Innovatie in conservering
noodzaak of overbodig?
Dr John Havermans TNO BenO Binnenmilieu & Gezondheid
John Havermans
2
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
3
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
1951 Kwaliteitsonderzoek rijwielen 1936 Experimentele radaropstelling
4
1960 Plastic melkkrat Innovatie in conservering
1967aantasting glas Electronen micr.
1954 Deltar, rekenmachine voor watermanagement
1990 ecologisch onderzoek waddenzee
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Innovatie in Conserveringsonderzoek Noodzaak of overbodig? Verzuring
Ontzuring
Schoonmaken
Herkennen
Schimmels
5
Innovatie in conservering
Opslag
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Innovatie in Conserveringsonderzoek Noodzaak of overbodig? • Historische Rock Band • (Woodstock 69) • Type muziek: ACID • 1984: Eerste brief over verzuring van ons cultureel erfgoed • 1985: TNO Start ACBAM Onderzoek • 1999: TNO dient EU voorstel in • Veroudering van papier door luchtverontreiniging • Eerste EU project op ‘movable heritage’ start in 1990!
6
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Verzuring • Verzuring door • luchtverontreinigingen
• het fabricage proces
• Oude restauraties
• De inkt • (iets complexer dan verzuring alleen)
7
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Verzuring • Vinden van een remedie door nabootsen proces • Luchtverontreinigingen • TNO ontwikkelde verzuringsopstelling • Verbeteringen worden nu aangebracht in EU PaperTreat • CEN en ISO normen in ontwikkeling • Het fabricage proces • Nieuwe kunstmatige verouderingsprocessen • Standaard voor het evalueren van materiaalkwaliteit • Evaluatie van ontzuringsprocessen in EU PaperTreat • De inkt • EU Inkcor en EU MIP • Nieuwe kennis op gebied inktvraat • Nieuwe conserveringsmethoden d.m.v. anti-oxidant behandeling • Fytaat / quartenaire broom verbindingen
8
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Innovatie in Conserveringsonderzoek. Noodzaak of overbodig? Verzuring
Ontzuring
Schoonmaken
Herkennen
Schimmels
9
Innovatie in conservering
Opslag
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Ontzuring • Doel: • Reduceren van de aanwezigheid van zure verbindingen in papier
Handmatig: Wei t’O
Bookkeeper DEZ
PaperTreat
10
Innovatie in conservering
Neschen 900
PaperSave
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Innovatie in Conserveringsonderzoek. Noodzaak of overbodig? Verzuring
Ontzuring
Schoonmaken
Herkennen
Schimmels
11
Innovatie in conservering
Opslag
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Schoonmaken • Doel: • Verwijderen van ongewenst materiaal
Diagram of laser cleaning station set-up, consisting of the Nd:YAG laser, the scanning head and the digital camera.
Depulvera (stof) 12
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Innovatie in Conserveringsonderzoek. Noodzaak of overbodig? Verzuring
Ontzuring
Schoonmaken
Herkennen
Schimmels
13
Innovatie in conservering
Opslag
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Herkennen Figure Visible image
14
Innovatie in conservering
B
G
B
G
Figure : Near Infrared image
R
Near Infrared
NIR
R
False color infrared
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Innovatie in Conserveringsonderzoek. Noodzaak of overbodig? Verzuring
Ontzuring
Schoonmaken
Herkennen
Schimmels
15
Innovatie in conservering
Opslag
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Schimmels
Ethyleen oxide? Formaldehyde? Wegborstelen? Cobalt-60 isotope stored in water
Gammadoorstralen? 0
2
4 Dose Effect Relation
16
Innovatie in conservering
4 kGy
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Innovatie in Conserveringsonderzoek. Noodzaak of overbodig? Verzuring
Ontzuring
Schoonmaken
Herkennen
Schimmels
17
Innovatie in conservering
Opslag
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Opslag: voorbeeld Vredespaleis Den Haag
Boeken met gamma behandeld, schoongemaakt en in schoon depot teruggezet kiemgetal Oude situatie: Gevaarlijk hoog (36) Nieuwe situatie: Schoon (1-2) 18
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
Innovatie in Conserveringsonderzoek. Verzuring
Schoonmaken
Noodzaak of overbodig?
Schimmels
19
Innovatie in conservering
Ontzuring
Herkennen
Opslag
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
INTERNET
http://conservation.evtek.fi/
EVTEK University of Applied Science Innovatie in conservering István Kecskeméti 2007
20
EVTEK Institute of Art and Science Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei
[email protected] 2007
JA • Innovaties zijn noodzaak • Verbetering kwaliteit restauratie • Verbetering gezondheidsaspecten • Van stuks naar ‘massa’ • Toch • Blijft handwerk noodzakelijk • Zullen innovatieve methoden niet universeel worden toegepast • Een object blijft uniek en zullen sommige innovaties voor bepaalde objecten overbodig blijven • Andere objecten hebben juist behoefte aan innovatie
21
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007
22
Innovatie in conservering
Delft, The Netherlands, woensdag 23 mei 2007