ontwikkeling logistiek park tussen a16 en a17
interface europe®: innovatie door ketenintegratie location branding als strategisch instruMent voor integrale gebiedsontwikkeling
total identity
het concept
Mentale zonering in labels
Toelichting deelgebieden
de rechtvaardiging, spin off
Location branding als strategisch instrument voor integrale gebiedsontwikkeling
Het Logistiek Park is onderdeel van Moerdijk MeerMogelijk. Moerdijk MeerMogelijk is een samen werking tussen de gemeente Moerdijk, de provincie Noord-Brabant en het Rijk. Met het logistiek park moet de economie en de werkgelegenheid een impuls krijgen. Het park van 150 hectare komt in de hoek van de A16 en A17. Er gaat zich ‘schone bedrijvigheid’ vestigen. Geen industrie maar bedrijven op het gebied van transport en logistiek en dan vooral Value Added Logistics.
Het resultaat is een onderscheidend en duurzaam locatie concept met een duidelijke gedefinieerde ambitie die gebaseerd is op de identiteit en een geïntegreerde steden bouwkundige vertaling daarvan. Heijmans en Pro Delta hebben hoge ogen gegooid bij de Provincie Noord Brabant en de gemeente Moerdijk: Interface Europe is als beste beoordeeld van de vier ingediende voorstellen.
In korte tijd ontwikkelde Total Identity het locatieconcept voor Moerdijk Logistiek Park met als naam: Interface Europe, de logistieke draaischijf. Samen met onder andere het stedenbouwkundige bureau ‘Over Vorm’ is er – in opdracht van het consortium Heijmans en Pro Deltaaan het concept handen en voeten gegeven. Total Identity ontwikkelde de naam, de positionering en het locatieconcept met de briefing voor de steden bouwkundige vertaling ervan.
3
Interface Europe®: de economische noodzaak om te komen tot identiteit en kwaliteit
De overheid wil voor de komende jaren voldoende ruimte voor economie creëren, de economische structuur verbeteren en zorgen voor een kwaliteitsimpuls in de omgeving. Moerdijk wil echter niet nog meer ‘wanstaltige’ industrie. Cosmetische ingrepen alleen voldoen niet meer; er moet ‘betekenis’ worden gegeven, niet alleen aan het logistiek park maar ook aan de leefomgeving. Daarmee kan de huidige praktijk die is ontstaan worden doorbroken en wordt voorkomen dat er een nieuw ‘afvoerputje van Rotterdam’ ontstaat, maar een locatie met (in ieder geval) innovatie en duurzaamheid als sturende waarden. Een dergelijke ‘betekenisvolle’ plek kan alleen ontstaan door het te ontwikkelen vanuit het uitgesproken concept met als naam Interface Europe®.
Betekenis van Moerdijk I Het bedrijventerrein Moerdijk wordt momenteel met name gezien als het verlengstuk van de haven van Rotterdam, echter zonder een eigen specifieke waardetoevoeging; wat betreft activiteiten is hier sprake van min of meer een voortzetting van de haven van Rotterdam. Ruimtelijk gezien is er in Moerdijk nauwelijks sprake van afstemming. Het bedrijventerrein is min of meer organisch gegroeid met op zichzelf staande grootheden. De ondernemers die zich hier vestigen kennen elkaar niet of nauwelijks, laat staan dat er sprake is van (enige) zakelijke interactie. Rotterdam ervaart als geen ander de grenzen hiervan en heeft meer en meer behoefte aan een plek dicht bij de haven met een eigen specifieke waardetoevoeging. Voor Moerdijk is de relatie met de haven wel belangrijk, maar de haven is fysiek ver genoeg verwijderd om de automatische koppeling te kunnen doorbreken. Moerdijk moet haar kans nu grijpen om samen met het nieuwe logistieke park een eigen kwaliteit en identiteit te ontwikkelen. Door gebruik te maken van de aanwezige Rotterdamse behoefte, dient een eigen rol gedefinieerd te worden binnen de logistieke wereld met een toegevoegde waarde. Interface Europe maakt van Moerdijk een strategische locatie voor de logistieke ketenintegratie.
