CMI Centrum voor Medische Innovatie
Innovatieplatform Hepatotrope Pathogenen Prof. Geert Leroux-Roels - UGent
Infecties van de lever: een overzicht Bacteriën
Virussen •Herpesvirussen • CMV, EBV, .. •Gele koorts, ..
•Pyogene abcessen •Tuberculose
•Hepatitis virussen • HAV • HBV • HCV • HDV • HEV
Gisten – schimmels
Parasieten •Echinococcus •Entamoeba •Schistosoma •Plasmodium sp.
•Candida sp. •Cryptococcus •Histoplasma •Mucormycosis 4/07/2013
2
Hepatitis virussen – What’s in a name? Ontdekkingsjaar
HAV
HBV
HCV
HDV
HEV
1975
1970
1989
1978
1990
Classificatie
PicoRNA
HepaDNA
Flavivirus
Viroied
Hepeviridae
Genoom
ss-RNA
ds-DNA
ss-RNA (+)
Circulair-ssRNA
ss-RNA (+)
Diversiteit
Eén serotype
8 genotypes (A-H) 4 majeure serotypes 1 “common a” determinant
11 genotypes (gt 1-11) en subtypes en quasispecies Enorme diversiteit
3 genotypes, gt1 is meest predominant
HEV-1, 2, 3, 4 genotypes en subtypes 1 serotype?
4/07/2013
3
Hepatitis virussen – spontane evolutie HAV
HBV
HCV
HDV
HEV
Acuut ziekteverloop
<6jr: asymptom >6jr: symptomen
3/4 zonder symptomen
3/4 zonder symptomen
// HBV
Dikwijls symptomatisch
Spontane genezing
steeds
Adult: 90% Neonataal: 10%
20-30%
// HBV
meestal
Chronische evolutie
nooit
Adult: 10% Neonaat: 90%
70-80%
// HBV
60 % bij immunosuppr.
Fibrose Cirrose Hepatocellulair carcinoom
Fibrose Cirrose Hepatocellulair carcinoom
10% ontwikkelen cirrose
Co-infectie HCV
Co-infectie HBV
Co-infectie B/C zwangerschap
Gevaar Co-infectie B/C
4/07/2013
4
Hepatitis virussen – diagnostiek HAV
HBV
HCV
HDV
HEV
HDV-IgM/IgG
HEV-IgM/IgG
PCR
PCR
Indirect – immuunreactie Antilichamen
HAV-IgM/IgG
Anti-HBs, anti-HBc, Anti-Hbe,
HCV-IgG
HBsAg, HBeAg
HCV Core Ag
PCR genotype Antivirals
PCR genotype Antivirals
Direct – antigenen en genomen van virus Virale antigenen Virale genomen PCR Genotypering Resistentiepatroon
4/07/2013
5
Hepatitis virussen – behandeling en preventie
4/07/2013
6
Hepatitis virussen
4/07/2013
7
Hepatitis virussen
4/07/2013
8
Hepatitis virussen in België - HAV HAV Incidentie
Niet endemisch •Reizen •Immigratie Outbreaks in VL (KEC rapport vol 98A)
Seroprevalenti e
4/07/2013
Cross-sectionele studies UA-WIV (P. Van Damme)
9
Hepatitis virussen in België - HBV HBV Incidentie
Acute HBV infecties in Vl: 1.77 per 100.000/jr Onderrapportering en subklinisch verloop
Seroprevalenti e
Infectie met HBV Anti-HBc: 1.3% Chronische HBV infectie: 0.7% Genotype A: 53%* Genotype D: 37%*
* Micalessi et al. Clin Microbiol Infect 2005;11:499
Tabellen uit KCE rapport 127A 4/07/2013
10
Hepatitis virussen in België - HCV HCV Incidentie Seroprevalenti e
4/07/2013
In 1993-94
0.87-1 %
1.23%
Recentere studie (2007) op speekselstalen 0.12% of 10 000 – 75 000 chronische HBV patiënten in België
Figuur en Tabel uit KCE rapport 173A
11
Hepatitis virussen in België – HDV en HEV • HDV – HDV infectie is geassocieerd aan HBV infectie – eerder sporadisch in België – epidemiologische gegevens ontbreken
• HEV – nieuw fenomeen – belangrijk bij immuundeficiënte personen – epidemiologische gegevens ontbreken
4/07/2013
12
Hepatitis virussen -Medische noden • HAV – actualisering van epidemiologie in Vlaanderen – kennis van vaccinatiegraad – test die post-vaccinatie onderscheidt van post-infectie
• HEV – epidemiologie in Vlaanderen is ? – seroprevalentie in de algemene bevolking en bij immuunonderdrukte personen, – transmissie (vlees, bloedproducten, ..)
