Editie 3 / 2015
Inhoudsopgave Nieuwsbrief
Column voorzitster Reclame Nog steeds op zoek naar De laatste berichten: Welkom, Welkom, Welkom Markeringsproject Vertellersproject Marsman Boekproject Reclame De slag om Overloon Een dak voeding en educatie Reclame Sluiting Contact
Dat kwam doordat Nederland tijdens de eerste wereldoorlog haar neutraliteit verklaarde. Na de eerste wereldoorlog werd Duitsland door het verdrag van Versailles ontwapend. Heel positief dacht men dat er geen oorlog zou komen, daar werd zo erg in geloofd dat er stemmen op gingen om het leger op te heffen. Het leger is niet opgeheven wel is er sterk bezuinigd, om te beginnen is in 1922 de
Column voorzitter Bericht uit het journaal. Tijdens het journaal hoorde ik dat defensie geen kogels meer heeft en dat het enige tijd kan duren voor dat de kogels konden worden aangeschaft. Tot die tijd moest tijdens de schietoefeningen pang worden geroepen als men ging schieten Oorzaak van het kogel tekort waren de bezuinigingen. Op dat moment dacht ik aan de verhalen over de slag om de Grebbeberg. Tijdens een bezoek aan het erekerkhof op de Grebbeberg vertelde de gids waarom het Nederlandse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog geen weerstand kon bieden tegen de Duitse aanval. Men moest gebruik maken van afweergeschut en wapens uit de eerste wereldoorlog omdat er geen geld was voor wapens.
dienstplicht van 8 maanden terug gebracht na 5,5 maand. In 1931 werd een bezuinigingscommissie voor defensie opgericht om verdere bezuinigingen door te voeren. De commissie adviseert geen verdere bezuinigingen in te voeren, maar het budget juist op te voeren. Dat was een antwoord dat de zittende regering niet wilde horen, dus in 1933 wordt er weer een commissie in het leven geroepen met de opdracht om 25 miljoen te bezuinigen, of de bezuiniging verantwoord was, moest worden overgelaten aan de regering. Als in 1935 Hitler in Duitsland aan de macht komt, besluit de regering om het defensie budget met 31 miljoen te verhogen. Een fooi vergeleken met de eerdere bezuinigingen van totaal 106 miljoen in de voorgaande twaalf jaar. In 1938 en 1939 werd
Editie 3 / 2015
nogmaals een bedrag van ongeveer 31 miljoen toegekend aan defensie. Nederland had zelf geen wapenindustrie meer, dus moesten zij het materiaal importeren, een moeilijke klus omdat alle landen zich aan het voorbereiden waren voor een eventuele oorlog. Om het tekort aan te zuiveren werden wapens zoal kanonnen e.d. uit de eerste wereldoorlog neergezet bij de diverse linies, zo ook bij de Grebbeberg linie. Op de Grebbenberg werd een kanon geplaatst in een kuil zonder goede opvang voor de terugslag, dus doelgericht schieten was niet mogelijk. Bomen werden niet gekapt, voor een vrij schietveld, want dat was te duur. Dit is een summiere opsomming van vele missers. De strijd om de Grebbeberglinie begon op 11 mei 1940 en eindigde op 13 mei 1940. Hitler dacht de strijd om Nederland in 1 dag te beslechten, het heeft ondanks de slechte staat van het Nederlandse leger, nog 5 dagen geduurd voordat Nederland capituleerde. Direct na de capitulatie is op de Grebbeberg een begraafplaats opgericht, voor zowel de Nederlandse- als Duitse gesneuvelde soldaten. Vervolgens vonden er dagen achtereen begrafenissen met militaire eer plaats. Op 3 juni 1940 telt het ereveld 380 Nederlandse graven.
Wanneer u in de buurt van Nijmegen en Groesbeek bent, bezoek dan het ereveld want daar liggen mannen die heel hard hebben gevochten om de Duitsers tegen te houden. Naast de algemene oorlogsverhalen zijn er natuurlijk ook de persoonlijke verhalen die wij graag met u willen delen. Astrid Doppert Voorzitter
Reclame
Zeeuws Knoopje
plantencentrum voor uw tuin. collectie Zimbabwaanse beeldhouwwerken. voorraad ruwe beeldhouwstenen. organisatie beeldhouwcursussen.
Knooplaan 9/ 8251SJ/ DRONTEN/ tel. 0321-381998 De Website: http://www.zeeuws-knoopje.nl/
Nog steeds op zoek naar 1. Verhalen van ooggetuigen. Als u zelf vind dat uw verhaal gehoord en bewaard moet blijven kunt u dat naar ons opsturen. Als u het zelf niet wilt schrijven kunnen wij u ook komen interviewen. 2. Vrijwilligers voor: Het afnemen van interviews. Het uitwerken van opgenomen interviews.
Editie 3 / 2015
Reeds 2 interviewers hebben zich al aangemeld en we heten beide dames - Riek Zwart en Liesbeth Busch - van harte welkom. We wensen ze verder veel succes.
