1
Inhoud Introductie .......................................................................................................................... 3 Praktische informatie ....................................................................................................... 4 Intakeformulier .................................................................................................................. 7 Leerlingenformulier ........................................................................................................ 13 Voortgangsformulier....................................................................................................... 14 Leervaardigheden .......................................................................................................... 15 Evaluatie Introductieprogramma .................................................................................. 18 Beoordeling Introductieperiode .................................................................................... 19 Evaluatie bruikbaarheid ................................................................................................. 20
2
Introductie
Dit is een Intake- en Introductieprocedure voor jonge Roma nieuwkomers ontwikkeld binnen het 1 Europese project What’s Working . Maar deze procedure is ook heel goed bruikbaar voor andere nieuwkomers. Het is een product gemaakt tijdens de samenwerking tussen vijf scholen en het International New Arrivals, Travellers en Supplementary Schools Team van de gemeente Manchester. Die vijf scholen vormden samen met dit team een netwerk, gericht op het vergroten van de deelname onderwijs van Roma kinderen. Britse scholen kennen geen eerste opvangonderwijs. Kinderen gaan naar reguliere publieke scholen, maar er is wel heel veel ervaring met de geïntegreerde opvang van nieuwkomers. Op de scholen van dit netwerk komen wekelijks nieuwkomers, uit wat zij noemen, de overzeese gebieden. Binnen de school werken extra mensen voor taalondersteuning voor deze nieuwkomers. Soms zal uit de tekst blijken dat de Britse situatie anders is dan die in Nederland. Bijvoorbeeld als het over uniformen en schoolmaaltijden gaat. Ook anders is het gegeven dat kinderen en ouders in Groot Brittannië soms bij binnenkomst al (wat) Engels zullen spreken. Iets wat in Nederland zeer ongebruikelijk is. De Engelse versie van deze tekst is voorgelegd aan enkele Nederlandse eerste opvang scholen en LOWAN werkgroep-leden met de vraag of dit materiaal bruikbaar zou zijn in de Nederlandse setting. Een van de scholen die erg positief was, was een school met veel Roma-nieuwkomers. Hoewel niet iedereen alles bruikbaar vond, was er veel enthousiasme. Op basis van feedback van deze Nederlandse scholen, die door Pharos is doorgegeven aan de ontwikkelaars, heeft het International New Arrivals, Travellers en Supplementary Schools Team hun procedure nog wat duidelijker beschreven en aangevuld. Pharos heeft daarna deze vertaling gemaakt. 2
De partners van What’s Working, waaronder Pharos, bedanken de volgende scholen en organisaties die meegeholpen hebben om deze procedure te ontwikkelen en te beschrijven:
1 2
International New Arrivals, Travellers and Supplementary Schools Team, Manchester Moss Side Primary Learning Network, Manchester Roma Learning Network, Manchester Basisschool ‘De Achtsprong’, Amsterdam Basisschool ‘De Kameleon’, Rotterdam Taalschool ‘Het Mozaïk’, Utrecht LOWAN, landelijke onderwijswerkgroep asielzoekers en nieuwkomers
Meer informatie over dit Roma project is te vinden op de website van Pharos Deze scholen worden genoemd op pagina 15
3
Praktische informatie
Praktische informatie over het toelaten van (Roma- en andere) nieuwkomers
