Inventarisatie beschermde vissoorten Hoogeveen
Rapport: VA2008_10 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs BV
Mei, 2008 definitieve versie door: Rob Caldenhoven
Statuspagina
Statuspagina Titel:
Inventarisatie beschermde vissoorten Hoogeveen
Samenstelling: Adres:
VisAdvies BV Vondellaan 14 3521 GD Utrecht 030 285 1066 http://www.VisAdvies.nl Tijhuis Ingenieurs BV Rob Caldenhoven
[email protected] Jan H. Kemper 8 Flora- en faunawet, beschermde vissoorten VA2008_10 mei 2008 definitief
Telefoon: Homepage: Opdrachtgever: Auteur(s): E-mail adres: Eindverantwoording Aantal pagina’s: Trefwoorden: Projectnummer: Datum: Versie:
Bibliografische referentie Rob Caldenhoven, 2008. Inventarisatie beschermde vissoorten Hoogeveen. VisAdvies BV, Utrecht. Projectnummer VA2008_10, 8 pag.
Copyright: © 2008 VisAdvies BV Behoudens wettelijke uitzonderingen mag niets uit dit document worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaargemaakt, in enige vorm of op enige wijze hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van VisAdvies BV.
©
VisAdvies BV
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3
2 2.1 2.2
©
VisAdvies BV
Inleiding .................................................................................... 1 Algemeen .................................................................................................. 1 Doelstelling en uitgangspunten ................................................................. 1 Methode en inspanning ............................................................................. 2
Resultaten en conclusie............................................................ 4 Resultaten ................................................................................................. 4 Conclusie................................................................................................... 8
Inleiding
1
Inleiding
1.1
Algemeen Op verzoek van Tijhuis Ingenieurs BV heeft VisAdvies BV onderzoek gedaan naar de visfauna in 39 verschillende watervakken in Hoogeveen. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van op stapel staande baggerwerkzaamheden die gepland staan voor deze watervakken. Het onderzoek was noodzakelijk om te kunnen voldoen aan de eisen van de Flora- en faunawet Onderhavige rapportage geeft een verslag van de resultaten van het visonderzoek. Tijhuis Ingenieurs BV verzorgt de begeleiding van baggerwerkzaamheden voor de Gemeente Hoogeveen en Waterschap Reest en Wieden. Hiervoor dient vooraf een “vistoets” te worden afgenomen. Het gaat om de watergangen in de omgeving Hoogeveen met een totale lengte van ongeveer 16 km. De wateren zijn allemaal stilstaand en liggen in polders of in stedelijk gebied. Baggerwerkzaamheden staan gepland na de zomer, maar in verband met eventuele ontheffingaanvraag is de toets zo snel mogelijk uitgevoerd.
1.2
Doelstelling en uitgangspunten Om een ontheffing te kunnen verkrijgen in het kader van de Flora- en Faunawet, voor het uitvoeren van de door opdrachtgever geplande werken, moet het duidelijk worden of er beschermde vissoorten in het gebied voorkomen. Er zijn vrijwel geen recente en historische data bekend zodat ze verzameld moeten worden. Aangetoond moet worden of er al dan niet exemplaren voorkomen van vissoorten zoals genoemd in tabel 2 of 3 van de brochure ‘’Buiten aan het werk?’’ die is uitgegeven door het ministerie LNV ter implementatie van de recent aangepaste Flora- en Faunawet. Het betreft de volgende soorten: • bermpje, • kleine modderkruiper, • grote modderkruiper, • meerval, • rivierdonderpad, • beekprik, • bittervoorn, • elrits, • gestippelde alver en • rivierprik. Op basis van algemene ecologische kennis kan gesteld worden dat de stroomminnende soorten niet verwacht kunnen worden en dat de modderkruipers en bittervoorn met een populatie zouden kunnen voorkomen. Omdat geen enkele soort op voorhand uitgesloten mag worden heeft het onderzoek zich gericht op alle genoemde soorten. Doelstelling: Het representatief bemonsteren van 39 watervakken in Hoogeveen.
©
VisAdvies BV
1
Inleiding
Met representatief bemonsteren wordt het volgende nagestreefd: “indien een populatie of grote aantallen van een bepaalde soort in het in het watervak bevindt, wordt een dusdanig gedeelte van het watervak bemonsterd, dat de kans nihil is dat er geen exemplaar van die bepaalde soort wordt aangetroffen”.
