Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
Inleiding................................................................................................................................. 2 1.
2.
3.
Toegelaten uitzendarbeid voor bouwvakkers .................................................................. 3 1.1
Beperkingen ........................................................................................................... 3
1.2
De inlener ............................................................................................................... 4
1.3
De uitzendkracht..................................................................................................... 5
1.4
De uitzendonderneming .......................................................................................... 5
De veiligheid en gezondheid van de uitzendkracht.......................................................... 6 2.1
De werkpostfiche.................................................................................................... 6
2.2
Medisch toezicht..................................................................................................... 7
2.3
Werkkledij en persoonlijke beschermingsmiddelen................................................. 9
2.4
Onthaal................................................................................................................... 9
2.5
Ongevallen, EHBO, incidenten en gevaarlijke situaties......................................... 10
2.6
Samengevat : taakverdeling tussen inlener-bouwonderneming en uitzendkantoor . 11
Hulpmiddelen............................................................................................................... 12 3.1
Checklist met de taken inlener en uitzendbureau ................................................... 12
3.2
Veiligheidsopleiding............................................................................................. 12
3.3
Opstellen van de werkpostfiche ............................................................................ 12
3.4
Typefuncties ......................................................................................................... 13
3.4.1 3.4.2 3.5 4.
Inhoud van de typefunctiebeschrijving .......................................................... 14 Voorbeeld ..................................................................................................... 16
Checklist voor het beoordelen van een bouwwerf ................................................. 16
Bijlagen........................................................................................................................ 17
Bouwopleiding van 07/05/2002
1
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
Inleiding
Uitzendarbeid was tot eind 2001 formeel verboden voor bouwvakkers. Met de CAO van 22 november 2001 hebben de sociale partners vastgelegd in welke gevallen en onder welke voorwaarden een bouwonderneming een beroep kan doen op uitzendkrachten. Uitzendarbeid is een tijdelijk werk dat uitgevoerd wordt door een werknemer - de uitzendkracht voor een werkgever - het uitzendbureau - bij een derde - de inlenende onderneming. Uitzendarbeid is een flexibele vorm van arbeid : opeenvolgende arbeidsovereenkomsten van meestal een week binden het uitzendbureau en de uitzendkracht. Alle juridische materies zijn opgenomen in de wet van 24 juli 1987, zijnde de uitzendwet. Uitzendarbeid heeft zich de voorbije jaren ontwikkeld tot het instroomkanaal bij uitstek. Door het formeel verbod bleef de bouwsector daarvan verstoken en gingen jaarlijks heel wat valabele arbeidskrachten naar andere sectoren. Om eventuele misbruiken te vermijden en het sociaal statuut van de bouwvakarbeider veilig te stellen, wordt de uitzendarbeid in de bouw aan strikte voorwaarden onderworpen.
Bouwopleiding van 07/05/2002
2
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
1. Toegelaten uitzendarbeid voor bouwvakkers Uitzendarbeid voor bouwvakkers is toegelaten in twee gevallen : • ter vervanging van een arbeidsongeschikte arbeider; • bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume. Wanneer een arbeider ingevolge ziekte of ongeval arbeidsongeschikt is, kan hij vervangen worden door een uitzendkracht. De vervanging moet wel gebeuren binnen de 12 maanden na aanvang van de ongeschiktheid. De werkgever moet de vervanging door een uitzendkracht melden aan zijn syndicale afvaardiging, indien er een is in zijn bedrijf. Er is geen maximumduur bepaald. De vervanging kan dus gebeuren voor de volledige duur van de ongeschiktheid. Wanneer de vaste werknemer het werk hervat, neemt het contract met de uitzendkracht in elk geval een einde. De bouwonderneming kan ook een beroep doen op uitzendarbeid bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume. Zij heeft dan wel de toestemming van de meerderheid van haar syndicale afvaardiging nodig. Is er geen syndicale afvaardiging in de onderneming, dan moet er geen toestemming gevraagd worden, maar moet het uitzendkantoor een mededeling doen aan het Sociaal Fonds voor de uitzendkrachten, met een kopie aan het Provinciaal Bouwplatform.
