Inhoudsopgave: Onderwerp Pagina

Jaarverslag Openluchtmuseum De Spitkeet 2014

Inhoudsopgave: Onderwerp

Pagina

Doelstelling van ons museum

3

Voorwoord

4

Van de bestuurstafel

5

Help pake en beppe de vakantie door

9

Museumweekend

10

Rondje Achtkarspelen

11

Spitkeetwandeltocht

12

Avondfietsdriedaagse

13

Harmonica festijn

13

Tuinenfietstocht

14

Fiets- en wandeltochten

15

Geitenkeuring

15

Oude ambachten

16

Fruitdag

17

Stamppottocht

18

Winterfair

18

Snertkuier

19

Ofskie Janny Winter

20

Bouw- en onderhoudscommissie

22

De stookhut is klaar

24

De plaggenhut

25

De vrolijke strijders

27

Rabodag

28

Programma 2015

29

Belangrijke info

30

2

Doelstelling van ons museum

Het tonen van het verband tussen natuur, wonen en werken op de arme Fries- Groningse heide in de 19e en het begin van de 20ste eeuw en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords. Oprichtingsdatum: 23 februari 1990 Registratiedatum erkend museum: januari 2004 Vestigingsadres: Openluchtmuseum/ Themapark de Spitkeet, De Dunen 3, 9281 KT Harkema Tel. 0512- 840431 of 06-83417414 Internetadres: www.despitkeet.nl Email adres: [email protected] Bankrekening: IBAN NL08RABO0304278726 Beheerder: Mevr. R. Wiersma tel: 06-83417414 Postadres: De Dunen 3 9281KT Harkema Dit verslag is mede tot stand gekomen dankzij de financiële steun van: Glashandel- en glasbewerking Hoekstra Douwes Machines Vekam Houtbouw Bouwbedrijf U. Veenstra Autoschadeservice De Haan Pluimveevangbedrijf Van der Veen Bijkon Staal- en systeembouw Autobedrijf Halbe de Meer

Instituut voor Permanent Makeup. Dam hout René Hiemstra Garage Klaas de Haan De Diske Jantine Hair Reset Postwinkeltsje Agrarisch centrum De Leijen te Drogeham Tjoelker Fixet-Hubo te Opende A.J. van der Bijl, Uw warme Bakker

AJ Catering&Meer Alex Kooistra Slagerij Alie en Brenda

3

Voorwoord

Alweer een jaar voorbij. Het was een voortreffelijk jaar omdat we met andere partijen het museum weer verder konden uitbouwen. In samenwerking met provincie en gemeente hebben we voor onze uitbreiding financiële steun gekregen. We zijn daarom de overheid en de politiek dankbaar dat ze ons weer een stapje hebben geholpen om tot een volwaardig openluchtmuseum uit te groeien. We hopen dan ook dat deze samenwerking een verdere versterking zal betekenen van de recreatieve mogelijkheden in onze gemeente. Ook dankzij de ondersteuning van onze donateurs die soms zelfs hun bijdrage hebben verhoogd is het mogelijk geweest om onze plannen te verwezenlijken. We willen daarom iedereen bedanken, speciaal onze sponsors zoals de SWA, Kootstra van der Veen en drukkerij Mulder, ook namens onze vrijwilligers. Want het zijn de vrijwilligers die met hart en ziel de uitbreiding hebben uitgevoerd. Tegelijk willen we vermelden dat het een extra stimulans is als je de reacties van onze bezoekers in het gastenboek leest, ook betreffende het onderhoud van ons terrein. We moeten vooral doorgaan, is de boodschap die daarin doorklinkt. Het zijn weer andere vrijwilligers die de stroom van bezoekers die steeds groter wordt altijd voorzien van wat nodig is om een bezoek aan ons museum compleet te maken. De historie van leven, wonen en werken in de periode van 1800 tot 1950 op de Fries Groningse heide is te belangrijk om te vergeten. Ook nu kunnen we nog wat leren van die tijd. Verder kunt u in dit jaarverslag over alle belangrijke onderwerpen nog meer lezen vooral in het hoofdstuk “van de bestuurstafel”. Onder dank van alle hulp van iedereen en met vertrouwen in de toekomst is de verwachting dat we ook in 2015 weer een goed jaar zullen hebben. De redactie

4

Van de bestuurstafel Vrijwilligersbeleid: In 2014 werd door interne gesprekken duidelijk dat we opnieuw naar het vrijwilligerswerk moesten kijken. De voornaamste redenen zijn de toename van de werkzaamheden, de leeftijd van onze vrijwilligers en de interne organisatie. Er was soms sprake van overbelasting en in sommige situaties werd het steeds moeilijker om voldoende vrijwilligers te vinden. Ook zijn er vrijwilligers die verschillende taken uitvoeren. Dat is soms niet goed voor de vrijwilliger maar ook niet goed voor het museum. Ook de regelgeving vraagt om meer vastlegging m.b.t. het vrijwilligersbeleid. Belangrijkste uitkomsten van de discussie binnen het bestuur is dat we de taken beter willen verdelen. Ook zijn we van mening dat we versterking nodig hebben. Tot nu toe hebben we reactief beleid gevoerd maar dit werkt onvoldoende. Er zijn twee belangrijke uitgangspunten voor het nieuwe beleid. We gaan op zoek naar vrijwilligers die specifiek bij de voorbereiding van grote activiteiten gaan helpen. Verder wordt er nu actief gezocht naar vrijwilligers voor allerlei verschillende taken. We hebben tegelijk vastgesteld dat het ondersteunen van de vrijwilligers absoluut noodzakelijk is voor de instandhouding van het themapark. Onderhoud en Bouw: De bouw- en onderhoudsactiviteiten werden iedere vergadering besproken. Voor de details verwijs ik naar het bouw- en onderhoudscommissie verslag . Naast dit verslag zijner nog bestuurlijke werkzaamheden zoals het aanvragen van de vergunningen en de subsidies van de gemeente en provinciale overheid die veel aandacht behoeven. Afgelopen jaar is dat prima gelukt. We zijn de gemeente en provinciale overheid dan ook dankbaar voor de geldelijke ondersteuning. Ook de Friesche Poort en Bouwbedrijf Kootstra van de Veen uit Harkema worden bedankt voor hun inzet. Inmiddels zijn er nieuwe plannen gemaakt voor de komende jaren. Deze omvatten o.a. de vervanging van de opslag- en de werkplaats.. Dit nieuwe gebouw komt eruit te zien zoals vroeger een ‘Weinhok’ werd gebouwd. Het is tevens de bedoeling dat er een parkeerplaats komt voor de vrijwilligers. Omdat we grootverbruikers zijn van elektrisch zijn er plannen om zonnepanelen aan te brengen om de kosten van energie in de toekomst binnen de perken te houden. Ook zijn er plannen gemaakt voor de uitbreiding van de ontvangstruimte van het ‘Skieppehok’ . Hiervoor zijn verschillende redenen. Door de grotere bezoekersaantallen is het nodig om