4
interface van rotterdaM, voorportaal van brabantstad….venlo
‘wij realiseren ons goed dat de huidige economische ontwik kelingen de realisatie van het logistiek park Moerdijk lastiger maken. Maar dat is geen reden het niet te doen. de container stromen zullen de komende jaren blijven groeien en Moerdijk is strategisch een uitstekende locatie om in de jaren 20122020 een innovatief logistiek centrum te realiseren. samenwerking is een belangrijke voorwaarde voor succes, zowel met de overheid als met private partijen, net als de samenwerking die interface europe voor ogen heeft voor de bedrijven die zich er gaan vestigen.’ P.J. Verlinde, directeur Vastgoed ProDelta, namens HeijmansProDelta uit: publicatie Moerdijk Meer mogelijk, november / december 2008
rotterdam heeft een mainport waar jaarlijks zo’n 400 miljoen ton (2007) aan (bulk)goederen wordt overgeslagen. ter vergelijking: in hamburg is dit jaarlijks 140 miljoen ton en in antwerpen ca. 180 miljoen ton. de rotterdamse haven is volop in beweging, met de aanleg van de 2e Maasvlakte is kortgeleden begonnen. door de diepte van de rotterdamse haven kunnen de grootste schepen ter wereld worden ontvangen. Maasvlakte 2 is met een diepte van 20 meter straks toegankelijk voor zeeschepen die in geen andere europese haven kunnen afmeren. de haven functioneert meer en meer als de poort van europa, met een verzorgingsgebied waar meer dan 500 miljoen consumenten wonen. de traditionele rol van Moerdijk als verlengstuk en sub locatie van rotterdam verschuift hierdoor naar een strategische positie voor de logistieke wereld als dé brug naar het één geworden europa. deze brug functioneert ook als voorportaal van de logistieke hotspots in brabant stad (eindhoven, tilburg, breda) en venlo (limburg).
MAASVLAKTE ROTTERDAM
MOERDIJK BREDA
TILBURG EINDHOVEN VENLO
5
interface europe biedt plek aan totale ’logistieke draaischijf’
TOEGEVOEGDE WAARDE IN LOGISTIEK OPWAARTSE KETENINTEGRATIE
de logistieke wereld kent drie ketensegmenten: COMMODITY
coMModity: te vertalen naar basale logistieke dienst verlening waar vooral grote volumes worden verwerkt (vervoerd) en waarbij beperkt sprake is van het toe voegen van waarde (value added services). beslissend voor deze bedrijven is vooral een uitgebreid netwerk. dit segment is vooral aanbodgedreven. speciality: in dit segment is de affiniteit met het product groot en wordt waarde toegevoegd, zowel voorwaarts als achterwaarts waarvoor specifieke branchekennis noodzakelijk is. de bedrijven in dit segment reageren op aanbod dat zich aandient maar leggen zich ook toe op vraaggeïnspireerde producten en diensten.
Toegevoegde waarde
VAS
WAREHOUSING
Commodity
6
CUSTOMIZED Toegevoegde waarde
INNOVATION
Toegevoegde waarde Voorwaarde
PACKAGE Voorwaarde
SHIPMENT
custoMized: in dit ketensegment gaat het om zogenaamd custommade transport, waarbij logistiek management en slimme logistieke oplossingen van toegevoegde waarde zijn. voorbeeld: paardenvervoer over grote afstanden. creativiteit en flexibiliteit zijn hier beslissend. bedrijven in dit segment reageren nagenoeg alleen vraaggeïnspireerd.
SPECIALTY
Opwaartse ketenintegratie
Speciality
De nieuwe onderscheidende rol van Moerdijk vraagt een ander ambitieniveau en een geheel eigen identiteit ten opzichte van Rotterdam. De drie logistieke keten segmenten zijn nog niet eerder (in de geschiedenis) gezamenlijk als één merk ‘neergezet’. Door gebruik te maken van de opwaartse ketenintegratie van commoditiy, speciality en customized en dit te stimuleren door de segmenten gezamenlijk te positioneren op één ‘plek‘ ontstaat er een nieuw merk met een geheel eigen kwaliteit. Hierdoor wordt het voor de Rotterdamse haven eenvoudiger om zich binnen de ‘toplaag’ van de logistiek te kunnen profileren.
Om haar nieuwe strategische positie waar te maken zal Moerdijk haar kans moeten grijpen. Alleen de focus op value added services maakt deze nieuwe rol onvoldoende geloofwaardig, omdat ‘added value’ nog geen basis kent in Moerdijk. De meeste toegevoegde waarde kan immers geleverd worden als de gehele range tussen hoog- en laagwaardig behandeld kan worden. De totale logistieke keten (= de logistieke draaischijf) dient daarom breed neergezet te worden. Dit kan door het nieuwe logistiek park, Interface Europe, gezamenlijk met Moerdijk te positioneren.
