1
INHOUDSOPGAVE: Inleiding:
3
Over Wanda Vendrig
8
Ervaringen van cliënten
14
Wat is het geheim? Het stappenplan.
15
Stap 1: Het gevoel verwerken over je scheiding
16
Stap2: Het gevoel verwerken over je ex-partner
19
Stap 3: De praktische kant van scheiden
23
Stap 4: Wat maken je kinderen mee?
25
Stap 5: Samenwerking en Co-ouderschap
29
Tot slot
32 2
HET GEHEIM VAN SUCCESVOL SCHEIDEN.
Scheiden of uit elkaar gaan is een heftige en emotionele periode. Je hele wereld staat op zijn kop! Je wordt overweldigd door verschillende emoties en tegelijkertijd moet je van alles regelen. Waar moet je beginnen? Als je moeder of vader bent van één of meerdere kinderen komt daar nog een nieuwe zorg bij: wat betekent dit voor mijn kind(eren)? Berichtgevingen en onderzoeken uit de media schetsen doemscenario’s waar je als ouder niet blij van wordt. En dan sta je er in deze overweldigende periode ook nog vaak alleen voor! Want hoewel vrienden en familie hun best doen om je te helpen, merk je ook dat ze het niet echt begrijpen als ze er niet zelf doorheen zijn gegaan. 3
Herken je dit? Toch zijn er ook ouders die geneigd zijn het proces van een scheiding te onderschatten. Meestal hebben ze samen besloten te scheiden, zijn ze samen in relatietherapie geweest en hebben de beste intenties om er een succes van te maken. Zij gaan ervan uit dat ze er samen wel uitkomen, dat de kinderen zich gemakkelijk zullen aanpassen en dat het allemaal vanzelf wel goed zal komen. Deze ouders lopen een groot risico om bedrogen uit te komen! Wat nu? Scheiden is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Voor je het weet beland je (ongewild) in een conflict en is er, ondanks de beste intenties, toch een vechtscheiding aan het ontstaan. Als scheiden zo eenvoudig zou zijn, hoe kan het dan dat 7000 kinderen ieder jaar weer het slachtoffer worden van een vechtscheiding met grote psychische en emotionele schade? Of dat de zorgkosten van gezinnen na een scheiding zo enorm toenemen door de inzet van therapeuten en coachtrajecten? In een documentaire van Zembla (oktober 2013) wordt pijnlijk duidelijk wat de gevolgen zijn van al die nare scheidingen voor zowel de ouders als de kinderen. Dit is niet wat je wilt! En zeker niet wat je dacht toen jullie samen een relatie kregen en één of meerdere kinderen.. In mijn visie is scheiden een levensfase of een proces. Je kunt het ervaren als een loodzware overgang naar een nieuw begin, maar je kunt het ook onderschatten.
4
Mijn voorstel is om je scheiding te nemen zoals het is, maar je voor te bereiden op het ergste. Scheiden betekent dat alle relaties binnen het gezin veranderen en niets hetzelfde blijft. En net zoals met iedere verandering komt er een periode van wennen en aanpassen. Zal het meteen leuk zijn? Nee, waarschijnlijk niet. Maar het wordt beter en zeker als jij goed voorbereid bent, dan kun je er zelfs heel veel van leren en er sterker uitkomen! Omdat ik zelf twee keer ben gescheiden en talloze gezinnen heb geholpen om de ervaringen van een scheiding te verwerken, begrijp ik als geen ander het proces waar je doorheen gaat. In dit boek onthul ik graag het geheim van een succesvolle scheiding als voorbereiding op het proces waar jullie nu doorheen gaan.
Waar moet je beginnen? Waarschijnlijk herken je één of meerdere van deze problemen: * Je wordt overweldigd door wisselende emoties. * Je weet dat er van alles geregeld moet worden, maar waar moet je beginnen? * Je maakt je ernstig zorgen over je kind(eren) en over de gevolgen deze situatie voor hen heeft. * Door de nare verhalen in de media ben je bang om in een vechtscheiding te belanden. * Door de nare verhalen in de media ben je bang voor wat je ex-partner jouw gezin aan zou kunnen doen. * Je wilt graag het beste doen voor je kind(eren), maar weet niet goed hoe je dat moet aanpakken. 5
Opeens bevind jij je aan het begin van een onzekere en emotionele periode, die moet je alleen gaan overwinnen, met de enorme verantwoordelijkheid voor het welzijn van je kind(eren). Wat zeggen de cijfers? Uit recent onderzoek onder scheidende gezinnen is gebleken dat 85% van de gezinnen ontevreden is met de uitkomst van de scheiding. Vaak houden zowel ouders als kinderen langdurig last van gevolgen ervan.
10% van de echtscheidingen mondt uit in een vechtscheiding en dit percentage stijgt snel de laatste jaren. Een vechtscheiding kan zware psychische en sociale schade veroorzaken voor zowel kinderen als ouders. De kosten voor een vechtscheiding kunnen oplopen tot wel € 15.000, - voor advocaten, rechtszaken, mediators en therapeuten. Dit in vergelijking met een succesvolle scheiding die slechts € 1500, - hoeft te kosten. Gemiddeld stijgen de zorgkosten na een scheiding voor een 1oudergezin met 60%. Gescheiden gezinnen doen 4 keer vaker een beroep op geestelijke gezondheidszorg (therapie). Helaas heeft de nieuwe wetgeving van 2009 met het verplichte ouderschapsplan mede gezorgd voor een toename van het aantal vechtscheidingen. Dit kan niet de bedoeling zijn van je gezin en van jouw leven. 6
Hoe zou het voor je zijn als het anders was? Stel je eens voor dat je met net zoveel liefde en vol vertrouwen uit elkaar kon gaan, zoals je ooit samen bent begonnen? Utopie? Ja, waarschijnlijk wel. Toch durf ik te beweren dat je succesvol scheiden kunt leren.
