Inhoudsopgave Algemeen Pedagogisch Beleidsplan SPGB

Inhoudsopgave Algemeen Pedagogisch Beleidsplan SPGB Voorwoord ............................................................................................................................................... 3 1.

Doelstelling en Visie ........................................................................................................................ 4 1.1 Doelstelling .................................................................................................................................... 4 1.2 Visie op de ontwikkeling van kinderen .......................................................................................... 4 1.3 Ambitieniveaus .............................................................................................................................. 4

2.

Organisatie ...................................................................................................................................... 6 2.1 Verantwoordelijkheid ..................................................................................................................... 6 2.2 Locaties ......................................................................................................................................... 6 2.3 Plaatsing ........................................................................................................................................ 6 2.4 Ouderbijdrage ................................................................................................................................ 7 2.5 Accommodatie ............................................................................................................................... 7

3.

Pedagogisch handelen .................................................................................................................... 8 3.1 Ontwikkelingsstimulering ............................................................................................................... 8 3.1.1 Ontwikkelingsstimulering op verschillende ontwikkelingsgebieden ....................................... 9 3.2 Het overbrengen van waarden en normen .................................................................................. 10 3.2.1 Wennen ................................................................................................................................ 11 3.2.2 Het functioneren in de groep ................................................................................................ 11 3.3 De verzorging van kinderen......................................................................................................... 12 3.3.1 Materiële en immateriële veiligheid ...................................................................................... 12 3.3.2 Hygiëne................................................................................................................................. 13 3.4 Het scheppen van spelen ontwikkelingsmogelijkheden ............................................................ 13 3.4.1 Groepssamenstelling ............................................................................................................ 13 3.4.2 Inrichting van de groepsruimtes ........................................................................................... 14 3.4.3 Inrichting van de buitenspeelruimte...................................................................................... 14 3.4.4 Spel en speelgoed ................................................................................................................ 14

4.

Volgen en signaleren ..................................................................................................................... 15 4.1 Deelname aan het buurtnetwerk ................................................................................................. 15 4.2 Schriftelijke observatie en rapportage van alle peuters .............................................................. 15 4.3 Taalontwikkelingsstimulering ....................................................................................................... 16 4.4 Uitbreiding van de oudercontacten .............................................................................................. 16 4.5 Samenwerking basisscholen ....................................................................................................... 16 4.6 Teamoverleg ................................................................................................................................ 16 4.7 Coördinator en werkgroep ........................................................................................................... 16 4.8 Intern Begeleider ......................................................................................................................... 17 4.9 Consultatieve begeleiding ........................................................................................................... 17 4.10 Logopedist ................................................................................................................................. 18

Pedagogisch beleidsplan SPGB 2012

1

5.

Voor- en vroegschoolse Educatie (VVE) ...................................................................................... 19 5.1 Landelijk en gemeentelijk beleid ................................................................................................. 19 5.2 Werkwijze .................................................................................................................................... 20 5.3 Doelgroepbepaling ...................................................................................................................... 20 5.4 Toeleiding .................................................................................................................................... 21

6.

Contact met ouders ....................................................................................................................... 22 6.1 Contact met ouders ..................................................................................................................... 22 6.2 Informatievoorziening .................................................................................................................. 22 6.3 Tevredenheid ouders ................................................................................................................... 22 6.4 Medezeggenschap ...................................................................................................................... 23

7.

Personeel ....................................................................................................................................... 24 7.1 Deskundigheid ............................................................................................................................. 24 7.2 Personele bezetting ..................................................................................................................... 24 7.3 Overlegstructuur .......................................................................................................................... 24

8.

Externe contacten .......................................................................................................................... 26

9.