5

deze ruimte aan te passen. Maar het belangrijkste is op dit moment de opslag van voorraden, een grotere keuken en een ruimte voor onze vrijwilligers. We hebben dan ook besloten om dit bouwplan in fases uit te voeren. We hopen in 2015 met de 1e fase te starten. In 2015 zal ook een definitieve beslissing worden genomen of het verplaatsen van de boerderij uit 1864 tot de mogelijkheden behoort. Het afbreken en opbouwen van de boerderij is door een motie van de gemeenteraad misschien een optie die haalbaar zal zijn. Op dit moment zijn er alleen maar voorzichtige gesprekken hierover. Om een omvangrijk project als dit mogelijk te maken is er heel veel externe inzet en geld nodig. We zijn er binnen het bestuur van overtuigd dat dit weer een toevoeging is aan de visie en doelstelling zoals die bij het opstarten van het museum is geformuleerd. Hierdoor kun je nog meer de verschillen van de jaren 1850 tot 1950 tot uiting laten komen. Registratie objecten: De registratie commissie heeft dit jaar heel veel werk verzet. Alles is opnieuw bekeken en geregistreerd en gecontroleerd. Als bestuur hebben we het gehele proces opnieuw vastgelegd en laten controleren door medewerkers van de Museumfederatie Friesland. De digitale registratie was in volle gang maar door ziekte en het wegvallen van vrijwilligers loopt deze vertraging op. Op dit moment zijn we ons aan het oriënteren met deskundigen (intern en extern) om een scheiding aan te brengen tussen museale objecten en - rekwisieten. Dit is nodig omdat de eisen die gesteld worden aan de museale objecten dermate zwaar zijn dat het onmogelijk is om dit voor ca. 5000 objecten vast te leggen. De wijziging zal overigens geen gevolg hebben voor de museale presentatie. Marketing en Reclame Het afgelopen jaar hebben we vooral gekeken naar onze positie in de recreatiemarkt als Themapark. Volgens onderzoek en studie voldoet onze website aan de eisen die bezoekers stellen. Tevens sluit het reclamebeleid (advertenties, folders, het afleggen van bezoeken e.d.) hier goed bij aan. Wat voor ons van belang is,is dat we regelmatig op een positieve manier in het nieuws willen zijn. Dit bereiken we door verschillende nieuwe initiatievenen activiteiten te ontplooien We zijn dan ook blij dat de kranten redactioneel veel aandacht aan ons besteden. Tevens krijgen we veel steun en advies van Drukkerij Mulder en Bakkerij van der Bijl. .

6

Personele wijzigingen: In het verleden was Janny Winter verantwoordelijk voor het beheer van ons museum. Ze heeft ca. twee jaar geleden aangegeven dat zij de functie te zwaar vond. We hadden op voordracht van haar een vervanger gevonden in de persoon van RennekeWiersma. We hopen in 2015 officieel afscheid te nemen van Janny. Ze heeft aangegeven om ons eventueel nog steeds met raad en daad bij te staan als vrijwilliger. We zijn haar daar zeer erkentelijk voor. We zijn inmiddels ook een samenwerking aangegaan met de stichting “Doarp en Fjild”. Zij leveren ons vrijwilligers voor het onderhouden van het museumterrein. Zonder deze hulp zou het onmogelijk zijn om het Themapark in haar huidige staat te onderhouden. Bestuurswisselingen: Wij kunnen nog enige bestuursleden gebruiken. In eerste instantie kijken we naar nieuwe bestuursleden die woonachtig zijn in Harkema. Via belangengroepen proberen we geschikte mensen te vinden. Op verschillende terreinen kunnen we bestuurders gebruiken. Uitgangspunt is dat we zoveel mogelijk de deskundigheid koppelen aan de inhoudelijke bestuurstaken binnen het museum. Ook is het mogelijk dat we deskundige vrijwilligers inzetten voor speciale projecten. Dus het is niet altijd noodzakelijk om in het bestuur zitting te nemen. Er zijn het afgelopen jaar geen bestuursleden afgetreden . In 2015 is de penningmeester aftredend en niet herkiesbaar. Jubileum 25 jaar: In 1990 is de stichting FGH opgericht door drie organisaties. We vinden dit een belangrijke mijlpaal in ons bestaan. In de afgelopen 25 jaar zijn we uitgegroeid tot het grootste Themapark van Achtkarspelen. Ons museum werd het afgelopen jaar bezocht door bezoekers van overal ter wereld. Het aantal bezoekers bedroeg in 2014 een kleine 13.000 personen. Sommige activiteiten trekken per dag meer bezoekers dan voorheen in een volledig jaar kwamen. Dit resultaat hebben we te danken aan onze donateurs, vrijwilligers en sponsors.We zijn in 2015 verder van plan om het nieuwe gebouw de Mallemolen te openen en de eerste wisselende tentoonstelling over de historie van ons museum te laten zien. Er verschijnt een boek dat door het museum wordt uitgegeven. Het boek beschrijft de historie van vroeger op de Friesch-Groningsche Heide. Er zijn tevens plannen iets te doen voor de jeugd van Harkema, in samenwerking met de scholen. Verder zal in 2015 ook weer een openluchtspel worden opgevoerd. Het belooft een goed jaar te worden.

7

NL doe dag; Het afgelopen jaar hebben diverse personen en organisaties ons op deze dag geholpen om op tijd klaar te zijn voor het museum seizoen. We zijn blij met die hulp want dat geeft ons dat extra dat nodig is om alles weer op tijd klaar te hebben voor het nieuwe seizoen. Activiteiten: Alle activiteiten die we vooraf hadden vastgesteld hebben we weer kunnen realiseren. In dit jaarverslag worden alle activiteiten genoemd. Voor het slagen van de activiteit speelt het weer altijd een belangrijke rol. We ontvangen altijd complimenten voor de uitvoering van de activiteiten wat resulteert in steeds weer terugkerende bezoekers. Aan ons de taak om steeds nieuwe activiteiten te ontplooien. Donateurs: Door diverse oorzaken zijnde donateursgelden pas aan het einde van het jaar geïncasseerd. Dit werd o.a. veroorzaakt door de wijzigingen van de banknummers in IBAN en de gevolgen van het overnemen van Friesland Bank door Rabobank. We hopen de donateursgelden in 2015 voor de opening van het nieuwe seizoen weer te incasseren. We zijn blij dat er steeds meer donateurs € 15,-per jaar betalen. Op vertoon van de donateurskaart geeft dit het gehele gezin vrije entree. Archeologisch steunpunt We hebben in 2014 besloten om het steunpunt na overleg met gemeente en provincie stop te zetten. Het steunpunt is onvoldoende van de grond gekomen. Te weinig archeologische kennis en de ruimte die het steunpunt in gebruik nam, was een te zware last. We hebben hierover goede afspraken gemaakt met de Museum Federatie Friesland. Steakholders, gemeente (politieke partijen) en museumorganisaties: In 2014 zijn er tientallen gesprekken gevoerd met diverse organisatie over o.a. het jaar 2018. In dit jaar is Leeuwarden de culturele hoofdstad. De verwachting is dat dit een positief effect zal hebben op het museumbezoek. Ook over de voortgang en uitbreidingsplannen zijn gesprekken gevoerd. Deze gesprekken zijn van groot belang om steun te verwerven voor de plannen en om aandacht te vragen voor de problematiek waarmee het Themapark te maken heeft. We willen dan ook alle partijen bedanken voor deze gesprekken en voor de steun die we hebben mogen ontvangen.