Als je gaat begrijpen wat er gebeurd, als je grip kunt krijgen op dit overweldigende proces, dan kun je het écht goed aanpakken en het beste doen voor jezelf en je kind(eren). Maak jij je zorgen over je scheiding, het uit elkaar gaan en vooral over de gevolgen daarvan voor je kinderen? Lees dan vooral verder. In dit E-book laat ik je stap voor stap zien wat je zelf kunt doen om succesvol te kunnen scheiden! Ik wens je alle succes!
Wanda Vendrig 7
OVER WANDA VENDRIG Ik ben zelf twee keer gescheiden. Daar heb ik jarenlang schaamte over gevoeld, en ik wilde er liever niet over praten. Het is immers al erg genoeg om één keer te scheiden, maar twee keer? En dan ook met kinderen van verschillende vaders? Vaak suggereerde ik bij een kennismakingsgesprek dat ik maar eenmaal gescheiden was en dat mijn twee oudste kinderen dezelfde vader hadden, zo erg schaamde ik me! Ik ben twee keer gescheiden en inmiddels kan ik daar zonder schaamte over praten. Trots ben ik er nog steeds niet op, maar ik ben wel dankbaar voor wat ik heb geleerd van mijn scheidingen. En vooral trots op de wijze waarop de samenwerking met mijn beide ex-partners zich heeft ontwikkeld! Mijn twee oudste kinderen zijn inmiddels opgegroeid tot zelfstandige en prachtige volwassenen die succesvol in het leven staan.
Dat is echter niet vanzelf gegaan. Ook ik heb, zeker de eerste keer, het zware proces van een scheiding teveel onderschat. Ik had beide keren goede hoop dat we samen wel uit zouden komen en dat het vanzelf wel goed zou komen. Helaas.. Mijn twee scheidingen waren moeizame processen. 8
De eerste keer dat ik ging scheiden was ik piepjong, net 24 jaar. We hadden een zoontje van 3 jaar en we woonden sinds een half jaar in Noord Holland terwijl mijn hele familie in Brabant woonde. Het was de eenzaamste tijd van mijn leven. Ik wist helemaal niet hoe ik het moest aanpakken. Omdat we waren getrouwd, nam ik een advocaat in de arm om te scheiden. Mijn ex-partner wilde niet scheiden en maakte het me ontzettend moeilijk. Ongewild kwam mijn zoon terecht in wat we nu een vechtscheiding zouden noemen. Ondanks dappere pogingen van mijn ex en mijzelf lukte het ons niet om samen het juiste te doen voor ons kind en daar had ik veel verdriet van. Ik zag hoe mijn kind eronder leed, maar was niet bij machte om er iets aan te veranderen. Ik wist niets over de dynamiek en het rouwproces van een scheiding en nam daarom mijn eigen emoties en persoonlijke belangen steeds mee in de discussies met mijn ex-partner. Omdat we beiden onze persoonlijke eisen lieten voorgaan boven het gemeenschappelijke belang, belandden we voortdurend in welles/nietes spelletjes en eindeloze ruzies.
Na een paar jaar, toen mijn ex verder ging met een andere partner, werd de sfeer meer vriendschappelijk tussen ons. Toen mijn zoon tien jaar werd besloten we co-ouderschap in te voeren en woonde mijn zoon afwisselend bij zijn vader en bij mij. Het is nooit ideaal geweest, maar ik weet dat zijn vader en ik er, binnen ons vermogen, alles aan gedaan hebben om het juiste te doen.
We wisten alleen helaas niet wat het juiste was of hoe we dit moesten aanpakken.
9
De tweede keer dat ik ging scheiden waren we niet getrouwd. Mijn nieuwe partner ontmoette ik 1,5 jaar na de eerste scheiding en al vrij snel besloten we om te gaan samenwonen en samen een kind te nemen. Omdat ik al een zoontje had van 5-6 jaar, was deze beslissing snel genomen. Dit was ook precies waar ik naar verlangde: een happy family met twee kindjes. Mijn nieuwe partner ging geweldig goed om met mijn oudste zoon, zo lief en betrokken, wat kon er mis gaan? Helaas, na de geboorte van mijn tweede zoon ontstonden al snel grote problemen. De relatie tussen mijn oudste zoon en nieuwe vriend werd steeds slechter en ook onze relatie leed daar zwaar onder. Als moeder kun je onmogelijk partij kiezen. Tel daar nog talloze andere problemen bij op en mijn tweede break up was een feit. Ik kon eerst niet geloven dat mij dit voor een tweede keer overkwam en ging enorm aan mezelf twijfelen. Er moest wel iets verschrikkelijk mis zijn met mij! Ik was blijkbaar niet in staat om een relatie goed te houden en erger nog; nu waren er zelfs twee kinderen de dupe. Het was een heftige tijd vol emoties, twijfels en hartzeer. Ik nam me echter voor om het dit keer beter te doen en ging in overleg met mijn ex-partner om het zo goed mogelijk te regelen voor mijn jongste zoon. Ik las ook alles wat ik kon lezen over scheiden, omgangsregeling en co-ouderschap omdat ik zo graag het beste wilde doen voor mijn kinderen. Uiteindelijk kozen we voor co-ouderschap waar veel onderzoek naar was gedaan en die als beste optie voor de kinderen werd gewaardeerd. Weer viel het me op hoe weinig praktisch advies en inhoudelijke kennis beschikbaar was voor ouders om op terug te vallen. Het aantal scheidingen was al flink aan het stijgen, maar er was 10 nog steeds te weinig informatie beschikbaar.
