Aanzet tot het analyseren van de ‘Creative Industries’ Suriname
Auteur: Farida Augustin Bedrijfseconomie Inholland Diemen
1
Samenvatting De creative industries is een term die in Suriname wordt gehanteerd door het SBC/SBF, beschreven in het NSAP voor een subsector die is geïdentificeerde als duurzame groeisector waar hervorming vereist is. De duurzame bestandsdelen van de groeisector moeten worden onderzocht om tot ontwikkeling te kunnen brengen. De sector is te uitgebreid en vereist verschillende aanpakken voor verschillende branche. Welke branche hebben de meeste potentie en naar welke is er de meeste vraag? De branches die worden gerekend tot de creative industries zijn vastgesteld uit registraties van verschillende instanties, vergelijkingen in de regio en per definitie creatief van oorsprong. Deze branche zijn ondergebracht naar hoofdactiviteit onder de volgende subsectoren: heritage, kunst, ontwerp en media. Voor het in kaart brengen van de branche is het belangrijk om een database op te zetten van de geregistreerde organisaties. Deze informatie is te verkrijgen uit het Handelsregister, het Stichtingenregister en de publicaties in het Advertentieblad van de Republiek Suriname. Binnen de periode waarin het onderzoek heeft plaatsgevonden is de omvang van de geregistreerde sector niet vastgelegd. De sector is geanalyseerd aan de hand van informatie die is verkregen van ondernemers binnen de branche door middel van een interview, opgemaakt uit hun meningen, ervaringen en visie met betrekking op de branche. Deze bevindingen hebben geresulteerd in een SWOT-analyse. De SWOT-analyse beschrijft de sterken, zwakten, kansen en bedreigingen per subsector. Media betreft voornamelijk beroepen waarvan er geen of nauwelijks opleiding voor wordt aangeboden in Suriname. De branche is zelfontplooiend en wordt op vergelijkbaar buitenlands niveau uitgevoerd. Kennis, kapitaal en internet gebruik zijn interne belemmeringen voor de sector. Afhankelijk van de mogelijkheid tot financiering en investering in kennis en kwaliteit heeft deze branche wel een grote sprong gemaakt de afgelopen tijd. Heritage van Suriname is rijk aan kostbare geschiedenis die heel veel materiële en immateriële schatten heeft nagelaten. De binnenstad van Paramaribo staat sinds 2002 op de UNESCO werelderfgoed lijst. Het Tropisch Amazone regenwoud Suriname kent geen natuurrampen en heeft een ideaal klimaat. Suriname participeert nog te weinig aan evenementen en festivals in de regio. Kunst is van goed niveau, maar de concurrentie onderling is laag en samenwerking tussen verschillende branches vindt nauwelijks plaats. Verhoging van de vraag kan geschieden door het product aantrekkelijk aan te bieden, bijvoorbeeld door de locatie waar deze wordt aangeboden of in samenhang met ontwikkeling van het toerisme. Het toerisme in de regio is beter ontwikkeld. Ontwerpen van Surinaamse creatievelingen worden weinig benut. Het ontbreekt aan financiële middelen voor investeringen. Surinaamse programma’s ontbreken aan een waardevolle toepasbare beloning waarop voorgebouwd kan worden. Een ontwerper zonder beschermde rechten, zal nooit maximaal profiteren van wat hem toebehoort. Voor een analyse van de overige belanghebbenden is een stakeholdersanalyse uitgevoerd. Deze geeft een beeld van welke belanghebbenden echt belangrijk zijn voor de ontwikkeling van de sector. De belanghebbende die bijdragen aan de ontwikkeling van de sector zijn: verscheidene ministeries van de overheid, brancheorganisaties en belangenbehartiging verenigingen, NGO’s, business support organisaties, media en de concurrent in de regio. De specifieke invulling van de term ‘Creative Industries’ vereist een specifieke aanpak waar nog veel voorbereidend onderzoek aan verricht moet worden. Dit geldt ook voor de ontwikkeling van de sector.
2
Inhoud Samenvatting .......................................................................................................................................... 2 1.
Inleiding........................................................................................................................................... 4
2.
Omschrijving van het begrip ‘Creative Industries’ .......................................................................... 5
3.
De branches die worden gerekend tot de Creative Industries ....................................................... 8
4.
Omvang van de Creative Industries .............................................................................................. 11
5.
SWOT- analyse Creative Industries ............................................................................................... 13 5.1
SWOT..................................................................................................................................... 13
5.2
Confrontatie matrix............................................................................................................... 14
5.3
SWOT- analyse per branche .................................................................................................. 15
6.
Stakeholdersanalyse ..................................................................................................................... 18
7.
Economische ontwikkelingen ....................................................................................................... 19
8.
Conclusies & aanbevelingen ......................................................................................................... 20
Bijlage 1: Registratie Kamer van Koophandel en Fabrieken ................................................................. 24 Bijlage 2: Stakeholders .......................................................................................................................... 25 Bronvermelding .................................................................................................................................... 26
3
1.
Inleiding
‘Zou ik a.u.b. wat nader informatie kunnen krijgen over wat u ziet als creative industries en de link die je wilt leggen met betrekking tot ..’ Een niet ongewone reactie van een belanghebbende op mijn vraag naar zijn ervaring, belang en doelstelling tot de sector creative industries. Dit rapport is het resultaat van de verplichte verdiepende opdracht, onderdeel van het derdejaars 20 weken durende HBO Bedrijfseconomie meeloopstage. De onderzoeksopdracht is uitgevoerd in opdracht van het Suriname Business Forum. De probleemstelling die tijdens dit onderzoek centraal staat luidt: Wie zijn de belanghebbenden binnen de Creative Industries, hoe kunnen deze in kaart worden gebracht en geanalyseerd ter bevordering van de ontwikkeling van deze geïdentificeerde groeisector? Voor innovatieve ontwikkeling van de sector is er nog onvoldoende achtergrondinformatie. Voor een integrale aanpak van de innovatieve ontwikkeling van de sector moeten belanghebbenden samenwerken en betrokken worden bij de voorbereiding, de uitvoering en het monitoren van de acties en activiteiten beschreven in het Nationaal Strategisch Actie Plan (2011-2015)1. Bekend moet zijn wat de omvang van de sector is, welke organisaties er actief zijn, wie de belanghebbenden zijn en welke doelstellingen deze actoren naleven. In dit rapport worden de volgende deelvragen beantwoord: -
Wat is de definitie van het begrip ‘Creative Industries’ en welke invulling geeft Suriname hieraan? Welke branches worden er gerekend tot de Creative Industrie? Wat is de omvang van de geregistreerde Creative Industries? Wie zijn deze particuliere ondernemers, bedrijven, organisaties, instellingen, individuen en belanghebbenden (e.a. actoren)? Wat zijn de sterke en zwakke kanten, kansen en bedreigingen van de sector? Welke doelstellingen hebben de verschillende groepen van belanghebbenden? Economische haalbaarheid, toegevoegde waarde van de Creative Industries aan de Surinaamse economie? Welke bevorderingen kunnen een bijdrage leveren ter ontwikkeling van de sector?
Ik hoop dat u na het lezen van dit rapport een betere indruk heeft gekregen van hoe complex, uitgebreid en divers de sector creative industries is en vooral hoe specifiek, gericht en goed voorbereid de aanpak ter ontwikkeling hiervan dient te geschieden.
1
www.surinamebusinessforum.org
4
2.