8

Activiteiten Spitkeet 2014

Help Pake en Beppe de vakantie door. De eerste activiteit in 2014 was voor ons iets nieuws. Verscheidene Friese musea en andere instellingen deden al enkele jaren mee aan deze actie en het leek ons leuk om daar ook mee te beginnen. Zo hebben wij van 25 t/m 28 februari dus voor het eerst meegeholpen om pake en beppe, of andere volwassenen, de voorjaarsvakantie door te helpen en daar hebben we geen spijt van gehad. Vanaf 10.00 uur dinsdagmorgen tot 17.00 uur vrijdagmiddag was het één groot feest op de Spitkeet. In totaal bezochten 320 kinderen en een groot aantal volwassenen ons museum. De kinderen konden knutselen met blokjes hout of een hart volplakken met rondjes hout en dat mooi versieren. Ze timmerden, vaak met hulp van pake en beppe of vader en moeder dat het een lieve lust was en maakten van simpele stukjes hout een prachtige auto die vaak werd volgeladen met allerlei vracht of voorzien werd van hun naam of een andere versiering. Horen en zien verging je in het Skieppehok maar iedereen genoot, ook de kinderen die kozen voor het versieren van het hart. Buiten konden ze dankzij het ideale weer prachtig spelen in de speeltuin of zich vermaken met steltlopen en hoepelen of een ritje op de bokkenwagen maken. Als ze uitgespeeld waren konden ze tot rust komen in het Jelle Damhuis waar mooie verhalen, verzameld door Dam Jaarsma, werden voorgelezen. Dat ook de ouders en grootouders zeer tevreden waren bleek o.a. uit reacties in het gastenboek. Daarin schreven ze: vandaag geen computer, geen i-pad, geen lap-top, ze hebben heerlijk gespeeld. En wat vonden de kinderen zelf? Super, cool wij hebben een hele mooie dag gehad.

9

Museumweekend Op 5 en 6 april werd dit jaar in heel Nederland weer het museumweekend georganiseerd. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen kennismaken met de verschillende musea in Nederland en daarom waren op deze twee dagen overal in het land musea geopend voor een sterk verlaagde intreeprijs of soms zelfs gratis. Aan deze activiteit doet uiteraard de Spitkeet ook ieder jaar mee en ons museum trekt dan ook veel bezoekers. Wij willen graag dat zoveel mogelijk mensen kennis maken met de geschiedenis van deze streek en dan niet alleen de armoede zien maar zeker ook de verbeteringen die hier in de loop van de tijd hebben plaatsgevonden. Dit stukje sociale geschiedenis laten wij hier duidelijk zien vooral aan de hand van de woningen waarin de bevolking van dit gebied in de laatste anderhalve eeuw heeft gewoond, van holwoning en plaggenhut tot wâldhúske en woningwetwoning. In de verschillende huisjes waren gidsen aanwezig die over de geschiedenis vertelden en dat deze verhalen indruk maakten zagen we duidelijk aan de reacties en de opmerkingen in het gastenboek. Een bijzondere activiteit was dit jaar de medewerking van de stichting Dam Jaarsma uit Eastermar. Het is dit jaar 100 jaar geleden dat Dam Jaarsma werd geboren en hij heeft in deze streek een belangrijke rol gespeeld. Hij verzamelde van alles maar vooral volksverhalen en daarvoor heeft hij in Harkema heel wat bezoekjes afgelegd. Met een aantekenboekje of bandrecorder fietste hij vooral naar oudere mensen en heeft zo ongeveer 16.000 volksverhalen opgetekend. Die worden nu bewaard in het Meertens instituut in Amsterdam. Sommige van deze verhalen werden verteld tijdens dit weekend en ook voorwerpen van zeer uiteenlopende aard werden getoond, van zijn notitieboekjes tot breiwerk en oude kledingstukken, alles was voor hem van belang. Doordat het weer deze keer niet meewerkte kregen we minder bezoekers dan vorig jaar maar toch konden we nog ongeveer 250 mensen welkom heten en daar waren we toch tevreden mee.

10

Veel belangstelling op Rondje Achtkarspelen. Maandag 21 april, paasmaandag, dus de vaste dag voor Rondje Achtkarspelen. Vanwege de opheffing van de VVV was er sprake van dat het Rondje dit jaar niet door kon gaan. Maar in samenwerking met een aantal andere vaste medewerkers is het toch weer geslaagd om op paasmaandag deze activiteit te laten plaatsvinden. Ook de gemeente hielp zoals vanouds weer mee. Een groot aantal toeristische attracties was deze dag dan ook weer geopend en één daarvan was uiteraard de Spitkeet. Volgens Piet Paulusma konden we op deze dag nogal wat regen verwachten en met die voorspelling waren wij uiteraard niet zo gelukkig. Inderdaad viel er in het begin van de morgen wat regen maar gaandeweg werd het beter en na een poosje was het droog en konden alle activiteiten die we hadden gepland normaal doorgang vinden. Wel moest eerst een tent uit de pingo worden gehaald en dat viel nog niet mee. Het kostte zelfs één van de helpers een nat pak maar daar werd niet om getreurd. Vanaf 10.00 uur liep het lekker door en tegen de middag waren al zo’n 500 bezoekers de kassa gepasseerd. Hierbij waren uiteraard ook veel donateurs die gratis naar binnen mochten en anderen meldden zich direct aan als nieuwe donateur. Deze dag is speciaal opgezet voor de kinderen en zo zagen we dan ook heel wat jonge vaders en moeders met hun kroost de Spitkeet binnenkomen. En die kinderen hebben zich prima vermaakt. Allereerst natuurlijk met het traditionele eieren zoeken en daarna het beschilderen van die eieren. Maar niet alleen de eieren werden beschilderd, ook de kinderen zelf konden zich laten schminken en dat deden ze graag. Overal liepen poesen, lieveheerbeestjes of andere creaties rond.

11

Voor het broodjesbakken bestond ook een grote belangstelling en de zelfgebakken broodjes smaakten met wat bruine suiker heerlijk. In één van de huisjes werden van takjes van de lijsterbes fluitjes gemaakt en zo hoorden we na enige tijd over het hele terrein vrolijke geluiden uit de houten fluitjes. Natuurlijk werd er veel gebruik gemaakt van de speeltuin. Terwijl de ouders op het terras zaten aan een kop koffie of iets anders speelden de kinderen heerlijk in de mooie speeltuin. Maar behalve kinderen die allerhande leuke dingen konden doen kwamen er ook deze dag veel ouderen die het museum wilden bezoeken. Het was de hele dag een drukte van belang en dat betekende dat we in totaal ruim 800 bezoekers welkom hebben kunnen heten. Ook deze keer was het rondje weer een topdag.

Spitkeetwandeltocht Op de eerste zaterdag in mei organiseren wij ieder jaar de Spitkeetwandeltocht van de Nederlandse Wandelsportbond. Omdat deze tocht vermeld staat in het wandelboekje van de bond komen hier altijd veel wandelaars op af. Ze weten dat je in deze omgeving mooi kunt wandelen en zeker in deze tijd van het jaar. Dankzij het uitzonderlijk mooie voorjaar stonden in de boomwallen al veel struiken in bloei en ook veel weilanden stonden vol met o.a. paardenbloemen en pinksterbloemen. Een mooi gezicht. En als de weersomstandigheden dan ook nog prima zijn is het geen wonder dat er om 8.00 uur al rijen fanatieke wandelaars staan te wachten om zich te laten inschrijven. Om half negen mochten de deelnemers aan de 25 en de 40 km vertrekken. Die gingen via Surhuizum richting Stroobos en daarna via Blauwverlaat en Kootstertille weer terug. Na 10.00 uur konden de wandelaars voor de 5, 10 en 15 km starten. Zij liepen door de prachtige omgeving tussen Harkema en Eastermar. In totaal konden we op deze mooie dag 520 wandelaars inschrijven. We mogen dus rustig zeggen dat ook deze wandeltocht een groot succes is geweest.