Procedures en reglementen .......................................................................................................... 28 9.1 Privacyreglement ......................................................................................................................... 28 9.2 Klachtenreglement....................................................................................................................... 28 9.3 Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld ..................................................................... 28


2

Voorwoord Ons pedagogische beleidsplan beschrijft de algemene werkwijze van de Stichting Peuterspeelzalen Gemeente Bellingwedde (SPGB). Het is ontstaan in de praktijk, met als voornaamste doel, de peuter een zo veilig mogelijke basis voor een goede algehele ontwikkeling te kunnen bieden. Verder is pedagogisch beleid van belang om: • Ouders en leidsters bekend te maken met de verschillende regels en normen binnen de SPGB. • Bij problemen en/of onbespreekbare misverstanden terug te kunnen grijpen op de vastgestelde en vastgelegde regels en normen. • Een vaste richtlijn te hebben voor het inwerken van nieuw personeel. • De kwaliteit van het peuterspeelzaalwerk te waarborgen en te verhogen. Voor het peuterspeelzaalwerk is het belangrijk om met behulp van de door de jaren heen opgebouwde inzichten en deskundigheid de eigen identiteit van het werk te benoemen. Daarnaast verwacht de overheid (Rijk en Gemeente) van peuterspeelzalen, gezien het buurtgerichte en laagdrempelige karakter van de peuterspeelzalen, een steeds grotere bijdrage aan onder andere voorschoolse educatie en een doorgaande ontwikkelingslijn voor kinderen. Deze ontwikkelingen maken het noodzakelijk dat leidsters, coördinator en het bestuur laten zien waar hun peuterspeelzalen voor staan. De LEA-werkgroep (Lokaal Educatieve Agenda) heeft, met inbreng van de peuterspeelzaalcommissies, gewerkt aan het ontstaan van het pedagogisch beleidsplan. Het pedagogisch beleidsplan is een weerslag van verworven inzichten en gevolgde werkwijzen. Leidsters, coördinator en bestuur zien het als een document dat hen geregeld aanzet tot nadenken over de wijze waarop wij samen vorm willen geven aan het pedagogisch beleid. In het pedagogisch beleidsplan wordt gesproken over ouders. Hiermee wordt bedoeld ouders/verzorgers en kan wanneer er wordt gesproken over peuters hij ook als zij gelezen worden.

Bestuur en medewerkers Stichting Peuterspeelzalen Gemeente Bellingwedde


3

1.

Doelstelling en Visie

1.1 Doelstelling De SPGB stelt zich ten doel het bieden van een veilige omgeving aan peuters in de leeftijd van twee tot vier jaar, om elkaar te ontmoeten en om te spelen, waarbij aan deze kinderen zo volledig mogelijke ontplooiingsmogelijkheden worden geboden. De speelzaal is een belangrijke ontmoetingsplek voor ouders. Met het organiseren van ouderavonden etc. willen we ouders met elkaar en met de leidsters en/of sprekers in contact brengen. We zien het als taak om de ouders te ondersteunen bij opvoedingsproblemen. De peuterspeelzalen van de SPGB vallen onder de peuterspeelzaal-plusfunctie. De plusfunctie houdt in: • Gerichte signalering en aanpak naast herkenning van problemen • Gerichte ontwikkelingsstimulering naast spelen en ontwikkelen • Opvoedingsondersteuning naast uitwisseling van opvoedkundige ervaringen • Gerichte ontmoetingsfunctie naast de algemene oudercontacten Binnen de SPGB is een werkgroep opgezet om de voortgang te bevorderen en de kwaliteit te bewaken van de plusfunctie. In deze werkgroep zijn vertegenwoordigd: de coördinator, de Intern Begeleider en van elke speelzaal een leidster. Het achterstandenbeleid van de gemeente heeft zijn plek binnen de Lokale Educatieve Agenda (LEA). De SPGB neemt deel aan de overleggen binnen de LEA.