Omschrijving van het begrip ‘Creative Industries’
De term ‘Creative Industries’ is een relatief nieuw begrip. De betekenis hiervan wordt in vele landen in verschillende varianten gehanteerd. De term is in 1994 geïntroduceerd door Australië in het rapport Creative Nation. Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van het begrip. Verder komt aan de orde de invulling die er door Suriname aan wordt gegeven. Creatief cre·a·tief bn, bw (veel) voortbrengend; scheppend: ~ bezig zijn [van Dale]. Creative industries is een verzamelnaam voor beroepen en sectoren die creatieve en intellectuele diensten en/of producten tot stand brengen. Deze algemene en beknopte omschrijving geeft weinig sturing aan de inhoud en invulling van de beroepen en sectoren en de ‘creatieve’ diensten en producten die zij produceren. Een complete en meer gehanteerde veelomvattende beschrijving van de definitie die ook voor dit rapport wordt gehanteerd is de beschrijving die is gepubliceerd door United Nations Conference Trade and Development (UNCTAD)2. UNCTAD definition of the creative industries:
are the cycles of creation, production and distribution of goods and services that use creativity and intellectual capital as primary inputs; constitute a set of knowledge-based activities, focused on but not limited to arts, potentially generating revenues from trade and intellectual property rights; comprise tangible products and intangible intellectual or artistic services with creative content, economic value and market objectives; are at the cross-road among the artisan, services and industrial sectors; and constitute a new dynamic sector in world trade.
UNCTAD definitie van de creatieve industrie: o o
o o o
2
is een cyclus van creatie, productie en distributie van goederen en diensten die creativiteit en intellectueel kapitaal als primaire input gebruiken; vormt een reeks van op kennis gebaseerde activiteiten, gericht op maar niet beperkt tot kunst, met de potentie tot het genereren van inkomsten uit de handel en intellectuele eigendomsrechten; beslaat materiële en immateriële intellectuele of artistieke diensten met creatieve inhoud, economische waarde en marktdoelstellingen; bevinden zich op een kruispunt tussen kunstenaars, diensten en industriële sectoren en vormen een nieuwe dynamische sector in de wereldhandel.
Bron: UNCTAD Creative Economy report 2008 pagina 13
5
Ter voorbereiding van het ontwikkelen van een sector waarvan onvoldoende achtergrondinformatie beschikbaar is, is het belangrijk om deze sector ten eerste een identiteit toe te kennen. Ieder onderzoek, rapport en land geeft een eigen invulling aan de term creative industries. Deze invulling is gebaseerd op de grote verscheidenheid aan creatie, diversiteit en omvangrijkheid per regio of gebied en de beschrijving die het beste past bij de doelgroep. Voor het vaststellen van een te ontwikkelen sector is het belangrijk om een kader te creëren waarmee de potentiële groep zich kan identificeren. Ook naar de buitenwereld moet het duidelijk zijn wat de creative industries van Suriname inhoudt. Goede culturele en creatieve voorzieningen dragen immers bij aan de aantrekkelijkheid van een stad, district of land voor toeristen, bedrijven en inwoners. De term creative industries wordt in Suriname geïntroduceerd door de Caribbean Community (CARICOM). Aanleiding hiervoor zijn de bijeenkomsten die hebben plaatsgevonden en bevindingen die zijn gedaan in de CARICOM. Suriname is lid van de CARICOM sinds 4 juli 1995. In een persartikel ‘CREATIVE INDUSTRIES IN CARICOM CAN CONTRIBUTE TO DEVELOPMENT’(17 mei 2005)3 legt de ambassadeur de nadruk op de noodzaak van het maken van cultuur tot een duurzame ontwikkeling. Suriname heeft officieel nog geen invulling gegeven aan de term voor haar doelgroep. De term wordt in het Nationaal Strategisch Actieplan 2011-2015 (NSAP) officieel onder de benaming Graphic Industry als duurzame (groei)sector benoemd. De Nationale Strategie richt zich op het ontwikkelen van de Lokale Private Sector. De Surinaamse economie is hoofdzakelijk gebaseerd op een uitputtende mineralensector. De Surinaamse economie is genoodzaakt om zich uit te breiden naar duurzame economische groeisectoren voor geleidelijke integratie van Suriname in de regionale en internationale economie. Dit gebeurt door het SBF/SBC onder andere door het bevorderen en ontwikkelen van de Lokale Private Sector. De Creative Industries is geïdentificeerd als een sector met voldoende potentie voor het bijdragen aan werkgelegenheid, export, toename toerisme en welvaartsontwikkeling. Dit is afgeleid uit de ontwikkelingen van de sector in de regio (CARICOM). De ontwikkeling van de sector in de regio zijn een voorbeeld en inspiratie voor het ontwikkelen van de creatieve sector in Suriname. De creative industries is de snelst groeiende sector in de economie en heeft als enige groei doorgemaakt tijdens de economische recessie, dus nu een gunstig moment om hierop in te spelen. De creatieve sector levert een ondersteunende bijdrage aan de ontwikkeling van gespecialiseerde toerisme (cultuur en erfgoed, natuur, onderwijs, sport etc.). Voor de innovatieve ontwikkeling van de Lokale Private Sector is de Nationale Strategie geoperationaliseerd in het Nationaal Strategisch Actieplan (NSAP) 2011-2015. In het NSAP wordt er een onderscheid gemaakt van 6 kerngebieden waar hervorming nodig is. De ‘Graphis Industry’ is een van de duurzame groeisectoren genoemd in kerngebied 4. Door het Suriname Business Forum (SBF) is de term ‘Graphic Industry’ onder een grotere noemer geplaatst. De term ‘Creative Industries’ wordt in Suriname door het Suriname Business Forum/Suriname Business Development Center (SBC) gehanteerd voor een subsector die is geïdentificeerde als duurzame groeisector waar hervorming vereist is. Het doel is een ontwikkelde duurzame groeisector, met een toename van productie en export van minimaal 5% per jaar. Door het SBF is samen met het Ministerie van Onderwijs, Directoraat Cultuur een oproep gedaan ter registratie van de creatieve industrie. Tot de ‘Creative Industries’ worden o.a. gerekend: Reclame, Handwerken, Ontwerp, Film, Video en fotografie, 3
Bron:www.caricom.org Pres release 2005
6
Muziek, Software, Media, Theater, Medicinale planten en recepten, Kookstijlen en Kunst. Door verscheidene ministeries zijn in het verleden ook oproepen tot registratie gedaan, maar vooral naar de craft branche toe. De creative industries beperkt zich nu vooral tot handwerken. De invulling door Suriname van de term Creative Industries moet zich richten op: - Het benadrukken van het land als creatief product, waarmee inkomsten verkregen kan worden. - De stimulering, ontwikkeling en promotie van oorspronkelijk Surinaamse producten en diensten. - De branche waarin de wilskracht het grootst is en - producten die het meest onderscheidend zijn voor Suriname, waardoor er nauwelijks mee te concurreren valt. De reden voor het ontwikkelen van de sector moet specifieker geformuleerd zijn dan het ontwikkelen van een potentiële groeisector. Waar is de potentie van de sector op gebaseerd, welke branche bezit de meeste potentie en hoe is deze potentie gemeten? Er zijn verschillende creatieve branches die potentie hebben zich duurzaam te ontwikkelen en vereisen allen een andere aanpak. Net zoals er geen eenduidige omschrijving van de term creative industries is, is er ook geen algemene aanpak voor de ontwikkeling van de sector.