12

Avondfietsdriedaagse Van 3 t/m 5 juni organiseerden wij voor de tweede keer de avondfietsdriedaagse. Wij hadden vier routes uitgezet omdat wij voor diegenen die op één van de drie dagen niet kon een reservedag wilden hebben en dat was deze keer zeker nodig. Het weer werkte namelijk niet erg mee. Op de eerste avond meldden zich ongeveer 80 fietsers. Zij gingen richting Gerkesklooster waar in de oude kerk door een “monnik”uitleg werd gegeven over de oorspronkelijke functie van dit gebouw. Het was van ongeveer 1240 tot 1580 onderdeel van een groot klooster dat hier heeft gestaan. In die eeuwen brouwden de monniken hier hun bier. Na 1580 is het klooster afgebroken maar het brouwhuis bleef staan en is nu al heel lang in gebruik als kerk. De tweede avond ging via Eastermar, langs mooie wegen bereikten ze na ongeveer 25 km de finish bij de Spitkeet. De derde avond kon helaas vanwege de regen die bij bakken uit de lucht viel niet doorgaan. Gelukkig hadden wij een reservedag en daar is druk gebruik van gemaakt. Op deze vrijdagavond was het droog en toen kon men nog een leuk rondje om de Leijen maken. Zodoende konden wij toch aan bijna alle deelnemers een mooie medaille uitreiken.

Harmonicafestijn. Zaterdag 5 juli. Voor de tweede keer wordt op het terrein van het Themapark een harmonicafestijn gehouden. Het was de deelnemers vorig jaar zo goed bevallen dat ze graag een keer terug wilden komen. Harmonicamuziek, hoeveel mooier kun je het krijgen, vooral in ons openluchtmuseum. Het instrument, in de omgeving beter bekend als trekzak, werd vroeger veel in de armere streken gebruikt bij bruiloften en feesten, maar ook thuis werd

13

er veel op gespeeld. Een berucht persoon in deze omgeving, Durk Tabak, was een zeer gerespecteerde speler. De Loekpoedels, bekend van het harmonicafestijn en de Ierse avond in de Lantearne in Surhuisterveen, organiseerden op deze dag in samenwerking met de Spitkeet, deze harmonicadag. Op het terrein en in het Skieppehok maakte men muziek zoveel men wilde. Bij dit gebeuren was niet zoals in het oosten van het land een open podium maar het was alleen vrij spelen. Van 11.00 uur ‘s ochtends tot 17.00 uur ’s middags klonk deze vrolijke muziek op het hele terrein en dat werd door de bezoekers zeer gewaardeerd. Tuinenfietstocht Evenals vorige jaren was Willem Weening ook dit jaar al weken van te voren bij een aantal leden van de Vereniging Tuindorp Harkema langs geweest met de vraag of ze bereid waren om op zaterdag 12 juli hun tuin open te stellen voor de deelnemers aan onze tuinenfietstocht. Hij bezoekt sommige tuiniers ieder jaar maar probeert ook steeds weer enkele nieuwe tuinen er bij te krijgen. In Harkema is wat dat betreft ruime keus want veel inwoners zijn lid van Tuindorp Harkema en zij doen uiteraard ieder jaar weer hun uiterste best om hun tuin zo mooi mogelijk te krijgen. Het kostte hem dan ook niet veel moeite om ook deze keer weer zeven tuinliefhebbers te vinden die graag hun tuin open wilden stellen. Bij deze zeven waren weer enkele zeer grote landschapstuinen met prachtige vijvers, kleurige bloemperken en goed onderhouden gazons maar ook een aantal kleinere achter of voor de woning waar men kon genieten van de mooiste bloemen. Zoals ieder jaar kwamen ook nu de bezoekers uit alle hoeken van Fryslân, maar ook uit andere provincies, om bij de Spitkeet de route halen. Deze tocht was ongeveer 10 km lang en voerde de deelnemers niet alleen door Harkema maar ook door de prachtige omgeving met zijn oude wegen en boomwallen en karakteristieke elzensingels. Zij werden bij de tuinliefhebbers gastvrij ontvangen, vaak met koffie en koek, kregen veel informatie en deden heel vaak ideeën op voor de inrichting van hun eigen tuin.

14

Fiets- en wandeltochten Op zaterdag 23 augustus hielden wij onze fiets- en wandeltochten. Wij proberen elk jaar een aantal mooie routes uit te zetten en met de nieuwe fiets- en wandelcommissie was dat volgens ons aardig gelukt. Vanuit de Spitkeet kun je alle kanten op en overal kom je in een mooi landschap terecht met veel oude boomwallen en elzensingels maar soms ook met wijde vergezichten. Ook dit jaar werkten wij samen met de commissie Brommels en gingen alle routes langs plaatsen waar een activiteit van Brommels was. Deze plaatsen fungeerden dan tegelijk als rustplaats. Natuurlijk zijn we elk jaar weer benieuwd naar het aantal deelnemers en omdat Piet Paulusma de hele week voor deze zaterdag al veel buien had voorspeld waren we somber gestemd. Maar op deze dag kwam zijn verwachting niet uit en zodoende zaten er ruim voor de starttijd al tientallen enthousiaste wandelaars in het Skieppehok te wachten. Dit waren allemaal deelnemers aan de 25 km. In de loop van de dag liep het mooi door en om 2 uur ’s middags hadden we 170 deelnemers ingeschreven, ruim 100 wandelaars en ruim 60 fietsers en daar waren wij gezien de slechte voorspellingen best tevreden mee. De routes liepen allemaal langs de knooppunten van het fietsroutenetwerk en dat beviel prima. Ook fietsers die voor de eerste keer langs de knooppunten fietsten waren enthousiast. Wij zijn dan ook zeker van plan om in de toekomst vaker op deze manier te werken.

Geitenkeuring. Op dezelfde dag werd op het Themapark de jaarlijkse keuring van landgeiten gehouden. Uit het noorden van Nederland komen dan een groot aantal van deze mooie dieren naar de Spitkeet. Vroeger was dit dier de koe van de armen en er lopen op het terrein van de Spitkeet ook enkele landgeiten rond. Ze horen gewoon bij ons museum en wij zijn dan ook blij dat er ieder jaar zoveel geiten en vooral bokken van dit oude ras naar Harkema komen om gekeurd te worden. Met de besten wordt verder gefokt zodat de kenmerken van het eeuwenoude ras bewaard blijven.