1.2 Visie op de ontwikkeling van kinderen De SPGB ziet het als haar taak om de algehele brede ontwikkeling van de peuters te stimuleren. We richten ons op zowel de motorische-, als op de sociale -, emotionele-, cognitieve-, creatieve- en de taalontwikkeling. Het stimuleren vindt plaats: a. vanuit een duidelijk pedagogisch kader. We willen doelbewust met de ontwikkeling en begeleiding van de peuter op de peuterspeelzaal bezig te zijn. b. door op een gerichte, bewuste en herkenbare wijze speelsituaties te creëren. c. door passend spelmateriaal aan te bieden en ruimtes uitdagend en stimulerend in te richten. d. door professionele leidsters die actief (individueel en groepsgewijs) inspelen op wat de peuter aangeeft, zonder dat er toegewerkt wordt naar een van te voren vastgesteld en te behalen ontwikkelingsresultaat.

1.3 Ambitieniveaus In 2004 heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de Handreiking peuterspeelzaalbeleid gepubliceerd. In de Handreiking peuterspeelzaalbeleid wordt de gemeentelijke taak geschetst en de inbedding van het peuterspeelzaalwerk in lokaal beleid. De handreiking beschrijft drie zogeheten ambitieniveaus voor het peuterspeelzaalwerk. Het ambitieniveau varieert van alleen spelen en ontmoeten tot stimulering van de ontwikkeling, en van het signaleren van achterstanden tot het ondersteunen van die achterstanden. Er worden drie ambitieniveaus beschreven: 0 spelen, ontmoeten 1 spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren 2 spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren en ondersteunen Ambitieniveau 0: spelen en ontmoeten Ambitieniveau 0 heeft betrekking op de basis van het peuterspeelzaalwerk: het spelen en ontmoeten. Op dit niveau is het peuterspeelzaalwerk een plek waar kinderen onder begeleiding veilig kunnen spelen met andere kinderen.


4

Spelen is essentieel voor de ontwikkeling van het jonge kind. Kinderen die onvoldoende mogelijkheden hebben om te spelen, lopen het risico een ontwikkelingsachterstand op te lopen. Op de peuterspeelzaal worden peuters gestimuleerd om veelzijdige speelervaring op te doen, zowel individueel als met elkaar. Op een peuterspeelzaal doen kinderen vaak voor het eerst ervaring op in het spelen met leeftijdsgenootjes en het ontmoeten van andere volwassenen. Hier leren ze in een veilige omgeving onder deskundige begeleiding: geleidelijk samen te spelen met andere kinderen, zich aan regels te houden en rekening te houden met elkaar. Het uitvoerende werk op de groep wordt in dit ambitieniveau hoofdzakelijk gedaan door begeleiders¹. Ambitieniveau 1: spelen, ontmoeten, ontwikkelen en signaleren Ambitieniveau 1 wordt, naast het spelen en ontmoeten, aandacht besteed aan de ontwikkeling van de peuters en het signaleren van eventuele ontwikkelingsachterstanden. De peuterspeelzaal heeft een duidelijke rol in de sluitende aanpak van 0 tot 6-jarigen en de doorgaande ontwikkelingslijn van het kind. Binnen dit ambitieniveau wordt aandacht besteed aan de sociaal-emotionele ontwikkeling, de taalontwikkeling, de ontwikkeling van de creativiteit, de zintuigen, de motoriek en de cognitieve ontwikkeling. Dit kan een belangrijke aanvulling zijn op de stimulering van de ontwikkeling thuis. Kinderen moeten kunnen opgroeien tot zelfstandige en zelfredzame volwassenen. Uit onderzoek is gebleken dat daarvoor in de leeftijd van 0 tot 4 jaar de basis wordt gelegd. De in deze fase opgelopen achterstand in de ontwikkeling van het kind is naarmate de tijd vordert steeds moeilijker en tegen steeds hogere inspanningen en kosten in te halen. Binnen dit ambitieniveau wordt naast ontwikkeling de nadruk gelegd op het signaleren van taalen ontwikkelingsachterstanden. 1 Het uitvoerende werk op de groep wordt op dit ambitieniveau gedaan door een beroepskracht , bijgestaan door een begeleider. Verwacht mag worden dat in deze situatie een systeem van signaleren bestaat dat ouders, de basisschool en aanverwante instellingen betrouwbare informatie geeft over de behoefte aan voorzieningen en de ontwikkeling van het kind. Ambitieniveau 2: spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren en ondersteunen Ambitieniveau 2 gaat nog een stap verder en sluit meer aan bij het onderwijs door naast spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren, de peuters ook te ondersteunen bij eventuele ontwikkelingsachterstanden. De peuterspeelzaal krijgt hier nadrukkelijk een rol toebedeeld in de vooren vroegschoolse educatie (VVE). De peuterspeelzaal signaleert niet alleen ontwikkelingsachterstanden, maar biedt ook daadwerkelijk begeleiding om deze achterstanden te bestrijden. Bij ontwikkelingsondersteuning moet gedacht worden aan het ondersteunen en stimuleren van de motorische, sociaal-emotionele-, de taalen cognitieve ontwikkeling van kinderen. Door de invoering van VVE heeft de samenwerking van het peuterspeelzaalwerk met het basisonderwijs meer gestalte gekregen, omdat specifieke VVE-programma’s zowel in de peuterspeelzaal als in groep 1 en 2 van de basisschool worden uitgevoerd. Het uitvoerende werk wordt op dit ambitieniveau gedaan door twee beroepskrachten. Daarbij mag verwacht worden dat er ‘ondersteund’ wordt, dat ouders adequate antwoorden krijgen op opvoedingsvragen en dat peuters met een (te verwachten) ontwikkelingsachterstand extra en effectieve aandacht krijgen. Op de speelzalen van het SPGB werken we vanuit ambitieniveau 2.

