Introductiebrochure studenten Cardiologie Dienst 6

Introductiebrochure studenten Cardiologie Dienst 6

2

Inhoud

1 Welkom..................................................................................................................................... 4 2 Voorstelling van het ziekenhuis ................................................................................................... 5 2.1 Algemene gegevens ............................................................................................................. 5 2.2 Organogram ........................................................................................................................ 5 2.3 Kleedkamer: ........................................................................................................................ 5 2.4 Rondleiding ......................................................................................................................... 6 3 voorstelling van de afdeling ........................................................................................................ 6 3.1 Verpleegkundige visie en organisatievorm............................................................................. 6 3.2 schematische voorstelling afdeling........................................................................................ 7 4 Wie is wie?................................................................................................................................. 8 4.1 patiëntepopulatie ................................................................................................................ 8 5 Werking dienst........................................................................................................................... 9 5.1 Organisatie van de verpleegzorg........................................................................................... 9 5.2 Dagindeling vroege shift....................................................................................................... 9 5.3 Dagindeling late shift ..........................................................................................................10 5.4 Dagindeling nachtshift.........................................................................................................12 5.5 Afdelingsgebonden taken....................................................................................................13 5.6 Samenwerking met andere disciplines.................................................................................13 6 Speciale aandachtspunten .........................................................................................................14 6.1 Bij aanvang van de stageperiode..........................................................................................14 6.2 Dagelijks.............................................................................................................................14 6.3 Algemene richtlijnen...........................................................................................................15 4.4 Specifieke richtlijnen...........................................................................................................15 7 begrippenkader.........................................................................................................................16 7.1 Angor of Angina Pectoris of Retrosternale pijn......................................................................16 7.2 Hartfalen of cordecompensatie ...........................................................................................16 7.3 Hartinfarct..........................................................................................................................16 7.4 Ritmestoornissen ...............................................................................................................17 7.5 KLEPLIJDEN.........................................................................................................................17 7.6 GELEIDINGSSTOORNISSEN...................................................................................................17 7.7 Coronairografie...................................................................................................................18 7.8 PTCA ..................................................................................................................................18 8 Specifieke zorgen ......................................................................................................................18 Introductiebrochure studenten dienst 6

3 8.1 Observatie en rapportage....................................................................................................18 8.2 Telemetrie..........................................................................................................................19 8.3 Holterregistratie .................................................................................................................19 8.4 Elektrocardiogram ..............................................................................................................19 8.5 Controle lengte en gewicht bij opname ................................................................................19 8.6 Glycemiedagcurve ..............................................................................................................19 8.7 Echocardiogram..................................................................................................................20 8.8 Cyclo – ergometrie (fietsproef): ...........................................................................................20 8.9 Coronarografie ...................................................................................................................20 9 specifieke cardiale geneesmiddelen............................................................................................20 9.1 Digitalis ..............................................................................................................................20 9.2 Nitroderivaten....................................................................................................................20 9.3 Bètablokkers.......................................................................................................................20 9.4 Calcium antagonisten..........................................................................................................21 9.5 ACE – inhibitoren ................................................................................................................21 9.6 Diuretica ............................................................................................................................21 9.7 Anticoagulantia...................................................................................................................21 9.8 Bloedplaatjesaggregatieremmers:........................................................................................21 9.9 Statines..............................................................................................................................21

Introductiebrochure studenten dienst 6

4

1 Welkom Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om. We investeren graag wat tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst! We kunnen je heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide handen, vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te voeren. Jouw interesse speelt alleen maar in je voordeel. Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kunt er belangrijke informatie in terugvinden! We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe. Dienst 6


5

2 Voorstelling van het ziekenhuis Het A.Z. St. Dimpna is een regionaal algemeen ziekenhuis met in totaal 295 bedden.

2.1 Algemene gegevens Naam: Adres: Tel: Tel dienst 6: E-mail adres : E-mail adres dienst 6 :

Algemeen Ziekenhuis St. Dimpna J.B. Stessensstraat 2, 2440 Geel 014/57 77 77 014/57 73 99 [email protected] [email protected]

2.2 Organogram Directie verpleging : Functieverdeling : Hoofd: Walter Claessens  Algemene coördinatie  Coördinatie departementen  Personeelsbeleid Diensthoofd: Mieke Gillis  Studenten verpleegkunde  Patiëntenbegeleiding  Verpleegkundige zorgmodellen Diensthoofd: Gunther Oris en Inge de Busser  M.V.G., M.K.G. registratie  Verpleegkundig ziekenhuishygiënist  Preventieadviseur Diensthoofd: Ann Verfaille Kwaliteitsbewaking  Klachtenmanagement  Verpleegkundige zorgmodellen Diensthoofd: Stef Peeters  Accreditatie Opleiding en vorming: Raf Bakelants  Verantwoordelijke bijscholingen  Inscholingsverantwoordelijke