7
3.
De branches die worden gerekend tot de Creative Industries
De creatieve sector is een benaming voor verschillende bedrijfstakken, waarbij creatieve en intellectuele producten en/of diensten tot stand komen. Een beschrijving van welke branches in Suriname worden erkend tot de Creative Industries wordt in dit hoofdstuk beschreven. Het is niet per definitie vast te stellen welke beroepen van creatieve aard zijn en welke niet. Om enig houvast binnen de sector te bieden is er een verzameling gemaakt van de branches die niet uit te sluiten zijn van hun creativiteit. Deze branches zijn vastgesteld uit registraties van verschillende instanties, vergelijkingen in de regio en per definitie creatief van oorsprong. De mate van ontwikkeling van de verschillende branches is erg variërend. Per branche en per individuele kunstenaar zijn er grote verschillen in ontwikkeling en professionaliteit. Hiervoor zijn er verschillende reden, de voornaamste redenen zijn: talent, toegankelijkheid, kapitaalinvestering en kennis. Met exclusiviteit wordt geen rekening gehouden. Voor het uitvoeren van een creatief beroep zijn alle vier factoren vereist, de mate waarin één van de factoren overheerst, is veelzeggend over de positie van de branche. Natuurlijk talent kost niets. Aan de ontwikkeling van talent wordt weinig besteed en daarom ontwikkelt het zich niet tot een professioneel niveau. Branches waarvoor er veel talent beschikbaar is zijn minder ontwikkeld en professioneel. Slecht een klein deel van de grote groep bereikt een top niveau. Branche die geen hoge barrières kennen en gemakkelijk toegankelijk zijn omdat je talent niet hoeft uit te blinken, lage kapitaalinvestering en geen gespecialiseerde kennis vereisten zijn minder ontwikkeld. Het toe- en aftreden geschiedt gemakkelijk, branche zijn transparant en meer afhankelijk van de vraag naar het product of de dienst. De mate van ontwikkeling en professionaliteit in branches waarvoor veel kapitaal is vereist is hoog. Men is bereidt zich meer in te spannen vanwege een hogere inzet en een groter risico. Binnen deze sectoren, waar een combinatie van kapitaal en risico’s leidend zijn, zijn regels en vergunningen en toezicht dan ook beter geregeld. De hoeveelheid kennis die is vereist voor het uitvoeren van een creatief beroep hangt nauw samen met de ontwikkeling en professionaliteit binnen de branche. Continue ontwikkeling van kennis is noodzakelijk. Doordat kennis op eigen kracht wordt verkregen neemt de professionaliteit binnen de branche toe.
8
Er worden verschillende modellen gehanteerd, die de verschillende branches verdelen naar subsectoren. Dit rapport maakt een verdeling van de ‘Creative Industries’ naar 4 subsectoren. De verdeling is gebaseerd op de in Suriname actieve branches. Deze branches zijn gegroepeerd naar hoofdactiviteit. Bv. dans en theater zijn beide vormen van uitvoerende kunst, maar samen met een vorm van beeldende kunst zoals, schilderijen te plaatsen onder de hoofdactiviteit kunst. Met een verdeling naar subsectoren is het gemakkelijk een (nog) niet specifiek benoemde branche onder een sector te plaatsen. De verdeling naar subsectoren zorgt voor een overzicht op het groter beeld. Heritage:
Art/Kunst: Ontwerp: Media:
Gebouwd erfgoed Cultuur Flora en fauna Beeldende kunst Uitvoerende kunst Producten en diensten die eigendomsrecht bezitten. Producten en diensten die een hulpmiddel vormen voor communicatie met een grote groep ontvangers.
Hieronder volgt een beschrijving vanuit verschillende bronnen van welke invulling er in de praktijk aan de verschillende branches wordt gegeven. De volgende branches worden in Suriname gerekend tot de ‘Creative Industries’:
Cultureel en historisch erfgoed en de natuur van Suriname zijn vooral: de historische panden in de binnenstad van Paramaribo. Historische goederen en inrichtingen van gebieden, plantages die hun historische waarde en functie hebben weten te behouden. Documentatiemateriaal uit de koloniale periode. Historische en niet historische bezienswaardigheden zoals parken, rivieren, bergen, bossen, dieren en natuurverschijnselen. Dans, moderne, traditionele en culturele. Festiviteiten (terugkerende evenementen, beurzen, feest- en gedenkdagen); groots vierende algemene Surinaamse festiviteiten zoals, pagara-estafette, keti-koti, Suriname heritage festival, Onafhankelijkheidsdag, Lustig Festival, Suriname Jazz festival. Film, Suriname heeft nauwelijks een filmindustrie. De in 2005 gestarte Surinaamse film academie heeft weinig succes tot gevolg gehad en is maar voor een periode van een half jaar geweest, mede dankzij de verwachting en samenwerking van de organisatie en deelnemers. The Back Lot 4is een organisatie die een belangrijk deel is van de filmindustrie. Geneeskrachtige plantensoorten en recepten, worden veelal onder de term cultuur geplaatst. De werking van geneeskrachtige plantensoorten worden verwerkt in medicatie, deze branche komt beter tot zijn recht in de medische wetenschap. Handwerken, aardewerk, beeldhouwen, houtsnijwerk, glasblazers, mandenvlechters, tekenen, schilderen, textielbewerking, leervervaardigers, keramiek.
4
www.thebacklot.sr
9
Kookstijlen in Suriname zijn afkomstig uit verschillende etniciteiten en past prima onder de categorie cultuur. Vanwege het aspect creatie en culinaire invloeden zeker niet uit te sluiten van kunst, maar de Surinaamse keuken kent geen delicatessen (exclusieve of ongebruikelijke eetgewoontes). Literatuur, Surinaamse geschreven en mondeling overgebrachte teksten in één van de Surinaamse talen zoals, poëzie, gedichten Anansie Tories en romans. Media, journalistiek, radio en televisie, kranten, tijdschriften, internetdiensten. Musea in Suriname zijn locaties waar voor het publiek toegankelijk zijn; vooral historische materialen en belevingen. Galeries in Suriname behoren vaak toe tot de bekende Surinaamse artiesten. Muziek, Suriname kent vele muziekgenres en artiesten. Onderwijs in art, wordt verzorgd door verschillende organisaties op verschillende niveaus. Ontwerp, beschrijving of creatie van een nieuw product of dienst. Producten en diensten die eigendomsrechten bezitten. Reclame, is een vorm van media. Theater, is een zeer populaire vorm van uitvoerende kunst onder jong en oud. Video en fotografie, worden veelvuldig gehanteerd niet op professionele basis maar meer als hobby. Techniek en vaardigheden worden zichzelf toegekend. Software, zijn voor het bedrijf specifiek ontwikkelde programma’s ten behoeve van informatie voorziening, webwinkels en klantenservice. Deze worden ontwikkeld door een software bedrijf of de organisatie zelf.
10
4.