Ambitieniveau 2 Spelen, ontmoeten, ontwikkelen en signaleren en ondersteunen

Aantal leidsters per groep

Groepsgrootte

Twee professionele leidsters per groep

Maximaal 15 peuters per groep

1

Begeleider: degene die anders dan als beroepskracht of beroepskracht in opleiding belast is met de begeleiding van kinderen bij een peuterspeelzaal.

1

Beroepskracht: degene die werkzaam is bij een peuterspeelzaal, die werkzaamheden verricht die zijn opgenomen in de voor het peuterspeelzaalwerk geldende CAO en beschikt over een voor deze werkzaamheden passende beroepskwalificatie, zoals beschreven in het functie-/loongebouw.


5

2.

Organisatie

2.1 Verantwoordelijkheid De vier peuterspeelzalen vallen allen onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van de SPGB. Dit bestuur heeft als taak de randvoorwaarden te creëren en te bewaken om de opvang van de peuters zo optimaal mogelijk te maken. Bij het uitvoeren van de taken van bestuursleden wordt het bestuur ondersteund door de coördinator. De ouders dragen de verantwoordelijkheid voor hun peuter(s) tot over de drempel van de speelzaal en tot het moment dat de peuter is overgedragen aan de leidsters. Omgekeerd eindigt de verantwoordelijkheid van de leidsters na het overdragen van de peuter aan de ouder(s).

2.2 Locaties Onze peuterspeelzalen bevinden zich op 4 locaties in de Gemeente Bellingwedde, nl: Bellingwolde : Peuterspeelzaal ’t Beertje Blijham : Peuterspeelzaal d’ Ondersteen Veelerveen : Peuterspeelzaal ’t Hummelhofke Wedde : Peuterspeelzaal de Krummelhörn

