INNOVATIE EN BEDRIJVIGHEID IN DE ZEILSPORT

INNOVATIE EN BEDRIJVIGHEID IN DE ZEILSPORT

VOORWOORD

3

INNOSPORTLAB PROJECTEN COMPOSAIL4 ONBEMANDE MINIHELIKOPTER

5

ZEILSIMULATOR6 I-SAIL WINDKAART

8

WEATHER TELEMETRY

9

INHOUD

VOORWOORD

MOBILE EYE

10

InnoSportLab Den Haag brengt zeilsport, bedrijfsleven en kennis

ZEILCOACH-COCKPIT

12

bij elkaar. Het lab is eind 2010 van start gegaan op het Interna-

OPTIMALE COACHBOOT

13

tionaal Topzeilcentrum in Scheveningen, de thuisbasis van de Nederlandse kernploeg en talentploegen.

PLAYBOOK14 ZEILKLEDING VAN DE TOEKOMST

15

REALTIME SCORING APPLICATIE

16

Gouden driehoeken

Doel is niet alleen om de prestaties van de topzeilers te ondersteunen

TEAM PERFORMANCE MONITOR

18

smeden met als doel

met vernieuwende producten en diensten, maar ook om bedrijven te

STEADY SAIL

19 20

meer medailles, meer

assisteren bij kansrijke innovaties en zo nieuwe mogelijkheden te

EENPERSOONS HYDROFOIL ZEILBOOT STRUCTURAL COMPOSITE BATTERIES

22

SPINNAKER SAFE

23

BOEI MEET STROMING EN WIND

24

ZEILSPORT TOEGANKELIJKER EN ATTRACTIEVER MAKEN

26

business én meer mensen laten sporten en bewegen.

scheppen voor bedrijvigheid in de zeilsport. Studenten op allerlei niveaus krijgen de mogelijkheid om kennis in de praktijk te brengen. Vier jaar ondersteuning van EFRO Het lab heeft in de afgelopen vier jaar tal van startende en bestaande bedrijven in het midden- en kleinbedrijf (MKB) ondersteund.

IN DE MEDIA28

Hiervoor heeft het lab in de periode 2010-2014 steun ontvangen uit het Europees Fonds Regionale Ontwikkeling (EFRO), via het pro-

PARTNERS & BETROKKENEN30

gramma Kansen voor West. Deze uitgave biedt een overzicht van de projecten die met de betreffende EU-subsidie zijn uitgevoerd en de

COLOFON

31

resultaten die daarmee zijn behaald. Daarnaast wordt, met project InnoSail, een kijkje in de toekomst van de zeilsector geboden.

CONTACT32 Cees van Bladel Manager InnoSportLab Den Haag en voormalig olympisch zeiler

2

3

INNOSPORTLAB PROJECT

INNOSPORTLAB DEN HAAG



ONBEMANDE MINIHELIKOPTER VIDEO-OPNAMES ALS HULP BIJ TRAINING

COMPOSAIL INNOVATIEVE ZEILBOOT ALS LIVING LAB

Onder de naam Altura ontwikkelt het bedrijf Aerialtronics

Bijna driehonderd studenten, met name van de Haagse

van trainingen in de zeilsport.

een minihelikopter die video-opnames maakt ten behoeve

Hogeschool maar ook van het ROC Mondriaan en de TU Delft, hebben de afgelopen jaren in multidisciplinaire teams gebouwd

Onbemande minihelikopters of minivliegtuigen, Unmanned Aerial

aan het innovatief zeiljacht genaamd Composail, dat geheel

System (UAS) genaamd, zijn verkrijgbaar in vele soorten en maten

gemaakt is van composieten.

en worden voor allerlei doeleinden ingezet. Aerialtronics ontwikkelt momenteel een UAS voor opnamen van trainingen in de zeilsport,

