Module 9 : Integratie van de spoorinfrastructuur in de stedelijke omgeving (deel 2) 9.A. – Werken spoorvernieuwing Nationalestraat + ontwerpvisie traminfrastructuur Antwerpen
Nationalestraat
1
Voorstelling: Ing. Gert De Wilde Arch. Jan Peeters Dienst Stadsontwikkeling Ontwerp en uitvoering publiek domein
INHOUDSTAFEL: •
Rijweg in kasseien
•
Ontstane problemen
•
Oplossingsstrategie
•
Alternatieven
•
Weerhouden oplossing
•
Uitvoering van de werken
2
ALGEMEEN:
•
Werken opgevolgd door Stad Antwerpen, in samenspraak met De Lijn, RioLink en EANDIS
•
Geen betrokken studiebureau
•
Lange ontwerpfase
TIMING 28/07/2008 15/06/2009 25/09/2009 31/07/2009 15/02/2010 31/05/2010 15/06/2010 22/11/2010 19/12/2011 23/04/2012 29/05/2012 29/05/2013
goedkeuring conceptnota - districtscollege goedkeuring voorontwerp - districtscollege goedkeuring voorontwerp wijkcirculatieplan binnenstad college kennisname definitief ontwerp - districtscollege voorstelling pleintjes raadscommissie kennisname aangepast definitief ontwerp – districtscollege voorstelling aangepast definitief ontwerp raadscommissie goedkeuring definitief ontwerp – districtscollege goedkeuring bestek gunning werken aanvang werken einde werken
3
Situering:
* as tussen centrum en zuid (Groenplaats - ‘Zuid’ Bolivardplaats) * belangrijke openbaar vervoerverbinding * belangrijke winkelstraat
Afbakening:
* Nationalestraat (Kronenburgstraat tot Kammenstraat) * 2 pleinen -Theodoor Van Rijswijckplaats met zijstraten - pleintje Prekerstraat
4
Concept: uniform beeld: materiaal, profielgebruik, straatmeubilair
pleinen integreren: betrekken achterliggende gebouwen, verblijfsruimtes
Concept: dwarsrelaties: uniforme aansluiting van de zijstraten
groen: spreiding in de straat en op de pleintjes
5
Concept: openbaar vervoer: optimalisatie haltes bestaande toestand (10)
nieuwe toestand (4 + gecombineerd gebruik tram en bus)
Concept: openbaar vervoer / profiel -
kritische profiel ter hoogte van de toegankelijke haltes - kruisen van bus en tram > as tussen sporen 3,40 m - kruisen van twee bussen > breedte rijweg 6,40 m
6
Concept: openbaar vervoer / profiel -
in de rest van de straat - sporen blijven op 3,40 m > rijweg maximaal 6,90 m
Concept:
7
Concept: groenstructuur / conceptnota verlaning van het groen: naar beeld toe niet verkeersremmend
clusteren van het groen op de kruispunten: als extra accent voor de dwarsrelaties
Concept: groenstructuur / bomenbalans
8
Concept: laden en lossen bestaande toestand (3)
nieuwe toestand (8 geïntegreerd in voetpad + betere spreiding)
Concept: parkeren langsparkeren aan de onpare zijde van de Nationalestraat in functie van het maximaal behoud parkeerplaatsen laad- en loszones als reguliere parkeerplaatsen buiten de venstertijden > aantal parkeerplaatsen
9
Concept: pleinen / Theodoor Van Rijswijckplaats
Concept: pleinen / pleintje Prekerstraat
10
Concept: straatmeubilair ingepast in de basisstructuur fietsenstallingen / BT 38 > NT 86 papiermanden / BT 19 > NT 24 parkeerautomaten / BT 8 > NT 6 telefooncellen / (door laag gebruik en alternatieven in de buurt verkiest belgacom deze te verwijderen) ondergrondse glascontainer / NT 1
Concept: materialen rijweg en voetpad (beeldkwaliteitsplan) granieten kassei (gezaagd en gebouchardeerd) formaat 0,14 m x 0,20 m x 0,12 m
11
Concept: materialen goot rijweg / boordsteen (beeldkwaliteitsplan) blauwe hardsteen stroken 0,30 m breed