2.3 Kleedkamer: De kleedkamer bevindt zich in de kelder. U kunt met uw badge aan de zijkant van de deur, de deur openen in de kleedkamer beschikt U over een kastje met een hangslot. In dit kastje kan je je kleding en schoenen kwijt. Waardevolle voorwerpen en geld (handtas) neem je mee naar dienst en kan je hier in de kast


6 steken in de verpleegpost. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je veel waardevolle voorwerpen en/of geld meebrengt.

2.4 Rondleiding Op de eerste stagedag komt de stagebegeleider naar het ziekenhuis en deze geeft je een rondleiding van het ziekenhuis. Zo weet je meteen waar je alles kan vinden. Na de rondleiding brengt de stagebegeleider je naar de desbetreffende dienst waar je stage loopt en daar krijg je dan nog een rondleiding van de mentor op dat moment aanwezig. Indien je stagebegeleider niet aanwezig kan zijn zorgt zij voor vervanging. Zo dit niet lukt zal je opgevangen worden op de afdeling zelf.

3 voorstelling van de afdeling 3.1 Verpleegkundige visie en organisatievorm De dienst cardiologie bevindt zich op de derde verdieping van het ziekenhuis. De afdeling bestaat uit 31 bedden, kamer 323 tem 342, die voornamelijk bestemd zijn voor de hospitalisatie van patiënten met een cardiologisch probleem. In het midden van de afdeling bevindt zich de verpleegpost met ernaast gelegen, spoelruimte, opbergruimte en dokterskamer. Op het einde van de gang is de keuken van de afdeling. Op deze dienst wordt gewerkt volgens het principe van integrerende verpleegkunde. Dit betekent dat de patiënt in zijn totaliteit centraal staat. Een team van verpleegkundigen is verantwoordelijk voor de totaalzorg van de patiënten. Concreet betekent dit dat de afdeling in twee delen wordt opgedeeld: -

-

Team 1 (=voorkant) is verantwoordelijk voor volgende patiënten: o 323 o 324/1 en 324/2 o 325/1 en 325/2 o 326/1 en 326/2 o 327/1 en 327/2 o 328/1 en 328/2 o 339 o 340 o 341 o 342 Team 2 (=achterkant) is verantwoordelijk voor volgende patiënten: o 329/1 en 329/2 o 330/1 en 330/2 o 331/1 en 331/2 o 332/1 en 332/2 o 333/1 en 333/2 o 334/1 en 334/2 o 335/1 en 335/2


7 o o

336 337

De teamverantwoordelijke draagt de leiding over het team en is samen met de medewerkers verantwoordelijk voor de totaalzorg van de patiënten. De eindverantwoordelijke (meestal hoofdverpleegkundige) zorgt centraal voor de doktersronde, plannen van onderzoeken, ontslag, opname, administratie,…

3.2 schematische voorstelling afdeling 1

335 2 persoonskamer

2

3

336 1persoonskamer

337 1 persoonskamer

334 2 persoonskamer 333 2 persoonskamer 332 2 persoonskamer

1. keuken 2. toilet; bezoek en personeel 3. lift keuken 4. dokterskamer 5. verpleegpost 6. bureau verpleging 7. spoelruimte 8. bureau hoofdvpk 9. berging

7 4

331 2 persoonskamer

5+6

330 2 persoonskamer 7

8

9

339 1persoonskamer 340 1 persoonskamer 341 1 persoonskamer 342 1 persoonskamer

329 2 persoonskamer 328 2 persoonskamer 327 2 persoonskamer 326 2 persoonskamer 325 2 persoonskamer 324 2 persoonskamer Introductiebrochure studenten dienst 6

323-342: patiëntenkamers

8

323 1 persoonskamer

4 Wie is wie? De afdeling cardiologie wordt geleidt door de hoofdverpleegkundige Ann Mertens. De mentoren zijn: Christel Blockx Emma Vanlommel Karine Cools Katrien Geukens Sofie Lintermans De bedoeling is dat ook dat je zoveel mogelijk gekoppeld wordt met 1 van deze mentoren. Zodat je goed begeleidt kan worden tijdens je leerproces. Er zijn 5 cardiologen: Dr. Baetslé F. Dr. Govaerts E. Dr. Salu K. Dr. Schurmans J. Dr. Vermeulen J. 2 assistenten, deze wisselen steeds na een periode van 3 maanden. Verder vindt je ook een logistiek medewerker, kinesisten, ergotherapeuten en onderhoudspersoneel op onze afdeling.