Wat heb ik vooral geleerd van mijn tweede scheiding? * Om uit het gevecht/conflict met mijn ex-partner te blijven door mijn emoties te neutraliseren en beter te leren communiceren. * Om bij al mijn beslissingen mij af te vragen of dit het gemeenschappelijk belang en vooral het belang van de kinderen diende. * Om hulp te zoeken voor het verwerken van mijn eigen emoties. * Om een eigen rustige plek te creëren waar ik me goed kon voorbereiden op de scheiding. Dit was mijn wake up call: Ik woonde al enige tijd in een eigen appartement en mijn ex-partner kwam ons driejarig zoontje terugbrengen na een weekend co-ouderschap. Omdat dit een van de eerste keren was, had ik mijn zoontje enorm gemist (iedere gescheiden ouder herkent de fantoompijn als je kind bij de andere ouder is). Ik zag hem aan komen lopen aan de hand van zijn vader en zijn ogen keken me blij aan. Hij wilde naar me toe rennen maar zijn vader hield hem stevig vast. Toen ze vlak bij me waren keek ik naar mijn ex. Zijn ogen stonden hard en woedend. Toen hij voor me stond en ik het handje van mijn zoon probeerde te pakken, trok hij hem ruw weg. Hij viel enorm tegen me uit met allerlei verwijten en spuugde de woorden bijna in mijn gezicht. Ik deinsde verbaasd achteruit, niet bedacht op deze verbale woede aanval.
11
Mijn eerste reactie was om terug te schreeuwen. Ik voelde mijn eigen woede opkomen en maakte me klaar om hem uit te schelden voor alles wat ik kon verzinnen. Opeens zag ik mijn zoontje staan. De blije lichtjes waren uit zijn ogen verdwenen, zijn schouders hingen naar beneden en ik zag hem angstig naar zijn vader opkijken die hem veel te hard in zijn handje kneep. En toen werd ik opeens superkalm, mijn woede verdween totaal, alsof de storm ging liggen. Heel rustig en recht keek ik mijn ex in zijn ogen en zei: ‘Niet nu, en niet hier. Als je me iets te zeggen hebt dan kun je me in de avond na 21.00 uur bellen en anders een e-mail sturen.’ Daarna pakte ik het handje van mijn zoon, tilde hem op in mijn armen, knuffelde hem met alles wat ik me in had, deed een stap terug naar binnen en sloot de deur voor zijn woedende gezicht. Buiten hoorde ik hem tekeer gaan. Op dat belangrijke en beslissende moment besloot ik dat het welzijn van mijn zoon belangrijker voor me was dan het chronische gevecht met mijn ex-partner. Deze en andere pijnlijke ervaringen en leermomenten wil ik jou en vooral je kinderen heel graag besparen! Iedere scheiding is uniek Uiteraard is iedere scheiding anders en zullen jij en je ex-partner in een volstrekt unieke scheiding zijn beland. Toch denk ik dat er ook veel overeenkomsten zijn in het proces en de dynamiek van een scheiding. En geloof me; ik had mezelf en mijn kinderen graag de jarenlange therapie en frustratie willen besparen die volgden na deze twee nare scheidingen. 12
Sinds 2011 werk als ik SCHEIDINGSCOACH met de methode SUCCESVOL SCHEIDEN. De afgelopen jaren heb ik vele ouders en kinderen geholpen om een succes te maken van hun scheiding. De ervaringen van mijn cliënten hebben mij de motivatie gegeven om een preventief en educatief programma te ontwikkelen. SUCCESVOL SCHEIDEN is speciaal voor ouders die gaan scheiden of uit elkaar gaan en het écht goed willen doen voor zichzelf en hun kind(eren). Ik ben gecertificeerd gezins- en kindercoach, scheidingscoach, speltherapeute en trainer en werk o.a met de Reversiemethode®, Kid’s Skills, Emotionally Focused Therapy en RET. Naast dit E-book ben ik auteur van twee succesvolle boeken: ‘Bezield Ouderschap’, en ‘Mijn opa viert vakantie in de hemel’.