Wie moeten aanwezig zijn bij het intakegesprek? De meeste scholen zullen hier medewerkers voor aangewezen hebben. Bij het toelaten van nieuwe leerlingen is het echter ook nuttig wanneer de betrokken leerkracht en/of een ander sleutelpersoon aanwezig is. Zij zullen immers het meest intensief betrokken zijn bij de verdere ontwikkeling van de leerling. Wanneer de ouders/verzorgers de taal niet spreken, geen bekende West Europese taal spreken of erg gespannen zijn over de eerste schooldag van hun kind, kan het zinvol zijn om een tolk te regelen, of een andere betrouwbare volwassene die de taal van de ouders spreekt. Het kind moet ook worden uitgenodigd om deel te nemen aan het gesprek. Het toelatingsgesprek is een belangrijk moment om te beginnen met het bouwen van een positieve relatie met de familie. Er zijn een aantal officiële vragen te beantwoorden, maar een groot deel van de vragen kunnen ook in een informeel gesprek aan bod komen, zodat formulieren en ander papierwerk achteraf ingevuld kunnen worden. Sommige ouders vinden het niet fijn wanneer er aantekeningen tijdens het gesprek worden gemaakt. Wanneer moeten de gesprekken plaatsvinden? Om er zeker van te zijn dat er voldoende tijd beschikbaar is, en dat alle relevante personen aanwezig kunnen zijn, is de beste manier het instellen van een vaste intake-dag. Aan ouders die op andere momenten komen kan een school- of welkomstbrochure mee worden gegeven en er kan met hen een afspraak worden gemaakt. Wat is het beste moment om te starten met de nieuwe leerling? Voor de nieuwe leerlingen is het nuttig als zij op school kunnen starten op een dag waarop de leerkracht beschikbaar is om hem of haar te verwelkomen en te beginnen met de introductieperiode. Dit kan een aantal dagen zijn na het intakegesprek, zodat de school voldoende tijd heeft om de voorbereidingen te treffen zoals verderop beschreven. Sommige scholen vinden het fijner om hiervoor een dag in het midden van de week te kiezen, wat voor de leerling minder belastend zou zijn dan de maandag. Het is niet nodig om voor hun toelating formele testen af te nemen. In sommige gevallen kan het wenselijk zijn om een kennismaking te spreiden over meerdere dagen. Wie moet informatie ontvangen over de nieuwe leerling? Alle informatie uit het intakegesprek dient gedeeld te worden met de leerkracht, net als alle informatie die de school bezit over de taal en cultuur van de leerling. De klasgenoten zijn natuurlijk ook benieuwd naar wie zich bij hen zal voegen. De nieuwe leerling moet worden geïntroduceerd bij de schoolkantine en degenen die de lunch organiseren. Zij moeten op de hoogte zijn van het taalniveau van het kind en de eventuele dieet-vereisten. Al het personeel moet er op de hoogte van zijn dat er een nieuwkomer op school is. Essentiële informatie over de leerling moet naar al het personeel gecommuniceerd worden via een nieuwsbrief of een informatiebord in de personeelskamer. Welke informatie hebben de ouders nodig? Veel ouders hebben weinig of geen ervaring met het schoolsysteem in het nieuwe land en stellen een rondleiding erg op prijs. Ze moeten de namen van het relevante onderwijspersoneel leren kennen en dienen te weten met wie contact opgenomen kan worden voor verdere vragen of voor wanneer hun kind ziek is. Teveel informatie in deze fase is niet zinvol voor de ouders, maar het volgende moet in elk geval beschikbaar zijn:
4
Uniform-vereisten: hoe een uniform aan te vragen indien dit beschikbaar is; en waar verschillend materiaal te koop is dat vereist is voor onder andere de gym- en zwemles. Lunch-regelingen en hoe aan te melden voor de gratis schoolmaaltijden indien deze beschikbaar zijn Reismogelijkheden: hoe een buskaart aan te vragen (indien van toepassing) Schooltijden, vakantiedata, ouderavonden Leerlingenrooster en huiswerkrooster Materiaal / kleding wat vereist is voor bepaalde lessen Informatie over het curriculum Datum voortgangsgesprek: na twee weken zal er een voortgangsgesprek zijn om te bespreken hoe het met hun kind op school gaat. Datum beoordelingsgesprek: na zes weken zal er als afsluiting van de introductieperiode een beoordelingsgesprek zijn.
