Inhoudsopgave DE NOTA RECREATIE EN TOERISME IN HET KORT... 3 LELYSTAD

Inhoudsopgave DE NOTA RECREATIE EN TOERISME IN HET KORT ........................................................................ 3 LELYSTAD 2050…… ............................................................................................................................. 9 1

INLEIDING.................................................................................................................................... 11 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6

2

HUIDIGE SITUATIE...................................................................................................................... 15 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

3

INLEIDING ........................................................................................................................................... 24 DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN .................................................................................................. 24 ONTWIKKELINGEN IN VRIJETIJDSINDUSTRIE ....................................................................................... 24 ONTWIKKELINGEN LELYSTAD SPECIFIEK ............................................................................................ 25

SWOT-ANALYSE......................................................................................................................... 28 5.1 5.2 5.3 5.4

6

INLEIDING ........................................................................................................................................... 18 RIJK .................................................................................................................................................... 18 PROVINCIE .......................................................................................................................................... 19 Plannen.......................................................................................................................................... 19 Visie .............................................................................................................................................. 19 Acties en projecten ........................................................................................................................ 21 GEMEENTE.......................................................................................................................................... 22 ANALYSE BELEIDSKADER ................................................................................................................... 23

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN............................................................................................... 24 4.1 4.2 4.3 4.4

5

INLEIDING ........................................................................................................................................... 15 DAGRECREATIE .................................................................................................................................. 15 VERBLIJFSRECREATIE ......................................................................................................................... 15 WATERRECREATIE .............................................................................................................................. 16 RECREATIEVE ROUTES EN VERBINDINGEN .......................................................................................... 17 SAMENWERKING ................................................................................................................................. 17

BELEIDSKADER.......................................................................................................................... 18 3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.4 3.5

4

AANLEIDING ....................................................................................................................................... 11 AMBITIE.............................................................................................................................................. 11 DOELSTELLING ................................................................................................................................... 12 PLANPERIODE ..................................................................................................................................... 12 WERKWIJZE ........................................................................................................................................ 12 DRAAGVLAK ....................................................................................................................................... 13

INLEIDING ........................................................................................................................................... 28 STERKE EN ZWAKKE PUNTEN .............................................................................................................. 28 KANSEN EN BEDREIGINGEN ................................................................................................................ 28 CONCLUSIE ......................................................................................................................................... 29

VISIE ............................................................................................................................................. 31 6.1 6.2 6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.2.4 6.2.5 6.4 6.5 6.5

INLEIDING ........................................................................................................................................... 31 HOOFDKOERS BEPAALD IN STRUCTUURPLAN ..................................................................................... 31 Hoofdkoers.................................................................................................................................... 31 Doorontwikkeling basiskwaliteiten ............................................................................................... 31 Toeristische knooppunten versterken ............................................................................................ 32 Meer aandacht voor marketing en promotie.................................................................................. 33 Doorkijk mogelijk toekomstige ontwikkelingen ........................................................................... 33 Uitwerking van hoofdopgaven per gebied .................................................................................... 34 KUST: BATAVIA STAD ........................................................................................................................ 34 KUST: BATAVIAHAVEN ....................................................................................................................... 37

Nota Recreatie en Toerisme

6.6 KUST: MEERDIJKHAVEN ..................................................................................................................... 37 6.7 KUST: WERKEILAND ........................................................................................................................... 37 6.8 LUCHTHAVEN EN AVIODROME ........................................................................................................... 38 6.9 BOSSEN............................................................................................................................................... 38 6.9.1 Zuigerplasbos ................................................................................................................................ 38 6.9.2 Hollandse Hout.............................................................................................................................. 39 6.9.3 Overijsselse Hout .......................................................................................................................... 39 6.9.4 Gelderse Hout................................................................................................................................ 40 6.9.5 Natuurpark .................................................................................................................................... 40 6.9.6 Oostvaardersplassen ...................................................................................................................... 40 6.9.7 Kotterbos....................................................................................................................................... 40 6.9.8 Visvijverbos .................................................................................................................................. 41 6.9.9 Larserbos ....................................................................................................................................... 41 6.9.10 Houtribbos ................................................................................................................................ 41 6.10 PLATTELANDSTOERISME..................................................................................................................... 43 6.11 REGULIERE CAMPINGS ........................................................................................................................ 44 6.12 HOTELS............................................................................................................................................... 44 6.13 ROUTEGEBONDEN RECREATIE............................................................................................................. 46 6.14 LIGPLAATSEN ..................................................................................................................................... 47 6.15 MARKETING EN PROMOTIE.................................................................................................................. 47 6.16 SAMENWERKING ................................................................................................................................. 47 7

ACTIEPROGRAMMA................................................................................................................... 48 7.1 7.2 7.3 7.4

8

INLEIDING ........................................................................................................................................... 48 HOOFDOPGAVE 1: DOORONTWIKKELING VAN DE BASISKWALITEITEN ................................................ 48 HOOFDOPGAVE 2: VERSTERKING VAN DE TOERISTISCHE KNOPEN ...................................................... 50 HOOFDOPGAVE 3: MEER AANDACHT VOOR MARKETING EN PROMOTIE .............................................. 52

FINANCIËN .................................................................................................................................. 53 8.1 INLEIDING ........................................................................................................................................... 53 8.2 OVERZICHT KOSTEN EN DEKKING ....................................................................................................... 53 8.3 EUROPESE MIDDELEN ......................................................................................................................... 54 BIJLAGEN .......................................................................................................................................................... 55 BIJLAGE 1 ......................................................................................................................................................... 56 BIJLAGE 2 ......................................................................................................................................................... 57

Gemeente Lelystad 2005

2


De nota recreatie en toerisme in het kort Vooraf Om deze visie recreatie en toerisme te kunnen vormen zijn een aantal stappen doorlopen. De eerste fase (“Wat zijn we?”) heeft vooral een inventariserend karakter. Dit betreft een beschrijving van de huidige situatie, het kaderstellende beleid van andere overheden en van de trends en ontwikkelingen uitmondend in een sterkte/ zwakte analyse. Deze analyse levert vervolgens de basis voor fase 2: de visie (“Wat willen we zijn?). In de laatste fase (“Hoe kunnen we dit bereiken?”) wordt de visie concreet gemaakt middels beleidsuitspraken per gebied gevolgd door een uitvoeringsprogramma tot 2010. De nota beoogd een samenhangend beleid met ontwikkelingskaders en moet aanzetten tot concrete actie ter concretisering van eerdere plannen en programma’s. Waarom deze nota? Waarom is er behoefte aan een samenhangend beleid op het gebied van recreatie en toerisme? Wij hebben het beleidsveld “recreatie en toerisme” in een drie belangrijke, richtinggevende, beleidsdocumenten opgevoerd als topprioriteit voor de komende jaren. Collegeprogramma In ons collegeprogramma is opgenomen dat het huidige beleid op het gebied van recreatie en toerisme (uit 1998) geactualiseerd dient te worden. Hier zijn voldoende aanleidingen voor. De feitelijke ontwikkelingen op dit beleidsterrein (met name in de kustzone) en de groeiende belangstelling van de toeristische markt voor Lelystad nopen tot de vorming van een nieuw adequaat beleids- en toetsingskader. Wij willen wij de sector recreatie en toerisme aangrijpen, enerzijds om benutten als belangrijke economische functie (toeristische bestedingen) en anderzijds om het onderscheidende karakter van Lelystad mee te benadrukken: Een stad aan het water, met een bovengemiddeld areaal groen in- en direct om de stad, waar het prima wonen, werken en recreëren is. Meerjarenontwikkelingsprogramma Lelystad heeft per 1 januari 2005 de volwaardige GroteStedenBeleid (GSB)-status verworven. Op basis van het GSB-beleidskader is een Meerjarenontwikkelingsprogramma (MOP) 2005-2009 vastgesteld. In dit programma geven wij als gemeentebestuur aan met welke doelen en beoogde resultaten, en langs welke weg wij Lelystad willen ontwikkelen. Het versterken van de mogelijkheden van recreatie en toerisme krijgen hierin nadrukkelijk aandacht. We willen de potenties van de stad en de omgeving optimaal benutten en gericht kansen pakken die zich voordoen. Zo willen wij meer gebruik maken van onze gunstige geografische ligging en onze kernwaarden ruimte, rust, groen en blauw. Dit betekent dat zich kansen voordoen voor kleinschalige recreatieontwikkelingen maar vooral een scherp oog voor het bestaande. Is het oorspronkelijke aangelegde nog bij de tijd en van voldoende kwaliteit? De kustknoop vormt een belangrijk te ontwikkelen gebied in toeristische zin. Structuurplan In het Structuurplan is de hoofdkoers voor Lelystad bepaald. Met behulp van bewoners, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en collega-overheden is een combinatie van het scenario ‘Eilanden’ (handhaving van de huidige rasterstructuur en vasthouden aan de huidige kernkwaliteiten) en ‘Netwerk’ (ontwikkeling van knooppunten van intensieve ontwikkeling op het gebied van bedrijven, winkels en toerisme) als de meest potentievolle ontwikkelingsrichting beoordeeld. Bewoners hechten zeer veel belang aan het ruime, groene karakter van Lelystad. Dit moet te allen tijde in stand worden gehouden en indien mogelijk versterkt. Meer intensieve ontwikkelingen op het gebied van toerisme zijn mogelijk omdat ze positieve uitwerking hebben op het imago van Lelystad en tevens het draagvlak voor voorzieningen verbreden. Dat vinden ook bewoners. Ze moeten echter wel zorgvuldig worden ingepast door het leggen van duidelijke accenten, zogenaamde concentratiepunten, volgens de knopenbenadering. Wat hebben we nu? Op dit moment is nog het Toeristisch Recreatief OntwikkelingsPlan (kortweg TROP) uit 1998 van kracht. Dit plan is inmiddels verouderd en de (fysieke) projecten zijn grotendeels uitgevoerd of ondergebracht in bestaande kust- en stadshartprojecten. Naast de fysieke projecten zijn ook een tweetal niet-fysieke acties voortgekomen uit deze nota. In de eerste plaats hebben ondernemers, ten behoeve van arrangementvorming, de handen eind jaren negentig ineen geslagen resulterend in het Gemeente Lelystad 2005

3


STOL (Stichting Toeristische Ondernemers Lelystad) welke door ons financieel is gesteund. Helaas is dit samenwerkingsverband in 2001 beëindigd, grotendeels doordat de werkzaamheden terecht kwamen bij een té klein groepje ondernemers. Dit bleek uiteindelijk een te smalle basis voor een succesvolle continuering van het samenwerkingsverband op de lange termijn. Naast de STOL is destijds ook het Toeristisch Platform opgericht. Dit overlegorgaan heeft meer een afstemmingsfunctie tussen de verschillende partijen actief op het gebied van recreatie en toerisme. Dit platform functioneert anno 2004 nog steeds naar tevredenheid van alle partijen en er zijn plannen voor uitbreiding. Het platform is recentelijk uitgebreid met de Kamer van Koophandel. Waar willen we naar toe? De visie in deze nota zal moeten leiden tot een sterkere recreatie en toerismesector; tot uiting komend in het verhogen van aantal mensen dat Lelystad bezoekt voor een dagje uit of meerdaags verblijf maar vooral ook in een aantrekkelijkere leefomgeving voor de eigen inwoners. Een hiervan afgeleid doel is om de bestedingen en werkgelegenheid in deze sector te verhogen. De hoofdkoers tot het jaar 2015 wordt bepaald door een tweetal ambities, voortvloeiend uit het Structuurplan. In de eerste plaats zal de ligging aan het water verder benut moeten worden met als hoofdontwikkeling de verdere invulling van het gebied Batavia Stad (als toeristische ‘knoop’) met vooral dag- maar later ook beperkt verblijfsrecreatie (als ‘volgende’ voorziening). De tweede ambitie heeft betrekking op de groene ring rondom Lelystad, inclusief de Oostvaardersplassen, welke recreatiepotenties (vooral voor de eigen inwoners) in zich bergen. Het gaat hierbij niet zozeer om nu veel nieuwe ontwikkelingen in de groengebieden te realiseren maar meer om het op orde brengen en houden van de recreatiemogelijkheden in de groene ring (met name de aanwezige routestructuren). In oorsprong zijn de voorzieningen wel uitgebreid aangelegd maar in een aantal gevallen verkeren, door het achterblijven van onderhoud, paden in een slechte staat van onderhoud. Aanvullend zijn nieuwe ontwikkelingen in de groene ring beperkt mogelijk mits het gaat om kleinschalige dagrecreatieve voorzieningen. Deze kunnen als rustpunten c.q. bezoekdoelen gezien worden in een ‘rondje om de stad’. De hoofdkoers is voor de periode tot 2010 uitgewerkt in een drietal hoofdopgaven: 1. Het doorontwikkelen van de basiskwaliteiten; 2. Versterking van de toeristische knopen; 3. Het uitdragen van de aanwezige kwaliteiten (nadrukkelijke rol marketing en promotie).

Toelichting per hoofdopgave: 1. Het doorontwikkelen van de basiskwaliteiten De eerste hoofdopgave gaat om het op het op orde houden, en het recreatief versterken van, de directe leefomgeving van de inwoners van Lelystad. Een van de sterke punten van Lelystad is dat de stad omgeven wordt door natuur. Bij het opstellen van het structuurplan is uit de dialoog met inwoners van Lelystad gebleken dat met zeer hecht aan het te allen tijde behouden van deze kernkwaliteiten. Hier ligt dus een concrete opgave. Rekening houdend met diverse natuurbeschermingsregimes zoals Vogel- en Habitatrichtlijn en Ecologische Hoofdstructuur (zowel rijks- als provinciaal) moeten de kansen gezocht worden in extensieve vormen van (dag)recreatie. Het versterken van het fiets- wandel en ruiterroutenetwerk en het scheppen van mogelijkheden voor kleinschalige horeca (waardoor bezoekdoelen ontstaan die fungeren als rustpunt tijdens een tochtje om Lelystad) zijn hier voorbeelden van. Wij willen hiervoor de gunstige vestigingsvoorwaarden creëren, bijvoorbeeld door deze mogelijkheden op te nemen in de bestemmingsplannen, in samenspraak met de betreffende grondeigenaren. Staatsbosbeheer heeft eerder al aangegeven open te staan voor het, op kleine schaal, accommoderen van bezoekdoelen aan de randen van groengebieden. Hoewel primair de nadruk duidelijk ligt op de ontwikkeling van dagrecreatie in Lelystad zijn twee potentiële ontwikkelingslocaties voor verblijfsrecreatie aan te geven. Dit zijn Batavia Stad waar wij inzetten op de ontwikkeling van een hotel (zie toeristische knopen) en het Larserbos waar de Gemeente Lelystad 2005

4


ontwikkeling van een camping dient te worden onderzocht. Het Flevolandschap heeft hiervoor globale plannen. Hierbij moet bedacht worden dat voorzieningen in de verblijfsrecreatie, volgende voorzieningen zijn. Pas als voldoende markt is ontstaan “om te verblijven” zullen potentiële initiatiefnemers zich gaan interesseren voor Lelystad. Met de uitbreiding van de dagrecreatieve voorzieningen zal ook de markt voor verblijfsrecreatie op termijn verder gaan groeien. In 2008 vervalt de Wet op de Openluchtrecreatie. Dit betekent dat elke gemeente zelf haar kaders op het gebied van kamperen vast moet leggen in een Kampeerbeleid. Wij willen een samenhangend kampeerbeleid opstellen waarin de kaders van alle kampeervormen aan bod komen. Bij het opstellen van dit beleid wordt het aanwijzen van GOP’s (Gereguleerde OvernachtingsPlaatsen) voor campers betrokken. Uit te voeren in de periode tot 2010: • Structureel verbeteren hoofdfietsroutes (LF 20 en 21) (uitvoering 2005 en 2006); - Deze grensoverschrijdende recreatieve fietsroutes worden opgeschaald in betonuitvoering als eerste fase in het structureel verbeteren van fietspaden. • Vorming fietsroutenetwerk door opheffen ontbrekende schakels (2006); - Om het stedelijk gebied beter te laten aansluiten op het buitengebied dienen een aantal ontbrekende schakels in het netwerk te worden verbeterd ofwel nieuw worden aangelegd. Er heeft een inventarisatie plaatsgevonden naar potentieel te verbeteren punten in het netwerk. In deze lijst wordt een prioritering aangebracht op basis van de criteria: vormt het onderdeel in ‘rondje Lelystad’?, substantiële bijdrage mogelijk buiten de gemeente?, maatschappelijke gewenstheid, verbetert het de veiligheid?, snel uitvoerbaar? (relatie bestemmingsplan), sluit het aan op andere economische ontwikkelingen? • Opstellen ruiterrouteplan (uitvoering 2007/2008); - Het opstellen van een ruiterplan volgens model “Zeewolde, Flevotrail”. Staatsbosbeheer is initiatiefnemer en coördineert het project. Het model voorziet in de oprichting van een stichting die alle subsidies aanvraagt en ook uitvoert. Het project moet budgetneutraal uitgevoerd worden. Vanuit de gemeente wordt geen budget gereserveerd. • Onderzoeken mogelijkheden voor de ontwikkeling van camping in Larserbos (2006); - De gemeente moet haar kaders bepalen en zorgen voor een juridische vertaling om een ontwikkeling mogelijk te maken. • Opstellen kampeerbeleid, het aanwijzen van GOP’s (uitvoering 2007); - Het schrijven van een concrete beleidsnota, in samenspraak met de campings, en het opstellen van een verordening om de beleidslijnen ‘bindend’ te maken.

2. Versterking van de toeristische knopen Qua toeristisch bezoek zijn in Lelystad vier hoofdaccenten te onderscheiden, te weten: 1. Batavia Stad In dit gebied zullen meer attracties, aanvullend op Batavia Stad Outlet Shopping, ontwikkeld moeten worden om enerzijds de verblijfsduur te verlengen en anderzijds herhalingsbezoek te stimuleren. Op dit moment zijn toeristen er te snel “uitgekeken” terwijl men toch een dagje of een middagje uit heeft gepland waarvoor in veel gevallen grote afstanden zijn afgelegd. Het verwachtingspatroon van de toerist is op dit moment (nog) niet in overeenstemming met het feitelijke aanbod. Het is van belang dat er op termijn een dagvullend programma ontstaat met functies die elkaar aanvullen en zo mogelijk versterken (bijvoorbeeld met horeca). Hierin is een pro-actieve houding van de gemeente een vereiste: afwachten leidt niet tot het beoogde (snelle) resultaat. Wij stellen op basis van het ontwikkelingskader een marktbenaderingsplan om de markt te prikkelen met uitdagende en vernieuwende initiatieven/ ideeën te komen. 2. Aviodrome Voor het Aviodrome geldt dat het belangrijk is dat er aansluiting wordt gezocht bij de overige toeristische trekpleisters in Lelystad middels de vorming van arrangementen. Vanuit het de grotere attracties in Lelystad wordt deze kans inmiddels concreet opgepakt. Wanneer de recreatieve route naar Harderwijk langs de Larservaart is verbeterd ontstaat voor Lelystedelingen een aantrekkelijke recreatieve verbinding richting de luchthaven/ Aviodrome. De Stichting Waterrecreatie heeft in de nabijheid van de luchthaven een nieuwe aanlegplaats Gemeente Lelystad 2005

5


gepland in de Larservaart, zodat de binnendijkse watertoeristen op de aanwezige toeristische activiteiten worden gewezen. 3. Natuurpark Het Natuurpark heeft zowel een functie voor Lelystedelingen als voor toeristen. Eigenaar Flevolandschap wil het park in de toekomst verder uitbreiden en heeft het voornemen om 10 tot 15 lodges (trekkershutten) te realiseren. Aandachtspunt voor de toekomst is om het Natuurpark beter met de stad te verbinden. De langzaam verkeersverbindingen van het park met de stad kunnen beter. Nu moet men via een onaantrekkelijke route (parallel aan de Larserweg) naar het park fietsen. In de planvorming van de Landerijen is deze opgave opgenomen. Er komt een aantrekkelijke langzaam verkeersverbinding van de Landerijen met het Natuurpark. 4. Natuuractiviteitencentrum (NAC) Eigenaar SBB wil de Oostvaardersplassen steeds meer betrekken bij de stedelijke omgeving, zowel in Almere als in Lelystad. Om zoveel mogelijk mensen te kunnen laten genieten van de schoonheid van dit gebied wordt aan de Lelystadse zijde (voorkeurslocatie in het Oostvaardersveld) een Natuuractiviteitencentrum ontwikkeld. Om dit centrum heen worden de Oostvaardersplassen in het klein nagemaakt, als ‘etalagefunctie’. Op deze manier kan men door een betere geleiding van toeristenstromen toch meer mensen met het gebied kennis laten maken zonder dat de kwaliteiten van het gebied wezenlijk worden aangetast. Wij hechten groot belang aan de realisatie van het NAC. Het NAC is dé mogelijkheid om het unieke karakter van de Oostvaardersplassen breed te communiceren en het onderscheidende van Lelystad te benadrukken. Tevens vormt het NAC een uitgelezen mogelijkheid om in de groene ring rondom Lelystad een bezoekdoel te creëren dat een onderdeel kan zijn van een fietsof wandeltocht. Uit te voeren in de periode tot 2010: • Gerichte acquisitie voor het gebied Batavia Stad - op basis van een acquisitie/ marketingplan wordt de wijze van marktbenadering uitgewerkt (uitvoering in maart 2005 – januari 2006); • Realisatie Natuuractiviteitencentrum (2005 – 2008) - Het op alle mogelijke manieren faciliteren van deze gewenste ontwikkeling. Het instellen van een projectgroep en de dialoog met Staatsbosbeheer aangaan. • Recreatieve ontsluiting toeristische knoop Natuurpark - Het betreft het aanleggen van een langzaam verkeersverbinding door het Flevohout, onder de A6 door naar de Meerkoetenweg. Tegelijkertijd krijgt het Flevohout een recreatieve inrichting.