13
Ervaringen van mijn klanten: “Hier mijn eerste bericht als een officieel gescheiden vrouw. Ik wilde je via deze weg bedanken voor al je hulp tot dusver. Zonder jouw coachsessies was ik nu niet gescheiden geweest en al helemaal niet op de manier als nu. Het is voor mij nog steeds ongelofelijk hoe snel het nu toch allemaal rond is gekomen, want we waren echt de escalatieladder op aan het gaan toen ik bij jou de eerste sessie in ging. En ik liep vast. De sessies zijn voor mij echt heel verhelderend en confronterend geweest. Het is voor mij zo fijn om nu inzicht te hebben hoe we communiceren en welke invloed ik op de situatie kan hebben als ik mijn eigen houding onder de loep neem en me anders opstel. Ik realiseer dat ik nog een hele weg te gaan heb, maar ik gebruik jouw tips binnen iedere situatie en ze werken. Je moest eens weten hoe fijn het is om gereedschap in handen te hebben om moeilijke situaties aan te gaan. En niet meer in het conflict te schieten. Door jouw sessies heb ik goed inzicht gekregen over hoe we communiceerden en wat ik er aan kan doen. Die veranderde houding begint nu ook zijn vruchten af te werpen.” Roos, Succesvol Gescheiden moeder, 2 jonge kinderen
“Voordat ik aan het 3 maandenprogramma begon werd de scheiding met mijn ex steeds grimmiger. Mijn twee puberkinderen wilden het liefst dat alles bij ‘het oude’ zou blijven en ook mijn ex gedroeg zich ‘alsof er niets aan de hand was’. Tijdens het programma ontdekte ik wat mijn eigen aandeel is in de problematiek van onze scheiding en leerde ik hoe ik dat kan veranderen. Door mijn stijl van communicatie aan te passen werd de verstandhouding met mijn ex al veel beter. Ook heeft het me geholpen om hem alleen nog te zien als de vader van mijn kinderen, dit zorgde voor een belangrijke neutralisatie van mijn negatieve emoties naar hem. Ook heb ik belangrijke tips en advies gekregen hoe ik het beste met mijn twee pubers kan omgaan. Het is heel fijn om in de heftige tijd van de scheiding een ervaren coach naast je te hebben staan die uitlegt wat er gebeurd en hoe je ermee om kunt gaan.” Irma, Succesvol Gescheiden moeder, 2 pubers
14
WAT IS HET GEHEIM VAN SUCCESVOL SCHEIDEN? Het grootste geheim is dat je succesvol scheiden kunt leren! Je kunt als ouder(s) zelf heel veel doen om ervoor te zorgen dat jij en je kind(eren) er sterker en weer gelukkig uitkomen! Je kunt van je mislukte relatie een succesvolle scheiding maken! Als je nog heel emotioneel bent over alles wil je dit misschien niet meteen van me aannemen, maar als je verder leest dan hoop ik dat je begrijpt wat ik bedoel. Ik heb talloze ouders die succesvol zijn gescheiden gevraagd naar hun geheim. Maar ook talloze ontevreden ouders (en hun kinderen) gevraagd waarom het ze niet gelukt is om succesvol te scheiden. De methode om succesvol te scheiden is opgedeeld in 5 stappen. Deze 5 stappen, die ik in dit E-book beschrijf zijn gebaseerd op onderzoeksresultaten van CJI, ervaringen van gescheiden ouders en kinderen en ervaringen van professionals. Ze vormen samen het geheim van een succesvolle scheiding.
Wat kun jij zélf doen om de scheiding succesvol te maken?
15
STAP 1. VERWERK JE PERSOONLIJKE GEVOEL OVER DE SCHEIDING Voordat je ook maar iets kunt aanpakken of regelen ga je aan de slag met je persoonlijke gevoel over het feit dat jullie uit elkaar gaan of gaan scheiden. Let op: dit stuk gaat niet over je ex-partner, maar over het verlies van je gezin, je huwelijk, je huis, je gezamenlijke vrienden en het liefdesverhaal. De meeste boeken en therapeuten zoemen in op het verlies van de partner. Het rouwproces van een scheiding bevat echter twee componenten: het verlies van je gezin en het verlies van je ex-partner.
Dit kunnen twee verschillende gevoelens en rouwverwerkingsprocessen zijn: Zo was ik zelf blij dat ik van mijn ex-partner af was, maar kon na maanden nog huilen als ik een verliefd stelletje zag of romantische film! Ik rouwde meer om het verlies van mijn gezin (het gevoel ergens bij te horen) dan om het verlies van mijn ex-partner. Als je een dubbel gevoel hebt over de scheiding (opluchting en verdriet), dan is dat een belangrijke aanwijzing dat de rouwprocessen over je ex-partner en over de feitelijke scheiding niet synchroon lopen. Dit maakt de verwerking extra gecompliceerd omdat je het ene moment opluchting en het andere moment verdriet voelt. Door deze emoties in kaart te brengen krijg je overzicht en begrip voor jezelf en hervind jij je innerlijke rust.
Mijn advies is om geen belangrijke praktische zaken zoals de boedelscheiding of het ouderschapsplan te regelen zolang je nog niet neutraal bent over de scheiding. Neutraal wil zeggen dat je er niets meer van vind. Je hebt geaccepteerd dat je gaat scheiden en bent bereid het beste te doen voor alle partijen, dus ook je ex-partner. 16
Het is daarom verstandiger om eerst een tijdelijke regeling met voorlopige afspraken te maken met je ex-partner en pas als de emoties wat geneutraliseerd zijn de definitieve regeling en afspraken te maken met bv. de advocaat of mediator. Deze tijd kun je ook gebruiken om samen je kinderen op de hoogte te brengen van jullie voornemen om te gaan scheiden of uit elkaar te gaan. Kinderen kunnen de gevolgen van zo’n beslissing niet meteen overzien, dus het feit dat jullie eerst tijdelijke afspraken maken geeft het kind de geruststelling dat er niet meteen van alles veranderd.
Wat is het risico als je deze stap niet neemt?
* De besprekingen over de praktische kant van de scheiding lopen spaak vanwege jouw persoonlijke emoties. * Je ex-partner voelt je twijfel over de scheiding en maakt daar gebruik van (om je terug te winnen of wraak te nemen). * Je bent emotioneel kwetsbaar en daardoor gemakkelijker te betrekken in een conflict. * Je kinderen voelen je onzekerheid, verdriet en/of angst en reageren daarop. * Omdat je kind(eren) ook dit verdriet voelen, zij raken hun veilige gezin kwijt, zul je eerst zelf enigszins neutraal moeten zijn om vervolgens je kind(eren) met het verwerken van de scheiding te kunnen helpen. 17
Wat kun je zelf doen om deze stap te nemen? Om het rouwproces goed te kunnen afsluiten bepaal je eerst waar je nú staat! Wat mijn cliënten enorm heeft geholpen is de emotiechecklist. Dit is een methode om in kaart te brengen welke emoties gaan over welk onderwerp. Emotiechecklist: 1. Waar ben je bang voor? Beschrijf al je angsten! 2. Waar ben je boos over? Beschrijf je woede! 3. Waar ben je verdrietig over? Beschrijf je verdriet! 4. Waar ben je blij over? Beschrijf wat de scheiding kan opleveren!
