1
I N HOUDSOPGAVE
Voorwoord 1
Het Schadefonds Geweldsmisdrijven
1.1
Waarom een Schadefonds Geweldsmisdrijven?
1.2
Hoe kunnen slachtoffers een uitkering aanvragen?
1.3
Wie komen in aanmerking voor een tegemoetkoming?
1.4
Missie en visie
2
Organisatie
2.1
De Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven
2.2
Het secretariaat van het Schadefonds
2.3
De behandeling van aanvragen
2.4
Doorlooptijden
2.5
Samenwerking
2.6
Europese ontwikkelingen
2.7
Klachten
3 Tegemoetkomingen uit het Schadefonds 3.1
Primaire beslissingen 3.1.1 Werkvoorraad 3.1.2 Afgehandelde aanvragen 3.1.3 Afwijzingen 3.1.4 Toekenningen 3.1.5 Soorten uitkeringen
3.2
Beslissingen op bezwaar 3.2.1 Werkvoorraad 3.2.2 Soorten beslissingen op bezwaar
3.3
Beroepszaken
4
Voorbeelden uit de praktijk
4.1
Toegewezen aanvragen
4.2
Afgewezen aanvragen
5
Commissie en directie
1
Dode bij gevecht in strandtent Door een onzer redacteuren Zandvoort, 13 maart. Bij een vechtpartij in een strandtent bij Zandvoort is zondag een 47-jarige man om het leven gekomen. De man was met enkele van zijn vrienden op het strand gaan lopen waarna ze de strandtent bezochten. Daar ontstond een vechtpartij waarbij de man een klap op zijn hoofd kreeg met een honkbalknuppel. Hij overleed enkele uren later in het ziekenhuis aan zijn verwondingen. De dader is aangehouden.
2
VOORWOOR D
Het Schadefonds Geweldsmisdrijven heeft in 2005 opnieuw een belangrijke inspanning geleverd op het terrein van slachtofferzorg. Voor slachtoffers van geweldsmisdrijven komt steeds meer aandacht . Ook in 2005 hebben we zeer constructief gewerkt aan een verdere versterking van hun positie. Met trots en tevredenheid wil ik u daarvan deelgenoot maken via dit Jaarverslag 2005. Mishandeling, incest, verkrachting, huiselijk geweld, straatroof, bedreiging met een wapen, het zijn allemaal vormen van opzettelijk geweld. Slachtoffers van dergelijke geweldsmisdrijven worden in eerste instantie opgevangen door huisarts en politie, en bij Bureaus Slachtofferhulp, RIAGG's en Eerste Hulpposten. Zij staan met hun opvang en informatieverstrekking in de frontlinie van de slachtofferzorg. Het Schadefonds heeft vooral een vangnetfunctie. Juist daarom is het van het grootste belang dat eerstelijnsorganisaties de weg naar het Schadefonds kennen en slachtoffers doorverwijzen. Vooral door nauwe samenwerking met deze netwerk- en ketenpartners kunnen wij de slachtofferzorg verbeteren. In 2005 hebben we al veel energie gestoken in het verbeteren van de zogenaamde zorgketen, en in 2006 gaan we daarmee door. Dat de reorganisatie van 2004 een succes is, blijkt uit de productieresultaten van 2005. De doorlooptijden zijn teruggebracht van tien naar vijf maanden, de geraamde afhandeling van 6.000 aanvragen is met bijna 10% overschreden en de werkvoorraad is aan het eind van het jaar aanzienlijk gedaald. Het aantal slachtoffers dat bezwaar aantekende bij de Commissie, is kleiner dan verwacht: geen 650 bezwaarzaken, maar 'slechts' 456. Ook het beroep op het Gerechtshof is in 2005 vergeleken met 2003 meer dan gehalveerd. Bij het Gerechtshof werd 95 maal in beroep gegaan; in 40 zaken achtte het Hof het bezwaar gegrond en werd de zaak terugverwezen. Aan een kleine 4.000 slachtoffers werd het afgelopen jaar bijna elf miljoen euro uitgekeerd. Een belangrijke ontwikkeling die in 2005 is voorbereid, is de invoering van de Europese richtlijn voor de schadeloosstelling van slachtoffers van misdrijven in de verschillende lidstaten van de Europese Unie. Door de invoering van deze richtlijn zal het voor Nederlanders die in een EU-land slachtoffer zijn geworden van een misdrijf vanaf 1 januari 2006 mogelijk zijn om via het Nederlandse Schadefonds een uitkering aan te vragen bij een ander EU-Schadefonds. Op 1 november 2005 heeft de Commissie en het bureau afscheid genomen van directeur-secretaris de heer G. van Essen, die zijn functie heeft neergelegd wegens gebruikmaking van de vervroegde uittredingsmogelijkheid. Hij begon zijn carrière bij het Schadefonds als commissielid, en werd in 2002 directeur-secretaris. Zijn werk kenmerkte zich door een grote vakinhoudelijke kennis en een enthousiaste aanpak. Mede namens de Commissie wil ik op deze plek mijn dank uitspreken voor de belangrijke bijdragen die hij aan het werk en de organisatie van het fonds heeft geleverd. Terugkijkend op de resultaten van het Schadefonds Geweldsmisdrijven in 2005 blijven de Commissie en ik vol vertrouwen over deze organisatie. In het belang van de medeburgers die buiten hun wil en invloed getroffen worden door een ernstig geweldsmisdrijf, blijft het Schadefonds zich maximaal inzetten om mét de ketenpartners de slachtofferzorg te verbeteren. Rijswijk, maart 2006, Mr J.P.G. Poell, Voorzitter van de Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven
3
Vrouw ernstig verminkt Van onze verslaggever Joop Tuinman Amsterdam, 26 mei. Een onbekende man heeft afgelopen zaterdagavond een 29-jarige vrouw ernstig verminkt met een kapot bierglas. Het incident gebeurde in een café in de Amsterdamse binnenstad. De vrouw was bij het verlaten van het café per ongeluk tegen de man aangelopen. Die werd kwaad omdat er bier op zijn kleding was gekomen. Hij sloeg daarop zijn bierglas kapot en sneed haar ermee in het gezicht. De dader is weten te ontkomen.