2.3 Plaatsing De leeftijdsopbouw van iedere groep varieert van twee tot vier jaar. Voordeel van een dergelijke groepssamenstelling is dat peuters hierdoor leren rekening te houden met elkaar en daardoor meer oog hebben voor peuters met een andere leeftijd en volwassenen. De maximale groepsgrootte is 15 peuters. Er wordt vanuit gegaan dat alle kinderen plaatsbaar zijn. Mocht onverhoopt blijken dat een peuter, door wat voor omstandigheden* ook door ons niet goed opgevangen kan worden in de groep, dan wordt via een intern afgesproken procedure (zie informatieboekje) samen met de ouders, deskundige hulpverleners en het algemeen bestuur van de stichting gezocht naar een oplossing. In principe kunnen broertjes/zusjes binnen één groep geplaatst worden. Indien blijkt dat plaatsing binnen dezelfde groep niet ten goede komt aan de ontwikkeling van één van de broertjes/zusjes of de groep dan vindt er een gesprek plaats met de ouders. De mogelijkheid bestaat dat één van de kinderen wordt overgeplaatst naar een andere groep. Een kind kan vanaf anderhalf jaar ingeschreven worden en is vanaf twee jaar plaatsbaar mits de groep niet vol is. Is dit wel het geval dan zal het kind op de wachtlijst van de desbetreffende peuterspeelzaal geplaatst worden. Als een peuter pas in de gemeente is komen wonen krijgt hij voorrang, mits het al een peuterspeelzaal heeft bezocht in de vorige woonplaats. Hiervan wordt een schriftelijke bevestiging verlangt van de desbetreffende peuterspeelzaal. Een andere reden van voorrang is, dat een kind op medische of sociale indicatie de peuterspeelzaal zou moeten bezoeken. Dit gaat in overleg met de ouders en een deskundige hulpverlener. Sinds 2002 wordt, indien nodig, gebruik gemaakt van consultatieve begeleiding. Zij kunnen adviseren de peuter op medische indicatie twee extra dagdelen te plaatsen. Bij plaatsing op medische indicatie telt de peuter voor twee kindplaatsen. Plaatsing voor 1 dagdeel is mogelijk als een peuter in een zorgtraject zit en het voor de peuter van groot belang is om daarnaast de reguliere peuterspeelzaal te (blijven) bezoeken.

* Omstandigheden kunnen te maken hebben met het kind zelf, het voelt zich niet prettig, onveilig of ongelukkig. Omstandigheden kunnen te maken hebben met de rest van de groep, bijvoorbeeld andere peuters voelen zich door één ander peuter bedreigd, een peuter vraagt zoveel aandacht dat het ten koste gaat van de rest van de groep.


6

2.4 Ouderbijdrage Omdat niet alle uitgaven van de stichting subsidiabel zijn, moet de stichting een ouderbijdrage vragen. De ouderbijdrage is afhankelijk van het netto inkomen. Jaarlijks worden de ouderbijdragen en de inkomensgroepen aan de landelijke kostenontwikkeling aangepast. Indien meerdere peuters uit een gezin tegelijkertijd de peuterspeelzaal bezoeken, geldt vanaf het tweede kind een ouderbijdrage ter hoogte van de helft van de bijdrage, zoals die is vastgesteld voor het eerste kind. In geval van plaatsing op sociaal-medische indicatie van twee extra dagdelen, geldt voor de ouders geen extra ouderbijdrage. de kosten worden vanuit de VVE-regeling vergoed. Bij plaatsing van 1 dagdeel (waarbij een peuter elders in een zorgtraject zit), geldt een ouderbijdrage van 60% van de vastgestelde ouderbijdrage voor 2 reguliere dagdelen. Per 1 oktober 2009 is de Rijksregeling Ouderbijdragen ingevoerd. Binnen de gemeente Bellingwedde geldt dat bij plaatsingen van peuters op indicatie van GGD de ouders recht hebben op het laagste tarief van de ouderbijdrage. Ouders waarvan hun pleegkind de peuterspeelzaal gaat bezoeken worden in het laagste tarief ingedeeld, omdat zij maar een minimale vergoeding ontvangen vanuit pleegzorg. De ouderbijdrage gaat uit van 10 maandelijkse betalingen voor 40 weken peuterspeelzaal per jaar. Om de ouderbijdrage te kunnen vaststellen dient er een kopie van de loon-, salaris- of uitkeringsstrook of een IB-60 formulier van de Belastingdienst met het ouderbijdrageformulier ingeleverd te worden. Dit geldt niet voor ouders die zich in de hoogste inkomensgroep laten inschalen. Ouders met een laag inkomen kunnen aanspraak maken op een bijdrage van het participatiefonds van de gemeente. Betalingen van ouderbijdragen vinden plaats middels automatische incasso. Bij dringende bezwaren worden betalingen middels een acceptgiro verricht. Hier zijn kosten aan verbonden, welke in rekening worden gebracht.