Een voorbeeld van een van mijn cliënten: zij was bang voor het alleen zijn en de gevolgen voor de kinderen, boos over haar ex en wat hij haar had aangedaan, verdrietig over het verlies van het veilige gezin en haar huis en blij dat ze nu een kans kreeg om opnieuw de liefde te vinden… Als je kiest voor de VIP-dag/ het 4 maandenprogramma van Succesvol Scheiden bekijk ik samen met jou welke negatieve emoties nog spelen over je scheiding en leer ik je om deze te neutraliseren. Bovendien leer ik je hoe je beste kunt communiceren met je ex zodat er geen conflicten kunnen ontstaan waar je kind veel last van heeft. 18
STAP 2. VERWERK JE PERSOONLIJKE GEVOEL OVER JE EX! Het verwerkingsproces van een scheiding of break up noemt men in de psychologie een rouwproces en is qua verwerkingsfasen vergelijkbaar met het rouwproces van een dierbare overledene. Dit is een belangrijk feit om je te realiseren. Het rouwproces kent een aantal fasen waar de meeste mensen korter of langer doorheen gaan en die uitgebreid zijn beschreven door Elisabeth Kübler-Ross: Ontkenning: Dit is een algemeen afweermechanisme dat we gebruiken omdat de waarheid te heftig is om meteen te aanvaarden. Je kunt niet geloven dat je relatie echt voorbij is. Je kunt niet geloven dat je partner is vreemdgegaan of dat je partner bij je weggaat. Ook voor kinderen is dit vaak de eerste reactie: zij kunnen de enorme waarheid van een scheiding niet geloven. Sommige kinderen vertellen het aan niemand, omdat ze bang zijn dat het anders waarheid wordt. Aan het einde van deze fase komt het besef dat het echt aan het gebeuren is en ga je op zoek naar de feiten, de waarheid en ook de schuldige. Protest en woede: Dit is de fase van verzet tegen wat er gaat gebeuren. Niemand kiest voor een verdrietige ervaring (scheiding), dus we protesteren uit alle macht en met alle woede die we ervaren. Huilen, schreeuwen en vloeken zijn uitingen die hier bij horen. Het gevoel moet er op alle mogelijke manieren uit. Omdat we het zo moeilijk vinden om te ervaren gaan we op zoek naar de schuldvraag want we willen iemand de schuld geven: degene die de beslissing neemt om te scheiden of de ander voor wie je ex heeft gekozen, jezelf, je ouders. Je vraagt je ook af waaraan je dit verdiend hebt? Waarom jij? Waarom nu? Dit is een krachtig verdedigingsmechanisme om gefaseerd de waarheid toe te laten. Vooral kinderen kunnen woedend reageren als hun ouders aangeven te gaan scheiden. Ga het vooral niet sussen, maar besef dat dit erbij hoort en vanzelf als fase voorbij gaat. 19
Onderhandelen en vechten: Als je eenmaal doorkrijgt dat de woede en protest niet helpen kun je ervoor kiezen om te onderhandelen of een gevecht te beginnen met als doel het onvermijdelijke uit te stellen. Ik heb meegemaakt dat mijn ex-partner mij van alles beloofde als ik maar bij hem zou blijven. Ook hoor je in deze fase vaak bedreigingen of chantage, allemaal middelen die we gebruiken omdat we het zo moeilijk vinden om de waarheid te aanvaarden. Kinderen gaan opeens heel lief doen of verzorgend in de hoop dat de scheiding dan niet doorgaat. In deze fase kan een conflict snel escaleren en resulteren in een jarenlange vechtscheiding! Depressie: Als er niets meer valt te ontkennen, als de woede wegebt en het onderhandelen niets heeft uitgehaald volgt de overgave aan het onvermijdelijke: we gaan scheiden! In deze fase voel je vooral machteloosheid, een ziek gevoel van binnen, diep verdriet, je hebt geen zin in gezelschap en je trekt je terug. Je hebt geen zin meer in communicatie en soms wil je vluchten in drank, drugs of eten om de pijn niet te voelen. Kinderen kunnen zich in deze fase letterlijk ziek voelen, niet meer naar school willen en geen zin meer hebben om te spelen. Aanvaarding en een nieuw begin: Na verloop van tijd gaan we het aanvaarden, we leggen ons erbij neer dat het is zoals het is en gaan plannen maken voor een nieuw begin. Dit is de fase die je wilt bereiken om succesvol te kunnen scheiden. Alle emoties zijn verwerkt, begrepen en gezien en nu ben je klaar voor een nieuw begin. Kinderen wennen aan het idee dat ouders gaan scheiden en gaan hun nieuwe leven verkennen. Als je deze fase hebt bereikt ben je neutraal en klaar om succesvol te scheiden. 20
Sta jezelf toe om volledig door dit rouwproces te gaan en neem daarvoor de benodigde tijd. Besef dat niet alleen jij dit rouwproces en deze fasen doorloopt, maar dat je ex-partner en ook je kinderen zich in een van deze fasen bevinden. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat jij al in de fase van depressie zit, terwijl je ex-partner nog in de protest en woedefase verkeert en je kinderen (die het misschien net te horen hebben gekregen) in de fase van ontkenning.
Je begrijpt dat deze dynamiek voor veel onbegrip, conflicten of frustratie kan zorgen. Vaak is degene die de definitieve keus heeft gemaakt om uit elkaar te gaan, degene die ook al het verst gevorderd is met het rouwproces.