3. Het uitdragen van de aanwezige kwaliteiten Lelystad heeft vaak nog te kampen met een negatief imago. Ver weg, kaal en saai zijn termen die vaak met Lelystad worden geassocieerd. Echter het beeld dat veel mensen van Lelystad hebben klopt al lang niet meer met de feitelijke situatie. Met name de komst van Batavia Stad en het Aviodrome hebben een positieve draai gegeven aan het beeld dat blijft hangen bij bezoekers van Lelystad. Bekend is echter wel het zeer lang duurt voordat een slecht imago is omgebogen naar een positieve associatie. Hier ligt ook een rol voor de gemeente, om meer dan in het verleden met behulp van alle mogelijke mediavormen een goed beeld neer te zetten. Door te wijzen op de onderscheidende kwaliteiten van Lelystad kan het imago versneld veranderd worden. • Maken Stadsrecreatiekaart en/ of boekje “Recreatiemogelijkheden in Lelystad” - Als service naar de eigen inwoners een kaart of boekje verstrekken met de recreatie mogelijkheden in Lelystad en te verkopen aan toeristen


6


Rol Gemeente De gemeente heeft verschillende rollen in de uitvoer van het toeristisch-recreatieve beleid. Afhankelijk van de actie wordt de houding van de gemeente bepaald. Het gaat om de volgende rollen: A. B. C. D.

De juiste voorwaarden scheppen, faciliteren en mogelijk maken van ontwikkelingen; Ontwikkelingen aanjagen, initiatieven in de benen helpen, steunen van projecten; Pro-actieve rol, zelf maken of ontwikkelen, initiëren; Onderhouden, beheren.

Rol A is van toepassing op het onderzoeken van de mogelijkheden van verblijfsrecreatie in het Larserbos en de eventuele juridische vastlegging van de gebruiksmogelijkheden. Rol B komt in deze nota concreet niet aan de orde maar is bijvoorbeeld van toepassing wanneer een initiatief van derden financieel gesteund wordt door middel van bijvoorbeeld een opstartsubsidie in het eerste jaar. In het verleden is dit aan de orde geweest bij het in de benen helpen van de Stichting Samenwerkende Ondernemers Lelystad (STOL). Rol C wordt aangenomen wanneer het gaat om essentiële projecten zoals bijvoorbeeld het gebied Batavia Stad en het NAC. De importantie van het überhaupt realiseren en welslagen van deze gebieden/projecten is dermate groot waardoor de gemeente niet afwacht maar zelf het voortouw neemt. Van Rol D is sprake bij het op orde houden van een bepaalde basiskwaliteit in de dagelijkse leefomgeving. Dit mag de gemeente tot haar verantwoordelijkheid rekenen. Het opschalen van fietspaden is hier een voorbeeld van. Financiën In onderstaande tabel worden de acties uitgezet tegen de kosten. Actie

Urenbestedin g Gem. Lelystad 160

Totale kosten (€) project 255.000

Bijdrag e Gem. Lelysta d (€) 10.000

1. Hoofdfietsroute LF20 2. Hoofdfietsroute LF21

160

700.000

85.000

2

1

Dekking bijdrage Gem. Lelystad

Dekking uren

KSA

Project zelf en beleidsuren (EZ) Project zelf, KSA , en beleidsuren (Mobiliteit)

ROS/ Nota Bovenwijks Mogelijk aanbestedingsvoorde el project Flevohout ROS/ Nota Bovenwijks

3. Ontbrekende schakels rec. fietsnetwerk 4. Ruiterrouteplan

80

pm

60

pm

geen

nvt

5. Onderzoek Larserbos 6. Kampeerbeleid 7.

60

-

-

-

100

-

-

-

100

-

-

-

1 2

pm

KSA en beleidsuren (Mobiliteit) Beleidsuren (Stedelijk Beheer) Beleidsuren (EZ) Beleidsuren (EZ, GZ) Grondexploitati e Batavia Stad

Maximale bijdrage, onderhandeling is gaande Afhankelijk van nader te maken prioriteitsvolgorde aan de hand van eerder genoemde criteria


7


Marktbenaderingspl an gebied Batavia Stad 8. NAC, projectgroep 9. Rec. Ontsl. Natuurpark (Flevohout) 10. 4 Stadsrecreatiekaart

200 120

80

5

10 – 15 3 miljoen 2.835.00 0

-

-

920.000

Nota Bovenwijks

45.000

45.000

6

pm

Grondexploitati e NAC Grondexploitati e Landerijen

Marketing/ promotie en beleidsuren

Afkortingen: KSA: Kleine Structurele Aanpassingen ROS: Reserve Ontwikkeling Stad De fietsprojecten worden voor een belangrijk deel gefinancieerd vanuit EPD-middelen. Deze projecten kunnen met een relatief kleine bijdrage vanuit de gemeente gerealiseerd worden. Voorwaarde is wel dat de gemeente optreedt als projectleider voor de uitvoering (BTW-compensatiefonds). De kosten voor het maken van een stadsrecreatiekaart (of promotiemateriaal in een andere vorm) zullen voor het overgrote deel door de gemeente zelf bekostigd moeten worden. Via mogelijkheden voor advertentieruimten kunnen de kosten gedrukt worden. Separaat is in het kader van het Leader+ programma (“stimulering kleinschalige projecten in het landelijk gebied ter bevordering leefbaarheid”) in de Voorjaarsnota 2005 een apart bedrag (€ 100.000, lopende verplichting) gereserveerd voor cofinanciering van ‘Leader-waardige projecten’ gereserveerd. Inmiddels is een informatieavond gehouden voor potentieel geïnteresseerden in deze subsidiestroom. Op deze avond is door de portefeuillehouder Recreatie en Toerisme uitleg gegeven ten aanzien van de randvoorwaarden en zijn potentiële initiatiefnemers ‘geprikkeld’ met uitdagende projecten te komen. Over de definitieve financiering van de projecten 2, 3 en 10 zal separaat besluitvorming plaatsvinden waarbij de gemeenteraad wordt geïnformeerd. De fase waarin deze projecten nu verkeren maakt het alleen mogelijk een orde van grote van financiering aan te geven met potentiële dekkingsbronnen.

3

Afhankelijk van locatie en gebouw Ontwikkeling en produktie uit te besteden aan terzake kundig bureau (Fietsplatform is bedenker Stadsrecreatiekaart). E.e.a. ook afhankelijk in welke vorm er een toeristisch informatievoorziening terug komt in Lelystad 5 Voorbereiding en begeleiding bureau 6 Mogelijk om kosten te drukken via sponsoring bedrijfsleven (advertentieruimte) 4


8


Lelystad 2050…… De zomer van 2050. De aantrekkelijke hoofdstad van Flevoland – Lelystad – heet haar gasten welkom. De verandering van het klimaat heeft er toe geleid dat de paarse, witte en hard blauwe bougainville langs de brede promenades in volle bloei staat. In de auto toets je bij de tolpoort ter hoogte van de snelwegafslag “Lelystad Warande” de naam Batavia Stad in en over in de weg aangebrachte geleiderail rijd in een comfortabel tempo in de richting van de kust. Sinds de Afsluitdijk voorzien is van zeesluizen en IJssel- en Markermeer zijn getransformeerd tot Suyderzee is de stad een toeristisch centrum. Bij de tolpoorten geven elektronische borden overigens aan op welke tijdstip er belangrijke evenementen plaats vinden, waar de vele attracties zijn gelegen en op welke plaatsen de mensen kunnen funshoppen. Via een tiptoets in de boordcomputer geeft een digitaal beeld in de auto de locaties weer. Zodra je een parkeerplaats hebt gevonden, ruim bemeten en voorzien van een kastje waarin je het eigen kenteken intoetst, voert een stroom van bezoekers - zichtbaar van verschillende nationaliteiten je naar de boulevard van Batavia Stad. Na afloop kun je in deze parkeerreserveerbox direct per chipknip betalen en als het inmiddels donker is geworden zorgt een kleine – via zonnecellen regelbare lichtring- in de grond voor verlichting rondom de auto. Het parkeerbewijs is tevens het toegangsbewijs tot de openlucht drive-in bioscoop, waar kleurrijk geklede en blondgelokte dames zorgen voor een warm en heerlijk geurend kopje koffie dat bij de prijs is inbegrepen. Bij de carseats – schuin oplopende parkeervakken - staan infozuilen die digitaal informatie geven over de film en waar drankjes (alleen alcoholvrij) en snacks via een tiptoetssysteem kunnen worden besteld. Je wilt zo snel mogelijk na aankomst een blik werpen op die prachtige wandelboulevard waar op gezette tijden vanaf de “Zeven Provinciën” saluutschoten worden afgegeven door in historische uniformen geklede medewerkers. Je wilt deel uitmaken van dit levende straattheater dat moderne vormgeving en architectuur combineert met cultuurhistorische elementen. Vanuit de prachtige Bataviahaven zorgen watertaxi’s voor vervoer naar de Batavia Werf waar het beroemde VOC-schip tot leven is gekomen met de dagelijkse nabootsing van de specerijen- en lakenhandel (de VOC Factorij), naar Lelystad Haven, naar Parkhaven, naar Houtribdorp (een indrukwekkende wijk met luxe watervilla’s en een strand) en – via een elektrisch bediende sluis – naar het stadskanaal dat rechtstreeks naar het imposante stadshart voert. Een watertaxikaart blijft de hele dag geldig. De Seabird, een grote open speedboot met twaalf zitplaatsen, nodigt de bezoekers uit voor een snelle vaart vol met watertoerfiguren. Een avontuur dat meebeleefd kan worden in speciale waterpakken en zittend in veiligheidsstoelen. Prachtige mediterraan getinte winkels, bistro’s, restaurants met s’winters verwarmde terrassen – waarbij de glazen voorgevel automatisch sluit als de buitentemperatuur lager is dan 15 graden – het Astoria Day and Night Reserve (een hotel van uitzonderlijke klasse), het casino met zijn dagelijkse theatervoorstelling, de Operaboot waar deze zomer Puccini centraal staat en de prachtige panoramaappartementen zorgen voor een compleet Italiaanse ambiance. De dagelijkse show van het vermaarde Lelystadse lichtorgel in het midden van de haven trekt toeristen tot laat in de avond. Wie van uitzicht houdt stapt in voor een tocht in het zestig meter hoge en prachtig verlichte reuzenrad of in de glazen liftkooi van de Seatower die uitkomt in een op 100 meter hoogte gelegen Zambiaans wildrestaurant. Juweliers van over de hele wereld kunnen hier hun ontwerpen tonen omdat Lelystad als enige Nederlandse stad is vrijgesteld van belasting op sierraden en juwelen. De lucht van allochtone Braziliaanse piranhasoep en Javaanse pindasoep mengt zich op de boulevard met de autochtone geur van gerookte Suyderzeepaling. Betegelde watertafels met drogers met tipbediening zorgen er voor dat op ieder gewenst moment de handen kunnen worden gewassen. Een meer dan kilometer lange wandelpier met aan beide zijden luxe zitbanken nodigt uit om het wonder van de ondergaande zon te aanschouwen. Softlight zorgt voor een verlichte zitplaats. Aan het einde van de pier ga je met de roltrap omlaag en kom je in een onderwater gelegen Hollands stamppotrestaurant terecht. De tienduizenden dagbezoekers van Batavia Stad Outlet Shopping vergapen zich aan de overproductie van consumentenartikelen uit industriegrootheden als Japan, Canada, China, Argentinië, Kenia en Kazakstan. Wie betaalt met de bij binnenkomst aangeschafte Bataafse florijnen krijgt een vaartocht aangeboden met de klipper “Amsterdam”, die na de aankoop door Lelystad een Gemeente Lelystad 2005

9


nieuw leven is gaan leiden. Een iedere tien minuten vertrekkende gondelbus (veertig zitplaatsen) brengt de bezoekers over de stad, via het Natuuractiviteitencentrum aan de rand van de Oostvaardersplassen, naar de Luchthaven en het Aviodrome, waar rondvluchten van dertig minuten mogelijk zijn met een luxe LelyTaxi Boeing met 120 stoelen. De rondvlucht voert de bezoekers over het nu uitgestorven oude visserseiland Urk, de Almeerse buitenwijken van Amsterdam, het kunstenaarsdorp Vollenhove en de weidse vlakten van de Noordoostpolder waar de voormalige weilanden met riviersteen zijn bedekt en gespoten in felle kleuren en in de vorm van een reusachtig Mondriaan-schilderij. Een belangrijke toevoeging aan het Unesco Werelderfgoed. De Oostvaardersplassen genieten inmiddels een mondiale bekendheid. Sinds de Zeearend tien jaar geleden dit gebied definitief tot broedplaats heeft verkozen komen vooral vogelliefhebbers uit de hele wereld naar dit unieke stukje natuur. Een meerdaags verblijf in de “natuurlodges” maken het aantrekkelijk om, in een lang weekend of midweek, ‘Natuurlijk-Lelystad’ te verkennen. Het fijnmazige padenstelsel verbindt alle bosgebieden op een logische manier en biedt een keur aan routemogelijkheden waar het nooit saai fietsen is. Afhankelijk van de interesse en conditie kunnen bijvoorbeeld de Klokbierroute, de Windmolenroute en een rondje Batavia gereden worden. Het is een stad waar je vooral naar toe moet gaan om te zien, maar ook om gezien te worden. Belangrijke mensen willen dat bijzondere gevoel beleven. De experience van Lelystad aan de Suyderzee laat zich vergelijken met die van het nu vervallen Venetië of het volledig verpauperde Marbella uit het einde van de vorige eeuw. Een weekje Lelystad – de tolkaart bij de ingang van stad heeft de keuzemogelijkheid van een dag of een week – is iets waarover in heel het land gepraat wordt. In Lelystad ontmoeten goede en vriendelijke mensen elkaar en dan ontstaan er mooie dingen. Een prachtige gelegenheid om bekende landgenoten te ontmoeten of zo maar met een willekeurige Europeaan of wereldburger van gedachten te wisselen. Lelystad is wereld’s.


10


1

Inleiding

1.1

Aanleiding

In zowel het collegeprogramma 2002 – 2006 als het (concept) Structuurplan Lelystad is een vernieuwde nota Recreatie en Toerisme aangekondigd. Dit is ook nodig want het bestaande beleid is verouderd en er zijn ontwikkelingen gaande die vragen om nieuwe, adequate beleidskaders. Het vigerende beleidsplan op het gebied van recreatie en toerisme dateert uit 1998. Buro TRS heeft destijds het Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan Lelystad (TROP) opgesteld in opdracht van de gemeente. De projecten voortvloeiend uit deze nota zijn inmiddels uitgevoerd ofwel in uitvoeringsplannen opgenomen. Daarnaast is gebleken dat deze beleidsnota niet meer up to date is voor het toetsen van aanvragen vanuit de markt. Hiervoor zijn diverse redenen aan te geven. Allereerst wordt het afnemende belang van de agrarische functie in het buitengebied merkbaar. De daarmee samenhangende opkomst van andere (veelal) recreatieve functies in het buitengebied (plattelandstoerisme) vragen om een vernieuwd, adequaat beleid dat de kaders stelt waarbinnen ontwikkelingen kunnen plaatsvinden. In veel gevallen is het bestemmingsplan steeds het kader geweest voor het toetsen van aanvragen vanuit de markt. Daarnaast komen er steeds meer aanvragen van initiatiefnemers welke zich voornamelijk richten op de stadsranden van Lelystad. In een vernieuwde beleidsnota Recreatie en Toerisme zal duidelijk moeten worden waar deze recreatieve voorzieningen ontwikkeld kunnen worden. Onderhavige beleidsnota Recreatie en Toerisme vormt een nadere uitwerking van het Structuurplan enerzijds en anderzijds van het Meerjarenontwikkelingsprogramma 2005-2009 voor het thema recreatie en toerisme. Een andere aanleiding voor het opstellen van een actueel beleidskader is gelegen in het feit dat de betekenis van toerisme en recreatie toeneemt, zowel in economische zin (werkgelegenheid en qua bestedingen) maar ook als mogelijkheid voor gemeenten of steden om zich te onderscheiden van andere. Gegeven de kernkwaliteiten van Lelystad zal de komende jaren actief op dit thema moeten worden ingezet omdat hierin de belangrijkste onderscheidende kwaliteit van Lelystad ligt besloten. De ligging aan het water, de groene ring rondom Lelystad en de aanwezigheid van een groot bijzonder natuurgebied vormen een belangrijke aanleiding voor uitbouw van, en inzet op, het thema recreatie en toerisme. 1.2

Ambitie

Media jaren negentig is een ontwikkeling conform het Masterplan Versnelde Groei ingezet. Naast een beoogde toename in termen van inwoners en arbeidsplaatsen zijn hierin kwalitatieve doelstellingen opgenomen. De toeristisch-recreatieve ontwikkeling van de kustlijn, het benadrukken van de potenties van de groene ring rondom Lelystad en de herontwikkeling van het stadshart kunnen binnen het kader van deze nota genoemd worden als belangrijke speerpunten. Inmiddels is het leeuwendeel van deze doelstellingen vertaald in projecten welke anno 2005 in uitvoering zijn. De voortvarendheid waarmee alle projecten zijn ingezet heeft geleid tot de behoefte om afstemming en samenhang. In het structuurplan (2005: ontwerpstatus) is deze samenhang aangebracht en is het ambitieniveau samen met bewoners en instellingen uit Lelystad vastgesteld. Enerzijds wordt er gekozen voor versneld groeien, als het gaat om woningen, arbeidsplaatsen en toeristische voorzieningen in de kustzone. Maar belangrijker is dat kwaliteit de boventoon voert. Groen, water rust en ruimte zijn de kernkwaliteiten van Lelystad en deze moeten behouden blijven. Dynamiek wordt gevonden in de economische ‘knopen’; het stadshart en het gebied Batavia Stad. De hoofdambitie kan binnen het kader van deze nota als volgt vertaald worden. Benut de kansen die zich voordoen in het gebied Batavia Stad. De vele toeristen die hier nu al komen maakt dat deze knoop de potentie in zich heeft om ontwikkeld te worden als een toeristische attractie van nationale en zelfs internationale allure. Hier bedien je de toerist. Het vergt van de gemeente een pro-actieve houding om dit gebied versneld en op de juiste wijze te ontwikkelen. Daarnaast moeten de eigen inwoners niet uit het oog verloren worden. Zij hechten belang aan het recreëren en ontspannen in de directe omgeving van de stad. De gunstige randvoorwaarden zijn hiervoor aanwezig. Het op peil brengen en houden van de recreatieve infrastructuur en het creëren van zogenaamde bezoekdoelen in de natuurlijke omgeving zijn de belangrijkste concrete opgaven in de periode tot 2010. Gemeente Lelystad 2005

11


1.3

Doelstelling

De hoofddoelstelling van het in deze nota verwoorde toeristisch/recreatieve beleid is: Het verhogen van de aantrekkelijkheid en kwaliteit van de gemeente Lelystad voor zowel de eigen inwoners (eigen leefomgeving) als voor bezoekers waardoor de verblijfsduur en het aantal bezoeken aan Lelystad zal toenemen, wat een positief effect genereert op de toeristisch- recreatieve bestedingen in Lelystad en daarmee op de werkgelegenheid. De hoofddoelstelling leidt tot drie hoofdopgaven: • Het doorontwikkelen van de basiskwaliteiten; • De toeristische knooppunten versterken; • Een meer nadrukkelijke profilering als aantrekkelijke toeristisch- recreatieve gemeente. 1.4

Planperiode

Conform de beleidscycli op basis van de beleidsklok Stadsontwikkeling loopt onderhavige nota tot 2010. Tussentijds zijn, zo nodig, partiële bijstellingen mogelijk. 1.5

Werkwijze

Bij het opstellen van onderhavige beleidsnota zijn de volgende fasen doorlopen: Fase 1 Onderzoek (Wat zijn we?); In deze fase is informatie verzameld over de huidige stand van zaken en de toeristisch/ recreatieve vraag en aanbod om een compleet beeld te krijgen van de huidige situatie. Aan de hand van deze analyse is een overzicht gemaakt van de sterkten, zwakten en de kansen en bedreigingen (SWOTanalyse). Deze fase beslaat de hoofdstukken 2 t/m 5. Fase 2 Visie (Wat willen we zijn?) In de visie wordt de visie geschetst voor recreatie en toerisme tot 2010. Er wordt begonnen met een lange termijnvisie/ ambitie en vervolgens een uitwerking voor de komende 5 jaar. Dit betreft hoofdstuk 6 van de nota. Fase 3 Beleid (Hoe kunnen we dit bereiken?) In de beleidsfase wordt bepaald welke beleid en beleidsinstrumenten er moeten worden ingezet om te komen tot de in fase 2 geschetste visie. Fase 3 is geïntegreerd in hoofdstuk 6. Hieronder staat de werkwijze nog eens schematisch weergegeven.