Verder zijn we ook benaderd door de stichting ”Urk in Oorlogstijd” om 1 crashpaal te plaatsen en om mee te denken t.b.v. een oorlogsmonument. Het vertellersproject
3. Sponsors Sponsors en donateurs kunnen zich aanmelden bij onze
[email protected] De minimum donateursbijdrage is sinds 2014 € 10, - per jaar. Ook giften zijn van harte welkom, ons Cultuur ANBI nummer is 86385.
Vanaf 1-november-2015 gaan we de scholen weer benaderen. In Dronten gaan we de scholen persoonlijk langs, de overige scholen in de diverse plaatsen binnen de provincie Flevoland benaderen we via E-mail. Marsman
De laatste berichten Welkom De stichting ”Ongeland” heeft zich versterkt met een nieuw bestuurslid, namelijk de Hr. Ludwig Bruins. Ludwig is zeer enthousiast en is in het bezit van de nodige knowhow. Taken Ludwig Bruins zijn: Ondersteunen bij de archivering. Samen met Wolter Schaap de website beheren. Wordt de financiële back-up van de penningmeester. Meewerken aan overige projecten.
Markeringsproject. Met de gemeente Zeewolde hebben we het eerste gesprek gevoerd. We werden zeer enthousiast ontvangen en hebben daar ons conceptplan voorgelegd. Nu is het aan de gemeente zelf.
23 september kregen we van boekhandel Marsman - als stichting ”Ongeland” - de gelegenheid ons te promoten. Het was een zeer geslaagde avond en we hopen dan ook dat we zeker t.a.v. de schoollezingen en educatie een stap verder zijn gekomen.
Editie 3 / 2015
Boekhandel Marsman in Emmeloord is ook een van de verkooppunten van ons boek ”Geborgen in de Polderklei”. Boekproject Het boek ”Geborgen in de Polderklei” is op een klein aantal na uitverkocht. Op de website www.ongeland.nl onder het tabblad “Nieuws” kunt u zien op welke plaatsen het boek nog te koop is. Het bestuur denkt na over eventueel een tweede druk.
Reclame. ingegraven om de geallieerden een halt toe te roepen. Onvermijdelijk kwam het in de eerste vier dagen tot schermutselingen. En tussen die eerste gevechten door werden de inwoners van Overloon door de Duitse militairen verplicht om hun huizen te verlaten. Het was het begin van een lange evacuatie.
De slag om Overloon. Vier jaar lang was de Tweede Wereldoorlog min of meer aan het Oost-Brabantse dorpje Overloon voorbijgegaan. Natuurlijk hadden de bewoners wel Duitse militairen in hun straten gezien, maar van oorlogsgeweld was geen sprake. Dit veranderde toen het front op 26 september 1944 het Peeldorp bereikte. De smalle strook land tussen Eindhoven en Arnhem die tijdens de operatie Market Garden was bevrijd, werd langzaam maar zeker breder. De opmars verliep voorspoedig, totdat de troepen bij Overloon aankwamen. De Duitsers hadden zich hier
17 september Dempsey’s 2e Britse leger heeft de befaamde corridor - Hasselt- Eindhoven-Graven-NijmegenArnhem – voltooid, waardoor het Duitse leger in tweeën is gesplitst en er een sterke haard in de
Editie 3 / 2015
Maas tussen Overloon en Venlo is overgebleven, de z.g. Maas-Saillant. Met behulp van deze afgesloten troepenmacht lukt het de Duitsers om de corridor voor enige uren te doorbreken. 24 september De eerste Duitse troepen komen Overloon binnen en beginnen stellingen te graven. De 7e en 9e AMER. Tankdivisie die bij Metz opereerden worden in allerijl naar Overloon gedirigeerd.
1 oktober Laat in de middag slaan Amerikaanse tanks door tot de eerste boerderijen van Overloon, genaamd het Vlak. Vooral de Duitse granaatwerpers maken vele slachtoffers. 2 oktober Amerikanen veroveren het dorp Vortum.
25 september Hoewel de geallieerden de corridor voortdurend in de richting van de Maas uitbreiden komen zij toch , door onvoldoende voorraden, op 7km ten Z.W. van Overloon tot staan. Hierdoor krijgen de Duitsers de kans om hun nog wankele stellingen in en rond Overloon met gepantserde eenheden te versterken, waaronder zeer vele der beruchte Tijger- en Pantsertanks. 26 september Engelse artillerie beschiet Overloon. Enkele Duitse soldaten die voor een bakkersoven liggen te slapen worden zwaar gewond. De slag om Overloon is begonnen. 27 september De bevolking van Overloon, Vortum, Groeningen en Vierlingsbeek worden door de Duitsers geëvacueerd naar Venray en omstreken. 28-29 september Korte maar hevige gevechten tussen Engelse en Duitse verkenningstroepen. 30 september De Amerikaanse Sherman-tanks verschijnen op het toneel en hiermede heeft een der grootste tankslagen uit deze oorlog een aanvang genomen. Overloon wordt vanuit het N.W. en Z.W. aangevallen.