Omvang van de Creative Industries
De Handelsregisterverordening van 1936 no. 149, schrijft voor dat iedere onderneming (zaak) in het Handelsregister ingeschreven moet worden. Door middel van deze registraties zal het aantal ondernemingen en werknemers binnen de sector gemakkelijk te achterhalen moeten zijn. Echter blijkt in de praktijk dat cijfers moeilijk te achterhalen zijn vanwege verschillende redenen. In dit hoofdstuk wordt beschreven wat hiervan de oorzaken zijn. De volledige omvang van de geregistreerde Creative Industries is niet vastgesteld. In bijlage 1 van het rapport is een lijst opgenomen van de creatieve ondernemingen die staan geregistreerd bij en gepubliceerd door de Kamer van Koophandel en Fabrieken. De lijst van geregistreerde bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken is niet volledig. Organisaties worden onder meerdere verschillende activiteiten geplaatst. Aan de hand van slechts de naam van een organisatie kun je bijvoorbeeld niet opmaken wat voor een soort ontwerpbureau het is, de activiteit van de organisatie is in het meeste geval niet beschreven het ontbreekt aan contactinformatie. Informele bedrijvigheid Informele bedrijvigheid is een fenomeen dat binnen sectoren waarvoor geen vergunningen zijn vereist veelvuldig voorkomt. Verder is het zo dat creatieve beroepen vaker individueel worden uitgevoerd, als hobby of bijverdiensten. Dit vergroot de kans dat er geen registratie plaatsvindt. Vergunningen Creatieve branche waar een vergunning voor is vereist: - De winkelier die producten en of diensten van creatieve aard verkoopt. - Voor openbare vermakelijkheden van creatieve aard is een vergunning vereist. Hiermee worden bedoeld: optredens, braderieën, festiviteiten etc. - Voor het bewerken van goud en zilver is een vergunning verplicht. Tijdens dit proces wordt namelijk gebruik gemaakt van giftige stoffen. Verenigingen Voor het opzetten van een vereniging of stichting zijn er minder vereisten. Daarom zijn deze als de aard van bedrijvigheid dit toelaat, veel voorkomende ondernemingsvormen in de creatieve sector. Verenigingen worden gepubliceerd in het Advertentieblad van de Republiek Suriname (ARS). Het Nationaal Archief Suriname heeft een grote collectie van Surinaamse kranten en dagbladen. Van het ARS is de oplage van 1805 tot en met 1952 beschikbaar. Voor de meer recente oplagen is het Ministerie van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk. Deze houden zelf een archief van het overheidsblad. Voor het verkrijgen van toegang tot het archief is veelvuldig contact gemaakt met de desbetreffende coördinator. Deze heeft binnen het onderzoekstermijn niet de gelegenheid gekregen dit verzoek te beantwoorden. Hierdoor is er helaas geen toegang verkregen tot het archief voor het kunnen opmaken van een inventaris van de opgerichte verenigingen met een creatieve doelstelling over de laatste 5 á 7 jaar. Stichtingen Stichtingen worden ingeschreven in het Stichtingenregister op het Ministerie van Justitie & Politie. Een verzoek tot inzage in het Stichtingenregister is gedaan bij de minister maar nog niet ingewilligd (d.d. 2012-07-04).
11
Schets van de omvang. Minimaal 70% van de beroepsbevolking is gevestigd in Paramaribo en het district Wanica, het overige deel ligt verspreid over de verschillende districten, doch hoofdzakelijk het kustgebied. Dit wil niet automatisch zeggen dat het grootste deel van de creatieve beroepsbevolking zich in Paramaribo en het district Wanica bevinden. De meest primitieve leefwijze is namelijk de meest creatieve, dit door gebrek aan scholing, de beschikbare middelen en de behouden cultuur. Deze groep is moeilijker te bereiken via de media en het ontbreekt aan kennis van infrastructuur en huisvesting van deze groep om ze te kunnen achterhalen. Deze groep wordt nauwelijks geconfronteerd met innovatie en zijn slecht op de hoogte van welke moderne middelen en vaardigheden kunnen worden gehanteerd. Zij gaan op traditionele wijze te werk en beschikken niet over moderne hulpmiddelen. Het aanbod van deze groep is minder afgestemd op de werkelijke vraag, redenen hiervoor kunnen zijn dat de handwerken niet voorzien in hun primaire levensbehoefte en de tijd die zij tot hun beschikking hebben. Het belang van registratie en financiële kansen en mogelijkheden die hiermee kunnen worden benut bereikt deze groep niet omdat zij geen kennis hebben van welke ontwikkelingen er plaatsvinden. Creatieve organisaties betrekken en bereiken kunstenaars buiten Paramaribo en het district Wanica nog onvoldoende. Hun producten en diensten worden op geheel eigen wijze aan de man gebracht, bijvoorbeeld aan voorbijgaande toeristen. Of door leden van het dorp die zich frequent in de beter bereikbare stad en beter bekende gebieden bevinden of deelnemen aan plaatselijke markten. Deze vorm van ondernemen geschied op informele wijze. Verenigingen en organisaties die deze functie zouden kunnen volbrengen hebben zich nog nauwelijks gericht op de groep kunstenaars buiten de stad. Met een volledige telling van de operationele beoefenaars van de creatieve branche in Paramaribo en het district Wanica wordt het grootste deel gedekt, maar dit is niet het volledige en meest realistisch deel omdat het vervaardigen van vele creatieve producten en diensten plaatsgebonden zijn en deze worden hiermee uitgesloten. Zoals delen van planten, dieren, houtsoorten, dansstijlen en traditionele uitvoeringen. Om een volledig beeld van de Creative Industries te krijgen, moeten eerst voorstellen worden gedaan die kunnen worden uitgevoerd ter bevordering van een (sub)sector. Er moet een plan worden gepresenteerd waar de doelgroep de stimulatie in herkent. Plannen moeten eerst aantrekkelijk worden gemaakt voordat ze werkelijk worden uitgevoerd. Het doel hiervan moet eerst bewust worden gemaakt onder de doelgroep. Hiermee wordt de deelname aan en het enthousiasme onder de doelgroep vergroot. Dit maakt registratie aantrekkelijk en zinvol. De districten mogen hierbij niet vergeten worden, als de doelgroep jou niet kan bereiken zal je naar de doelgroep toe moeten gaan.
12
5.
SWOT- analyse Creative Industries
Voor het doen van een analyse voor de Creative Industries is per branche nagegaan met welke sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen de branche te maken hebben. Met deze uitkomsten wordt een algemeen beeld van de sector weergegeven. De analyse is hoofdzakelijk gebaseerd op de bevindingen van de ondernemers binnen de branche. En is opgemaakt uit hun meningen, ervaringen en visie met betrekking op de branche. Het geheel van deze branches geven enigszins een beeld van de sector Creative Industries in Suriname. De belangrijkste factoren van de SWOT-analyse voor de Creative Industries kunnen bijdragen aan het opzetten van een strategieontwikkeling.
5.1
SWOT
Interne STERKTEN
Historische waarde van; gebouwen/gebieden/cultuur. Geografisch gebonden materialen. Inspiraties uit de natuur. De mate van creatief talent is groot. Diversiteit afkomstig uit de geschiedenis. Inkomsten genererend. Unieke beleving van de omgeving en van materialen. Eigen initiatieven realiseren.
ZWAKTEN
Waarde besef/onderhoud. Afzetmarkt is slecht te bereiken. Distributie van creatieve goederen en diensten kent barrières. Gebrek aan opleiding. Investering in: technologie, kennis, machine, apparatuur. Wet en regelgeving. Het ontbreken van database/archief. Ontbreken van richtlijnen, beschrijvingen. Organisatie/structuur. Onvoldoende samenwerking en vereniging van organisaties. Concurrentie onderling is zwak. Gebrek aan professionaliteit in muziek. Deeltijd. Bereidheid. Ondernemingsvaardigheden. Continuïteit. Kleinschaligheid heeft als gevolg hoge kosten en investeringen. Innovatie en technologie ontbreken.
