Inleiding, kader, aanzet tot risicoanalyse Deel 1 Machteld Van de Woestyne
Inleiding - Basisprincipes De Welzijnswet (‘96, Codex) vereist dat de werkgever de nodige maatregelen neemt om de veiligheid en de gezondheid van de werknemers in alle aspecten aangaande het werk te bevorderen, door de algemene principes van preventie aan te wenden: a) Risico’s vermijden b) Niet te vermijden risico’s evalueren (risicoanalyse) c) Risico’s aan de bron bestrijden d) Zorg voor goede veiligheids- en gezondheidsadviezen e) Beheers latente gevaren en voer arbeidsongevallenanalyses uit f) Zorg voor informatie en instructie ten behoeve van de werknemers
Principe kan toegepast worden in de sportwereld
Werkgever Sportorganisaties, sportdiensten,… Werknemer Sporters, deelnemers,…
Decreet inzake gezond en ethisch sporten Art. 6. Elke sportorganisatie bevordert het gezond sporten, rekening houdend met de aard en de context van de sportbeoefening, onder meer door de omstandigheden en toestanden die negatief inwerken op de fysieke of psychische
integriteit van de sporter daadwerkelijk te voorkomen en te bestrijden door doelmatige initiatieven en gepaste maatregelen. Art. 7. Elke sportorganisatie heeft, rekening houdend met de aard en de context van de sportbeoefening, de verantwoordelijkheid om voor sporters toegankelijke en relevante informatie te verschaffen over: 1° de preventie van specifieke risico’s, verbonden aan het beoefenen van de desbetreffende sport; 2° de initiatieven die genomen zijn om het gezond sporten voor de sporter te bevorderen ter uitvoering van artikel 6. BVR Art. 2. Om het gezond sporten te bevorderen, voert elke sportorganisatie een beleid dat minstens: 3° een analyse bevat van de sport specifieke risico’s die zich kunnen voordoen bij de beoefening van de betreffende sport, alsook de maatregelen en initiatieven die zijn genomen ter voorkoming en bestrijding ervan;
Risicoanalyse = instrument om de risico’s waaraan sporters en andere personen in de omgeving zijn blootgesteld te identificeren analyseren evalueren Geeft aan welke risico’s aanvaardbaar zijn en welke niet. Voor onaanvaardbare risico’s moet men gepaste maatregelen voorzien. Dynamisch systeem ≠ risico & gevaar
Gevaar Neiging dat een systeem heeft om een ongeval te veroorzaken; bezit 2 eigenschappen: waarschijnlijkheid en ernst
Risico (=maat voor gevaar) Een risico vloeit voort uit blootstelling aan een gevaar.
Risicoanalyse Kwantificatie en evaluatie van risico’s volgens Kinney R = WxBxE
W: de waarschijnlijkheid, geeft aan hoe groot de kans is dat het effect optreedt B: de blootstellingsfrequentie, geeft aan hoe vaak een bepaalde situatie zich voordoet E: effect of de ernst van de mogelijke gevolgen
Waarschijnlijkheid
Waarde
Te verwachten
10
Goed mogelijk
6
Ongewoon maar mogelijk
3
Enkel mogelijk in een grensgeval
1
Denkbaar maar zeer onwaarschijnlijk
0,5
Haast ondenkbaar
0,2
Praktisch onmogelijk
0,1
Blootstellingsgraad
Waarde
Voortdurend
10
Regelmatig (1x/dag)
6
Soms (1x/week)
3
Ongewoon (1x/maand)
2
Zelden (enkele malen per jaar)
1
Zeer zelden (enkele malen per jaar)
0,5
Ernstgraad
Waarde
Ramp (enkele doden)
40
Zeer ernstig (dodelijk ongeval)
15
Ernstig (invaliditeit, irreversibel letsel)
7
Belangrijk (sportongeschiktheid)
3
Aandachtbehoevend (EHBO)
1
Risicosituatie
R=WxBxE
Zeer hoog risico; stoppen in aanmerking nemen
> 400
Hoog risico; onmiddellijk verbetering vereist
200 – 400
Belangrijk risico; verbetering vereist
70 – 200
Risico mogelijk; aandacht vereist
20 tot 70
Risico; misschien aanvaardbaar
< 20
ACTIVITEIT Risicosituatie
Ernst
Blootstelling
Waarschijnlijkheid
RISICO Risicosituatie
Ernst
Blootstelling
Waarschijnlijkheid
PREVENTIEMAATREGEL
Preventiemaatregelen De nadruk moet gelegd worden op de preventie van risico’s en op de
verbetering van alle fysieke en sociale elementen van de sportsituatie.
