Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
Inleiding Wat is het Vakcollege Dienstverlening Het Vakcollege Dienstverlening als speciale leergang binnen het VMBO/MBO is een opleiding tot professional met veel aandacht voor beroepstrots, respectvolle relatie tussen leermeester en leerling en verbintenis met het bedrijfsleven. Centraal staat de vraag: Wat is jouw TALENT voor mensen? Het Vakcollege Dienstverlening biedt jongeren de garantie dat zij op hun achttiende een vak hebben geleerd, hun diploma's op zak hebben en als professional aan de slag kunnen in een prima baan. Het succes van de Vakcolleges is mede te danken aan de samenwerking tussen het VMBO, het MBO en het bedrijfsleven. Samen werken zij aan een betere situatie op de arbeidsmarkt en maken werk van talent. Een keuze voor het Vakcollege Dienstverlening biedt leerlingen veel voordelen boven de reguliere vakopleidingen. We zetten ze even voor u onder elkaar. - Praktijk- en beroepsgericht onderwijs - Veel aandacht voor de individuele leerling door vaste begeleider gedurende hele opleiding - Het Vakcollege leidt op tot gekwalificeerd professional niveau 2 en 3 - De opleiding sluit naadloos aan op de beroepspraktijk en de arbeidsmarkt - Gegarandeerd een leren + ervaring + carrière vanaf achttienjarige leeftijd - Door studeren kan natuurlijk ook Na circa twee leerjaren specialiseert de leerling zich in één van de volgende afdelingen: Horeca,Toerisme & Voeding of Uiterlijke Verzorging of Verzorging/Zorg & Welzijn-breed. Vanuit het Vakcollege Dienstverlening kun je ook doorstromen naar de afdelingen Handel & Administratie of Sport, Dienstverlening en Veiligheid. Deze opleidingen vallen in de bovenbouw buiten de Vakcollegeformule en worden aangeboden in het gebouw (VP-10) naast onze school. Voor aanvullende informatie kunt u altijd terecht bij onze school.
Met vriendelijke groet, namens de schoolleiding Vakcollege Sevenwolden. Directeur C. de Boer 0513-625345
Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
Voorwoord Kijkt men op de website www.hetvakcollege.nl dan zal de conclusie zijn dat de optie Vakcollege Dienstverlening niet aangeklikt kan worden. Om moverende redenen heeft de landelijke werkmaatschappij het Vakcollege Zorg opgericht. Binnen het Vakcollege Sevenwolden hebben we hier Vakcollege Dienstverlening van gemaakt, omdat we willen uit gaan bij de instroom voor een zo helder mogelijk keuzegebied binnen het Vakcollege voor onze nieuwe eerste jaars leerlingen. Deze instroomkeuze is breed en omvat slechts twee richtingen. Of je kiest voor Techniek (bevat het complete aanbod binnen de sector Techniek in de school) of je kiest voor Dienstverlening (bevat het complete aanbod van de sectoren Zorg & Welzijn en Economie). Zo ontstaat er tijd en ruimte om maatwerk aan onze leerlingen te leveren. Het Vakcollege Dienstverlening is dé leerroute bij uitstek voor die leerlingen die al weten dat zij later ‘iets met mensen’ willen doen. Gedurende een zesjarige doorlopende vmbo/mbo-leerlijn kunnen leerlingen hun talenten ontwikkelen in de richting van zorg, welzijn of dienstverlening.
Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
Mens & Dienstverlenen Didactisch concept, model en werkvormen De missie van het Vakcollege Dienstverlening is “Talent al jong stimuleren en hen via een excellente leergang effectief opleiden voor een baan als gekwalificeerd professional in zorg, welzijn en sociale dienstverlening”. De winst voor de leerlingen van het Vakcollege Dienstlening is de praktische en concrete aanpak, een brede basis en de specialiste tot professional in één doorlopende 6-jarige leerroute van vmbo naar mbo niveau 2 of 3. Met deze brede basis zijn de leerlingen voorbereid op ontwikkelingen in de zorg, welzijn en dienstverlening en zijn ze in staat zich optimaal te specialiseren. Het Vakcollege Dienstverlening richt zich op de toekomst van de leerlingen, op actuele ontwikkelingen (opleiden voor de toekomstige beroepen) en op het behalen van zowel een vmbo als een mbo diploma.