4.1 patiëntenpopulatie De patiëntenpopulatie betreft voornamelijk patiënten met een cardiologische aandoening: - angina pectoris (angor) - linker- en rechter hartdecompensatie - myocardinfarct - hartritmestoornissen - pacemakerimplantatie - voor en na hartcatheterisatie - hartklepproblemen - endocarditis - voor en na bypass OK (CABG) - … Indien de patiënten een hartkatheterisatie moeten krijgen worden zij meestal getransfereerd naar het U.Z.A.. - Coronairografie: radiologisch zichtbaar maken van de kransslagaders


9 -

PTCA (Percutane Transluminale Coronaire Angioplastie) Ballondilatatie van 1 of meerdere vernauwde kransslagaders Stent: soort veertje om de kransslagaders blijvend open te houden.

Ook patiënten met andere aandoeningen kunnen op dienst 6 terechtkomen: - oncologische patiënten - patiënten met longaandoeningen - observatiepatiënten - terminale patiënten - diabeten - … Dienst 6 is uitgerust met antennes, dit maakt het mogelijk het hartritme van patiënten te monitoren via telemetrie, een zendersysteem. Er kunnen 16 patiënten aan telemetrie gehangen worden. Deze patiënten mogen enkel voor onderzoek de afdeling verlaten.

5 Werking dienst 5.1 Organisatie van de verpleegzorg De verpleegkundigen werken volgens een bepaald roulement: 3 morgenposten (A) van 6u45 tot 14u45 2 morgenpost (A6) van 6u45 tot 12u45 3 middagposten (B) van 14u15 tot 22u15 1 nachtpost (N) van 22u00 tot 07u00 De hoofdverpleegkundige stelt wekelijks het werkschema op, voor verpleegkundigen en studenten. Er zijn 2 teams voor 2 patiëntengroepen: die patiëntengroepen vind je ook terug in de 2 kaften met patiëntendossiers.

5.2 Dagindeling vroege shift

06u45 07u00

A - briefing door de nacht - uitdelen en nakijken medicatie van 08u00 - patiënten verzorgen: o Parameters nemen en noteren (bloeddruk, pols, temperatuur, O2sat, stoelgang,…) o Behandelingen toedienen o.a. antibiotica, … o Insteekplaats infusen controleren o Dagelijks toilet van de patiënten met de nodige totaalzorg o Patiënt installeren in bed of zetel o Observaties noteren in verslag


10

08u00

- klaarmaken van de etenskarren en eten opdienen - insuline geven zonodig - afruimen van het ontbijt

08u30

- verder werken met de verzorging van de patiënten - opschik van de bedden - opruimen van de gang - waskommen en ander materiaal afwassen - volle linnenzakken opruimen - verzorgingskarren opruimen en aanvullen - volle linnenkar naar beneden brengen

09u30

- infusen en medicatie nakijken voor 12u - verzorgingskar klaarmaken

10u00

- maaltijdbevraging aan patiënten door logistiek

10u30

- pauze

11u00

- patiëntenronde: o Parameters nemen o Behandelingen geven - etenskar klaarmaken - maaltijden ronddelen - insuline geven zonodig - medicatie ronddelen - afruimen plateaus - patiënten in bed helpen of wisselhouding geven indien nodig - verzorgingskar opruimen en aanvullen - apotheekbak leegmaken

5.3 Dagindeling late shift

14u15

B - briefing door de vroege


11

14u45

- medicatie nakijken tot 24u - antibiotica oplossen - patiëntenronde: o parameters nemen o behandelingen toedienen o patiënten installeren in bed of zetel

16u00

- algemene taken: o apotheekbak leegmaken o verpleegpost opruimen o verzorgingskarren opruimen en aanvullen o opruimen keuken en spoelruimte

16u30

- etenskarren klaarzetten en opdienen - medicatie nakijken en ronddelen - inuline geven zonodig

17u00

- afruimen van plateaus

17u30

- behandelingen van 18u00 klaarmaken

18u00

- behandelingen van 18u00 toedienen

18u30

- pauze

19u00

- medicatiebladen uit dossiers halen (1 dag laten zitten) en nieuwe afdrukken om in het dossier te steken. - patiënteninformatie geven over de onderzoeken die ze de volgende dag moeten ondergaan. Indien ze nuchter moeten blijven dit uitleggen aan de patiënt, een ‘nuchterkaart’ boven het bed hangen en dit noteren op het bord in de keuken.