Definitief ontwerp:
12
Opbouw kasseiverharding - tramsporen:
Opbouw kasseiverharding - tramsporen:
Let op stuknr. 11: rubber profiel
13
Opbouw kasseiverharding - tramsporen: Technische principes kasseiverharding in combinatie met sporen: - trachten volledig waterdicht te maken - gemodificeerde mortel - zielstenen langs sporen niet tot bovenaan verharding - elastische opvulling - legbed boven bouten minder dik
Realisatie: •
Aanleg RWA (2 stuks onder nieuwe sporen)
•
Renovatie bestaande riool tot DWA (re-linen + spuitbeton) na breuk in riool
•
Aanleg nieuwe huis- en kolkaansluitingen
•
Aanleg gasleiding diameter 315
•
Aanleg traminfrastructuur
•
Aanleg wegeniswerken
14
Realisatie:
Realisatie:
15
Realisatie:
Realisatie:
16
Realisatie:
Realisatie:
17
Realisatie:
Realisatie:
18
Realisatie:
Realisatie:
19
Realisatie:
Realisatie:
20
Realisatie:
Realisatie (na enkele maanden):
21
Realisatie (na enkele maanden):
Schade: Verschillende oorzaken van de schade:
•
Elementverharding
•
Opbouw van de rijweg met tramsporen, zielstenen,…
•
Rubber profiel onder (en naast) de rails
•
Dwarse uitzetvoegen om de 12,5m waardoor een extra (dus 2) bewegingsvrijheid ontstaat van de kasseien
•
Zware verkeer op deze drukke as (bussen, vrachtwagens,…)
•
Verschil in legbed ter hoogte van de bouten van de rails
22
Schade:
Belgiëlei, na amper 2 maanden
Schade: NOTA OCW: • kasseien aangelegd op spoorbevestiging • verandering in dikte van straatlaag leidt tot differentiële zakking • stenen te weinig ‘ingeklemd’
- geen eenvoudige (snelle / goedkope) oplossing mogelijk - enkel natuurstenen d.m.v. geprefabriceerde panelen
23
beeld van de schade
1.
Scheuren in de voegmortel
2.
Kasseien komen los te liggen (domino-effect)
3.
Kasseien verzakken door pompeffect (water in voegen) het legbed wordt weggespoeld
beeld van de schade: 1.
Scheuren in de voegen
24
beeld van de schade: 1.
Scheuren in de voegen
beeld van de schade: 2.
Kasseien komen los te liggen
25
beeld van de schade: 2.
Kasseien komen los te liggen
beeld van de schade: 3.
Kasseien verzakken
26
Huidig beeld van de schade: 3.
Kasseien verzakken
beeld van de schade: De uitzetvoegen zijn van ver zichtbaar:
27
beeld van de schade: Wielafdruk van zwaar verkeer is goed zichtbaar:
OPTIES TOT HERSTEL SCHADE:
1. 2. 3. 4.
AANLEGGEN RIJWEG IN ASFALT AANLEGGEN RIJWEG IN BETON STROKEN BETON LANGSHEEN DE SPOREN PLAATSELIJK HERSTEL KASSEIEN
28
INVALSHOEKEN VOOR OPLOSSING
ONTWERP (inclusief onderzoek naar mobiliteit) TECHNIEK (inclusief onderzoek naar praktische uitwerking en kostprijs)
Overlegmomenten betreffende ontwerp en functionaliteit: - Met de ontwerpers van SW/O&U - Advies mobiliteit Overlegmomenten betreffende techniek: - in samenspraak met De Lijn, OCW, studiebureau technum, de uitvoerende aannemer, dienst Beheer & Onderhoud
ONTWERP EN FUNCTIONALITEIT:
Maximaal behoud van kasseiverharding voor beeldkwaliteit en duurzaamheid
Bij de optie met de stroken beton langsheen de sporen gaat de voorkeur uit naar een volledige betonverharding tussen buitenste rail en straatgoot. De opties met 4 dunne strookjes (30cm) of 3 brede stroken lijken niet interessant vanuit gebruikscomfort (fietsers) of beeldkwaliteit WEL NIET NIET
Esthetisch gezien zijn ook asfalt en beton opties, met een lichte voorkeur voor beton vanwege de hoogwaardigere afwerkmogelijkheden.