Daarnaast heeft een twintigtal jongeren werkervaring opgedaan

PARTNERS

als onderdeel van een reïntegratietraject. Bij het project waren in

•H aagse

totaal meer dan 160 MKB-bedrijven betrokken, als leverancier of partner in een innovatietraject.

als alternatief voor grotere, bemande helikopters. PARTNERS

Bestendig tegen zout water

• ROC Mondriaan

• Aerialtronics

Met name gaat het daarbij om bestendigheid tegen (zout) water,

• Holmatro

• TU Delft

het vereenvoudigen van de bediening en besturing en het mogelijk

Hogeschool

Varend testlab

maken van landing in de coachboot. Een student van de TU Delft heeft

Het betreft een wedstrijdjacht in de zogenaamde GP 42 klasse

een afstudeeronderzoek verricht en er zijn prototypes ontwikkeld.

(Grand Prix, 42ft ofwel 12,8m lengte). Mede door het ontbreken van voldoende sponsoren kon het plan om de boot helemaal af te bou-

www.aerialtronics.com

wen tot een varend testlab tot op heden niet worden uitgevoerd. www.composail.com

4

5




OEFENEN OP HET DROGE Op het droge in een zeilboot het gevoel ervaren van wind, golven, schootspanning en druk op het roer. InnoSportLab Den Haag heeft een zeilsimulator ontwikkeld waarmee zeilers op alle niveaus in een gecontroleerde omgeving specifieke vaardigheden, behendigheid en tactiek kunnen trainen, bijvoorbeeld op tijden en onder weersomstandigheden wanneer trainen op het water niet mogelijk is.

De ontwikkeling van de zeilsimulator is ontstaan door de ultieme samenwerking tussen onderzoekers, een software ontwikkelaar en de topzeilers als eindgebruiker. — Anoek van Vlaardingen, projectleider TU Delft

De simulator - die zich de beste ter wereld in zijn soort mag noemen - richt zich op dit moment op het gedrag van een laser zeilboot. Het is ontwikkeld door de TU Delft en het bedrijf Stentec, gespecialiseerd in navigatiesoftware. Bij het project waren meer dan dertig studenten betrokken. De simulator werkt met een combinatie van geavanceerde interactieve technieken die het effect van wind en golven nabootsen en het gevoel geven dat je werkelijk in een zeilboot op het water zit. Omgekeerd worden ook de bewegingen en handelingen van de zeiler en de effecten daarvan op de boot via sensoren en actuatoren direct teruggevoerd in het virtual reality computermodel. Marktpotentie De simulator trok veel aandacht op de Hiswa Amsterdam Boat Show 2014 en is daar tevens getest door meer dan tweehonderd proefpersonen, waaronder tal van topzeilers. Het TU Delft Institute of Sports Engineering gaat door met de ontwikkeling en zoekt naar een partij die kan helpen om de simulator op de markt te brengen. Het project heeft bovendien nieuwe hard- en software opgeleverd,

ZEILSIMULATOR 6

PARTNERS

plus inzichten die van pas kunnen komen bij de ontwikkeling van

• TU Delft

andere simulatoren.

•W atersportverbond • Stentec

www.facebook.com/sailsim

7




I-SAIL WINDKAART ZIEN HOE DE WIND WAAIT


WEATHER TELEMETRY OP ZOEK NAAR EEN HANDZAAM EN BETAALBAAR SYSTEEM

Het bedrijf I-Sail heeft software ontwikkeld die op locatie gemeten windkracht en windrichting overzichtelijk in kaart brengt.

PARTNERS

Voor de Nederlandse zeilploeg ontwikkelt InnoSportLab

• Coster Yachting

Den Haag methoden en systemen om wind en stroming te

Om de Nederlandse zeilploeg te helpen bij de voorbereiding op de

• TU Delft

meten en de omstandigheden van het olympische water zo

Olympische Spelen 2012 in Weymouth and Portland, aan de kust in

•H aagse

nauwkeurig mogelijk in kaart te brengen.