12


Fase 1 Wat zijn we?

Huidige situatie

Beleidskader

Trends en ontwikkelingen

SWOT

Fase 2 Wat willen we zijn? Visie

Fase 3 Hoe kunnen we dit bereiken? Beleid

1.6

Draagvlak

Om beleid te verkrijgen dat kan rekenen op het nodige draagvlak is het belangrijk te communiceren met belanghebbenden in de sector. Voor de begeleiding van het proces, om te komen tot het beleid, is een interne en een externe klankbordgroep ingesteld. De interne klankbordgroep bestaat uit de volgende afdelingen: • Economische zaken (trekker); • Ruimte; • Welzijn; • Mobiliteit; • Stedelijk beheer; • Communicatie. Voor de externe feedback is gebruik gemaakt van het bestaande Toeristische platform dat 3 maal per jaar bijeen komt onder voorzitterschap van de wethouder Recreatie en Toerisme. Het platform bestaat uit de volgende partijen: • Gemeente Lelystad; • Provincie Flevoland; • Flevolands Bureau voor Toerisme; • ECL; • SLP; • Aviodrome; • Batavia Stad. Gemeente Lelystad 2005

13


Aanvullend zijn een tiental “Sleutelfiguren” uit de toerisme en recreatiesector binnen Lelystad geïnterviewd. Op bijlage 1 treft u de vragenlijst en op bijlage 2 de namen van de geïnterviewden.


14


2

Huidige situatie

2.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt een stand van zaken gegeven van het huidige toeristisch-recreatieve aanbod. Er wordt onderscheid gemaakt tussen dagrecreatie, verblijfsrecreatie, infrastructuur en samenwerking. 2.2

Dagrecreatie

Lelystad heeft een uitgebreid aanbod aan dagrecreatieve voorzieningen waarvan 2 grote landelijke bekende attracties: Batavia Stad en Aviodrome. Andere bekende toeristische trekpleisters zijn: Poldermuseum ’t Nieuwe Land, Bataviawerf, het NISA, de Oostvaardersplassen en het Natuurpark. Lokaal vervult zwembad De Koploper een belangrijke functie als recreatieve dagbestemming. Onderstaande tabel laat zien wat het bezoek is van de belangrijkste dagattracties in de periode 19952002. Bezoek dagattracties 1995-2002 Attractie jaartal 1995 2000 Bataviawerf 277.000 67.000 Bataviastad Sportmuseum 15.000 9.000 Nieuwland Poldermuseum 46.581 25.731 Natuurpark 165.000 200.000 Oostvaardersplassen 100.000 150.000 Recreatief in de Polder (RIP) Waiboerhoeve 21.500 Totaal 603.581 473.231 Tabel 1. Bezoek dagattracties 1995-2002 (Bron: Provincie Flevoland) 2.3

2001 110.000 1.169.972 6.768 32.632 200.000 150.000 2.295 4.521 1.676.188

2002 168.500 1.890.539 8.70026.771 200.000 150.000 3.613 11.509 2.459.632

Verblijfsrecreatie

De verblijfsrecreatie is nog relatief zwak ontwikkeld in Lelystad. Er zijn een tweetal grotere campings (’t Oppertje en De Houtribcamping) en één mini-camping, twee hotels (Mercure en de Lange Jammer), een tweetal bungalowcomplexen (Stichting Bos en Heide) en (Muiderberg) in het Larserbos, een tweetal groepsverblijven (Lange Jammer en de Oostvaarder) en een aantal bed & breakfast gelegenheden. Deze laatste groep is de laatste 2 jaar sterk in ontwikkeling. Het merendeel van het verblijfsrecreatieve aanbod is gericht op het lagere en middensegment van de markt. De twee grotere campings bestaan voor een deel uit vaste seizoensplaatsen. Camping De Houtrib heeft te maken met een onderbezetting. Ook voor Hotel Mercure geldt dat er sprake is van een onderbezetting. Op dit moment wordt gebouwd aan een derde hotel op de luchthaven met een capaciteit van 20 kamers. In onderstaande tabel is het huidige aanbod van de Lelystadse verblijfsrecreatieve functies opgenomen, exclusief de bungalowparken (geen gegevens beschikbaar).


15


Aanbod verblijfsrecreatie 2003 Aantal standplaatsen Campings De Houtrib 50 Mini-camping De Gaard 15 T Oppertje 90 Hotels De Lange Jammer Mercure Hotel Bed & Breakfast Doors logies Waterland Logies Het Boshuys Fa. van der Genugten Huisje Net & Anders Mw. E. Kohn Mw. Goosen Mw. Holstein Mw. Luitink-van Uum Mw. M. van der Zee M. Nijmeijer Groepsaccommodaties Herberg de Oostvaarder De Schaapskooi Tabel 2. Aanbod verblijfsrecreatie anno 2003 (Bron: Provincie Flevoland) 2.4

Aantal bedden

91 177 4 4 4 4 4 3 2 2 4 6 5 60 50

Waterrecreatie

Lelystad heeft een lange kustlijn langs het Marker- en IJsselmeer. Langs de Lelystadse kust zijn een aantal havens gevestigd. In Lelystad-Haven ligt de gelijknamige haven. Recent is de Batavia-haven aangelegd. Dit is een haven voor de bruine vloot, welke vanuit Kampen naar Lelystad is verhuisd. Verder naar het noordoosten ligt naast het buitendijkse woongebied Parkhaven de Deko-marine haven. Nog verder naar het noorden ligt Flevo-Marine. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aanbod. Hierin is niet de Bataviahaven opgenomen omdat deze niet bedoeld is voor ‘normale’ zeil en motorjachten. Ligplaatsen Jachthavens (naar max. omvang) Lelystad-haven 450 Houtribhaven (verenigingshaven) 600 Flevo Marina 1100 Deko Marina 400 Tabel 3. Ligplaatsen Lelystadse Jachthavens in eindsituatie (Bron: Provincie Flevoland) De bezetting van de havens lag eind jaren ’90 op een goed peil (gemiddeld meer dan de vereiste 92% bezetting voor een rendabele haven). Met de komst van Deko Marina, maar ook door de aanleg van Parkhaven, is de markt enigszins in onbelans geraakt. Er zijn heldere afspraken gemaakt tussen de gemeente en de havens over het tijdstip wanneer er weer ligplaatsen aan de markt kunnen worden toegevoegd, teneinde de ligplaatsenmarkt niet nog eens ongunstig te beïnvloeden. Duidelijk is dat Lelystad meer en meer het centrum (binnen het IJsselmeergebied) van de watersport kan worden. De Noordhollandse- en Friese kust raken voller en voller, hiervan kan Lelystad op termijn profiteren. De centrale ligging van Lelystad in het IJsselmeergebied draagt hier positief aan bij. Binnendijks zijn langs de vaarten een beperkt aantal aanlegplaatsen voor boten aangelegd. De Stichting Waterrecreatie Advies heeft recent een beleidsnota uitgebracht om het aantal binnendijkse aanlegplaatsen uit te breiden; met name op strategische punten in de buurt van bezienswaardigheden Gemeente Lelystad 2005

16


of attracties. Doel hiervan is om ook de toerist die de binnendijkse water bevaart te verleiden tot toeristische bezoeken. 2.5

Recreatieve routes en verbindingen

Er zijn een aantal recreatieve fietsen wandelroutes in Lelystad. De Nieuwe Land fietsroute loopt door de Gemeente Lelystad en daarnaast loopt er een tweetal lange afstand fietsroutes (LF-20 en LF-21) langs Lelystad. Het Pionierspad (een lange afstand wandelroute) loopt ook via Lelystad en is in juni 2004 heropend. Op internet staat tevens een GPS-wandelroute richting Harderwijk beschreven (Flevospoor). Rondom Lelystad ligt daarnaast een 40 km lange ATB-route welke in 2004 opnieuw is bewegwijzerd en deels opnieuw is aangelegd. Ook zijn er een tweetal Flevolandse (ANWB) autoroutes welke onder andere Lelystad aan doen: de Zeebodemroute en de Nieuwlandroute. Veel van de recreatieve (langzaam verkeer) routes zijn oorspronkelijk aangelegd in een halfverharding (veelal schelpen) waardoor ze onderhoudsintensief zijn. Veel terreinbeheerders zagen de afgelopen jaren de onderhoudsbudgetten slinken wat er toe heeft geleid dat een aantal routes er, anno 2004, qua staat van onderhoud slecht bij liggen. Met behulp van Europese middelen (EPD) worden door de Provincie Flevoland en Gemeenten gezamenlijk, in nauw overleg met terreinbeheerders, projecten geformuleerd om (in eerste instantie) de lange afstandsfietsroutes op te knappen. 2.6 Samenwerking Op het gebied van recreatie en toerisme vindt er in Lelystad op verschillende manieren samenwerking en afstemming plaats. Provinciaal vindt er twee maal per jaar een portefeuillehoudersoverleg plaats waarin de van belang zijnde aspecten op het gebied van recreatie en toerisme (zoals nota’s, projecten en subsidies) worden besproken en afgestemd. Aanvullend is er een provinciaal toeristisch overleg (Toeristisch Overleg Flevoland, TOF) waar de belangrijkste toeristische partijen zitten hebben. Daarnaast is er voor de uitvoering van het provinciale toeristisch-recreatieve beleidsplan (BART) een stuurgroep samengesteld welke de uitvoering begeleidt. Als één van de actiepunten uit het vorige toeristische gemeentelijke beleidsplan uit 1998 is een Toeristisch Platform opgesteld waarin naast de gemeente de provincie, Evenementen Coördinatie Lelystad (ECL), Stichting Lelystad Promotie (SLP), Aviodrome, Bataviastad en Flevolands Bureau voor Toerisme (FBT) zitting hebben. Dit Lelystadse platform heeft informatie uitwisseling en afstemming als doel. Het platform wordt voorgezeten door de portefeuillehouder recreatie en toerisme. In 1996 is Stichting De Gouden Cirkel opgericht. De Gouden Cirkel heeft tot doel om het toeristischerecreatieve product “IJsselmeerkust” beter in de markt te zetten en te promoten. Hiermee is een samenwerking op gang gekomen tussen de gemeenten die liggen aan de voormalige Zuiderzee. De resultaten van de afgelopen jaren laten een stijging zien in het aantal toeristische boekingen en bestedingen. In het gebied Batavia Stad hebben de toeristische attracties zich verenigd in de Bataafsche Schans. Hierin vindt naast samenwerking, met bijvoorbeeld gezamenlijke acties, ook visievorming plaats.


17


3

Beleidskader

3.1

Inleiding

In dit hoofdstuk worden alle op de sector recreatie en toerisme van toepassing zijnde beleidsdocumenten in Lelystad benoemd en inhoudelijk besproken op de voor de Gemeente Lelystad relevante passages. De beleidsdocumenten kunnen ingedeeld worden naar 3 niveaus; het Rijk, Provincie en Gemeente. 3.2

Rijk

Op rijksniveau is de sector recreatie en toerisme ondergebracht bij een viertal ministeries: VROM, LNV, V en W en EZ. Deze ministeries hebben gezamenlijk de Nota Ruimte opgesteld. Nota Ruimte Begin 2004 is Nota Ruimte uitgekomen. Deze nota bevat de visie van het kabinet op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland tot 2020 op hoofdlijnen. De Nota Ruimte vervangt de Planologische Kernbeslissingen (PKB,s) behorend bij de Vierde Nota op de Ruimtelijke Ordening en het Structuurschema Groene Ruimte. Op het gebied van recreatie en toerisme bevat de nota een aantal richtinggevende uitspraken. Balans tussen rood en groen/blauw Het Rijk beschouwt het als een onderdeel van de te garanderen basiskwaliteit dat burgers toegang hebben tot voldoende “groene” en “blauwe” recreatiemogelijkheden. De beschikbaarheid daarvan in het buitengebied moet in balans zijn met de ontwikkeling van het bebouwde gebied. Van provincies en gemeenten wordt verwacht dat zij deze balans tussen bebouwing en groen/ blauw meenemen in hun ruimtelijke plannen. Het gaat daarbij concreet om verbetering van de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de groene ruimte, zowel door belemmeringen weg te nemen als door het wandel, fietsen waterrecreatienetwerk te vergroten. Meer kansen voor het buitengebied Het economisch draagvlak en de vitaliteit van de meer landelijke gebieden staan onder druk. Om daarin verlichting te brengen, wil het kabinet de mogelijkheden voor hergebruik en nieuwbouw in het buitengebied te verruimen. De regeling voor recreatiewoningen wordt veranderd. Omdat recreatiewoningen steeds vaker worden gebruikt voor permanente bewoning, wordt het beleid voor nieuwe recreatiewoningen gelijkgetrokken met dat van reguliere woningen. Een aanvraag voor de bouw van een recreatiewoning kan alleen worden toegestaan als op die plaats ook een reguliere woning mag worden neergezet. Bedrijfsmatig geëxploiteerde recreatiecomplexen hoeven niet te voldoen aan de eisen voor reguliere woningbouw. Wel zijn de exploitant en de gemeente verantwoordelijk dat permanente bewoning op het complex wordt tegengegaan. Duurzame en vitale landbouw Een economische vitale grondgebonden landbouw is in de ogen van het kabinet van belang voor het beheer van het buitengebied. Door teruglopende inkomsten neemt dit soort bedrijven echter in snel tempo af. Van de provincies wordt verwacht dat zij in hun ruimtelijke plannen meer mogelijkheden scheppen voor een bredere bedrijfsvoering. Het Rijk ondersteunt de veranderingen in de landbouw onder andere door ruimtelijke ontwikkelingen in de richting van duurzame productie te vergemakkelijken. IJsselmeergebied Het Rijk benoemt de functies van het IJsselmeergebied: veiligheid tegen overstroming, drinkwatervoorziening, natuur en cultuur, watersport en toerisme. Vanwege al deze functies neemt de ruimtelijke druk op het IJsselmeer toe. Om de diverse functies toch te behouden en te ontwikkelen gaat het Rijk zones instellen. In het zuidelijk deel wordt dynamischer en intensiever ruimtegebruik mogelijk, het noorden wordt gereserveerd voor een meer gematigde ontwikkeling met rust en ruimte.


18


Vernieuwde Toeristische Agenda In oktober 2003 heeft het Ministerie van Economische Zaken de ‘Vernieuwde Toeristische Agenda’ uitgebracht. Vanwege het economische belang, het deels publieke karakter van toerisme en de noodzaak om Nederland beter als totaalproduct te positioneren wil de taatssecretaris een actieve rol spelen met betrekking tot deze sector. In de agenda staat hoe in de komende jaren invulling wordt gegeven aan deze actieve rol door middel van speerpunten. De speerpunten zijn: • Stedelijke/ culturele omgeving; • Evenementen; • Kust en waddeneilanden; • Zakelijk reisverkeer. Voor het eerste speerpunt worden onder andere GSB-middelen ingezet. 3.3

Provincie

3.3.1

Plannen

Omgevingsplan en BART Het Omgevingsplan fungeert als het planologische kader voor o.a. de sector recreatie en toerisme. In het Beleids- en Actieplan Recreatie en Toerisme (BART, 2003) heeft nadere visievorming plaatsgevonden en is het beleid uit het omgevingsplan nader uitgewerkt en geconcretiseerd. In het BART staat aangegeven waar welke vormen van recreatie en toerisme verder ontwikkeld kunnen worden. Er worden voor Flevoland vijf soorten locaties voor recreatie en toerisme onderscheiden: 1. Recreatiezwaartepunten; 2. Recreatiesteunpunten; 3. Recreatiezones; 4. Recreatieve verbindingszones; 5. Stedelijke recreatie- en toerismezones 3.3.2

Visie

Recreatiezwaartepunten De recreatiezwaartepunten bieden ruimte aan de vestiging van grootschalige intensieve toeristische activiteiten, op het gebied van verblijfsrecreatie, intensieve dagrecreatie en watersport. Daarnaast wil de provincie incidenteel bij jachthavens in zwaartepunten voor recreatie een mogelijkheid bieden voor aanvullende buitendijkse bebouwing. De ontwikkeling van verblijfsaccommodaties op stranden en voorlanden is in principe ongewenst, met het oog op de belangrijke dagrecreatieve functie van deze terreinen en zicht vanaf het water. Een uitzondering hierop kan worden gemaakt voor gebouwde voorzieningen zoals hotels en appartementen voorzover deze zijn gesitueerd in recreatiezwaartepunten en passen bij het daarvoor gewenste karakter. In dit verband kan bijvoorbeeld worden gedacht aan bij jachthavens aansluitende bebouwing. Het permanent bewonen van verblijfsrecreatieve accommodaties dient in recreatiezwaartepunten echter te worden voorkomen. Nieuwe vestigingen van intensieve vormen van recreatie dienen buiten de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHS) te worden gesitueerd. In Lelystad is het kustgebied aangewezen als recreatiezwaartepunt volgens het provinciale beleid. Recreatiesteunpunten Recreatiesteunpunten zijn locaties waar toeristisch-recreatieve ontwikkelingen op kleinere schaal mogelijk zijn. Het omgevingsplan is niet duidelijk over welke recreatievormen hier bij passen. Wel wordt bijvoorbeeld aangegeven dat in bepaalde recreatiesteunpunten (onder bepaalde voorwaarden) lawaaiproducerende sporten mogelijk zijn, waaronder Luchthaven Lelystad. Nieuwe vormen daarvan mogen plaatsvinden binnen de huidige daarvoor aangewezen inrichtingen. Naast de luchthaven vallen het Natuurpark en het Larserbos ook onder deze kwalificatie.


19


Recreatiezones Recreatiezones zijn ontwikkeld om een samenhang tussen bovenstaande recreatief/ toeristische locaties te verkrijgen. Binnen de recreatiezones wordt gestreefd naar grotere thematische samenhang, complementariteit en kwaliteitsverbetering van zwaartepunten, steunpunten en recreatieve verbindingszones. Recreatiezones zijn vrij abstract en hebben geen duidelijke ruimtelijke begrenzing. Ten aanzien van de recreatiezones is aangegeven dat het verstandig is om een dergelijke zone een thema te geven. Het thema geeft het hoofdaccent aan van de zone (bijvoorbeeld natuur/rust/stilte, watersport etc.). waardoor het makkelijker worden om initiatieven te toetsen op geschiktheid voor de zone. De groenzone tussen Lelystad en Harderwijk is te kwalificeren als recreatiezone en delen van de Lelystadse kust welke niet onder het recreatiezwaartepunt (Batavia Stad en omgeving) vallen. Recreatieve verbindingszones De verbindingszones verbinden de verschillende recreatiezones in Flevoland met elkaar. Waar mogelijk sluiten de verbindingszones aan op routestructuren voor fietsen, wandelen, paardrijden en varen. Daarbij wordt op beperkte schaal de gelegenheid geboden tot realisering van kleinschalige dagrecreatieve voorzieningen (bezoekdoelen als theehuizen en andere uitspanningen, fietsen kanoverhuurbedrijven, bed & breakfast, kamperen bij de boer, verkoop van eigen gekweekte producten). De denkbeeldige lijn tussen de kust en het Natuurpark valt onder de kwalificatie “Recreatieve verbindingszone”. Daarnaast is ook de de verbinding van Lelystad en Almere via de Oostvaardersplassen onder deze kwalificatie te scharen. Stedelijke recreatie en toerisme De vestiging van omvangrijke dagrecreatieve attractiepunten (zoals themaparken, musea, shoppingcentra, sportvoorzieningen en cultuurvoorzieningen) dient plaats te vinden in Almere of Lelystad. Het draagvlak van intensieve voorzieningen wordt sterk vergroot doordag zowel de eigen inwoners als mensen van buiten Flevoland gebruik maken van dergelijke voorzieningen. Vestiging van detailhandel dient uitsluitend te worden geaccommodeerd binnen de verstedelijkte gebieden. Nieuwe golfbanen worden bij voorkeur gesitueerd bij stedelijke gebieden of in recreatiezwaartepunten. De ontwikkeling van de kuststroken van Almere, Zeewolde en Lelystad wordt ondersteund. In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van alle ontwikkelingsgebieden in Lelystad voor recreatie en toerisme op basis van het provinciale beleid. Recreatie Recreatiezwaartepunten steunpunten

Recreatie zones

Waar?