29
MOBILITEIT:
Wegbeeld afstemmen op gewenst snelheidsgedrag (30km/u)
Recht tracé zonder snelheidsremmers
Materialisatie met klein materiaal is daarop ten dele een antwoord
Parkeerroutes – monoliet materiaal in BKP Nationalestraat ligt niet op parkeerroute
Wel verhoogd fietscomfort door monoliete verharding
TECHNIEK: Keuze nieuwe verharding in beton: •
technisch beste materiaalkeuze
•
Meest duurzaam alternatief
•
verschillende afwerkmogelijkheden
•
Relatief eenvoudig en snel aan te brengen
•
Haarscheurtjes zijn mogelijk (geen invloed op de kwaliteit van de betonbaan)
30
OPTIES TOT HERSTEL SCHADE:
1. 2. 3. 4.
AANLEGGEN RIJWEG IN ASFALT AANLEGGEN RIJWEG IN BETON STROKEN BETON LANGSHEEN DE SPOREN PLAATSELIJK HERSTEL KASSEIEN
STEEDS TE BEOORDELEN OP: 1. Techniciteit (duurzaamheid) 2. Risico’s (voor- en nadelen) 3. Praktische uitwerking (fasering, duur, hinder,…) 4. Kostprijs
OPTIES TOT HERSTEL SCHADE: Optie 1 : RIJWEG ASLALT
TECHNICITEIT EN DUURZAAMHEID
Optie 2: RIJWEG BETON
Optie 3 ‐ STROKEN BETON LANGSHEEN SPOOR
Optie 4 ‐ PLAATSELIJKE HERSTELLINGEN
Enkel als tijdelijke ingreep.
Secure uitvoering noodzakelijk omwille van moeilijke verdichting.
Beste optie qua duurzaamheid
Stroken dienen voldoende breed uitgevoerd zodat wielen niet over overblijvende kasseien rijden. Een volledige vervanging van de middenzone dringt zich op.
Kans op spoorvorming is reëel gezien intens busverkeer op het hetzelfde spoor en moeilijkere verdichting.
Specifieke detaillering te volgen maar haalbaar indien goed voorbereid: Krimpvoegen, uitzettingsvoegen.
Moeilijke uitvoering langs rand te behouden kasseien: instandhouding kasseien, moeilijk zaagwerk met reële kans op loswrikken kasseien, schade aan overblijvende Moeilijk om een kwalitatieve herstelling uit te voeren gezien het steeds kasseinen (smalle strook) door werfverkeer gevraagd zal worden om onmiddellijk verkeer toe te laten.
Gelijkaardige schadebeelden (hoewel zeker beperkter) nog mogelijk met deze oplossing
Noodzakelijke vernieuwing toplaag na 10 jaar
Detailuitvoeringsplannen noodzakelijk
Scheurremmende wapening lijkt noodzakelijk
noodzaak kunststofwapening op bijzondere plaatsen na te gaan
(Kans op) Schade tussen de sporen is met deze oplossing niet weg
aandacht voor afwatering tussen asfalt en kiftbeton
aandacht voor afwatering tussen betonlagen
Minder optimaal gedrag smalle betonstroken (horizontale verschuiving)
RISICO'S (voor‐ en nadelen van de oplossing) Spoorvorming (zie hoger)
Geen gevaar op spoorvorming
zie hoger
Veel ingrepen noodzakelijk gezien op vele plaatsen reeds aanvang van schade
Eerdere projecten met minder goed resultaat
uithardingstijd (zie verder)
Architecturaal beeld? Overblijvende smalle stroken kasseien tussen smalle stroken beton
Regelmatig ingrijpen zal steeds noodzakelijk blijven
Onderhoud
onderhoudskost beperkt ‐ lange levensduur betonverharding
Regelmatig hinder Æ frustratie
Sneller herstel bij eventueel noodzakelijke inbreuken
Inbreuken nutsleidingen iets arbeidsintensiever, maar door geringe afstand tussen krimpvoegen gemakkelijker één bepaald stuk op te breken en duurzaam te herstellen
Gevaar op schade aan voertuigen door losliggende stenen
Noodzakelijke vernieuwing toplaag na 10 jaar
25 jaar zonder belangrijke vernieuwing mogelijk.