Uniciteit van Mens en Dienstverlenen: Meer uren praktijk vanaf leerjaar 1 Een brede basis met aandacht voor actuele vaardigheden, waardoor de arbeidsmobiliteit en flexibiliteit wordt bevorderd Een betere voorbereiding op werken & leren in leerjaar 5-6 doordat de jongere meer vakspecifieke vaardigheden leert Vanaf het eerste jaar gericht op een kwalificatie AVO-vakken (Ned., Eng., Wisk, etc) ondersteunend aan Mens en Dienstverlenen
Vanuit de praktijk en met behulp van praktijkdocenten is een nieuw leergebied ontwikkeld: Mens & Dienstverlenen (M&D). Leerlingen worden uitgedaagd om op een eigentijdse en voor hen betekenisvolle manier aan opdrachten te werken. Ze leren in een authentieke leeromgeving en werken vanaf leerjaar 1 aan beroepscompetenties.
Het leergebied Mens en Ondernemen, binnen het Vakcollege Sevenwolden spreken we over Mens en Dienstverlenen, bestaat uit twee – te onderscheiden, maar niet te scheiden – aspecten (zie figuur op de volgende pagina 4). Het eerste aspect is Mens (kennis is breed kader) en het tweede aspect is Ondernemen ( Kunde en initiatief). Kennis en praktische vaardigheden gaan hand in hand. Wat houdt Mens & Dienstverlenen in? Zoals de naam aangeeft, heeft het nieuwe leergebied twee – te onderscheiden, maar niet te scheiden – aspecten. Het eerste aspect is Mens, waarin het leren over de mens centraal staat aan de hand van vragen, zoals “Wat is het? Wat vaagt de ander? Wat zijn de mogelijkheden? Wat werkt? Wat kan beter? Wat zijn resultaten? Begrippen die hierbij een rol spelen zijn onder meer doelgroepen, ziekteleer, ontwikkelfasen, welzijn, gezondheid, vrije tijd, maatschappij, wonen, sociale verbanden, voeding. Het tweede aspect is Dienstverlenen, waarin het professioneel omgaan met mensen centraal staat aan de hand van vragen, zoals: “Hoe verzorg je mensen?”, “Hoe ondersteun je mensen?”. “Hoe organiseer je iets voor mensen?”.
Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
De 5 O’s die Mens en Dienstverlenen verbinden: 1. Onderzoeken 2. Ondersteunen 3. Op weg helpen 4. Opletten 5. Omgaan met anderen
Onderwijsinstellingen (vmbo en mbo) en het werkveld geven de opleiding gezamenlijk vorm. De leerling die kiest voor het Vakcollege Dienstverelening heeft affiniteit met het werken met mensen en wil op een concrete manier bezig zijn met de praktijk. Het Vakcollege Dienstverlening is geen smalle functietraining, het onderwijs is ingericht op de beroepen van vandaag en morgen in de domeinen van het Vakcollege Dienstverlening (gezondheidszorg, welzijn, sociale dienstverlening, horeca en detailhandel). In het Vakcollege Dienstverlening wordt continue aandacht besteed aan de loopbaanoriëntatie van de leerlingen door middel van loopbaangesprekken en in de lesbrieven van het leergebied Mens & Dienstverlening, zodat ze in alle fases van de opleiding een bewuste keuze kunnen maken voor de toekomst.
Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
De samenwerking met het werkveld is een essentieel element van het Vakcollege. Zij denken mee met het curriculum, bieden experts aan als rolmodel en zorgen voor ervaring- en leerwerkstages. Daarbij moet er een nauwe samenwerking zijn tussen de algemeen vormde vakken en beroepsgerichte vakken om de samenhang van theorie en praktijk gestalte te geven. In leerjaar 1 en 2, eventueel doorlopend in 3, van het Vakcollege Dienstverlening gaat het ontdekkend leren gepaard met het ontwikkelen van vaardigheden, kennis en houdingen die nodig zijn bij de oriëntatie/voorbereiding op een beroep. Dit resulteert aan het einde van leerjaar 3 in een mijlpaal in de vorm van een juniorcertificaat. De leerling bezit dan al een aantal kerncompetenties voor het werken in zorg, welzijn en dienstverlening. Het werkveld zal voor de junior een aantal gastcolleges, werkplekbezoeken en oriënterende stages organiseren. De Vakcollege Dienstverleningleermiddelen voor deze eerste leerjaren zijn gericht op (zelf) ontdekkend leren, waarbij de leerling leert door het opdoen van ervaringen, door modeling (imiteren) en in authentieke omgevingen. Het leren moet betekenisvol en eigentijds zijn, waarbij de theorie just in time wordt aangeboden. Deze manier van informatie aanbieden verhoogt de motivatie van de leerling voor de leerstof en zorgt ervoor dat de leerling is geboeid en blijft verbonden. Zo kunnen leerprestaties en het leervermogen worden vergroot. In de leermiddelen van het