectieziekten: tellen van aantal diagnoses per ziekteverwekker

Besmetting

1ste symptomen

Klinische fase


Diagnose/Ziekteverwekker vaststellen

Gangbare surveillance

5

Klinische surveillance

Laboratorium surveillance


Gevaarlijke ziektes met “gewone” symptomen

“Gewoon griepje” ….?

● ●

Ongemerkte toename patienten mogelijk Ziekteverwekker makkelijk gemist

Oplossing? Naast ziekteverwekkers ook surveillance van: – – – –

6

Symptomen Medicijngebruik Sterfte Etc.

“Syndroomsurveillance”


Gangbare vs Syndroom-surveillance

Besmetting

1ste Symptomen

Klinische fase


Syndroom surveillance

Diagnose


7


Laboratoriums surveillance


Gangbare vs Syndroom-surveillance

Besmetting

1ste symptomen

Syndroom surveillance

Ziekteverzuim

Klinische fase

Symptomen Medicijngebruik


Lab-test aanvragen

Sterfte

Diagnose


8


Laboratorium surveillance


Werkt syndroomsurveillance? =belangrijkste vraag van dit onderzoek ●

Getest op infectieziekten uitbraken uit verleden – O.a. Griep, Legionella, Q-koorts etc

 Detecteert syndroomsurveillance dit soort uitbraken?

9


Retrospectieve syndroomgegevens ● 6 medische registraties – Ziekteverzuim – Huisartsbezoeken – Apotheekrecepten – Lab-test aanvragen – Ziekenhuisopnames – Sterfte

● Ge-analyseerd alsof real-time beschikbaar

10


Syndromen ● Respiratoir syndroom

Klachten/symptomen ● Gastro-enteritis syndroom

● Neurologisch syndroom

11

gangbare en gevaarlijke/ongewone ziekteverwekkers


Syndroom- vs Gangbare gegevens

12


Syndroom- vs Gangbare gegevens Respiratory Hospitalizations 500 influenza A influenza B RSV  84% van syndroom verklaard S.pneumoniae door ziekteverwekkers

2000

pathogen lab counts

Respiratory syndrome counts

2500

1500

Syndroomsurveillance reflecteert activiteit van respiratoire ziekteverwekkers

1000

500

0 1-

99 19

6-

13

0

6-

7-

99 19

16-

00 20

6-

7-

00 20

6-

1-

01 20

6-

7-

01 20

1-

6-

02 20

7-

02 20

6-

1-

6-

03 20

6-

7-

03 20

04 20

1-

6-

Is dit een uitbraak? | 14 juni 2011

Gepresenteerd op de 2de Nederlandse Infectieziektendag Zeist, 14 juni 2011

6-

7-

04 20

Alle registraties: % respiratoir syndroom verklaard door pathogeensurveillance

14

Registratie

% verklaard

Ziekteverzuim

68 %

Huisarts-consult

86 %

Apotheekrecepten

80 %

Ziekenhuisopnames

84 %

Lab-test aanvragen

61 %

Sterfte

78 %


Van nationaal naar lokaal….

15


Space-time cluster detectie

● Flexibele windows in ruimte en tijd ● Clusterdetectie op basis van waargenomen vs verwachte aantal cases in alle mogelijke cirkels A

● Tijd varieert ook, dus cirkel A is eigenlijk een “cilinder”

A for 2 weeks A for 1 week

A

● ●

16

Satscan software: space time permutation scan statistic (www.satscan.org) (Expected # cases in A in week x) = ((total # cases in A) / (total #cases)) * (total #cases in week x)


Space-time detectie: test-uitbraken ● Ziekenhuisopnames met respiratoire infectie

Study Period: 03/10/1998 to 03/09/1999 Cluster dates: 03/03/1999 to 03/09/1999 (7 days) Name center-cluster location: WERFERSHOOFCENTRUM (in: Wervershoof)

Study Period: 07/11/2005 to 07/10/2006

Center=1693 Cluster dates: 07/04/2006 to 07/10/2006 (7 days)

– Legionella in 1999

Radius=8541.92 m Observed cases=16 Expected cases=2.94 P-value=0.002 Recurrence Interval=500 days

Name center-cluster location: OOSTELIJKEEILANDEN/KADIJKEN (in: Amsterdam)

Study Period: 07/08/2006 to 07/07/2007 Cluster dates: 05/06/2007 to 07/07/2007 (63 days)

Name center-cluster location: SCHUTVELD-HOEVENSEVELD-BITSWIJK Center=1018 Radius=1110.53 m Locations in cluster: (in: Uden) Observed cases=15 1602 1606 1607 1611 1613 Expected cases=1.92

– Legionella in 2006

– Q-koorts in 2007

P-value=0.001 1614 1616 1617 1619 1654 Recurrence Interval=1000 days

1657 1671 1674 1676 1678

Center=5402 Radius=11486.79 m Locations in cluster: Observed cases=110 1011 1018 1092 1093 Expected cases=63.82 P-value=0.003 Recurrence Interval=333.333 days

1679 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1688 1691 1692 1693 1695 1696

Locations in cluster: 5342 5343 5364 5373 5374 5375 5383 5384 5388 5401 5402 5403 5404 5405 5406 5408 5409 5411 5427 5428 5451 5453 5455 5461 5462 5463 5464 5465 5466 5467 5469 5471 5472 5473 5476

17 Gepresenteerd op de 2de Nederlandse Infectieziektendag Zeist, 14 juni 2011

Q-koorts verdachte clusters 2005-2007

Lokale uitbraken gedetecteerd in syndroomdata, onafhankelijk van lab-detectie

5 (overige) clusters per jaar Verificatie/respons nodig patientgegevens en gangbare surveillance moeten ook snel beschikbaar zijn Centrum 2007 uitbraak

18


Implementatie: sterfte monitoring pandemie 2009

(i.s.m. CBS)

“Situational awareness” Excess-sterfte tijdens pandemie uitgesloten!

19


Sterfte 0-4 jarigen tijdens pandemie Sterfte 0-4 jarigen 0,4

Mortality incidence (per 10.000 population)

seizoenstrend

Waargenomen sterfte

0,3

0,2

0,1

0 1-jul-2004

1-jul-2005

1-jul-2006

1-jul-2007

1-jul-2008

1-jul-2009

Time (by week)

20


1-jul-2010

Sterfte 0-4 jarigen tijdens pandemie Sterfte 0-4 jarigen

Significante verheffing

0,4

Mortality incidence (per 10.000 population)

seizoenstrend

Waargenomen sterfte

geen verificatie i.v.m. privacy regelgeving… 0,3

0,2

0,1

0 1-jul-2004

1-jul-2005

1-jul-2006

1-jul-2007

1-jul-2008

1-jul-2009

Time (by week)

21


1-jul-2010

Samenvatting/Conclusies ●

Syndroomsurveillance detecteert uitbraken – Zonder lab-detectie

●

Nationaal en lokaal

●

Voor snelle interpretatie: verificatie van signalen cruciaal – –

Epidemiologische data Lab surveillance

● Breder nut: “Situational Awareness”

22


Acknowledgements RIVM ● Liselotte van Asten ● Wilfrid van Pelt ● Nico Nagelkerke ● Mirjam Kretzschmar ● Marianne van der Sande ● Wim van der Hoek ● Adam Meijer ● Marion Koopmans

NIVEL ● Ge Donker

en vele anderen…..

23


Is dit een uitbraak? Een retrospectieve evaluatie van syndroomsurveillance voor emerging infections

Recommend Documents