Gids voor bouwvakkers PC 124
Een uitgave van ACV bouw - industrie & energie Trierstraat 31 - 1040 Brussel T 02 285 02 11
[email protected] www.acvbie.be April 2011
Inhoudstafel 1. Tewerkstelling in België 1.1 Detachering als werknemer 1.2 Detachering als zelfstandige met sociaal statuut in Polen 1.3 Werken als zelfstandige met sociaal statuut in België 1.4 Werken als werknemer bij een Belgische werkgever 2. De juiste lonen in de bouwsector 3. Hoe lang werk je op een bouwwerf per dag? 4. Wat met de verplaatsingen naar de werf? 5. Vakantiegeld 6. Het is slecht weer op de werf 7. Sociale voorzieningen en veiligheid 8. Wat bij ziekte? 9. Aanvullende sociale vergoedingen voor arbeiders in de bouwsector 9.1 Getrouwheidszegels 9.2 Weerverletzegels 9.3 Aanvullende vergoeding bij tijdelijke en volledige werkloosheid 10. Kinderbijslag en kraamgeld 11. Belastingen 12. Nederlands of Frans leren 13. Vakbond 2
Gids voor bouwvakkers April 2011 | PC 124 Arbeidswetgeving en regels inzake sociale zekerheid verschillen van land tot land. De collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) en de arbeidswetgeving van het land waar men werkt zijn ook van toepassing op het statuut van de arbeidsmigrant. Deze folder biedt antwoorden op vragen hieromtrent. De bouwsector voorziet immers in heel wat specifieke afspraken, gemaakt tussen werkgevers- en werknemersorganisaties. ACV bouw - industrie & energie is een werknemersorganisatie – een vakbond – die bijna 60 % vertegenwoordigt van de arbeiders in de bouwsector. Intussen hebben 100.000 bouwvakkers vertrouwen uitgesproken in onze organisatie.
hun
In België kan je een vakbond echt niet missen. Informatie, juridische bijstand en uitbetaling van allerlei vergoedingen aan leden zijn de belangrijkste taken van onze organisatie.
Wij wensen je een succesvolle en veilige carrière in de Belgische bouwsector! 3
1 Tewerkstelling in België Werk je in de Belgische bouwsector dan kan je verschillende statuten aannemen:
detachering als werknemer;
detachering als zelfstandige met sociaal statuut in Polen;
werken als zelfstandige met sociaal statuut in België;
werken als werknemer bij een Belgische werkgever.
1.1 Detachering als werknemer Een gedetacheerde werknemer is een werknemer die een arbeidsovereenkomst heeft met een Poolse werkgever. Deze arbeidsovereenkomst blijft bestaan als je uitgezonden wordt naar een Belgische bouwwerf.
De Poolse werkgever moet sociale bijdragen betalen aan ‘ZUS’.
De werknemer moet een document A1 ontvangen van de Poolse werkgever, afgeleverd door ‘ZUS’.
De werknemer moet een document ‘Limosa 1’ ontvangen van de Poolse werkgever, afgeleverd door de Belgische ‘RSZ’.
In praktijk stellen we vast dat dit document vaak geen echt document van ‘ZUS’ is, met gevolg dat er meestal geen sociale bijdrage betaald wordt in Polen. Op vraag van de vakbond kunnen Belgische Inspectiediensten hiervoor contacten leggen in Polen. De werkgever mag geen inhoudingen doen op het loon voor transport, verblijfkosten, gereedschappen en werkkledij.
1.2 Detachering als zelfstandige met sociaal statuut in Polen Personen die in Polen een zelfstandige activiteit uitoefenen, kunnen tijdelijk als zelfstandige aan de slag in België. 4
De zelfstandige moet tijdens de periode van detachering zijn activiteiten in Polen verder laten bestaan:
onderhoud van infrastructuur;
betaling van sociale zekerheid en belastingen;
inschrijving in de Kamer van Koophandel;
het bezit van een Europees BTW nummer en het attest van het Belgische Ministerie van Economische Zaken over ondernemingsvaardigheden (bedrijfsbeheer en beroepsbekwaamheid van de bouwactiviteiten).