19u30

- patiëntenronde: o parameters o behandelingen van 20u00 o patiënten installeren in bed o bedlegerige patiënten opfrissen


12

21u00

- verslagen maken

22u00

- briefing aan de nacht

5.4 Dagindeling nachtshift

22u00

N - briefing door de late

22u15

- intraveneuze medicatie controleren en oplossen - waterglazen wegnemen bij patiënten die nuchter moeten blijven

24u00

- medicatie van 24u00 nakijken en toedienen - orale medicatie die niet met de robot naar boven komt klaarleggen in het medicatiebakje van de patiënt in de kar. - medicatie die teveel in het persoonlijk bakje van de patiënt ligt terug afschrijven naar de apotheek - medicatie die ’s nachts en om 8u00 moet toegediend worden klaarzetten (hetgeen niet in medicatiekar aanwezig is).

01u00

- patiëntentoer (wisselhouding en droogleggen) samen met de loopwacht - urinaals ledigen

02u00

- patiëntenklevers bestellen - activiteitenplan doorkopiëren voor volgende dag - patiëntenontslagen in orde maken - patiëntenverslagen maken

04u00

- orde op dienst - tele’s afprinten

05u00

- patiëntentoer samen met loopwacht

06u00

- behandelingen toedienen Introductiebrochure studenten dienst 6

13

- bloednames 06u45

- briefing aan de vroege

5.5 Afdelingsgebonden taken Keuken: -

Helpen klaarmaken van de maaltijd-karren (zie lijst in de keuken) helpen opdienen en afruimen van de maaltijden plateau’s voor patiënten die nuchter zijn in de frigo bewaren na iedere maaltijd keuken opruimen

Dienstplaats: - onmiddellijk na iedere verzorging het verpleegdossier invullen - parameters noteren in het dossier, afwijkende waarden dienen onmiddellijk aan de verantwoordelijke verpleegkundige gemeld te worden. - De onderzoeken die gepland zijn voor de volgende dag dienen in orde gemaakt te worden: o Voor bepaalde onderzoeken dient de betreffende dienst verwittigd te worden vb. CT, Mibi,… - Bestellingen van de apotheek en magazijn uitladen, controleren en op de juiste plaats leggen. - De verzorgingskarren dienen na iedere verzorging gereinigd, ontsmet en bijgevuld te worden. De hoeveelheid medicatie die in de kar aanwezig dient te zijn staat op een papier vermeld op het bord. De karren dienen goed aangevuld te worden, doch een overvolle kar werkt ook niet handig!!! - Scheerapparaat van de afdeling na gebruik borstelen en ontsmetten met alcohol - Bloeddrukmeters, knelbanden, thermometers regelmatig ontsmetten Spoelruimte - alle sanitair materiaal met hac 1% afwassen - serumstaanders na gebruik ontsmetten, reinigen, drogen en opbergen in bergruimte - infuuspompen en telé’s met een vochtige doek reinigen en ontsmetten. De infuuspompen worden in de bergruimte bewaard (stekker steeds insteken om op te laden). - Bloemenvazen ontsmetten, afwassen en op de rek voor de vazen plaatsen. - de linnenkar naar beneden brengen -

5.6 Samenwerking met andere disciplines Er wordt samengewerkt met volgende disciplines/diensten:


14 -

-

-

sociale dienst (Ingrid): sociaal verpleegkundigen houden zich bezig met de sociale problematiek. Vb. indien de thuissituatie zo niet meer verder kan kunnen zij samen met de familie voor oplossingen zoeken, zij verwittigen de thuisverpleging bij ontslag, indien patiënten graag de kapper of een pedicure hebben wordt dit door hen geregeld,… pastorale dienst vervoerdienst: dit is een ploeg van mensen die zich uitsluitend bezig houden met het vervoer van patiënten naar verschillende onderzoeks- of behandelingsruimten logopediste ergotherapeut kinesisten onderhoudspersoneel palliatief team

6 Speciale aandachtspunten 6.1 Bij aanvang van de stageperiode • • • • • • • •

U meldt zich bij de hoofdverpleegkundige of vervangende verantwoordelijke, deze zal je verder sturen naar de mentor op dat moment aanwezig. De mentor zal je rondleiden op de afdeling. De hoofdverpleegkundige maakt het uurrooster voor de stageperiode. Indien er bepaalde patiënten gevolgd moeten worden in het kader van de studie, moet dit worden gesignaleerd aan de mentor. Doelstellingen dienen worden meegedeeld worden aan de mentor en worden opgehangen op het bord in de verpleegpost, zodat alle verpleegkundige deze kunnen zien. Er dienen feedbackformulieren ingevuld te worden => geef deze enkel aan de verpleegkundige waarmee je gewerkt of gekoppeld wordt. Je bent zelf verantwoordelijk voor de feedbackformulieren. Voor het elektronisch patiëntendossier heb je een login en code nodig deze dient gehaald te worden bij de dienst informatica. De mentor of hoofdvpk zal vooraf een mail sturen naar informatica (via ultimo). Zo verloopt de procedure sneller. De student moet deze login op de dienst informatica persoonlijk afhalen.