Speciality = value added logistics Ruimtebehoefte 1 – 2,5 h
Over-the-counter & lijn-services
Interactie
Affiniteit Indirect Ind
Functiee
Logistiek management & governance
Affiniteit
Volume
Product
Customized = co-makership Ruimtebehoefte A: 0,5 – 1 h B: < 0,5 h
Network & opties
Commodity = transport Ruimtebehoefte > 2,5 h
K Kanaal
Direct Werkelijkheid van de markt W Uitdag U Uitdaging om hier bedrijfsintern gestalte aan te geven
Logistieke draaischijf
7
Sociaal-economische context: Maatschappelijke verantwoord ondernemen als ’license to operate’ Interface Europe® wil meer betekenen en stelt zichzelf een hogere ambitie door in te spelen op de toenemende wereldwijde vraag naar sociaal maatschappelijk verant woorde producten en diensten. Moderne consumenten stellen niet alleen eisen aan hoe een product wordt ver vaardigd en door wie dit gedaan wordt, maar ook aan de afhandeling en het vervoer van diezelfde producten als het gaat over de ecologische ‘footprint’. Concreet wordt de eis gesteld aan verladers, afhandelaren en logistieke dienstverleners dat er gehandeld wordt in het verlengde van de maatschappelijke belofte die producenten aan hun afnemers doen. Zo is bijvoorbeeld de ontwikkeling van ‘reversed logistics’ een hot item. Verantwoord gedrag betekent bijdragen en een rol spelen in de toekomstige behoefte van de wereld op sociaaleconomisch vlak. Dat wat je doet als bedrijf, bepaalt wie je bent als bedrijf en daarmee wat je als bedrijf hebt aan resources (toegang tot grondstoffen, leveranciers, part ners, de plek waar je bent gevestigd etc.).
Ergo: bedrijven worden in de toekomst steeds vaker op hun wijze van opereren beoordeeld – door de klant, maar ook door overheden. Met name op de logistieke wereld is dit van grote invloed. De vraag naar ‘just in time’ leveringen en management, kleine voorraden, juist verpakt, goed gekoeld, bewaakt en verzorgd, worden netwerkkwaliteiten. Multimodaliteit en gecombineerd transport worden eveneens belang rijker. Deze kwaliteiten gelden in de nabije toekomst steeds meer als standaard. Kwaliteit drukt zich ook uit in termen als milieuvriendelijk en maatschappelijk verantwoord. De inhoud van de ’kwaliteit’ van de snelheid wordt dus bepalend. Kernbegrippen zijn hierbij: – Zorgvuldigheid – Juistheid – Goede aansluiting – Slimme operatie – Effectief en efficiënt – Milieuvriendelijk – Keurmerk – Service – Maatschappelijk betrokken Een duurzaam logistiek park is met andere woorden een belangrijke voorwaarde; bedrijven willen vooral in een omgeving met gelijkgestemden werken en hierdoor marktkansen creëren. Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt in de nabije toekomst een absolute ‘license to operate’. Interface Europe® beseft dit en speelt in op deze essentie. Hierdoor zal Interface Europe® partijen aantrekken die zich hierin herkennen.
8
strategische Marktbenadering: Mental labels als identificatie voor onderneMers
Gemeenschappelijkheid
om de positie van interface europe® waar te kunnen maken is het noodzaak dat de bedrijven vanaf het begin de sociaaleconomische meerwaarde van het logistiek park ervaren. dit kan alleen dan wanneer de marketing gericht is op dit type ondernemerschap; bedrijven worden benaderd op basis van hun drijfveren en ondernemersmentaliteit en minder op hun positie in de logistieke keten. iedereen heeft namelijk zijn oorspronkelijke vestigingsredenen en binnen de context van interface europe® zal blijken dat deze uiteenlopende redenen meer met elkaar verband houden dan vooraf kon worden bedacht. centraal blijft de kwaliteit van de logistieke operatie staan. als hulpmiddel hiervoor dient een viertal mental labels die interface europe® in zijn geheel in de markt zet. afhankelijk van het mental label waar een bedrijf zich het beste in herkent, kiest het voor vestiging in één van de functionele deelgebieden.
Regie / Invloed
THE CITY
THE CORE
strategische vestiging
integraal opereren
sociaal gemanifesteerd
toegang tot elkaar
MY SPACE
THE ARENA
bezig met zichzelf
delen van faciliteiten
geconcentreerd, uniek
verbindend tot geheel
Mentale zonering in labels
het plan voor het huisvesten van vier mental labels is erop gebaseerd dat met de ontwikkeling van het gebied de vestigingsargumentatie oploopt. dit wil zeggen: van My space naar the city naar the core en the arena. het stedenbouwkundig voorstel pretendeert niet de mental labels één op één in gebiedsmorfologie te kunnen omzetten. de strategische ontwikkeling zorgt ervoor dat ondernemers vanwege integrale redenen zullen kiezen voor deze locatie.