Welke informatie heeft de school nodig? Het intakeformulier moet niet enkel gezien worden als een handvat voor het verzamelen van informatie. Het moet worden gebruikt als basis voor een gesprek over de achtergrond van de leerling: de familiecultuur, eerdere onderwijservaring, talen, religie en sociale omgeving. Het is nuttig wanneer de intaker, zo mogelijk, een informele toets afneemt betreffende het taalniveau van de leerling. Ook is het zinvol om de verblijfsstatus van de familie vast te stellen, omdat dit gevolgen kan hebben voor het recht op subsidies voor schooluniformen en schoolmaaltijden. Welke voorbereidingen dient de school te treffen? Voor alle kinderen is het starten op een nieuwe school erg spannend. Niet in de laatste plaats omdat ze meestal vanaf nul moeten beginnen met de nieuwe taal. Daarnaast zal er een aantal kinderen zijn die – ongeacht hun leeftijd – weinig of geen ervaring met formele scholing hebben. In sommige gevallen zal de familie geen of negatieve ervaringen hebben met onderwijs zodat ze erg zenuwachtig kunnen zijn. De volgende maatregelen zullen helpen een deel van hun angst te verlichten:
Een buddy, die hun taal spreekt, om hen een rondleiding door school te geven en te laten zien waar de toiletten, garderobe, eetzaal, enzovoorts, zijn. Daarnaast is deze buddy er ook om de leerling tijdens pauzes en lunchtijd wat te ondersteunen. De leerling moet een begeleider toegewezen krijgen. Dit kan de eigen leerkracht zijn, de onderwijsassistent, of iemand anders met een bijzondere verantwoordelijkheid ten opzichte van het kind. Een uniform moet beschikbaar zijn vanaf de eerste dag, om er zeker van te zijn dat de leerling zich deel kan voelen van de school Een leerling moet geplaatst worden in een reguliere klas, tenzij er sterke aanwijzingen zijn dat hij/zij leerproblemen heeft. Een tijdschema of schoolplanner, inclusief een huiswerk-tijdschema. Een visueel tijdschema heeft de voorkeur. Voorzieningen voor tijdens de lunchtijd/ vrije tijd Duidelijkheid over het einde van de schooldag. De jonge kinderen moeten weten bij welke uitgang ze hun ouders/verzorgers kunnen vinden. Voor oudere kinderen gaat dit meestal om informatie over de bushalte, busroutes, bustijden en de manier van betaling. Informatie over waar de leerling ’s morgens verwacht wordt. Wees er zeker van dat er iemand is die hen opvangt en begroet. Zorg voor een tweetalig woordenboek, een welkomstpakket en /of introductiemateriaal Zorg voor afspraken rondom de introductie (zie de introductie richtlijnen) Wanneer er broertjes, zusjes, of andere familieleden de school eveneens bezoeken, maak dan tijd beschikbaar zodat ze elkaar kunnen zien totdat de leerling zich vertrouwd voelt op school.
5
Wat gebeurd er tijdens de introductieperiode? 1. Foto: Er wordt een foto genomen van de leerling en neergezet op een belangrijke plek op de school, met de belangrijkste informatie zoals de naam van de leerling, het land van oorsprong, de talen die de leerling spreekt en wat de leerling wel/niet leuk vindt. Dit kan eveneens in het klaslokaal opgehangen worden. 2. Voortgangsformulier: De klassenleraar krijgt een formulier gegeven waar hij aanvankelijke zorgen en problemen bij kan houden . Dit formulier wordt teruggegeven aan de begeleider die de leerling is toegewezen. 