Internationaal Ballonmuseum Barneveld Beleidsplan 2014-2020 Inleiding e
Barneveld kent sinds het begin van de jaren tachtig van de 20 eeuw de Internationale Ballonfiësta en is daarmee de eerste plaats waar een dergelijk evenement in ons werd georganiseerd. Het destijds genomen initiatief leidde onder meer al tot de vestiging van een aantal ballonvaartondernemingen in de gemeente. Deze bedrijven houden rond de veertig ballonnen in de lucht. Een vanzelfsprekende aanvulling daarop is een modern museum en informatiecentrum. Het Internationaal Ballonmuseum in Barneveld beoogt door middel van voorwerpen, audiovisuele en virtuele presentaties, de ballon- en luchtscheepvaart in de meest brede zin des woords onder de aandacht van het publiek te brengen. Educatie, informatie, beleving en historie zijn de elementen waardoor er een laagdrempelig (‘luchtig museum’) ontstaat. Het museum zal worden ondergebracht in het pand Nieuwstraat 31 te Barneveld, een, in 1938 opgetrokken museumgebouw en een gemeentelijk monument. Het pand is eigendom van de gemeente Barneveld en wordt tegen een vergoeding aan het bestuur van de Stichting Internationaal Ballonmuseum Barneveld (IBMB) ter beschikking gesteld. Het IBMB beheert, behoudt, verzamelt en exposeert het cultureel erfgoed van de geschiedenis van de internationale ballon- en luchtscheepvaart. Het wil een breed beeld presenteren van deze vroege vorm van luchtvaart. De vaste presentatie wordt aangevuld met tijdelijke tentoonstellingen. Deze kunnen van regionaal, landelijk en internationaal belang zijn, waardoor de geschiedenis, maar ook de toekomst van de ballonvaart, in een breder verband worden geplaatst en het museum zijn taak als modern museum en informatiecentrum vervult. Anderzijds wil het museum ook een ’venster bieden’ op dit onderdeel van de luchtvaart door exposities te organiseren die aantrekkelijk zijn voor een breed publiek. Het museum zal in de toekomst gebruik maken van vrijwilligers. Er wordt naar gestreefd om rond de dertig personen hiervoor te enthousiasmeren. De werving van deze personen staat dan ook hoog op de agenda. Hieruit volgt tevens dat het museum een instelling zonder winstoogmerk zal zijn.
Het doel van de instelling Missie: Door het verdwijnen van het BallonZep-museum in Lelystad is er een leemte ontstaan in de presentatie van de geschiedenis van de (internationale) ballon- en luchtscheepvaart in ons land. Daaraan wordt nu in slechts beperkte mate aandacht besteed in het Aviodrome in Lelystad en in het Luchtvaartmuseum in Soesterberg, straks het Nationaal Militair Museum aldaar. Het IBMB beoogt de bekendheid van de ballon- en luchtscheepvaart te vergroten en daarnaast de speciale positie van Barneveld in de Nederlandse balloncultuur een duidelijk accent te geven. Op een moderne en toegankelijke wijze wordt de geschiedenis van de ballonvaart tot leven gebracht. Die missie wordt handen en voeten gegeven door te streven naar een kwalitatief hoogwaardig niveau, laagdrempelig, persoonsgericht, innovatief en uniek; er zijn in de wereld immers slechts vier andere ballonmusea.
