Investeringen in Vermogen Hernieuwbare Elektriciteit Verwachtingen en Perspectieven
Denktank Structurele veranderingen Energiemarkt, 3 september 2014 Frans Rooijers, Sebastiaan Hers, Arno Schroten
Agenda •
•
•
•
Kosten perspectief • Gemiddelde totale kosten als maatstaf • Ontwikkeling van gemiddelde totale kosten Baten perspectief • Baten voor HE investeringen • Prijsimpact grootschalig HE Ondersteuningsmechanismen HE • ondersteuningsmechanismen • Mechanismen in EU Conclusies en Discussie
Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Kosten perspectief HE
Gemiddelde totale kosten als perspectief •
Gemiddelde totale kosten (“levelized cost of electricity” of LCOE) is een veelgebruikte maatstaf voor de kosten van HE technologieën.
•
Gemiddelde totale kosten omvat zowel CAPEX als OPEX, ofwel de totale kosten, over de gehele technische levensduur, uitgedrukt in Euro €ct/kWh. In geval van HE (m.n. voor wind en zon-PV) gaat het hierbij vaak om hoofdzakelijk CAPEX.
•
Gewoonlijk nemen gemiddelde totale kosten voor nieuwe technologieën af door leereffecten en schaaleffecten
Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Gemiddelde totale kosten (LCOE) HE NL 2013
•
Productietechniek
Gemiddelde totale kosten [€ct/kWh]
Kolen
4,5
Gas
6
Wind op Land
7,0 – 9,7
Wind op Zee
15,7
Zon-PV
14,7
Gemiddelde totale kosten HE
Bron: ECN (2013), EnergyMatters (2012)
Deze kosten liggen voor wind op zee en zon-PV nog altijd veel hoger dan voor conventionele technologieën. Wind op land kan zich meten met gasgestookt bij hoge gas prijzen.
•
Toekomstperspectief Technologische ontwikkeling en schaalvergroting biedt nogelijk zicht op verdere daling Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Vooruitzicht gem. tot. kosten (LCOE) HE in DE
Bron: Fraunhofer (2013) Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Vooruitzichten LCOE HE in DE versus UK UK Offshore wind Offshore wind
Large scale PV
Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Recent daling installatiekosten zon-PV in DE
Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Baten perspectief HE
Opbrengsten voor HE •
Baten voor HE worden vandaag de dag m.n. ontleend aan verkoop of vermeden inkoop van elektriciteit
•
Baten van een investering in wind energie betreffen hoofdzakelijk verkoop elektriciteit. Voor dit segment zal toekomstige prijsontwikkeling op de elektriciteitsmarkt een cruciale determinant zijn voor het financiële rendement.
•
Baten van een investering zon-PV kan gaan om verkoop, maar gaat veelal ook om vermeden inkoop. Bij kleinschalige toepassing betreft de baat dan de elektriciteitsprijs, maar ook transmissiekosten en energiebelasting. Salderen verruimt die optie bovendien significant. Daarmee komt met name de vraag centraal te staan welke toekomstige baten ontstaan voor wind bij grootschalige integratie
•
Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Invloed van wind op DAM prijzen Correlatie analyse: • Correlatie tussen productie wind energie (simulatie) en APX (1Y rolling window): • Toenemende negatieve correlatie door toenemende capaciteit • Ook import-export speelt een rol (5 uur vertraging) Bron: Analyse CE Delft, 2014 Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Profielkosten wind op lange termijn
2023 2030
LCOE onshore wind
Impact analyse: • Simulaties APX met toenemende capaciteit wind • APX prijzen nemen af, maar gemiddelde prijs voor wind energie daalt veel harder • Deze zogenaamde profielkosten compromitteren fin. rendement ernstig bij grootschalige integratie
Bron: Analyse CE Delft, 2014 Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Ondersteuning HE