Zijn deze voorwaarden vervuld dan zullen de Poolse instanties een A1 formulier afleveren. Dit formulier is vereist om in België te werken. Minimumafspraken inzake contracten en verloning zijn niet voorzien. Belgische vakbonden houden zich minder bezig met zelfstandigen. Hiertoe zijn zelfstandigenorganisaties opgericht zoals Bouwunie of de Confederatie Bouw.
1.3 Werken als zelfstandige met sociaal statuut in België Veel Polen zijn tewerkgesteld met een statuut van zelfstandige in België. In België moet een zelfstandige ook sociale zekerheidsbijdragen en belastingen betalen. Vaak worden vennootschappen opgericht waar verschillende Polen minderheidsaandeelhouder zijn, en de meerderheid van de aandelen in handen zijn van de echte werkgever. Aandeelhouders mogen niet meebeslissen, hoewel ze, volgens de wetgeving, toch dat recht hebben. Dit is meestal een situatie van schijnzelfstandigheid. De werkgever sluit contracten af, bepaalt loonsvoorwaarden per uur en arbeidstijden. Hij zorgt ook voor transport en aankoop van materiaal en materieel. Deze juridische constructie is onwettelijk en leidt meestal tot wrevel, misbruiken en uiteindelijk tot een breuk tussen partners. Uurlonen zijn veelal laag en de belofte van de werkgever, om de sociale zekerheidsbijdrage van de zelfstandige te betalen, wordt dikwijls niet nagekomen. Gevolg daarvan is dat er vaak schulden ontstaan t.o.v. de sociale zekerheid, en aandeelhouders worden daarvoor aangesproken. 5
1.4 Werken als werknemer bij een Belgische werkgever Bouwvakkers uit Polen kunnen aangeworven worden met een arbeidscontract bij een Belgische werkgever.
2 De juiste lonen in de bouwsector Werknemers in dienst bij een Poolse werkgever (detachering) en buitenlandse werknemers in dienst bij een Belgische werkgever moeten dezelfde lonen krijgen als Belgische werknemers. De bruto uurlonen worden elk jaar aangepast op 1 januari – 1 april – 1 juli en 1 oktober, na onderhandelingen tussen de werkgeversorganisaties en de vakbonden uit de bouwsector. Minimumuurlonen op 1/4/2011 Categorieën
Minimumuurloon
Ongeschoolde (I)
€ 12,515
Geoefende (II)
€ 13,341
Geschoolde 1ste graad (III)
€ 14,188
Geschoolde 2de graad (IV)
€ 15,062
Actuele uurlonen zijn op eenvoudig verzoek te bekomen bij de vakbond. Het uurloon wordt bruto overeengekomen en op de loonfiche vermeld. Er zijn wel verschillende inhoudingen op het uurloon. De belangrijkste inhoudingen zijn:
sociale bijdragen: 13,07 % (op 108 % van het brutouurloon);
belastingen.
Het bedrag van de belastingen is afhankelijk van de gezinslast.
6
3 Hoe lang werk je op een bouwwerf per dag? Meestal vangt de arbeidstijd aan op de bouwwerf. Deze bedraagt 8 uur per dag van maandag tot vrijdag. Vanaf het 9de uur moet de werkgever enkel een toeslag van 50 % betalen. Het normale loon voor deze uren (100 %) wordt betaald als de werknemer deze uren recupereert. De normale arbeidsduur per week bedraagt 40 uur. De wettelijke arbeidsduur bedraagt 38 uur per week. Omdat je elke week 2 uur teveel werkt ontvang je voor een volledig jaar werken een vergoeding voor 12 compensatiedagen. Deze vergoeding wordt in december door de vakbond betaald aan de leden.