2.5 Accommodatie De peuterspeelzalen zijn allen kindvriendelijk, dus geborgen en veilig ingericht, zowel de speelzaal als de buitenspeelplaats. Zo bieden wij peuters een speciaal op de leeftijd afgestemde stimulerende speelomgeving met speelmogelijkheden die deels de situatie thuis aanvullen. Om als peuterspeelzaal voor een veilige en geborgen opvang te zorgen voldoen we aan onderstaande eisen: • • • • •

•

Een goed bereikbare accommodatie met veelzijdige speelmogelijkheden die voldoen aan de eisen wat betreft oppervlakte, veiligheid en hygiëne. Als vloeroppervlakte moet er minimaal 3 vierkante meter netto speeloppervlak per kind beschikbaar zijn, bepaald overeenkomstig NEN 2630. Een voldoende beveiligde buitenruimte met een oppervlak van minimaal 3,5 vierkante meter netto per spelend kind, bepaald overeenkomstig NEN 2630. Binnen en buiten moeten de ruimten voldoen aan geldende normen op het gebied van veiligheid en hygiëne. Brandweer en GGD controleren dat. Er moet voldoende en veelzijdig spelmateriaal aanwezig zijn waarbij rekening gehouden wordt met: - een evenwichtige verdeling van materiaal voor de motorische-, verstandelijke-, taalen sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen - de ontwikkelingsfase en belevingswereld, eventueel aangepast aan kinderen met een handicap - variatie in soorten materialen - veiligheidsnormen In het bezit zijn van een gebruikersvergunning.


7

3.

Pedagogisch handelen

De SPGB ziet het als taak om de algehele ontwikkeling van alle peuters, die onze peuterspeelzalen bezoeken, te stimuleren. Dit heeft betrekking op de motorische-, de sociale-, de emotionele-, de taal-, de cognitieve- en de creatieve ontwikkeling. Hoe? • Door het aanbieden van en het zorgdragen voor een rijke speel/leeromgeving, dit is de basis voor de ontwikkeling van de peuter. • Door het herkennen van de verschillende speelwerelden van de peuter (de verschillen in de diverse spelniveaus) en door middel van (voor de peuter) passend spelmateriaal de peuter in een spelstroom te brengen om het ontwikkelingsniveau te stimuleren. • Door leidsters die op een professionele manier spelbegeleiding bieden aan de peuters, zowel individueel als groepsgericht. Binnen onze peuterspeelzalen staat de peuter centraal. Door af te stemmen op de ontwikkelingsfase van de peuter, kan de juiste aandacht en zorg gegeven worden die de peuter nodig heeft. Het creëren van optimale ontwikkelingskansen is dan ook een taak die voor alle peuters op elke peuterspeelzaal van de SPGB met alle zorg en aandacht uitgevoerd wordt. Daarnaast investeren we in een optimale ouderbetrokkenheid. Onze pedagogische visie De basis van ons pedagogisch werken is verwoord in onderstaande uitgangspunten. •

