Inhoudstafel. Deel 1 Context en situering van het onderzoek Deel 2 De essentiële waarborgen van rechtsbescherming in het ambtelijk statuut

In hou ds t af el

Deel 1 C on t e x t e n s i t u e r i n g va n h e t o n d e r z oe k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

Deel 2 D e e s s e n t i ë l e w a a r b or g e n v a n r e c h t sb e s c h e r mi n g in het ambtelijk statuut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. 9 10 10 14 16

Hoofdstuk 2. Methodologie van het onderzoek . . . . . . . . . . . Afdeling 2.1. Projectfase I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.1. Finaliteit van het onderzoek . . . . . . . . . 2.1.2. Intern en extern aspect van het onderzoek. 2.1.3. Methodologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2.2. Projectfase II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.1. Finaliteit van het onderzoek . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

19 19 19 20 21 22 22

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

23 23 23 26 26 26 28 30 31 33 33 34 35 36 36

Hoofdstuk 1. Afdeling 1.1. Afdeling 1.2. Afdeling 1.3. Afdeling 1.4.

Het begrip en de rechtspositie van de ambtenaar Definitie van het begrip “ambtenaar” . . . . . . . . . De rechtsverhouding ambtenaar – overheid . . . . . . De definitie van het begrip “rechtsbescherming” . . . De essentiële elementen van rechtsbescherming . . .

Hoofdstuk 3. Onderzoek van de rechtspositieregelingen van het overheidspersoneel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3.1. Algemene beschouwingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3.2. Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3.3. Frankrijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.1. Het openbaar ambt in Frankrijk . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.2. De onderscheiden statuten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.3. Definitie van het begrip “(statutair) ambtenaar” . . . . . 3.3.4. De contractuele tewerkstelling en “les non-titulaires”. . 3.3.5. De indeling van het openbaar ambt . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3.4. Zwitserland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1. Le statut des fonctionnaires 30 juni 1927 . . . . . . . . . . 3.4.2. Loi sur le personnel de la Confédération. . . . . . . . . . 3.4.3. Eenvormigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3.5. Canada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5.1. De opbouw van de (federale) administratie . . . . . . . . 3.5.2. De wettelijke grondslag van en de bevoegde overheden voor het personeelsbeleid in het openbaar ambt.. . . . . 3.5.3. De functionele opbouw van het openbaar ambt . . . . . Afdeling 3.6. Dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . 38 . . . . 41 . . . . 42

I

PROEVE TOT EEN GEÏNTEGREERD EN HERVORMD STATUUT VOOR HET FEDERAAL OPENBAAR AMBT

Hoofdstuk 4. Inhoud van het ambtenarenstatuut (Wat?). . . . . . . . . . . . . Afdeling 4.1. Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1.1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1.2. Overzicht in de verschillende landen: dwarsdoorsnede 4.1.3. Dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4.2. Rechten en Plichten van de ambtenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2. Omschrijving in de verschillende landen: dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.3. Dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4.3. Werving en selectie van de ambtenaren . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.2. Omschrijving in de verschillende landen: dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.3. Dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4.4. Loopbaan van de ambtenaren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.2. Omschrijving in de verschillende landen: dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.3. Dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4.5. Evaluatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.2. Overzicht van het evaluatiesysteem in de verschillende landen: dwarsdoorsnede . . . . . . . . 4.5.3. Korte historiek van het evaluatiesysteem in de federale rechtspositieregeling . . . . . . . . . . . . . 4.5.4. Dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4.6. Tuchtregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.2. Omschrijving in de verschillende landen . . . . . . . . . 4.6.3. Dwarsdoorsnede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4.7. Rechtsbescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.7.1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.7.2. Overzicht van de rechtsbescherming in de verschillende landen: dwarsdoorsnede . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

45 45 45 46 48 48 48

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

49 53 54 54

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

56 59 70 70

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

72 89 89 89

. . . . 90 . . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

101 104 105 105 107 113 114 114

. . . 115

Deel 3 H e t t h e o r e t i s c h e m o d e l s t a t u u t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Hoofdstuk 1. De grafische weergave van de essentiële elementen van het ambtenarenstatuut in een theoretisch model . . . . . . . . . 131 Hoofdstuk 2. Het theoretisch model concreet ingevuld als proeve van een nieuw ambtenarenstatuut voor de federale overheid. Afdeling 2.1. Situering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2.2. Bevindingen van het onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen betreffende de organisatiecultuur. . . . . . . . . . . . . Afdeling 2.3. Remediëring op het vlak van het statuut . . . . . . . . . . . . . . .