4 Wat met de verplaatsingen naar de werf? Voor de verplaatsing van en naar de werf moet de werkgever een vergoeding betalen. Deze vergoedingen worden berekend op basis van de werkelijk of reël afgelegde afstanden in kilometers. De bedragen zijn vastgelegd in tabellen (Barema A - B) en zijn op eenvoudig verzoek te verkrijgen bij jouw vakbond. De vergoeding voor verplaatsingen moet vermeld staan op de loonfiche en wordt maandelijks afgerekend. Als de afstand tussen thuis en werkplaats minder is dan 10 km, dan is de werkgever vrijgesteld van deze kosten. Soort vervoer
Mobiliteitsvergoeding
Verplaatsingskosten
Privé vervoer
X
X
Openbaar vervoer
X
X
Vervoer van de werkgever
X*
* Als chauffeur met personeel krijg je een verhoogde mobiliteitsvergoeding. 7
5 Vakantiegeld Werk je in 2011 in de bouwsector dan krijg je het volgende jaar in juni vakantiegeld. Het vakantiegeld bedraagt 15,38 % van het brutoloon. Deze vergoeding wordt rechtstreeks uitbetaald aan de arbeider door de vakantiekas.
6 Het is slecht weer op de werf De werkgever kan beslissen om het werk op de werf niet aan te vatten. De werkgever levert het document C.3.2.A.Bouw af aan de werknemer en verwittigt de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA). De bouwvakker moet bij de vakbond een aanvraag indienen aan de hand van het formulier C.3.2.A.Bouw om zo een dagvergoeding te krijgen wegens tijdelijke werkloosheid omwille van slecht weer. Deze dagvergoeding kan betaald worden vanaf de eerste dag tewerkstelling in België. Deze maatregel geldt enkel voor de werknemers in dienst bij een Belgische werknemer en is dus niet van toepassing op werknemers in detachering.
7 Sociale voorzieningen en veiligheid De werkgever moet op de bouwplaats zorgen voor gescheiden lokalen als kleedruimte, refter, wasplaats en toilet. Hij moet ook drinkbaar water en aangepaste koele of warme dranken ter beschikking stellen van de arbeiders. 8
Hierbij moet men steeds rekening houden met de werk- en weersomstandigheden. De werkgever zorgt eveneens gratis voor werkkledij en individuele beschermingsmiddelen (jas, broek, helm, handschoenen, stofbril, veiligheidsschoenen,...). In principe staat de werkgever ook in voor de reiniging, herstelling en onderhoud van de werkkledij.
8 Wat bij ziekte? Een werknemer in dienst bij een Belgische werkgever, moet bij ongeschiktheid onmiddellijk die werkgever verwittigen. Hij moet ook binnen de 2 werkdagen een geneeskundig getuigschrift, afgeleverd door een dokter, versturen aan zijn werkgever. De werkgever mag een controle arts aanstellen om de periode van afwezigheid te controleren. De werkgever betaalt tijdens de afwezigheid gewaarborgd loon. 1ste tot 7de kalenderdag
100 % van het bruto-uurloon voor niet gepresteerde uren
8ste tot 14de kalenderdag
85,88 % van het bruto-uurloon voor niet gepresteerde uren
15de tot 30ste kalenderdag
25,88 % van het bruto-uurloon voor niet gepresteerde uren maandelijks begrensd tot € 2.792,75 85,88 % op het deel boven deze grens
De wetgeving voorziet, bij ziekte van minder dan 14 kalenderdagen, dat de eerste afwezigheidsdag niet moet betaald worden. Arbeiders met 3 jaar anciënniteit bij dezelfde werkgever hebben toch recht op betaling van zo 1 dag per jaar. Arbeiders met 5 jaar anciënniteit bij dezelfde werkgever hebben recht op betaling van zo 2 dagen per jaar. Je bent verplicht om aan te sluiten bij een ziekenfonds. 9
De mutualiteit voorziet in terugbetaling van kosten bij een ziekenhuisopname vanaf de 1ste dag tewerkstelling. Werk je al 6 maand in België of kan je het bewijs leveren van aansluiting in Polen via E104 dan krijg je vanaf de 15de dag ziekte ook een ziekteuitkering ter vervanging van het loonverlies. Bij detachering blijven de regels van het land van herkomst gelden.