Wat is het risico als je deze stap niet neemt? * Je loopt het risico op een blijvende depressie. * Als je niet bewust deze fasen doorloopt en/of jezelf dit toestaat, loop je het risico vast te blijven zitten in een van de fasen en blijf je vasthouden aan je woede, onmacht of verdriet. * Omdat je zo met jezelf bezig bent, ben je onvoldoende in staat om emotioneel beschikbaar te zijn voor je kind(eren). * Je kunt niet meer sensitief reageren op de behoeften en rouwfasen van je kinderen. * Je kind(eren) blijven last houden van ouderlijke conflicten en spanningen. In het ergste geval raak jij of je kind(eren) aan de drank of drugs om de pijn te verdoven. 21
Wat kun je zelf doen om deze stap te zetten? In bovenstaande checklist heb je geïnventariseerd wat jouw emoties zijn over de scheiding en waar deze over gaan. Deze uitkomst kun je gebruiken om te zien in welke fase jij je bevindt in de rouwverwerking van je scheiding.
Bijvoorbeeld: heb je het meeste geschreven over hoe boos je bent, dan weet je dat je waarschijnlijk in de protest en woedefase zit van je scheiding! Deze emotiechecklist kun je ook gebruiken om je emoties te beschrijven over je ex-partner!
Welk gedrag van je ex-partner maakt je bang? Welk gedrag maakt je boos? Welk gedrag maakt verdrietig en welk gedrag van je ex-partner maakt je blij? Ook dan kun je bekijken in welke fase van verwerking jij je op dit moment bevind ten opzichte van je ex-partner. Als je kiest voor de VIP-dag/ het 4 maandenprogramma van Succesvol Scheiden bekijk ik samen met jou welke negatieve emoties nog spelen over je ex partner en leer ik je om deze te neutraliseren. Bovendien leer ik je hoe je beste kunt communiceren met je ex zodat er geen conflicten kunnen ontstaan waar je kind veel last van heeft. 22
STAP 3. BEREID JE GOED VOOR OP DE PRAKTISCHE ZAKEN; DE BOEDELSCHEIDING EN HET OUDERSCHAPSPLAN! Zodra je jouw persoonlijke emoties over zowel de scheiding als je ex-partner goed hebt verwerkt en je neutraal bent over deze zaken, dan pas ben je er klaar voor om je scheiding te gaan regelen. Feitelijk durf ik te beweren dat je pas succesvol kunt gaan scheiden als je voor beide onderwerpen (scheiding en partner) in de laatste fase van rouwverwerking zit: AANVAARDING EN EEN NIEUW BEGIN. In de praktijk gaan ouders echter het liefst zo snel mogelijk scheiden. Je zit volop in de emotie, je wilt zo snel mogelijk af van je (meestal) afschuwelijke ex-partner die je ook nog het liefst van alles de schuld wilt geven. Herkenbaar? Mijns inziens is dit de grootste fout die ouders maken en de belangrijkste oorzaak van een vechtscheiding. Veel ouders gaan scheiden terwijl ze daar emotioneel nog niet klaar voor zijn. Zeker voor kinderen is het cruciaal dat hun ouders een zekere neutraliteit ten opzichte van elkaar hebben om de praktische zaken goed te kunnen regelen. Zodra je persoonlijke emoties meeneemt naar een mediator of advocaat lukt het je niet om je kinderen als prioriteit te stellen en wordt het lastig om het gemeenschappelijk belang te zien. Jij en/of je ex-partner zal er alles aan doen om elkaar zoveel mogelijk dwars te zitten, te kwetsen en de strijd aan te gaan om er zelf als beste uit te komen. Het kan echter ook zo zijn dat je zelf in de rouwfase van depressie zit en daardoor geneigd bent om je ex-partner in alles zijn/haar zin te geven omdat je vastzit in je machteloosheid en passiviteit. Dit is ook de reden waarom veel ouders aangeven achteraf niet tevreden te zijn met het resultaat van hun scheiding (85%). Bij echte oorlogsvoering werkt het ook alleen maar zo: Eerst staakt men het vuren en dan starten pas de vredesonderhandelingen. Over een vredesovereenkomst onderhandelen terwijl het gevecht nog bezig is, dat kan écht niet. Zorg dus dat je neutraal bent, maar ga vast op zoek naar praktische informatie om de scheiding succesvol voor jezelf en je kind(eren) te regelen. 23
Wat is het risico als je deze stap niet neemt? Neem je deze stap niet dan: * Loop je het risico dat je ex-partner of de advocaat de beslissingen voor je neemt. * Stel je een ouderschapsplan op dat in de praktijk niet werkt. * Maak je keuzes en beslissingen waar je later spijt van hebt. * Beslis je zaken voor je kinderen die ze absoluut niet willen of wat zelfs schadelijk kan zijn. * Doe je jezelf misschien tekort. * Kun je straks financieel niet goed voor jezelf en je kinderen zorgen. Wat kun je zelf doen om deze stap te zetten? Een goede voorbereiding is het halve werk: * Zoek een professionele, goede mediator of advocaat. Liefst een gezamenlijke die vooral de belangen van het kind dient. * Bij alles wat je doet en beslist: Vraag je af of dit het beste is voor je kinderen en het gemeenschappelijke belang dient. Is het antwoord NEE; doe het dan niet! Is het antwoord JA: doe het dan wel! Bij twijfel kun je advies vragen aan een gespecialiseerde gezinscoach. * Veel ouders zeggen in het belang van het kind te handelen, maar verdedigen vooral hun eigen belang. Het grootste belang voor je kinderen is om uit het gevecht te blijven. Vechten voor je kind lijkt heroïsch, maar besef dat je TEGEN de vader of moeder van je kinderen strijdt. Dit is NIET in het belang van het kind!