15

Oude ambachten Zaterdag 6 september, de dag waarop al jaren de oude ambachten in de Spitkeet centraal staan. Gelukkig leek het met het weer op deze dag wel in orde. Er was volgens de buienradar een kleine kans op een enkel buitje maar dat leek ons geen problemen op te zullen leveren. Al weken van te voren waren de voorbereidingen begonnen. Er moesten voldoende vrijwilligers worden gevraagd om de honderden bezoekers die wij op zo’n dag verwachtten vlot te kunnen bedienen, voor iedere standhouder moest een geschikte plaats op ons ruime terrein worden gezocht, de catering van standhouders en andere medewerkers moest worden geregeld, de artikelen voor het boelgoed moesten worden uitgezocht en zo waren er nog heel wat andere zaken die aan de orde kwamen. Dankzij al deze voorbereidingen kon iedereen op deze dag vlot zijn plekje vinden en zijn waren uitstallen of zich installeren om zijn activiteit uit te voeren Deze activiteiten en stands waren over het hele terrein verdeeld en dat is prima bevallen. ’s Morgens vanaf 10 uur meldden de eerste bezoekers zich. Tot ongeveer 12 uur was het vrij rustig maar daarna begon het lekker te lopen. Iedereen kon meemaken hoe turf werd gemaakt, eendenkorven en andere manden werden gevlochten, uit koolzaad olie werd geperst en van vlaszaad lijnolie en lijnkoeken werden gemaakt en van de vlasstengels linnen draden werden gesponnen. Ook lieten heel wat mannen zich ouderwets scheren bij de barbier, liet men zich de bruinebonensoep en roggebrood met kaantjes goed smaken en zag men met verbazing hoe de border collies een kudde schapen precies naar de goede plaats dreef. De jeugd vermaakte zich met ouderwetse spelletjes of ging wassen op de manier van 100 jaar geleden en de standhouders met o.a. fries aardewerk en houtsnijwerk, de bokkenkar die geregeld met kinderen rondjes over het terrein maakte, de mollenvanger die zijn buit toonde hadden over belangstelling niet te klagen. Zoals gebruikelijk werd er vanaf 4 uur het boelgoed gehouden. Op een wagen zat veilingmeester Klaas Jan Alma weer klaar met naast hem de “notaris”. Ook dit jaar werden heel wat oude gebruiksvoorwerpen aangeboden en de meesten gingen vlot van de hand.

16

Bij zo’n dag hoort uiteraard muziek. Die werd deze keer verzorgd door een aantal harmonicaspelers en ’s middags bovendien door het Oerterper Manljuskoar. Zo kunnen we terug zien op een gezellige en geslaagde oude-ambachtendag die ongeveer 700 bezoekers heeft getrokken, vrijwel evenveel als vorig jaar.

Fruitdag Op het Themapark staan ruim 30 bomen van oude fruitrassen waarvan sinds vorig jaar zelfs twee oude Friese appelbomen, de Doeke Martens en Veel mensen hebben thuis fruitbomen of willen die aanschaffen en daarom organiseren wij sinds enkele jaren in de herfst een fruitdag. Op lange tafels staan dan tientallen soorten appels en peren uitgestald en daarover kunnen deskundigen van de Noordelijke Pomologische Vereniging informatie verschaffen. Deze vereniging zet zich in voor het behoud van oude fruitrassen en hoogstamfruitbomen. Ook konden bezoekers exemplaren van hun eigen fruit meenemen om te laten vaststellen tot welke soort het behoort. Behalve leden van deze Pomologische Vereniging was hier ook een vertegenwoordiger aanwezig van kwekerij de Baggelhof uit Terheijl die zich heeft gespecialiseerd in oude fruitrassen en mevrouw Trienke DekkerGjaltema die zelfgemaakte jam en compote verkocht en bovendien honing van haar eigen bijen. Dat deze dag steeds meer bekendheid geniet merken we aan het aantal bezoekers dat ieder jaar stijgt. Zij nemen niet alleen een kijkje bij het fruit maar bezoeken tegelijk ons museum en hebben dan uiteraard speciale belangstelling voor onze boomgaard waarvan ze ook fruit mee naar huis kunnen nemen.

17

Stamppottocht. Zaterdag 1 november. Officieel moest de Spitkeet al gesloten zijn maar toch hadden wij deze dag uitgezocht voor onze stamppotfiets- en wandeltocht en daar hebben we geen spijt van gehad. Aan de zomer van 2014 leek geen eind te komen en dat gold zeker voor deze dag. De vooruitzichten waren goed en die zijn voor 100% uitgekomen. Het was een ideale dag om een leuke wandeling of fietstocht door deze streek te maken, 18 graden en een heerlijk zonnetje. De wandelaars konden kiezen uit 10, 15 en 25 km en de fietsers uit 25 en 40 km. Vanaf 9.00 uur gingen de wandelaars voor de 25 km van start en tegen 10.00 uur kwamen de liefhebbers voor de kortere afstanden en de fietsers. Tot ongeveer 14.00 uur meldden ze zich en toen kwamen de eersten ook al weer binnen. Zij hadden een leuke wandeling langs de wegen en paden tussen Harkema en Eastermar gemaakt en lieten zich de stamppot boerenkool of zuurkool met worst goed smaken. De fietsers waren deze dag dankzij het prachtige zomerweer ook zeer goed vertegenwoordigd. Zij gingen eerst richting Stroobos en kwamen daarna weer in de “smûke wâlden”terecht. Ook bij deze activiteit kwamen de deelnemers uit alle hoeken van Fryslân terwijl ook het Groningse Westerkwartier goed vertegenwoordigd was. Uit hun reacties bleek duidelijk dat ze over de routes en de stamppot zeer goed te spreken waren. In totaal konden we bijna 300 wandelaars en fietsers inschrijven, dat was ruim twee keer zoveel als vorig jaar. Winterfair op de Spitkeet Van 10t/m 13 december werd in de Spitkeet de winterfair georganiseerd. Al weken van te voren was een groot aantal vrijwilligers bezig met de voorbereidingen. Een groep dames zorgde in het Skieppehok dat er heel veel mooie kerststukken en andere artikelen werden gemaakt, terwijl sommige heren thuis druk bezig waren met het maken van vogelhuisjes, artistieke kerstbomen van hout en heel wat leuke dingen meer. Weer anderen maakten van vet en zaden prachtige “gebakjes”of “toetjes”. Lekker voer voor de vogels. Uiteraard speelt het weer een grote rol wat betreft het aantal bezoekers. Woensdag was het mooi en het was dan ook erg gezellig en druk . De kerststukken en andere zaken werden vlot verkocht en ook de jeugd heeft