Preventiehiërarchie: 1. 2. 3. 4.
5. 6.
Eliminatie van het gevaar Substitutie van het gevaar Risico’s verminderen door het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen (CBM’s) Schade verminderen door het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) Organisatorische maatregelen: opleiding, werkmethodes, procedures, voorafgaandelijk gezondheidstoezicht,.. Overige schadebeperkende maatregelen: EHBO, noodplan,…
De sporter is de centrale figuur van de preventie Het doel van preventiemaatregelen is het bewaren of verbeteren van het welzijn van de sporter. Het is aangewezen om geen belangrijke acties te ondernemen zonder kennis van de omstandigheden.
Sportverenigingen, sportclubs, bestuursleden,…
.
Input experten
Trainers, coaches,…
Inleiding - Basisprincipes De Welzijnswet (4/08/96, Codex) vereist dat de werkgever de nodige maatregelen neemt om de veiligheid en de gezondheid van de werknemers in alle aspecten aangaande het werk te bevorderen, door de algemene principes van preventie aan te wenden: a) Risico’s vermijden b) Niet te vermijden risico’s evalueren (risico-analyse) c) Risico’s aan de bron bestrijden d) Zorg voor goede veiligheids- en gezondheidsadviezen
e) Beheers latente gevaren en voer arbeidsongevallenanalyses uit f) Zorg voor informatie en instructie ten behoeve van de werknemers
Ongevallen met menselijke schade Ongevallen met materiële schade Bijna-ongevallen
Risico’s
Deel 2 Implementatie van een risicoanalyse binnen een federatie Brand Breyne
Huidige situatie Preventiecoördinator: 11% Eerste Hulp (EHBO) materiaal: 89% Gediplomeerd hulpverlener aanwezig: 11% Gediplomeerd hulpverlener bereikbaar: 67% Clubleden op de hoogte van mogelijke risico’s: 100% Beleid inzake risicopreventie: 0% Veiligheidsplan bij evenementen: 67% Verslag na ongeval: 67%
Huidige situatie Conclusie Te weinig aandacht voor blessurepreventie en veiligheid Te weinig preventiecoördinatoren Weinig risicoanalyses enkel bij evenementen
Weinig mensen met kennis van Eerste Hulp
Geen gestructureerde richtlijnen naar jongeren
Praktisch: De Vlaamse Roeiliga FO Prioriteitenbeleid: Veiligheid voor jeugdroeiers Nood aan een degelijk preventiebeleid en
veiligheidsprogramma Onze zorgplicht tegenover iedere roeier in Vlaanderen Accent op jeugdactiviteiten (< 18j) Bij trainingen en evenementen
Prioriteitenbeleid Eindresultaat Aantoonbaar preventiebeleid voor het indijken van de
risico’s binnen het roeien Veiligheidsvoorschriften voor de risicoanalyse Opgeleide hulpverleners binnen de clubs Veiligheidsimago naar alle stakeholders
Doelstellingen VRL De Vlaamse Roeiliga wil een daling van 50% van het
aantal ongevallen bij de jeugdwerking. Het kennen van de veiligheidsvoorschriften en de risico’s voor ongevallen in hun club. 1 Gediplomeerde hulpverlener per roeiclub Het uitvoeren van een risicoanalyse per club en het hebben van een veiligheidsplan
Planning Jaar 1: Informatie en opleiding betreffende een
geïntegreerd preventiebeleid en aanstelling van een preventiecoördinator in iedere roeivereniging. Jaar 2: Uitvoeren van een gedetailleerde risicoanalyse in elke roeivereniging. Jaar 3: Implementatie van het preventiebeleid met richtlijnen en opleiding. Jaar 4: Evaluatie – feedback – nazorg – verduurzaming van het project.
