Intern rapport Kwantitatieve analyse van de cursus: "Omgaan met werkdruk: een handreiking voor de uitvoerder in het bouwbedrijf"
april1999
INHOUD:
1.
Inleiding
3
2.
Resultaten kwantitatieve analyse
5
3.
Conclusie
6
4.
Opmerkingen
6
2
1. INLEIDING In opdracht van de Stichting Arbouw is de cursus 'Omgaan met werkdruk: een handreildng voor de uitvoerder in het bouwbedrijf ontwikkeld. Deze cursus wordt, in het kader van de afspraken van betrokken partijen bij de CAO van het bouwbedrijf, aangeboden aan de circa 22.000 uitvoerders in het bouwbedrijf. Doel van deze cursus is het verkrijgen van meer inzicht in werkdruk en in manieren van omgaan met werkdruk voor de uitvoerder in het bouwbedrijf. Cursisten zal geleerd worden stress in een (vroegtijdig stadium) te (h)erkennen. Inhoud van de cursus 'Omgaan met werkdruk' De cursus is modulair van opbouw en bestaat in totaal uit acht modulen, verdeeld over twee niet aaneengesloten dagen. Tijdens de eerste dag wordt ingegaan op het begrip stress; tijdens de tweede dag op het omgaan met werkstress. Het eerste moduul wordt gevormd door de inleiding. Hierin wordt aandacht besteed aan de kennismaking en wordt ingegaan op de doelstelling van de cursus en de verwachtingen van de cursisten. In het tweede moduul wordt ingegaan op de achtergronden van het stress-proces. Er wordt ingegaan op de definitie van stress en welke factoren er een rol bij spelen. Aan het eind van dit moduul wordt het model gepresenteerd dat als een 'rode draad' door de rest van de cursus zal lopen. In het derde moduul wordt ingegaan op oorzaken van stress in de werksituatie en in het vierde moduul op gevolgen van werkstress. Er zal duidelijk gemaakt worden hoe stress, afhankelijk van duur en intensiteit, gevolgen kan hebben voor gezondheid en ziekte. Dit proces wordt toegespitst op de positie van de uitvoerder in het bouwbedrijf. De modulen vijf, zes en zeven zijn gericht op omgaan met werkstress. In het vijfde moduul wordt ingegaan op individuele mogelijkheden bij het omgaan met stress. In het zesde moduul wordt ingegaan op regelmogelijkheden in de situatie. Aandacht wordt besteed aan de manier waarop een uitvoerder zowel op individueel als op organisatorisch niveau zijn werkzaamheden beter kan 'plannen'. In het zevende moduul wordt ingegaan op de rol die de sociale omgeving speelt in het stress-proces, waarbij speciale aandacht zal worden geschonken aan het hanteren van conflicten. In het achtste en laatste moduul wordt een korte samenvatting gegeven en wordt de cursus geëvalueerd. Docenten De cursus wordt gegeven door functionarissen van een Arbodienst. De betreffende functionarissen dienen -om de cursus 'Omgaan met werkdruk' te kunnen geven- eerst de cursus 'Train de trainer' te volgen. Aan de deelnemers die deze cursus gevolgd hebben wordt een certificaat van deelname uitgereikt. Dit certificaat is één van de randvoorwaarden die de Stichting Arbouw gesteld heeft om de cursus 'Omgaan met werkdruk: een handreiking voor uitvoerders in het bouwbedrijf' te kunnen geven. Erkenningscriteria In het kader van kwaliteitsborging heeft Arbouw (in samenwerking met het NIA) een aantal erkenningcriteria opgesteld waaraan instellingen c.q. docenten die de cursus 'Omgaan met werkdruk: een handreiking voor de uitvoerder in het bouwbedrijf' willen verzorgen, moeten voldoen. 3
Evaluatie
Onderdeel van de kwaliteitsborging is het jaarlijks evalueren van de cursus 'Omgaan met werkdruk'. Met het aanvragen van erkenning hebben de arbodiensten zich verplicht hun medewerking te verlenen aan deze evaluatie. In 1997 is de betreffende cursus voor het eerst geëvalueerd. Van de betreffende evaluatie is in februari 1998 een rapport opgeleverd. Naar aanleiding van de eerste evaluatie is bij 7 arbodiensten de erkenning ingetrokken; bij 17 arbodiensten is de erkenning gecontinueerd. In 1998 is de cursus voor de tweede keer geëvalueerd. Door fusies van arbodiensten en wegens het aangeven geen belangstelling meer te hebben voor erkenning was het aantal erkende instellingen in 1998 gedaald tot 14 erkende instellingen. Dit is de derde keer dat de betreffende cursus (in het kader van de kwaliteitsborging) geëvalueerd is. In dit rapport wordt verslag gedaan van de kwantitatieve evaluatie. De evaluatie heeft in 1999 - in tegenstelling tot eerdere jaren toen een vrij uitgebreide vragenlijst werd gebruikt - plaats gevonden middels een kort telefonisch interview. Op de volgende pagina(' s) staan de resultaten van de telefonische enquête weergegeven.