1.1
Beperkingen
Bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume kan de werkgever in geen geval onbeperkt uitzendkrachten inschakelen. Hun maximum aantal dagprestaties wordt bepaald in functie van het totaal aantal werkbare man-dagen die de onderneming in het voorafgaande kalenderjaar telde. Voor de kleine ondernemingen (tot 10 arbeiders) bedraagt het aantal toegelaten dagprestaties 15% van het totaal aantal werkbare man-dagen. Voor de andere ondernemingen is dit gelijk aan 10%. Het aantal werkbare man-dagen berekent men als volgt : vermenigvuldig het aantal arbeiders met het aantal maanden dat zij ingeschreven waren in de onderneming, deel dit resultaat door 12 en vermenigvuldig vervolgens met 219. Voorbeeld: Een onderneming die in 2001 gedurende het volledige jaar 5 arbeiders tewerkstelde, telt 1.095 werkbare man-dagen. Ze mag in 2002 dus voor maximaal 164 dagprestaties uitzendkrachten tewerkstellen. Ook de duur van de overeenkomst wordt beperkt. Bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume kan een persoon niet meer dan 6 maanden als uitzendkracht in hetzelfde bedrijf worden tewerkgesteld. Zowel bij vervanging als bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume kunnen geen contracten voor één dag worden afgesloten.
Bouwopleiding van 07/05/2002
3
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
Uitzendarbeid is ook slechts mogelijk voor de normale functies van de normale activiteit van de bouwonderneming. Voor een functie die kadert in een gereglementeerd beroep, kan enkel een uitzendkracht ter beschikking worden gesteld indien de inlener de toegangsvoorwaarden voor dat beroep tegemoetkomt. In ieder geval kan iemand die in de loop van de 12 voorafgaande maanden door een onderneming werd ontslagen, niet als uitzendkracht worden tewerkgesteld bij diezelfde onderneming. Uitzendarbeiders mogen niet ingezet worden voor werkzaamheden voor het verwijderen van asbest. Ingeval van staking of lock-out mogen de uitzendkrachten niet meer tewerkgesteld worden. Ingeval van tijdelijke en economische werkloosheid kan geen beroep gedaan worden op uitzendkrachten voor de functies die tijdelijk werkloos zijn. Bij collectief ontslag in de onderneming kan geen beroep gedaan worden op uitzendkrachten binnen de zes maanden volgend op dit collectief ontslag.
1.2
De inlener
Een bouwonderneming die uitzendkrachten wil tewerkstellen, moet aan bepaalde voorwaarden voldoen. Ze moet geregistreerd zijn als aannemer en mag geen sociale schulden hebben. Het attest ‘artikel 30bis’ van de onderneming mag m.a.w. geen verplichting tot inhouding vermelden. Bouwbedrijven die wegens hun activiteit niet onder de registratiereglementering vallen (handelaars in bouwmaterialen, betoncentrales), kunnen niettemin een beroep op uitzendarbeid doen wanneer zij voorafgaandelijk daartoe gemachtigd zijn door het Paritair Comité voor het Bouwbedrijf (PC 124). De inlener moet de veiligheidsreglementering respecteren en is tijdens de tewerkstelling volledig verantwoordelijk voor de veiligheid en de gezondheid van de uitzendkracht (zie verder). De arbeidsongevallen worden opgenomen in de ongevallenstatistieken van de bouwonderneming.
Bouwopleiding van 07/05/2002
4
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
1.3
De uitzendkracht
Alvorens een uitzendkracht in een bouwbedrijf kan tewerkgesteld worden, moet hij een veiligheidsopleiding hebben gevolgd van tenminste 16 uren. Dat moet blijken uit : • een attest afgeleverd door een instelling die erkend is door het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) • een conform verklaard attest dat werd afgeleverd op het einde van de leertijd bouw. Het attest is niet nodig voor wie 5 jaar ervaring heeft in de bouwsector in de loop van de laatste 15 jaar of voor wie het bewijs kan voorleggen dat hij reeds een veiligheidsopleiding ‘bouw’ of “basisveiligheid VCA “ heeft gevolgd. De uitzendkracht heeft dezelfde arbeidsvoorwaarden als de vaste bouwvakarbeiders. De lonen en de uurregelingen zijn identiek. De uitzendkracht geniet van dezelfde beschermingsmaatregelen voor zijn veiligheid en gezondheid als de vaste werknemer.