Uitgangspunten en kernbeginselen Laagdrempelig Het bestuur streeft er naar om door middel van moderne presentaties de kennis van het publiek omtrent de techniek en de geschiedenis van de ballon- en luchtscheepvaart uit te dragen. Geen ingewikkelde wetenschappelijke formules om de stijgkracht van heteluchtballons of die van met waterstofgas of helium gevulde gasballons duidelijk te maken maar juist eenvoudige aanschouwelijke
1
presentaties met voldoende achtergrondinformatie voor hen die zich nader willen informeren. Kennis door beleven; de bezoeker wordt als het ware meegezogen in het grote avontuur van de ballon- en luchtscheepvaart. Persoonsgericht De bezoeker staat centraal bij het IBMB en er zal een open dialoog met een zo breed mogelijk publiek worden gezocht. Het museum heeft informatie, maar stimuleert bezoekers ook om eigen interpretaties en verhalen in te brengen. Voor zowel de jeugd vanaf een jaar of zes als voor de oudere bezoeker is er op elk niveau veel wetenswaardigs en interessants te zien en te beleven. Voor de jongste zal dat zijn uiting vinden in touch-screens met informatieve spelletjes en voor de oudere bezoeker is een schat aan achtergrondinformatie en verhalen beschikbaar die door middel van moderne technieken wordt gepresenteerd. Innovatief en uniek Het museum onderscheidt zich door de avontuurlijke, wetenschappelijke en visuele kwaliteit van haar tentoonstellingen en collectiepresentaties waarbij gebruik wordt gemaakt van de meest moderne technieken. Er bestaat in ons land geen enkel ander museum dat aandacht schenkt aan de ballon- en luchtscheepvaart. De sinds 1982 jaarlijks gehouden Internationale Ballonfiësta in Barneveld heeft het dorp een nationale en internationale uitstraling gegeven. Ballonvaarders vanuit de hele wereld hebben dit feest bezocht en het geniet onder hen dan ook een grote populariteit. Dat vertaalde zich in de afgelopen ruim dertig jaar dan ook in forse bezoekers aantallen met in het topjaar maar liefst 55.000 betaalde bezoekers. Veel fiëstabezoekers komen jaarlijks terug en hun belangstelling voor (de geschiedenis van) de ballon- en luchtscheepvaart is groot. Het bezoeken van een innovatief en uniek museum op dat gebied sluit uitstekend aan op de behoefte van de geïnteresseerden in de ballonsport en de individuele bezoeker van het dorp.
Het museum – Collectie - Werkzaamheden Het Internationaal Ballonmuseum Barneveld beoogt de al aanwezige activiteiten rond de ballonvaart in Barneveld te complementeren. Het museum zal worden ondergebracht in een pand in het winkelcentrum van Barneveld dat al een museumfunctie bezat. Door middel van voorwerpen, audiovisuele en virtuele presentaties en een informatiecentrum wordt het heden en verleden van de ballon- en luchtscheepvaart tot leven gewekt. De flexibele inrichting van het museum is gericht op de implementatie van nieuwe presentatietechnieken. Het museum vervult haar missie en doel onder meer door: § Het verwerven, bewaren en presenteren van een verzameling voorwerpen, documenten, enz. met betrekking tot de ballon- en luchtscheepvaart, onder andere afkomstig van de internationaal bekende Nederlandse ballonvaarster Nini Boesman ; § Het organiseren van exposities op dit gebied alsmede laagdrempelige publiekstentoonstellingen en exposities van beeldende kunst; § In het kader van de educatie rondleidingen en workshops voor scholieren en studenten te geven; § Het nastreven van museale vernieuwing door avontuurlijke, interdisciplinaire projecten te ontwikkelen, ook in samenwerking met externe partners; § Het houden van contact met het publiek en het uitdragen van de activiteiten door middel van persberichten, het organiseren van bijzondere bijeenkomsten en de deels commerciële exploitatie van gedeelten van het museumgebouw. Daarbij moet worden gedacht aan vergaderingen en bijeenkomsten van een organisatie als de afdeling Ballonvaart van de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Luchtvaart (KNVvL) en de Luchtvaart Historische Vereniging (LHV) maar ook andere verenigingen zijn welkom. Door middel van het separaat aangeboden ‘Bidbook’ krijgt u een uitstekende indruk van hetgeen het museum straks zal gaan bieden.
