Zuiderlaan 13 – 9000 Gent – Tel 09 243 12 90 – Fax 09 243 12 99 – E-mail:
[email protected]
Administratieve opleidingen voor clubbestuurders
Interne en externe communicatie
EthiCom Mei 2012
Sportac – Interne en externe communicatie – EthiCom – Mei 2012
1
Zuiderlaan 13 – 9000 Gent – Tel 09 243 12 90 – Fax 09 243 12 99 – E-mail:
[email protected]
Colofon Titel:
Interne en externe communicatie
Auteur:
EthiCom
Uitgever:
Telefoon: Fax:
Gezamenlijk initiatief van Bloso, Vereniging van de Vlaamse Provincies, Vlaamse Sportfederatie p/a Sportac Zuiderlaan 13 9000 Gent 09 / 243 12 90 09 / 243 12 99
Editor: E-mail:
Pedagogische cel – Vlaamse Trainersschool
[email protected]
© Sportac 2012 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Sportac – Interne en externe communicatie – EthiCom – Mei 2012
2
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Externe en interne communicatie Voor Sportac Kortrijk 28 maart 2012
Externe communicatie
1
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Wie wil hier communiceren?
Waarom? Waarover? Voor wie? Hoe? Effect?
Werking voor missie
Goede werking is thema voor goede communicatie
Communicatie over werking
Goede werving geeft betere werking
Goede communicatie motiveert
Werving voor werking
Werking voor missie
Gebrekkige werking is geen thema voor communicatie
Communicatie over werking
Gebrekkige werving geeft gebrekkige werking
Gebrekkige communicatie demotiveert
Werving voor werking
2
Interne en externe communicatie
Mei 2012
De basics Communicatie: wat is dat nu eigenlijk?
Wat zijn de ingrediënten van goede communicatie? Bedoelde boodschap
Zender
Begrepen boodschap
= Dezelfde?
Verpakking Communicatie‐kanalen
Ontvanger
Reactie (?) = Gewenste?
Het Communicatiepentagram Effect
Boodschap
Codering Zender
Ontvanger decodering
Kanaal
3
Interne en externe communicatie
Mei 2012
• Wat staat hier?
“Hulpverleners zeggen de cliënten zijn eigenwijs en bevooroordeeld bevooroordeeld.”
Het Communicatiepentagram Effect
Boodschap
RUIS R U I S
Ontvanger decodering
Codering Zender
Kanaal
Effect Wat willen we bereiken?
4
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Effect? • Wat willen we bij wie bereiken? • Wat moet de ontvanger weten? • Wat moet hij voelen? • Wat moet hij doen? • Waarvan moet hij wel/niet overtuigd zijn? • Waarom?
Succesvolle communicatie!
Specifiek Meetbaar Aanvaardbaar Realistisch Tijdsgebonden
Zender Wij, wie zijn dat?
5
Interne en externe communicatie
Mei 2012
DE PASTATEST VAN € 1000,-
Ben jij uniek?
Wat maakt jou uniek? Probeer in iets de eerste te zijn, desnoods door herdefiniëring!
6
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Wat maakt iemand uniek? Wie was de eerste mens in de ruimte? Joeri Gagarin (Rus / april 1961) Wie was de tweede mens in de ruimte? Alan Shepard (Amerikaan / mei 1961) Wie was de derde mens in de ruimte? Virgil Grissom (Amerikaan / juli 1961) Wie was de 47ste mens in de ruimte? Wie was de eerste Belg in de ruimte? Dirk Frimout (Belg / 1992)
Oefening: wie zijn jullie? • Wat is jullie identiteit (missie, visie, waarden, competenties) • Wat doen jullie? • Wat is jullie imago? • Hoe groot zijn jullie? • Wat maakt jullie uniek?
Ontvanger Zij, wie zijn dat?
7
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Doelgroepen? • Degene die we willen bereiken • ‘Iedereen’ is geen doelgroep • Goede afbakening, verhoogt succes
Onze doelgroepen? • Wie zijn onze doelgroepen? • Waarom? • Waarom anderen niet?
Ken je doelgroep • • • • • • • •
Demografische kenmerken Levensfase Interesses Motivaties Behoeften Mediagebruik Referentiepersonen …
8
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Basismotivaties LOSLATEN
Plezier, fun, blijdschap
IK
deelnemen vriendschap
Status, Zich verbeteren, macht
SAMEN
Veiligheid Aandacht, rust
controle CONTROLE
bron: Synovate
Je doelgroep leren kennen • Gewoon vragen! – Persoonlijk contact – Enquêtes
• Via Vi onderzoek d k – Volg hun media – Lees sociologisch onderzoek – Test hun reacties
Waarom ze kennen? • Boodschap aanpassen aan doelgroep – Behoeften – Interessegebieden – Communicatiekanalen – Taal – Stijl
• Anders geraak je niet binnen…
9
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Boodschap Wat willen we vertellen?