9 Aanvullende sociale vergoedingen voor arbeiders in de bouw Werknemers bij een Belgische aannemer krijgen een aantal vergoedingen van het Fonds voor Bestaanszekerheid. De vakbond betaalt deze voordelen uit aan haar leden.
9.1 Getrouwheidszegels Getrouwheidszegels zijn vergelijkbaar met de eindejaarspremie in andere sectoren. Deze vergoeding bedraagt 9 % van het brutoloon verdiend tussen 1 juli en 30 juni. De werkgever levert, ten laatste op 31 oktober, een kaart af aan de werknemers met vermelding van het verdiende bedrag. Op basis van deze kaart betaalt de vakbond zijn leden. Werknemers in detachering hebben in principe ook recht op deze vergoeding tenzij de werkgever bewijst dat in het land van herkomst een gelijkwaardige vergoeding bestaat.
9.2 Weerverletzegels Weerverletzegels zijn bedoeld als vergoeding voor de niet-werkbare uren in de ruwbouwsector. De vergoeding bedraagt 2 % van het brutoloon verdiend tussen 1 januari en 31 december. De werkgever levert, ten laatste op 30 april, een kaart af aan de werknemers met vermelding van het verdiende bedrag. Op basis van deze kaart betaalt de vakbond zijn leden. Werknemers in detachering hebben in principe ook recht op deze vergoeding tenzij de werkgever bewijst dat in het land van herkomst een gelijkwaardige vergoeding wordt betaald.
10
9.3 Aanvullende vergoeding bij tijdelijke en volledige werkloosheid Na 167 dagen werken en/of gelijkgestelde dagen krijgt de arbeider een legitimatie- of vorstkaart. Deze kaart opent o.a. het recht op de betaling van een aanvullende vergoeding bouw naast de werkloosheidsvergoeding. Deze vergoeding bedraagt minimaal € 6,37 en maximaal € 10,85 per dag. Voor jonge en oudere werknemers zijn versoepelende maatregelen voorzien.
10 Kinderbijslag en kraamgeld Wie werknemer, werkloos, ziek of gepensioneerd is, heeft recht op kraamgeld en kinderbijslag. De rechthebbenden moeten zowel kraamgeld als kinderbijslag aanvragen bij het kinderbijslagfonds van de werkgever. Is de aanvrager werkloos, ziek of gepensioneerd dan moet hij dit aanvragen bij het kinderbijslagfonds van de laatste werkgever. Grensarbeiders wiens kinderen verblijven in het land van herkomst, hebben, volgens Europese Sociale Wetgeving, ook recht op kraamgeld en kinderbijslag. Voor een eerste kind van vader of moeder bedraagt het kraamgeld €1.152,57. Voor elk volgend kind € 867,17. Voor een meerling wordt per kind € 1.152,57 betaald. Basis kinderbijslag € 85,07
Voor het eerste kind
€ 157,41
Voor het tweede kind
€ 235,03
Voor elk volgend kind vanaf het derde
Deze bedragen zijn geldig sinds 1 september 2010.
11
11 Belastingen Iedereen die in België werkt, Belgische werkloosheids-, ziekte- of invaliditeitsuitkering geniet, vervangingsinkomen, brugpensioen, pensioen trekt, inkomen van zelfstandige activiteit of winst uit nijverheid, handel of landbouw behaalt, is ook in België belastingplichtig. Voor gedetacheerden, die minder dan 183 dagen in België werken, zijn er afzonderlijke regelingen van toepassing indien er dubbelbelastingverdragen aangegaan zijn tussen België en het land van herkomst/woonst. Er bestaat een dubbelbelastingverdrag tussen België en Polen. Voor grensarbeiders, wiens familieleden in het land van herkomst verblijven, kan ook, in sommige gevallen, de Belgische belastingwetgeving van toepassing zijn.