Zuidwest-Engeland, ontwikkelde I-Sail de Windkaart. De kaart geeft

Hogeschool

de windomstandigheden weer van één trainingsessie of van langere

• Sailmon

Op dit moment is binnen het Watersportverbond een drietal

periodes. Diverse details zoals het ‘grid’ en de fijnmazigheid kunnen

systemen in gebruik voor de topcoaches. Samen met onder andere de

worden aangepast naar wens van de gebruiker, bijvoorbeeld de

bedrijven Coster Yachting en Sailmon werkt InnoSportLab Den Haag

coach of de zeilers zelf.

aan het verbeteren, handzamer en nauwkeuriger maken van meet- en PARTNERS

weergavesystemen. In combinatie met een telemetrie-systeem dat de

Rio de Janeiro

• I-Sail

vergaarde data direct doorstuurt naar de wal en daar verwerkt.

De I-Sail Windkaart wordt opnieuw gebruikt in de aanloop naar

• InnoSportNL

de Olympische Spelen in Rio de Janeiro (2016).

•W atersportverbond

Koppeling met I-Sail Windkaart In de eerste fase gaat het om het meten van de wind. Ook wordt gedacht aan een directe koppeling met de I-Sail Weerkaart om windgegevens meteen grafisch zichtbaar te maken.

8

9




MOBILE EYE

GOED KIJKEN IS HET HALVE WERK

PARTNERS

vervolgens precies te zien hoe en waar de zeiler kijkt. Een camera

Samen met wetenschappers van de VU Amsterdam onderzoekt

• VU Amsterdam

vóór op de boot registreert gelijktijdig de bewegingen en hande

InnoSportLab Den Haag het kijkgedrag van zeilers. Want goede

• InnoSportNL

lingen van de zeiler.

sporters kijken ‘slimmer’ en halen meer relevante informatie uit


hun waarneming, waardoor zij meer tijd creëren om de optimale

• Noldus

handelingen uit te voeren.

Trainingssysteem Het project levert wetenschappelijk inzicht op in kijkgedrag van zeilers, in de vorm van een promotie-onderzoek. Een van de conclu-

Hoe kijkt een kampioen, en waarom? In diverse sporten wordt

We kunnen zeilers

sies is dat rustiger kijken en de blik langer gefixeerd houden op de

steeds meer onderzoek gedaan naar het kijkgedrag, want dat

goed helpen door hen

juiste plek kan helpen, met name bij boeirondingen. Die juiste plek

houdt direct verband met de prestaties. We weten alleen nog

bewuster te maken

is het zogenaamde tangent point, dat is op de raaklijn van de boei

niet precies hoe. Het InnoSportLab doet onderzoek bij zeilers met behulp van een zogenaamd Mobile Eye. Dat is een bril met camera’s en infraroodtechnologie op het hoofd van de zeiler. Op een videoscherm is

10

van hun kijkgedrag. — Joost pluijms, promovendus VU Amsterdam

met het water in het midden van de bocht, waar je het dichtstbij de boei moet komen. Daarnaast biedt Mobile Eye unieke mogelijkheden als trainings systeem; niet alleen voor topzeilers, maar ook in de ontwikkeling van beginnende zeilers.

11





ZEILCOACHCOCKPIT

OPTIMALE COACHBOOT

ALLE PRESTATIES IN ÉÉN OOGOPSLAG

DE ULTIEME RIB VOOR ZEILCOACHES

InnoSportLab Den Haag werkt aan diverse manieren om zowel

PARTNERS

Het ontwikkelen van een lichtgewicht koolstof RIB (Rigid Infla-

boot als zeiler te monitoren en alle gegevens op een handzame

• TU Delft

table Boat) voor gebruik door coaches bij trainingen en metingen

manier bij elkaar te brengen.


op het water. Inclusief een dashboard met alle informatie

•H aagse

(zie het project zeilcoach-cockpit). Met dat doel is het project

Informatie over hellingshoek, roeruitslag, snelheid en versnelling van

Hogeschool

Extreme RIB gestart.