4
1
HET SCHADE FONDS GEWE LDSMISDR IJVE N
Verkrachting, incest, mishandeling, huiselijk geweld, straatroof, bedreiging met een wapen, diefstal met geweld: het zijn allemaal voorbeelden van opzettelijk geweld. Slachtoffers van dit soort geweldsmisdrijven lopen vaak psychische of materiële schade op. Die schade wordt vaak wel vergoed, maar soms ook niet. Wie nergens anders een financiële tegemoetkoming van opgelopen schade kan krijgen, kan terecht bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven.
1.1
Waarom een Schadefonds
1.3
Geweldsmisdrijven?
Wie komen in aanmerking voor een tegemoetkoming?
Het Schadefonds Geweldsmisdrijven is in 1976 opgericht om
Het Schadefonds heeft een vangnetfunctie en komt pas in
slachtoffers die nergens terechtkunnen met hun schade toch
actie als het slachtoffer de schade niet op een andere manier
enigszins financieel tegemoet te komen. Een uitkering van het
vergoed krijgt. Het gaat daarbij om mensen die ernstig letsel
Schadefonds kan helpen bij het overwinnen van allerlei
hebben opgelopen als gevolg van een opzettelijk gewelds-
praktische problemen en een steun zijn bij het verwerkings-
misdrijf waarbij zij buiten hun schuld betrokken zijn.
proces. Veel slachtoffers van een geweldsmisdrijf zien een
Het is niet van belang of er uiteindelijk een dader is
uitkering van het Schadefonds namelijk ook als een
aangehouden; ook zonder veroordeling van een dader kan
erkenning van hun slachtofferschap.
een slachtoffer voor een tegemoetkoming uit het fonds in aanmerking komen. Uiteraard moet een aanvrager wel
1.2
Hoe kunnen slachtoffers
aannemelijk maken dat hij het slachtoffer is geworden van
een uitkering aanvragen?
een geweldsmisdrijf.
Wie bij de politie aangifte doet van een geweldsmisdrijf wordt meestal doorverwezen naar een Bureau Slachtofferhulp van
Als het Schadefonds uitkeert, gaat het altijd om een
de landelijke organisatie Slachtofferhulp Nederland. Deze
tegemoetkoming in de kosten en niet om een
instanties zullen het slachtoffer adviseren een aanvraag bij het
schadeloosstelling.
Schadefonds in te dienen. Maar mensen kunnen ook direct contact opnemen met het Schadefonds, telefonisch,
1.4
schriftelijk of via de website.
De missie van de reorganisatie is: het Schadefonds komt het
Missie en visie
slachtoffer tegemoet. Daartoe werkt het Schadefonds resultaatgericht, professioneel, netwerkgericht en burgergericht. Het afgelopen jaar is op deze aspecten voortgang geboekt; in de volgende hoofdstukken wordt dat toegelicht.
5
Overval op slagerij ANP Emmen, 2 juni. Bij een overval op een slagerij in Emmen heeft een onbekende man gisteren rond 17.30 uur ruim 6.000 euro buitgemaakt. De 57-jarige eigenaar van de winkel werd bij het sluiten van de winkel overmeesterd door een man met bivakmuts. Onder bedreiging van een mes werd hij gedwongen de dagopbrengst, zijn portemonnee, sleutels en mobiele telefoon af te geven. Van de dader ontbreekt elk spoor.
6
2
ORGAN ISATI E
Het Schadefonds Geweldsmisdrijven is een fonds van het ministerie van Justitie dat wordt beheerd door de Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven. De leden van deze commissie worden bij Koninklijk Besluit benoemd. De commissie krijgt ondersteuning van een secretariaat dat bemand wordt door ambtenaren van Justitie.
2.1
De Commissie Schadefonds
2.3
Geweldsmisdrijven
Elke aanvraag die bij het Schadefonds binnenkomt, wordt
De behandeling van aanvragen
Het Schadefonds Geweldsmisdrijven wordt beheerd door de
behandeld door de ambtelijk secretaris, die daarvoor is
Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven. Deze onafhan-
gemandateerd. Zijn medewerkers beoordelen de aanvraag
kelijke commissie beoordeelt aanvragen voor tegemoet-
en komen tot een beslissing zonder tussenkomst van de
komingen uit het fonds en neemt hierover beslissingen.
Commissie.
Ook houdt de Commissie hoorzittingen waarin aanvragers
Als een aanvrager het niet eens is met die beslissing, kan hij
die het oneens zijn met een beslissing hun bezwaarschrift
hiertegen bezwaar maken en de Commissie vragen de zaak
kunnen toelichten.
opnieuw te bekijken. In een hoorzitting krijgt de aanvrager de
De wet bepaalt dat de Commissie vijf leden telt en wordt
gelegenheid om zijn bezwaarschrift toe te lichten. Een van de
samengesteld uit diverse disciplines. Eén van de leden is
kamers van de Commissie neemt vervolgens een beslissing
benoemd als voorzitter. Naast de voorgeschreven vijf vaste
op het bezwaarschrift. Is een aanvrager het ook daar niet mee
leden kunnen ook plaatsvervangende leden aan de
eens, dan kan hij in beroep gaan bij het Gerechtshof.
Commissie worden toegevoegd.