1.4
Het uitzendbureau
Uitzendbureaus die aan inlenende ondernemingen van het paritair comité van de bouwsector uitzendkrachten zullen leveren, nl. PC 124, moeten aan welbepaalde voorwaarden voldoen en kunnen slechts uitzendkrachten in de bouw tewerkstellen. Voortaan bestaan er twee soorten uitzendbureaus, nl. de klassieke uitzendbureaus en de uitzendbureaus die slechts aan de bouwsector mogen leveren. Het uitzendbureau moet een afzonderlijke juridische entiteit vormen, met eigen RSZ-nummer, afzonderlijke arbeidsongevallenverzekering, ... Het uitzendkantoor zal bij het begin en het einde van de tewerkstelling van de uitzendkracht de Dimona-aangiftes verrichten. Het is ook het uitzendkantoor dat de C 3.2 A-controlekaarten aan de uitzendkrachten zal afleveren. Bij slecht weer kan een uitzendkracht samen met de andere arbeiders tijdelijk werkloos worden gesteld. Een uitzendkracht die een arbeidsongeschikte arbeider vervangt, kan ook tijdelijk werkloos worden gesteld bij werkgebrek om economische redenen. Voor uitzendkrachten die tewerkgesteld zijn in het kader van een tijdelijke vermeerdering van het werkvolume, is in principe geen beroep op economische werkloosheid mogelijk, gelet op de duidelijke tegenstrijdigheid met de reden van uitzendarbeid. Zij zullen dan ook enkel in uitzonderlijke omstandigheden economisch werkloos kunnen worden gesteld.
Bouwopleiding van 07/05/2002
5
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
2. De veiligheid en de gezondheid van de uitzendkracht Zoals bij de klassieke vorm van uitzendarbeid geldt ook dat een uitzendkracht onder dezelfde arbeidsvoorwaarden moet worden tewerkgesteld als de vaste werknemer van de bouwonderneming. De uitzendwet van 1987 bepaalt uitdrukkelijk in artikel 19 dat de inlenende (bouw)onderneming verantwoordelijk is voor de toepassing van de wetgeving in verband met de veiligheid en de gezondheid van de uitzendkracht tijdens de uitvoering van het contract (ARAB en Codex over het Welzijn op het Werk). De reeds gekende middelen ter bevordering van de veiligheid en de gezondheid van de uitzendkracht, zoals opgenomen in het KB van 19/02/1997 en de CAO’s zijn hier ook van toepassing : de werkpostfiche, het medisch toezicht, het onthaal, de werkkledij en de persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM).
2.1
De werkpostfiche
Doelstelling van de werkpostfiche : • •
•
de overdracht van informatie van inlener naar UITZENDBUREAU. informeren van de UITZENDKRACHT door de uitzendonderneming : welk bedrijf, welke werkpost, welke taak, welk risico voor arbeidsongeval of voor de gezondheid, welke preventiemaatregel (medisch toezicht, werkkledij, PBM, instructies, ...). informatie voor de externe dienst, medische afdeling, van de uitzendonderneming.
Voor elke uitzendopdracht worden in de overeenkomst tussen het uitzendbureau en de inlener volgende elementen in verband met veiligheid en gezondheid verplicht opgenomen : • • •
de werkpost met de beschrijving van de activiteiten. de vereiste beroepskwalificatie. het resultaat van de risico-evaluatie : in deze rubriek die aan de overeenkomst toegevoegd wordt, vult men het volgende in : OFWEL : “geen specifieke risico’s en geen bijzondere preventiemaatregelen vereist”, OFWEL : “zie werkpostfiche met referentie xxxx”.
Bouwopleiding van 07/05/2002
6
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
Uit de risico-evaluatie en de werkpostfiche zal dus blijken of er : • • •
medisch toezicht vereist is; persoonlijke beschermingsmiddelen moeten gedragen worden; specifieke bijkomende opleiding of vorming moet voorzien worden.
Deze werkpostfiche is enkel verplicht wanneer er bijzondere risico’s zijn waarvoor medisch onderzoek verplicht is (alle opdrachten voor bouwvakkers). Voor alle werkposten mag een werkpostfiche worden opgesteld : het geeft informatie over de job, de te dragen werkkledij en persoonlijke beschermingsmiddelen, de bijzondere risico’s, ..., bvb. administratieve functies zonder beeldschermwerk. Procedure : • • •
2.2
de inlener overhandigt een werkpostfiche aan het uitzendbureau zodat het de geschikte UITZENDKRACHT kan selecteren. de uitzendonderneming informeert de UITZENDKRACHT over de in te nemen job aan de hand van de werkpostfiche : werkpost, veiligheidsmaatregelen, medisch toezicht, werkkledij, persoonlijke beschermingsmiddelen. de uitzendonderneming geeft de werkpostfiche aan haar externe preventiedienst zodat een aangepast medisch onderzoek kan worden georganiseerd.