Kust Lelystad

Gebied LelystadHarderwijk Kust Lelystad

Intensiteit/ kenmerken

Grootschalig Intensief Dag+verblijfsrecreatie

Functie Pretpark voorbeelden Golfbaan Dierentuin Hotel

Luchthaven Natuurpark Larserbos

Verbindings zones

Lijn kustnatuurpark Lijn LelystadAlmere via Oostvaardersplassen Monofunctioneel Vaak Verbinding Minder intensief gebonden aan tussen thema recreatiezones Abstracte Verbonden aan vormgeving routestructuren Camping Zie zwaarte-en Fiets-, vaar-, steunpunten ruiter- en wandelroutes

Stedelijke recreatie en toerisme Lelystad totaal

Goed ontsloten via OV

Sport Musea Cultuurvoorzieningen

Tabel 4. Ontwikkelingslocaties Recreatie en toerisme volgens Omgevingsplan (Bron: Provincie Flevoland, Omgevingsplan. Bewerking Gemeente Lelystad 2004)


20


3.3.3

Acties en projecten

De uitvoering van het BART vindt plaats aan de hand van 5 strategieën. De vijf strategieën zijn geconcretiseerd in een actieplan voor een korte- en middellange termijn. Voor de provincie is het actieplan taakstellend. Voor de activiteiten die door derden dienen te worden opgepakt, is het plan richtinggevend, enthousiasmerend en kansen biedend. Elke strategie is in het actieplan geconcretiseerd met acties. Per actie worden projecten en projectideeën opgenomen. Strategie A: A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8

Kwaliteitsverbetering van het toeristisch-recreatieve routenetwerk Vestiging nieuwe attracties Nationale evenementen Versterking hotelcapaciteit Verlenging verblijftijd van toeristen Ontwikkeling van een golfbaan Versterking waterrecreatie Kwaliteitsverbetering en gastheerschap

Strategie B: B1 B2 B3 B4 B5

Productontwikkeling en innovatie

Promotie en imagoversterking integreren in gebiedsmarketing

Gebiedsmarketing op basis van versterking van het gebiedseigene Ontwikkeling Flevolands Bureau voor Toerisme van promotie- naar marketingorganisatie Gebiedsgericht ‘verkopen’ van deelgebieden, steden, randmeren en Noordelijk Flevoland Deelnemen aan nieuwe promotie- en productontwikkelingstrajecten met partners buiten Flevoland Product/marktcombinaties voor nieuwe doelgroepen, niche-markets, special-interest-toerisme

Strategie C:

Samenwerking van recreatie en toerisme met andere sectoren

C1 Versterking van de belevingswaarde van het openbaar gebied en landschap, inclusief het water C2 Recreatief medegebruik van natuur- en landbouwgebieden en waterhuishoudingsplannen C3 Cultuurtoerisme en cultureel erfgoed: productontwikkeling en marketing Strategie D:

Krachtenbundeling en organiserend vermogen versterken

D1 Samenwerking in productontwikkeling, marketing en promotie, kwaliteit D2 Uitwisseling van kennis en ervaring binnen Flevoland D3 Samenwerking met Europese regio’s op basis van gemeenschappelijk belang Strategie E:

Versterking basiscondities

E1 Ruimtelijke ordening: E1-1 Invulling van zwaartepunten, recreatie-ontwikkelingszones, ruimtelijke vertaling en stimulering van thematische samenhang in verbindingszones E1-2 Voorkomen van versnippering van recreatief-toeristische samenhang als gevolg van infrastructuur en andere oorzaken E1-3 Voorkomen van permanente bewoning op ontwikkelingslocaties voor recreatie en toerisme E1-4 Veiligstelling van ruimte voor ontwikkeling voor de toekomst E2 Milieu en duurzaamheid: E2-1 Situering van lawaaiproducerende buitensporten in daarvoor aangewezen recreatiesteunpunten E2-2 Relatie van milieuversterkende projecten met recreatief-toeristische gebiedsmarketing


21


E3 Bereikbaarheid: E3-1 Verbetering van toegankelijkheid van natuur- en recreatiegebieden in de omgeving van de stad vanuit woongebieden E3-2 Geleiding en spreiding van toeristisch-recreatief verkeer E3-3 Nieuwe vaarverbindingen en kwaliteitsverbetering E3-4 Vernieuwende oplossingen en combinaties met openbaar vervoer E4 Veiligheid en gezondheid: E4-1 Bewustmaking van niet-roken in relatie tot gebiedsmarketing E4-2 Gezondheidszorg toeristen E4-3 Bewustmaking van bedrijfsleven t.a.v. veiligheid en risicovol vrijetijdsgedrag (alcohol, onveilige seks, drugs) E4-4 Creëren van faciliteiten voor doelgroep niet-rokers E5 Economische randvoorwaarden: E5-1 Stimulering van toepassing ICT in recreatie en toerisme E5-2 Deelname aan de Europese toeristenmarkt E5-3 Arbeidsmarkt: opleiding, vraag/aanbod, vervoer, scholing en bemiddeling 3.4

Gemeente

Structuurplan Tijdens het opstellen van het Structuurplan is intensief gecommuniceerd met de inwoners en bedrijven uit Lelystad. Op basis van deze discussies, over een drietal vooraf opgestelde scenario’s (Eilanden, Compacte Stad en Netwerk), is een een goed beeld ontstaan over de meest potentievolle ontwikkelingsrichting voor Lelystad. Een combinatie van het scenario ‘Eilanden’ (Vasthouden aan de kernkwaliteiten van Lelystad) en ‘Netwerk’ (Ontwikkeling op de ‘knopen’ van Lelystad) bleek het best aan te sluiten bij de wensen van bewoners en bedrijfsleven. De koers houdt vast aan huidige kernkwaliteiten van Lelystad maar biedt tevens volop (geconcentreerde) ontwikkelingskansen voor bedrijvigheid. Voor het beleidsveld recreatie en toerisme leidt deze ontwikkelingskoers tot een aantal concrete opgaven voor de komende jaren. De hoofdopgave is het geven van een positieve impuls aan het imago van de stad door het verder ontwikkelen en versterken van recreatieve en toeristische voorzieningen in Lelystad, zowel voor de dagrecreatie als verblijfsrecreatie. Lelystad heeft met name potenties op het gebied van water- en natuurrecreatie. De dag- en recreatieve functies aan de kust zullen moeten worden uitgebreid, de waterrecreatie worden geoptimaliseerd en recreatieve routes langs de kust en de stadsranden zullen verder worden ontwikkeld. Dit in samenhang met het verder ontwikkelen en verbinden van de recreatiegebieden die gelegen zijn aan de randen van het stedelijke gebied en in het buitengebied, om verblijf- en dagrecreatie verder te stimuleren. Het begrip ‘Leisure’ (vrije tijdsvoorzieningen) is in het structuurplan als speerpunt van beleid benoemd. Stedelijke vormen van leisure kunnen zich alleen ontwikkelen in het stadshart. Het gaat dan vooral om voorzieningen welke een stadscentrum aantrekkelijk, gezellig en compleet maken zoals bioscoop, theater, snooker etc. Aan de kuststrook gaat het om meer grootschalige vormen van leisure met een regionale van nationale betekenis zoals musea, educatieve centra, kartcentrum, klimhal, zwemparadijs, kinderspeelcentra, horeca etc. Ook op de luchthaven zijn ontwikkelingsmogelijkheden voor bepaalde leisurevormen. Lawaaiproducerende vormen kunnen hier, aanvullend op de reeds aanwezige functies, ontwikkeld worden (testcentra, motorcross, 4x4) zolang deze geen beperkende invloed hebben op de ontwikkeling van de luchthaven. MOP In het kader van het Grote Steden Beleid (GSB) zal Lelystad op 1 januari 2005 de volwaardige GSBstatus verwerven. Dit houdt in dat het MeerjarenOntwikkelingsProgramma 2005-2009 (MOP) van Lelystad volgens het GSB-beleidskader wordt opgesteld.


22


In het MOP is hoge prioriteit gegeven aan het benutten van de economische potenties van recreatie en toerisme, met name van het kustgebied van Lelystad. Door hier actief op in te zetten wordt de uitstraling van Lelystad versterkt en krijgt de werkgelegenheid een impuls. 3.5

Analyse Beleidskader

Op rijksniveau wordt in de Nota Ruimte hoge prioriteit gegeven aan het in balans brengen van stad/dorp en buitengebied. Met de verdergaande verstedelijking wordt het in stand houden van de kwaliteit van de leefomgeving steeds belangrijker. Van gemeenten wordt verwacht dat zij dit meenemen in hun ruimtelijke plannen (garanderen van een bepaalde basiskwaliteit). Ook worden de ontwikkelingen in het landelijk gebied onderkend en zullen daarom mogelijkheden moeten worden gegeven aan de ontwikkeling van nieuwe economische dragers, waaronder toeristisch-recreatieve functies. Het Rijk geeft verder aan dat de druk op het IJsselmeergebied toeneemt en dat daarom een zekere zonering wordt toegepast, lopend van een meer uitbreide ontwikkeling in het zuidelijk deel tot meer rust in het noordelijk deel. Onduidelijk is waar deze grens precies loopt maar gezien de status van Lelystad, als gemeente welke nog volop in ontwikkeling is, mag worden aangenomen dat hier uitgebreide ontwikkelingen aan het IJsselmeer mogelijk zijn. De provincie heeft in haar toeristisch-recreatieve beleidsplan (BART) aangegeven op welke plaatsen in Lelystad toeristisch-recreatieve ontwikkelingen kunnen plaatsvinden. Met aanduidingen in zwaartepunten, zones en verbindingen wordt de intensiteit van de ontwikkeling aangeduid. Op basis van dit provinciale beleid heeft worden aan Lelystad ruime mogelijkheden voor toeristische en recreatieve ontwikkelingen toegekend. Binnen het gemeentelijke beleid is het thema recreatie en toerisme een speerpunt van beleid. Nadat de gemeente zich de afgelopen tientallen jaren vooral op de bouw van woningen en de uitgifte van bedrijventerreinen heeft gericht wordt nu de aandacht in toenemende mate op de sector recreatie en toerisme gericht. Het gaat hierbij met name om het ontwikkelen van de toeristische potenties van de Lelystadse kustlijn en de groene ring rondom Lelystad.


23


4

Trends en ontwikkelingen

4.1

Inleiding

In dit hoofdstuk worden een aantal ontwikkelingen beschreven welke van invloed zijn op de sector recreatie en toerisme in de Gemeente Lelystad. Er wordt onderscheid gemaakt tussen demografische ontwikkelingen, specifieke ontwikkelingen in de vrijetijdsindustrie en ontwikkelingen welke specifiek merkbaar zijn in Lelystad. Als laatste wordt een weergave gegeven van een vijftiental gesprekken met mensen die werkzaam zijn in de toeristisch-recreatieve markt in Lelystad. Wat speelt er, en hoe kijken zij tegen de ontwikkelingen van deze sector aan in Lelystad? 4.2

Demografische ontwikkelingen

Vergrijzing en ontgroening De komende jaren zal de bevolkingsopbouw van Nederland drastisch wijzigen. De omvang van het aantal 55+-ers zal sterk toenemen tot zo’n 32% van de bevolking in 2020. Deze bevolkingsgroep is ten opzichte van nu langer vitaal waardoor het recreatiepatroon actief en veelzijdig kan blijven. Het aanbod voor deze groep zal gericht moeten zijn op gemak, comfort en er moet aandacht worden geschonken aan gezondheidsaspecten. Huishoudensverdunning Sinds 1960 is het aantal alleenstaanden sterk toegenomen. De gemiddelde gezinsgrootte daalde sindsdien van 3,6 tot 2,3 personen, en is in Amsterdam zelfs onder de 2 personen gezakt. Het aantal eenpersoonshuishoudens is in dezelfde periode verzesvoudigd. Ondanks het feit dat het traditionele gezin nog nauwelijks aan betekenis heeft ingeboet, en het alleen wonen vaak slechts een tijdelijke aangelegenheid is, is dit toch een ontwikkeling waar rekening mee gehouden dient te worden. Het toeristisch-recreatieve aanbod zal zich ook meer moeten gaan richten op individuele deelnamemogelijkheden. Verkleuring De groep allochtonen wordt een steeds belangrijkere doelgroep voor recreatie en toerisme. Volgens een onderzoeksrapport van bureau Alterra nemen allochtonen immers steeds meer het vrijetijdsgedrag van autochtonen Nederlanders over. De tweede generatie bezoekt vaker terrassen in de binnenstad, gaat vaker naar het strand en recreatiegebieden dan de eerste generatie. Tegelijkertijd brengen zij echter nieuwe invloeden in het vrijetijdsgedrag. Allochtonen bezoeken bijvoorbeeld vaker speelterreinen in de directe woonomgeving en wandelen vaker recreatief in de stad dan autochtonen. Duidelijk is dat de aanwezigheid van multiculturele invloeden in toenemende mate zal moeten benutten en betrekken bij de organisatie en beleidsvorming van vooral dagrecreatieve activiteiten. 4.3

Ontwikkelingen in vrijetijdsindustrie

Ontwikkelingen aan vraagzijde Landelijk zijn een aantal trends te onderscheiden welke sterk van invloed zijn op de vrijetijdsindustrie. De welvaartsgroei heeft veel vrijetijdsvoorzieningen bereikbaar gemaakt voor grote groepen van de bevolking. Veel vrije tijd wordt buitenshuis doorgebracht en de consumptieve bestedingen in de vrijetijdsindustrie zijn fors toegenomen. Concreet kunnen de volgende trends worden waargenomen in de vrijetijdsindustrie: •

• •

Kritischer consument: door de toenemende welvaart krijgen grote groepen in de samenleving steeds meer alternatieven binnen handbereik. Deze keuzemogelijkheid maakt de consument kritischer waardoor kwaliteit steeds belangrijker wordt; Bestedingen aan vrijetijdsactiviteiten nemen toe, met name door hogere bestedingen per tijdseenheid. Deze krijgen binnen het huishoudbudget een steeds hogere prioriteit; De consument wordt steeds mobieler waardoor zijn afstandsbereik sterk toeneemt, dit onder invloed van een hoger aandeel autobezit, een hoger besteedbaar inkomen en een betere fysieke gezondheid;


24


•

• •

“Zapgedrag”: consumenten zoeken steeds meer variatie in hun vrijetijdsbesteding. Keuzes verschillen per bezoekmoment en groepssamenstelling en worden steeds impulsgevoeliger. Hierdoor neemt ook de concurrentie tussen de verschillende leisurevormen toe; Behoefte aan meer spanning en sensatie in combinatie met de toegenomen mobiliteit en individueler gedrag zijn activiteiten als paintball, karten etc. populair; Er is een toename van zowel combinatie- als gericht bezoek waar te nemen: - onder invloed van de afnemende hoeveelheid vrije tijd (zie tabel 5) van grote, met name werkende groepen, gaan veel consumenten meer en meer activiteiten combineren (bijvoorbeeld shopping en vermaak) om zo efficiënt mogelijk gebruik te maken van de schaarse vrije tijd. - Meer gericht bezoek (‘georganiseerd uitgaan’): niet alleen combinatiebezoek neemt toe door de afnemende hoeveelheid vrije tijd, ook het gerichte bezoek aan voorzieningen op goed bereikbare plaatsen neemt toe. Men gaat gericht snel naar de bioscoop, bowling etc. en vervolgens weer naar huis. Verplichte, persoonlijke en vrije tijd (1975-2000) in uren per week 1975 1980 1985 1990 1995 40,7 40,8 40,7 42,0 42,6

2000 43,9

75,3

75,5

75,0

76,6

49,0

47,2

47,3

44,8

Verplichte vrije tijd Persoonlijke 76,3 76,8 tijd Vrije tijd 47,9 47,0 Tabel 5. (Bron: SCP, Trends in de tijd, 2001)

Ontwikkelingen aan aanbodzijde Aan de aanbodzijde zijn de volgende ontwikkelingen waarneembaar: • Schaalvergroting, zowel op de ondernemings- als op individueel projectniveau; • Meer gemak (‘convenience’) ter plekke, zich vertalend in ruime parkeerfaciliteiten en openbaar vervoervoorzieningen dicht bij de voorziening zelf; • Meer luxe (zoals bijvoorbeeld wandelen in de vorm van arrangementen met goede restaurants en/ of comfortabele hotels); • Meer dynamiek in de verscheidenheid van aanbod waardoor, zonder aanpassingen c.q. uitbreidingen, een functie na 3 tot 5 jaar al weer verouderd kan zijn; • Vermenging van functies als leisure, attractie, life-style, retail en horeca waarbij een tendens ontstaat naar steeds meer life-style gerichte concepten, in plaats van traditionele indelingen in leeftijd, opleiding. De trend van combinatieprodukten zal zich verder doorzetten. Het succes van megastores, factory outlets, shopping/ leisurecentra is daar een voorbode van. 4.4

Ontwikkelingen Lelystad specifiek

De afgelopen jaren heeft Lelystad een tweetal beeldbepalende, landelijke bekende dagattracties kunnen aantrekken, namelijk Batavia Stad Outlet Shopping en het Aviodrome. Hiermee is een trend ingezet die laat zien dat Lelystad in beeld is als vestigingslocatie voor grote toeristische trekpleisters. Onder impuls van deze grotere vestigers is ook de belangstelling van kleinere, meer regionaal geörienteerde, toeristische voorzieningen toegenomen (bijvoorbeeld Klokbierbrouwerij en kinderspeelparadijs). De opgave voor de komende jaren is om de juiste functies aan te trekken en om van de totale kustzone een integraal en samenhangend functionerend gebied te maken zowel programmatisch als ruimtelijk. Stadsranden Naast de groeiende belangstelling voor de (beleidsmatig als zodanig aangewezen) recreatieconcentratiepunten van publiekaantrekkende attracties kunnen ook de stadsranden van Lelystad rekenen op een groeiende belangstelling van recreatief-/ toeristische initiatieven. Zo zijn er de laatste jaren verschillende initiatieven binnengekomen welke zich richten op de vestiging van een bedrijf op een goed bereikbare locatie in een groene setting. Veelal zijn deze initiatieven gestoeld op een bepaald thema. Genoemd kunnen worden onder andere: paarden bungalowpark, fietsthemapark “Velo Nova”, Themapark Waterworld, Themapark Olivier B. Bommel, drag racebaan. Op dit moment ontbreekt een adequaat beleidskader om deze initiatieven te kunnen toetsen en ook bestemmingsplantechnisch kunnen initiatieven veelal niet ingepast worden. Gemeente Lelystad 2005

25


Daarnaast behoren bijna alle groengebieden rondom Lelystad tot de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHS). Binnen de PEHS zijn alleen mogelijkheden voor ecologische vormen van recreatie en toerisme, zoals natuurvriendelijk kamperen. De ontwikkelingsmogelijkheden van de stadsranden moeten dan ook vooral gezocht worden in de ‘groene recreatie’, met onder andere dagrecreatiemogelijkheden voor Lelystedelingen zelf en het verbeteren van de fietsen wandelpadenstructuur. In 2002 is samen met SBB onderzocht wat de ontwikkelingsmogelijkheden zijn van de bossen rondom Lelystad. Uit dit onderzoek is gebleken dat, rekening houdend met de ecologische status van de gebieden, de ontwikkelingsmogelijkheden zeer beperkt zijn. In het Hollandse Hout, Gelderse Hout en Overijsselse Hout zijn alleen kleinschalige extensieve (recreatieve) ontwikkelingen mogelijk. Alleen het (noordelijk deel) van het Zuigerplas biedt mogelijkheden voor intensievere vormen van recreatie, zoals bijvoorbeeld verblijfsrecreatie in de vorm van vakantiewoningen. Buitengebied Naast de stadsranden zijn ook ontwikkelingen gaande in het buitengebied van Lelystad. Door de verdergaande schaalvergroting en specialisatie in de landbouw zijn kleinere agrarische bedrijven op zoek naar neveninkomsten. Immers kleine bedrijven kunnen deze met grote investeringen gepaard gaande ontwikkelingen niet zonder meer doorvoeren. Op een aantal plaatsen wordt dit al zichtbaar doordat agrariërs een tweede tak zijn begonnen of zelfs het bedrijf hebben verkocht ten gunste van een andere functie (bijvoorbeeld party-boerderij). Op voorhand kan echter de vraag gesteld worden of er in Lelystad, gezien het grootschalige landschapsbeeld met haar ten opzichte van het “oude land” gezonde agrarische sector, behoefte bestaat dan wel een markt kent voor bijvoorbeeld kamperen bij de boer. Daarbij is Flevoland recent door de landelijke overheid als één van de concentratiegebieden voor landbouw genoemd, omdat deze elders onder druk komt te staan. Dit garandeert min of meer een toekomst voor landbouw in Flevoland. Toch moet door de verstedelijking rekening gehouden worden met een stijgende vraag naar recreatieruimte, rust en natuur in het buitengebied van Lelystad. Meer dan nu zullen zich combinaties voordoen van landbouw en recreatie. Het zogenoemde Agritoerisme biedt agrarische ondernemers verbreding van hun bedrijf en neveninkomsten. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan rondleidingen, fietsen wandelpaden op en rond het bedrijf, verwerking van eigen (biologische) 7 produkten, overnachtingen, excursies etc . Afstemming op aanwezige recreatieve voorzieningen en horecagelegenheden is hierbij een aandachtspunt. Leisure Het begrip leisure duikt de laatste tijd steeds vaker op in vakliteratuur en beleidsplannen. Het lijkt dan ook alsof er iets nieuws onder de zon is, iets van de laatste paar jaar. Hiervan is geen sprake. Leisureelementen waren er altijd al in een stad alleen werden deze elementen in het verleden niet als zodanig benoemd. In winkelgebieden bijvoorbeeld werden vroeger ook al leisure-elementen toegevoegd om de verblijfsduur van de consument te verlengen. Snackbars, bioscopen, restaurants, theater, bibliotheken zijn voorbeelden van functies die naast de hoofdfunctie, winkelen, het bezoek van zo'n gebied aantrekkelijker maken. Niet nieuw maar wel heel belangrijk voor het functioneren, dynamiek en leefbaarheid. Wel ziet men dat de voorkeuren van consumenten steeds veranderen. Iets wat bijvoorbeeld tien jaar geleden nog in was kan nu "uit" zijn. Nieuwe vormen van horeca, vaak gestoeld op een bepaald thema, fitness-, sporten gamescentres zijn voorbeelden van leisure elementen waarmee een winkelcentrum heden ten dage compleet kan worden gemaakt.