18

met veel plezier leuke stukjes gemaakt. Op donderdag en vrijdag was het wat rustiger maar zaterdag was weer een topdag die eindigde met het rad van avontuur. Dat dit een andere kerstfair is dan anders was duidelijk te merken aan de reacties van de bezoekers. Voor een groepje dames uit Drenthe is dit het jaarlijkse uitje omdat het hier zo gezellig is en zo zijn er steeds meer mensen die deze bijzondere kerstmarkt weten te vinden. Kraampjes hebben wij niet, alles speelt zich af in het Skieppehok en in de huisjes die gezellig zijn ingericht en waar van alles is te krijgen en door de jeugd leuke werkstukjes kunnen worden gemaakt. Ook zeer bijzonder is de verlichting van ons park. Zodra het een beetje schemerig begint te worden gaan de lampen aan en is het hele terrein prachtig verlicht dankzij de medewerking van Max Nicolai van EDS ( verhuur feestverlichting). We kunnen bij de Spitkeet dan ook terug zien op een zeer geslaagde fair waar deze keer 1140 bezoekers op af kwamen, meer dan ooit tevoren. Uit Duitsland kwam zelfs een bus met 60 personen die wel eens wilden zien hoe op een groot museumterrein een winterfair wordt georganiseerd. Snertkuier Tweede kerstdag, dat betekent voor de Spitkeet snertkuiertocht. Al weken van te voren zijn wij als fiets- en wandelcommissie bezig geweest om drie mooie routes samen te stellen en om onderweg een geschikte rustplaats te zoeken. Meestal gaan wij op deze dag richting Eastermar maar wij wilden deze keer eens een andere richting uit. Wij kozen daarom voor de lange route van 20 km richting Boelenslaan en Rottevalle en kwamen dan langs paviljoen De Leijen. Ook de 13 km kwam hierlangs. Als je de afspraak met de eigenaar maakt komt steevast de vraag: hoeveel wandelaars verwachten jullie. Daar kunnen wij nooit een antwoord op geven omdat wij sterk afhankelijk zijn van het weer op die dag. De dagen voor kerst waren vaak nat en koud maar voor de tweede kerstdag werd telkens mooi zonnig weer voorspeld en dat kwam uit. Zodoende zaten er zoals gewoonlijk al verscheidene 20 km lopers ruim voor 10.00 uur te wachten. Zij wilden graag beginnen en dat mocht van ons.

19

Na deze 20 km wandelaars kwamen ook al snel de deelnemers aan de 13 km. Zij liepen langs de Mûntsegroppe naar Rottevalle en dan via De Leijen en mooie wegen en paden terug naar de Spitkeet. Zo langzamerhand kwamen de 7 km lopers binnen en dat ging door tot na 2 uur. Zij wandelden via de Mûntsegroppe, Skieppedrifte en Boskwei terug naar de Spitkeet. Uiteindelijk hebben wij bijna 600 wandelaars kunnen inschrijven, evenveel als vorig jaar, en daar waren wij uiteraard best tevreden mee. Ook nu kwamen ze van heinde en ver naar Harkema, uit alle delen van Fryslân, maar ook uit Groningen en zelfs uit Amsterdam. Die hadden er ruim twee uur rijden voor over om in deze mooie omgeving te gaan wandelen. Het was een snertkuiertocht, dat betekent dat voor iedereen na afloop een kop heerlijke zelfgemaakte snert en roggebrood met spek klaar stond. Een aantal vrijwilligers was dagenlang bezig geweest om deze snert te koken en zo hadden we een voorraad voor ruim 600 wandelaars klaar staan. Daar bleef na afloop dus niet veel van over en dat het prima smaakte hoorden we van verscheidene kanten. Wij kunnen zeggen dat deze laatste activiteit van 2014 zeer goed geslaagd is en gaan vol goede moed beginnen met 2015. Ofskie fan Janny Winter Al foar de iepening fan it Temapark yn 1990 holp Janny mei om it SWA-hûs skjin te meitsjen en sûnt dy tiid hat se, mei in pear jier ûnderbrekking, altyd foar de Spitkeet yn ’t spier west. De earste pear jier bestie it museum allinnich út it SWA-hûs dat yn 1989 leech kommen wie en de spitkeet dy’t yn 1964 op it earmetsjerkhôf boud wie. Sy wiene doe fan maaie o/m septimber ien saterdei yn ‘e moanne iepen. Der wienen noch mar in pear frijwilligers. Gerk die foaral de tún, Sjoerd stie by de spitkeet en Tsjits en Janny sieten yn it SWA-hûs, as it rêstich wie, te breidzjen.

20

Op de freed en saterdei fan de offisjele iepening kamen tusken de 400 en 500 minsken te sjen en yn de hiele simmer wiene der de earste pear jier sa’n 200 besikers. Foar dy minsken setten se ek al gau fytstochten út en letter organisearren se û. o. rommelmerken en âlde ambachten. Sa kamen der stadichoan mear besikers. Sy sieten te breidzjen yn âlde klean en der wienen minsken dy’t tochten dat der in poppe siet mar doe’t Janny begûn te praten waarden se suver kjel, o nee, se libbet. Nei in pear jier wiene se behalve saterdeis ek woansdeitemiddeis yn ‘e simmermoannen iepen en dat levere wer mear besikers op. Neidat Janny der in skoftsje tuskenút west hie omdat se in grientewinkel yn ‘e Harkema krige kaam se al gau wer werom. Om 1996 hinne kaam it Jelle Dam hûs der by en doe wiene se wer langer iepen, saterdeis de hiele dei en fierder woansdei-, tongersdei- en freedtemiddeis. Doe kamen der ek hieltyd mear groepen en sadwaande waard it Jelle Dam hûs, dat doe it ûntfangsthûs wie en dêr’t de besikers ek kofjedrinke koenen, al gau te lyts. As in groep net yn ien kear kofjedrinke koe gie earst de iene helte it park oer en dêrnei ruilen se. Yn 2000 waard Janny behearster en omdat it Jelle Dam-hûs dúdlik te lyts wie moast der in nije en gruttere ûntfangstrûmte komme. It hat even duorre mar yn 2002 wie it Skieppehok klear en doe koenen der folle mear besikers, foaral groepen, ûntfongen wurde. Dat bard ek al hiel gau en dat betsjutte dat Janny it aardich drokker krige. De administraasje moast byholden wurde, der moast guod ynkocht en ferkocht wurde, want der wie hieltyd mear nedich, der kamen mear frijwilligers en dy moasten oanstjoerd wurde, de groepen en de gidsen dy’t de rûnliedingen fersoargen moasten yndield wurde, de frijwilligersreiskes moasten regele wurde en sa wiene der noch folle mear saken dy’t dien wurde moasten. Faak hie se it thús drokker mei de Spitkeet as yn it museum sels. De wask moast klear, de telefoan stie faak net stil en sa gie it mar troch, soms nacht en dei. Doe’t it Skieppehok der stie kamen der dus folle mear groepen. Dy krigen waarme en kâlde buffetten, breatafels, barbecues of se ieten sinees en dat gie soms ta de nacht út. Sy naam alle groepen oan, ek famyljes dy’t in feestje te fieren hienen, want der moast jild op it kleed komme om it Skieppehok rendabel te hâlden. Se stie der dan net allinnich foar, der wienen frijwilligers en ek Tjidsger holp hast altyd mei.

21

Mar stadichoan kamen der wat de hoareka oangie mear regels en waard it mei de feestjes wat rêstiger en waard it jûns minder let. Wol groeide it oantal besikers , der kamen mear groepen, mear fyts- en kuiertochten, in krystmerk, mear dielnimmers oan âlde ambachten en dus ek hieltyd mear drokte mei it museum. Ek moast alles op ‘e tiid skjinholden wurde. Dat die se foaral moarns. Letter kaam der ien moarn yn ‘e wike in ploechje froulju fan Raderwurk om de hûskes skjin te meitsjen. In soad drokte joegen ek de iepenloftspullen oer Eije Wykstra, Durk Tabak en Simke Kloosterman. Se die mei nocht it museumwurk mar fûn it ek moai om oan dizze toanielstikken mei te wurkjen. Sy kin no nei 25 jier definityf in punt sette achter har funksje as behearster mar hat al earder har bêst dien om in goede opfolchster te krijen. Renneke wie al wat jierren as frijwillichster belutsen by de âlde ambachten en dat like har in goede behearster ta, dus dy hat no al in moai skoft lyn har wurk oernommen. Janny bliuwt mei Tjidsger, sûnder waans help se dit wurk net dwaan kind hie, hooplik noch in protte jierren by de Spitkeet belutsen. Bouw- en onderhoudscommissie. Wat betreft de bouw en onderhoudspunten kunnen we terugzien op een productief jaar. Zoals verwacht moesten we in het onderhoud door de werkzaamheden aan de Malmoune even een pas op de plaats maken, maar dit heeft geen problemen opgeleverd. Wel vroeg dit jaar wat extra inzet van de mensen die niet rechtstreeks betrokken zijn bij de nieuwbouw. Dit betrof dan vooral tuinwerk en buitenschilderwerk. Maar zoals we gewend zijn is dit voortvarend opgepakt en lagen de paden en tuintjes er weer “kreas”bij. Aan het buitenschilderwerk is het nodige gedaan terwijl bovendien voldoende aandacht is geschonken aan de gebouwen en de inventaris.