Medisch toezicht
Het medisch onderzoek, uitgevoerd door een specifieke arts, nl. de preventieadviseurarbeidsgeneesheer, heeft tot doel de veiligheid en de gezondheid van de werknemer in het kader van zijn werk te bevorderen door : • • • •
de eventuele geschiktheid vast te stellen bv voor een veiligheidsfunctie; eventuele beperkingen op te leggen; preventiemaatregelen voor te stellen; de werknemer te informeren over de risico’s van zijn werk en de te treffen preventie- en hygiënemaatregelen.
Het aanwervingsonderzoek van de uitzendkrachten valt onder de verantwoordelijkheid van de externe dienst van het uitzendbureau en enkel de spontane onderzoeken worden verzorgd door de externe preventiedienst van de inlener.
Bouwopleiding van 07/05/2002
7
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
Medisch onderzoek is verplicht wanneer de uitzendkracht : • •
• • •
wordt blootgesteld aan het risico beroepsziekten, bvb. contact met cement, betonverharders ; tewerkgesteld wordt in een veiligheidsfunctie bvb. de kraanmachinist (het besturen van motorvoertuigen, kranen, rolbruggen, hijswerktuigen, machines waarmee gevaarlijke installaties of toestellen in werking worden gesteld, voor zover die tuigen, machines of installaties de veiligheid van de werkmakkers van met deze post beklede werknemer in gevaar kunnen brengen), manueel lasten hanteert met risico op rugletsel,bb. tillen van zware lasten ; mindervalide is ; hoort tot de groep jongeren dwz, - werknemer tussen 15 en 18 jaar ; - de personen jonger dan 21 jaar : - met een leerovereenkomst; - de stagiairs; - de student-werknemers; - de leerlingen die in het kader van hun beroepsopleiding een arbeid verrichten in de school of in een bedrijf.
De medische kaart die de uitzendkracht ontvangt na het medisch onderzoek, is één jaar geldig tenzij anders vermeld. Daarom is het nodig dat de uitzendkracht deze kaart ook zelf bijhoudt want voor dezelfde functie bij een andere inlener is deze kaart ook geldig. Indien de uitzendkracht zich aanmeldt voor een nieuwe opdracht bij een andere inlener, al dan niet voor hetzelfde uitzendagentschap, dan moet het medisch onderzoek niet opnieuw uitgevoerd worden indien het dezelfde risico’s of functie betreft. Voor de veiligheidsfuncties moet de uitzendkracht in het bezit zijn van een geldige medische kaart vooraleer hij start. De uitzendkracht is verplicht zich voor het medisch onderzoek aan te melden, zoniet mag hij niet meer tewerkgesteld worden. Het moet dus duidelijk aan de uitzendkracht gemeld worden dat zijn arbeidsovereenkomst voor het overeengekomen werk maar geldig is indien hij dit onderzoek ondergaat met een gunstig attest als gevolg. De kaart kan eventueel beperkingen opleggen (niet in de hoogte werken, geen lasten tillen, parttime werken….) zodat het overeengekomen werk niet kan uitgevoerd worden en er eventueel een ander werk of een andere overeenkomst moet voorzien worden. Indien de uitzendkracht weigert naar het medisch onderzoek te gaan of geen gunstige kaart van medisch onderzoek ontvangt, kan hij voor de betreffende opdracht niet tewerkgesteld worden. Dit onderzoek mag geen kosten voor de uitzendkracht met zich meebrengen en moet tijdens de werkuren plaatsvinden indien reeds een arbeidsovereenkomst met de uitzendkracht werd afgesloten.