Markt en omgeving – positionering - doelgroep 2
Het Internationaal Ballonmuseum zou uniek in Nederland zijn. Er is geen vergelijkbaar museum op dit moment in Nederland. De locatie in Barneveld is logisch. Barneveld is namelijk de bakermaat van het oudste ballonevenement in Nederland: de Internationale Ballonfiësta, die vanaf 1982 jaarlijks in augustus op de Koewei (op Landgoed Schaffelaar) wordt gehouden. Het vormt een toevoeging aan het bestaande culturele en recreatieve aanbod in de gemeente Barneveld. De kans op stabiele sponsoring en betrokkenheid van lokale ondernemers is groot, aangezien meerdere bedrijven (mede)eigenaar van een of meer ballonnen zijn of deze sponsoren. Veelal zijn die ballonnen ondergebracht bij een van de drie lokale ballonvaarbedrijven, die nationaal en internationaal actief zijn. Het museum krijgt een plek in het centrum van Barneveld en geeft een niet te onderschatten impuls aan lokale economie en middenstand. Het museum zet, samen met de jaarlijkse Ballonfiësta, Barneveld nog meer als ballonstad op de nationale en internationale kaart. Er is In Nederland geen ander museum dat specifiek aandacht schenkt aan de ballon- en luchtscheepvaart. De ballonvaart spreekt enorm tot de verbeelding en is daarom een museum voor jong en oud. Het heeft bovendien de potentie om een kenniscentrum voor de ballonvaart in Nederland te worden. Het museum is bedoeld voor iedere bezoeker die zich interesseert voor (de geschiedenis van) de ballon- en luchtscheepvaart en is interessant voor personen vanaf zes jaar en ouder. Hierbij wordt gedacht aan toeristen, dagjesmensen (o.a. bezoekers van de jaarlijkse Oud Veluwse Markt, groepen, scholieren, studenten en bewoners van gemeente en regio). Bovendien wordt de aantrekkelijkheid van het dorp Barneveld voor een korter of langer verblijf vergroot en neemt de belangstelling voor het overige aanbod aan musea en de lokale middenstand toe. Het museum zou in Barenveld het vijfde volwaardige museum worden naast het Nairac Museum (collectie op het gebied van archeologie en cultureel erfgoed van de Veluwe), het Nederlands Pluimveemuseum (geschiedenis van kip en ei en unieke beleving voor jong en oud), het Oude Ambachten & Speelgoed Museum en tenslotte het Borduurmuseum. Dit biedt kansen voor samenwerking al zijn de doelgroepen niet altijd dezelfde. Maar het is logisch dat groepen straks twee of drie musea combineren bij een bezoek aan Barneveld. Hieronder een sterkte-zwakte en kansen analyse. De sterke kanten van het museum vragen uiteraard om een goede executie, als deze vervolgens gecombineerd worden met de kansen is de kans op een bloeiend en levend museum zeer groot. Uiteraard zal het bestuur alert moeten zijn om de zwaktes voldoende af te dekken en op tijd te anticiperen op de bedreigingen.
SWOT-analyse Sterkte § Nalatenschap van de beroemde gasballonvaartster Nini Boesman. Bijzondere en uitgebreide collectie. § Die collectie geeft mogelijkheid om verhalen te vertellen. § Sterk bestuur met ruime bestuurlijke ervaring. § Betrokkenen en initiatiefnemers hebben lange ervaring in de ballonvaartwereld. § Met Barneveld als locatie is het museum ingebed in een omgeving met veel balloncultuur (ondernemers, evenementen, vrijwilligers). § Het gebruikmaken van de modernste presentatietechnieken Zwaktes § Kleinschalig met beperkte middelen § Geen hele specifiek doelgroep maar juist zeer breed, daardoor moeilijk om focus te leggen. Kansen § Ballonvaart spreekt tot ieders verbeelding en is een unieke ervaring. § Rijke geschiedenis aan verhalen (mensen, landen, bijzondere mijlpalen etc.) § Is eerste museum in Nederland met ballonvaart als thema.
3
§ § § § § §
Samenwerking met andere musea in Barneveld (Pluimvee & Nairac) Samenwerking met Ballonfiësta (meerdaags evenement in de zomer) Een plek waar andere ballonvaarders hun verhalen kunnen vertellen. Techniek biedt mogelijkheden om de ballonervaring te beleven in een afgesloten ruimte. Zou zich op termijn kunnen ontwikkelen tot kenniscentrum voor de ballonluchtvaart. Zeer brede doelgroep.