7

Bureau Agrotransfer (uit Dronten) heeft in samenwerking met CAH Dronten en het NLTO de mogelijkheden onderzocht (zomer 2004) van agritoerisme als toekomstperspectief voor agrarische ondernemers in Flevoland. Hieruit is gebleken dat anno 2004 8,7% van de agrarische ondernemers in Flevoland actief is op het gebied van plattelandstoerisme


26


Gesprekken ondernemers/sleutelfiguren Om een goed beeld te krijgen van de toeristisch-recreatieve sector in Lelystad zijn een 12-tal gesprekken gevoerd met zogenaamde ‘sleutelfiguren’ op het gebied van recreatie en toerisme binnen Lelystad (zie bijlage 1). Uit deze gesprekken zijn een aantal conclusies te trekken. Zo is gebleken dat bijna alle geïnterviewden kansen zien voor verblijfstoerisme in Lelystad. Om toeristen langer vast te houden in Lelystad is het van belang dat er meer gelegenheden komen. Nu er steeds meer dagrecreatieve voorzieningen komen onstaat hier ook in toenemende mate een markt voor. Wat ook bijna alle sleutelfiguren in de gesprekken hebben genoemd is dat er meer samenwerking tussen de verschillende attracties onderling nodig is. Men functioneert nu teveel als individu terwijl er met wat meer samenwerking meer te bereiken valt. Men denkt hierbij onder andere aan het vormen van arrangementen. Binnen dit kader worden door de verschillende attracties aan de kust al initiatieven ontplooid binnen de Bataafsche Schans. Verder waardeert men het dat er een aantal overkoepelende samenwerkingsorganen zijn in Lelystad. Het ECL, SLP, City Marketing Club, Toeristisch Platform zijn voorbeelden van organisaties waar, soms op professionele basis en soms puur als afstemmingsorgaan, wordt samengewerkt op het gebied van recreatie en toerisme. Een aantal sleutelfiguren wijst erop dat er ook teveel overlegverbanden kunnen zijn waardoor een averechts effect ontstaat. Als idee wordt genoemd dat er wellicht een stadsbrede promotieclub zou moeten worden opgericht waarin dan ook de horeca in vertegenwoordigd is. Als laatste conclusie kan nog worden genoemd dat men vindt dat de gemeente duidelijk keuzen moet maken. Waar zet men op in? Vooral als woonstad of als stad waar van alles te doen is? Stad als prima uitvalsbasis voor een meerdaags verblijf? Waterstad? Er wordt op teveel projecten tegelijkertijd ingezet is de mening van diverse ondernemers.


27


5

SWOT-analyse

5.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt een beoordeling gegeven van de kwaliteit van het toeristische-recreatieve aanbod in Lelystad. Op basis van de verkregen informatie uit de inventarisatie van het aanbod (hoofdstuk 2) en de trends en ontwikkelingen (hoofdstuk 4) worden de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen aangegeven. 5.2

Sterke en zwakke punten

Sterktes • Volop kansen voor toerisme en recreatie omdat ruimte hier geen schaars goed is; • Aantrekkingskracht door landelijke bekendheid Batavia Stad en Aviodrome (door de enorme aantrekkingskracht van deze bedrijven is er al markt); • Goede bereikbaarheid over spoor (vanuit de Randstad), weg en water; • Karakteristiek, open grootschalig polderlandschap; • Natuurlijke omgeving met Oostvaardersplassen, Natuurpark, IJssel- en Markermeer en de stadsranden; • Groot aanbod aan vaarmogelijkheden zowel buiten- als binnendijks; • Centrale ligging in Nederland; • Centrale ligging in het IJsselmeergebied. Zwaktes • Onderontwikkelde verblijfsrecreatieve sector, in het bijzonder hotels en bungalows; • Beperkte cultuurhistorie; • Te weinig samenwerking toeristisch bedrijfsleven onderling; • Imago. Lelystad heeft nog geen bekendheid als toeristisch-recreatief aantrekkelijke stad/ gemeente; • Staat van onderhoud van een aantal toeristische fietsroutes waardoor gebruik afneemt; • Relatief weinig ruiterroutes; • Toegankelijkheid natuur is beperkt. 5.3

Kansen en bedreigingen

Kansen • Toename korte vakanties waarbij er een vraag is naar luxe/ gemak; • Verbreding in het toeristische product. Er ontstaan steeds meer mengvormen, bijvoorbeeld retail in combinatie met leisure; • Stijgend belang van recreatie dicht bij de eigen woonomgeving; • Verbreding van economische dragers in het buitengebied schept mogelijkheden voor recreatieve ontwikkelingen; • Beschikbare ruimte in het gebied Batavia Stad; • Meer samenwerking tussen toeristische attracties waardoor toerist langer in Lelystad kan worden gehouden; • Ontwikkelen en verder uitbouwen verblijfstoerisme; • Versterken toeristische routenetwerk; • Fysiek verbinden van toeristische attracties; • Vanuit Toeristische beleidsplan van Provincie Flevoland geld beschikbaar voor uitvoer van diverse toeristisch/ recreatieve thema’s; • Inzet GSB-middelen op het thema recreatie en toerisme binnen de Brede DoelUitkering Economie (BDU Economie). Bedreigingen • Ecologische hoofdstructuur sluit intensievere vormen van recreatie in de meeste groengebieden rondom Lelystad uit; • Lage organisatiegraad toeristische sector; Gemeente Lelystad 2005

28


• • • • • 5.4

Grondprijzen moeilijk op te brengen voor toeristische initiatieven; Beperkte financiële middelen zowel aan overheidszijde als bij Flevolands Bureau voor Toerisme als bij de verschillende terreinbeheerders; Gevaar van versnippering van het aanbod bij aanbieden meerdere toeristische ontwikkelingslocaties; Gevaar voor ongecontroleerde horecaontwikkelingen in het buitengebied; Te weinig dynamiek/ vernieuwing in de verblijfsrecreatieve sector waardoor verpaupering van het aanbod op de loer ligt; Conclusie

Lelystad heeft op het gebied van dagrecreatieve bestemmingen een aantal sterke troeven in huis. In de eerste plaats natuurlijk Batavia Stad met tussen de 1,5 en 2 miljoen bezoekers op jaarbasis. Ook van het Aviodrome wordt verwacht dat deze enkele honderdduizenden bezoekers per jaar zal trekken. Naast deze twee grote toeristische trekpleisters vormen ook de Oostvaardersplassen en het Natuurpark twee belangrijke bestemmingen als het gaat om daguitjes. Daarnaast is in het kustgebied, rondom Batavia Stad, nog volop ruimte om de diversiteit in dagrecreatieve bestemmingen verder uit te bouwen. Al met al kan gesteld worden dat er nu al een stevige basis aanwezig is om verschillende doelgroepen in de toeristische markt te bedienen. De interactie tussen de verschillende attracties moet echter nog op gang komen. In het vormen van arrangementen, om enerzijds de verblijfsduur van de toerist de verlengen en anderzijds herhalingsbezoek uit te lokken, liggen nog veel onbenutte kansen. Als het gaat om de toeristische infrastructuur dan kan geconstateerd worden dat deze, in eerste aanleg, als sterk gekwalificeerd kan worden. In de meeste bosgebieden rondom Lelystad zijn van meet af aan fietsen wandelpaden aangelegd. Toen echter het beheer en onderhoud van deze paden uiteindelijk toch wel erg kostbaar bleek, gecombineerd met een minimaal gebruik in sommige gevallen, is de onderhoudsfrequentie drastisch teruggeschroefd. Inmiddels komen de gevolgen hiervan zeer nadrukkelijker aan het licht terwijl juist de vraag naar deze routes toeneemt met het groeien van de stad en het steeds aantrekkelijker worden als toeristisch-recreatieve gemeente. Op het gebied van ruiterroutes heeft Lelystad op dit moment nog niet veel te bieden. In toenemende mate komen er vragen bij de gemeente en Staatsbosbeheer om meer ruiterroutes aan te leggen. Hier ligt een duidelijke kans, om in aansluiting op maneges of andere ontwikkelingen op het thema paard, het ruiterroute netwerk te versterken. De verblijfsrecreatie is in Lelystad relatief zwak ontwikkeld. Zowel op het gebied van hotels als campings is er weinig aanbod. Deels kan dit verklaard worden door het feit dat Lelystad voor de toeristische markt nog nauwelijks een bestemming is voor vakantie of kort meerdaags verblijf. De huidige verblijfsvoorzieningen draaien, met uitzondering van de campings, dan ook vooral op een zakelijke markt. De komende jaren zal de vraag naar verblijven in Lelystad wel gaan toenemen. Of dit echter dusdanig is dat er markt gaat ontstaan voor (op korte termijn) meer hotelaccommodaties en campings valt maar zeer te betwijfelen. Enkele ondernemers werkzaam in de toeristische branche verwachten dat de kansen van Lelystad vooral liggen in het versterken van het aanbod op het gebied van dagrecreatie en dat Lelystad, vanwege haar imago en specifieke ligging, niet snel een locatie zal zijn waar toeristen langer willen verblijven. Gelet op de marktvraag is bedrijfsverbreding van agrarische bedrijven met een toeristisch-recreatieve tak, ook in de vorm van logiesmogelijkheden, zowel vanuit toeristische invalshoek als vanuit overwegingen van de agrarische sector aan te bevelen. Een goede afstemming met het bestaande aanbod is hierbij een vereiste (met name op het gebied van horeca); Agri-toerisme moet een aanvulling zijn op het reeds aanwezige productaanbod. Het moet een extra doelgroep aantrekken die bij ontbreken van dit aanbod niet of in minder mate naar deze regio zou komen. De beperkte financiële middelen zowel bij de gemeente, Flevolands Bureau voor Toerisme, terreinbeheerders als ook bij toeristische initiatiefnemers maakt het moeilijk om nieuwe ontwikkelingen van de grond te trekken. Er komen verschillende aanvragen vanuit de markt, welke in veel gevallen een versterking van het toeristische aanbod zouden betekenen, welke sneuvelen op de grondprijzen die worden gevraagd. Veel toeristische ontwikkelingen hebben beperkte financiële armslag en moeten zich nog volledig bewijzen in de markt. Aandachtspunt voor de toekomst is om in de gebieden waar bepaalde toeristisch-recreatieve ontwikkelingen gewenst zijn om de huidige grondprijzen in Gemeente Lelystad 2005

29


heroverweging te nemen. Daarnaast zal moeten worden onderzocht of reguliere budgetten zodanig kunnen worden ingezet (bijvoorbeeld Fonds Bovenwijks en Groot Onderhoud) zodat ze ook recreatieve of toeristische doelen dienen.


30


6

Visie

6.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt de visie geschetst op de sector recreatie en toerisme op basis waarvan de komende jaren beleid gaat worden gevoerd. Op basis van de reeds gezamenlijk met bewoners, bedrijven en maatschappelijk middenveld bepaalde hoofdkoers worden de ambities en opgaven voor de sector recreatie en toerisme geformuleerd. Vervolgens volgt een uitwerking van de hoofdkoers in een drietal concrete aandachtsgebieden, die na een algemene beschrijving per gebied wordt uitgewerkt. 6.2

Hoofdkoers bepaald in Structuurplan

6.2.1 Hoofdkoers In het structuurplan is de hoofdkoers voor Lelystad bepaald. Met behulp van de bewoners, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en collega-overheden is een combinatie van het scenario ‘Eilanden’ (handhaving van de huidige rasterstructuur en vasthouden aan de huidige kernkwaliteiten) en ‘Netwerk’ (ontwikkeling van knooppunten van intensieve ontwikkeling op het gebied van bedrijven, winkels en toerisme) als de meest potentievolle ontwikkelingsrichting beoordeeld. Op het gebied van recreatie en toerisme leidt de ingeslagen weg tot de volgende ambities/ hoofdopgaven voor de periode tot 2015: 1. Het doorontwikkelen van de basiskwaliteiten; 2. De toeristische knooppunten versterken; 3. Meer aandacht voor marketing en promotie. In de navolgende paragrafen worden de hoofdopgaven kort uitgelegd waarna er een gebiedsgewijze uitwerking volgt. 6.2.2

Doorontwikkeling basiskwaliteiten

Groenstructuur en routes 8 Uit onderzoek blijkt dat Lelystad de groenste stad van Nederland is. Dit is een belangrijke kwaliteit waarvan de bewoners vinden dat deze ten allen tijde behouden moet blijven. De identiteit van Lelystad wordt hier in hoge mate door bepaald. De stedelijke groenstructuur, de grootschalige groenelementen en de samenhang tussen groen en water dient de komende jaren verder te worden versterkt en benut. De belangrijkste opgave hierbij is enerzijds om de gebruikswaarde van het groen, ofwel de recreatieve waarde, te vergroten. Anderzijds is ook het opwaarderen van fietsen wandelpaden, het plaatsen van natuurmeubilair en het tegengaan van versnippering door logische verbindingen te maken, een concrete opgave. De Gemeente Lelystad ziet het als haar rol om een zeker basis routenetwerk te creëren en op peil te houden. Door subsidiegelden effectief benutten ontstaan hiertoe mogelijkheden. Met de ontwikkeling van routes ontstaat er tevens een kans om de groengebieden aan de oostkant van de stad (‘de Groene Stad’) met elkaar te verbinden door ontbrekende schakels weg te nemen en de ontsluitingen naar het buitengebied te verbeteren. Concreet voorbeeld is de (recreatieve) ontsluiting van woonwijk De Landerijen, via het Flevohout, naar het Natuurpark. Steunpunten Flevoland ontbeert een zeker netwerk van steunpunten, bezoekdoelen, welke zowel een aangename onderbreking van een wandel- of fietstocht vormen dan wel als primair bezoekdoel fungeren. De laatste jaren valt er wel een inhaalslag op dit punt te constateren. Zo worden er in toenemende mate bed & breakfast gelegenheden gerealiseerd en is Hajé restaurants bezig om de pleisterplaatsen langs de A6 te verbinden met het achterland. De Gemeente Lelystad ziet het als haar taak om de gunstige 8

Op basis van onderzoek van onderzoeksbureau Alterra is aangetoond dat Lelystad, anno 2003, de groenste stad van Nederland is


31


vestigingsvoorwaarden te creëren waarna het aan de markt is om er op in te springen en goede plannen in te dienen. Rekening houdend met diverse natuurbeschermingsregimes zoals Vogel- en Habitatrichtlijn en Ecologische Hoofdstructuur (zowel rijks- als provinciaal) zullen de kansen vooral liggen in de ontwikkeling van extensieve vormen van recreatie.

6.2.3 Toeristische knooppunten versterken In Lelystad zijn 4 toeristische knooppunten te onderscheiden waar Lelystad haar toeristische aantrekkingskracht in hoge maten aan ontleent. De verdere ontwikkeling van deze knooppunten vormt een hoofdprioriteiten van het toeristische beleid tot 2010. De knooppunten zijn de kuststrook, het Natuurpark, Aviodrome en de Oostvaardersplassen. Kust Naast het groen is ook het water een imagobepalend element voor Lelystad. Met de keuze voor een knopenontwikkeling kiest Lelystad voor versterking en uitbreiding van de toeristische voorzieningen in het gebied Batavia Stad (maar ook daarbuiten in minder intensieve vorm) op het gebied van voornamelijk dagrecreatie en beperkt verblijfsrecreatie. De gemeente wenst zich actief te bemoeien met de ontwikkeling van het gebied rondom Batavia Stad tot uiting komend in een actieve marktbenadering. Met name in het gebied Batavia Stad zullen meer attracties, aanvullend op Batavia Stad Outlet Shopping, ontwikkeld moeten worden om enerzijds de verblijfsduur te verlengen en anderzijds herhalingsbezoek te stimuleren. Op dit moment zijn toeristen er te snel “uitgekeken” terwijl men toch een dagje of een middagje uit heeft gepland waarvoor in veel gevallen grote afstanden zijn afgelegd. Het verwachtingspatroon van de toerist is op dit moment (nog) niet in overeenstemming met het feitelijke aanbod. Het is van belang dat er op termijn een dagvullend programma ontstaat met functies die elkaar aanvullen en zo mogelijk versterken (bijvoorbeeld met horeca). Voor de ontwikkeling van een nieuw hotel in Lelystad, welke naast de zakelijke markt ook in belangrijke mate de toeristische markt bedient, zal worden ingezet op het gebied Batavia Stad. Ten aanzien van de vestiging van een camping en/of vakantiebungalowpark wordt ingezet op Larserbos en Zuigerplasbos De strook tussen de kust en het achterliggende woongebied kan uitstekend worden benut om de kustoriëntatie verder te versterken en de relatie tussen de stad en de kust tot uiting te laten komen. Om dit te bereiken zal deze strook gekoppeld moeten worden aan de groen- en waterrijke gebieden in de wooneilanden zelf. Aviodrome Het beleid ten aanzien van de luchthaven is gericht op een uitbouw richting business airport in de periode tot 2015. De ontwikkelingen op- of in de nabijheid van de luchthaven mogen deze doelstelling niet negatief beïnvloeden. Het Aviodrome vormt dé toeristische trekker van de luchthaven. Het beleid is er niet op gericht om een uitbouw van toeristische voorzieningen te bewerkstelligen anders dan dat op deze locatie lawaaiproducerende sporten worden geconcentreerd, één en ander conform het provinciale beleid. Natuurpark Het natuurpark vervult zowel een recreatieve als toeristische functie. Voor Lelystedelingen vormt het natuurpark een recreatief uitje: soms doelgericht soms als onderdeel van een fietstochtje. Daarnaast geniet het park ook in de wijde omtrek bekendheid en heeft het in die zin ook een toeristische aantrekkingskracht. De Gemeente Lelystad ziet het als haar taak de (recreatieve) bereikbaarheid van het park te verbeteren. Dit enerzijds ter stimulering van het bezoek aan het natuurpark zelf maar ook ter verbetering van de ontsluiting van het oostelijk stadslichaam, langs de Larservaart, via het Aviodrome naar het Larserbos (en Harderwijk). Oostvaardersplassen De Oostvaardersplassen vormen een uniek, uitgestrekt natuurgebied dat kan rekenen op een brede belangstelling vanuit natuurkringen. Aan de rand van dit gebied (Oostvaardersveld) is het Natuuractiviteitencentrum (NAC) gepland om zo meer, en een breder publiek te interesseren voor dit


32


gebied en tevens de publieksstromen beter te geleiden. De Gemeente Lelystad hecht groot belang aan een snelle realisatie van het NAC omdat met deze functie bij uitstek de onderscheidende kwaliteiten van Lelystad voor het voetlicht kunnen worden gebracht. 6.2.4 Meer aandacht voor marketing en promotie Lelystad heeft vaak nog te kampen met een negatief imago. Ver weg, kaal en saai zijn termen die vaak met Lelystad worden geassocieerd. Echter het beeld dat veel mensen van Lelystad hebben klopt al lang niet meer met de feitelijke situatie. Met name de komst van Batavia Stad en het Aviodrome hebben een positieve draai gegeven aan het beeld dat blijft hangen bij bezoekers van Lelystad. Bekend is echter wel het zeer lang duurt voordat een slecht imago is omgebogen naar een positieve associatie. Hier ligt ook een rol voor de gemeente, om meer dan in het verleden met behulp van alle mogelijke mediavormen een goed beeld neer te zetten. Door te wijzen op de onderscheidende kwaliteiten van Lelystad kan het imago versneld veranderd worden. 6.2.5 Doorkijk mogelijk toekomstige ontwikkelingen 9 In de periode tot 2015 is het begin van de ontwikkeling van de Vista aan de orde. Met het uitstellen en het vervolgens laten vervallen van de reservering voor de Markerwaard heeft Lelystad zich moeten oriënteren op een andere toekomst. Door de onmogelijkheid om toekomstige ontwikkelingen tot in de finesses te voorzien heeft Lelystad de behoefte om de ligging aan open water in de toekomst veilig te stellen, ook op het moment dat er alsnog een goede aanleiding ontstaat om de Markerwaard toch aan te leggen. Centraal in het idee van de Vista is de westelijke oriëntatie van het stedelijk lichaam op het water, met als eindpunt het uitzicht over het Markermeer. In de inrichting van het gebied kan de Vista worden vormgegeven in de situering van de bouwblokken, het benadrukken van vaarten naar het westen, het creëren van zichtlijnen en het vergroten van het wateroppervlak. De Visarenddreef speelt in de relatie Stadshart-kust een belangrijke rol en haakt daarmee in op het begrip Vista. Na 2015, verder benutten van de kansen: Waar tot het jaar 2015 meer het versterken, optimaliseren en uitbouwen van de kernkwaliteiten centraal staat, is de periode hierna in beeld voor grote en ingrijpende projecten. In die periode is de mogelijkheid ontstaan om, door de doortrekking van de N23/A23, in de baai van Van Eesteren (zie tekening) een lagune te maken met unieke woonomgevingen. Aan de strekdam kunnen wooneilanden worden gebouwd (gedacht wordt aan de realisatie van circa 2500 à 4500 woningen) die een enorme aanvullende kwaliteit bieden op de bestaande woningvoorraad in Lelystad. Tegelijkertijd ontstaat met de realisering van de baai een unieke kans om de recreatieve betekenis van de stad verder te versterken. Het gaat hierbij met name om toeristisch-recreatieve elementen als de realisering van een strand, watersportmogelijkheden en visplaatsen welke met name interessant zijn voor de eigen inwoners (van een stad die tegen die tijd een stuk gegroeid is) maar ook hun aantrekkingskracht in de regio niet zullen missen.