Bouwopleiding van 07/05/2002
8
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
2.3
Werkkledij en persoonlijke beschermingsmiddelen
De inlener vermeldt op de werkpostfiche welke werkkledij en welke persoonlijke beschermingsmiddelen moeten gedragen worden (soort, type, kwaliteit) bvb : reflecterende werkkledij, regenkledij, hoge veiligheidsschoenen met stalen tip en zool, rubberen laarzen, veiligheidshelm, veiligheidshandschoenen, .... De uitzendkracht kan dus nagaan of hij de gepaste kledij en PBM krijgt. De inlener staat in voor het leveren en onderhouden van de werkkledij en de PBM en het toezicht op het dragen ervan. Soms worden voor het leveren en het onderhouden van werkkledij en PBM, zoals bvb veiligheidsschoenen afspraken gemaakt met het uitzendbureau. Dit moet in de overeenkomst met de inlener vermeld worden.
2.4
Onthaal
Het onthaal heeft twee luiken, enerzijds ten laste van het uitzendbureau anderzijds van de inlener. Het uitzendagentschap geeft aan de hand van de werkpostfiche toelichting over : • de onderneming waar de uitzendkracht zal worden tewerkgesteld; • de werkpost : de risico’s en de hinder verbonden aan het werk, de te treffen voorzorgsmaatregelen; • het nodige medisch toezicht; • de te dragen werkkledij en PBM; • de basisveiligheidsregels. De inlener : • • • • • • •
duidt de persoon aan die het werk zal uitleggen; geeft de werkkledij en de PBM; geeft informatie over de werkpost; legt uit hoe het werk moet worden uitgevoerd; geeft de veiligheidsvoorschriften; geeft informatie over de interne organisatie van de onderneming, o.a. refter, toiletten, nooduitgangen, te treffen maatregelen bij ongeval, intern arbeidsreglement; vermeldt wie deel uitmaakt van de Dienst PBW en het Comité PBW.
Bouwopleiding van 07/05/2002
9
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
2.5
Ongevallen, EHBO, incidenten en gevaarlijke situaties
De uitzendonderneming staat in voor de arbeidsongevallenverzekering van de uitzendkracht en de verdere opvolging tot het herstel van de uitzendkracht. De inlener is verantwoordelijk voor de onmiddellijke hulpverlening en het ongevallenonderzoek. Indien een uitzendkracht het slachtoffer wordt van een arbeidsongeval : •
onmiddellijk melden aan de persoon die werd aangeduid als de verantwoordelijke op de werf;
•
eerste zorgen laten toedienen op de werf;
•
het ongeval aangeven aan het uitzendbureau : - wat is er gebeurd ? - waar en wanneer is het gebeurd ? - waar was U mee bezig : welke machine, welk product, welk arbeidsmiddel...? - welke gebeurtenis heeft het ongeval veroorzaakt ? - zijn er getuigen (directe/indirecte) ? - wat is het letsel en welk lichaamsdeel is er gekwetst ? - is er werkongeschiktheid? hoe lang ?
•
het uitzendbureau heeft een arbeidsongevallenverzekering onderschreven : - het uitzendbureau maakt de arbeidsongevallenaangifte op; - het uitzendbureau als werkgever, verzorgt de opvolging van het dossier; - de uitzendkracht brengt tijdig de medische attesten binnen van verlenging, werkhervatting en/of genezing bij het uitzendbureau;
•
incidenten, bijna-ongevallen en gevaarlijke situaties worden gemeld aan de verantwoordelijke van de werf zodat preventiemaatregelen kunnen getroffen worden om ongevallen te voorkomen;.
•
de ongevallen worden opgenomen in de ongevallenstatistieken van de inlener;
•
Preventie en Interim maakt op basis van de gegevens afkomstig van de uitzendkantoren, een globale analyse op.
Bouwopleiding van 07/05/2002
10
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
2.6 Samengevat : taakverdeling tussen inlener-bouwonderneming en uitzendbureau De inlener - bouwonderneming: • • • • •
• • •
maakt een werkpostfiche op; staat in voor het onthaal op de werf; verifieert het medisch geschiktheidattest en het opleidingsattest; staat in voor alle preventiemaatregelen tijdens de uitvoering van het werk; levert en onderhoudt de werkkledij en de persoonlijke beschermingsmiddelen (wanneer anders opgenomen in het commercieel contract tussen uitzendbureau en inlener, kan het uitzendbureau bepaalde persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking stellen, maar de inlener blijft de eindverantwoordelijke); staat in voor het toezicht op het dragen van de werkkledij en de persoonlijke beschermingsmiddelen; zorgt voor EHBO en maakt de arbeidsongevallensteekkaart op wanneer een uitzendkracht het slachtoffer is van een arbeidsongeval dat minimum een dag werkongeschiktheid geeft; ...