de boot wordt gekoppeld aan wind- en golfcondities. En geanalyseerd, in samenhang met de informatie over het kijkgedrag en

Studenten hebben studies verricht naar bestendigheid van apparatuur

bewegingspatroon van de zeilers (zie project Mobile Eye).

tegen (zee)water en extreem harde klappen en naar de zichtbaarheid van meters en schermen onder die omstandigheden, op het water en

In één oogopslag

PARTNERS

in zonlicht. Tevens is onderzoek gedaan naar de beste manieren van

De metingen leveren input voor de nabesprekingen. Er wordt ge-

•V U Amsterdam

transmissie op zee. En van zee naar de kant.

werkt aan handzamere apparatuur en metingen, om het onderdeel

• InnoSportNL

te maken van de trainingsroutine. Het uiteindelijke doel is om een


Lichtgewicht coachboot

‘zeilcoach-cockpit’ te ontwikkelen, zodat de coach op het water de

•N oldus

Daarnaast is ook onderzoek gedaan naar de gewenste karakteris-

prestaties van boot en zeilers kan zien, realtime en in één oogopslag.

tieken voor een lichtgewicht coachboot. Deze kennis kan worden ingezet bij vervolgstappen.

12

13




HANDIGE APP ZET GEGEVENS OP EEN RIJ

PLAYBOOK


ZEILKLEDING VAN DE TOEKOMST COMFORT, MINDER WEERSTAND EN SLIMME INTERACTIE

Het begon als project om relevante gegevens over tegenstan-

Samen met het bedrijf Magic Marine werken studenten

ders op een rij te zetten. Het werd een applicatie om data over

en medewerkers van de TU Delft aan innovatieve, slimme

de omstandigheden in Rio de Janeiro te verzamelen en te delen.

zeilkleding van hoogwaardige materialen.

Concurrentiemonitor heette het project aanvankelijk. Gericht op

PARTNERS

Zeilkleding die verwarmt of koelt, naargelang de temperatuur,

het matchtracen zou software worden ontwikkeld die relevante

•T U Delft

en tevens de vochthuishouding regelt. En die tegelijkertijd minimale

informatie over belangrijke wedstrijden van tegenstanders op een

• Magic Marine

luchtweerstand heeft. Magic Marine en de TU Delft hebben

rij zou zetten en zou analyseren. Maar het matchracen verviel als

onderzoek gedaan naar nieuwe mogelijkheden, met de nadruk

onderdeel van het olympisch zeilen.

op thermodynamica en hiking pads voor topzeilers.

Gegevens delen

PARTNERS

Prototypes

Het project is vervolgens omgezet in het ontwikkelen van een app

• Ortec Sports

Het onderzoek heeft zes prototypes en vier wetenschappelijke

(genaamd Playbook) die allerlei relevante data over de omstandig-


publicaties opgeleverd. Deze zijn gepresenteerd op conferenties,

heden op het olympisch zeilparcours in Rio de Janeiro (2016)

op het gebied van thermodynamica, mens machine-interactie,

verzamelt en op een handzame manier zichtbaar maakt. Zodat

aerodynamica, materialen en nieuwe productiemethoden. Inmiddels

coaches en zeilers van de kernploeg die gegevens kunnen delen.

maakt Magic Marine, bij de ontwikkeling van nieuwe producten, veel meer gebruik van nieuwe kennis en inzichten.

14

15




REALTIME SCORING APPLICATIE ZEILWEDSTRIJDEN VOLGEN VIA INTERNET, TABLET EN SMARTPHONE

Het bedrijf Nomadic Information Consulting heeft een applicatie

PARTNERS

Extra dimensie

ontwikkeld om de resultaten van zeilwedstrijden bijna realtime

• Nomadic

Niet alleen voor de zeilers brengt het direct beschikbaar hebben

te laten zien. Dat geeft een extra dimensie voor de deelnemende

Information

van de uitslagen een extra dimensie in het spel, maar ook voor de

zeilers en maakt het spannender voor toeschouwers en volgers

Consulting

toeschouwers. En dan zijn er nog de belangstellenden die wed

op afstand. Een wezenlijke bijdrage om de zeilsport populairder

• Watersportverbond

strijden op afstand volgen via internet of social media. Zij willen

te maken onder een breder publiek.