13
Externe KANSEN
BEDREIGINGEN
Toerisme toename Afzet door de lokale bevolking vergroten. Digitaliseren (van informatie, muziek, verkoop.) Economische groeisector.
5.2
Infrastructuur Investering door de overheid. Concurrentie met producten en diensten uit de regio. Geen uitvoerend orgaan voor de bescherming van copyright. Maatschappelijke waardering voor creatieve beroepen. Business support organisaties met een creatieve insteek. Internationale reputatie is zwak.
Confrontatie matrix
Kunnen de kansen benut kunnen worden aan de hand van de interne sterkten en zich tegen de zwakten verdedigen? Kunnen de zwakten de bedreigingen overleven? En kunnen de sterkten de bedreigingen overheersen? In de confrontatie matrix worden de interne- en externe factoren tegenover elkaar gezet en wordt hiermee aangetoond dat zwakten en bedreigingen overheerst kunnen worden door sterkten en kansen. In dit schema zijn factoren geplaatst die een positieve wending kunnen krijgen.
Sterkten
Kansen
Bedreigingen
Unieke beleving van omgeving en materialen aantrekkelijk aanbieden voor toerisme.
Initiatieven realiseren op eigen kracht, zonder overheidssteun.
Historische waarde van; Concurrentie uit de regio aangaan gebouwen/gebieden/cultuur met unieke Surinaamse bijbrengen onder de lokale bevolking. producten.
Zwakten
Inkomsten verkrijgen door digitaliseren van informatie, muziek en verkoop.
Maatschappelijke waardering voor creatieve beroepen stimuleren door talent te tonen.
Onderlinge concurrentie wordt versterkt door toename toerisme.
Verbeteren infrastructuur voor het kunnen bereiken van de afzetmarkt
Investeringen doen in een economische groeisector.
Waarde en besef voor onderhoud brengen onder de aandacht van de overheid
Distributie barrières versoepelen voor de toename van export
Richtlijnen opstellen die auteursrechten beschermen.
14
5.3
SWOT- analyse per branche
In dit hoofdstuk worden sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen van de subsectoren media, heritage, kunst en ontwerp beschreven. De analyse per sector beperkt zich tot de factoren die het zwaarst wegen onder de betrokkenen. Media Grafisch ontwerp, webdesign, journalistiek, film, radio en televisie. Zijn verschillende branches die met betrekking tot ontwikkeling veel met elkaar gemeen hebben. Het betreffen allemaal beroepen waarvan er geen of nauwelijks opleiding voor wordt aangeboden in Suriname. De Academie voor Hoger Kunst- en Cultuuronderwijs biedt een 4-jarige HBO Beeldende Kunsten en Journalistiek opleiding. De grootste groep beoefenaars binnen deze creatieve branche komen aan hun kennis uit eigen interesse, cursussen en zelfstudie. De belangrijkste kracht van deze branche zijn de toegevoegde waarde die zij (kunnen) leveren aan het bedrijfsleven en iedere andere communicatiebron. Deze groep is een erg zelfontplooiende branche die erin slaagt zijn niveau op te brengen tot buitenlandse standaarden, door zijn of haar producties en diensten steeds te vergelijken met dat van het buitenland. Interne belemmering waar deze sector mee te maken heeft, is het besef van bedrijven van de toegevoegde waarde die hun diensten en/of producten leveren en de achterstand die zij hebben in de toegankelijkheid tot internet gebruik. Dit heeft als gevolg een zware belemmering in de groei en ontwikkeling van de webdesign en diensten branche die op vraag en aanbod is gebaseerd. De internetmarkt groeit niet naar behoren waardoor bedrijven minder geneigd zijn om investeringen te plegen in dit aspect van hun bedrijf. De belemmering in radio, televisie en film ligt bij het verschil in standaarden en de aanschaf van de nodige kennis en apparatuur hiervoor. Film is een branche waar gebrek aan scholing en materiaal goed merkbaar is. Afhankelijk van de mogelijkheid tot financiering en investering in kennis en kwaliteit heeft deze branche wel een grote sprong gemaakt de afgelopen tijd. En dat is vooral te zien in de kwaliteit van de producties, creativiteit en de positieve reacties die men zowel lokaal als internationaal ontvangt. De grote bereikbaarheid in combinatie met hoge kwaliteit biedt goed de mogelijkheid tot export van media producten en diensten. Vanwege digitale ontvangst mogelijkheden heeft de radio al een groter bereik. Het besef vanuit de afnemers en de ontvangers van de producten en diensten met betrekking tot de kwaliteit is gering. Dit geldt ook voor de kwaliteit van derden waarvan deze branche afhankelijk zijn om productie te stimuleren.
15
Heritage Suriname is rijk aan kostbare geschiedenis die heel veel materiële en immateriële schatten heeft nagelaten. Deze bezienswaardigheden en ervaringen zijn een sector die goed georganiseerd, gepromoot en gemonitord dient te worden. De economische bijdrage en aantrekking die hierdoor mede mogelijk wordt gemaakt is van groot belang voor de bijdrage aan de ontwikkeling van de creatieve industrie van Suriname en Suriname als toeristische bestemming. Het historische centrum van Paramaribo staat sinds 2002 op de UNESCO werelderfgoed lijst. Dit betreft ongeveer 250 gebouwen die verder slecht onderhouden zijn. Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname levert een bijdrage aan de monumentenzorg en is afhankelijk van donaties en gelden van het Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling. Het besef voor het belang voor behoud van erfgoed wordt onder de gemeenschap onder de aandacht gebracht. Het aanzicht van de binnenstad van Paramaribo moet dienen als een visitekaartje naar de rest van de wereld. De waarde van dit monumentale unieke gebied dient een aantrekkende werking op (kunst- en geschiedenis) toerisme te hebben. Vele landen hebben zo hun architecturale bezienswaardigheden, Eiffeltoren Parijs, windemolens Holland, fel gekleurde herenhuizen Curaçao, de binnenstad van Paramaribo zou dat van Suriname kunnen zijn. Het Tropisch Amazone regenwoud Suriname kent geen natuurrampen en heeft een ideaal klimaat. Het is één van de negen landen waarover het 7 miljoen km2 gebied zich verspreid. Daarvan ligt slechts 2% binnen de Surinaamse grenzen. Het respect voor dit prachtige gebied en de zorg die ervoor wordt gedragen door de plaatselijke bevolking is een stijgende trend die afgelopen jaren heel bewust wordt nageleefd. De Internationale Tropische Houtorganisatie is blij met de vooruitgang van de afgelopen 5 jaar maar het tropisch woud wordt nog steeds zwak beheerd(voornamelijk de houtkap). Suriname heeft vanwege haar rijke geschiedenis en diversiteit aan bevolkingsgroepen een groot aantal feest- en gedenkdagen. De vieringen hiervan zijn groots evenals de deelname hieraan. Deze gelegenheden zouden dankzij goede promotie, aantrekkingen kunnen zijn voor het land. Suriname participeert nog te weinig aan evenementen en festivals in de regio.