22

Wat betreft de paden hebben we dit jaar een goede slag gemaakt dor rond de huisjes een bestrating aan te brengen van klinkers met een wat “gebruikte”uitstraling. Door Fokke en Theo is hier het nodige werk verzet, al werden ze soms bijgestaan door vrijwilligers en leerlingen die op ons park weer stage hebben gelopen. In het verlichtingsplan hebben we enige aanpassingen aangebracht en we kunnen stellen dat we hier zuinig mee om gaan. Uiteraard stond het afgelopen jaar de afbouw van de Malmoune centraal en dat heeft een zware wissel getrokken op de vrijwilligers. Je zult zo maar ineens een complete installatie moeten aanleggen of de buitenkant moeten afvoegen en schilderen. Gelukkig hebben we hiervoor mensen op het park die weten wat ze kunnen en dit ook hebben laten zien. Met behulp van onze grondwerker hebben we de nodige grondleidingen en de riolering aangebracht. Zoals het zich laat aanzien kunnen we Malmoune dit jaar dan ook overdragen aan het bestuur en is die dan klaar om ons park nog meer uitstraling te geven met een woonsituatie die we ons niet kunnen voorstellen. U begrijpt, het was een drukke tijd. Maar wie schetst onze verbazing dat enige heren vonden dat ze tussendoor ook nog wel even een stookhut konden bouwen. Dat is gebeurd en het resultaat mag er zijn. Bij de ingang is een stookhut verrezen waar we trots op kunnen zijn en die we kunnen gebruiken voor meerdere doeleinden zoals kaartverkoop en ontvangst van post en goederen. Bovendien geeft hij een mooie uitstraling als de entree van ons park. De totale bouwtijd was ongeveer twee maanden zodat hij vlak voor de zomervakantie nog kon worden opgeleverd en met feestelijk vertoon werd geopend door één van onze leveranciers. Natuurlijk zijn er zaken blijven liggen maar die pakken we de komende tijd weer op zodat ons park de uistraling heeft die het verdient. Ook gaan we bezig met het bouwen van een wagenberging annex werkplaats/opslagruimte en zullen we energiebewust bezig gaan. Daarbij valt te denken aan het plaatsen van zonnepanelen en het gebruik van energiebesparende lampen. Namens de bouw- en onderhoudsploeg Freerk de Vries

23

De stookhut is klaar. Dat onze bouwploeg uit een aantal zeer actieve werkers bestaat was bij ons bekend maar dat ze aan twee projecten tegelijk konden werken hadden we nog niet meegemaakt. Dat is dus de afgelopen maanden wel gebeurd. Ze zijn druk bezig met de bouw van de Mallemolen maar dit hutje kon er wel even tussendoor. Zo is in korte tijd een prachtige stookhut bij de ingang van het Themapark gebouwd. Vroeger stonden deze hutten bij grote boerderijen en ze werden voor allerlei doeleinden gebruikt. Zo werd hier de was gedaan, werd er water gekookt voor de grote schoonmaak maar ook voor kleinere klusjes in huis, hier werden de aardappels voor de varkens gekookt en werd de weck gedaan of werden de varkens geslacht. In de nazomer werden hier bijv. ook de appels en de bonen gedroogd. Soms woonde men zelfs tijdelijk in zo’n hut. Ook bij ons krijgt deze hut verschillende functies. De bakker kan hier zijn bestelling afleveren als er niemand aanwezig is, de post kan er zijn brieven en andere documenten kwijt, er is in de deur ruimte voor aanplakbiljetten en zelfs is het mogelijk om hier op drukke dagen intreekaartjes te kopen. Het is dus een multifunctioneel gebouw en wij zijn blij dat we dit op 2 juli samen met de vrijwilligers en met medewerking van bakker Van der Bijl hebben kunnen openen.

24

De plaggenhut. ’s Morgens na de pauze, op een vrijdag, zei onze meester:”Jongens, we gaan vanmiddag naar de plaggenhut bij Harkema-Opeinde. Dat was eventjes leuk. Zomaar onder schooltijd! ’s Middags namen we onze fiets mee. Toen vertrokken we. Het was nog een aardig eindje. Maar na een tijdje waren we er. Het was aan de overkant van de weg dus we moesten oversteken. Het was maar een klein stukje heide, maar de plaggenhut was leuk. Voor het stukje heide was een hek. Er stond een bordje waarop stond: Geen heide plukken ( in het Fries). De meester liep even terug om te kijken of er ook iemand was die er over zou kunnen vertellen. Meester kwam terug met een mevrouw die nog in een plaggenhut had gewoond. Ze vertelde in het Fries. Veel verstond ik niet, maar toch genoeg. Ze was in een plaggenhut geboren en had er na haar trouwen nog ruim een jaar in gewoond. Ze had acht kinderen. Ze vertelde dat het stukje heide een begraafplaats was geweest. Je zag geen stenen want, vertelde de mevrouw, daar waren de mensen te arm voor. Onze meester vroeg of we even voor de plaggenhut wilden gaan staan. Hij wou een foto maken. Later kwam de mevrouw alleen nog even op de foto. Toen gingen we terug naar Drachten. Zoals uit bovenstaand verslag blijkt maakte een klas uit Drachten in de jaren zestig een uitstapje naar de Spitkeet. Later hadden twee jongens een gesprek met mevrouw Ophuis die vlak bij de spitkeet woonde. Hieronder de vragen en de antwoorden van mevr. Ophuis, de vrouw en de moeder van de mannen die in het onderduikershol hebben gezeten. Interview met mevr. Ophuis, bij de ouderen in Harkema misschien nog bekend als Fokke Frouk. Hoe lang hebt u in een plaggenhut gewoond? In mijn trouwen heb ik nog 1 ½ jaar in een plaggenhut gewoond. Hoeveel broers en zusters hebt u? Vier broers en vier zusters.

