Inspiratie voor een Vlaamse kunstkoopregeling 24-02-2016
Kunstkoopregeling: waarom op de agenda? • Wens van minister Sven Gatz om impulsen te geven aan de kunstmarkt • Inspiratie: Nederlandse KunstKoop (°1997) met bewezen financiële impact op de kunstmarkt tussen 1997 en 2014: • Aantal kunstleningen: + 46.000 • Totale omzet: € 145 miljoen • Overheid betaalt de rente, wordt terugverdiend via fiscaliteit
Kernvragen voor een Vlaamse kunstkoopregeling
• Wat zijn de doelstellingen en doelgroepen? • Welk aanbod: welke kunstwerken, welke kunstenaars? • Wie zijn de aanbieders? • • • •
Wie doet de selectie van deelnemende aanbieders? Wie draagt rentelast + risico van niet-terugbetaling? Wie regelt de praktische coördinatie? Wie doet de marketing?
• Wie doet de controle?
4 modellen ter inspiratie
• Kunstkoopregeling (NL)
• Nationale KunstKoop (NKK) (NL) • Own Art (UK) • Spaarformule Kunst in Huis
Kunstkoopregeling (NL) Doelstelling(en)
Eerste / herhaalaankopen stimuleren
Doelgroep(en)
“kunstkopers” (met recent meer aandacht voor “eerste kopers”)
Aanbod
levende NL kunstenaars na ’45, lening max. € 7.000, rentevrij, max. 3 jaar
Aanbieders
125-tal galeries 2-jaarlijkse selectieronde, vnl. artistieke criteria
Selectie
Mondriaan Fonds
Financiële partner
ABN AMRO (rente wordt jaarlijks bepaald, kan oplopen tot 9,5%)
Marketing
Vroeger via galeries, nu ook samenwerking WeLikeArt.nl, RTL4 MyFirstKunstKoop, …
Coördinatie
Mondriaan Fonds (algemeen & marketing), ABN AMRO (leendossiers)
Controle
Rapportage aan overheid: jaarverslag Mondriaan Fonds
Impact
2014: omzet € 5 mio, 1.344 leningen (= gemiddeld € 3.720) +- 40% “reële impact” = verkopen die anders niet zouden plaats gevonden hebben
Nationale KunstKoop (NKK) (NL) Doelstelling(en)
Aankopen stimuleren bij professionele galeries
Doelgroep(en)
“kunstkopers”
Aanbod
Ook niet levende kunstenaars, geen bovengrens voor financiering, rentevrij
Aanbieders
200 galeries
Selectie
Professionele galeries die lid zijn van de NGA (Nederlandse Galerie Associatie)
Financiële partner
Galeries dekken zelf het risico en de rentelast (rentevrij voor koper)
Marketing
Via de galeries
Coördinatie
NGA, galeries zelf
Controle
Geen
Impact
“vele 100’en kunstkopers” tussen 2007 en 2012, maar bestaat ondertussen niet meer
Own Art (UK) Doelstelling(en)
Betrokkenheid, toegang en bezit van kunst stimuleren, ondersteunen van kunstenaars
Doelgroep(en)
Focus op “eerste kopers” en lage en middeninkomens
Aanbod
“Betaalbare kunst”, lening max. £ 2.000, rentevrij, terugbetaling max. 10 mnd
Aanbieders
250 geselecteerde galeries selectie vnl. zakelijke / procedurele criteria
Selectie
ArtCo Trading Ltd / nu Creative United (dochter van Arts Council UK)
Financiële partner
Hitachi Capital Consumer Finance
Marketing
Belangrijk onderdeel pakket marketingtools voor galeries, marketing = voorwaarde
Coördinatie
Creative United
Controle
Creative United
Impact
04/’14 – 03/’15: £ 3,9 mio (€ 5 mio), 4,683 leningen (= gemiddeld £ 823 / € 1,000) 84% “reële impact” = verkopen die anders niet zouden plaats gevonden hebben
Spaarformule Kunst in Huis Doelstelling(en)
Kunst ontdekken en eerste aankopen stimuleren: eerst lenen, dan kopen
Doelgroep(en)
“niet-kenners”, middeninkomens, vnl. 30/40j met en zonder kinderen + 55-plussers
Aanbod
5.000 kunstwerken van 350 Vlaamse kunstenaars uit Vlaanderen / Brussel
Aanbieders
Kunst in Huis (4 filialen, 3 tijdelijke locaties)
Selectie
Kunst in Huis + artistieke commissie
Financiële partner
Geen, de klanten sparen zelf via KIH en krijgen daarvoor korting op de huurkost
Marketing
Kunst in Huis
Coördinatie
Kunst in Huis
Controle
Vlaamse overheid via jaarverslag Kunst in Huis
Impact
Momenteel +- 250 verkopen per jaar (gemiddeld €1.000) waarvan merendeel dankzij spaarformule
Uitdagingen voor een Vlaamse kunstkoopregeling
Is er een voldoende grote “leencultuur” (leenbereidheid) in Vlaanderen? • Nog nooit onderzocht voor kunst, maar Vlamingen zouden minder snel lenen dan Nederlanders
• Kopen op afbetaling op eigen initiatief / eigen risico wordt aangeboden door sommige galeries • Kopen op afbetaling wordt af en toe gevraagd bij Kunst in Huis
Uitdagingen voor een Vlaamse kunstkoopregeling Het doel bepaalt de vorm en de impact doelstellingen en doelgroepen? • Bv. “meer inkomen voor kunstenaars:” alle of specifieke kunstenaars, startende kunstenaars, “professionele” kunstenaars, kunstenaars met/zonder galerie, enkel beeldende kunstenaars…? • Bv. “Eerste/meerdere/duurdere aankoop stimuleren”: hogere/midden/lagere inkomens, jonge kopers, …? • Is de galerie een middel voor andere doelstellingen of een doel op zich?
Hoe meer doelstellingen, hoe meer risico dat ze elkaar tegenwerken Hoe minder specifiek, hoe minder reëel hefboomeffect
Uitdagingen voor een Vlaamse kunstkoopregeling Hoe zit het met de financiering van de rente? • Terugverdieneffect via de belastingen: niet van toepassing want federaal is een politieke oplossing realistisch? • Bankpartner nodig om kredietwaardigheid te onderzoeken, maar veel kleine dossiers, in NL liep rente in sommige jaren op tot 9,5% wie betaalt dit?
• Alternatieven? Bv. niet renteloos maar wel aan lage rentevoet lenen, waarbij bv. de koper 2% betaalt en de aanbieder (galerie) de rest?
Vlaamse Kunstkoopregeling / kunstlening? Doelstelling(en) Doelgroep(en) Aanbod Aanbieders Selectie Financiële partner
Marketing Coördinatie Controle