• IRSA World Radio

graag op de hoogte blijven van het verloop, maar moeten soms

Sailing

dagen wachten op de resultaten. Nomadic Information Consulting

Waar sta ik in het klassement en wie zijn mijn directe tegen

heeft enkele prototypes gebouwd voor scoring en ranking op internet,

standers? Iedere wedstrijdsporter wil dit weten, en bij de meeste

tablet en smartphone. De app is inmiddels tijdens twee wereld

sporten is deze informatie direct na de wedstrijd bekend. Zo niet

kampioenschappen gebruikt. Dit voorjaar wordt de meest recente

bij het zeilen. Uitslagen van een zeilevenement laten vaak lang

versie van de app gebruikt en getest tijdens enkele grote

op zich wachten en worden soms pas aan het einde van de dag

internationale zeilevenementen in Zweden en de Verenigde Staten.

gepubliceerd.

16

17




TEAM PERFORMANCE MONITOR VOOR BETERE SAMENWERKING IN DE BOOT Bij topzeilen is samenwerking in de boot van groot belang. De Team Performance Monitor geeft inzicht in de prestaties


ZEILEN ZONDER SCHUIN TE GAAN

STEADY SAIL

en de ontwikkeling van een team en van de individuele leden.

Een mast die met zeil en al met de wind meebuigt waardoor er minder kracht op de boot komt te staan. Prettig en comfor

Onder leiding van oud-olympisch zeiler Arnoud Hummel is een

tabel zeilen dus, zonder schuin te gaan. Dat is het vernieuwende

model ontwikkeld en gevalideerd dat niet alleen teams maar ook

concept van Steady Sail, een idee van het bedrijf Eyecatchers.

individuele zeilers kan beoordelen. Mede daardoor zullen trainingen en nabesprekingen steeds doelgerichter worden en kunnen de

PARTNERS

Eyecatchers zoekt naar een hydraulisch systeem dat vrij snel op

benodigde competenties worden herkend en ontwikkeld. En de

• Team Heiner

vrijwel iedere open boot te monteren en af te bouwen is. Met steun

kennis in de hoofden van coaches, trainers en de zeilers zelf komt

• Twynstra Gudde

van de stimuleringsregeling is een prototype ontwikkeld waarmee

beschikbaar voor anderen.

•H anzehogeschool

de technische haalbaarheid van zo’n meebuigende mast is onder-

Groningen

zocht.

Breder toepasbaar

• Adviestalent

Een digitale omgeving laat de voortgang van zeilers zien en geeft


PARTNERS

Niet haalbaar

input voor onderzoek. De monitor is breder toepasbaar en zal ook

• The Combination

• Eyecatchers

Op basis van de uitkomsten van een marktonderzoek is besloten

bij andere sporten en bij teams in werksituaties worden getest.

• Lean Management

• Haagse

een volgend prototype niet verder te ontwikkelen. Eyecatchers zet

Hogeschool • TU Delft

18

het idee voorlopig in de ijskast, maar wellicht biedt de toekomst nieuwe inzichten en krijgt het concept een nieuw leven ingeblazen.