9

De Vista is de verzamelnaam voor het meer oriënteren van het westelijk stadslichaam op het water


33


Afbeelding 1:

Baai van “Van Eesteren”

6.4 Uitwerking van hoofdopgaven per gebied De drie hoofdopgaven worden in de navolgende paragrafen per geografische eenheid uitgewerkt in een beleidslijn voor de komende vijf jaren. 6.5

Kust: Batavia Stad

Gebiedsindeling en visie In het provinciale beleidsplan over recreatie en toerisme is het gebied rondom Batavia Stad beleidsmatig aangewezen als Recreatiezwaartepunt. Dit betekent dat er intensieve vormen van recreatie en toerisme mogelijk zijn. Het gebied wordt aan de noordzijde begrenst door de N 307 en aan de zuidzijde door de “Heijmans” appartementen. Om meer vat op de ontwikkeling van dit grote gebied te krijgen is ervoor gekozen om het nader te verdelen in deelgebieden. De gekozen deelgebieden kunnen vanuit het centrale concept verder ingericht. Hieronder wordt per deelgebied aangegeven welk soort functies geschikt zouden kunnen zijn, kijkend naar ligging in het gebied en gewenste samenhang. Museumkwartier 1 (“het Middengebied”) Dit gebied betreft fase 1 van de ontwikkeling van het totale gebied “Batavia Stad”. Het is van belang om in aanvang de aandacht op dit gebied te focussen. De belangrijkste functie van dit gebied is namelijk te zorgen voor: • ‘loop’, tussen de twee aanwezige polen in het gebied; Batavia Stad en het Havenkwartier en Bataviahaven, via de Lelybaan; • Stedenbouwkundige aanhechting tussen het Havenkwartier en Batavia Stad (bebouwing, hoogte, beeldkwaliteit e.d.) Dit betekent dat de functies moeten zorgen voor zoveel mogelijk levendigheid aan de Lelybaan zodat bezoekers als vanzelf hier heen worden ‘gezogen’ en de verblijfsduur daarmee wordt verlengd. Dit impliceert dat de hier te plaatsen functies zoveel mogelijk te combineren moeten zijn met een bezoek Gemeente Lelystad 2005

34


aan Batavia Stad. Dus geen introverte functies, die misschien ook nog een groot deel van de dag gesloten zijn, maar juist functies die een directe uitstraling hebben op de buitenruimte / omgeving, het liefst met een ondergeschikte horecacomponent (terrassen aan de Lelybaan). Van belang is tevens dat de functies in dit gebied ‘jaarrond’ bezocht kunnen worden. Seizoensinvloeden moeten worden geminimaliseerd. Door de ligging en heersende klimaat (veelal wind en koud) is het niet verstandig functies te plaatsen welke in de herfst en winter een uitgestorven aanblik geven. Onoverdekte functies als speeltuinen, sprookjes/ beeldentuinen, verkeerstuinen welke al interesse voor het gebied getoond hebben moeten te allen tijde geweerd worden in dit gebied om genoemde reden. Het gebied heeft vier kanten; zijde Museumweg, zijde Lelybaan, zijde Bataviaplein en zijde Hellingbaan. Hier dient met de uiteindelijke plaatsing van functies rekening worden gehouden. Zijde Lelybaan voor functies welke de verblijfduur van FOV-bezoekers verlengen. De functies moeten laagdrempelig van karakter zijn. Voorbeelden zijn: speelparadijzen (alleen overdekt!) en allerlei educatieve en belevings en ambachtfuncties. De functies aan de Lelybaan dienen bij voorkeur een horeca (ondergeschikt!) component te hebben welke aan de Lelybaan wordt gesitueerd. De Museumwegzijde kan worden gebruikt voor functies welke de naamsbekendheid van het gebied verder vergroten en zorgen voor herhalingsbezoek. Hierbij moet gedacht worden aan bijvoorbeeld klimhallen en andere sport-gerelateerde functies (kart-baan, ski-hallen, overdekte zwemparadijzen, fitness). Deze functies zijn vrij introvert van karakter, vragen veel meters, en kunnen daarom beter aan de Museumweg geplaatst worden. Speciale aandacht vergt de zijde van de Hellingbaan. Wanneer toeristen het gebied inrijden vanaf de rotonde valt deze zijde meteen op. Vanwege de gewenste doorstroming en dergelijke is het niet wenselijk hier ingangen van attracties te maken maar wel bijvoorbeeld een grote ‘eyecatcher’ welke het karakter van het totale gebied weergeeft. Dode wanden zijn hier absoluut onwenselijk. Insteek is om een doorgaande (fiets)route langs het water vorm te geven via het huidige terrein van de Bataviawerf. Er wordt nader onderzocht of dit mogelijk is en in welke vorm. Als eventueel alternatief kan worden gedacht aan de (verlengde) Lelybaan als route voor langzaam verkeer. Museumkwartier 2 Dit gebied dient uiteindelijk een gelijksoortige invulling als Museumkwartier 1 te krijgen. Om echter voldoende kritische massa aan de andere kant van het FOV te krijgen dient het voorlopig als strategische reserve te blijven liggen. Pas als dat gebied vol is en goed loopt kan hier worden gestart met ontwikkelen. Er moet niet op voorhand al versnippering optreden, vanwege de gewenste ‘kritische massa’. Tevens kan een eventuele ‘grote vis’ (zoals in het verleden ook Batavia Stad Outlet Shopping) hier geaccommodeerd worden. Als de noodzaak daar is kan het ook voor parkeren gebruikt worden. Waterfront Deze locatie heeft als onderscheidende kwaliteit de ligging aan- en het zich over het water. Deze unieke ligging moet benut worden. Hier mogen zich dan ook uitsluitend functies vestigen welke inspelen op deze kwaliteiten. Dus functies als hotel, sauna, thermen-complex (= grote sauna met meer faciliteiten), vergaderfaciliteiten, conferentieruimten. De functies zullen enige maat (hoogte!) moeten hebben om ook een echt herkenbaar waterfront te kunnen vormen. Randzone Deze zone is geschikt voor elders lastig te plaatsen functies en voor functies welke niet een directe relatie hebben met de reeds aanwezige functies, maar het gebied wel compleet maken. De doelgroep van dit gebied bestaat, in tegenstelling tot de andere drie gebieden, vooral uit Lelystedelingen en regio en minder uit toeristen. Daarnaast maakt de ligging aan de N302 deze zone geschikt voor impulsbezoeken van automobilisten. Geschikte functies voor dit gebied zijn: wegrestaurant, partycentrum en een discotheek. In de tabel op de volgende bladzijde wordt op basis van de gekozen indeling nader ingegaan op de doelgroepen, fasering en geschikte functies.


35


Afbeelding 2:

Visie Batavia Stad


36


Criterium ▼ Voornaamste doelgroep

Gebied Museumkwartier 1 ► (het “Middengebied”) Zone A Toeristen bezoekers FOV Zone B Toeristen, Lelystedelingen Nabije omgeving

Museumkwartier 2 Toeristen (afhankelijk van gekozen thema in gebied 1)

Waterfront

Randzone

Toeristen (buitenland voor meerdaags verblijf!)

Soort functie

Zone A

Grote ‘vissen’: grote leisurecentra

Verblijfsrecr eatie, vergaderen, conferenties , ontspanning

Automobiliste n N302, Lelystedeling en en regio. Wegrestaura nt ook bezoekers FOV Elders lastig te plaatsen functies met wel nodig voor een complete stad

3

2 (wanneer markt aanwezig) Hotel, sauna, thermen

Zone B

Prioriteits volgorde (1tm3)

Zone A Zone B

Voorbeeld functies

Zone A

Extravert, laagdrempelig gericht op educatie/ beleving + te combineren met winkelen Grotere accommodaties vooral gericht op zelf doen (sport en ontspanning) Autonome aantrekkingskracht 1 1

Musea, Zie 1 (afhankelijk speelparadijzen, van markt en ambachten, aquarium uiteindelijk gekozen thema) Zone B Indoor-ski, finess, klimhal, zwembad en overige sport Tabel 6. Overzicht deelgebieden Batavia Stad en ontwikkelingsstrategie

2

Wegrestaura nt, partycentrum , disco

6.5 Kust: Bataviahaven Bataviahaven ligt cruciaal in de kuststrook en vormt door haar ligging en ontsluiting het cruciale element in de gehele kuststrook van Lelystad. Bataviahaven vormt letterlijk de overgang tussen de kwaliteit van het wonen aan het Oostvaardersdiep en de diverse publieksaantrekkende toeristische functies in Batavia Stad. Er worden vijf bouwblokken gerealiseerd rondom een havenkom met appartementen. In de plint van de bouwblokken kunnen recreatieve functies en horecagelegenheden, en andere voorzieningen die gerelateerd zijn aan water, zich vestigen. Met name de bouwblokken nabij de havendam bieden een uitgelezen mogelijkheid voor functies die het verblijf in de haven verlevendigen en aangenaam maken. Voorbeelden van functies zijn (niet uitputtend) die zich hier kunnen vestigen zijn: horeca, internetcafé, winkelsteunpunt voor de passantenhaven, nautisch gerelateerde winkels, kantoor en bedrijfsruimte voor haven- en watersportgebonden activiteiten, zeilschool, fietsenverhuur en kinderdagverblijf. 6.6 Kust: Meerdijkhaven Meerdijkhaven is zowel een binnen- als buitendijkse kustontwikkeling welke uiteen valt in 3 deelprojecten te weten: Regatta Center (buitendijks), (Graansteiger (binnen- en buitendijks) en Noorderzijl (binnendijks). Het gaat voornamelijk om woningbouw. Binnen het kader van deze nota is de ontwikkeling van Regatta Center van belang. Dit betreft naast de ontwikkeling van een 200-tal woningen ook de realisatie van een zeilcentrum met 500 ligplaatsen. 6.7 Kust: Werkeiland Het Werkeiland neemt als enig ‘historisch’ stukje Lelystad een belangrijke plaats in binnen het toeristisch product Lelystad. Het Werkeiland zal de komende jaren worden herontwikkeld met aanvullende (bij het kleinschalig karakter passende) woningbouw, nautische bedrijfjes/ winkeltjes en horeca die horen bij de ligging aan het water en de jachthaven. Belangrijk bij winkels is de koppeling naar het nautische thema. In geen geval is hier ruimte voor reguliere winkels, ook niet voor een supermarktsteunpunt. De supermarkt in Lelystad-haven, welke op korte afstand van het Werkeiland is Gemeente Lelystad 2005

37


gesitueerd, voorziet ruimschoots in de behoefte en ontleent haar bestaan zelfs in belangrijke mate aan de haven.

Afbeelding 3:

Ontwerp van het nieuwe Werkeiland

6.8 Luchthaven en Aviodrome In de periode tot 2015 zal de luchthaven worden ontwikkeld als een business-airport. Dit betekent naast het verlengen van start- en landingsbanen dat er een baan wordt gerealiseerd voor recreatief vliegverkeer. De luchthaven is met haar testcentra voor gemotoriseerd verkeer een concentratiepunt lawaaiproducerende vormen van leisure. Wanneer er nieuwe initiatieven zijn binnen dit thema dan moeten deze, conform het provinciale beleid, op deze locatie worden geaccommodeerd. Voor het Aviodrome geldt dat het belangrijk is dat er aansluiting wordt gezocht bij de overige toeristische trekpleisters in Lelystad middels de vorming van arrangementen. Wanneer de recreatieve route naar Harderwijk langs de Larservaart is verbeterd ontstaat voor Lelystedelingen een aantrekkelijke recreatieve verbinding richting de luchthaven/ Aviodrome. De Stichting Waterrecreatie heeft in de nabijheid van de luchthaven een nieuwe aanlegplaats gepland in de Larservaart, zodat de binnendijkse watertoeristen op de aanwezige toeristische activiteiten worden gewezen. 6.9

Bossen

6.9.1 Zuigerplasbos Dit oorspronkelijk als park ingericht bosgebied is door een extensief beheer door de jaren heen ‘verworden’ tot een bosgebied. Het huidige beheer sluit dan ook niet meer aan bij de functie die het gebied feitelijk heeft. Het bos vervult voornamelijk een functie als stedelijk uitloopgebied, voor inwoners vanuit heel Lelystad (wandelaars, hardlopers, vissers en fietsers) doch vooral voor inwoners uit Karveel en Boeier. Het padennet is redelijk fijnmazig, passend bij het oorspronkelijke karakter als parkgebied. Huidige knelpunten in het gebied zijn de slechte staat van onderhoud van sommige paden (water aan de oppervlakte!) en dichtgroeien van paden. Daarnaast ontbreken enkele verbindingen. Zowel aan de west- als zuidzijde van het gebied vinden ontwikkelingen plaats die van invloed zijn op het gebied. Het gaat om de voltooiing van het Golfpark aan de ene kant en aan de andere kant wordt het project Noordzoom ontwikkeld. Dit betekent dat het gebied steeds meer ingeklemd raakt tussen stedelijke ontwikkelingen en de druk op het gebied toe zal nemen. Dit vraagt om beheer dat meer is toegesneden op de veranderende functie van het gebied. Intensiever beheer van fietsen wandelpaden maar ook van de ligweiden is dan ook een must. Daarnaast zal er, om optimaal in te spelen op de behoeften van de stedelijke recreant, meer natuurmeubilair moeten worden aangelegd in de sfeer van bankjes, tafeltjes en vissteigers. De ontwikkeling van een theehuis, als een bezoekdoel tijdens bijvoorbeeld een fietstochtje past hier ook prima bij. Gemeente Lelystad 2005

38


6.9.2 Hollandse Hout Dit bosgebied van ongeveer 900 ha is in twee gebieden te verdelen. Het terrein ten noorden van de Buizerdweg, grenzend aan het Bovenwater, heeft een meer recreatief karakter (met strand, camping, cooperbaan, bed & Breakfast en educatieve boerderij) terwijl het gebied ten zuiden van de Buizerdweg alleen bos is met een fietspad en verder weinig recreatieve elementen. Het totale Hollandse Hout behoort tot de EHS. Ten noorden Buizerdweg Dit gebied heeft door haar ligging aan het water bijzondere kwaliteiten om verder als recreatief gebied ontwikkeld te worden. Uitbreiding van zowel de dag- als verblijfsrecreatie is gewenst. De nieuwe functies dienen wel zoveel mogelijk aan te sluiten bij de bestaande. Dit impliceert dat het geen grootschalige, intensieve vormen (als bijvoorbeeld een groot bungalowpark) mogen zijn. Uitbreiding van de bestaande camping, de ontwikkeling van enkele chalets, bed & breakfast etc. worden wel passend geacht. Belangrijk aandachtspunt is dat het aanzicht op het gebied, vanaf voornamelijk de Knardijk, nimmer verloren mag gaan. Er is nu sprake van een natuurlijke, geleidelijke overgang van het puur stedelijke, via een recreatieve zone, naar een puur natuurlijke omgeving (Oostvaardersplassen). Deze zonering dient behouden te blijven. Ten zuiden Buizerdweg Dit bosgebied vervult een (beperkte) functie als stedelijk uitloopgebied voor wandelaars en fietsers. Daarnaast wordt het betonnen fietspad door het bos gebruikt als doorgaande route naar Almere en Zeewolde. In het bos bevindt zich tevens een scheepswrak welke is geïsoleerd. Het voornemen van Staatsbosbeheer is om dit gebied in de toekomst steeds meer te betrekken bij de Oostvaardersplassen. Er zal een uitwisseling van wild mogelijk worden. Als gevolg hiervan, en het feit dat het gebied behoort tot de EHS, zullen in dit gebied geen grootschalige ontwikkelingen mogelijk zijn. Versterking en uitbreiding van de routestructuren blijft een punt van aandacht naar de toekomst. Er zijn een aantal ontwikkelingen te duiden welke hun invloed gaan hebben op het Hollandse Hout. Aan de Noordzijde betreft dit de toekomstige ontwikkeling van Lelystad-zuid. Als gevolg hiervan zal in de toekomst zal de recreatieve druk op het gebied toenemen. Dit vormt geen knelpunt gezien de omvang van het Hollandse Hout. Een andere ontwikkeling betreft de realisatie van een natuuractiviteitencentrum pal naast het Hollandse Hout (Oostvaardersveld). Aan de rand van het Hollandse Hout zal hiervoor parkeerruimte worden gerealiseerd. Ook hierdoor zullen meer toeristen/ recreanten het Hollandse Hout gaan bezoeken. Sinds jaar en dag, is planologisch gezien, in de hoek Buizerdweg/ Lage Dwarsvaart woningbouwontwikkeling mogelijk en tevens de ontwikkeling van een golfbaan. Hier ligt de mogelijkheid om op een exclusieve locatie, in een groene setting, een uniek woonmilieu te realiseren eventueel in combinatie met een golfbaan. Afhankelijk van het wel of niet realiseren van deze bestemming moet worden bepaald of de huidige inrichting van het Hollandse Hout nog aansluit op de behoeften van de bewoners. 6.9.3 Overijsselse Hout Dit is het enige bosgebied dat bij de gemeente in eigendom is. Het vormt een onderdeel van de ‘groene ring’ rondom Lelystad. Het gebied bestaat uit 2 zones die worden gescheiden door de Binnenhavenweg. Gebied ten noorden Binnenhavenweg Het gebied rondom de voormalige vuilstort wordt gekenmerkt door wandelen fietspaden en een extensief beheer. Door het gebied lopen een ATB-route en een LAW-route; (Lange Afstand Wandelpad) het Pionierspad. Aandachtspunt voor de toekomst is de staat van onderhoud van de paden. Gebied ten zuiden Binnenhavenweg Dit bosgebied tussen de Oostranddreef en de Oostervaart wordt frequent gebruikt door wandelaars, fietsers, hardlopers en ruiters. Er is ook een manege gevestigd. Punt van aandacht voor de toekomst is ook hier de staat van onderhoud van de wandelen fietspaden. Opvallend is dat daar waar het Gemeente Lelystad 2005

39


Overijsselse Hout overgaat in het Gelderse Hout (eigenaar SBB) men van een slecht en smal schelpenpad op een betonpad verder kan. Aangezien dit schelpenpad onderdeel vormt van een doorgaande route rondom Lelystad mag van de gemeente verwacht worden dat dit pad op minimaal een vergelijkbaar niveau wordt gebracht als dat van gronden van SBB. Hier dient in het Fonds Bovenwijks geld voor te worden gereserveerd. 6.9.4 Gelderse Hout In het Gelderse Hout liggen volkstuinen en een voormalig zuivelboerderij. Tevens is hier een kantoor van SBB gevestigd. Dit bos heeft dezelfde functie als het Overijsselse Hout en heeft een vergelijkbaar karakter. Verschil is dat het doorgaande fietspad hier in een duurzaam beton is uitgevoerd. Voor de stedelijke recreant heeft het daarmee een uitnodigender karakter dan het Overijsselse Hout. Men hoeft hier niet door plassen etc. te fietsen. In het aanpalende gebied ten zuiden van het Gelderse Hout (hoek Gelders Diep/ Dronterweg) is een restaurant gepland. Doel van deze voorziening is enerzijds om een startpunt, dan wel rustpunt, te creëren voor wandelingen en fietstochten in het Gelderse Hout (of verder) en anderzijds om een restauratieve voorziening te bieden in een aantrekkelijke natuurlijke omgeving. Uitgangspunt is dat het moet gaat om een voorziening met een lage drempel waar vele doelgroepen terecht kunnen. Aanvullend op het restauratieve gedeelte kunnen er ook ruimten worden geboden voor feesten en partijen. Verblijfsrecreatie is op deze locatie uitgesloten met uitzondering van zeer beperkte gelegenheden voor passanten (fietstoeristen, passanten over het water, wandelaars etc.) Maximaal 4 bedden is hierbij het uitgangspunt. Daarnaast kan, voor een optimale aansluiting op de horeca ontwikkelingen, het grasveld aan de overzijde van het water een extensieve recreatie invulling krijgen (speelveld met speeltoestellen, kinderboerderij etc.). 6.9.5 Natuurpark Het Natuurpark heeft zowel een functie voor Lelystedelingen als voor toeristen. Eigenaar Flevolandschap wil het park in de toekomst verder uitbreiden en heeft het voornemen om 10 tot 15 lodges (trekkershutten) te realiseren. Aandachtspunt voor de toekomst is om het Natuurpark beter met de stad te verbinden. De langzaam verkeersverbindingen van het park met de stad kunnen beter. Nu moet men via een onaantrekkelijke route (parallel aan de Larserweg) naar het park fietsen. In de planvorming van de Landerijen is tevens een fietspad opgenomen, van de Landerijen over de Lage Vaart, onder de A6 door naar het Natuurpark teneinde de ontsluiting naar het park te verbeteren. 6.9.6 Oostvaardersplassen Eigenaar SBB wil de Oostvaardersplassen steeds meer betrekken bij de stedelijke omgeving, zowel in Almere als in Lelystad. Om zoveel mogelijk mensen te kunnen laten genieten van de schoonheid van dit gebied wordt aan de Lelystadse zijde (in het Oostvaardersveld) een natuuractiviteitencentrum ontwikkeld (NAC). Om dit centrum heen worden de Oostvaardersplassen in het klein nagemaakt. Op deze manier kan men door een betere geleiding van toeristenstromen toch meer mensen met het gebied kennis laten maken zonder dat de kwaliteiten van het gebied worden aangetast. De gemeente Lelystad hecht groot belang aan de realisatie van het NAC. Zij ziet hierin een mogelijkheid om het unieke karakter van de Oostvaardersplassen breed te communiceren. Tevens vormt het NAC een uitgelezen mogelijkheid om in de groene ring rondom Lelystad een bezoekdoel te creëren dat een onderdeel kan vormen van een fietsof wandeltocht. Opgave voor de toekomst is om routes naar het activiteitencentrum op een veilige manier vorm te geven. De verkeersintensiteit op zowel de Buizerd- als de Torenvalkweg is de laatste jaren toegenomen en zal verder toenemen met de op stapel staande ontwikkelingen. 6.9.7 Kotterbos Het Kotterbos valt onder de directe invloedssfeer van Almere-buiten. De Gemeente Almere wil dit bos meer betrekken bij de stedelijke omgeving door de afstanden tot het bos korter te maken en de toegankelijkheid en bruikbaarheid te vergroten. In overleg met de Gemeente-Lelystad is hiervoor in 2003 een plan gemaakt.