II

. . . . 133 . . . . 133 . . . . 133 . . . . 136

INHOUDSTAFEL

Afdeling 2.4. Afdeling 2.5. Afdeling 2.6. I.

Bevindingen van het onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen betreffende het psychologisch contract . . . . . . . . . . . . . . 137 Remediëring op het vlak van het statuut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 De Proeve. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

Algemene bepalingen en toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

Hoofdstuk 1. Definities en toepassingsgebied. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 Hoofdstuk 2. De ambtelijke indeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Afdeling 2.1. De indeling van ambtenaren in niveaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Afdeling 2.2. De indeling van functies in functiefamilies en functieklassen . . . . . . . . 148 II.

Rechten, Plichten en onverenigbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

III.

Selectie, Werving en Stage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

Hoofdstuk 1. Afdeling 1.1. Afdeling 1.2. Afdeling 1.3.

Selectie en werving . . . . . . . . . . . . . . . . . Toelaatbaarheidvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . SELOR – Selectiebureau van de Federale Overheid De vergelijkende selectie. . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.1. Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . 1.3.2. De algemene proeven . . . . . . . . . . . 1.3.3. Het brevet voor overgang van niveau . 1.3.4. De specifieke proeven. . . . . . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

157 157 159 160 160 160 161 162

Hoofdstuk 2. Afdeling 2.1. Afdeling 2.2. Afdeling 2.3. Afdeling 2.4. Afdeling 2.5.

Stage en benoeming tot ambtenaar. . . . Toelating tot en duur van de stage . . . . . . Rechtspositie van de stagiair . . . . . . . . . Het verloop van de stage . . . . . . . . . . . Evaluatie en ongeschiktheid van de stagiair . De benoeming tot ambtenaar . . . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

164 164 165 165 166 168

IV.

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

De loopbaan van de federale ambtenaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

Hoofdstuk 1. Het personeelsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Hoofdstuk 2. Afdeling 2.1. Afdeling 2.2. Afdeling 2.3. Afdeling 2.4. Afdeling 2.5.

Toewijzing van de functies. . . . . . . . . . . . . . . Interne en externe werving . . . . . . . . . . . . . . . . Interne werving door overgang naar het hoger niveau . Interne werving door wijziging van graad . . . . . . . Interne werving door wijziging van functieklasse . . . Wijziging van functieklasse door reaffectatie . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

171 171 172 173 173 175

Hoofdstuk 3. Afdeling 3.1. Afdeling 3.2. Afdeling 3.3.

Organisatie van de loopbaan . . . . . . . . . . . . . . . Anciënniteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Weddenschalen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bevordering door verhoging in weddenschaal. . . . . . . . 3.3.1. Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.2. De competentiemeting. . . . . . . . . . . . . . . 3.3.3. Bevordering door verhoging in weddenschaal in niveau A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

176 176 177 178 178 178

. . . . . . . . . 181

III

PROEVE TOT EEN GEÏNTEGREERD EN HERVORMD STATUUT VOOR HET FEDERAAL OPENBAAR AMBT

Afdeling 3.4. Afdeling 3.5. Afdeling 3.6. Afdeling 3.7. V.

3.3.4. Bevordering door verhoging in weddenschaal in niveau B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.5. Bevordering door verhoging in weddenschaal in niveau C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.6. Bevordering door verhoging in weddenschaal in niveau D. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De competentietoelage. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Premie voor leidinggevenden . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aanvullende wedde voor buitengewone prestaties . . . . . . Aanwijzing tot een hoger ambt. . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . 181 . . . . . . . . 181 . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

181 183 183 183 183

Evaluatie, opleiding en vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

Hoofdstuk 1. Evaluatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Afdeling 1.1. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Hoofdstuk 2. Afdeling 2.1. Afdeling 2.2. Afdeling 2.3.