Preventiecoördinator 1 Per club, maar werkt niet alleen Implementeert, coördineert & rapporteert Veiligheidsvoorschriften Risicoanalyse Incidentenrapport Aanspreekpunt voor aan veiligheid gerelateerde
onderwerpen
Opleiding hulpverlener Opleiding voor leden van de clubs op verschillende
punten in Vlaanderen Zo veel mogelijk personen die Eerste Hulp (EHBO) kunnen bieden binnen een club Jaarlijkse bijscholing
Veiligheidsvoorschriften Een kapstok voor het uitvoeren van de RA Geen handboek dat letterlijk moet gevolgd worden Uniform document dat toepasbaar is binnen elke club Specifieke zaken kunnen aangevuld worden Gaan heel breed en proberen alle soorten risico’s te
omvatten Acuut en chronisch
Specifiek met water Het weer Rond de club
Risicoanalyse Vanuit het volledige roeiproces (van vertrek van de
roeier bij hem thuis tot hij na het sporten terug thuis komt) wordt nagegaan welke de risico’s zijn. Op weg naar de club Tussen aankomst en te water gaan Op het water Na het roeien
Op weg naar de club Veilige fietsen (in orde) Niet alleen komen Omgeving club (verkeer!)
Oortjes dragen tijdens het fietsen Zichtbaarheid via fluo vestjes (Nood)communicatie met de club (trainer) Informatie over verzekering en veiligheid Verzekering op verplaatsing met ouders?
Tussen aankomst en te water gaan Begeleiding bij krachttraining Gedrag / regels voor uithalen materiaal Bescherming dolpen (tennisbal)
Toestand van de pontons + de toegang tot De weg van loods ponton veilig maken Onderhoud ponton en materiaal
Veiligheidsbord met: weer, vaarregels… Lijst met noodnummers
Op het water Noodcommunicatie van boot club Veiligheidsmateriaal bij de coach (thermisch deken…) Veiligheidsmateriaal in de boot? Maatregelen bij slecht weer (bliksem) Jeugd niet zonder begeleiding op het water Veiligheidstraining zorgt voor ervaring in
noodsituaties Aandacht voor vissers
Op het water Verlichting van/rond het vaarwater Lichten op de boten Jeugd: zwembrevet 100m (met kledij) Niet verlaten van de boot bij kapseizen Slecht weer: meer ploegboten Beschermende maatregelen (zonnecrème, muts of
pet) Bij sommige clubs veiligheidsboot Reservekledij meenemen
Na het roeien Incidentenrapport in het logboek (ook voor materiaal
in het water, schadegevallen) Uit het water halen van de boot Correcte roeikledij: schoenen Hygiëne (douchen) Stretchen Hydratatie (+ in de boot bij warm weer)
Richtlijnen naar de jeugd Manier van communicatie over veiligheid naar de
jeugd toe. (Iconen, affiche, filmpje?) Veiligheidscertificaat, imago / communicatie naar buitenwereld toe (ouders, derden) Medische geschiktheid roeiers (door dokter) Verantwoordelijkheid van de ouders, coach, club, roeier zelf Aanwezigheid veiligheidsmateriaal (EHBO, producten…) en het gebruik ervan is gekend (opleiding voor de jeugd)
Los van het roeien Alcoholgebruik Drugsgebruik Medicatie (doping) Glasgebruik bij feesten Veiligheidszone bij BBQ Security bij evenementen Ethiek en seksueel misbruik Pestgedrag Vertrouwenspersoon (m/v) + bereikbaarheid van deze
persoon
ACTIVITEIT RISICO Risicosituatie
Ernst
Blootstelling
Waarschijnlijkheid
PREVENTIEMAATREGEL Risicosituatie
Ernst
Blootstelling
Waarschijnlijkheid
Praktisch voorbeeld
Waarschijnlijkheid
Blootstelling
Ernst
Risicosituatie
Waarschijnlijkheid
Blootstelling
Ernst
Risicosituatie
Praktisch voorbeeld Overbelasting rug
6
6
1
36
Maak zo veel mogelijk gebruik van arbeidshulpmiddelen. Hou de last zo dicht mogelijk bij uw lichaam. Draag de last met meerdere personen. Sta op vaste ondergrond. Zak door de knieën ipv voorover te buigen. Spreid de benen lichtjes en hef met een rechte rug. Beperk het af te leggen traject in afstand. Instructie “heffen en tillen” volgen. Beperking in stapelen boten.
3
3
1
9
Struikelen
6
6
3
108
Orde en netheid. Sta op vaste ondergrond Dragen van stevig schoeisel. Zorg voor voldoende verlichting.
1
2
3
6
ACTIVITEIT
1 Boot van de botenwagen halen
RISICO
PREVENTIEMAATREGEL
Vragen?