16
Kunst Het talent, de inspiratie en de kwaliteit van kunsten in Suriname zijn van goed niveau. Suriname kent vele nationaal en internationaal bekende en bekroonde kunstenaars. De duurzaamheid waarin wordt geproduceerd is nog erg zwak, zo weten kunstenaars slecht om te gaan met afval. En aan vernieuwing en verbetering wordt ook weinig gewerkt. De oorzaak hiervan is vooral de lage concurrentie onderling oorzaak hiervoor kan zijn de onderliggende vraag. De bereikbaarheid van kunst is ook niet optimaal en er vindt geen samenwerking plaats tussen de verschillende kunstbranches. Verhogen van de afzet met als gevolg verhoging van inkomsten en productie, kan bereikt worden als de vraag verhoogd kan worden. Verhoging van de vraag kan geschieden door het product aantrekkelijk aan te bieden, bv. door de locatie waar deze wordt aangeboden of in samenhang met ontwikkeling van het toerisme. Toeristen zijn een grote groep potentiële afnemers van beeldende en uitvoerende kunst. In de landen in de regio is het toerisme beter ontwikkeld. De afzetmarkt is beter bepaald, er wordt een eenduidig beleid uitgevoerd, de regelgeving is gunstig en beter afgestemd op de sector waardoor de continuïteit hiervan beter gewaarborgd is.
Ontwerp Ontwerpen van Surinaamse creatievelingen worden weinig benut. Voor ontwerpers/bedenkers van nieuwe ideeën of producten is de drempel hoog om tot werkelijke productie over te gaan. Niet alleen omdat de vraag ontbreekt, maar ook omdat producten en diensten moeilijk te tonen zijn aan een groter publiek. Dan ontbreekt het ook nog aan financiële middelen voor investeringen. De kansen die er liggen voor ontwerpers, worden voornamelijk geboden vanuit het buitenland. Behalve het op eigen initiatief deelnemen aan competities wereldwijd, wordt Suriname geregeld door de regio uitgenodigd voor het meedoen aan exposities en competities zoals Carribean Gift & Craft show en GuyExpo. Veel van deze uitdagingen worden nog te weinig benut. De oorzaak hiervan is de investering die moet worden gedaan om hier aan te kunnen deelnemen en het vertrouwen in eigen kunnen. De mogelijkheden om als Surinamer hieraan te kunnen participeren zouden toegankelijker gemaakt kunnen worden door het opzetten van fondsen voor het kunnen verstrekken van beurzen en interesseren van sponsoren. Surinaamse programma’s die jonge ontwerpers en bedenkers van producten en diensten stimuleren ontbreken aan een waardevolle toepasbare beloning waarop voorgebouwd kan worden. Een ontwerper zonder beschermde rechten, zal nooit maximaal profiteren van wat hem toebehoort. Ontwerpers kunnen geen beroep doen op auteursrechten. Er is sinds 1913 een wet aangenomen maar deze wordt niet gehandhaafd of nageleefd. Stichting Auteursrechten Suriname is een organisatie die opkomst voor de rechten van muziekanten door te bemiddelen inzake het Muziekauteursrecht en treffen van de nodige voorzieningen om illegale verspreiding tegen te gaan.
17
6.
Stakeholdersanalyse
Een stakeholdersanalyse geeft een beeld van de belanghebbenden operationeel in de sector en hun rol in de ontwikkeling van de sector Creative Industries. Hierbij wordt gekeken naar hun houding en opstelling ten opzichte van de sector en over welke machtsmiddelen zij beschikken die van invloed zijn op de sector. Voor al deze belanghebbenden wordt bepaald in hoeverre zij wel of niet worden betrokken en wel of niet worden geïnformeerd. Belanghebbenden met een financieringsfunctie worden van de analyse uitgesloten. In bijlage 2 is een lijst van organisaties die direct belang bij de ontwikkeling van de sector hebben. Overheid Verschillende afdelingen van de overheid houden zich of hebben zich bezig gehouden met projecten ter ondersteuning of ter stimulering van verschillende branches binnen de sector. De overheid is zich er meer van bewust dat zoals andere landen in de regio, de creatieve sector inkomsten genererend kan zijn, welvaart stimulerend en aantrekkelijk voor het toerisme. Een integrale aanpak die tot hervorming, structurering en stimulerende beleidsvorming moet leiden kunnen niet tot stand komen zonder instemming en medewerking van de overheid. Belanghebbende ministeries binnen de overheid worden volledig betrokken en geïnformeerd. Brancheorganisaties en belangenbehartiging verenigingen De kracht van brancheorganisaties en belangenbehartiging verenigingen zijn de grootte van de omvang en het gemeenschappelijk doel wat zij nastreven. Via deze organisaties kan een groter deel van de doelgroep tegelijk worden bereikt. Deze organisaties worden betrokken bij het formuleren van strategieën ter bevordering van de sector. Volledig informeren gebeurt alleen aan de organisaties die werkelijk een bijdrage leveren aan het proces van onderzoek en ontwikkeling. Niet-gouvernementele organisaties Niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) richten zich op het maatschappelijke belang, maar hun betrokkenheid is niet noodzakelijk voor inzicht of organisatie van de branche. Deze organisaties worden in een latere fase van ontwikkeling geïnformeerd over de uitkomsten hiervan. Business support organisaties Business support organisaties (ondersteunende diensten) zijn noodzakelijk voor het doen van voorbereidend onderzoek ter opzet van een plan van aanpak voor de sector. Deze organisaties kunnen ondersteuning bieden in het uitvoeren van bijvoorbeeld marktanalyse en clustering. Ook de verzorging van gerichte trainingen (technische assistentie) aan kunstenaars waar het ontbreekt aan ondernemingsvaardigheden is aan hen besteedt. Concurrent Van concurrentie kun je leren. Deelname aan bijeenkomsten met betrekking tot ontwikkeling in de regio, vergelijken en evalueren met andere organisaties is zinvol. De concurrent wordt niet betrokken bij de ontwikkeling van de sector, maar kan achteraf gerust geïnformeerd worden over het verloop van het proces en de uitkomsten hiervan. Media Media zijn het voornaamste middel om het onderwerp onder de aandacht van de doelgroep te brengen. De media wordt gebruikt als doorluik naar de bevolking, hiermee
18
7.
Economische ontwikkelingen
Structureren, ondersteunen en ontwikkelen van de creative industries is een onderdeel van het bevorderen van de Lokale Private Sector. De sector is geïdentificeerd als duurzame (groei)sector. Is de sector werkelijk geschikt voor het genereren van economische groei, export, werkgelegenheid, welvaart en welzijn? Hierover kunnen geen metingen en voorspellingen worden gedaan die zijn gebaseerd op feiten en cijfers omdat deze gewoonweg niet beschikbaar zijn. In dit hoofdstuk wordt de aandacht gelegd op positieve ontwikkelingen die een financiële bijdrage kunnen leveren. De investering in een permanent platform van publieke en private sector voor dialoog en het ontwikkelen van een gezonde en stimulerende omgeving voor ondernemen, is de start voor het opzetten van enige vorm van structurering of ontwikkeling. Het ontwikkelen van de sector kan leiden tot een stabiele en stimulerende omgeving voor ondernemen van creatieve producten en diensten. Ontwikkeling zal leiden tot verbeterde kwaliteit, productieprocessen en diensten. Ontwikkeling van de sector leidt niet automatisch tot creatie van werkgelegenheid. Het investeren van kapitaal en kennis in branches zoals media, kunnen werkgelegenheid creëren. Producten en diensten die hieruit voortvloeien, kunnen worden afgenomen door de onvolledige dekking van de vraag in de ontwikkelde wereld. Export cijfers van creatieve goederen en/of diensten tot en met 2005 zijn onbekend5. Import van creatieve publicaties hebben van 2002 tot en met 2005 volgens cijfers uit het UNCTAD Creative Economy report 2008 wel plaatsgevonden. Als deze diensten nou door de eigen bevolking zouden worden verricht kwam het ten minste ten goede van de werkgelegenheid. De wet Auteursrechten (zo nodig aangepast), in de correcte uitvoering en handhaving dat ontwerpers profiteren van wat hun toebehoort, werkelijk inkomsten kunnen verdienen vanuit hun creatief product of dienst.