19




EENPERSOONS HYDROFOIL ZEILBOOT BETAALBAAR ‘VLIEGEND’ VAREN Onder de merknaam Aeronamics heeft het bedrijf QConcepts

Ons doel is om een

een eenpersoons hydrofoil zeilboot ontwikkeld voor een betaal-

boot te ontwerpen

bare prijs, waarmee iedere recreatieve zeiler na een middagje varen stabiel kan foilen. In maart 2015 is een prototype getoond op de Hiswa Amsterdam Boat Show. Het plan is om de boot in 2016 op de markt te brengen.

waarop iedere recreatieve zeiler na een middagje varen stabiel kan

Foilen is de nieuwe rage in het zeilen, ontstaan vanuit de

foilen, en dat te

spectaculaire en uitdagende beelden van de catamarans tijdens

leveren voor een

de America’s Cup. De boot ‘vliegt’ daarbij boven het water, steunend op kleine draagvleugels, hydrofoils genoemd. QConcepts richt zich al enkele jaren op deze technologie, met als doelstelling om hydrofoil varen bereikbaar te maken voor

PARTNERS

Slechts vijftig kilo

• Aeronamics

Op de Hiswa 2015 is een prototype getoond, met een lengte van

(QConcepts)

4 meter, een breedte van 1.60 meter en een zeiloppervlak van 10 m².

betaalbare prijs.

• C-Tech

Het geheel weegt zeilklaar slechts vijftig kilo. Een V-vormig vleugel-

— Jurian Rademakers, projectleider Aeronamics

• North Sails

profiel onder de boot drukt de romp uit het water. Op ruimewindse

• Ronstan

koersen komt de boot zo’n dertig centimeter boven het wateroppervlak uit, maar aan de wind geeft het vleugelprofiel iets minder lift.

een brede groep gebruikers. Met steun van de stimuleringsregeling

De romp zal dan niet vliegen, maar wordt wel omhoog getild. Dat

is een eenpersoons hydrofoilzeilboot ontwikkeld voor zeilers

effect heet skimming. Op dit moment wordt het hydrofoil systeem

met een gemiddeld zeilniveau. De boot is gemaakt uit één stuk

verder verfijnd, om de boot eind dit jaar in productie te nemen.

(monohull) en is geschikt voor zowel ‘gewoon’ zeilen in het water als foilen boven het water.

20

www.aeronamics.com

21




STRUCTURAL COMPOSITE BATTERIES

VEILIGER EN MAKKELIJKER ZEILEN MET SPINNAKER OF GENNAKER

SPINNAKER SAFE

DE ROMP VAN EEN BOOT ALS ACCU Het bedrijf Jules Dock is volop bezig met zogenaamde structural composite batteries. Daarbij worden composiet materialen gebruikt voor de opslag van energie. Met steun

SpinnakerSafe is een systeem om op een veilige en gebruiks-

van InnoSportLab Den Haag wordt gewerkt aan een romp

vriendelijke manier met de spinnaker of gennaker te varen.

van een boot als accu.

De kans op schade aan het zeil is hiermee sterk gereduceerd.

Sommige composieten kunnen naast hun functie voor de constructie

Spinnaker of gennakers zijn enorme zeilen die slechts op drie

ook energie opslaan. Dat is inmiddels aangetoond. Veelbelovende

punten bevestigd zijn en daardoor verstrikt kunnen raken met de

toepassingen lonken, maar deze ontwikkeling staat nog in de

stagen en de mast. Dit leidt tot schade aan het zeil en kan

kinderschoenen en er moet nog veel onderzoek gedaan worden.

problemen opleveren met het op koers houden van de boot.

Proof of concept

PARTNERS

PARTNERS

Na een groot gebruikersonderzoek is een vijftal prototypes van

In dit project wordt als eerste toepassing een schaalmodel van een

• Jules Dock

• TU Delft

de SpinnakerSafe ontwikkeld en getest. Nog deze zomer wordt de

romp gemaakt, voorzien van een elektromotor, die kan varen op de

• TU Delft

• Van Vuuren

versie voor niet-wedstrijdzeilers in productie genomen. De versie

energie die onttrokken wordt uit het rompmateriaal zelf. Dit model

Performance

voor wedstrijdzeilers wordt dit jaar tijdens een aantal bekende

zal dienen als proof of concept.