6.2 Dagelijks • • •

Het elektronisch patiëntendossier raadplegen en per patiënt de verrichte zorgen en observatie noteren. => afwijkende parameters dienen direct worden gemeld aan de verpleegkundige waarmee je samen werkt. Na de verzorging feedbackformulieren voorleggen en feedback vragen. Maak gebruik van de leerkansen op dienst en vraag hier ook naar want verpleegkundige vergeten dit soms.


15

6.3 Algemene richtlijnen •

• • • • • • • • • •

• • • • •

De patiënt staat centraal op onze afdeling. Er wordt van de verpleegkundigen verwacht dat zij begrip tonen voor de psychosociale problematiek van de patiënt en zijn omgeving. Tracht je in te leven in zijn situatie en dit in de zorg te integreren. Het is belangrijk te weten welke informatie door een verpleegkundige en welke door een arts verstrekt wordt. Uitslagen van onderzoeken dienen door de arts meegedeeld te worden. Aandacht voor persoonlijke hygiëne en naleven van de voorschriften aangaande uniform. Stiptheid naleven => er wordt verwacht dat je 5 min voor het begin van de shift aanwezig bent. Begin en einduur respecteren => als je gedaan hebt mag je dit ook melden aan de verpleegkundige. Beloproepen worden steeds zo vlug mogelijk beantwoordt => steeds zorgen dat beloproepsysteem bij handbereik is van patiënten. Streven naar een economisch verantwoord gebruik van materiaal. Gebruikt materiaal wordt na reiniging of ontsmetting ordelijk teruggebracht naar de juiste plaats bv: infuuspompen, zitweegschaal, infuusstaanders. Bij het beëindigen van de patiëntenzorg: nakijken of alles opgeruimd is en al het overbodige materiaal van de kamer verwijderd is. Aandacht voor het aan- en uitdoen van het aanwezigheids- beletlichtje bij het betreden van de kamer. Na de patiëntenzorg wordt de spoelruimte in orde gebracht. Linnenzakken worden maximaal gevuld, dichtgebonden en in de bergruimte aan de ingang van de verpleegeenheid geplaatst. Ook op dit domein wordt initiatief name verwacht. De linnenwagens worden na gebruik in de linnenkamer teruggeplaatst en ordelijk heraangevuld. Na het gebruik wordt te hersteriliseren materiaal in de sterilisatie- doos in de verpleegpost geplaatst. De middagpauze dient in de personeelsrefter te gebeuren op het afgesproken uur met de verpleegkundige. Er wordt een aandachtvolle en actieve participatie bij patiënten overdracht van u verwacht. Er worden veel infuus en spuitpompen gebruikt => hier mag men niet aankomen, men dient altijd een verpleegkundige te roepen!

4.4 Specifieke richtlijnen •

• •

Cardiologische patiënten hebben vaak te kampen met niet direct merkbare verblijfsproblemen (o.a. onzekerheid over de eventuele gevolgen voor de toekomst,…). Wat voor de verpleegkundige een vertrouwde wereld is met routineprocedures, is voor de patiënt en zijn familie een vreemde wereld. Van belang is het onthaal en het voortdurend attent blijven voor zijn problemen en het verlenen van voldoende persoonlijke aandacht. Mede als hulp tot het persoonlijk gesprek zijn hulpmiddelen voor handen zoals infobrochures Bij patiënten met hartfalen wordt de diurese steeds bepaald. De patiënt heeft dan een bedpan of urinaal of toiletstoel. Deze blijft op de kamer of Introductiebrochure studenten dienst 6

16

•

badkamer van de patiënt. De hoeveelheid urine wordt steeds afgemeten en de hoeveelheid wordt genoteerd in het elektronisch verpleegkundig dossier. Als aandachtspunt hangt er een briefje op de badkamerdeur met de vermelding “diurese volgen”. Ook moeten op de afdeling cardiologie vaak mensen een vochtbeperking volgen, hierbij hangt er ook een blad op de kamer met wat een patiënt gedurende de dag mag drinken. Wees hier aandachtig voor zodat je een patiënt niet zomaar een extra glas water geeft. Deze patiënten mogen geen fles water op de kamer hebben.