Blijvend slordige indruk
Onderlaag ook te vernieuwen bij 2e vernieuwing toplaag
KOSTPRIJS
ramingsprijs 50 €/m² (excl opbraak kasseien)
PRAKTISCHE UITWERKING (hinder, duur, fasering) Langsfasering noodzakelijk
ramingsprijs 75 €/m² (excl. opbraak kasseien)
Zal in zijn geheel niet zoveel minder zijn dan een volledige uitvoering in beton gezien Uitgesproken de goedkoopste oplossing en spreiding van herstelkosten in de preciziewerk opbraak, fragmentaire uitvoering. tijd
Geen langsfasering noodzakelijk
Vergelijkbaar met optie 3 indien volledige opbraak middenzone. Indien stroken beton Veel ingrepen noodzakelijk gezien op vele plaatsen reeds aanvang van in middenzone dan langere duurtijd opbraak kasseien schade
Eenvoudiger werf‐ en faseringsorganisatie mits goede voorbereiding en strikte organisatie: Plaatsing wapening volgt opbraak, waarna uitvoering in beton
Regelmatig ingrijpen zal steeds noodzakelijk blijven
Duur uitvoering, zonder rekening te houden met fasering al minstens 10 werkdagen
Verschillende delen in één geheel af te werken, bijvoorbeeld van straat tot straat
Regelmatig hinder Æ frustratie
De complexere fasering zal deze termijn ruim verhogen
uithardingstijd beton van 7 dagen vooraleer verkeer over kan, tramverkeer wel sneller mogelijk
Aanleg in 3 lagen met fasering
31
RIJWEG IN ASFALT: Techniciteit: •
Uitbraak kasseien + legbed = 20cm
•
Aanleg van drie lagen asfalt (8cm – 8cm – 4cm)
•
Moeilijk werken, veel handwerk (zowel aanleggen als verdichten)
•
Verdichten asfalt wordt door de sporen bemoeilijkt
•
Zeer secure uitvoering is noodzakelijk
•
Wapening van onderlaag gewenst
•
Spoorvorming is een risico (moeilijke verdichting in combinatie met zwaar verkeer)
•
Relatief eenvoudig herstel na inbreuken
•
Onderhoud asfalt noodzakelijk
RIJWEG IN ASFALT: Praktische uitwerking: •
Langsfasering noodzakelijk
•
Opbraak bestaande kasseien: +/- 12 werkdagen
•
Duurtijd asfalteringswerken: 10 werkdagen
•
Infrezen sponning spoor + voegvullen: 4 werkdagen
•
Extra dwarsfases kunnen: + 4 werkdagen per extra fase
•
Realisatie kan onmogelijk met behoud van verkeer (tram, bus, auto)
Raming van de kostprijs: •
Zonder dwarsfasering: 354 000 euro (excl. btw)
•
Per extra dwarsfasering: + 5 000 euro
32
RIJWEG IN BETON: Techniciteit: •
Uitbraak kasseien + legbed = 20cm
•
Aanleg van beton over volledige dikte (1 laag)
•
Wapeningsplan op te maken / Wapening te plaatsen
•
Krimpvoegen en uitzetvoegen
•
Technisch goede en duurzame oplossing
•
Herstellingen na inbreuken minder eenvoudig
•
Kleine scheurtjes mogelijk
•
Invloed van wapening op detectielussen?