Het uitzendbureau : • • • • • •
selecteert de uitzendkracht in functie van de gevraagde werkpost; gaat na of de uitzendkracht beschikt over een bewijs dat hij een opleiding basisveiligheid gevolgd heeft; gaat na of er een medisch aanwervingonderzoek moet plaatsvinden, gaat na of de uitzendkracht over een geldige kaart van medisch onderzoek beschikt en vraagt eventueel dit onderzoek aan bij haar externe dienst PBW; informeert de uitzendkracht over de job bij middel van de werkpostfiche (werkplaats, taak, risico’s en hinder, medisch toezicht, werkkledij en PBM); maakt de arbeidsongevallenaangifte op wanneer een uitzendkracht het slachtoffer wordt van een arbeidsongeval; ...
Bouwopleiding van 07/05/2002
11
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
3. Hulpmiddelen
Preventie en Interim heeft samen met het NAVB enkele instrumenten uitgewerkt die de bouwondernemingen en de uitzendbureaus kunnen helpen bij hun taken i.v.m. het welzijn op het werk en de bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de uitzendkrachten.
3.1
Checklist met taken inlener en uitzendbureau
Een handige checklist geeft een geheugensteun voor de praktische aanpak voor inlener en uitzendkantoor : • •
3.2
Checklist van de taken van het uitzendbureau (Bijlage 1). Checklist van de taken van de inlener (Bijlage 2).
Veiligheidsopleiding
Specifiek voor uitzendarbeid in de bouw is dat de uitzendkracht, vooraleer hij tewerkgesteld wordt, een basisveiligheidsopleiding moet gevolgd hebben. De inhoud van de opleiding wordt in overleg met de twee sectoren, nl. bouw- en uitzendsector, bepaald en mag enkel door erkende opleidingsorganismen gegeven worden (o.a. VDAB). Werknemers met het opleidingsattest VCAbasisveiligheid voldoen eveneens aan de vereisten. • • •
3.3
Programma : eindtermopleidingbouw.doc (Bijlage 3). Erkende opleidingsinstellingen : lijst zal gepubliceerd worden op de website van PI onder rubriek “bouw”. De cursus wordt uitgegeven door het NAVB.
Opstellen van de werkpostfiche
Vooraleer een uitzendkracht kan aangevraagd worden, moet de inlener de nodige informatie geven aan de inlener onder de vorm van een werkpostfiche. De uitzendconsulent(e) kan aan de kandidaat-inlener verschillende hulpmiddelen aanbieden om de werkpostfiches voor de gevraagde functies op te stellen.
Bouwopleiding van 07/05/2002
12
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
• •
• •
3.4
Checklist voor het verzamelen van de gegevens en het opstellen van de werkpostfiche voor een bouwvakker (Bijlage 4). Het eerste deel van de checklist wordt ingevuld door de werfverantwoordelijke of de preventieadviseur van de interne dienst van de inlener. Het tweede deel wordt ingevuld door de arbeidsgeneesheer van de inlener. Aan de hand van deze gegevens kan de werkpostfiche volledig opgesteld worden. Handleiding voor opstellen werkpostfiche, zowel een beknopte als een uitgebreide handleiding is beschikbaar op de website van PI onder rubriek “publicaties”. Voorbeelden van werkpostfiches zijn opgenomen in bijlage 5. O. A. : handlanger afbraakwerker, buizenlegger, wegenwerker...
Typefuncties
De risico’s waaraan de uitzendkracht bouwvakker zal blootgesteld worden en het overzicht van de tetreffen preventiemaatregelen zijn schematisch samengevat in een steekkaart (Bijlage 6). De typefunctieomschrijving “polyvalente bouwvakker” met daarnaast de aanvullende specialisaties nl. ruwbouw, wegenwerker, speciale technieken, timmerman, dakwerker, schilder, ... bevat volgende elementen : • • • • • • •
een taakomschrijving; de werkpostomgeving; de vereiste kwalificaties en veiligheidsopleiding; de algemene risico’s van de typefunctie die vrijwel altijd aanwezig zijn op elke werf of bouwplaats (aard van het risico, collectieve en persoonlijke bescherming, aandachtspunten voor voorlichting en instructies, medisch toezicht en inentingen); de bijzondere risico’s voor een typefunctie : ruwbouw, wegenwerker, speciale technieken, timmerman, dakwerker, schilder; verdere verwijzing naar meer gedetailleerde documentatie; aandachtspunten voor de uitzendconsulent(e), overzicht van de te maken afspraken.