7 begrippenkader Enkele belangrijke cardiologische aandoeningen zijn:

7.1 Angor of Angina Pectoris of Retrosternale pijn • •

•

•

Angina pectoris is een drukkend, zwaar gevoel en/of pijn midden op de borst (angineuze pijn) dat ontstaat als de hartspier niet voldoende bloed toegevoerd krijgt om het hart zijn werk te laten doen. Meestal wordt dit veroorzaakt door vernauwing van de kransslagaders, vaak in combinatie met lichamelijke inspanning of emotie waardoor het hart krachtiger gaat kloppen en dus meer zuurstof nodig heeft. Bij afnemende zuurstofbehoefte van het hart verdwijnt de angina pectoris dan weer. Angina pectoris kan worden bestreden door de bloedvaten medicamenteus te verwijden (na toedienen van nitroglycerine (cedocard ®) verdwijnt de typische angina pectorispijn) of door de inspanning terug te brengen. Ook het verlagen van de bloeddruk leidt ertoe dat het hart minder arbeid hoeft te leveren en zal dus een anti-angineus effect hebben. Bij angor wordt een coronairografie gepland waarbij de coronairen of de kransslagaders in beeld worden gebracht. Indien één kransslagader dichtgeslibd is wordt een PTCA uitgevoerd en mogelijks een stent geplaatst.

7.2 Hartfalen of cordecompensatie • • • •

Toestand waarbij het hart als pomp niet meer in staat is de gevraagde arbeid te verrichten. Oorzaken kunnen zijn: ritmestoornissen, infarct, overvulling, hoge bloeddruk. Linker decompensatie (linker harthelft deficiënt): geeft een stuwing in de longvenen => longoedeem. Rechter decompensatie (rechter harthelft deficiënt): geeft stuwing in de venen en capillaire gebieden van de grote circulatie => perifere oedemen, eventueel levercirrose door stuwing lever.

7.3 Hartinfarct •

is het afsterven van een deel van de hartspier door onderbreking van de bloedtoevoer door de kransslagaderen.


17 • •

•

Als verzamelnaam van myocardinfarct en instabiele angina pectoris wordt wel de term acuut coronair syndroom gebruikt. Een hartinfarct kan leiden tot hartfalen, sterfte of levensbedreigende ritmestoornissen. Een hartaanval ontstaat vrijwel altijd doordat zich op de plaats van een atherosclerotische plaque in een kransslagader een bloedstolsel ofwel een bloedpropje vormt waardoor de toevoer van bloed, die voordien al geringer was, nu opeens helemaal wordt afgesneden. De patiënt voelt in typische gevallen een zware, drukkende pijn midden achter het borstbeen, soms uitstralend naar de kaken of de schouders en armen, vooral de linker schouder. Dit gaat vaak gepaard met zweten en bleekheid, en met misselijkheid en braken.

7.4 Ritmestoornissen • • • • •

•

•

Een hartritmestoornis of kortweg ritmestoornis kan op verschillende stoornissen van de hartslag duiden. Wanneer het hart te snel slaat (> 100 slagen per minuut) spreekt men van tachycardie. Wanneer het minder dan 60 slagen per minuut slaat is er sprake van bradycardie. De hartslagfrequentie kan ook normaal zijn, maar het hartritme onregelmatig. Een voorbeeld hiervan is het - meestal onschuldige overslaan van het hart, de extrasystole. De klinische betekenis van een ritmestoornis kan uiteenlopen van volkomen onschuldig (bijvoorbeeld het af en toe 'overslaan' van een hartslag dat ieder mens wel eens heeft, extrasystole genoemd) tot het binnen enkele minuten overlijden (bijvoorbeeld bij ventrikelfibrilleren, waarbij de pompwerking van het hart door de stoornis geheel is opgeheven). VKF of voorkamerfibrilleren of atriumfibrilleren hierbij gaan de boezems (atria) van het hart niet meer normaal samentrekken na een ontlading van de sinusknoop maar veel te snel en onregelmatig. Het hart blijft (in tegenstelling tot ventrikelfibrilleren) wel een groot deel van de vitale pompfunctie behouden omdat de kamers nog wel effectief werken maar in een onregelmatig ritme. => gevaar voor ontstaan van embolen! De behandeling kan medicamenteus zijn of invasief zijn (zoals een ablatie, cardioversie, ICD of PM implantatie,…).

7.5 KLEPLIJDEN • •

Stenose: vernauwde hartklep. Insufficiëntie: slecht sluitende klep.

7.6 GELEIDINGSSTOORNISSEN • •

Als behandeling wordt een pacemaker geplaatst. Een pacemaker is een elektrische batterij, onderhuids geplaatst, die via een elektrode het hart kunstmatig stimuleert tot contractie of samentrekking.