Onze boodschap • Wat willen we vertellen? • Wat willen we niet vertellen? • Wat hebben we om te vertellen? • Waarom zou dat anderen interesseren?
Oefening
• Wat stond er gisteren in de krant? • Welke advertenties heb je gisteren gezien? i ? • Herinner je je laatste folder die je ergens hebt meegenomen?
10
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Basisregel 1
Mensen selecteren informatie in functie van hun behoeften 80 % van de ontvangen informatie gaat verloren
Oefening
Wat lezen we?
boeken in de de kast
muisen in het het huis
kinderen in een een tuin
boeken in de de kast
muisen in het het huis
kinderen in een een tuin
Naar: Bernard Ross, IFC 2004
Basisregel 2
Mensen lezen niet maar interpreteren. In hun interpretatie grijpen ze terug naar wat logisch en vertrouwd is.
11
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Oefening
Wat onthouden we? Het huis is leeg. Het is mooi weer. Wim zal te laat zijn. De soep is heet. Het meisje is mooi. Jan is ziek. Maarten zijn jas is vuil. Het is mooi weer. Het regent. De sla is koud. De soep is heet. Johan komt met de wagen. Jo a o t et de age et s oo ee Het is mooi weer. Het is mooi weer. De hond loopt achter de kat. De soep is heet. De vogel fladdert in zijn kooi. Geert is met vakantie. Marie komt met de fiets. Het is mooi weer. De bus is leeg. De stad is verlicht. Peter loopt langs de weg. Het is mooi weer. De soep is heet. Els lacht. Leen gaat naar huis. De piano klinkt mooi. Het huis staat in de wei. Het is mooi weer.
Oefening
Wat onthouden we? Het huis is leeg. Het is mooi weer. Wim zal te laat zijn. De soep is heet. Het meisje is mooi. Jan is ziek. Maarten zijn jas is vuil. Het is mooi weer. Het regent. De sla is koud. De soep is heet. Johan komt met de wagen. Jo a o t et de age et s oo ee Het is mooi weer. Het is mooi weer. De hond loopt achter de kat. De soep is heet. De vogel fladdert in zijn kooi. Geert is met vakantie. Marie komt met de fiets. Het is mooi weer. De bus is leeg. De stad is verlicht. Peter loopt langs de weg. Het is mooi weer. De soep is heet. Els lacht. Leen gaat naar huis. De piano klinkt mooi. Het huis staat in de wei. Het is mooi weer.
Basisregel 3
Mensen onthouden wat ze meermaals zien of horen! Herhaling is belangrijk!
12
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Copywriting • Schrijven is een vak • Tekst – Duidelijk – Juiste J i t woordgebruik d b ik – Foutloos schrijven – Stijl (empatisch, zakelijk, informatief) – Volume
Boodschapcreatie • Connection – Hoe spreek je mensen aan?
• Reward – Welke beloning bied je aan?
• Action – Wat moeten ze nu juist doen?
• Memory – Hoe zorg je ervoor dat ze het niet vergeten?
Boodschapcreatie • Attention – Aandacht trekken: via beeld, opmaak, een slogan…
• Interest – Interesse wekken: meer willen weten waar het over gaat
• Desire – Hoe zorg je ervoor dat de lezer/ontvanger zin krijgt er iets mee te doen? (motivatie aanspreken)
• Action – Wat wil je dat de ander doet?
13
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Kanalen & verpakking Hoe krijgen we de boodschap bij de doelgroep?
Specifieke media – – – – – – – – – – – –
Mond tot mond Folders Affiches Nieuwsbrieven Advertenties Websites Massamedia Direct mail Standen Evenement Pers …
Ken je communicatiekanalen • Welke communicatiekanalen zijn er? – Eigenschappen? – Voordelen – nadelen?
• Welke W lk zijn ij voor ons b bruikbaar? ikb ? – Mediagebruik van doelgroep – Kostprijs – Diepgang en impact
14
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Laat anderen werken • Beste publiciteit: – Mond-tot-mondreclame – Vrienden die vrienden uitnodigen
• Verzorg V je j b bestaand t d publiek bli k – Verwelkoming – Bedanking – Verzamel adressen
Boodschap brengen • Mood – Welke sfeer creëer je
• Messenger – Autoriteit, BV, getuigenis
• Moment – Tijd, plaats, emotioneel
• Medium – Voor welke medium kies je
Vormgeving
15
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Leg jouw materiaal er tussen
Communicatieplanning Een heuse kalender
Communicatiemomenten? • Gelegenheden zelf creëren? • Gelegenheden van anderen aangrijpen? • Gelegenheden van anderen als stoorzenders?