40


Het gebied heeft als doelgroepen de natuurvermaakzoeker en de landschapszoeker. Het bos moet meer gaan fungeren als een soort natuurpark waar tal van recreatieve activiteiten kunnen worden ondernomen (verblijven, fietsen, wandelen, ATB-en etc.) Het bos krijgt geen functie voor hondenuitlaten gezien de door SBB gewenste integratie met de Oostvaardersplassen. Voor de aanwezige verblijfrecreatie blijft het bos zijn functie behouden. Uitbreiding van de verblijfsrecreatie is vooral gericht zijn op groepen, actieve recreatie, jongeren en low-budgetverblijfsrecreanten (kamperen). Er zullen extra wandelpaden worden aangelegd en zullen twee nieuwe langzaamverkeersverbindingen de bereikbaarheid verbeteren. 6.9.8 Visvijverbos Het Visvijverbos is waarschijnlijk het meest onbekende bos dat toch dicht bij de stad ligt. Door het bos lopen fietsen wandelpaden en via een onderdoorgang onder de A6 worden twee delen met elkaar verbonden en ontstaat een ontsluiting naar het Rivierduingebied. Nadeel van het bos is dat in perioden met veel regen het bos zeer nat en drassig is. In het Structuurplan is het deel van het bos dat aan de linkerzijde van de A6 ligt aangemerkt als potentiële werklocatie in de periode tot 2015. Het deel van het bos aan de rechterzijde blijft (in ieder geval) behouden als bos naar de toekomst. Belangrijke aandachtspunten voor de toekomst zijn het opwaarderen van het fietspad dat hier loopt naar het Rivierduingebied (anno augustus 2004 ligt er een kant en klaar projectplan om deze route, met behulp van Europese middelen, op te knappen). Daarnaast is de oversteek over de Swifterringweg, om dit bos te bereiken, niet erg veilig. In de toekomst (bijvoorbeeld tegelijk de aanleg van de Hanzelijn welke hier vlak langs komt te lopen) zal bekeken moeten worden of deze oversteek veiliger kan. 6.9.9 Larserbos In het Larserbos bevinden zich een aantal verblijfsrecreatieve gelegenheden: zomerhuisjes van Kampeervereniging Muiderberg en van de Stichting Bos en Heide (totaal 400 huisjes). Daarnaast was er tot voor kort een kampeerterrein van de ANWB welke niet in gebruik was als reguliere camping maar waar in het voor- en najaar tentenshows werden georganiseerd. De ANWB organiseert de 10 tentenshows nu in Almere en heeft het terrein begin 2004 teruggegeven aan eigenaar Domeinen . Ook bevinden zich in het Larserbos een drietal zandstrandjes (langs de verbrede Larservaart) en fietsen wandelpaden. In de jaren 80 werden de strandjes frequent bezocht door Lelystedelingen maar ook mensen uit de gemeente Dronten. De strandjes hebben hun functie grotendeels verloren doordat ze overgroeit zijn met gras. Beleidsmatig wordt het Larserbos behouden als bos waar op uitgebreide schaal recreatieve ontwikkelingen plaatsvinden. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de kwalificering welke de provincie in het kader van het BART aan het gebied gegeven heeft, namelijk Recreatief steunpunt. In het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied zal de verblijfsrecreatie in het Larserbos positief bestemd worden. Er liggen een aantal opgaven voor de toekomst om het gebied toeristisch/ recreatief aantrekkelijk te houden en het toeristische profiel waar te kunnen maken: 1. oorspronkelijke recreatieve fietsroute langs de Larservaart opnieuw aanleggen (‘recreatieve ontwikkelingsas’) om het gebied op een recreatief aantrekkelijke manier voor fietsers te ontsluiten richting Lelystad, maar ook richting Harderwijk; 2. behouden van de kampeerbestemming van het voormalige ANWB-terrein en invulling met commerciële camping; 3. zandstrandjes opnieuw herkenbaar maken en voorzien van natuurmeubilair en voorzieningen. Er zal in overleg met eigenaar Flevolandschap moeten worden bekeken in hoeverre de gewenste ingrepen kunnen plaatsvinden en wie welke kosten draagt alsmede wat externe (europese) financieringsbronnen kunnen zijn. 6.9.10 Houtribbos Tussen jachthaven Flevo Marina en onderzoeksinstituut ID-DLO ligt het Houtribbos. Een deel van dit bos is door eigenaar SBB bestempeld als reservaatsgebied (“A-lokatie bos, vanwege het bijzonder

10

Gemeente Lelystad en Provincie hebben in 2004 gezamenlijk besloten om de oorspronkelijke bestemming ‘Verblijfsrecreatie’ en exploitatie te bewaken, aangezien deze vrij ruime bestemmingen schaars zijn en moeilijk opnieuw te creëren.


41


bostype”). Dit houdt in dat er geen onderhoud plaats vindt in dit bos. Het bos mag zich natuurlijk ontwikkelen. Het deel van het bos dat het dichtst bij Flevo Marina ligt is in eigendom bij deze jachthaven. In het kader van een verdere (recreatieve) doorontwikkeling van het achterland van deze haven kan dit stuk bos in de ontwikkeling worden betrokken. Belangrijk is dat een koppeling wordt gezocht met het noordelijk deel van het Zuigerplasbos. Onderstaande tabel geeft per bos-/ natuurgebied wat de gewenste ontwikkeling is en of deze in strijd is met zowel de bestemming als de ecologische beschermingsstatus. Gebieden

Gewenste ontwikkeling

Oostvaarderplassen Hollandse Hout

Natuur Natuurgebied Stedelijk uitloopgebied Dagrecreatie (ligweiden, met fiets en wandelroutes speelplaatsen etc) Sportieve recreatie (golfbaan) Bos Extensief wonen met Uit te werken golfbaan? woondoeleinden

Hollandse hout, (hoek Buizerweg/ Lage Dwarsvaart) Bos bij Bovenwater

Planologische situatie (Bestemming)

Strijdigheid Onderdeel EHS gewenste functie vs vigerende bestemming Nee Ja, kerngebied Nee Ja, kerngebied

Nee

Ja, kerngebied EHS

Strand, camping, bos, Bos Bed & Breakfast Stedelijk uitloopgebied Bos en recreatieve met fiets en wandelroutes voorzieningen Bos en verkeersvoorzieningen Bos Bos

Ja

Nee

Nee

Ja, kerngebied PEHS

Nee

Zuigerplasbos

Stedelijk uitloopgebied, parkachtig (theehuis)

Ja

Houtribbos

Aansluiting zoeken met Zuigerplasbos, verblijfsrecreatie+ dagrecreatie Dagrecreatie (fietsen, wandelen en strandjes) + verblijven (zomerhuisjes en camping) Bos + stedelijk uitloopgebied Almere

Bos en recreatieve voorzieningen Bijzondere doeleinden I Gebied II voor woondoeleinden en recreatieve doeleinden Gebied II voor recreatie en woondoeleinden

Ja, Kerngebied PEHS Nee

Ja

Ja, kerngebied PEHS

Camping en Bos

Nee

Ja, kengebied EHS

Bos en recreatieve voorzieningen Recreatieve voorzieningen Agrarisch gebied en bosbouw Water Natuurgebied

Nee

Ja, kerngebied EHS

Ja

Ja, kerngebied EHS

Gelderse hout

Visvijverbos

Larserbos

Kotterbos

Oostvaardersveld

Extensieve functies die natuurbeleving versterken nabij Natuuractiviteitencentrum

Tabel 7. Overzicht bosgebieden en gewenste ontwikkeling


42


Afbeelding 5: 6.10

Waardevolle groengebieden rondom Lelystad

Plattelandstoerisme

Het kamperen bij de boer neemt een steeds grotere vlucht in met name kleinschalige waardevolle landbouwgebieden. In het kader van plattelandsvernieuwing zijn kleinere agrarische bedrijven op zoek naar neveninkomsten om de verdergaande, met grote investeringen gemoeide, schaalvergroting en specialisering van de landbouw het hoofd te bieden. Uit een onderzoek van bureau Agrotransfer, uitgevoerd in 2004, blijkt dat inmiddels 9% van de Flevolandse agrariërs zich bezighoudt met een vorm van plattelandstoerisme. Gemeente Lelystad 2005

43


Het huidige beleid (neergelegd in de gemeentelijke Beleidsnota Wet op de Openluchtrecreatie, van januari 1999) gaat uit van een positieve houding ten opzichte van aanvragen voor kamperen bij de boer met dien verstande dat het kampeerterrein beperkt wordt tot ten hoogste vijftien kampeermiddelen, alleen in de periode van 15 maart tot en met 31 oktober. Met deze restrictie wordt beoogd een structurele ontsiering van het landschap en permanente bewoning te voorkomen. Daarnaast zijn er nog een aantal landschappelijke eisen (bijvoorbeeld dat de activiteit moet plaatsvinden binnen de erfsingel). Het plaatsen van stacaravans is verboden. Voorgesteld wordt om dit huidige, vrij ruime beleid ten aanzien van kamperen bij de boer, voorlopig te consolideren teneinde blijvend in te kunnen spelen op veranderende omstandigheden in de landbouw. 6.11

Reguliere campings

Sinds jaar en dag heeft Lelystad 2 grotere campings; stadscamping De Houtrib en t’Oppertje aan het Bovenwater. Het Oppertje ligt in een aantrekkelijke omgeving, met water, strand en bos dichtbij. De bezetting van deze camping is goed. De stadscamping daarentegen heeft sinds het eind van de jaren ’90 te kampen met een onderbezetting (mede als gevolg van sluiting van zwembad De Houtrib). Het leeuwendeel van de inkomsten komt nu uit de seizoensstandplaatsen. Met het oog op de toekomst zal moeten worden bestudeerd of deze locatie nog aantrekkelijk genoeg is voor handhaving van een recreatieve verblijfsfunctie, ook gezien het feit dat Lelystad haar toeristische aantrekkingskracht niet bij uitstek ontleent aan haar stedelijke omgeving en/ of stadscentrum. De kracht van Lelystad is veel meer gelegen in de ligging aan het water en de aantrekkelijke natuurlijke omgeving. In dit licht is het Larserbos het waard om nader onderzocht te worden op de mogelijkheden van een camping of een andersoortige verblijfsfunctie. Een meer gevarieerd aanbod van campings, zowel qua ligging als ook qua segment/niveau, is wenselijk om de toerist binnen de gemeentegrenzen te verwelkomen en te behouden. Wet op de openluchtrecreatie Passend in het kabinetsstreven naar minder regels en decentralisatie van beleid heeft het kabinet besloten om de Wet op de OpenluchtRecreatie (WOR) in 2008 af te schaffen. De verantwoordelijkheid van een kampeerbeleid wordt volledig bij de gemeenten neergelegd. Waar het nu zo is dat middels de WOR door het Rijk een soort raamwerk is neergelegd waar de gemeenten zelf nadere invulling aan kunnen geven, dienen gemeenten vanaf 2008 een eigen kampeerbeleid te hebben. Gereguleerde overnachtingsplaatsen (GOP,s) voor campers In het nieuwe kampeerbeleid dient ook de vraag aan de orde te komen op welke manier moet worden omgegaan met een specifieke groep kampeerders, namelijk campers. Deze groep stelt veelal andere eisen aan de kampeerlocatie en bijbehorende voorzieningen dan caravan- en tentenbezitters en verdienen daarom een eigen benadering. Punt van aandacht is de situatie van de bestaande campings: uitgangspunt is dat zij niet in hun exploitatie worden getroffen. 6.12

Hotels

In 2005 wordt een nieuw 3 sterren-hotel geopend op de Luchthaven Lelystad. Dit hotel heeft 24 kamers en zal vrijwel volledig draaien op een zakelijke markt (luchthaven, Larserpoort). Met deze uitbreiding van het hotelaanbod in Lelystad voorziet het aanbod ruimschoots in de huidige, hoofdzakelijk, zakelijke behoefte. De gemiddelde bedbezetting, welke al aan de lage kant was, zal door de uitbreiding in eerste instantie verder dalen. Wanneer de uitgifte van bedrijventerreinen in Lelystad weer in een stroomversnelling komt, en ook grotere bedrijven (de grootste vragers naar overnachtingen) worden aangetrokken, zal de bedbezetting naar een exploitabel percentage van 65% kunnen groeien. Meer vanuit een toeristische invalshoek geredeneerd worden nog niet alle segmenten van de verblijfsmarkt bediend. Er zijn groepsverblijven, campings, bed & breakfastgelegenheden en bungalowparken. Het echte luxe, verwensegment ontbreekt volledig. Echter de vraag hierna is er ook nog niet. Lelystad is met andere woorden nog geen alternatief voor een lang weekendje uit. Met het groeien van het aantal dagrecreatieve voorzieningen in Lelystad en het vormen van aantrekkelijke arrangementen (bijvoorbeeld “Shop en Sail”) en ook het groeien van de Lelystadse bevolking (= markt


44


voor aanvullende hotelvoorzieningen als zwembad en sauna) kan deze vraag op termijn wel gaan ontstaan. De aangewezen locatie om op termijn een toeristisch hotel te ontwikkelen is de kuststrook van Lelystad. De ligging aan groot open water is, toeristisch gezien, de grootst onderscheidende kwaliteit van Lelystad. Uit een recente publikatie van het NRIT uit 2003 komt naar voren dat bij grote dagattracties (zoals bijvoorbeeld Batavia Stad) steeds meer verblijfsrecreatieve accommodaties worden gerealiseerd om de bezoekomvang te stimuleren. De kansen voor een dergelijke ontwikkeling nemen toe als: • Wanneer de dagattractie/omgeving zich leent voor meerdaags bezoek; • Wanneer er sprake is van een echt grote attracties met een bezoekomvang van minstens 1 miljoen bezoekers per jaar; • Wanneer een ontwikkeling plaatsvindt richting multifunctioneel leisuregebied; • Wanneer strategische allianties met verblijfsrecreatieve accommodaties in de regio niet mogelijk zijn; Het gebied Batavia Stad voldoet aan vrijwel aan alle van bovenstaande criteria en zou dus bij uitstek geschikt zijn voor hotelontwikkeling. Een hotel is echter een volgende voorziening is; pas als er voldoende markt ontstaan is, zullen zij een investering in Lelystad overwegen. Met in het achterhoofd de bezettingsgraden van de verblijfssector in Lelystad zal het naar verwachting nog jaren duren voor er een hotel ontwikkeld kan worden nabij Batavia Stad. Onderstaande tabel laat een beoordeling van huidige en potentiële hotellocaties in Lelystad zien aan de hand van een aantal relevante criteria. Criteria Stedenbouwkundige kwaliteit

Batavia Stad Past in gewenste functiemix Uitzicht op water Past in ontwerp

Doelgroep/ aantal sterren

toeristisch 3 a 4 sterren

Marktpotentie

goede omgevingskwal iteit gebied moet nog tot ontwikkeling komen draagt bij aan doelstelling om mensen langer in dit gebied te houden

Synergie voor gebied

Geschikte Additionele voorziening(en)

Bereikbaarheid

Recreatieve functies, restaurant, haman, thermen auto

Larserplein Luchthaven Onderscheidend niet specifiek e architectuur Herkenbaar gebouw “icoon” voor de stad

zakelijk 3 sterrren

zakelijk 2 a 3 sterren

goede bereikbaarheid voor zakelijke markt

afhankelijk van ontwikkeling luchthaven niet op korte termijn hoge marktpotentie functioneel gebruik op basis van vliegveld

heeft functie voor bedrijventerreine n in omgeving (Larserpoort/ Flevopoort Congres/ geen vergaderfacilit eiten

auto

auto

Mercure-hotel bestaand en passend in plannen stadshart

zakelijk/ toeristisch 3 sterren vrij lage bezettingsgraa d, veel georganiseerd e verblijven

“draagt bij aan centrumgevoel”

restaurant combinatie met Agoratheater

auto/ OV

Tabel 8. Beoordeling hotellocaties Op basis van bovenstaande beoordeling wordt duidelijk dat een hotel in Lelystad voor het overgrote deel afhankelijk is van de zakelijke markt. Met het huidige aanbod wordt voorlopig ruimschoots voorzien in de vraag. De locatie nabij Batavia Stad leent zich het best voor ontwikkeling van een toeristisch hotel wanneer er voldoende vraag naar toeristische overnachtingen in Lelystad is ontstaan. Echter ook deze locatie zal in de exploitatie in belangrijke mate afhankelijk blijven van


45


zakelijke overnachtingen. Extra faciliteiten als vergaderen congresfaciliteiten kunnen deze locatie extra aantrekkelijk maken. Van de twee potentiële hotellocaties in Lelystad, Batavia Stad en Larserplein, wordt de volgende prioriteitsvolgorde aangehouden: 1. 2.

Batavia Stad; Larserplein.