18 •

Wordt geplaatst bij bepaalde stoornissen in prikkelvorming en/of – geleiding.

Nog enkele andere belangrijke begrippen:

7.7 Coronairografie • • • • •

Dit onderzoek wordt vaak gedaan als de arts meer te weten wil komen over de patiënt zijn klachten. Vb. als de arts denkt aan een hartinfarct of een klepaandoening, bij aanhoudende angor. In de meeste gevallen worden enkel de kransslagaders onderzocht. Dit onderzoek gebeurt via de lies. Wanneer de patiënt terug op de afdeling komt is het belangrijk dat hij enkele uren bedrust houd. De insteekplaats wordt regelmatig gecontroleerd op zwelling, nabloeding. Hiervoor worden patiënten getransfereerd naar UZA Edegem.

7.8 PTCA • • •

PTCA staat voor Percutane Transluminale Coronaire Angioplastiek. Bij een vernauwing in de kransslagaders wordt er via een katheter in de lies een stent geplaatst. De kransslagader is nu weer open en het bloed kan weer vrij stromen. Ook na dit onderzoek is het belangrijk dat de patiënt verschillende uren strikte bedrust houd.

8 Specifieke zorgen Naast de basiszorgen zijn er op de dienst ook specifieke zorgen eigen aan de dienst.

8.1 Observatie en rapportage Nauwgezette observatie is onontbeerlijk, en moet gekoppeld worden aan een objectieve interpretatie van de gegevens. Belangrijke observatiegegevens in de cardiologie zijn: • parameters: BD, P en T° controle, bij onzekere opname of afwijkende gegevens steeds de teamverantwoordelijke onmiddellijk verwittigen. Onze patiënten krijgen vaak medicatie om deze waarden te corrigeren, deze gegevens moeten dus betrouwbaar zijn omdat de arts de behandeling hieraan aanpast. • Ademhaling • Huidskleur


19 • • • • • • • • •

Oedemen Hoest Duizeligheid en bewustzijnsstoornissen Pijn: altijd onmiddellijk rapporteren: waar? Hoe? Hoelang? Angor? Observaties rond de inloop van infusen, locale infectietekens Bloedverlies Glycaemiewaarden Gewicht Alle klachten

8.2 Telemetrie Op de afdeling zijn 16 telemetrietoestellen voorradig voor het volgen van het hartritme van patiënten. Het toestel wordt dmv elektroden verbonden aan de patiënt. Elke elektrode heeft een vaste plaats en dient ook gerespecteerd te worden.

8.3 Holterregistratie Bij de meeste patiënten doet men tijdens hun hospitalisatie een 24u – registratie van het hartritme. Hiervoor maakt men gebruik van een Holtertoetsel dat met elektroden aan de thorax wordt gekleefd. Elke elektrode heeft een vaste plaats en dient gerespecteerd te worden.

8.4 Elektrocardiogram • •

• •

Het EKG is, zoals gekend, de registratie van de elektrische activiteiten van het hart, bedoeld om ritmestoornissen, ischemie,… op te sporen. Een gesofisticeerd EKG wordt door personeel van de polikliniek bij elke patiënt routinematig genomen. Op onverwachte situaties echter, vb. wanneer de patiënt zich onwel voelt, pijnklachten heeft. Zal men onmiddellijk een EKG moeten nemen en aan de arts laten zien. Ook bij pacemakerpatiënten, na een ICD implantatie, de dag na een coronarografie of PTCA neemt men een EKG. Van de studenten wordt niet verwacht dat zij/hij deze techniek beheerst. Wel is het nuttig een EKG registratie bij te wonen en zo mogelijk en onder begeleiding, kan hij/zij zelf al eens een EKG nemen.

8.5 Controle lengte en gewicht bij opname Omdat bij veel cardio patiënten meerdere malen per week een gewichtscontrole gebeurt, is het belangrijk het startgewicht te kennen. Bij patiënten met hartfalen wordt het gewicht dagelijks gecontroleerd zo ook bij alle patiënten opgenomen voor cardiologie.

8.6 Glycemiedagcurve Bij alle diabetespatiënten wordt onmiddellijk na opname een glycemie dagcurve gestart. Dit houdt in dat op bepaalde tijdstippen d.m.v. een vingerprik met de glucometer de glycemie wordt bepaald. Aan de hand van de glycemie dagcurve


20 wordt de behandeling d.m.v. insuline of per orale antidiabetica dagelijks aangepast.