Dankzij deze bezwaarprocedure worden ook beslissingen op
Omdat de belasting van de commissieleden door de sterk
bezwaarschriften zeer zorgvuldig gemotiveerd. Doordat
toegenomen werkzaamheden steeds groter werd, is in 2004
aanvragers hun bezwaar mogen toelichten, kunnen goed
besloten om ook de plaatsvervangende leden vol in te zetten.
afgewogen beslissingen worden genomen. De hoorzitting
Eind 2005 telde de Commissie tien leden. Vanaf januari 2006
geeft de Commissie de gelegenheid om vragen van
werkt de Commissie met twee kamers.
aanvragers te beantwoorden en onduidelijkheden weg te nemen. En dat heeft weer tot gevolg dat aanvragers minder
2.2
Het secretariaat
snel in beroep gaan bij het Gerechtshof.
van het Schadefonds Aan de Commissie is een ambtelijk secretaris verbonden die
2.4
wordt benoemd door de minister van Justitie. Deze secretaris
De gemiddelde doorlooptijd van aanvragen is de afgelopen
is ook directeur van het secretariaatsbureau, dat beheersma-
jaren aanzienlijk korter geworden. Dat heeft te maken met de
tig aan het Ministerie van Justitie is verbonden.
nieuwe werkwijze die op 1 januari 2004 is ingevoerd. In 2003
Het secretariaatsbureau doet de voorbereiding, begeleiding
vóór de reorganisatie van het Schadefonds duurde de
en uitvoering van het werk van de Commissie. In 2005 telde
afhandeling van aanvragen nog gemiddeld 78,6 weken (ruim
het bureau 59 medewerkers en had het een personeels-
18 maanden), in het overgangsjaar 2004 liep dit terug naar
formatie van 53,9 fte.
41,9 weken (bijna tien maanden). In 2005 was de gemiddelde
Doorlooptijden
doorlooptijd nog maar 21 weken (bijna vijf maanden). Het Schadefonds is gehuisvest in Rijswijk.
11% van de zaken werd binnen twee maanden afgehandeld,
In november 2005 is de directeur van het bureau, de heer
36% binnen drie maanden en bijna 51% binnen vier maanden.
G. van Essen, opgevolgd door de heer G. M. Zuur.
Bij 49% van de zaken duurde de behandeling langer dan vier maanden, o.a. omdat medisch advies gevraagd moest worden. De verbeteringen die in 2006 zullen worden doorgevoerd, moeten ervoor zorgen dat 80% van de zaken binnen vier maanden is afgehandeld.
7
2
2.5
ORGAN ISATI E
Samenwerking
Ierland
Slachtofferzorg heeft baat bij nauwe samenwerking met de
Een 23- jarige Ier, een 25-jarige Brit en een 27-jarige Schot
ketenpartners. In 2005 is daarom contact gelegd met twee
zijn (in Nederland) aan het werk in een magazijn. Ongeveer
belangrijke ketenpartners: Slachtofferhulp Nederland en het
zeven gemaskerde mannen dringen het pand binnen en
Centraal Justitieel Incassobureau. Het is de bedoeling dat we
bedreigen hen met een vuurwapen. De drie magazijnmede-
structureel gaan samenwerken met deze partners.
werkers worden gedwongen op de grond te gaan liggen en
Verder is in december 2005 een convenant ondertekend voor
hun handen worden vastgebonden. De overval duurt
deelname aan het Slachtoffer Informatie Punt in Den Haag.
ongeveer 50 minuten. Het Schadefonds heeft aan alle drie de medewerkers
2.6
Europese ontwikkelingen
J 2.750,00 toegekend wegens immateriële schade.
Op 1 januari 2006 wordt een Europese richtlijn ingevoerd die
Voor de materiële schade ontvangt de Ier daarnaast een
voor het Schadefonds een belangrijke ontwikkeling betekent.
bedrag van J 505,00 (psychotherapie en medische hulp), de
Het gaat om de Europese richtlijn voor schadeloosstelling van
Brit een bedrag van J 3.000,00 (verlies van arbeidsvermogen)
slachtoffers van misdrijven in de verschillende lidstaten van de
en de Schot een bedrag van J 425,00 (telefoonkosten,
Europese Unie.
psychotherapie).
Door de invoering van deze richtlijn kunnen mensen die in Nederland wonen maar slachtoffer zijn geworden in een
Groot-Brittannië
EU-land, via het Nederlandse Schadefonds een uitkering
Een 29-jarige Britse militair is gelegerd in Duitsland, maar is
aanvragen bij een ander EU-schadefonds. Het Schadefonds
met een vriend in Eindhoven. Op het station wordt de Brit
neemt het slachtoffer de hele administratieve afwikkeling uit
aangestoten door een man. Als de Brit vraagt of dit nodig is,
handen. Alle documenten worden aan het slachtoffer en het
wordt hij geschopt en geslagen. Een tweede man pakt de Brit
buitenlandse schadefonds doorgestuurd. Bovendien wordt
vast en trekt hem in de richting van de trein. Die is inmiddels
gezorgd voor vertaling van de stukken. Om dit alles mogelijk
aan het rijden en de man probeert de Brit onder de trein te
te maken is in 2005 de Wet schadefonds geweldsmisdrijven
duwen. Een conducteur ziet wat er gebeurt en laat de trein
en het bijbehorend besluit gewijzigd en zijn de interne
stoppen. De daders zijn weggelopen.
werkprocessen aangepast.
Het Schadefonds heeft de Brit J 4.150,00 toegekend wegens
Het Schadefonds keert soms ook uit aan slachtoffers die in
immateriële schade.
het buitenland wonen, zoals blijkt uit de voorbeelden hiernaast. Door de invoering van de nieuwe Europese richtlijn
Schotland
zal ook de administratieve afhandeling van deze zaken een
Een 41-jarige Schot is iets aan het drinken in het café. Op het
stuk makkelijker worden. Het Schadefonds voert correspon-
moment dat hij terugkomt van het toilet voelt hij een
dentie met lokale schadefondsen; de buitenlander krijgt de
brandende pijn op de borst. Hij denkt eerst dat hij is geraakt
vertaling van elk document.
door een stroomstootwapen, maar later blijkt dat hij is neergeschoten. De Schot is in elkaar gezakt en kan zich niets meer herinneren. Het Schadefonds heeft hem J 4.150,00 toegekend voor immateriële schade en J 910,00 voor de materiële schade (verlies van arbeidsvermogen, reizen en vervoer, kledingschade, telefoonkosten, ziekenhuisverblijf en hulpmiddelen/prothese).