4/07/2013
13
Hepatitis virussen -Medische noden • HBV – – – – –
Update van de epidemiologie in Vlaanderen Import van (chronische) HBV via migratie? HBV vaccinatiegraad in Vlaanderen: impact meting Mechanisme(n) voor klaring chroniciteit Ontwikkeling van betere therapieën voor chronische HBV – elimineren van geïnfecteerde levercel – Verbeteren van diagnostische middelen: eenvoud, kostprijs, snelheid, therapieresistentie, …
4/07/2013
14
Hepatitis virussen - Medische noden • HCV – Update van epidemiologie in Vlaanderen in de algemene bevolking en bij risicogroepen – Mechanisme(n) voor klaring versus chronische evolutie en “correlate of protection” – Ontwikkeling van algoritme(n) voor de predictie van het antwoord op (nieuwe) therapieën – Niet-invasieve methoden voor meten van progressie van leverziekte – Preventie van herinfectie van de transplantlever na transplantatie voor terminale, HCV-gemedieerde leverziekte – Preventie van (her)infectie bij IV druggebruikers en evaluatie van HCV behandeling bij actieve IV druggebruikers
4/07/2013
15
Noodzaak van collaboratief onderzoek – Optimaal gebruik van complementaire kennis en expertise – Schaalvergroting • Patiëntcohorten voor prospectief en retrospectief onderzoek omtrent diagnostica, therapie, virologie, immunologie, .. • Epidemiologisch onderzoek
4/07/2013
16
FOCUSBIOBANKEN CMI
4/07/2013
17
Werkgroep hepatotrope pathogenen Startpunt voor collaboratief translationeel onderzoek UA/UZA UGENT/UZGENT -G. Leroux-Roels -P. Meuleman -I. Desombere -H. Van Vlierberghe -L. Libbrecht
-P. Michielsen -G. Ieven/H. Goosens -P. Van Damme
KULeuven -M. Van Ranst -J. Verbeeck
4/07/2013
UHasselt-Genk (ZOL) -G. Robaeys
18
Werkgroep hepatotrope pathogenen Startpunt voor collaboratief translationeel onderzoek: • Topkwaliteit (biomedisch) fundamenteel en basisonderzoek • Excellente topreferente gezondheidszorg • Sterke traditie routine klinische studies • snel “clinical trial approval process” • Patiëntenrecrutering verloopt vlot • Sterke onderbouw voor innovatie/valorisatie • Open voor samenwerkingen 4/07/2013
19
Werkgroep hepatotrope pathogenen Inspelend op noden van ALLE stakeholders • Patiënt • Preventie • Gepersonaliseerde therapie • Problematiek resistentie
• Maatschappij • Veilige en betaalbare zorg
• Arts • Diagnostische biomerkers • Epidemiologische data • Post-transplantatie parameters
• Onderzoekers 4/07/2013
• Toegang tot klinische data/-kennis • Onderliggende (genetische) processen
20
Hepatitis virussen – bestaande expertise
ANTWERPEN GENT -Viro/immuno -Diagnose -Therapie
-Diagnose -Therapie -Epidemiologie
Leuven -Viro/anti-virals -Diagnose -Therapie
Hasselt-Genk (ZOL) -Diagnose -Therapie -Epidemiologie
Collecties met biologisch materiaal
4/07/2013
21
Hepatitis virussen – biologisch materiaal
ANTWERPEN >20.000 retrospectief
GENT
-Diagnose -Therapie -Epidemiologie
-Viro/immuno -Diagnose -Therapie
Leuven -Viro/anti-virals -Diagnose -Therapie
Hasselt-Genk (ZOL) -Diagnose -Therapie -Epidemiologie