9
de vier Mental labels My space de doeners (doen), deelgebieden b, d, e.
Mentaal – bedrijven reageren op aanbod in de keten. – vooral bezig met zichzelf. – deellocatie met optimale multimodale aansluiting. – kennis(werk)omgeving in stateof theart duurzaam kantoor en werklandschap. Zones Interface Europe®
ruimtelijk – ingericht op de individuele behoeftes van de vestigers. dat betekent een grote functionele diversiteit en een ruimtelijk resultaat dat vooral gebaseerd is op de onderliggend stedenbouwkundige structuur. – er wordt regie gevoerd op innovatie en duurzaam heid, die vooral terug te vinden zijn in de directe omgeving (landschappelijke inrichting van de openbare ruimte) en wellicht in de materialen van de gebouwen. het onderscheidend vermogen is met name fysiek van aard en zit in de duurzame wijze van handelen, cradle to cradle technieken en co2 neutrale gebouwen.
(de deelgebieden worden op pagina’s 12 en 13 toegelicht)
the city sociaal, samen, (zijn), deelgebieden c (bovengrondse recreatieve zone), e, f.
Mentaal – bedrijven reageren op aanbod in de keten. – hier voelen bedrijven zich thuis die innovatief willen performen. – bedrijven zien voordeel in de gemeenschappelijke aanwezigheid.
ruimtelijk – community, gemeenschappelijke voorzieningen (zoals de strip van high tech campus eindhoven). nadruk op sociale kwaliteit van de openbare en publieke ruimte(n), goed algemeen voorzieningsniveau, ook goede publieke toegankelijkheid (ondermeer de recreatieve zone in het zuiden).
10
The Core
The Arena
Toegang tot elkaar (hebben), deelgebieden A, D, E.
Facilitaire plek (delen), deelgebieden C (ondergrondse bedrijfszone), E, F.
Mentaal – Bedrijven zijn vraaggedreven. – Bedrijven hechten belang aan ketenintegratie. – Duurzaam functionerende werklocatie voor bedrijven vanwege de gemeenschappelijke operationele mogelijkheden. – Shared capacity (flexibiliteit en co-processing) leidt tot een vergaande samenwerking tussen diverse spelers. – Hier treffen we de nieuwste technieken aan en de laatste stand van zaken op het gebied van (reversed) logistics.
Ruimtelijk – Het gebied wordt vormgegeven als een grootschalig landmark waarbinnen alle logistieke activiteiten plaatsvinden. Deze eyecatcher representeert de proto-omgeving van nieuwe ultra geïntegreerde logistiek. Sociale voorzieningen en VAS en VAD zijn buiten het gebouw gesitueerd. – Het landmark wordt uitdrukkelijk gebrand. Dit door de naam uitgesproken vorm te geven en direct te relateren aan het gebouw. Dit kan niemand ontgaan en is te zien vanuit de lucht en vanaf beide snelwegen. Het zorgt daarmee voor een sterke profilering en bevestiging van de ambitie van Moerdijk.
Mentaal – Sterk geregisseerde ontwikkeling van Interface Europe® . – Hier vestigen zich bedrijven, instellingen en organisaties die het logistieke park als nieuwe markt zien. – Het kan hier bijvoorbeeld gaan om onderhouds bedrijven, bedrijven in recycling, op logistieke branche aansluitende groothandel maar ook opleidingsinstituten, trainingscentra, juridisch en financiële dienstverleners en overige facilitaire bedrijven. – De Arena maakt een extreme focus op de eigen core business mogelijk van de overige vestigers, met dank aan een grote diversiteit aan (out-sourced) functies waarvan gebruikt gemaakt wordt door de spelers van Interface Europe®.
Ruimtelijk – Diverse gerelateerde bedrijvigheid die sterk verschilt in groot- en kleinschaligheid. – Hier wordt elke beweging van de key spelers mogelijk gemaakt. Zo ontstaat er een ‘dedicated logistic area’ met een ring van facilitaire functies (arena).
11
Toelichting deelgebieden Deelgebied A: Logistiek hart
Deelgebied C: Onder landschap
Het logistieke hart bestaat uit vier aaneengesloten gebouwen die vanuit het hart van het terrein tot aan de oostgrens doorlopen. De hallen bestaan uit een beproefd, uiterst flexibel bouwsysteem waarvan logistieke bedrijven voor kortere of langere tijd gebruik kunnen maken. Al met al is dit deelgebied met name gericht op het mental label The Core.