12 Nederlands of Frans leren Vanaf het moment dat je in België verblijft en je kinderen eventueel hier naar school gaan, is het nodig om de taal van het gastland te leren. Taal verhoogt ook de kans om een job te vinden en is nodig voor dagelijks gebruik, bv. bij de dokter, in de bank, enz. Om Nederlands of Frans te studeren kan je best volwassenenonderwijs volgen (CVO). Meestal kan je kiezen uit lessen overdag of ’s avonds. Er bestaan intensieve cursussen of tragere leertrajecten.
De bijblijfconsulenten van het ACV kunnen je hierbij de weg wijzen.
12
13 Vakbond Dienstverlening op jouw maat Het ACV heeft veel te bieden op gebied van werk en inkomen. Een ACV-lidmaatschap is dan ook meer dan alleen een veilige rugdekking bij conflicten met je werkgever of een wegwijs in het doolhof van de sociale zekerheid. Het ACV-lidmaatschap kan zoveel meer opleveren! Het lidgeld bedraagt € 15,02 per maand. De betaling van het lidgeld gebeurt meestal door een bestendige opdracht via de bankrekening.
13
Aalst - Oudenaarde
Aalst: Hopmarkt 45
T 053 73 45 84
Antwerpen
Nationalestraat 111
T 03 222 70 81
Bastogne
rue Pierre Thomas 12
T 063 24 47 00
Brussel
Pletinckxstraat 19
T 02 557 85 85
Charleroi
rue Prunieau 5
T 071 23 08 93
Gent - Eeklo
Gent: Poel 7
T 09 265 43 61
Hasselt
Mgr. Broekxplein 6
T 011 29 09 80
Leuven
L. Vanderkelenstraat 32
T 016 21 94 21
Liège
boulevard Saucy 10
T 04 340 73 10
Mechelen
Onder Den Toren 5
T 015 28 85 75
Mons - La Louvière Hainaut Occidental
Mons: rue Claude de Bettignies 10 / 12 La Louvière: place Maugrétout 17 Tournai: avenue des Etats-Unis 10 bte 7
T 065 37 25 93 T 065 37 28 35 T 069 88 07 42
Namur Brabant Wallon
Bouge: chaussée de Louvain 510 Nivelles: rue des Canonniers 14
T 081 25 40 27 T 067 88 46 35
Turnhout
Korte Begijnenstraat 20
T 014 44 61 00
Verviers
pont Léopold 4 / 6
T 087 85 99 66
Waas en Dender
Dendermonde: Oude Vest 146 Sint-Niklaas: Hendrik Heymanplein 7
T 052 25 95 92 T 03 760 13 30
West-Vlaanderen
Brugge: Oude Burg 17 Ieper: St.-Jacobsstraat 34 Kortrijk: President Kennedypark 16 D Oostende: Dr. L. Colensstraat 7 Roeselare: H. Horriestraat 31
T 050 44 41 76 T 059 34 26 30 T 056 23 55 51 T 059 55 25 40 T 051 26 55 30
Trierstraat 31 1040 Brussel
T 02 285 02 11 F 02 230 74 43
[email protected] www.acvbie.be
V.U.: ACV bouw - industrie & energie , Trierstraat 31, 1040 Brussel / April 2011
Adressen ACV bouw - industrie & energie
----------------------------------------------------------------------------------------
Ja, ik wil graag lid worden van ACV bouw - industrie & energie. Naam:........................................................................... Voornaam:................................................................... Adres:........................................................................... ...................................................................................... Rijksregisternummer:................................................. PC en Gemeente:......................................................... (In België) Telefoon: ..................................................................... E-mail:.......................................................................... Ik werk bij:................................................................... Adres bedrijf:............................................................... ...................................................................................... PC en Gemeente:.........................................................
..........
....................................
...........................................................
ACV bouw - industrie & energie
Hier postzegel kleven