3. Introductie-map: De introductieperiode duurt meestal zes weken. De leerling krijgt een introductie-map met materialen die samen met de begeleider, in de klas en/of thuis gebruikt kunnen worden. Voor de leerkracht en begeleider is een map beschikbaar met hulpmiddelen voor activiteiten om het kind waar nodig te ondersteunen. 4. Leerlingenformulier: Het leerlingenfomulier ‘Over Mij’ kan individueel door het kind ingevuld worden. De kwaliteit van de informatie is echter beter wanneer het onder begeleiding van de leerkracht of begeleider ingevuld wordt, als onderdeel van een gesprek. Dit geldt ook wanneer de leerling de taal van het gastland vloeiend spreekt. 5. Eerste toetsing: Na een week zal een lid van de docenten een eerste toets afnemen om het personeel te infomeren over het niveau van de taal van het gastland en het type ondersteuning dat de leerling nodig heeft. 6. Formulier leervaardigheden: Het beoordelingsformulier over de leervaardigheden van de leerling kan ook rond dit moment gestart worden. Dit moet periodiek ingevuld worden om de vorderingen over een jaar bij te houden. 7. Tussentijds beoordelingsgesprek met ouders: Na twee weken is er een kort gesprek met de ouders/verzorger en de contactpersoon over de vooruitgang van het kind. Dit vindt meestal plaats vlak voor het einde van de schooldag. 8. Evaluatie introductieperiode: Aan het einde van de zes weken vult de begeleider met de leerling door middel van een gesprek het evaluatieformulier in, wat aan de ouders getoond kan worden in het beoordelingsgesprek. 9. Beoordelingsbesprek met ouders: Na zes weken is er aan het einde van de introductie een beoordelingsgesprek met de ouder/verzorger, contactpersoon en de klassenleraar. 10. Taaltoets: Wanneer er zorgen zijn over de vorderingen van de leerling, kan er een taaltoets afgenomen worden 11. Nieuw in onderwijs: Wanneer een kind voor het eerst in aanraking is met onderwijs is het in eerste instantie beter om de vorderingen van het kind te meten aan de hand van het instrument voor leervaardigheden, dan aan de hand van een taaltoets.
6
Intakeformulier LEERLINGINFORMATIE
Achternaam
Voornamen
Geboortedatum
Roepnaam op school
Geboorteplaats
Land van oorsprong
Etniciteit
Aankomstdatum in land
Verblijfsstatus
Religie
Dieet/voedselvoorschriften
Medische Informatie/ gezondheids problemen
Groep
TAAL
MET WIE?
Spreek:
Leest:
Schrijft:
ONDERWIJSVERLEDEN
WAAR
HOE LANG
In buitenland
In Nederland
7
OPMERKINGEN OVER VORIGE SCHOOL (LEUK EN NIET LEUK)
OVERIGE ACHTERGRONDINFORMATIE OVER ONDERWIJS Bijzondere behoeften: Is uw kind in een vorige schoolomgeving gediagnostiseerd voor speciaal onderwijs?
Absentisme, gegevens over eventuele langdurige afwezigheid van de vorige school
Leerlingnummer (wanneer relevant)
Vorige schoolgegevens ontvangen
Ja
GEZONDHEIDSINFORMATIE Huisarts Adres Telefoonnummer INFORMATIE THUISSITUATIE
Familie achtergrond
Informatie migratieredenen, financiële situatie, andere factoren
Wat voor ontbijt eet uw kind en wie helpt hem daarbij?
Leefomstandigheden thuis
Hoe laat gaat uw kind gewoonlijk naar bed?
Welke huishoudelijke taken heeft uw kind in huis?
Sociale achtergrond
Wat vindt uw kind leuk om te doen na school?