8.7 Echocardiogram Is een niet invasief pijnloos onderzoek, zonder risico’s. Het maakt gebruik van hoogfrequente geluidsgolven die terzelfdertijd worden uitgezonden en ontvangen door een soort kristal. Door verschillen in weerkaatsend vermogen tussen bvb. bloed en organen krijgt men een beeld op de monitor. Dit onderzoek geeft informatie over vorm, structuur, positie en beweging van het hart en de kleppen. Dit onderzoek gaat door op de poli cardiologie en gebeurd door de cardioloog zelf.

8.8 Cyclo – ergometrie (fietsproef): Dit is een test waarbij de patiënt wordt gevraagd een inspanning te leveren (met name fietsen tegen een progressief verhogende weerstand. Tijdens deze inspanning registreert men het EKG om eventuele zuurstoftekorten ter hoogte van de hartspier op te sporen.

8.9 Coronarografie Dit onderzoek gaat door in de cathzaal in UZ Antwerpen. Het is een röntgenonderzoek waarbij men een katheter opschuift van in de lies tot in het hart. Na inspuiten van contraststof maakt men de kransslagaders zichtbaar op een scherm (wordt opgenomen op video). Dit onderzoek dient dus specifiek om na te gaan of er letsels zijn ter hoogte van de coronairen (stenosen/obstructies). Wanneer na de coronarografie is gebleken dat een kransslagader in belangrijke mate vernauwd is, kan men overgaan tot een PTCA. Bij een PTCA wordt een stent (endoprothese) geplaatst via de les ter hoogte van de vernauwing. De stent zorgt ervoor dat de vernauwing open blijft en het bloed kan doorstromen.

9 specifieke cardiale geneesmiddelen 9.1 Digitalis • •

Vb. Lanoxine®, Digoxine, Digitaline®, Lanitop®. Deze medicatie wordt o.a. gebruikt bij hartdecompensatie en bij bepaalde ritmestoornissen (vb. VKF = voorkamerfibrilatie).

9.2 Nitroderivaten • •

•

Vb. Cedocard®, Corvaton®. Zetten de vaten uit perifeer en ter hoogte van de coronairen. (meer zuurstofafgifte aan de hartspier). => waardoor de bloeddruk ook daalt! Deze medicatie wordt gegeven bij angorklachten.

9.3 Bètablokkers

• Vb. Tenormin®, Seloken®, Isoten® • Ze hebben anti-ischemische, antiaritmische en antihypertensieve eigenschappen. Introductiebrochure studenten dienst 6

21 •

Dat wil zeggen dat ze een gunstig effect hebben op de doorbloeding, respectievelijk hartritmestoornissen en hoge bloeddruk.

9.4 Calcium antagonisten • • •

Vb. Adalat®, Tildiem®. Het effect is dat de spieren zich minder sterk samentrekken. Deze middelen vertragen dus de contractiekracht van onder andere de hartspier en worden vooral als middel tegen hoge bloeddruk gebruikt. Daarnaast hebben ze op het hart een gering geleidingsvertragend effect.

9.5 ACE – inhibitoren • •

• •

Vb. Capoten®, Renitec® Hypertensie of hoge bloeddruk treedt vaak op door productie van vaatvernauwende stoffen, waarbij een bepaald enzym (de zogenaamde ACE) een sleutelrol speelt. Capoten® en Renitec® blijken in staat dit enzym te remmen. Wel opletten voor bloeddrukval. Deze medicatie moet dus voorzichtig worden opgestart! Deze medicatie wordt bij bepaalde patiënten gegeven als bloeddrukverlagend middel.

9.6 Diuretica • •

Vb. Lasix®, Burinex®, Torrem®, Aldactone® Een diureticum is een middel dat de afgifte van water door de nieren bevordert. Het gevolg hiervan is een verhoogde productie van urine.

9.7 Anticoagulantia • • •

Vb. Heparine®, Marcoumar®, Marevan®, Sintrom®, Clexane® Geneesmiddelen die de bloedstolling remmen. Deze medicatie wordt toegediend bij de behandeling van diepe veneuze trombose, infarct, angor, VKF, gestoorde stollingswaarden,…

9.8 Bloedplaatjesaggregatieremmers: • •

•

Vb. Plavix®, Brilique®, Efient®, Asaflow®. Bloedplaatjes zijn zeer kleine bloedbestanddelen die samenklonteren tijdens de bloedstolling. Door deze samenklontering te voorkomen, verminderen bloedplaatjesaggregatieremmende geneesmiddelen de kans op vorming van bloedstolsels (een proces dat trombose wordt genoemd).

9.9 Statines • •

Vb. Lipitor®, Crestor®, Pravasine®, Zocor®. Is een cholesterolverlagend medicament.


Introductiebrochure studenten Cardiologie Dienst 6

Recommend Documents