Sailing

zeilraces getest.

www.composites.julesdock.nl

22


www.vanvuurensailing.com

23



Baai van Guanabara in 3D Ter voorbereiding op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro (2016) is een driedimensionaal model van de baai van Guanabara gemaakt, de locatie waar de zeilwedstrijden zullen plaatsvinden. Naar een idee van Ian Ainslie, de hoofdcoach van de Nederlandse kernploeg, heeft InnoSportLab Den Haag een waarheidsgetrouwe maquette ontwikkeld, gemaakt van polystyreen, bekend als piepschuim. Deze 3D-impressie geeft de coaches en zeilers een beter zicht op de omstandigheden. Hoe ziet de baai eruit? Waar gaat de wind langs? Op locatie worden door de coaches zoveel mogelijk gegevens verzameld en in de maquette verwerkt. Het model staat op een groot whiteboard, dat ruimte geeft aan notities

BOEI MEET STROMI NG EN WIND

Inmiddels is daar, in samenwerking met het bedrijf Svasek, onder-

ONDERSTEUNING KERNPLOEG IN AANLOOP NAAR RIO DE JANEIRO (2016)

zoek naar stroming aan toegevoegd. Zoals I-Sail eerder een Windkaart heeft ontwikkeld, zo heeft Svasek een model gemaakt dat gedetailleerde stromingskaarten genereert. Vervolgens is door het

Ter voorbereiding op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro

Door metingen en

bedrijf Nortek een meetboei gebouwd, die zowel de wind als de

(2016) heeft InnoSportLab Den Haag met een aantal partners

de inzet van de

stroming meet.

een meetboei ontwikkeld en inmiddels getest op locatie in Brazilië. Ook is een model op schaal gemaakt van de baai van Guanabara, waar de zeilwedstrijden zullen plaatsvinden. Om ervaring op te doen met het water en de omstandigheden wordt er door de Nederlandse kernploeg al volop getraind in Brazilië. Tegelijkertijd probeert InnoSportLab Den Haag de omstandigheden ter plaatse zo goed mogelijk in beeld en in kaart te brengen.

wetenschap zorgen we ervoor dat onzekerheden bij coach en zeiler worden weggenomen. — Koen Muilwijk, embedded scientist

PARTNERS

Onzekerheden wegnemen


De boei is op diverse locaties getest. Afgelopen november heeft

• TU Delft

Koen Muilwijk, embedded scientist van het lab in Den Haag, alle

• InnoSportNL

apparatuur en instrumenten meegenomen naar Rio de Janeiro om

• Nortek

op locatie metingen te verrichten in de baai van Guanabara. ‘De

• Svasek

meetboei zorgt niet direct voor een voorsprong voor de zeilers. Door metingen en de inzet van de wetenschap kunnen we ervoor zorgen dat onzekerheden bij coach of zeiler weg worden genomen,’ aldus

24

Stromingskaarten

Muilwijk. ‘Door intuïtie van zeiler of coach te bevestigen op basis

Al vanaf de start in 2010 doet InnoSportLab Den Haag veel onderzoek

van data uit de meetboei, kunnen de zeilers zich beter focussen op

op het gebied van het meten en weergeven van wind en windpatronen.

hun prestaties.’ 25



ZEILSPORT TOEGANKELIJKER EN ATTRACTIEVER MAKEN INTERNATIONAAL PROJECT VOOR INNOVATIES EN VERNIEUWING IN ZEILEN EN MEDIA InnoSportLab Den Haag heeft samen met het Watersport verbond, TU Delft, de onderwijsinstellingen NHTV in Breda en Southampton Solent University het eerste fase projectplan van project InnoSail ingediend. Het definitieve projectplan wordt in juli 2015 ingediend bij het Interreg 2 Zeeën programma van de Europese Unie. Doel is om door middel van internationale samenwerking innovaties voor de zeilsport tot stand te brengen, maar ook om de zeilsport toegankelijker en attractiever te maken voor een breder publiek. In het najaar 2015 wordt bekend of het project is goedgekeurd.