5
Bron: UNCTAD Creative Economy report 2008, pagina 240
19
8.
Conclusies & aanbevelingen
Gebaseerd op de uitkomsten van de stakeholders en SWOT-analyse, uitkomsten van het onderzoek naar de sector, media, meningen, ervaringen en visies vanuit de beoefenaars van de sector zijn er aanbevelingen gedaan op het gebied van: wet- en regelgeving, infrastructuur, overheidsondersteuning, Heritage & Kunst, structurering, de rol van business support organisaties en niet gouvernementele organisaties, het belang en noodzaak van een database en de rol van het SBF/SBC. Met het beantwoorden van de probleemstelling wordt de conclusie van dit onderzoek beschreven.
Wet- en regelgeving Wet- en regelgeving die van toepassing zijn op de sector creative industries is er nog te weinig of niet stimulerend genoeg voor bevordering binnen de sector. Zo is er op het moment veel aan de gang betreffende copyright en plagiaat in de muziekwereld. Er is onvoldoende controlerende macht die de uitvoer en naleving van de wet Auteursrecht kunnen handhaven. Er is geen besef onder de bevolking van hoe groot de inbreuk is dat zij maakt op het recht van een ander. Oneerlijke concurrentie vanuit de overheid waarbij gesubsidieerde kunst exposities of markten worden organiseert wordt ervaren door de particuliere ondernemers die hier geen profijt van hebben. Verder zijn er kosten, belastingtarieven, uitvoerrechten, administratieve barrières en vliegverbindingen met de regio die niet bevorderlijk zijn voor het exporteren van Surinaamse kunst en andere Surinaamse goederen. Dit zijn knelpunten waaraan gaandeweg de ontwikkeling van de sector gewerkt moeten worden. Regels moeten er zijn maar de controle en de handhaving hiervan moeten stimulerend en realistisch zijn voor de gehele sector. Infrastructuur Voor de toegankelijkheid van kunst geldt dat het goed en gemakkelijk te bereiken of te verplaatsen moet zijn. De diensten en producten die voortkomen uit de creatieve branche zijn geen primaire levensbehoeften. Het aanbod van de creatieve diensten en producten moet de vraag creëren. Wegen naar, aanduidingen, en promotie van attracties en bezienswaardigheden mogen niet te missen zijn. De geschiedenis, de cultuur maar vooral het land moet worden geïntroduceerd aan de rest van de wereld. Beeldende en uitvoerende kunst moeten op algemeen bekende locaties worden uitgevoerd en of geëxposeerd en zich zo nodig verplaatsen voor een betere bereikbaarheid van het geïnteresseerde publiek. Diensten die als creatief worden beschouwd weten zichzelf, indien van de door de afnemer vereiste kwaliteit vaak voldoende aan de man te brengen. Luchthaven, havens, knooppunten, grensgebieden, centrale punten in ieder district en op zichzelf staande aantrekkelijke locaties zoals; (in aanbouw) Waterkant boulevard, Palmentuin zijn aantrekkelijke locaties die kunnen worden ingericht voor het aanbieden van kunst. Overheidsondersteuning Het is van groot belang dat de aanpak van de sector op integraal gebied plaatsvindt, hiervoor is overheidssteun niet uit te sluiten. Er wordt medewerking en transparantie, met betrekking tot het beschikbaar stellen van informatie en/of diensten van de overheid verlangd, om de specifieke omvang, samenstelling en potentie te meten. Het scheppen van een gunstig ondernemingsklimaat door middel van moderne en harmoniseerde wetgeving dient ter ondersteuning van de lokale private sector. Wel moet worden nagegaan in welke mate overheidsbemoeienis op lange termijn 20
moet plaatsvinden, de overheid dient een controlerende functie te vervullen. Het doel is immers private ontwikkeling te laten plaatsvinden. De bewustheid creëren onder de bevolking en de beoefenaars van creative beroepen, voor de rede van de bevordering van de ontwikkeling van de sector is het meest effectief als deze van de overheid komt. Business support organisaties en niet gouvernementele organisaties In hoeverre minder ontwikkelende branches zoals de branche waarin handwerken worden verricht in staat zijn ondernemend, continuerend en winstgevend te zijn zal blijken nadat de sector is voorzien van een adequate structuur en zodra er een start wordt gemaakt met registratie van bedrijfsgegevens. Aan de hand van deze informatie kunnen business support organisaties inspelen op de behoefte en vraag naar nodige training. Innovatie en duurzaamheid zijn begrippen die volledig ontbereken in de productie van handwerken. Ondernemingsvaardigheden wel of niet ondersteunen door de overheid? Dit is wel nodig, maar dat wordt zelf nog niet ingezien door de creatievellingen. Er worden door business support organisaties gereld trainingen aangebonden. Niet direct gericht op deze doelgroep, maar zouden voor de geïnteresseerde goed van pas komen. Naar aanleiding van de ontwikkeling van de sector kunnen gerichte trainingen verzorgd worden voor specifieke branche. Heritage & Kunst De historie, de flora en fauna, de cultuur en de beeldende en uitvoerende kunst (heritage & kunst) zijn de twee subsectoren die het meeste profijt voor Suriname kunnen opleveren. Deze subsectoren brengen het land het meeste tot uiting. Het werk en de investering in het onderhoud en de organisatie van historische, culturele en natuurlijke bezienswaardigheden is voor Suriname het beste realiseerbaar en het meest realistisch. Vrijwilligerswerk, donaties en buitenlandse giften zijn sneller aangeboden vanwege het groter belang van de uitkomst van de investering. De organisatie van samenwerkingsverbanden moet worden gebaseerd op duidelijke overeenkomsten. De nadruk wordt gelegd op het overeenstemming maken en naleven van eerlijke afspraken. Georganiseerde betaalbare reizen en goede promotie, komen gemakkelijk tot stand bij vreedzame lokale samenwerking. De concurrentie binnen de handwerkenbranche kan verhoogd worden door de artiesten dichter bij elkaar te plaatsen. Een algemene gemeenschappelijke locatie zoals zij zelf wensen kan de onderlinge concurrentie doen verhogen en dat leidt tot verbeterde kwaliteit. Promotie van de branche beeldende kunst moet zich richten op het bereiken van een breder publiek. Belang en noodzaak van een database. Het belang van een database voor de creatieve sector. Een database voor de sector is belangrijk voor het doen van metingen nu, ter ontwikkeling, samenstelling en hoeveelheden moeten bekend zijn voor het opstellen van aanpak. In de toekomst voor het doen van analyses en metingen met betrekking tot de ontwikkeling. Deze informatie kan worden gebruikt voor het informeren van belanghebbenden. Het inventariseren van de creatieve industrie is een tijdrovende klus. Belangrijk vooraf is dat wordt vastgesteld welke branches worden betrokken. Dan moet nog de informatie beschikbaar worden gesteld en onderzocht. Beschikbaar worden gesteld door instanties en gecontroleerd op activiteit. Voor het opzetten van een database moeten de organisaties benaderd en betrokken worden. De betrokkenheid van organisaties geeft het belang van hun deelname aan de ontwikkeling aan. 21