4
2. RESULTATEN KWANTITATIEVE ANALYSE Namen erkende arbodiensten, apri11999 Naam arbodienst
Naam erkenning
Naam cursusbegeleider
TI
Erkend
96-97
98
1
Arbodienst BGD Dordrecht
Dhr. F.J.M. Lelie
Dhr. P. Maaskant
95
Ja
Nee
Nee
2
Arbodienst Europoort/ Botlek
Dhr. R.L.W. Keulemans, directeur
Dhr. H. Appers
95
Ja
Nee
Nee
3
BGD Arbodienst Midden-Holland
Dhr. H. Arts Mevr. J.l. Dekker
Mevr. C. Geelen Mevr. J. Dekker
95 97
Ja
Nee
Nee
4
Arbodienst Grift & Linge
Mevr. drs. J.J.N. Frickel
Mevr. J. Frickel
97
Ja
Nee
Nee
5
Arbodienst Zeeland
Dhr. M.Th. Sturm, alg. directeur
Dhr. R. Zandt
95
Ja
Ja:2x
Nee
6
Arbodienst West en Midden-Brabant
Dhr. A. van Drost
Dhr. T. van Dorst (Breda) Mevr. W. Smit (Oosterhout) Mevr. M. van End! (Oosterhout)
95 96 96
Ja
Ja: 1x Nee Nee
Nee Nee Nee
7
ArboUnie Zwolle Apeldoorn Deventer
Mevr. AT. de Vries
Mevr. A.T. de Vries Dhr. A. Medendorp
96 96
Ja
Ja:2x
Nee
8
Arbodienst Haarlem
Mevr. P. van Rede
Dhr. F. van As Mevr. M. Witsenburg Mevr. P. van Rede Mevr. H. Emst Mevr. M. Gerus
95 96 96 96 96
Ja
Ja:5x
Nee
9
Arbo Unie Limburg
Dhr. W.M. van Happen
Dhr. W. van Happen
96
Ja
Ja:2x
Nee
10
Arbo Adviesdienst MAK Maashorst B.V.
Mevr. J.P.A. de Leeuw-van den Bosch
Mevrouw J. de Leeuw
97
Ja
Nee
Nee
11
Stichting Arbouw- BUC
Ir. M. Witlex
Dhr. H. Bouwman Dhr. H. Ruijten
97 97
Ja
Ja:3x
Ja:2x
12
Arbodienst Utrecht
Dhr. J.R. Sloot
Dhr. J. Sloot
97
Ja
Nee
Nee
13
Arbodienst Gooi- en Eemland
Dhr. A.G. Kaldenberg
Mevr. A. Haanstra Dhr. W.J. van Silfhout Dhr A.G. Kaldenberg
95 95 97
Ja
Nee
Nee
14
Arbodienst Almelo e.o.
Dhr. A.J.C.G. Jenner, dir.
Dhr. R. Reijnders
97
Ja
Nee
Nee
Vl
- --------- - - - - - - - - - - - - - - - -
Uit de tabel wordt duidelijk dat geen van de erkende arbodiensten in het afgelopen jaar de cursus 'Omgaan met werkdruk' heeft gegeven. De enige instelling die de betreffende cursus heeft gegeven is Arbouw. Arbouw heeft de cursus in 1998 twee keer gegeven.
3. CONCLUSIE
In totaal zijn 13 instellingen telefonisch benaderd met verzoek om medewerking aan de evaluatie. De Arbodienst Gooi- en Eemland had in 1998 al aangegeven geen belangstelling meer te hebben voor erkenning. Geen enkele arbodienst heeft in het afgelopen jaar de cursus gegeven. Gevraagd naar reden waarom niet, bleek dat men vooral (intern) met andere zaken bezig is geweest (zie ook de opmerkingen hieronder) en dat er weinig vraag 'vanuit het veld' is voor de betreffende cursus. Daarentegen dient te worden opgemerkt dat Arbouw de cursus in 1998 wel twee keer heeft gegeven (en al een keer in 1999). De cursus 'Omgaan met werkdruk' is in de afgelopen jaren in totaal 17keer gegeven (en een keerjn 1999). Gemiddeld zijn er 11 deelnemers (uitvoerders) per cursus, waarmee - naar schatting - 198 uitvoerders de cursus gevolgd hebben.
4. OPMERKINGEN
Arbo- en bedrijfsgezondheidsdienst Midden-IJssel is gefuseerd met de Arbodienst Zwolle tot ArboUnie Zwolle, Apeldoorn, Deventer. De heer van der Woude is niet meer werkzaam bij deze arbodienst. Arbodienst Regio Oosterhout is gefuseerd met de Arbodienst West-Brabant tot de Arbodienst Westen Midden-Brabant. Mevrouw Smit en mevrouw van Endt hebben de training niet gegeven. De trainingen worden door de heer van Drost gegeven. ArboUnie Rammazini is gefuseerd tot de Arbodienst Limburg. De trainingen worden gegeven door de heer van Happen. Arbodienst Haarlem is gefuseerd tot de Arbodienst Noord-Holland West. Er zijn geen erkende trainers bij de arbodienst meer werkzaam, maar er zal een werknemer deelnemen aan de nieuwe cursus 'Train de trainer'. Arbodienst Almelo is gefuseerd tot de Arbodienst Oost-Nederland. De heer Reijnders heeft de training niet gegeven, maar vanuit kantoor Enschede zal een werknemer deelnemen aan de cursus 'Train de trainer' . Arbodienst Utrecht is met de Arbodienst Midden-Holland (Gouda) en de Arbodienst Harderwijk gefuseerd tot Arbodienst Midden-Nederland. De heer Sloot heeft geen trainingen gegeven, maar er is interesse om een werknemer te laten deelnemen aan de cursus 'Train de trainer'. Arbodienst Grift en Linge heeft plannen om te fuseren met de Arbodienst Dordrecht.
6