25

Hoeveel broers en zusters zijn jong gestorven? Een zus is jong gestorven. Waardoor? Te weinig eten. In elk geval geen voedzaam eten. We kregen aardappelen, geen vlees en geen groente. Dat was veel te duur. Was er veel kinderarbeid? Ja, heel veel. De kinderen moesten al heel vroeg mee verdienen. Het loon was niet hoog. Hebt u toen u jong was ook moeten werken? Ja, toen ik tien jaar was. We gingen maar weinig naar school. Wat voor werk deed uw vader? Mijn vader werkte bij de boer op het land. Jullie zien in deze omgeving veel land met dijkjes er omheen. Deze dijkjes werden in die tijd door de mannen om het land aangelegd. Verdiende uw vader veel? Mijn vader verdiende in die tijd 30 cent per dag. Veel en veel te weinig. Daar moest dan een gezin van 10 personen van leven. Maar toen was een dubbeltje wel meer waard dan nu hoor. Kreeg u wel eens fruit? Fruit? Heel weinig. In elk geval werd het niet gekocht. Was er wel eens feest in uw dorp? Ja, ik heb een keer een feest meegemaakt. Wat voor cadeaus kregen de mensen meestal? Cadeaus? Cadeaus kregen we niet. Die konden we niet betalen. Nog even over die hutten. Waren ze allemaal even groot? Nee, er waren hutten met één en er waren hutten met twee bedsteden. Hoeveel kinderen sliepen er in zo’n bedstee? Daarin sliepen soms wel vier of vijf kinderen. Wat deden de “rijke”mensen in die tijd voor de armen? Niets. Ze trokken zich maar weinig aan van onze armoede. Wat deden de mannen in de winter? In de winter hadden ze weinig werk. Soms gingen ze touw maken, maar ze verdienden weinig. Hoe lang werkten de mannen per dag? Ze werkten 12 uur per dag. Van de vroege morgen tot de late avond. Van 6 tot 6 uur bij de boer en dan ’s avonds nog vaak voor zichzelf en ze gingen vroeg naar bed want ’s morgens moesten ze ook weer vroeg opstaan. Had u dan ook nog vee in of bij de hut?

26

Er waren enkele geiten, maar niet veel hoor. In de hut kon je niet een geit hebben. Nee, we hadden eigenlijk helemaal geen vee. Wat waren uw duurste bezittingen? Niets. Helemaal niets. Het was armoede in die tijd. Jullie begrijpen wel, een paar dubbeltjes per dag. Wat moest je daar mee? En hoe vindt u het nu in deze tijd? O, veel en veel beter dan vroeger. Nu is er geen armoede meer. We wonen nu in een mooi huis. Dat is beter dan zo’n plaggenhut. Komen veel mensen een bezoek brengen aan de hut op deze heide hiernaast? Ja, heel veel, vooral in de zomermaanden. Mevrouw, heel hartelijk dank. We schrijven dit allemaal in de schoolkrant en u krijgt nog wel een foto van ons. Walle Pijlman en Reinder Jongsma De vrolijke strijders Dit is een zender die alleen vergunning krijgt wanneer ze uitzenden voor een bepaald goed doel. Deze keer besloten ze om als goed doel voor de Spitkeet te kiezen en zo zijn ze van 19 t/m 31 december voor ons museum in de ether geweest. Ze draaiden gedurende die periode in afwisselende ploegen dag en nacht verschillende soorten muziek en hadden in deze omgeving veel luisteraars. Geregeld kwamen er telefoontjes binnen met het verzoek om een Fries-, Nederlands- of Engelstalige plaat te draaien en vaak ontvingen ze daarna een bedankje van de luisteraar. Tussen de bedrijven door werd een band afgedraaid waarop iets werd verteld over Themapark De Spitkeet. Ook twee vrijwilligers van De Spitkeet vertelden over de geschiedenis van Harkema en vroegen de luisteraars of ze belangstelling hadden om mee te werken aan het behoud van dit museum zodat de geschiedenis van deze streek ook in de toekomst bekend blijft. Ook noemden zij de mogelijkheid om voor 15 euro per jaar donateur te worden zodat men met het hele gezin gedurende het hele seizoen het museum zonder verdere kosten kan bezoeken. Dankzij deze medewerking van de Vrolijke Strijders ontving De Spitkeet een envelop met inhoud waarvoor wij hen uiteraard zeer erkentelijk zijn. Als dank voor deze actie ontvingen de medewerkers van de Vrolijke Strijders een toegangsbewijs voor De Spitkeet voor 2015.

27

Rabodag Ieder jaar organiseert de Rabobank een Rabomuseumdag. Dat betekent dat leden van deze bank dan gratis twee musea kunnen bezoeken. Dit jaar was de Spitkeet één van deze musea in Groningen, Fryslân en Drenthe. Vanwege het prachtige nazomerweer zijn de Rabo-leden er massaal op uit getrokken. Ook in ons museum hebben we dat gemerkt. Van ’s morgens 10.00 uur tot ’s middags 17.00 uur was het een komen en gaan van geïnteresseerde bezoekers. Die kwamen voor een deel uit de omgeving van Harkema maar ook vaak van ver. Zo kregen we mensen binnen uit heel Fryslân maar ook uit Drenthe en Groningen. Zelfs uit de omgeving van Stadskanaal en Emmen wisten ze de Spitkeet te vinden. In hun eigen streek hadden ze alles al bekeken dus….. In de huisjes zaten de “bewoners” gekleed op de manier van omstreeks 1900 met of zonder breiwerk en zo hebben wij aan een groot aantal mensen kunnen vertellen en laten zien wat ons museum inhoudt. In totaal kregen we 420 bezoekers over de vloer waarvan verscheidene van te voren nog nooit van de Spitkeet hadden gehoord maar die duidelijk lieten merken dat ze hier zeker met familie of kennissen een keer terug zouden komen.

28

Openluchtmuseum SPITKEET HARKEMA programma 2015 Datum Activiteit

24 t/m 27 februari 6 april

“Help pake en beppe de vakantie door. Rondje Achtkarspelen

18/19 april

Museumweekend

2 mei

Spitkeetwandeltocht

2 t/m 4 juni

Fietsdriedaagse

4 juli

Harmonicafestijn

11 juli

Tuinenfietstocht

19 augustus

Paard en wagenritten

22 augustus

Fiets- en wandeltochten en geitenkeuring Oude ambachten

5 september 8 t/m 18 september 12/13 september

Iepenloftspul Dûnsjende wiis (Dirty Dancing) Open monumentendag

26 september

Fruitdag

10 oktober 31 oktober

Vrijwilligersdag (museum gesloten) Stamppotwandeltocht

9 t/m 12 december

Winterfair

26 december

Snertkuiertocht

29

Alle activiteiten worden in de pers aangekondigd. Nadere info is te verkrijgen bij De Spitkeet, tel. 0512-840431 of 0683417414. Zie ook www.despitkeet.nl Het postadres is De Dunen 3 9281KT Harkema. E-mail: [email protected] Openingstijden: Van 1 april t/m 31 oktober: Dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur Zondag van 13.00 tot 17.00 uur Groepen zijn op afspraak welkom, ook buiten deze tijden. Deze krijgen dan, zonder extra kosten, een rondleiding door het Themapark. Ook is het mogelijk om via de heer J. de Vries een dia-lezing aan te vragen op tel. 0512-517232 of [email protected]

Entreeprijzen: Volwassenen 65+ Kinderen 4 t/m 12 jaar Museumjaarkaart

€4.50 €3.50 €2.00 gratis

Het bestuur bestond in 2014 uit de volgende personen: Jarig Wijma Johan Mulder Martine Top

Voorzitter Penningmeester Secretaris

Leden: Freerk de Vries

Namens de onderhoud en bouwcommissie

Beheerder: Renneke Wiersma

30