Opmerkingen : De gegevens en de inlichtingen die opgenomen zijn in deze beschrijvingen, kunnen gebruikt worden als referentie om een onvolledige werkpostfiche aan te passen. De informatie en de inlichtingen die opgenomen zijn in de werkpostfiche, ondertekend door de inlener, en die verschillend zijn van deze die opgenomen zijn in de typefunctie moeten echter gerespecteerd worden. Het gevraagde medisch onderzoek of inenting moet in dit geval uitgevoerd worden. Bijkomende risico’s kunnen aanwezig zijn volgens het type onderneming.
Bouwopleiding van 07/05/2002
13
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
3.4.1 Inhoud van de typefunctiebeschrijving Voorbeelden De inhoud van de steekkaart begint met enkele voorbeelden van functies die onder de beschrijving van de typefunctie vallen. Omschrijving taken De meest voorkomende taken die overeenstemmen met de typefunctie. Werkomgeving De werkplaats of werkomgeving waar de activiteit wordt uitgeoefend. Vereiste kwalificaties, veiligheidsopleiding Hierin worden de specifieke veiligheidsopleidingen of de vereiste ervaring opgenomen die de inlener kan vragen van de uitzendkracht, bvb. een bekwaamheidsattest of bepaalde veiligheidsopleidingen. Basisrisico’s gebonden aan de typefunctie Vijf kolommen zijn voorzien : •
Aard van het gevaar : geeft de benaming van het risico. Ook de risico’s waarvoor geen medisch onderzoek of inenting verplicht is, zijn opgenomen zodat tevens de belangrijkste collectieve en individuele preventiemaatregelen kunnen vermeld worden.
•
Collectieve bescherming : de bedrijfsbezoeker kan aan de hand van deze beschrijving nagaan of de onderneming de nodige beschermingsmaatregelen voorzien heeft op de arbeidsposten, hij/zij kan daarover bijkomende inlichtingen vragen.
•
Persoonlijke bescherming : geeft de persoonlijke beschermingsmiddelen en maatregelen verbonden aan het risico. De consulent kan nagaan of deze persoonlijke beschermingsmiddelen eveneens opgenomen zijn in de werkpostfiche; indien niet, kan hij/zij bijkomende informatie vragen aan de inlener.
•
Aandachtspunten bij de voorlichting en de instructies : geeft de aandachtspunten waarover de uitzendkracht moet geïnformeerd worden. Het bestaan van een instructiekaart opgesteld door PI wordt eveneens vermeld. De uitzendconsulent kan daarvan een afdruk maken om aan de uitzendkracht mee te geven of de inhoud kan verwerkt worden in een informatiebrochure voor de uitzendkracht. Deze instructiekaarten zijn beschikbaar op de website van Preventie en Interim (http://www.p-i.be/nl/publicaties.htm).