8
2
2.7
ORGAN ISATI E
Klachten
In 2005 heeft het Schadefonds vijf klachten van aanvragers ontvangen over de gang van zaken rond de behandeling van hun aanvraag. In 2004 waren er nog dertien klachten. De vijf klachten zijn afgehandeld volgens de formele klachtenprocedure. Driemaal werden ze gegrond verklaard, tweemaal ongegerond. Onderdeel van de procedure is dat klagers gelegenheid krijgen om hun klacht toe te lichten in een persoonlijk gesprek met de directeur. Voorbeelden van reacties van het Schadefonds op de gegronde klachten waren het aanbieden van excuses, het aanpassen van de toonzetting in beslissingen en het veranderen van de werkwijze waardoor de bepaalde fouten niet meer gemaakt worden.
9
Werkgever aangehouden wegens aanranding UTRECHT - Een 53-jarige man uit Lunetten is aangehouden op verdenking van aanranding van een minderjarige werknemer. Volgens deze werknemer, een 17-jarige jongen, heeft zijn werkgever hem gedurende een periode van enkele maanden minstens drie keer onzedelijk betast. Uit schaamte hield de jongen het aanvankelijk geheim. De jongen kreeg depressieve klachten en na een bezoek aan een psycholoog besloot de jongen alsnog aangifte tegen zijn werkgever te doen. De politie stelt een onderzoek in. (ANP)
10
3
TEGE MOETKOMI NGE N SCHADE FONDS
Het Schadefonds Geweldsmisdrijven heeft in 2005 bijna elf miljoen euro aan letselschade uitgekeerd. In totaal zijn 7.041 aanvragen van slachtoffers van geweldsmisdrijven afgehandeld. Het ging daarbij om 6.571 eerste aanvragen en 470 bezwaarzaken. In 3.977 zaken werd een uitkering toegewezen, in 3.928 zaken heeft de betaling ook daadwerkelijk in 2005 plaatsgevonden.
3.1
Primaire beslissingen
3.1.2
Afgehandelde aanvragen
Een primaire beslissing is de beslissing op een eerste
In 2005 heeft het Schadefonds 6.571 dossiers afgehandeld.
aanvraag van een slachtoffer.
Daarvan werden er 1.827 (27,8 %) in de loop van het jaar ingetrokken, voortijdig afgesloten of niet-ontvankelijk verklaard.
3.1.1
Werkvoorraad
Aanvragen worden voortijdig afgesloten als ze niet aan de
Op 1 januari 2005 had het Schadefonds 2.369 dossiers in
vereiste criteria voldoen. In totaal leidden 4.744 aanvragen tot
behandeling. In 2005 kwamen daar 6.090 nieuwe aanvragen
een beslissing van het Schadefonds. Eind 2005 waren er nog
bij. De totale werkvoorraad bestond in 2005 dus uit 8.459
1.888 dossiers in behandeling.
dossiers die behandeld moesten worden.
Werkvoorraad begin 2005
Nieuwe aanvragen 2005
Totaal 2005
Totaal af te handelen 2005
Ingetrokken/tussentijds afgesloten
Beslissing
Werkvoorrad eind 2005
Provincie
2.369
6.090
8.459
8.459
1.827
4.744
1.888
Primaire verzoeken
Buitenland
39
0,59%
Drenthe
109
1,66%
Flevoland
213
3,24%
Friesland
201
3,06%
Gelderland
500
7,61%
Groningen
137
2,08%
Limburg
433
6,59%
Noord Brabant
914
13,91%
Noord Holland
1.939
29,51%
Overijssel
222
3,38%
Utrecht
386
5,87%
Zeeland
95
1,45%
Zuid Holland
1.383
21,05%
6.571 100,00% Werkvoorraad en nieuwe aanvragen (3.1.1) Afgehandelde aanvragen en nieuwe werkvoorraad (3.1.2)
11
Output per provincie (3.1.2)
3
3.1.3
TEGE MOETKOMI NGE N SCHADE FONDS
Toewijzingen
Voldoet een aanvraag aan alle vereiste criteria, dan wordt die aanvraag toegewezen. In 2005 heeft het Schadefonds 3.977 aanvragen toegewezen. Wie voor een financiële tegemoetkoming in aanmerking wil komen, moet aan de volgende criteria voldoen: – Het moet gaan om een opzettelijk gepleegd geweldsmisdrijf dat in Nederland plaatsvond, – het slachtoffer heeft daardoor ernstig lichamelijk of geestelijk letsel opgelopen, – het slachtoffer is niet zelf (mede)schuldig aan het geweldsmisdrijf, en – het slachtoffer kan de schade op geen enkele andere manier vergoed krijgen. Behalve slachtoffers van geweldsmisdrijven kunnen onder bepaalde voorwaarden ook andere mensen voor een tegemoetkoming uit het Schadefonds in aanmerking komen. Bijvoorbeeld nabestaanden van een slachtoffer dat door een geweldsmisdrijf overleed, en getuigen van een geweldsmisdrijf waarbij een naaste ernstig gewond raakte of overleed.