8
Nee
Opmerkingen over het gedrag thuis
Opmerkingen over vrienden en familie
VERANTWOORDELIJKEN / VOOGDIJ: Relatie tot leerling (bijv. vader/moeder)
Naam
Contact (telefoon)
WIE WONEN VERDER BIJ HET GEZIN IN/IN DE BUURT (door Pharos toegevoegd) Relatie tot leerling (bijv. Naam Contact (telefoon) vader/moeder)
IN GEVAL VAN ALLEENSTAANDE OUDER NAVRAGEN HOE CONTACTEN ANDERE OUDER VERLOPEN (door Pharos toegevoegd) Sinds wanneer, welke rol? Naam Contact (telefoon)
9
Naam
GEZINSSAMENSTELLING Positie in familie School (wanneer Geboortedatum (1 = oudste) van toepassing)
Schooljaar
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
CONTACTGEGEVENS Woonadres
Telefoonnummer (huis)
Telefoonnummer (mobiel)
IN GEVAL VAN NOOD, CONTACT OPNEMEN MET: Naam Relatie tot leerling Telefoonnummer 1
2
10
CONTACT MET OUDERS Brieven van school mogen worden geadresseerd aan:
Meest gemakkelijke taal om in te schrijven aan ouders:
Tolk nodig voor gesprekken op school:
JA
NEE
TOESTEMMING OUDERS/VERZORGERS Ik geef mijn toestemming voor mijn kind ______________________________________________ uit groep _________ om mee te gaan met uitstapjes in de omgeving met educatieve doeleinden Ik accepteer de School Gedragsregels Naam ouder/verzorger:
Handtekening ouder/verzorger:
Datum:
CHECKLIST (VINK AAN WAT COMPLEET IS Welkomstpakket / Schoolbrochure Rooster (inclusief gym- en zwemles) Vakanties, ouderavonden Aanvraagformulier / vereisten schooluniform Aanmeldingsformulier schoolmaaltijden Aanmeldingsformulier buspas Informatiefolder voor ouders van asielzoekers (wanneer van toepassing) Datum beoordelingsgesprek
11
Voeg een foto van het kind of van de familie toe
12
Leerlingenformulier
HET LEERLINGENFORMULIER (suggestie Pharos: EEN LANDGENOOT/BUDDY KAN HELPEN DIT IN TE VULLEN ) Mijn naam is:
Mijn verjaardag is:
Ben je al eerder naar school geweest?
Zo ja, wat vond je het leukste op school?
Zo niet, wat lijkt je het leukste op school?
Wat vindt je heel spannend van naar school gaan? Waar maak je je het meeste zorgen over? We zullen ons best doen om je ermee te helpen!
Ik ben goed in:
Ik ben niet zo goed in:
Ik hou van:
Ik hou niet zo van:
Welke activiteiten zou je graag willen doen op school?
13
Voortgangsformulier AANDACHTSPUNTEN FEEDBACKFORMULIER
Naam leerling:
Groep:
DATUM
REDEN VOOR BEZORGDHEID
NAAM BETROKKENE
14
OPLOSSINGEN
Leervaardigheden TOELICHTING
Overzicht van de eerste resultaten voor kinderen die weinig ervaring met een formele onderwijssetting hebben. Ontwikkeld door Manchester International New Arrivals, Travellers and Supplementary Schools Team, in samenwerking met The Divine Mercy, Plymouth Grove, St. Lukes, Chapel Street, Stanley Grove en Crowfort Park (als deel van het Manchester Basisonderwijs Roma Netwerk 2010-2011). Dit formulier helpt bij het testen van leervaardigheden en om vorderingen bij te houden rond het gedrag en de vaardigheden die in een formele schoolsetting van een leerling verwacht mogen worden. Het dient elk kwartaal ingevuld te worden.
ALGEMEEN Naam leerling Toelatingsdatum Naam begeleider
Jaar 20__ / 20__
KIES EEN KLEUR OM ELK KWARTAAL TE MERKEN Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3
Kwartaal 4
THUIS VOELEN OP SCHOOL Markeer met de kleur van het kwartaal (zie hierboven) waar de leerling zich bevindt Af en Regelmatig Vaardigheid Nooit toe Komt vrolijk naar school
(Bijna) Altijd
Brengt geld voor lunch en/of diner mee Draagt het schooluniform INTERACTIE MET LEEFTIJDSGENOTEN Vaardigheid Zit graag bij de andere kinderen Kiest om ook met niet-Roma kinderen/ niet landgenoten te spelen op de speelplaats Veel interactie en samenwerking met leeftijdsgenoten op alle gebieden van het schoolleven
15
Nooit
Af en toe
Regelmatig
(Bijna) Altijd