>3700 retrospectief
4/07/2013
Collecties met biologisch materiaal retrospectief
Prospectieve collecties Biologisch materiaal (decentraal) en data (centraal)
22
Hepatitis virussen – biologisch materiaal Schaalvergroting (5%/j) + harmonisatie kwaliteit >20.000 retrospectief
GENT -Viro/immuno -Diagnose -Therapie
ANTWERPEN -Diagnose -Therapie -Epidemiologie
Leuven -Viro/anti-virals -Diagnose -Therapie
Hasselt-Genk (ZOL) -Diagnose -Therapie -Epidemiologie
>3700 retrospectief
4/07/2013
Collecties met biologisch materiaal retrospectief
Prospectieve collecties Biologisch materiaal (decentraal) en data (centraal)
23
Werkgroep hepatotrope pathogenen Valorisatie FOCUS • Actualisatie epidemiologische data Hepatitis (A, B, C, D, E) • Biomerkers voor proces acuut chronisch • Ontwikkeling van innovatieve therapie: chronische HBV, re-infectie van LTX
4/07/2013
24
Werkgroep hepatotrope pathogenen PROJECTFINANCIERING
4/07/2013
25
Werkgroep hepatotrope pathogenen Begin van een succesvolle samenwerking • Coördinatoren: • Prof. Geert Leroux-Roels (U/Zgent) • Prof. Marc Van Ranst (KULeuven)
• Coördinerend CRC: • Bimetra – CRC Gent Prof. Sofie Bekaert
[email protected] http://www.bimetra.be
4/07/2013
26
Werkgroep hepatotrope pathogenen Inspelend op noden van ALLE stakeholders: Type II Translational research
Type I Translational research
Onderzoeker
New clinical best practices
Potential remedies
Basic research
Clinical trials
Arts Clinical practice
Results influence trials and research hypothesis
Findings influence research hypothesis
Clinical experience influences basic research strategies
Maatschappij
Patiënt First block: Translation from concept into first human studies 4/07/2013
Second block: Translation from clinical trials into practice 27
Hepatitis virussen – biologisch materiaal Schaalvergroting (5%/j) + harmonisatie kwaliteit >20.000 retrospectief
GENT -Viro/immuno -Diagnose -Therapie
ANTWERPEN -Diagnose -Therapie -Epidemiologie
Leuven -Viro/anti-virals -Diagnose -Therapie
Hasselt-Genk (ZOL) -Diagnose -Therapie -Epidemiologie
>3700 retrospectief
4/07/2013
Collecties met biologisch materiaal retrospectief
Prospectieve collecties Biologisch materiaal (decentraal) en data (centraal)
28
University Hospital Ghent • • • • • • • •
All medical disciplines Regional-national referral center Training hospital Closely associated with the Faculty of Medicine 1050 bed hospital 85000 patients hospitalized/year 400.000 outpatient visits/year 6000 personnel – ± 800 MD, including trainees – 3000 nurses & paramedical staff
The Center for Vaccinology (CEVAC) •
Lead by Prof. Geert Leroux-Roels
•
main research aim: improvement of existing and the development of new vaccines participation in more than 100 clinical vaccine evaluations during 20 years:
•
– – – – – – –
hepatitis B the first combined hepatitis A-B vaccine a therapeutic vaccine against hepatitis C vaccines against cervical cancer herpes simplex HIV tuberculosis