Vakcollege Dienstverlening staat het `proces’ centraal, waarbij het proces op talloze manieren wordt vormgegeven. De ene keer is het een spel maken en uitvoeren, de andere keer is het een onderzoekje doen, oefenen met onderdelen van EHBO, een ruimte ergonomisch inrichten of een uitstapje organiseren voor een bepaalde doelgroep. Het eindresultaat mag in veel gevallen heel divers zijn, ondanks dat de leerlingen aan dezelfde opdracht werken. Om het resultaat te bereiken, zijn de leermiddelen van het Vakcollege Dienstverlening opgebouwd uit vier leersituaties: 1. Oriënteren 2. Voorbereiden 3. Uitvoeren 4. Reflecteren Elke leersituaties heeft een aantal kenmerken. Kenmerken voor het oriënteren is dat aan de leerling wordt gevraagd te brainstormen en keuzes te maken. Bij het voorbereiden gaat het om het concreet maken van de aanpak van de opdracht: wie en wat (informatie, materialen, tijd) is wanneer en waarvoor nodig. In leersituatie drie (Uitvoeren) wordt van de leerling verwacht dat de activiteit wordt uitgevoerd (bijvoorbeeld uitstapje of onderzoekje doen). Afhankelijk van de opdracht kan daar ook het tussentijds uittesten en verbeteren bij horen. Bij de leersituaties `Reflecteren’ kijkt de leerling terug op hoe de opdracht is gegaan en wat hij/zij daarvan heeft geleerd. Ook komt de vraag aan de orde voor welke beroepen en geleerde belangrijk zou kunnen zijn. Naarmate de leerling zich ontwikkelt zal het werkveld een toenemende rol spelen in de vier leersituaties. Elke leersituatie kan met verschillende werkvormen worden ingericht. Elke werkvorm vraagt om een duidelijke rolverdeling tussen leerling, docent en vanaf het derde leerjaar ook de praktijkbegeleider. Wordt de leerling gestuurd, begeleid, gecoacht of werkt deze zelfstandig? De rolverdeling geeft structuur aan de opdrachten en stelt eisen aan zowel de docent als de leerling en praktijkbegeleider.
Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
In leerjaar 4 tot en met 6 verschuift het (zelf)ontdekkend leren naar duaal leren, een onderwijsvorm waarbij leren en werken worden gecombineerd. In deze leerjaren wordt de ontwikkeling van vaardigheden, kennis en houdingen toegespitst op het gekozen beroepenveld met het doel startbekwaam te worden. Binnen het Vakcollege Dienstverlening worden leerlingen opgeleid tot zowel ondersteunende functies (niveau 2) als uitvoerende functies (niveau 3). Momenteel wordt onderzocht of niveau 4 deel zal gaan uitmaken van het Vakcollege Dienstverlening. De Vakcollege Dienstverlening leerling Nader ingaan op de inhoud betekent uiteraard ook nader ingaan op het type leerling dat past bij het Vakcollege. De Vakcollege Dienstverleningleerling is in de eerste plaats zeer geïnteresseerd in het omgaan met mensen. De interesse moet uitgaan naar; “Hoe gaat het met iemand?”. “Kan ik iets voor iemand betekenen?” Daarnaast speelt iets “maken” een belangrijke rol Als iets niet lukt, moet de leerling kunnen beschikken over voldoende doorzettingsvermogen om opnieuw te beginnen. Daarbij zal de leerling van zijn fouten moeten kunnen leren, en onthouden voor de volgende keer. De leerling moet zijn of haar kennis en kunnen bijstellen naar het haalbare en daarvan niet gefrustreerd raken. De Vakcollege Dienstverleningleerling neemt initiatieven en kan na voldoende instructie zelfstandig werken, zowel alleen als in kleine groepjes. De leerling kan in zekere mate zelf beslissingen nemen over de opdracht. De leerling is ook in staat aanwijzingen zelfstandig te verwerken. De Vakcollege Dienstverleningleerling is creatief. De leerling kan brainstormen en verschillende ideeën en of oplossingen naar boven laten komen. De leerling is in staat ideeën op papier te zetten en aan anderen uit te leggen. De Vakcollege Dienstverleningleerling heeft voldoende resultaten met lezen, rekenen en werken met de computer (Word, Power Point en internet). De leerling kan zijn eigen spullen op orde houden en afspraken nakomen. Het niveau van het Vakcollege ligt op kaderberoeps gericht en basisberoeps gericht voor wat betreft het VMBO en op niveau 3 en 2 voor wat betreft het MBO-deel. De Vakcollege Dienstverleningleerling wordt in staat geacht door te kunnen groeien naar een werknemer die zelfstandig met mensen kan werken. Wellicht het belangrijkste: het Vakcollege Dienstverlening gaat uit van de talenten van de leerlingen. Geen talent is gelijk, maar elk talent is waardevol.
Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
Vraag & antwoord voor scholieren en ouders Ik wil naar het Vakcollege Dienstverlening (Zorg). Hoe weet ik of er een Vakcollege bij mij in de regio is? In het linker menu (www.hetvakcollege.nl) vind je bij 'Aangesloten scholen' alle scholen die Vakcollege zijn. Het Vakcollege Dienstverlening is volop in ontwikkeling en steeds meer scholen sluiten zich aan. Je kunt dus regelmatig een kijkje nemen als je geïnteresseerd bent. Ben ik geschikt voor het Vakcollege Dienstverlening? Het Vakcollege is iets voor jou als het je leuk lijkt om later met of voor mensen te werken en je minimaal een mbo diploma wilt halen op niveau 2 – 3 mbo. Wat voor lessen krijg ik in het Vakcollege Dienstverlening? In het Vakcollege wordt meer aandacht besteed aan de praktijk. In de eerste twee jaren heb je iedere week 10 – 12 uur les in het vak Mens en Ondernemen. In deze fase leer je via allerlei opdrachten over de vele verschillende kanten van de beroepen in zorg, welzijn en dienstverlening. Je bezoekt in deze jaren regelmatig organisaties in zorg, welzijn en dienstverlening en ervaart hoe het er in de dagelijkse werkpraktijk aan toe gaat. Ook komen deze organisaties naar school om gastlessen te geven. In leerjaar 2/3 kies je welke richting je op wilt gaan en ga je stage lopen, om vervolgens in leerjaar 5 werkend te gaan leren. Dan ga je minder naar school en heb je een leerwerkbaan met een echt salaris. Welke diploma’s behaal ik op Het Vakcollege? Het Vakcollege is een doorlopende leerlijn die opleidt naar een mbo niveau 2 of 3 diploma. Na of in leerjaar 4 doe je je vmbo-examen. Het kan dus zijn dat je binnen/na 6 jaar met twee diploma's de school verlaat! Is er een toelatingsexamen voor het Vakcollege Dienstverlening? Veel scholen voeren gesprekken met de toekomstige leerlingen voordat gestart wordt met het Vakcollege, om er zeker van te zijn dat de leerling een goed beeld heeft van het Vakcollege. Dit gesprek is echter géén toelatingsexamen. Hoe ben ik als ouder betrokken bij het Vakcollege Dienstverlening (Zorg)? Net zoals in het regulier onderwijs wordt u door de school op de hoogte gehouden van de voortgang van uw leerling. Bovendien worden op de meeste Vakcolleges avonden / middagen georganiseerd waarop de leerlingen zelf laten zien waar ze in een periode mee bezig zijn geweest en wat ze gedaan hebben. Voor u leuk om te zien en voor uw zoon of dochter goed om te oefenen met spreken voor een groep. Mijn kind heeft interesse in zorg- en welzijnberoepen, maar ik vind hem / haar nog te jong om zich al vast te leggen in een bepaalde richting. In het Vakcollege Zorg ontdekt de leerling gaandeweg waar zijn / haar belangstelling en talenten liggen. Geleidelijk werkt een leerling toe naar specialisatie binnen zorg, welzijn of dienstverlening. Mocht een jongere beseffen dat deze sectoren voor hem / haar niet geschikt zijn, is het mogelijk de opleiding binnen het regulier vmbo voor te zetten. Uw zoon of dochter legt zich dus zeker nog niet vast op 12 jarige leeftijd.
Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
Hoe wordt de baangarantie bij het Vakcollege Dienstverlening vormgegeven? Het Vakcollege leidt op naar een mbo (niveau 2 – 3) vakdiploma. De opleiding wordt samen met regionale werkgevers in zorg, dienstverlening en welzijn vorm gegeven. De opleiding is gebaseerd op de beschikbare werkgelegenheid. Na een wederzijdse inspanning is het dan ook mogelijk om na afloop van de opleiding wellicht een baan te garanderen. Kost de opleiding meer dan een reguliere opleiding? Nee, het Vakcollege voldoet aan de wettelijke regelgeving die geldt voor het vmbo en het mbo. Dit houdt in dat de opleiding bekostigd wordt binnen de bestaande regelgeving en dat de lesmaterialen niet uitkomen boven de kosten die wettelijk zijn vastgelegd. Moet mijn zoon / dochter voor het Vakcollege Dienstverlening bijzondere materialen aanschaffen? Een leerling bij het Vakcollege hoeft in de onderbouw in principe geen bijzondere materialen aan te schaffen. Alle benodigde materialen zijn op school aanwezig en de leerlingen worden in de gelegenheid gesteld om praktijkopdrachten op school te verrichten. Afhankelijk van de gekozen richting moet er na circa twee jaar beroepskleding/ - materieel worden aangeschaft het geen in eigendom blijft van de leerling.
Het Vakcollege Dienstverlening • Binnen 6 jaar een MBO diploma • Januari 2011