1.3
Methode en inspanning De 39 geselecteerde watervakken (tabel 1.1) in Hoogeveen zijn in week 18 op 28 en 29 april en in week 19 op 6 en 7 mei bemonsterd met electrovisapparatuur vanuit de boot en wadend met draagbare electrovisapparatuur (deka).
tabel 1.1
Overzicht van gebieden, watervakken en lengte van de vakken (lengte in meters) Vak letter
Aantal Lengte monster (km) vakken
Gebied Totaal
J J J J D E F G H I
Buitenvaart Zuid West Noord Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Elim Nieuwlande Nieuweroord
39
16 384
6 4 10 3 2 5 2 2 1 4
3 277 2 283 4 046 1 720 788 1 640 957 304 201 1 168
In totaal is 10-20% van de totale oeverlengte bemonsterd. Dit betekent een inspanning per traject per watervak waarbij een lengte van 300 m is bemonsterd. Voor watervakken die kleiner zijn dan 300 m geldt dat het gehele watervak is bemonsterd. In figuur 1.1 staan 39 watervakken die bemonsterd zijn in Hoogeveen Van de vangst is een soortenlijst gemaakt en zijn aantallen genoteerd.
©
VisAdvies BV
2
Inleiding
Nieuweroord
Noordscheschut
Tiendeveen
Hollandscheveld Elim
Nieuwlande
Noord (Hoogeveen) Buitenvaart
West (Hoogeveen)
Zuid (Hoogeveen)
figuur 1.1
©
Overzicht van de bemonsterde watervakken in Hoogeveen
VisAdvies BV
3
Resultaten en conclusie
2
Resultaten en conclusie
2.1
Resultaten Van alle 39 bemonsterde watervakken is alleen in watervakken F6 Hollandscheveld) en J11 (Buitenvaart) een beschermde vissoort aangetroffen. Hier zijn achtereenvolgens 8 en 1 grote modderkruipers gevangen (figuur 2.2). De lengte van de grote modderkruipers in Hollandscheveld was 10, 17, 18, 18, 20, 22, 22, 25 cm en in Buitenvaart 22 cm. Het is belangrijk om te realiseren bij het vangen van deze vissoort of het om een populatie gaat of dat het een toevalstreffer is. Als er zich een populatie voordoet op een water dan zal er bij het baggeren rekening mee gehouden moeten worden. Bij een toevalstreffer is dit niet het geval. In Hollandscheveld kan aan de hand van de hoeveelheid gevangen grote modderkruipers en lengtesamenstelling worden gezegd dat het hier om een populatie gaat. In Buitenvaart werd maar één grote modderkruiper gevangen wat aangeeft dat het om een toevalstreffer gaat. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de gevangen vissoorten per watervak. Deze resultaten en de vangst van overige vissoorten zijn terug te vinden in tabel 2.1. Aangezien er een populatie van de grote modderkruiper in Hollandscheveld is aangetroffen, achten wij de kans dat er zich in dit gebied nog meerdere populaties ophouden groter dan in de overige gebieden. Hier zijn immers geen populaties aangetroffen.
©
VisAdvies BV
4
Resultaten en conclusie
tabel 2.1
De geselecteerde watervakken die zijn bemonsterd.