Organisatie Het museum wordt geëxploiteerd door een stichting zonder winstoogmerk. Het bestuur van de 1 Stichting Internationaal Ballonmuseum Barneveld bestaat uit de navolgende personen : Voorzitter: Wim Burgering (o.a. oud-burgemeester van Barneveld); Vice voorzitter: Cees Hoogeveen (ondernemer horeca, VVV); Secretaris: Herman Roozenbeek (architect BNA); Penningmeester: Willem Wille (ondernemer) Algemeen adjunct: Gerjan Crebolder (oud-gemeentearchivaris) Adviseur van de Stichting: Ben Bläss (internationaal bekend ballondeskundige), Paul van Daalen (auteur en luchtschip deskundige) en Han Nabben (auteur en deskundige van de nationale en internationale ballonvaart geschiedenis) Het museum wordt ondersteund door de lokale ballonvaartbedrijven, de Stichting Internationale Ballonfiësta Barneveld, het Comité van aanbeveling, bestaande uit de heren: G.C.A. Cornielje, commissaris van de Koning in de provincie Gelderland; dr. Asje van Dijk, burgemeester van Barneveld; Henk van Esch, oud-voorzitter Internationale Ballonfiësta Barneveld Frits Brink, voorzitter Koninklijke Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL); dr. André Kuipers, Nederlands astrounaut; Bertrand Piccard,`s werelds eerste ballonpiloot, die een ballonvaart rond de wereld heeft gemaakt en Sir Don Cameron, directeur/eigenaar van `s werelds grootste ballonfabrikant Klankbordgroep In de groep zitten representatieve ballonbedrijven Bovendien zal het museum worden gesteund door een op te richten Stichting Vrienden van het Internationaal Ballonmuseum Barneveld. Uitvoering van de taken: De organisatie bestaat uit louter vrijwilligers. De directie bestaat uit: een algemeen manager, terzijde gestaan door een sponsorwerver, conservator, een bibliothecaris, een mediadeskundige, p.r.officer, receptiemedewerkers, rondleiders, schoonmaakpersoneel, enz.
Realisatie en fasering Het museum komt in een monumentaal pand aan de Nieuwstraat 31 in het centrum van Barneveld. Het pand vervulde in het verleden al een museum functie mar zal ten behoeve van dit project aangepast moeten worden. Verbouwing hiervan zal de nodige tijd in beslag nemen en worden uitgevoerd door een lokale bedrijven. Vervolgens zal het pand ingericht worden met een ontvangst hal en ballonwinkel en een centrale ruimte met een aantal interactieve set-ups. Hiervoor zijn gesprekken gaande met gespecialiseerde 1
De bestuursleden treden af volgens een daartoe opgesteld schema dat deel uitmaakt van het huishoudelijk reglement.
4
bedrijven die offertes hebben uitgebracht om een indicatie te krijgen van de kosten. Deze indicaties zijn opgenomen in de begroting. Dit jaar, 2014, zal gebruikt worden om plannen te vervolmaken en fonds te werven. Eind 2015 zal dan gestart kunnen worden met de realisatie. Voor het advies en begeleiding bij het werven van fondsen voor het project wordt gewerkt samen met een professioneel bureau. Deze organisatie zal mede helpen om dit project van de grond te krijgen.
Financiële paragraaf Startkapitaal / vermogen Om het museum op te zetten zal de stichting op zoek gaan naar fondsen die een dergelijk project willen en kunnen ondersteunen. Middels een investeringsbegroting wordt inzage gegeven in de initiële kosten en daarmee in het startkapitaal dat nodig is. Het startkapitaal zal worden aangewend om te investeren in de realisatie van het museum. Een deel van deze eerste investeringen zal geactiveerd en afgeschreven worden. Een ander deel zal besteed worden om het museum ‘op de kaart te zetten’. Eenmalige donaties, schenkingen, erfstellingen en legaten zullen toegevoegd worden aan de reserves en niet gebruik worden om de lopende exploitatie te dekken. In de bijlage is een overzicht gegeven van de noodzakelijke investeringen. Exploitatie De inkomsten zullen in eerste instantie worden aangewend voor de exploitatie van het museum. Daarnaast zullen er gelden worden gereserveerd voor een mogelijke uitbreiding. Bovendien zullen er gelden beschikbaar zijn voor het onderhouden van de contacten met en de motivatie van de vrijwilligers. Daarbij moet worden gedacht aan periodieke bijeenkomsten en zo mogelijk een jaarlijks uit te reiken attentie. De jaarlijkse inkomsten bestaan uit: a) opbrengst entreegelden b) schenkingen, erfstellingen en donaties c) verhuur van ruimten d) opbrengst museumwinkel e) andere baten Tot slot: aangezien er geen vergelijkbaar museum is in Nederland is het buitengewoon moeilijk om de cijfers goed te onderbouwen. Wij hebben daarom gekozen voor een voorzichtige inschatting van het aantal bezoekers.. Niet in de exploitatie opgenomen zijn verwachte schenkingen van ballonvaart bedrijven en een mogelijke samenwerking met bijhorende financiële ondersteuning van de jaarlijkse Ballonfiësta. Dit is om de exploitatie niet rooskleuriger te maken dan nu feitelijke toezeggingen. T.a.v. de vermogens opbouw en beheer mede in relatie tot de ANBI status zal rond de opening meer duidelijkheid zijn.
5