RIJWEG IN BETON: Praktische uitwerking: •
Geen langsfasering noodzakelijk
•
Uihardingstermijn beton is 28 dagen, 14 dagen is aangewezen
•
Uit te voeren als treinbeweging (opbraak, wapening en beton storten)
•
Uitvoeringstermijn 20 werkdagen
•
Indien 3 deelfasen: 10 werkdagen per fase (4d uitbraak, 3d wapening, 1d beton, 2d sponning)
•
Realisatie kan onmogelijk met behoud van verkeer (tram, bus, auto)
Raming van de kostprijs: •
Uitvoering als een treinbeweging: 498 000 euro (excl. btw)
•
3 extra deelfasen: + 10 000 euro
33
STROKEN BETON LANGS RAILS:
STROKEN BETON LANGS RAILS: Techniciteit: •
Geen zekerheid dat er geen kasseien meer zullen loskomen
•
Schade tussen de sporen (nu op 2 plaatsen) wordt niet aangepakt
•
Technisch gezien zeer moeilijk te realiseren
•
Ingrijpende oplossing die op termijn allicht nog schade zal opleveren
•
Mogelijk dienen de stroken van 30cm aan de binnenkanten breder uitgevoerd te worden (misschien zelfs volledige middenzone?)
Raming van de kostprijs: •
Soortgelijk aan volledige rijweg in beton
•
-/+ 500 000 euro
34
PLAATSELIJK HERSTEL: Techniciteit: •
Realisatie niet zonder hinder gezien uithardingstijd
•
Oorzaken van de schade worden niet weggenomen
•
Nieuwe schade op termijn
•
Regelmatige herstellingen nodig
Raming van de kostprijs: •
Uitgesproken goedkoper
AANBEVELINGEN SW:
ONTWERP – MOBILITEIT: •
Behoud kleinschalig materiaal en dus plaatselijk herstel (benadrukken verblijfs- en winkelkarakter)
•
Frequente monitoring en opvolging rijweg ifv veiligheid
TECHNIEK: •
Plaatselijk herstel neemt oorzaken schade niet weg
•
De stroken beton lijkt het minst goede alternatief
•
Rijweg in beton krijgt de voorkeur boven asfalt, maar beide alternatieven zijn valabel
•
Beton is wel iets duurder en complexer in beheer
35
Proces
1.
Keuze voor betonverharding door district
2.
Uitwerken technisch dossier door stadsdiensten en studiebureau, in samenspraak met partners
3.
Terugkoppelingsmomenten
4.
Formele collegebeslissing uitvoeren werken
5.
Realisatie
Uitzicht betonverharding:
• Overleg Luc Rens van FEBELCEM • Evalueren foto’s • Plaatsbezoek naar: DEINZE
GAVERE
IEPER
36
Uitzicht betonverharding:
Techniciteit:
Twee mogelijkheden: 1.
Verankeren in onderliggende betonfundering
2.