16
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Communicatiemomenten? • Stel een kalender op – Afstemmen eigen activiteiten – Afstemmen kalender doelgroep – Bepaal hoogtepunten
• Planning – Verwachte momenten – Onverwachte momenten
Leer uit fouten
• Vraag het aan mensen – Wat vond je ervan? – Waar vernam je iets over ons?
17
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Ingrediënten communicatie Inhoud en kwaliteit
Strategische keuzes
Juiste verpakking
Goede communicatie
Persrelaties Waarom is het moeilijk om in de pers te geraken?
Concurrentie! • Regiocorrespondent Belga OVL krijgt dagelijks 50tal mailberichten + post, eigen contacten ... • RTV: 200 e-mails/dag • Dagelijks 30 nationale persconferenties in Brussel • Dagelijks 500 à 600 berichten (NL & FR) door Belga nationaal verspreid
18
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Beschikbare ruimte beperkt • Belgacorrespondent Oost-Vlaanderen: dagelijks 4 à 8 artikels afgewerkt • De Morgen van 13/12/05: 98 artikels, waarvan 35 ‘eigen berichtgeving’ • DS 14/12/05: ± 140 artikels • DT 14/12/05: ± 110 artikels • HLN 14/12/05 14/12/05: ± 215 artikels tik l • Knack 14/12/05= ± 210 artikels • RTV-nieuws: dagelijks 12 items – VRT : 27 nieuwsbulletins op radio 1 (± 50’ uitzending/dag) • ...
9/10 persberichten verdwijnen d ij in de vuilbak
Hoe overtuig ik een journalist om mijn bericht te plaatsen?
19
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Kenmerken lokale journalisten • • • • • • • •
Free-lancers Werken buiten reguliere redactiestructuur Worden betaald per artikel Hollen van ene nieuwsfeit naar andere Moeten snel werken Of doen journalistiek in bijberoep En zijn enkel buiten kantooruren bereikbaar Zijn generalisten
Journalisten zijn geen reclamemakers
Willen een verhaal of ‘hot’ nieuws brengen
Wat is nieuws? controverse
BV’s
nieuw
vernieuwend
veel mensen betrokken spektakel
visueel sterk verhaal
20
Interne en externe communicatie
Mei 2012
WwwwH.w • • • • • •
Wat Wie Wanneer Waar Hoe Waarom
Persbericht (1) • • • • • •
Lengte 1 pg A4 / computerscherm Briefhoofd: identificatie Datum vermelden Titel: zegt waarover bericht gaat: sms-bericht Belang van de “subjectline” Structuur: essentie in 1ste paragraaf, uitwerking in volgende paragrafen
21
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Persbericht (2) • Stijl: nuchter en zakelijk: opletten met jargon! • Meer info: waar vindt de journalist gesprekspartner bijkomende info , gesprekspartner, WWW, ... • Afhankelijk van onderwerp kan je toch trachten creatief te zijn • Vermijd attachements
Persactie • • • • • •
Spektakel Visueel / sprekend (boodschap) Dynamisch Mensen Getuigenissen Protagonist >< antagonist
22
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Interne communicatie De zuurstof van uw club/organisatie
Wat is interne communicatie? “Interne communicatie is alle uitwisselingen van informatie binnen een organisatie die bijdragen aan de organisatiedoelstelling.”
…binnen een organisatie
23
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Het Communicatiepentagram Effect
Boodschap
Ontvanger decodering
RELATIE
Codering Zender
Kanaal
Wie wil hier communiceren? Met wie? Waarom? Waarover? Hoe? Effect?
Communicatielijnen Complexe structuur met veel verschillende communicatielijnen. Bepaal welke communicatielijnen u wil/moet/kunt aansturen. aansturen (noodzakelijk, (noodzakelijk wenselijk, realistisch) Interne communicatie = top-down, bottomup en horizontaal
24
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Communicatielijnen Communicatie = tussen personen! Wees u bewust van de relatie zender – ontvanger Maak M k u kkenbaar b als l zender d Definieer en ken uw doelgroepen
….bijdragen tot de organisatiedoelstellingen
EFFECT
…bijdragen tot organisatiedoelstellingen • Werk-/taakgerelateerde interne communicatie – Mensen weten wat van hen verwacht wordt – Mensen krijgen wat ze nodig hebben om hun werk goed te doen – Informatie wordt optimaal gebruikt en gaat niet verloren Alle neuzen in dezelfde richting” richting • Richten van de organisatie - “Alle – Algemeen – Veranderingsprocessen sturen en ondersteunen • Betrokkenheid & motivatie – Mensen verbinden – Betekenis geven – Ambassadeurschap
25
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Hoe willen we dat bereiken? Door wat we vertellen…
BOODSCHAP
Onze boodschap • • • • •
Wat hebben onze mensen nodig? Wat willen wij vertellen? Wat willen we niet vertellen? Waar halen we de input vandaan? Waarom zou dat onze mensen interesseren?