•
Medisch toezicht en inentingen : geeft aan welk medisch onderzoek volgens het ARAB of de Codex over het welzijn opgelegd wordt voor een specifiek risico en
Bouwopleiding van 07/05/2002
14
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
geeft de aandoening waarvoor de uitzendkracht moet gevaccineerd worden of waarvoor hij/zij aan een test moet onderworpen worden. Afzonderlijk te beschouwen risico’s niet begrepen in de typefunctie polyvalente bouwvakker In deze rubriek worden dezelfde kolommen hernomen als hierboven. De bijzondere risico’s hangen af van de inhoud van het werk, de werkomgeving en de specifieke opdracht. De inlenende onderneming kan de vragen vermeld in de rubriek « aandachtspunten voor de uitzendconsulenten » aanwenden om de werkpostfiche in te vullen. Opmerkingen In deze rubriek wordt er de aandacht op gevestigd dat de uitzendkracht die aan de beschreven typefunctie beantwoordt, in sommige gevallen een bijkomende functie zal uitvoeren waarvoor eveneens een medisch onderzoek verplicht is. In dat geval zal het noodzakelijk zijn voor de specifieke opdracht te verwijzen naar twee typefuncties. De uitzendkracht zal dan ook voor twee functies worden onderzocht. Bvb. : indien de bouwvakker eveneens met een heftruck moet rijden of een kraan of bouwterreinmachine moet besture, dan heeft hij een veiligheidsfunctie. Dit vraagt bijzondere voorwaarden en een medisch onderzoek die omschreven zijn in andere typefunctiebeschrijvingen (terug te vinden op de website van PI, rubriek “publicaties”). Bijzondere risico’s voor specifieke bouwvakkers De risico’s voor bepaalde functies en taken worden hier afzonderlijk behandeld (ze zijn immers niet van toepassing op alle bouwvakkers). Deze bijkomende elementen moeten dus eveneens bekeken worden; het betreft volgende functies : sanitaire en technische installaties in gebouwen, schrijnwerker, schilder, dakwerker. Bijkomende documentatie Het zijn referentiedocumenten (brochures, informatiebladen, instructiekaarten) en sites op internet die werden geraadpleegd om de typefuncties op te stellen. Deze brochures zijn algemeen verkrijgbaar bij het NAVB en het Fonds voor de Vakopleiding in de Bouw. Raadpleeg daarover Preventie en Interim. Aandachtspunten voor de uitzendconsulenten Het zijn de vragen die de uitzendconsulent(e) zich zal stellen wanneer de werkpostfiche onvolledig is. Daarom zal hij/zij de taakomschrijving nakijken die hem/haar werd overgemaakt door de inlenende onderneming of refereren naar zijn/haar bedrijfsbezoek. Anderzijds kan de inlenende onderneming deze vragen ook gebruiken om de werkpostfiche verder aan te vullen.
Bouwopleiding van 07/05/2002
15
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
3.4.2 Voorbeeld Een bouwonderneming wenst een uitzendkracht voor het uitvoeren van schilderwerk in een nieuwbouw. Hij zal gebruik maken van solventen en producten voor reinigen en egaliseren van de oppervlakken. De inlener kan gebruik maken van de checklist in bijlage 4 voor het verzamelen van de gegevens. Bij het opstellen en verifiëren van de werkpostfiche kan men eveneens refereren naar de typefunctie “polyvalente bouwvakker”. • vooreerst worden alle elementen uit de rubriek “basisrisico’s gebonden aan de polyvalente bouwvakker” opgenomen; • dan gaat men na welke elementen uit de rubriek “Afzonderlijk te beschouwen risico’s niet begrepen in de typefunctie polyvalente bouwvakker” van toepassing zijn voor de specifieke arbeidspost zoals inademing stoffen, plamuren; • dan worden de elementen uit de rubriek “Bijzondere risico’s voor specifieke bouwvakkers- schilder gebouwen” opgenomen.
3.5
Checklist voor het beoordelen van een bouwwerf
Om het veiligheidsniveau van een bouwwerf te beoordelen, kan de bedrijfsbezoeker een checklist hanteren waarop de belangrijkste aandachtspunten opgesomd zijn. Bepaalde minimumvereisten moeten vervuld zijn vooraleer een uitzendkracht ter beschikking kan gesteld worden. Door een quotering toe te passen voor de verschillende rubrieken, kan deze checklist eveneens met andere beoordelingselementen (zoals ongevallencijfers, preventiestucturen, onthaal, opleiding) een element vormen om het veiligheidsniveau van de inlener te beoordelen. In bijlage 7 zijn drie lijsten opgenomen : een lijst voor het geheel van een bouwwerf, een lijst voor ruwbouwwerkzaamheden en een lijst voor afwerkingswerkzaamheden.
Bouwopleiding van 07/05/2002
16
Uitzendarbeid in de bouw ________________________________________________________________________________________________
4. Bijlagen Bijlage 1 : Checklist voor de taken van de uitzendonderneming. Bijlage 2 : Checklist voor de taken van de inlener. Bijlage 3 : Programma basisveiligheidsopleiding bouwvakker uitzendkracht. Bijlage 4 : Checklist voor het verzamelen van gegevens voor het opstellen van de werkpostfiche. Bijlage 5 : Voorbeelden werkpostfiches voor bouwvakkers uitzendkrachten. Bijlage 6 : Typefunctie polyvalente bouwvakker. Bijlage 7 : Checklist bouwwerfbezoek : algemeen, ruwbouw, afwerking, ...
Bouwopleiding van 07/05/2002
17