INTERACTIE MET VOLWASSENEN OP SCHOOL Vaardigheid
Nooit
Af en toe
Regelmatig
(Bijna) Altijd
Begroet en lacht naar volwassenen op school Volgt eenvoudige instructies van het schoolpersoneel op
VERMOGEN OM HULPMIDDELEN IN DE KLAS TE GEBRUIKEN / LEESVAARDIGHEDEN (die op basis van leeftijd verwacht mogen worden) Niet Beperkt Enige Grotendeels Vaardigheid/Kennis vaardigheid van toepassing Weet hoe materiaal in de klas te gebruiken (liniaal, rekenmachine, enz.) Weet waar het materiaal te vinden is
Heeft een fijne motoriek
Kan een pen of kwast correct vasthouden Kan binnen de lijnen kleuren, overeenkomstig leeftijd Kan op de juiste manier schrijven, overeenkomstig leeftijd Beseft dat met woorden betekenis overgebracht kan worden MOTIVATIE OM TE LEREN Vaardigheid
Nooit
Af en toe
Regelmatig
(Bijna) Altijd
Leert graag Kiest ervoor om boeken te bekijken Is trots op leer- en werkprestaties GEDRAG ZOALS OP SCHOOL VERWACHT WORDT Vaardigheid Gedraagt zich als onderdeel van de klas wanneer men in de rij gaat staan of andere klassikale activiteiten onderneemt Blijft de hele dag in de klas wanneer dit verwacht wordt
16
Nooit
Af en toe
Regelmatig
(Bijna) Altijd
Is zich bewust van en reageert op de behoeften van andere kinderen in de klas (bijvoorbeeld stil zijn, voorzichtig bewegen, helpen als iemand zich bezeert) Gaat met respect om met de eigendommen van school
Zit naar behoren stil tijdens de lessen
Kan aandacht op de taak houden tijdens de les
EINDOORDEEL LEERVAARDIGHEDEN Met het oog op een algehele beoordeling van de leervaardigheden van de leerling, geef hier onderaan welke categorie het meeste gearceerd is (nooit/ af en toe/ regelmatig / (bijna)altijd) Welke categorie is het meest gekozen in
Kwartaal 1:
Kwartaal 2:
Belangrijkste aandachtspunt voor de leerling
Overige opmerkingen
17
Kwartaal 3:
Kwartaal 4:
Evaluatie Introductieprogramma SAMENVATTENDE EVALUATIE VAN HET INTRODUCTIEPROGRAMMA:
Naam leerling: Datum evaluatie Naam invuller formulier: Bespreek hoe het kind geïntegreerd is in school, inclusief het maken van vrienden, relaties richting het schoolpersoneel, en vorderingen in het werk in de klas, enz. (Geef aan welk woord het beste beschrijft in hoeverre het kind blij en geïntegreerd is op school) JA
REDELIJK
NEE
VANUIT HET PERSPECTIEF VAN HET KIND: Ik ben goed in: _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Heeft deze introductieperiode je geholpen om je thuis te voelen op school? Ja/Nee In mijn nieuwe school heb ik nog wat meer hulp nodig bij: _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Wat heeft je geholpen om je thuis te voelen op school? _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Kunnen we nog wat anders doen om je te helpen school prettig te vinden en je daar thuis te voelen? _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________
18
Beoordeling Introductieperiode
BEOORDELING AAN HET EINDE VAN DE INTRODUCTIEPERIODE Deze vooruitgangsbeoordeling moet gemaakt worden, ongeveer zes weken nadat de leerling op school is gekomen
ALGEMEEN Naam leerling
Startdatum introductie
Naam invuller formulier
GEEF UW MENING OVER AL DEZE ONDERDELEN:
Gedrag en relaties
Resultaten en vooruitgang
Vooruitgang in de taal van het curriculum
Vooruitgang wat betreft speciaal onderwijs
19
Evaluatie bruikbaarheid Pharos stelt het op prijs als u in enkele zinnen laat weten of dit voor u bruikbare informatie is. U kunt dat laten weten door onderstaande vragen te beantwoorden en te mailen aan Bram Tuk,
[email protected].
1. Het is nuttig geweest om kennis te nemen van deze formulieren. Ja Neen Geen mening Toelichting:
2. Welke onderdelen spraken u het meest aan?
3. Welke het minste?
4. Overige opmerkingen
DANK VOOR UW FEEDBACK
20