Bij deze volgorde gelden de volgende uitgangspunten: •

•

6.13

Gezien de omvang en aard van de huidige hotelmarkt in Lelystad moet uit een door de initiatiefnemer te verrichten marktonderzoek (en beoordeeld door een begeleidingscommissie) duidelijk worden dat er voldoende ‘toeristische’ hotelmarkt is in Lelystad. Wanneer er een aanvraag komt voor locatie Larserplein zal bovendien moeten worden aangetoond dat de markt voor een hotel nabij Batavia Stad niet wordt ondermijnd. Routegebonden recreatie

Wandelen en Fietsen Lelystad biedt bij uitstek mogelijkheden om rondom het stedelijk gebied te wandelen en fietsen. Een aantal paden in de groene ring rondom Lelystad is in verval geraakt. Om de recreatieve kwaliteiten van deze gebieden te kunnen behouden dienen deze paden versneld te worden opgewaardeerd. De grootste knelpunten bevinden zich in het Overijsselse Hout (= gemeentelijk eigendom). In Lelystad ontbreekt het aan ‘lokale ommetjes’. Er zijn weinig bewegwijzerde fiets-/ wandelrondjes rondom Lelystad. Enerzijds komt dit door de relatief grote afstanden die moeten worden afgelegd om überhaupt een rondje te kunnen maken en anderzijds ontbreekt het ook aan bezoekdoelen welke fungeren als ‘rustpunt’ op een route. Vanuit de markt komen er wel steeds meer initiatieven om nieuwe rondjes te vormen. Zo heeft Hajé Restaurants een fietsroute gevormd in de natuurlijke omgeving van zijn restaurant aan de A6. De komende jaren wordt vanuit de gemeente energie gestoken in het zo goed mogelijk op orde brengen van het padennetwerk (deels is zij daar nu al mee begonnen met het opwaarderen van de Lange Afstands Fietsroutes). Dus in de randvoorwaardelijke sfeer waarna de markt het vormen van routes dient op te pakken. Varen (binnendijks) Een veel gehoord kritiekpunt van de bevaarbare binnenwateren in Flevoland is dat er te weinig aanlegvoorzieningen zijn. De Stichting Waterrecreatie Advies heeft onlangs een plan gepresenteerd om een aantal aanlegplaatsen op te knappen en te voorzien van toeristische informatie. Daarnaast zijn op een aantal toeristisch-recreatief strategische locaties (bijvoorbeeld nabij Oostvaardersplassen in de Lage Vaart) nieuwe aanleglocaties gepland. Aandachtspunt voor de gemeente (samen met FBT) is om ervoor te zorgen dat er actuele toeristische informatie (fiets-/ wandelroutes, evenementen etc.) beschikbaar komt om op deze locaties te plaatsen zodat ook deze toeristen verleid worden tot andere toeristische bezoeken in Lelystad en Flevoland. Skaten Lelystad is door haar gescheiden verkeerssysteem bij uitstek geschikt voor skaten. Er zijn binnen het stedelijk gebied niet of nauwelijks gelijkvloerse kruisingen. In 2000 heeft het FBT met behulp van financiering vanuit de gemeente een tweetal skateroutes gevormd in en rond Lelystad. In één van deze routes is het fietspad van de Swifterringweg opgenomen. Dit fietspad is inmiddels onbegaanbaar geworden voor skaters vanwege de boomwortels die de verharding omhoog hebben gedrukt. In het najaar van 2004 wordt dit fietspad verbeterd. Wanneer dit fietspad niet op korte termijn (eigenaar Provincie Flevoland) wordt opgeknapt dient de route te worden omgeleid. Nu gaan veel skaters over de weg wat tot gevaarlijke situaties kan leiden. Ruiterroutes De dichtheid van ruiterpaden is nog erg laag in Lelystad terwijl de omgeving er wel buitengewoon geschikt voor is. De voor ruiters toegankelijke paden concentreren zich nu vooral in het Overijsselse Hout en aangrenzende Bergbos. In het Hollandse Hout en Zuigerplasbos bevinden zich in het geheel


46


geen ruiterpaden. Opgave voor de toekomst is om in overleg met betrokken terreinbeheerders te komen tot een netwerk van ruiterpaden. 6.14

Ligplaatsen

Er wordt aansluiting gezocht bij het huidige beleid (collegebesluit december 2003) dat zegt dat op dit moment de ligplaatsenmarkt in Lelystad in onbalans is geraakt door de komst van Jachthaven Deko Marine en Parkhaven in 1998. Naar aanleiding hiervan heeft de gemeente, in overleg met de bestaande havens en de initiatiefnemers van Meerdijkhaven, besloten om voorlopig de rem op nieuwe ligplaatsen te zetten. Op basis van een onlangs bijgesteld groeicijfer van bezette ligplaatsen per jaar is de verwachting dat er in 2006 weer een marktevenwicht ontstaat. De geplande jachthaven in Meerdijkhaven dient de ontstane marktruimte te vullen. De Stichting Waterrecreatie advies brengt jaarlijks een trendrapport over de ligplaatsenontwikkeling in het IJsselmeergebied. Uit de versie van 2003 is gebleken dat de jachthavens aan de Noordhollandse kust reeds hun maximale capaciteit hebben bereikt. Wanneer tijdig op deze ontwikkeling wordt geanticipeerd kan Lelystad hiervan profiteren. De gunstige voorwaarden; ligging centraal in het IJsselmeergebied en nog volop ontwikkelingsruimte, zijn hier aanwezig. 6.15

Marketing en promotie

Op dit moment is Lelystad nog onvoldoende bekend als toeristisch aantrekkelijke gemeente. Dit is ook iets wat langzaam moet groeien, en in zekere zin moet het ook ‘verdiend’ worden. Men krijgt pas een eigen gezicht op dit vlak wanneer men over meerdere jaren zich bewijst als gemeente met een gevarieerd en herkenbaar toeristisch aanbod. Met een gerichte promotie/ marketing via verschillede media kan echter dit proces wel versneld worden. Met name internet speelt hierbij een belangrijke rol. De toerist maakt bij het kiezen van een vakantiebestemming of dagtrip steeds meer gebruik van internet. Wanneer de huidige internetsite van de gemeente vanuit de ogen van een toerist bezocht wordt dan is hier onvoldoende informatie te vinden over de attracties in Lelystad en de verblijfsmogelijkheden. Wanneer de toerist de gewenste informatie niet met een paar keer klikken kan vinden is deze snel weer weg en wordt wellicht Lelystad niet aangedaan. Daarnaast ontbreken links naar internetsite van toeristische functies. 6.16

Samenwerking

Uit zowel de gesprekken met sleutelfiguren als uit signalen van de ‘markt’ is gebleken dat de horecabranche behoefte heeft aan een gestructureerd overleg met elkaar maar ook met de gemeente. In dit verband is onlangs besloten het ‘oude’ horecaoverleg welke tot een aantal jaar geleden in Lelystad functioneerde, weer nieuw leven in te blazen. Vanaf 2005 vindt er weer een gestructureerd overleg plaats (georganiseerd door de Koninklijke Horeca Nederland Afdeling Lelystad (KHNaL)), waar afhankelijk van de agenda, ook de accountmanager recreatie en toerisme van de gemeente bij aanschuift. Duidelijk is dat de horeca een belangrijk deel uitmaakt van het toeristisch ‘produkt’ Lelystad. De horeca profiteert van de aantrekkingskracht van de verschillende toeristische attracties en andersom maakt een sterke en gevarieerde horecasector het toeristisch produkt sterker. De behoefte aan overleg tussen enerzijds de georganiseerde horeca en anderzijds de andere partijen actief binnen de sector recreatie en toerisme horeca neemt toe. In dit kader wordt voorgesteld om de voorzitter van de KHNaL te laten participeren in het Toeristisch Platform vanaf 2006.


47


7

Actieprogramma

7.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt de visie vertaald in concrete acties om het uiteindelijke wensbeeld te kunnen bereiken. Per hoofdopgave wordt aangegeven wat de gewenste acties zijn, wie verantwoordelijk draagt, betrokken partijen, planning en waar mogelijk financiën. 7.2

Hoofdopgave 1: Doorontwikkeling van de basiskwaliteiten

Actie 1 Doelstelling Omschrijving

Primaat Betrokkenen

Rol gemeente Planning Financiën

Actie 2

Doelstelling Omschrijving

Primaat


Verbeteren fietsroute Rivierduingebied (LF-20 = hoofdroute) Slechte onderdelen van belangrijke schakels in het recreatieve fietsnetwerk wegnemen Het fietspad van het Visvijverbos naar het Rivierduingebied (dat deels in de Gemeente Lelystad ligt) ligt in een aantrekkelijke natuurlijke omgeving met archeologische waarde. Het fietspad is onderdeel van een Lange Afstand Fietsroute. Het fietspad is sterk in verval geraakt waardoor het Landelijk Fietsplatform zich genoodzaakt zag om de route om te leggen via een veel minder aantrekkelijke omgeving. Provincie Flevoland Gemeente Lelystad: Afdeling Economische Zaken/ Sectorondersteuning SO, Stedelijk Beheer en Ingenieursbureau, Staatsbosbeheer, Landelijk Fietsplatform Projectleider uitvoer, aanvrager subsidies Najaar 2004, opening 2005 KSA Gemeente Lelystad beleisdsuren (Gemeente Lelystad), BART (Provincie), Subsidies van SBB en Fietsplatform Verbeteren verbinding van Landerijen naar Natuurpark (= ontbrekende schakel) en doorgaande fietsroute langs Larservaart richting Larserbos (LF-21 = hoofdroute) Slechte onderdelen van belangrijke schakels in het recreatieve fietsnetwerk wegnemen Met de oprukkende verstedelijking richting het Natuurpark is het van belang de verbindingen voor langzaam verkeer naar de groene ring rondom Lelystad goed op orde te hebben om de eigen inwoners voldoende recreatiemogelijkheden te bieden. Aanvullend dient de doorgaande recreatieve fietsverbinding richting Harderwijk, langs de Larservaart, opgeknapt te worden. Deze route is nu vrijwel verdwenen. De Provincie Flevoland is bezig om een projectplan voor te bereiden, welke in het laatste kwartaal 2005 met betrokkenen wordt gecommuniceerd. Provincie Flevoland

48


Betrokkenen


Actie 3 Doelstelling

Omschrijving

Primaat Betrokkenen Rol gemeente Planning Financiën Actie 4 Doelstelling Omschrijving

Primaat Betrokkenen Rol gemeente Planning Financiën


Gemeente Lelystad: Afdeling Economische Zaken/ Sectorondersteuning SO, Stedelijk Beheer en Ingenieursbureau, Staatsbosbeheer, Landelijk Fietsplatform Projectleider uitvoer, aanvrager subsidies (onderhoud, beheren) 2005 Grondexploitatie Landerijen, Nota bovenwijks en Omslagwerken, BART-subsidie (Provincie), Subsidies van Flevolandschap, Fietsplatform en EPD Vormgeven ontbrekende schakels fietsnetwerk Slechte of ontbrekende onderdelen van belangrijke schakels in het recreatieve fietsnetwerk wegnemen. In het Meerjarenontwikkelingsprogramma 20052009 is de ambitie uitgesproken om de verschillende groengebieden rondom Lelystad zoveel mogelijk met elkaar te verbinden, zodat een rondje om de stad ontstaat. Gemeente Lelystad: afdeling Stedelijk Beheer Afdeling Economische Zaken, Ingenieursbureau Projectleider uitvoer, aanvrager subsidies (onderhoud, beheren) Vanaf 2006 Beleidsuren, KSA, ROS Opstellen Ruiterrouteplan Ontwikkelen van meer ruiterroutes en bestaande routes met elkaar verbinden Met haar vele bossen heeft Lelystad uitstekende mogelijkheden voor ruiters. De vraag naar ruiterpaden neemt de laatste jaren sterk toe. In een aantal bosgebieden zijn nu in het geheel geen ruiterpaden (bijvoorbeeld Hollandse Hout) terwijl in de directe omgeving wel maneges worden ontwikkeld. In overleg met onder andere Staatsbosbeheer dient bekeken te worden welke mogelijkheden er zijn en wie de kosten draagt. In Zeewolde is reeds een uitgebreid netwerk tot stand gebracht. Het Zeewoldense ‘model’ dient als voorbeeld. Gemeente Lelystad (Stedelijk Beheer)/ SBB Gemeente Lelystad afdelingen EZ en Stedelijk Beheer Pro-actief, zelf maken, initiëren 2006/2007 Interne uren

49



Primaat Betrokkenen Rol gemeente Planning Financiën Actie 6 Doelstelling Omschrijving

Primaat Betrokkenen Rol gemeente Planning Financiën 7.3

Onderzoek mogelijkheden uitbreiding verblijfsrecreatie Larserbos Uitbreiding, differentiatie en spreiding in de verblijfsrecreatie In potentie biedt het Larserbos voldoende aanknopingspunten om aan te wijzen als potentiële locatie voor uitbreiding met bijvoorbeeld een camping. De locatie is goed bereikbaar en heeft met strandjes, water en bos goed kenmerken in huis om hier op in te zetten. Gemeente Lelystad, EZ Flevolandschap Pro-actief, zelf maken Afhankelijk van plannen vanuit de markt Interne (beleids)uren Opstellen kampeerbeleid Actualiseren van de kampeervergunningen In 2008 wordt de Wet op de Openluchtrecreatie (WOR) afgeschaft waardoor de huidige vergunningen geen waarde meer hebben. Er dient beleid opgesteld te worden wat het aantal en soort standplaatsen regelt per camping. In deze beleidsnotitie wordt tevens aandacht geschonken aan de vraag of er in Lelystad gereguleerde overnachtingsplaatsen (GOP’s) voor campers moeten komen. Afdeling Economische Zaken Campingeigenaren Pro-actief, zelf maken initiëren 2007 Interne beleidsuren

Hoofdopgave 2: Versterking van de toeristische knopen




Gerichte acquisitie voor gebied Batavia Stad Het toeristisch zwaartepunt van de gemeente Lelystad op de juiste manier vormgeven Het is belangrijk dat het gebied tussen de 2 hoofdpolen, Havenkwartier en Batavia Stad, wordt ingevuld met toeristisch sterke functies welke een bijdrage leveren aan een totaalontwikkeling. Dit vergt van een gemeente een proactieve houding. Er zal een werkgroep geformeerd worden om de juiste wijze van uitgifte te bepalen. Gemeente Lelystad: afdeling Economisch Zaken en Projectmanagement Afdeling Communicatie en huidige gebruikers van het gebied Pro-actief, ontwikkelend, initiëren Start in najaar 2004, doorloop tot begin 2006 Ambtelijke uren/ GSB-middelen

50



Primaat Betrokkenen



Omschrijving



Realisatie NAC Beter exploiteren Oostvaardersplassen Staatsbosbeheer heeft een plan bij de Gemeente Lelystad ingediend om het bestaande bezoekerscentrum aan de Knardijk om te vormen tot een veel groter en professioneler centrum dat een etalagefunctie moet gaan vervullen (de Oostvaardersplassen in het klein). In eerste instantie worden 100.000 – 150.000 bezoekers beoogd met een doorgroei tot 300.000 bezoekers in het eindmodel. De Gemeente Lelystad hecht groot belang aan de realisatie van dit centrum: de unieke kwaliteiten van het gebied kunnen zo nog beter voor het voetlicht worden gebracht en bezoekersstromen kunnen betere worden geleid. Staatsbosbeheer, mogelijk PPS-constructie. Gemeente Lelystad: afdelingen Projectmanagement, Stedelijk Beheer, Ruimte, Economische Zaken, Grondzaken en Milieu. Pro-actief, initiëren Voorbereiding start najaar 2005, oplevering gepland in 2008 Totale kosten 10 – 15 miljoen euro, belangrijke bijdrage vanuit het POP2-programma (20072013)

Ontwikkeling recreatiegebied Flevohout/ Natuurpark Creëren aantrekkelijk overgangsgebied tussen stedelijk gebied en buitengebied met diverse recreatiemogelijkheden. Het gebied Flevohout is een vrij lange strook grond ingeklemd tussen enerzijds de autoweg A6 en anderzijds de woonwijk Landerijen. Deze strook is nu ingericht als bosgebied. Dit gebied wordt ingericht ten behoeve van recreatief medegebruik met onder andere mogelijkheden voor fietsen, wandelen, picknicken en natuur. Het gebied wordt ontsloten door een fietspad dat de verbinding vormt tussen de weg naar Dronten en de Larserweg, richting Harderwijk. Gemeente Lelystad Flevo Landschap Pro-actief, ontwikkelend, initëren 2006 Totale investeringen 2,9 miljoen euro.

51


7.4

Hoofdopgave 3: Meer aandacht voor marketing en promotie


Omschrijving

Primaat Betrokkenen



Maken “Stadsrecreatiekaart”/ Boekje recreatiemogelijkheden in Lelystad Zowel de eigen inwoners als toeristen wijzen op de diverse toeristische en recreatiemogelijkheden (routes, attracties, winkelen, horeca). Diverse steden in Nederland bezitten reeds een stadsrecreatiekaart. Een kaart waarin woord en beeld de verschillende toeristische routes van de gemeente worden gepresenteerd. Het Landelijk Fietsplatform is bedenker van het concept en kan expertise inbrengen om deze actie te realiseren. Daarnaast kan ook in de vorm van een boekje gepresenteerd worden wat er allemaal in Lelystad is te beleven. Gemeente Lelystad: afdeling Communicatie Economische Zaken/ Stedelijk Beheer Landelijk Fietsplatform, Flevolands Bureau voor Toerisme, Staatsbosbeheer Pro-actief, zelf maken (of uitbesteden) 2007/8 Begrotingen afdelingen EZ en Communicatie alsmede extern geld via genoemde betrokkenen (kaart/ boekje kan verkocht worden)

52


8

Financiën

8.1

Inleiding

In paragraaf 8.2 staat per actie aangegeven wat de totale kosten zijn alsmede de urenbesteding. 8.2

Overzicht kosten en dekking

Actie

Urenbestedin g Gem. Lelystad 160

Totale kosten (€) project 255.000

Bijdrage Gem. Lelystad (€) 10.000

1. Hoofdfietsroute LF20 2. Hoofdfietsroute LF21

160

700.000

85.000

12

11

Dekking bijdrage Gem. Lelystad

Dekking uren

KSA

Project zelf en beleidsuren (EZ) Project zelf, KSA , en beleidsuren (Mobiliteit)

ROS/ Nota Bovenwijks Mogelijk aanbestedingsvoor deel project Flevohout ROS/ Nota Bovenwijks

3. Ontbrekende schakels rec. fietsnetwerk 4. Ruiterrouteplan

80

pm

60

pm

geen

nvt

5. Onderzoek Larserbos 6. Kampeerbeleid 7.

60

-

-

-

100

-

-

-

100

-

-

-

200

10 – 15 13 miljoen 2.835.00 0

-

-

920.000

Nota Bovenwijks

45.000

45.000

Marktbenaderingspl an gebied Batavia Stad 8. NAC, projectgroep 9. Rec. Ontsl. Natuurpark (Flevohout) 10. Stadsrecreatiekaart 14

120

80

15

pm

16

pm

KSA en beleidsuren (Mobiliteit) Beleidsuren (Stedelijk Beheer) Beleidsuren (EZ) Beleidsuren (EZ, GZ) Grondexploitati e Batavia Stad

Grondexploitati e NAC Grondexploitati e Landerijen

Marketing/ promotie en beleidsuren

11

Maximale bijdrage, onderhandeling is gaande Afhankelijk van nader te maken prioriteitsvolgorde aan de hand van eerder genoemde criteria 13 Afhankelijk van locatie en gebouw 14 Ontwikkeling en produktie uit te besteden aan terzake kundig bureau (Fietsplatform is bedenker Stadsrecreatiekaart). E.e.a. ook afhankelijk in welke vorm er een toeristisch informatievoorziening terug komt in Lelystad 15 Voorbereiding en begeleiding bureau 16 Mogelijk om kosten te drukken via sponsoring bedrijfsleven (advertentieruimte) 12


53


Afkortingen: KSA: Kleine Structurele Aanpassingen ROS: Reserve Ontwikkeling Stad De fietsprojecten worden voor een belangrijk deel gefinancieerd vanuit EPD-middelen. Deze projecten kunnen met een relatief kleine bijdrage vanuit de gemeente gerealiseerd worden. Voorwaarde is wel dat de gemeente optreedt als projectleider voor de uitvoering. De kosten voor het maken van een stadsrecreatiekaart (of promotiemateriaal in een andere vorm) zullen voor het grootste gedeelte door ons zelf betaald moeten worden. Er zal worden gekeken naar de mogelijkheden voor advertentieruimten om zo de kosten te drukken. Separaat is in het kader van het Leader+ programma (“stimulering kleinschalige projecten in het landelijk gebied ter bevordering leefbaarheid”) in de Voorjaarsnota 2005 een apart bedrag (€ 100.000, lopende verplichting) gereserveerd voor cofinanciering van ‘Leader-waardige projecten’ gereserveerd. Inmiddels is een informatieavond gehouden voor potentieel geïnteresseerden waar uitleg is gegeven ten aanzien van de randvoorwaarden en om mensen te ‘prikkelen’ met uitdagende projecten te komen. 8.3

Europese middelen

Recreatie en toerisme vormen speerpunten in het Europees beleid. Dit betekent dat er via het EPD gelden beschikbaar zijn voor de financiering van toeristisch-/recreatieve projecten. Uit bovenstaand projectenoverzicht wordt bijvoorbeeld project 3.3 (“Verbetering fietsroute Rivierduingebied”) voor een belangrijk deel vanuit het EPD gefinancierd. De EPD-middelen vallen uiteen in EFRO en EOGFL middelen (maatregel 2.2 en 2.3 “Versterking karakter Landelijk gebied”). Binnen deze maatregelen vallen onder andere het verbeteren van de overgang van het stedelijk naar het landelijk gebied, de inrichting van stadsrandzones en de ontsluiting daarvan via natuur-, fiets-, wandel-, en ruiterpaden. De komende jaren zal bij de uitwerking van de projecten in overleg met Provincie moet blijken in hoeverre de Europese geldstromen kunnen worden aangewend bij de Lelystadse projecten op toeristisch-/ recreatief vlak.


54


Bijlagen


55


Bijlage 1 Aandachtspunten voor gesprekken met ‘sleutelfiguren’ in de recreatie en toerisme in Lelystad:

Doel is om van een aantal figuren uit de toeristisch-/ recreatieve sector in Lelystad te vernemen welke zaken er beter kunnen de komende jaren om Lelystad toeristisch nog beter op de kaart te zetten. Onderstaand lijstje kan hierbij dienen als richting voor het gesprek. De uitkomsten dienen als bouwsteen voor de nieuwe beleidsnota recreatie en toerisme (indien de uitkomsten bruikbaar zijn).

1. Welke recreatief/ toeristische functies mist Lelystad?

2. Welke functies zouden moeten worden toegevoegd en waar om het toeristische product Lelystad sterker te maken?

3. Is er voldoende samenwerking tussen de verschillende attracties onderling of laat men kansen liggen?

4. Welke samenwerking is gewenst of levert dit nauwelijks of geen meerwaarde op? Gezamenlijke promotie, arrangementen, folders, verwijzingen? STOL is in verleden mislukt!

5. Wat is de rol voor de gemeente teneinde een zo optimaal mogelijke toeristische structuur te bereiken (faciliteren, acquisitie etc.)

6. Welke rol ziet u voor u zelf?


56


Bijlage 2 Sleutelfiguren:

Bedrijf Contactpersoon Tel nr Gondola Groep Arie van der Mee directeur Six Flags Marcel Schoonenberg Hajé de Jager Hajé de Jager Flevolands Bureau Annemieke Hilberts voor Toerisme Doors Logies Dorothy Miggelbrink Batavia Stad Jetty de Vries Aviodrome Hans van Dalen Skate bond Harry Supheert Stichting Reinier Steensma Waterrecreatie advies Flevolandschap Madelon van de Laan Staatsbosbeheer Liesbeth Bronckhorst De Kort van Dijk & Gert Jan de Kort partners Kvk Astrid Bijmans en Sienna Binnema


Afspraak

57

Inhoudsopgave DE NOTA RECREATIE EN TOERISME IN HET KORT... 3 LELYSTAD

Recommend Documents