Afpersing en bedreiging Anders Diefstal met geweldpleging Misdrijven tegen de openbare orde Misdrijven tegen de persoonlijke vrijheid Misdrijven tegen de zeden Misdrijven tegen het leven gericht Misdrijven tegen het openbaar gezag Misdrijven waardoor de algemene veiligheid
Percentage
Totaal
Percentage
Artikelgroep
Mannen
Vrouwen
Percentage
Primaire verzoeken
30
0,5%
20
0,3%
50
0,8%
0
0,0%
0
0,0%
810
0,0%
810
12,3%
784
11,9%
784
24,2%
0
0,0%
0
0,0%
0
0,0%
274
4,2%
253
3,8%
527
8,0%
1.039
15,7%
181
2,8% 1.220
18,5%
235
3,6%
439
6,7%
674
10,3%
0
0,0%
4
0,1%
4
0,1%
11
0,2%
19
0,3%
30
0,5%
952
14,5%
1.520
23,1%
2.472
37,6%
49,0% 6.571
100,0%
van personen in gevaar wordt gebracht Mishandeling Scheeps- en luchtvaartmisdrijven Toekenningen per categorie in 2005 (3.1.3)
12
0
0,0%
0
3.351
51,0%
3.220
0,0%
0,0%
3
TEGE MOETKOMI NGE N SCHADE FONDS
3.1.4
Afwijzingen
Als een slachtoffer niet voldoet aan één of meer van de criteria voor een tegemoetkoming, wordt een aanvraag
10.000.000
8.000.000
6.000.000
4.000.000
2.000.000
0
5000
Uitgekeerde bedrag per jaar
4000
3000
2000
1000
0
Aantal uitkeringen
12.000.000
afgewezen. In 2005 zijn 925 aanvragen afgewezen.
2005 2004 2002 2000 1998 1996
Reden afwijzing
1994
Geen sprake van ernstig letsel
56%
1992
Geen sprake van opzettelijk geweldsmisdrijf
26%
1990
Er was sprake van medeschuld
6%
1988
De aanvraag is niet tijdig ingediend
6%
1986
De schade kan anders worden vergoed
4%
1984
Het misdrijf was gepleegd vóór 1-1-1973
0%
Percentage
1982
De nabestaande lijdt geen schade
1%
1980
Niet gepleegd op Nederlands grondgebied
0%
1978
Betrokkene kan de schade zelf dragen
1% 100%
1976 Schets uitkeringen en uitgekeerde bedragen sinds 1976
13
Afwijzingen (3.1.4)
3
3.1.5
TEGE MOETKOMI NGE N SCHADE FONDS
Soorten uitkeringen
Materiële schade
Het Schadefonds keert alleen geld uit voor opgelopen
Bij materiële schade gaat het om de daadwerkelijke kosten
letselschade. Dat is de schade veroorzaakt door het letsel dat
die een slachtoffer heeft moeten maken. Denk aan de kosten
bij het geweldsmisdrijf is toegebracht. Daarbij wordt
van een bezoek aan een arts, kosten van huishoudelijke hulp,
onderscheid gemaakt tussen materiële en immateriële
verlies van arbeidsvermogen en vervoerskosten. Deze kosten
schade. Afhankelijk van de geleden schade kan de
moeten altijd een direct gevolg zijn van het opgelopen letsel.
Commissie verschillende soorten uitkeringen toekennen.
Ook gestolen geld of een vernielde fiets kan weliswaar kosten
Meestal bestaat de tegemoetkoming uit een gecombineerde
met zich meebrengen die het gevolg kunnen zijn van het
uitkering wegens materiële én immateriële schade.
geweldsmisdrijf, maar die kosten zijn niet een direct gevolg van het opgelopen letsel. Dit soort schade komt dus niet voor een tegemoetkoming in aanmerking. Voor materiële schade kan het Schadefonds maximaal J 22.700,00 toekennen. Immateriële schade Immateriële schade is het verdriet, de pijn en het verlies aan levensvreugde die het gevolg zijn van het opgelopen letsel. Als er sprake is van ernstig letsel wordt vrijwel altijd een uitkering wegens immateriële schade toegekend. Dit wordt ook wel smartengeld genoemd. Hoe hoog de uitkering voor immateriële schade is, hangt af van de ernst van het letsel en de gevolgen en omstandigheden waaronder het misdrijf heeft plaatsgevonden. Het Schadefonds hanteert een letsellijst met acht schalen, oplopend van J 550,00 tot maximaal J 9.100,00. Een uitkering wegens immateriële schade is ook mogelijk als een slachtoffer géén materiële schade heeft.
Bedrag
Soort uitkering
Totaal Materieel Immaterieel Combinatie materieel + immaterieel
Aantal
J
.0
J
Percentage
- J
Schaal en bedrag
Percentage
.500
61%
I
J
.550
25,3%
.500 - J
1.000
14%
II
J
1.400
22,0%
J 1.000 - J
1.500
7%
III
J
2.100
12,3%
J 1.500 - J
2.000
4%
IV
J
2.750
23,4%
J 2.000 - J
2.500
3%
V
J
4.150
13,7%
3.928
J 2.500 - J
5.000
6%
VI
J
5.500
2,8%
472
J 5.000 - J
10.000
3%
VI
J
8.250
0,3%
J 10.000 - J
22.700
VI
J
9.100
0,1%
Totaal J 7.233.487
100,0%
871 2.585
Soorten uitkeringen (3.1.5)
Totaal
J 3.610.037
Materiële uitkeringen 2005
14
2% 100,0%
Immateriële uitkeringen 2005
3
3.2
TEGE MOETKOMI NGE N SCHADE FONDS
3.3 Beroepszaken
Beslissingen op bezwaar
Een aanvrager kan bezwaar maken tegen een primaire
Een aanvrager die het niet eens is met de beslissing van de
beslissing. In een hoorzitting krijgt hij de gelegenheid om zijn
Commissie en die ook in bezwaar geen gelijk heeft gekregen,
bezwaar toe te lichten. Daarna wordt een beslissing op
kan nog in beroep gaan bij het Gerechtshof.
bezwaar genomen.
In 2005 gingen ruim 95 slachtoffers in beroep bij het Hof, 40 zaken werden (alsnog) gegrond verklaard en
3.2.1
terugverwezen naar het Schadefonds.