Betonlagen volledig van elkaar losgekoppeld
RISICO: Restwater dat zich zou verzamelen tussen de twee betonlagen
37
Techniciteit:
• Vlakfrezen van bestaande betonfundering • Boren van afwateringsgaten
Techniciteit:
• Afvoeren van ingedrongen water dmv noppenfolie en afwateringsgaten
38
Techniciteit:
• Glijfolie (niet gewoven geotextiel) om betonlagen te scheiden
Techniciteit:
• PUR om aanraking beton met rails te voorkomen
39
Techniciteit:
• PUR om aanraking beton met rails te voorkomen
Techniciteit:
• Afplakken bouten
40
Techniciteit:
• Kunststof wapening ter hoogte van verkeerslussen (13 stuks)
Techniciteit:
• Wapeningskorven + principes wapening rond putten
41
Techniciteit:
• Gedeuvelde uitzetvoegen
Techniciteit:
• Krimpvoegen om de 2m50
42
Werkzaamheden: •
Plaatsen signalisatie
•
Uitbraak kasseien + legbed = 20cm
•
Vlakfrezen van bestaande betonfundering
•
Boren van afwateringsgaten
•
Plaatsen noppenfolie (afwatering) en geotextiel (glijden betonvlakken)
•
Wapening plaatsen
•
Aanleg van beton over volledige dikte
•
Uitwassen betonverharding
•
Realiseren van krimp- en uitzetvoegen
•
Aanbrengen detectielussen voor tram en busbeïnvloeding
•
Uitfrezen van voeg langsheen de sporen
•
Voegvulling
Praktisch:
•
Startdatum werken = 28 juli
•
Uitvoeringstermijn = 23 werkdagen (weerverlet of stilleggen door politie niet voorzien)
•
Bijkomende uithardingsperiode van 2 weken (inclusief voegvullingswerken)
•
Twee fasen (Schoytestraat is midden)
•
Aanvang werken langs kant Kammenstraat
43
Fasering en timing: Twee deelfases van elk 12 werkdagen: Fase1: van Kammenstraat tot Schoytestraat Fase 2: van Schoytestraat tot Kronenburgstraat •
Elke fase wordt onderverdeeld in twee langse deelfasen
•
1 dag overlap tussen fase 1 en 2
Aangewezen gezien: -
Uitwassen (weghalen smurrie)
-
Vlakfrezen betonfundering (bereikbaarheid)
-
Globale duurtijd werken beperken (rendabiliteit)
Omleiding en signalisatie: autoverkeer keerlussen tram 4
- Hoboken naar Marnixplaats - Deurne Silsburg naar Groenplaats
omleiding busbundel 180 en bus 22
44
Omleiding en signalisatie:
(minder) hinder:
Noodzakelijk dat handelingen achtereenvolgens worden uitgevoerd op welbepaalde tijden. Bijvoorbeeld: inzagen van voegen en uitwassen van het oppervlak
45
(minder) hinder: •
Vooraankondigingsborden
•
Weghalen bovenleidingskabels De Lijn
•
Parkeerstroken = opslagruimte materialen
•
Voetpaden worden zeker vrij gehouden
•
Laad- en loszones in de zijstraten - Prekersstraat (pleintje) - Schoytestraat - Aalmoezenierstraat - Augustijnenestraat - Drukkerijstraat - Sint Rochusstraat
•
Bereikbaarheid parkings: - Drukkerijstraat = steeds bereikbaar - Confederatie bouw = steeds bereikbaar - ACW = niet bereikbaar
(minder) hinder: •
Straat wordt volledig afgesloten, rond de werfzone komen hekwerken
•
Grote banners ‘handelaars bereikbaar’
•
Extra fietsenstallingen op de koppen van de straat
•
Ruitenwassers
•
Aandacht voor stofbestrijding en netheid werfzone
•
Activiteiten op zaterdagen (groene zones en petanque)
•
Optreden op 7 september (= koopzondag)
•
Mogelijk verhoogd politietoezicht
46
Realisatie: Weerverlet
Realisatie: Zaagsnede langs lijnvormige elementen
47
Realisatie: Machinaal werk maar ook veel handwerk
Realisatie: Op sommige plaatsen onvoldoende dikte… dus bijfrezen
48
Realisatie: Recht afsnijden van de PUR
Realisatie: Deuvels loodrecht plaatsen
49
Realisatie: Houten latten voor sponning (geen goed idee)
Realisatie: Bijlegwapening door foute bestelling korven
50
Realisatie: Beton gepompt vanuit de zijstraten
Realisatie: Sporen in beton
51
Realisatie: Aanbrengen bindingsvertrager
Realisatie: Kernen boren voor proeven
52
Realisatie: Aandacht voor minder hinder (toegankelijkheid)
Realisatie: Stof tijdens inzagen
53
Realisatie: Beschermen van vitrines door folie bij uitwassen
Realisatie: Aanbrengen voegvulling
54