24
STAP 4. WEET WAT JE KINDEREN DOORMAKEN. Een scheiding betekent dat er twee nieuwe (eenouder) gezinnen ontstaan. Kies je voor coouderschap dan zul je de ouderrol moeten delen met je ex-partner. Dat betekent ook dat, als je kind(eren) bij jou zijn, jij er als ouder meestal alleen voor komt te staan. Eigenlijk ben je moeder en vader tegelijk. Jouw rol verandert in je nieuwe gezin en je hebt niet meer de steun van de andere ouder om problemen samen op te lossen. Dat geldt ook voor ouders die voogdij krijgen over hun kind(eren) en een omgangsregeling met de ex-partner. Van kinderen vragen die wisselende gezinnen een enorm aanpassingsvermogen. Bij iedere ouder gelden andere regels en andere waarden en normen, om de paar dagen of paar weken moeten zij zich weer herinneren wat de verschillen zijn en zich daarop aanpassen. Veel ouders gaan met elkaar de strijd aan met als doel hun eigen regels algemeen geldend te verklaren, maar dat is naarmate je langer uit elkaar bent niet realistisch. Beter is het om te accepteren dat er in beide eenoudergezinnen andere regels gelden en deze ten opzichte van elkaar te respecteren. Op deze wijze leren de kinderen meerdere opvoedstijlen kennen en kunnen daar later van overnemen wat zij zelf als prettig hebben ervaren. Zo zal de ene ouder meer waarde hechten aan op tijd naar bed gaan en is voor de andere ouder het bord leegeten van groter belang. 25
Zodra je duidelijk communiceert naar je kinderen, wat jouw regels zijn en daar consequent in bent, maakt het niet zoveel uit hoe het er bij de andere ouder aan toe gaat. Uiteraard ga ik ervan uit dat er bij iedere ouder een veilige leefomgeving is en dat iedere ouder zijn verantwoordelijkheid daarin neemt als ouder. Mocht je vermoeden dat je kinderen bij de andere ouder onveilig is, kun je deskundige hulp inschakelen om dat te checken. Wat betekent een scheiding voor je kinderen? Om er straks helemaal te kunnen zijn voor je kinderen, is het heel belangrijk om te weten wat zij doormaken en welke risico’s ze lopen bij de scheiding. Kinderen van rond de vijf jaar verwerken de scheiding op een totaal andere manier dan bijvoorbeeld pubers. De risico’s die ze lopen bij het onvoldoende verwerken (copingmechanisme) van de scheiding zijn dan ook totaal anders.
Een peuter loopt o.a. de volgende risico’s: * Risico op onveilige hechting met één of beide ouders. * De schuld van de scheiding bij zichzelf leggen. * Het vertrek van een van de ouders opvatten als persoonlijke afwijzing. * Regressie in gedrag zoals bedplassen, ontwikkelen van typische angsten (donker, monsters).
26
Een puber loopt o.a. deze risico’s: * Schaamte voor de scheiding/ouders. * Versterkte onzekerheid. * Schuld geven aan een van de ouders (vaak initiërende partij). * Toename van drank en drugs gebruik.
Er zijn meerdere goede boeken geschreven over de gevolgen van een scheiding voor de kinderen. Ik kan je het boek van Marsha Pinedo en Petra Vollinga: ‘Aan alle gescheiden ouders’, warm aanbevelen.
Wat is het risico als je deze stap niet neemt? * Je kinderen hebben meer last van de scheiding dan nodig is. * Je kinderen worden echt de dupe, niet alleen van de conflicten (stap 2), maar nu ook omdat ze zelf geen begeleiding krijgen van hun ouder(s). * Je maakt hoge kosten om professionele hulp in te schakelen voor je kinderen zoals kindertherapeut of coach. * Het risico op jarenlange aanpassingsstoornis of blijvende ontwikkelingsstoornissen wordt verhoogd. * Verminderde concentratie op school met slechte schoolprestaties tot gevolg.
27
Wat kun je zelf doen om deze stap te zetten?
Om je kinderen goed te kunnen begeleiden heb je nieuwe opvoedvaardigheden nodig, een opvoedstijl die past bij je nieuwe status als eenoudergezin. Maak dus een opvoedplan met nieuwe regels, waarden en normen voor je nieuwe gezin, communiceer dit naar je kind(eren) en hou je daar ook aan. Als je kiest voor de VI-Pdag/ het 4 maandenprogramma van Succesvol Scheiden bekijk ik samen met jou welke risico’s jouw kinderen lopen, welke gevolgen dit heeft en leer ik je welke begeleiding jij je kinderen kunt geven tijdens en na de scheiding.
28
STAP 5. SAMENWERKEN MET JE EX-PARTNER/DE UITWERKING VAN HET OUDERSCHAPSPLAN.