Bedrijven zijn een belangrijke drijfveer voor innovatie in de watersport, ook binnen project InnoSail. — Cees van Bladel, projectleider InnoSail

Participatie vergroten

Den Haag: innovatie en watersport in Scheveningen Haven

De internationale, Europese en nationale zeilfederaties hebben

De gemeente Den Haag gaat samen met marktpartijen aan de

allemaal als doel het zeilen meer toegankelijk te maken en de

slag om meer banen te creëren in Scheveningen Haven. Innovatie

participatie van zowel kinderen als volwassenen te vergroten.

en watersport krijgen daarbij een stevige plek. Dat staat in de

InnoSail wil hier aan bijdragen. Niet alleen door aandacht voor

Agenda Scheveningen Haven die door het college van B&W is

technische zeilinnovaties - denk aan nieuwe boten, materialen of

vastgesteld in april 2015. De plannen passen binnen het bestem-

ICT-toepassingen - maar ook door de combinatie van zeilen en

mingsplan en sluiten perfect aan bij de ambities van InnoSportLab

media-innovaties. Verder zou er een soort zeil experience ruimte

Den Haag. In de zogenaamde ‘gouden driehoek’ bundelen sport,

moeten komen in Scheveningen en in Engeland waar mensen het

bedrijven en kennisinstellingen hun krachten om innovaties in de

zeilen, met droge voeten, zo echt mogelijk kunnen beleven.

zeilsector te stimuleren.

26

27



IN DE MEDIA

DE PERS OVER INNOSPORTLAB DEN HAAG Het InnoSportLab Den Haag is regelmatig in de media geweest. Hieronder enkele voorbeelden van berichten.

28

29


PARTNERS & BETROKKENEN VAN INNOSPORTLAB DEN HAAG InnoSportLab Den Haag werkt projectmatig samen met een uitgebreid netwerk in de sport, overheden, kennis- en onderwijsinstellingen en bedrijven. Verschillende organisaties leveren een financiële en/of inhoudelijke bijdrage aan het lab en ondersteunen daarmee de innovatie in de zeilsport. Founders

Supporters

COLOFON Tekst Walter van Hulst, Egbert Jager, Chantal Tutein Nolthenius.

Partners

Fotografie Cees van Bladel, Mieke Gresnigt, Botsmedia, Tomas van Dijk.

Projectpartners

Vomgeving

Aerial Group b.v., Aerialtronics, Aeronamics, Coster Yachting, C-tech Ltd, De Haagse

RROOK, strategie & ontwerp.

Hogeschool, Eye Catchers, Gemeente Den Haag, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Leiden, International Radio Sailing Association, I-Sail, Jules Dock, Magic Marine, Marin,

Drukker

NHTV Breda, Noldus, Nomadic Information Consulting, Nortek, North Sails, Ortec Sports,

Libertas, Utrecht.

QConcepts, ROC Mondriaan, Ronstan, Sailmon, Southhampton Solent University, Stentec Software, Svasek, Team Heiner, TU Delft, Twynstra Gudde, Van Vuuren Sailing Performance,

© 2015 InnoSportLab Den Haag

VU Amsterdam, Watersportverbond.

30

31

Hellingweg 136 2583 DX Den Haag t 070 30 63 642

@ISLDenHaag /InnoSportLabDenHaag

Cees van Bladel Manager e [email protected] m 06 - 46 13 50 00 Koen Muiwijk Embedded Scientist e [email protected] m 06 - 81 47 35 90

www.innosportlabdenhaag.nl

Route ↑ SCHIPHOL

E19

A12 Den Haag

A12 ↓ ‘S-GRAVENZANDE

A4

E19

↓ ROTTERDAM

↓ GOUDA

N44

ee

dz

or

No

INNOVATIE EN BEDRIJVIGHEID IN DE ZEILSPORT

Recommend Documents