3 oktober Hoewel een Amerikaans legerbericht meldt dat Overloon gevallen is, blijkt dat hevige Duitse tegenaanvallen de Amerikanen weer hebben teruggeworpen en Overloon weer geheel in Duitse handen is. 4 oktober Ook vanuit Noordelijke richting wordt Overloon thans aangevallen, doch deze aanval loopt in zijn geheel vast in de mijnenvelden. 5-8 oktober De Duitsers blijven herhaaldelijk tegenaanvallen ondernemen de strijd golft met wisselend succes op en neer.
Editie 3 / 2015
8 oktober De 7e Amerikaanse tankdivisie wordt naar Meyel overgebracht, waar voor een Duitse doorbraak wordt gevreesd. Hoewel de tankslag reeds 8 dagen geduurd heeft is het front pas 1 km in de richting Overloon opgeschoven. 85 Sherman-tanks waarvan bijna de gehele bemanning sneuvelde, bleven op het slagveld achter.
12 oktober
9 oktober Tegenaanvallen, De Duitsers, handig gebruik makend van het vertrek der Amerikanen, weten hun posities nog te versterken en zijn de situatie volkomen meester. 10-11 oktober De geallieerde luchtmacht komt te hulp en doet hevige aanvallen op de Duitse stellingen in de bossen. Daardoor weten de Engelse troepen ondanks zware Duitse tegenstand, stand te houden.
11 oktober De derde Britse Infanterie divisie verschijnt aan het front onder leiding van Major-General L.G. Whistler C.B. DSO.
Om de Duitse toevoer stop te zetten wordt de eindaanval ingezet met een tweetal verschrikkelijke bombardementen op Venray. Zeer veel burgers, ook van Overloon, komen hierbij om ’t leven. Boven breekt de hel los in de vorm van een granaatregen zoals de geschiedenis nog nooit gekend heeft. In enkele uren vallen meer dan 100.000 granaten, die van het dorp een grote puinhoop maken. Onder dekking van mijnenvegers en gevolgd door tanks rukt de Engelse infanterie het dorp binnen en ontbranden er hevige straatgevechten. Puinhoop na puinhoop moet genomen worden. Een groep van 300
Editie 3 / 2015
Duitsers geeft zich over. Een andere groep weet in enkele grote gebouwen binnen de kom stand te houden.
neergeschoten. In de namiddag komt eindelijk van het Engelse hoofdkwartier het verlossende bericht: ”Overloon is gevallen”.
13 oktober
Bron: Museum Overloon en De Slag om Overloon, H. v.d. Pol Wageningen. John Dirven.
Nog steeds duren de straatgevechten voort. Iedere dekking hoe gering ook wordt door de Duitse scherpschutters benut en zij maken een groot aantal slachtoffers onder de aanstormende Engelse infanteristen. Ook in de bossen ontstaat handgemeen, zelfs iedere boom moet veroverd worden. Fanatieke SS’ers, soms alleen gewapend met een pioniersschop, hakken als waanzinnigen op de Engelsen in. Op deze dag krijgt Overloon zowel bij vriend als vijand de naam van het ”Tweede Caen”. 14 oktober Niets wordt meer gespaard. Terwijl een intens bombardement de laatste Duitse tegenstand in de kom van het dorp tracht te breken, zet een eskader lichte bommenwerpers in enkele seconden de hele omgeving in lichterlaaie. Alles brandt. De Duitsers geven zich om hulp schreeuwend en vaak brandend over. Een enkele groep die aan de alles vernietigende fosfor is ontkomen weigert om de wapens neer te leggen en wordt man voor man
Een dak, voeding en educatie. Een vooraanstaand mensenrechtenactivist in Burundi, Pierre Claver Mbonimpa, is maandagavond neergeschoten in de hoofdstad Bujumbura. Hij ligt op de intensive care. Als u wilt weten wie Pierre Claver is Google dan eens op de volgende manier – Nieuws Burundi. (Stichting Kinderhulp in Burundi De Oeverloper 301 / 8251 HM Dronten Tel:++31-321382660 06 29331681
[email protected] ING: NL95ING0004717069 AMRO: NL88ABNA0619340290)
Editie 3 / 2015
Reclame
Fred Docter, beschikbaar voor: Evenementen fotografie Reclamefotografie Bedrijfsfotografie Persfotografie Bruidsfotografie Fotografie voor uw website Tel : +31 (0)321 – 315976
[email protected]
Sluiting Ik hoop dat jullie het de moeite waard vonden om deze nieuwsbrief te lezen. Laat eens wat van je horen!
Contact Contact, stichting ”ONGELAND” Secretaris: S. Dirven Adres: De Schepel 52 Plaats: Dronten. Postcode: 8252JL Tel: 0321-381965 E-mail
[email protected] KvK: 56565259 Cultuur ANBI: 86385