Werkvoorraad
Op 1 januari 2005 had het Schadefonds 203 bezwaardossiers in behandeling. In 2005 kwamen daar 456 nieuwe bezwaren bij. De totale werkvoorraad bestond in 2005 dus uit 659 dossiers die behandeld moesten worden. 3.2.2
Soorten beslissingen op bezwaar
– In 2005 zijn 103 van de 470 afgehandelde bezwaren (22%) niet-ontvankelijk verklaard. Dit gebeurt als een bezwaar te laat is ingediend of niet voldoet aan de eisen van de Algemene wet bestuursrecht. – Als een bezwaarzaak wel ontvankelijk is en de aanvrager krijgt van de Commissie gelijk, dan is zijn zaak gegrond. In 2005 leidden 177 aanvragen tot een gegrondverklaring. – Krijgt de aanvrager in bezwaar van de Commissie ongelijk, dan is zijn zaak ongegrond. Dat gebeurde in 2005 bij 190 zaken.
Werkvoorraad begin 2005
Nieuwe bezwaren 2005
Totaal 2005
Niet ontvankelijk
Gegrond
Ongegrond
Provincie
203
456
659
103
177
190
21,9%
37,7%
40,4%
Bezwaarzaken
Buitenland
0
0,00%
Drenthe
13
2,77%
Flevoland
17
3,62%
Friesland
10
2,13%
Gelderland
47
10,00%
Groningen
9
1,91%
Limburg
26
5,53%
Noord Brabant
55
11,70%
Noord Holland
118
25,11%
Overijssel
16
3,40%
Utrecht
37
7,87%
Zeeland
11
2,34%
Zuid Holland
111
23,62%
470 100,00% Werkvoorraad bezwaardossiers (3.2.1)
15
Soorten beslissingen op bezwaar (3.2.2)
Output per provincie (3.2.2.)
Vrouw (22) aangevallen 10 september Leeuwarden - Een 22-jarige vrouw is donderdag omstreeks half zes 's middags aangevallen door een onbekende man. De vrouw kwam op de fiets terug van haar werk. Ze wilde niet te laat thuis zijn.Ter hoogte van de kerk op de Baronielaan, sprong er plotseling een onbekende man vanachter geparkeerde auto’s vandaan. Hij pakte haar beet, drukte haar tegen zich aan en stak zonder enige aanleiding een mes in haar rug. De vrouw wist zich los te rukken en met behulp van een omstander het ziekenhuis aan de Langendijk te bereiken. Zij is buiten levensgevaar. Naar de dader wordt nog gezocht.
16
4
VOOR B E E LDE N UIT DE PRAKTIJ K
Een jaarverslag is vooral een overzicht van cijfers en opsommingen van activiteiten. In dit hoofdstuk worden die kille cijfers en opsommingen geïllustreerd met voorbeelden van de aanvragen die dagelijks bij het Schadefonds binnenkomen. Uit privacy-overwegingen zijn alle voorbeelden geanonimiseerd.
4.1
Aanvragen die zijn toegekend
Diefstal met geweld Bankoverval
Overval op slager
Op een normale werkdag dringen drie
Een 37-jarige slager verlaat de winkel met de
gemaskerde mannen een bank binnen en
dagopbrengst in een sealbag. Buiten wordt hij
bedreigen daar de medewerkers van de bank
door een man bij de keel gepakt en
met een vuurwapen. Ze pakken geld uit de kluis
teruggeduwd naar de winkel. De man plaatst
en gaan ervandoor. De daders zijn nooit
een mes op zijn keel en pakt de slager diens
gevonden.
sealbag, portemonnee, sleutels en mobiele
Het Schadefonds kent een medewerker van de
telefoon af. De slager houdt psychische klachten
bank een uitkering toe van J 2.750,00 wegens
over aan de overval.
immateriële schade en van J 39,00 voor de
Het Schadefonds kent hem J 550,00 toe
materiële schade (reiskosten).
wegens immateriële schade en J 456,00 voor de materiële schade (verlies van arbeidsvermogen
Beroving voor woning
en nieuwe sloten (huissleutels werden bij de
Een 32- jarige vrouw komt thuis van haar werk.
overval gestolen).
Ze zet haar fiets voor haar woning op slot. Op dat moment stapt er een man uit een auto. Hij heeft een bivakmuts op en een mes in zijn handen. Hij bedreigt de vrouw en dwingt haar haar mobiel en portemonnee af te geven. Vervolgens springt hij in de auto en rijdt weg. De vrouw heeft sindsdien slaapproblemen en last van angst. Bovendien durft ze niet meer alleen over straat. Het Schadefonds kent haar een uitkering toe van J 550,00 wegens immateriële schade.
17
4
VOOR B E E LDE N UIT DE PRAKTIJ K
Mishandeling Klappen op straat
Bierglas in gezicht
Klap tegen neus
Een 19-jarige jongen staat met een paar
Een 29-jarige vrouw bezoekt een café. Als zij wil
Een 22-jarige vrouw is met haar vriend en enkele
vrienden op straat. Een voor hem onbekende
vertrekken, loopt zij per ongeluk tegen iemand
vrienden in een café als ze ziet dat haar vriend
man komt aanfietsen, roept iets, stapt van zijn
aan. Deze voor haar onbekende man slaat een
wordt lastiggevallen door een onbekende man.
fiets af en loopt op de jongen toe. Dan slaat hij
glas op de bar kapot en snijdt ermee in het
Ze probeert een ruzie te voorkomen en gaat
de jongen zonder aanleiding in het gezicht.
gezicht van de vrouw. De zaak heeft geen
tussen hen in staan. De man slaat in de richting
De jongen valt op de grond. Hij loopt een
strafrechtelijk vervolg. De vrouw houdt aan haar
van haar vriend, mist hem, maar raakt wel de
jukbeenfractuur op waarvoor hij twee keer moet
verwondingen een ernstig ontsierend litteken in
vrouw tegen haar neus. Ze loopt hierdoor een
worden geopereerd. Verder heeft hij een
het gezicht over en een posttraumatische
neusfractuur op waarvoor ze operatief is
hersenschudding en psychische klachten.
stressstoornis.
behandeld.