Belang van structuur Het doel, de instelling en het gedrag van de mensen, de verenigingen en de organisaties binnen de creatieve sector wordt sterk beïnvloed door de structuur van de gehele sector. Behalve onder de creatieve branche waar vergunningen voor vereist zijn en de georganiseerde branche die zich richten op het voorzien in culturele- en natuur ervaringen, is er weinig structuur te herkenning binnen de creative industries. Het gebrek aan structuur heeft te maken met soepele of het ontbreken aan weten regelgeving. De noodzaak van structuur is; om controle op de sector uit te kunnen oefenen, om de nodige ondersteuning te kunnen bieden en om aantrekkelijke beleidsvorming op te zetten. Belangrijk voor de opzet van structuur De opzet van de structuur van de sector richt zich op het eindproduct en het uitvoerend beleid. Aan de top van de organisatie de belanghebbenden ministeries, als mogelijk onderleiding van één ministerie of een werkarm daarvan. Beleidvoerende organisaties hebben een staffunctie binnen de organisatie. Verdere verdeling geschiedt naar subsector met de een verenigde vorm van de branche organisaties aan de top. SBF/SBC De rol van het Suriname Business Development Center in het duurzaam en innovatief ontwikkelen van de geïdentificeerde groeisector, zoals beschreven in het NSAP beperkt zich tot het organisatorische en van aard sturende taken. Bij het aantrekken van geld en middelen voor het opzetten van een plan van aanpak voor het doen van onderzoek naar de sector en het opzetten van een strategie ter bevordering en structurering van de sector kan het SBC een rol van betekenis hebben. De sector in kaart Om een goed beeld van de geregistreerde sector te krijgen moeten ten minste de volgende bronnen worden geraadpleegd: Van de Kamer van Koophandel en Fabrieken moet een overzicht worden gemaakt van welke organisaties creatieve producten en/of diensten leveren. Van deze organisaties moet worden na gegaan welk percentage van de bedrijvigheid werkelijk creatief is. Het komt veel voor dat een organisatie verschillende activiteiten voert. Dit onderzoek kan niet worden verricht zonder medewerking van de Kamer van Koophandel en Fabrieken Suriname. Het stichtingenregister raadplegen van ten minste de afgelopen 5 jaar, de stichtingen met een creatieve doelstelling die creatieve diensten en/of producten tot gevolg hebben verzamelen. Uit de oplagen van het ARS van ten minste de afgelopen 5 jaar de verenigingen met een doelstelling die creatieve diensten en/of producten tot gevolg hebben verzamelen. Dit is een tijdrovende maar simpele klus mits er de nodige ondersteuning en toegang wordt verleend.
22
Met de beantwoording van de probleemstelling wordt kort samengevat waar de resultaten van het onderzoek toe hebben geleidt. Wie zijn de belanghebbenden binnen de Creative Industries, hoe kunnen deze in kaart worden gebracht en geanalyseerd ter bevordering van de ontwikkeling van deze geïdentificeerde groeisector? Belanghebbenden binnen de sector Creative Industries zijn: - verschillende branche die kunnen worden onderverdeeld in 4 subsectoren; heritage, kunst, ontwerp en media. - de overheid, brancheorganisaties en belangenbehartiging verenigingen, niet-gouvernementele organisaties, business support organisaties, concurrenten en de media. De belanghebbenden binnen de sector kunnen in kaart worden gebracht in een database van geregistreerde organisaties en individuen, aan de hand van informatie uit het Handelsregister, het Stichtingenregister en het ARS. Belanghebbenden van de sector creative industries zijn geanalyseerd aan de hand van een SWOT- en stakeholdersanalyse. De specifieke invulling van de term ‘Creative Industries’ vereist een specifieke aanpak waar nog veel voorbereidend onderzoek aan verricht moet worden. Dit geldt ook voor de ontwikkeling van de sector.
23
Bijlage 1: Registratie Kamer van Koophandel en Fabrieken Aantallen per activiteit Advertentiebureau
59
Borduren en bedrukken
1
Componist
1
Dansschool
1
Evenementen organisatie
2
Fotograaf
9
Galerie
2
Goud- en zilversmid
217
Goudsmid
19
Grafisch ontwerp bureau
2
Grafisch bedrijf
80
ICT
12
Mediaproductiebedrijf
39
Muziekformatie
14
Muziekschool
2
Ontwerpbureau
205
Persbureau
7
Radio- omroepbedrijf
16
Reclamebureau
12
Software bedrijf
15
Teken bureau
6
Theater/toneel
9
Video producties
15
Website designer
15
24
Bijlage 2: Stakeholders Academie voor Hoger Kunst en Cultuur Onderwijs Algemeen Bureau voor de Statistiek Associatie voor Beeldende Kunstenaars in Suriname Caribbean Export Development Agency Kamer van Koophandel en Fabrieken Ministerie van Arbeid, Technologische ontwikkeling en Milieu Ministerie van Financiën Ministerie van Handel en Industrie Ministerie van Justitie & Politie Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling, Directoraat Cultuur en Afdeling Cultuurstudies, Ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme, werkarm Stichting Toerisme Suriname Nationale Volksmuziekschool Nola Hatterman Academie Readytex N.V. Scheepvaart Maatschappij Suriname Stichting Auteursrechten Suriname Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname Suriname Handicraft and Craft Association Stichting Surinaams Museum Surinaamse Artiesten Vereniging Vereniging beeldende kunstenaars Suriname FVAS Vereniging Surinaams Bedrijfsleven Vereniging van Radio en Tv-bedrijven Suriname Volksacademie voor kunst en cultuur Woman Business Group World Intellectual Property Organization 25
Bronvermelding Literatuur:
Dam, N. van, Marcus, J. (2009⁵), Praktijkgerichte benadering van Organisatie en Management, Noordhoff Uitgevers: Groningen.
Rapport:
Regional development strategy and action plan for the cultural industries in CARICOM. First draft. Regional task force on cultural industries (22 november 2011)
UNCTAD Creative Economy Report, 2008 UNCTAD Creative Economy Report, 2010
Website:
Surinamebusinessdirectory.biz Caricom.org
Personen: Naomi Banel, Kamer van Koophandel en Fabrieken Suriname Sandra Clenem, Directoraat Cultuur Linda Daparoe, Linor Handycrafts Marlon Elkerbout, Design Xxl Bradley R. Fräser, Ministerie van Transport, Communicatie & Toerisme Vanuessa Gefferie, Ministerie van Handel en Industrie Sarita Jageswar, Suriname Business Development Center Asgar Kostar, muziekartiest Josefa Liefde, sieradenontwerp Lygia Matawi, Readytex Art Gallery Magretha Moesnadi, M Desgns Nanhoe, Academie voor Hoger Kunst- en Cultuuronderwijs Monique W. Nouhchaia Sookdewsing, Readytex N.V. Guillermo Ormskerk, Design Xxl Wilma Stomp, Couture & Imagestyling 26
Sima Sultan, Ministerie van Arbeid Technologische ontwikkeling en Milieu Viviane, Nola Hatterman Art Academy Jeff Wirht, Marron vrouwen netwerk Judy Wong, Leather craft
27