Misverstanden en valkuilen
“We hebben het hen al tien keer uitgelegd, en ze blijven blij maar voortdoen td als l voorheen…”
26
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Misverstanden en valkuilen
“Ze begrijpen het niet…!”
Misverstanden en valkuilen
“Snel, we moeten de pers informeren!”
Drie basiswetten in interne communicatie 1. Stem uw boodschap af op de behoeften van uw interne doelgroepen. 2. Niet alleen WAT maar ook HOE: a. Stijl & taalgebruik (opgelet met jargon!) b. Timing c. Dosering 3. Consistentie en continuïteit: Doe wat u zegt en zeg wat u doet!
27
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Hoe krijgen we de boodschap bij de doelgroep?
KANALEN & VERPAKKING
Twee communicatiestromen • Formele communicatiekanalen – Communicatietools: online, offline, geschreven, AV, werkdocumenten, rapportering,… rapportering – Overlegstructuren: vergaderingen, evaluaties, werkoverleg, mondelinge rapportering,…
• Informele communicatiekanalen – Babbels, roddels en geruchten
Geïntegreerde interne communicatiemix
Brieven
Website Jaar‐ vergadering
28
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Geïntegreerde communicatiemix • Hoe gerichter, hoe beter • Gebruik communicatietools om mondelinge communicatie te versterken. • Kies kanalen die het dichtst aanleunen bij de leefwereld van uw doelgroep. • Praktische haalbaarheid: mensen en middelen? • Gebruik informele kanalen als toetssteen. (maar niet om formeel te communiceren!)
Geslaagde interne communicatie • Alle formele kanalen vormen een geïntegreerd geheel, waarbij – Vertrekpunt: afstemming van wederzijdse behoeften van mensen (belanghebbenden) en organisatie – Top-down, bottom-up, horizontaal – Centrale aansturing/dispatching en continue evaluatie – Interne communicatie parallel aan externe communicatie
Oefening: de betoging
Wat willen we?
?
Wanneer willen we dat?
?
Naar: Derek Humphries, IFC 2004
29
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Oefening
Wat willen we?
Vrede!
Wanneer willen we dat?
Nu!
Naar: Derek Humphries, IFC 2004
Oefening
Wat willen we?
Vrede!
Wanneer willen we dat?
Nu!
Naar: Derek Humphries, IFC 2004
Oefening
Wat willen we?
Liefde!
Wanneer willen we dat?
Nu!
Naar: Derek Humphries, IFC 2004
30
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Oefening
Wat willen we?
Wanneer willen we dat?
Gelijkheid!
Nu!
Naar: Derek Humphries, IFC 2004
Oefening
Wat willen we?
Vrijheid!
Wanneer willen we dat?
Nu!
Naar: Derek Humphries, IFC 2004
Oefening
Wat willen we?
Wanneer willen we dat?
Een wereld waarin iedereen dezelfde mogelijkheden en kansen heeft om, rekeninghoudend met zijn of haar mogelijkheden en omstandigheden van de samenleving waarin hij of zij zich bevindt, zich te ontwikkelen als een volwaardig en zelfredzaam mens! Dit dient gerealiseerd te worden in de kortst mogelijke tijd die haalbaar is in de gegeven sociale, economische en politieke context van de samenleving waarin de betrokken persoon zich bevindt!
Naar: Derek Humphries, IFC 2004
31
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Oefening
KISS
Naar: Derek Humphries, IFC 2004
Vragen Vertrek niet als je nog met iets zit… zit
Later nog een vraag?
[email protected] 0496 10 28 56
32
Interne en externe communicatie
Mei 2012
Bedankt voor uw aandacht!
Literatuur • Goubin, Eric; Tante Mariette en haar fiets, handboek overheidsen verenigingscommunicatie, uitg. Vanden Broele • Van den Broeck Koen; De persattaché is een boer,opzetten en onderhouden van persrelaties, uitg. Plantyn.
33