De dader is veroordeeld.
Het Schadefonds kent haar J 1.400,00 toe
Het Schadefonds kent haar J 550,00 toe
Het Schadefonds kent de jongen J 1.400,00 toe
wegens immateriële schade en J 88,00 (voor de
wegens immateriële schade en J 113,00 voor de
wegens immateriële schade en J 189,00 voor de
materiële schade (kosten van huishoudelijke
materiële schade (ziekenhuisverblijf, reiskosten
materiële schade (ziekenhuisverblijf, kosten van
hulp, kledingschade en telefoonkosten).
en kledingschade).
tandheelkundige hulp, kosten van bijzondere voeding, reiskosten en telefoonkosten).
18
4
VOOR B E E LDE N UIT DE PRAKTIJ K
Huiselijk geweld
Misdrijven tegen het leven gericht
Lastiggevallen door ex-vriend
Mishandeling door man
Messteken in rug
Een 20-jarige vrouw wordt gedurende drie jaar
Een 40-jarige vrouw wordt vanaf het begin van
Een 22-jarige vrouw fietst op straat als er
regelmatig mishandeld door haar vriend. Ook
haar huwelijk mishandeld door haar man.
plotseling een onbekende man achter
heeft hij geregeld tegen haar wil gemeenschap
Ze vlucht naar een Blijf-van-mijn-lijf-huis en doet
geparkeerde auto’s vandaan springt en op haar
met haar. De vrouw verbreekt uiteindelijk de
aangifte. De man wordt veroordeeld voor
afkomt. Hij slaat zijn armen om haar heen, drukt
relatie, maar wordt daarna nog regelmatig
meerdere mishandelingen. De vrouw heeft
haar tegen zich aan en steekt dan een mes in
lastiggevallen door haar ex. Een door haar
psychische problemen en is een tijdlang
haar rug. De vrouw houdt hieraan een
aangespannen zaak wordt geseponeerd
arbeidsongeschikt.
steekwond zonder inwendig letsel over, en
wegens gebrek aan bewijs. De vrouw is voor
Het Schadefonds kent de vrouw een uitkering
verschillende psychische klachten.
haar klachten onder behandeling bij de huisarts
toe van J 1.400,00 wegens immateriële schade
Het Schadefonds kent haar J 1.400,00 toe
en een psycholoog. De beschikbare medische
en van J 300,00 voor de materiële schade
wegens immateriële schade en J 424,00 voor
gegevens leveren naar het oordeel van de
(verlies van arbeidsvermogen).
de materiële schade (ziekenhuisverblijf, kosten
Commissie genoeg aanknopingspunten op om
van medische hulp, kledingschade en kosten
de opgegeven feiten toch aannemelijk te achten.
van rechtsbijstand).
Het Schadefonds kent haar J 2.750,00 toe wegens immateriële schade en J 50,00 voor de materiële schade (reiskosten).
19
4
VOOR B E E LDE N UIT DE PRAKTIJ K
Zedenmisdrijven
Shockschade
Nabestaanden
Seksueel misbruik door zwager
Grootmoeder vermoord aangetroffen
Dodelijke klap in strandtent
Een vrouw wordt vanaf haar dertiende tot haar
Een vrouw wordt in haar eigen woning door een
Een man is met een aantal vrienden in een
vijftiende seksueel misbruikt door haar zwager.
onbekende dader met messteken om het leven
strandtent iets aan het drinken. Er ontstaat een
Het Schadefonds kent haar J 2.100,00 toe
gebracht. Haar 19-jarige kleinzoon komt 's
vechtpartij en de man krijg een klap op zijn
wegens immateriële schade en J 449,00 voor de
middags langs om thee te drinken en vindt de
hoofd met een honkbalknuppel. In het
materiële schade (kosten van psychotherapie en
vrouw op de vloer van de woonkamer in een
ziekenhuis overlijdt hij aan zijn verwondingen.
reiskosten).
plas bloed. De politie gaat er vanuit dat de vrouw
De dader wordt aangehouden en veroordeeld.
is vermoord om het geld dat zij in huis had.
Het Schadefonds kent aan de 45-jarige
Aanranding door werkgever
Het Schadefonds kent de kleinzoon een
echtgenote van de man een bedrag toe van
Een 17-jarige jongen wordt gedurende een
uitkering toe van J 4.150,00 wegens
J 7.135,00 wegens materiële schade
periode van enkele maanden drie keer door zijn
shockschade.
(begrafeniskosten, rechtsbijstand,
werkgever aangerand. De man trekt daarbij de
telefoonkosten, reizen en vervoer).
broek van de jongen omlaag en betast zijn geslachtsdelen. De jongen houdt hier psychische klachten aan over. Het Schadefonds kent hem J 1.400,00 toe voor immateriële schade en J 199,00 voor de materiële schade (reiskosten, kosten van rechtsbijstand en telefoonkosten). Verkrachting door kennis Een meisje van 15 jaar komt op straat een kennis van haar familie tegen. Op verzoek van de kennis gaat ze eerst met hem mee de stad in en vervolgens naar zijn woning. Daar benadert de man haar seksueel. Het meisje maakt hem duidelijk dat ze dat niet wil. Toch dwingt hij haar uiteindelijk tot geslachtsgemeenschap, ondanks dat meisje zich daartegen probeert te verzetten. Het meisje houdt psychische klachten over aan het misdrijf. Het Schadefonds kent haar J 4.150,00 toe wegens immateriële schade en J 39,00 voor de materiële schade (reiskosten).
20
4
VOOR B E E LDE N UIT DE PRAKTIJ K
4.2
Aanvragen die (gedeeltelijk) zijn afgewezen
Geen geweldsmisdrijf
Niet-ontvankelijkheid
Medeschuld
Inbraak
Misdrijf op Aruba
Als eerste mes getrokken
Een 50-jarige vrouw gaat boodschappen doen.