Ruimtelijk gezien is gebied C een bijzonder gebied. Vanaf de Lapdijk wordt het beeld bepaald door golvende grasduinen die het logistiek park uit het zicht houden. Hierdoor zal de betekenis van de groen-blauwe zone intact blijven die Moerdijk landschappelijk zal gaan verbinden met het gebied rond Zevenbergen. Gericht op The Arena vormt het een schakel tot het geheel. Belangrijk kenmerk: veel regie.
Deelgebied B: Eigen plek, eigen logistiek Gebied B bestaat uit een mix van transport- en logistieke bedrijven. Het gaat hier om eigenaar-gebruikers in tegenstelling tot deelgebied A, dat zal worden geëxploiteerd door één of meer samenwerkende beleggers. Functioneel gezien doen de ondernemingen waarschijnlijk hetzelfde als in gebied A. Echter, de schaal van de activiteiten en daarmee de omvang van de bedrijven zal beperkter zijn. In deze zone kunnen ook aanverwante, ondersteunende en faciliterende bedrijven een plaats krijgen (repair, verpakking, bandenservice, onderhoud etc.)
Deelgebied D: Etalage naar de wereld Deelgebied D is een open gebied. Het biedt vanaf de A16 zicht op de grote logistieke motor, deelgebied A, waarmee Interface Europe® zich vanaf de snelweg bekend maakt. Dit is de plek voor ondernemers die zich vooral thuisvoelen bij The Core en My Space. Zij kunnen zich hier presenteren naar de wereld.
E D F B
12
A C
Interface Europe® de rechtvaardiging, spin off Deelgebied E: Kenniskamer
Interface Europe®:
Moderne logistiek in al zijn verschijningen is wetenschap geworden. Kennis vergaren en kennis delen is noodzakelijk. Alle mental labels kunnen, sterker nog, moeten hier een plek vinden. The City die hier op zoek is naar gemeenschappelijkheid is hier als een ‘vis in het water’.
– Biedt meerwaarde voor het Rijk, de provincie en de gemeente – Innovatief bedrijventerrein door niet eerder vertoonde interactie in de gehele logistieke keten. – Internationale uitstraling leidt tot sterke positionering en profilering Moerdijk. – Het arbeidspotentieel wordt versterkt. – Dynamiek in de gemeente en in de regio wordt versterkt door toename van de werkgelegenheid. – Is uitstekend instrument voor (city)marketing. – Trekt meer – en een hoger niveau van – dienstverlening aan. – Geeft nieuw perspectief voor jonge mensen qua inkomenspotentieel en opleidingsmogelijkheden; houdt mensen in de regio en gaat vergrijzing tegen. – Geeft aanleiding tot nieuwe ruimtelijke initiatieven en woningbouwkansen. – Resulteert in groen verbinding tussen Moerdijk en Zevenbergen en Moerdijk en Zevenbergschen Hoek. – Versterkt de bestuurlijke positie van de gemeente. – Versterkt de economische structuur van de gemeente.
Deelgebied F: Mobility World Deelgebied F kan worden beschouwd als een facilitypoint voor de trucker. Hier vindt hij alles wat hij nodig heeft, waardoor het bezoek aan Interface Europe® voor ‘the king of the road’ aantrekkelijk wordt. Denk aan faciliteiten als tankstation, bandenservice, onderhoudwerkplaatsen etc.
Deelgebied G: Containerterminal Het hart van Interface Europe® bestaat uit een grote containerterminal (in deelgebied F) die met een dedicated connection verbinding heeft met Moerdijk. Oostelijk (deelgebied A) en westelijk (deelgebied B) van deze containerterminal zijn logistieke bedrijfszones die bij elkaar het merendeel van het terrein zullen vullen.
A: Logistiek hart
D: Etalage naar de wereld
B: Eigen plek, eigen logistiek
C: Onder landschap
Interface Europe® is voor de verdere economische ontwikkeling van Nederland en Europa van groot belang. Als state-of-the art logistiek bedrijvenpark kent Interface Europe® zijns gelijke in Europa niet. Moerdijk heeft het wat dat betreft in zich om uit te groeien tot logistiek epicentrum, tussen Rotterdam en de rest van Europa. Alle voorwaarden zijn daarvoor aanwezig.
E: Kenniskamer
13
TOTAL IDENTITY Challenging ambition Amsterdam Postbus 12480 1100 AL Amsterdam ZO Paalbergweg 42 1105 BV Amsterdam ZO Telefoon (020) 750 95 00 Fax (020) 750 95 01
[email protected] www.totalidentity.nl Den Haag Postbus 221 2501 CE Den Haag Mauritskade 5 2514 HC Den Haag Telefoon (070) 311 05 30 Fax (070) 311 05 31
TOTAL IDENTITY