J1 J2 J8 J11 J18 J19
Kroeskarper
Roofblei
Riviergrondel
Brasem
Koolblei
Vetje
Dried stekalbaars
Tiend stekelbaars
Paling
Karper
Pos
Ruisvoorn
Blankvoorn
Zeelt
Snoekbaars
Snoek
Algemene vissoorten
Baars
Bittervoorn
Grote modderkruiper
Watervak Buitenvaart 1 2 3 4 5 6 Zuid 1 2 3 4 West 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Noord 1 2 3 Tiendeveen 1 2 Noordscheschut 1 2 3 4 5 Hollandscheveld 1 2 Elim 1 2 Nieuwlande 1 Nieuweroord 1 2 3 4
Kleine Modderkruiper
Beschemde vissoorten
X X X X X X
X X
J65 J66 J67 J68 J84 J85 J88 J91 J105 J106 J107 J108 J109 J110
X X X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X X X X
X X X X
X X X X
X X X X
X X X X
X
X
X
X
X X X
X X
X
X
J184 J185 J188
X X X
X
D2 D5 E3 E4 E5 E8 E10 F3 F6
1
X X
X
X X X
X
X X X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X X X
X
X
X X X
X X
X X
X X
X X
X X
X
X X
X
X
X X
X
8
X
X X X
X X
X X
X X X
X X
X X X
X
X
X
X
X
X
X
X
G4 G7 H9
X
I2 I3 I4 I6
X
X X
X
X
X X X X
X
X
X X X X
X X X
X X
X
X
X
X X
X = aangetroffen 1 en 8 = aantal gevangen Tijdens de bemonstering van watervak F6 (Hollandscheveld) en West (Hoogeveen) watervak J88 zijn kleine watersalamanders aangetroffen. Aangezien deze soort op de lijst Flora- en faunawet staat wordt aanbevolen deze resultaten mee te nemen. ©
VisAdvies BV
5
Resultaten en conclusie
In Elim bij de bemonstering van watervakken G4 en G7 werd veel klein kroos of eendekroos (Lemna minor) aangetroffen. In deze wateren werd geen vis aangetroffen. Bij het bemonsteren van de 39 watervakken diende gelet te worden op de aanwezigheid van de kleine groene kikker of poelkikker (Pelophylax lessonae, voorheen: Rana lessonae), omdat het een soort is die op de lijst Flora- en faunawet staat. In de watervakken E5 (Noordscheschut), F3 en F6 (Hollandscheveld) en J184 (NoordHoogeveen) werden kikkers aangetroffen (figuur 2.1). Geen van de kikkers werd als poelkikker gedetermineerd..
figuur 2.1
Kikker gevangen in Hollandscheveld Watervak H9 (Nieuwlande) is wel bemonsterd, maar volgens een plaatselijke boer is het water al recent gebaggerd. De bodem was hard en er was nauwelijks bagger aanwezig in dit watervak. Er waren echter geen sporen te zien dat hier recentelijk was gebaggerd. Verder zijn er ook nog watervakken die niet bemonsterd konden worden. Het gaat om watervakken J107, J108, J109 en J85. Alle watervakken zijn gelegen in West (Hoogeveen). De watervakken J107, J108 en J109 zijn niet bemonsterd omdat er geen water aanwezig was. Watervak J85, gelegen bij het ziekenhuis, was wel water aanwezig, maar was geheel omringd met bomen zodat er geen mogelijkheid was om de boot te water te laten. Er kon ook niet wadend worden gevist met de deka, omdat het water hiervoor te diep was. Na een uitvoerige observatie van het water en habitat is overigens wel vastgesteld dat het water geen geschikte leefomgeving is voor grote de beschermde vissoorten.
©
VisAdvies BV
6
Resultaten en conclusie
figuur 2.2
Grote modderkruipers gevangen in Hollandscheveld
figuur 2.3
Wadend vissen in ondiepere wateren
©
VisAdvies BV
7
Resultaten en conclusie
2.2
Conclusie •
•
•
• •
Alleen in watervakken F6 (Hollandscheveld) en J11 (buitenvaart) werden beschermde vissoorten (grote modderkruiper) aangetroffen. Het gaat hier om wateren die in verbinding staan met andere wateren en niet geïsoleerd zijn. Watervakken J107, J108, J109 en J85 zijn niet bevist. J107, J108, en J109 stond geen water in en J85 was omringd door bomen waardoor de boot niet te water gelaten kon worden. Er was geen mogelijkheid om wadend met de deka te vissen, want hiervoor was het water te diep. Een ander watervak bemonsteren in plaats van dit water heeft geen zin, want het gaat hier om een afgesloten water. De visstand van een ander water is niet representatief voor het te bemonsteren water. Tijdens de bemonstering van watervak F6 (Hollandscheveld) en J88 (WestHoogeveen) zijn kleine watersalamanders aangetroffen. Aangezien het hier gaat om een soort die op de lijst Flora- en faunawet staat is het belangrijk om dit mee te nemen in de rapportage In de watervakken G4 en G7 (Elim) werd veel klein kroos of eendekroos aangetroffen. In deze wateren werd geen vis aangetroffen. Watervak H9 (Nieuwlande) is volgens een plaatselijke boer recent al gebaggerd. De bodem was hard en er werd geen bagger aangetroffen. Er waren echter geen sporen te zien dat hier recentelijk gebaggerd is.
Vondellaan 14; 3521 GD Utrecht t. 030 285 10 66 e.
[email protected] www.VisAdvies.nl K.V.K. 302076430000; ABN-AMRO: 40.01.19.528
©
VisAdvies BV
8
©
VisAdvies BV
1