Co-ouderschap met iemand die je niet kunt uitstaan is gedoemd te mislukken en enorm schadelijk voor je kinderen. Deze stap is de belangrijkste stap om succesvol te kunnen scheiden en tevens de moeilijkste om te zetten. Zeker ouders die nog volop in het rouwproces zitten, kunnen onmogelijk constructief samenwerken aan de opvoeding van hun kinderen. Daarom is het ook de laatste stap in het proces van succesvol scheiden, je kunt deze stap pas zetten als je alle anderen hebt genomen! Het is belangrijk om te beseffen dat je kinderen voor de helft uit het DNA-materiaal van je expartner bestaan. Jullie hebben samen dit kind gemaakt. Dat betekent energetisch dat zodra je de vader of moeder van je kind afwijst, je eigenlijk ook de helft van jouw kind afwijst. Dit is ook de reden waarom zoveel kinderen een gevoel van verscheuring ervaren tijdens en na een scheiding. Zodra je de andere partner (vader of moeder) afwijst en/of beledigt, uitscheldt, negeert of aanvalt, doe je dit ook je kind aan! Omdat je kinderen voor de helft uit deze ouder bestaan voelen zij psychisch (maar soms zelfs lichamelijk) ook deze belediging, aanval of afwijzing. Voor je kinderen voelt het alsof ze slechts voor de helft aanwezig mogen zijn of slechts voor de helft mogen bestaan. Soms zullen ze eigenschappen en karaktertrekken van de afgewezen ouder gaan versterken en benadrukken (om een reactie uit te lokken) of soms juist gaan ontkennen. Bovendien hebben ze het gevoel dat ze bij de ene ouder bepaald gedrag wel of juist niet kunnen laten zien, en bij de andere ouder het tegenovergestelde! 29
Wat is het risico als je deze stap niet neemt? * * * *
*
Je kinderen worden de dupe van de (v)echtscheiding. Je kinderen nemen het je kwalijk dat je hun vader/moeder afwijst en kiezen partij voor de andere ouder. Je kinderen lopen emotionele, psychische en sociale schade op. ( NJI, onderzoek 2013) Je komt in een jarenlang gevecht met je ex-partner terecht waar alleen maar verliezers zijn. Je maakt hoge kosten voor advocaten, therapeuten en professionals om je bij te staan.
Wat kun je zelf doen om deze stap te zetten? Bespaar je kind(eren) dit verscheurde gevoel en leer met je ex-partner samen te werken in een constructief co-ouderschap. Dit zijn de belangrijkste uitgangspunten voor samenwerking en een goedwerkend ouderschapsplan: * *
Stel je kind als prioriteit. Vraag je steeds af wat een afspraak betekent voor je kind en beslis of doe alleen die dingen die goed zijn voor je kinderen. Betrek je kind actief bij het ouderschapsplan en de afspraken die je maakt. 30
* * * *
* * *
Laat je persoonlijke conflicten niet doorwerken in de samenwerkingsafspraken. Besef dat de andere ouder een andere opvoedstijl heeft en laat je kinderen van beiden profiteren. Wees bereid om compromissen te sluiten ten koste van jouw eigen gelijk of jouw rechten. Zorg dat je kinderen twee volwaardige huizen en gezinnen heeft om naar toe te gaan. Maak vaste afspraken over warme overdracht/overlegmomenten en calamiteiten. Hou je zoveel mogelijk aan de afspraken van het ouderschapsplan. Accepteer je kinderen volledig, ook als je trekjes ziet van je ex-partner die je niet leuk vindt.
Als je kiest voor de VIP-dag/ het 4 maandenprogramma van Succesvol Scheiden bekijk ik samen met jou welke negatieve emoties nog spelen in je scheiding en leer ik je om deze te neutraliseren. Bovendien leer ik je hoe je beste kunt communiceren met je ex zodat er geen conflicten kunnen ontstaan waar je kind veel last van heeft. Mocht je toch al veel ruzie en conflicten hebben dan leer ik je om deze om te zetten in een 31 werkbaar compromis.
TOT SLOT Ik hoop van harte dat dit E-book je helpt om de eerste stappen te zetten naar een succesvolle scheiding. Ik heb het volste vertrouwen in de 5 stappen die ik je hiermee heb aangeboden. Deze unieke methode is door mij ontwikkeld op basis van de ervaringen van talloze gescheiden ouders, het dossier van het Nederlands Jeugdinstituut; ‘wat werkt bij scheiding’, en mijn persoonlijke ervaringen.
Uit ervaring weet ik dat succesvol scheiden een proces van hard werken is, een proces dat vaak eenzaam is en gepaard gaat met de voortdurende twijfel of je het wel goed doet. Je hoeft het echter niet alleen te doen! Ik raad je ook echt aan om het niet alleen te doen, meld je aan bij de Facebookgroep Succesvol Scheiden Nederland of geef je op voor een GRATIS oriënterend gesprek.
Je bent van harte welkom!
Ik help jou en je kinderen om zo goed mogelijk door deze scheiding heen te komen, zonder frustratie en met de forse besparing van dure kosten voor advocaten en gezondheidszorg. 32
WIL JE MEER WETEN OVER DE METHODE OF GRAAG PERSOONLIJK ADVIES? Om mijn programma zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de behoeften en wensen van ouders die gaan scheiden kom ik graag persoonlijk in contact met jou.
Wij helpen je graag om met minder stress, meer succes te bereiken met je scheiding. Als je al gescheiden bent, maar merkt dat je steeds tegen dezelfde problemen blijft aanlopen, dan help ik graag om deze problemen op te lossen zodat jij op een gelukkige manier verder kunt met je leven! Inmiddels is het team uitgebreid met 4 Succesvol Scheidingscoaches in opleiding. SUCCESVOL SCHEIDEN geeft ook training en opleiding aan professionals. Op de website www.succesvolscheidennederland.nl staat meer informatie over onze diensten. Wanda Vendrig 0646 346 728 KvK 54034795
[email protected] www.succesvolscheidennederland.nl WIJ HELPEN JE GRAAG!
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of andere manier, zonder voorafgaande toestemming van Wanda Vendrig.
33
Copyright© 2016, Succesvol Scheiden Nederland, Amsterdam.