Ondersteuningsmechanismen HE Ondersteuning in praktijk vaak hybride Algemene trend: • Diffuus maar hervorming tenderen naar markt & productie
Overzicht van ondersteuningsmechanismen Bron: Hers et.al., 2011 Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Ondersteuningsmechanismen in EU Quota Obligation Feed-in Tariff Feed-in Premium Other
Bron: Re-Shaping 2010
Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Verplichtingen versus FIT Potentiële winstmarge vs effectivitiveit voor wind op land, 2009
14%
Feed-in tarieven en premies
PT Indicator (beleids)effectiviteit 2009
12%
Verplichtingensystemen IE
10%
HU ES
DE 8%
SE
6%
EE NL
FR
4%
IT
UK
BE
LU BG
LT
2%
CZ
GR AT
FI
0%
SI SK
PL
LV
MT
RO
CY
DK
-2% -20
0
20
40
60
Potentiële winstmarge (EUR/MWh)
80
100
120
Bron: Fraunhofer , Ecofys
Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Groene stroom markt is complex! Opwekkingskosten
Lage verplichting
Opwekkingskosten
Penalty
Certificaat prijs
‘bruto winst marge’ Meerkosten Wind op land/zee Bij- en meestook
Vermogen
•
Prijsdynamiek
Prijsstelling groencertificaten (hoge verplichting)
Certificaat prijs
Hoge verplichting
Penalty
Prijsstelling groencertificaten (lage verplichting)
‘bruto winst marge’
Wind op land/zee
Meerkosten Bij- en meestook
Vermogen
Bron: CE Delft, 2014
Lage target leidt tot prijzen op bijstook niveau, ambitieuze target leidt tot prijzen op penalty niveau. Hoog investeringsrisico!
•
Perspectief Terughoudendheid investeringsgedrag en aanhoudend hoge prijsniveaus Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Conclusies en Discussie
Conclusies en discussie fossiel (recap) Kernpunten: • Huidige marktmechanisme: inframarginale opbrengsten (met name voor basislast) en schaarste opbrengsten (met name voor piek- en middenlast vormen de belangrijkste prikkel voor investeringen • Huidige marktomstandigheden: Door een overschot aan capaciteit (mede door grootschalige groei van hernieuwbaar in Duitsland en België) ontbreken momenteel de prikkels voor investeringen • Robuustheid dynamische efficiëntie marktmechanisme: Schaarste beprijzing biedt zicht op een sterke investeringsprikkel, ook in de toekomst, zij het met vertraagde respons. Het mechanisme biedt geen garanties voor leveringszekerheid. • Leveringszekerheid: Binnen de bestaande kaders liggen er verschillende opties tot verbetering van leveringszekerheid, veelal met beperkt potentieel. Daarbuiten bieden capaciteitsmechanismen een mogelijkheid met echter complexe en verstrekkende gevolgen. Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Conclusies en discussie Kernpunten: • Kosten van wind dalen gestaag: de kostenontwikkeling van wind op land/zee is vrij stabiel en suggereert concurrerende gemiddelde kostenniveaus voor dat wind op land voor 2030 • Zon-PV zal verrassen: zon-PV technologie ontwikkeld zich stormachtig, terwijl investeringsdynamiek een explosief karakter vertoont. Zeer snelle groei voor 2030 lijkt niet onaannemelijk. • Profielkosten compromitteren investeringen: gebrek aan stuurbaarheid wind en zon-PV leidt bij grootschalige introductie tot hevige prijsdruk (profielkosten) en significant lagere opbrengsten. Schaarste beprijzing speelt dan nauwelijks een rol. • Ondersteuning HE ook op termijn noodzakelijk: Kostendaling zal opbrengstendaling bij grootschalige introductie niet overstijgen. • Ondersteuningsmechanismen: Bij grootschalige introductie hebben marktmechanismen de voorkeur, maar inrichting is complex. Denktank, 3 september 2014, Investeringen in HE
Appendix APX Prijsmodel
2011 APX prijzen en simulatie
2011 price duration curve APX en simulatie
2011 PQ scatterplots APX en SIM