De evaluatiecyclus . . . . . . . . . . . . . . . . Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . De rol van de evaluator en de geëvalueerde . . . . Het verloop van de evaluatiecyclus . . . . . . . . 2.3.1. Functiebeschrijving en doelstellingen 2.3.2. Begeleiding en communicatie . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

186 186 186 187 187 188

Hoofdstuk 3. Evaluatie en evaluatiecriteria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 Hoofdstuk 4. Het evaluatiedossier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Hoofdstuk 5. Evaluatieverslag met eindvermelding «onvoldoende» . . . . . Afdeling 5.1. Toekenning van de eindvermelding «onvoldoende» . . . . . . . . . Afdeling 5.2. Gevolgen voor de loopbaan van vastbenoemde ambtenaren . . . . . 5.2.1. Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.2. Procedure in geval van eerste vermelding «onvoldoende» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.3. Procedure bij ontslag wegens beroepsongeschiktheid

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

191 191 191 191

. . . . 192 . . . . 192

Hoofdstuk 6. Opvang en opleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 VI.

De management- en de staffuncties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

Hoofdstuk 1. Bepalingen gemeenschappelijk aan de managementen staffuncties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Hoofdstuk 2. De managementfuncties . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2.1. Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2.2. De selectie, de werving en de aanstelling van de houders van een managementfunctie . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.1. De selectie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2. De werving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.3. De aanstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2.3. Nadere regels betreffende de uitoefening van de managementfuncties . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.1. Het managementplan van de houder van een managementfunctie . . . . . . . . . .

IV

. . . . . . . . . . 198 . . . . . . . . . . 198 . . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

198 198 202 204

. . . . . . . . . . 205 . . . . . . . . . . 205

INHOUDSTAFEL

Afdeling 2.4. Afdeling 2.5.

Afdeling 2.6.

2.3.2. Nadere regelen betreffende de uitvoering van de managementfuncties . . . . . . . . . . De evaluatie van de houder van een managementfunctie Einde van het mandaat en de niet-hernieuwing ervan . . 2.5.1. Einde van het mandaat . . . . . . . . . . . . . 2.5.2. Niet-hernieuwing . . . . . . . . . . . . . . . . . Hernieuwing van het mandaat . . . . . . . . . . . . . . .

Hoofdstuk 3. De staffuncties . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3.1. Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . Afdeling 3.2. De selectie, de werving en de aanstelling van de houders van een staffunctie . . . . 3.2.1. De selectie . . . . . . . . . . . . 3.2.2. De werving. . . . . . . . . . . . 3.2.3. De aanstelling . . . . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

206 208 210 210 211 211

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 . . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

213 213 216 217

Hoofdstuk 4. Nadere regels betreffende de uitoefening van de staffuncties . . . . . 218 Afdeling 4.1. Het managementplan van de houder van een staffunctie . . . . . . . . . . 218 Afdeling 4.2. Nadere regelen betreffende de uitvoering van de staffuncties . . . . . . . . 218 Hoofdstuk 5. De evaluatie van de houder van een staffunctie . . . . . . . . . . . . . 221 Hoofdstuk 6. Einde van het mandaat en de niet-hernieuwing ervan Afdeling 6.1. Einde van het mandaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.1. Einde van rechtswege . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.2. Vroegtijdige beëindiging . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6.2. Niet-hernieuwing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

223 223 223 223 224

Hoofdstuk 7. Hernieuwing van het mandaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 VII.

De tuchtregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

Hoofdstuk 1. Tuchtstraffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Hoofdstuk 2. Afdeling 2.1. Afdeling 2.2. Afdeling 2.3. Afdeling 2.4.

Raden van beroep . . . . . . Algemeen . . . . . . . . . . . . Opdracht . . . . . . . . . . . . Samenstelling . . . . . . . . . Het verloop van de procedure .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

231 231 232 232 236

VIII. De schorsing in het belang van de dienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 IX.

Administratieve standen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 Hoofdstuk 2. Dienstactiviteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 Hoofdstuk 3. Non–activiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Hoofdstuk 4. Disponibiliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

V

PROEVE TOT EEN GEÏNTEGREERD EN HERVORMD STATUUT VOOR HET FEDERAAL OPENBAAR AMBT

X.

Definitieve neerlegging van het ambt en einde van de loopbaan bij op ruststelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

Hoofdstuk 1. Verlies van de hoedanigheid van ambtenaar . . . . . . . . . . . . . . . 245 Hoofdstuk 2. Overige wijzen van neerlegging van het ambt . . . . . . . . . . . . . . 246 XI.

Het contractueel personeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

XII.

Overgang, wijziging- en slotbepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

VI