Een vrouw is het slachtoffer geworden van een
Een 20-jarige man is op bezoek bij bekenden.
Als ze terugkomt, ziet ze dat er in haar woning is
geweldsmisdrijf op Aruba.
Na een ruzie wordt hij neergestoken. Hij vraagt
ingebroken en er een ruit is ingegooid.
De aanvraag wordt door het Schadefonds
een uitkering uit het Schadefonds aan. Uit het
Er is geen sprake van een opzettelijk gepleegd
afgewezen omdat alleen misdrijven die in
onderzoek van de Commissie blijkt echter dat de
geweldsmisdrijf tegen de vrouw.
Nederland zijn gebeurd inhoudelijk worden
man zich bezighield met de handel in drugs en
Het Schadefonds heeft haar aanvraag
behandeld.
dat de ruzie ging om een niet-geleverde partij
afgewezen.
drugs. De man heeft bovendien als eerste een
Geen ernstig letsel
Verjaard seksueel misbruik
mes getrokken waarmee hij probeerde een
Een man is in de periode van 1965 tot en met
ander neer te steken.
1970 het slachtoffer van seksueel misbruik door
Het Schadefonds is van mening dat de man door
Mishandeling in park
een familielid. De periode van het misdrijf ligt
zich met drugshandel in te laten en zelf als
Een 57-jarige man zit op een bankje in het park.
voor 1 januari 1973.
eerste een mes te trekken, rekening kon en
Er komt een onbekende man naast hem zitten
De aanvraag wordt niet inhoudelijk behandeld
moest houden met de mogelijkheid dat er
die hem zonder enige reden op zijn hoofd begint
omdat deze niet-ontvankelijk is.
geweld tegen hem zou worden gebruikt.
te slaan en tegen zijn schenen schopt. De man houdt hier bloeduitstortingen op zijn schenen en
Portier slaat eerst
een schaafwond in het gezicht aan over. Hij is
Een 35-jarige portier van een café zet een klant
bang dat hij de dader nog eens tegenkomt en
de deur uit. Daarbij wordt hij door de klant
slaapt slecht. De man is voor zijn psychische
geslagen en loopt hij een gebroken jukbeen op.
klachten niet in behandeling bij een
De klant verklaart dat hij zelf eerst door de
psychotherapeut.
portier is geslagen en geschopt en dat hij
Het Schadefonds heeft de aanvraag afgewezen
daarom heeft teruggeslagen.
omdat er geen sprake is van ernstig letsel.
Er zijn verschillende objectieve getuigen die de verklaring van de klant kunnen onderbouwen. De klant wordt veroordeeld voor mishandeling. Het Schadefonds is van mening dat de portier kon verwachten dat er ook geweld tegen hem gebruikt zou worden toen hij de klant schopte en sloeg. De uitkering die de portier ontvangt wordt gekort met 25%. Hij ontvangt een uitkering van J 265,00 voor de materiële schade (medische hulp, reizen en vervoer en telefoonkosten) en een bedrag van J 1.050,00 wegens immateriële schade.
21
ZIJLSTRAAT: GEWAPENDE BANKOVERVAL Door onze redacteur Annemarie Piersma 28 januari HAARLEM - Drie gemaskerde mannen hebben woensdag op klaarlichte dag een bank aan de Zijlstraat beroofd. Zij kwamen op een rustig moment gewoon via de hoofdingang het bankfiliaal binnen. De daders dwongen de bankmedewerkers op de grond te gaan liggen en bedreigden hen met een vuurwapen. Na het geld uit de kluis te hebben gehaald, vertrokken ze met een vluchtauto. De omvang van de buit is nog niet bekend. Op het moment van de beroving waren er geen klanten in de bank. De bankmedewerkers zijn achteraf verbaasd over de snelheid waarmee de overval plaatsvond. De daders zijn nog voortvluchtig. De politie houdt een buurtonderzoek.
22
5
COMMISSI E E N DI R ECTI E
Commissieleden met functieomschrijving De heer mr. J.P.G. Poell (voorzitter), Coördinerend vice-president van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam De heer mr. drs. P.W.G. de Beer, Officier van Justitie bij het arrondissementsparket te Zutphen De heer drs. P.J. Brunner, Psycholoog, teamleider Gezondheidszorg Basisteam 1 De heer mr. J.H. Gombert, Regio directeur Ag UWV De heer mr. P.A.M. Hendriks (ondervoorzitter), Coördinerend vice president bij het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch Mevrouw drs. E.M. Hubers, Psycholoog/psychotherapeut, RIAGG RNW (Rijnmond Noord-West) afdeling Psychotherapie te Vlaardingen Mevrouw mr. M.D.J. van Reenen-Stroebel, Vice-president Rechtbank Den Haag, Sector Bestuursrecht Mevrouw mr. B. van Roon, Leidinggevende Proces en Advies bij de gemeente Rotterdam Benoemd per 1 januari 2006 De heer mr. G.D. Noordijk, Raadsheer-plaatsvervanger bij het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch De heer mr. P.A. Schaafsma, Lid/vice-voorzitter Adviescommissie Vreemdelingenzaken, Bestuurslid Stichting Het Expertisecentrum Directieleden De heer mr. G.M. Zuur, Directeur-Secretaris De heer drs. J.S.J. Bierhoff, Plaatsvervangend directeur
23
Colofon Uitgave: Schadefonds Geweldsmisdrijven, Rijswijk Samenstelling en eindredactie: R. E. M. Hoffmann Concept en realisatie: Plan: (Agnes van der Pol), Breda Foto's: © Frans Lossie, Heusden Redactie: Helderder (Annemarie Piersma), Den Haag Druk: Koninklijke Drukkerij Broese & Peereboom, Breda
24