•

•

Ieder kind is uniek Wij accepteren en respecteren ieder kind met zijn/haar eigen, unieke ontwikkeling. We hebben oog en oor voor de mogelijkheden en de gevoelens van elk peuter. We bieden een veilige en vertrouwde omgeving en binnen deze omgeving wordt elk peuter gericht bij zijn/haar ontwikkeling ondersteund. Wanneer een peuter onze bijzondere aandacht vraagt zullen we dit signaleren. En in overleg met ouders zullen we de peuter gericht ondersteunen. We bieden peuters de ruimte om zich op eigen wijze en in eigen tempo te ontwikkelen zonder de druk van het toewerken naar “eindtermen” of van vooraf vastgestelde en te behalen ontwikkelings- en leerresultaten. Ieder kind draagt vele mogelijkheden in zich Ieder kind is van nature onderzoekend en nieuwsgierig en is uit op een steeds beter omgaan met de wereld waarin hij leeft. We stimuleren iedere peuter tot zelfredzaamheid en weerbaarheid. En er is volop aandacht voor het ontwikkelen van eigenheid en zelfvertrouwen. De pedagogische waarde van de peuterspeelzaal Binnen de peuterspeelzaal ontmoet de peuter andere kinderen en andere volwassenen. We stimuleren peuters om elkaar te ontmoeten, met elkaar te spelen en van elkaar te leren. De leidsters zijn zich bewust van hun voorbeeldfunctie. De inrichting van de groepsruimtes, het aanwezige spelmateriaal en de aangeboden activiteiten komen tegemoet aan de verschillende ontwikkelingsgebieden. De opvang is voorwaardenscheppend, maar bepaalt niet de ontwikkeling van de peuter.

In 2013 zal elke speelzaal het pedagogisch beleid vertalen naar een eigen werkplan. Zo wordt ons algemene beleid zichtbaar in de dagelijkse praktijk van elke locatie.

3.1 Ontwikkelingsstimulering Ieder kind ontwikkelt zich in de loop van de tijd op verschillende terreinen. Binnen de peuterspeelzalen wordt breed aandacht besteed aan de verschillende ontwikkelingsgebieden. Inrichting van de ruimte – binnen en buiten -, speelmaterialen, spelmateriaal, activiteiten en omgang met elkaar, dragen bij aan de ontwikkeling van ieder kind.


8

3.1.1 Ontwikkelingsstimulering op verschillende ontwikkelingsgebieden • Sociaal-emotionele ontwikkeling Bij de sociale ontwikkeling gaat het om hoe het kind omgaat met anderen en hoe anderen omgaan met het kind. Bij de emotionele ontwikkeling gaat het om het leren omgaan met de eigen gevoelens en die van de ander. De sociale ontwikkeling is niet los te zien van de emotionele ontwikkeling. Voor het eerst een peuterspeelzaal bezoeken is voor een peuter een aangrijpende sociaal-emotionele gebeurtenis. De peuter moet leren vertrouwen te krijgen in de nieuwe omgeving en in de leidsters. Na een gewenningsperiode zal hij in staat zijn zich veilig te voelen in de groep en zich weten los te maken van de ouders. Hij leert ook om vertrouwen te krijgen dat een van de ouders hem altijd weer op komt halen. Peuters kunnen vanaf twee jaar de peuterspeelzaal bezoeken. Een tweejarige peuter is vooral nog heel erg op zichzelf gericht. Vanaf ongeveer twee en een half jaar beginnen peuters meer actief in een groep te functioneren. Je ziet dan ook dat de peuter meer met dan naast andere peuters gaat spelen. Vanaf het moment dat kinderen zich meer bewust worden van hun omgeving en van anderen om hen heen, wordt hen spelenderwijs geleerd om rekening te houden met elkaar, om naar elkaar te luisteren en om samen te spelen, maar ook om samen te delen. Door bewuste ontmoetingsmomenten te creëren, zoals het samen eten, tijdens spel, het vieren van een verjaardag, stimuleren de leidsters de peuters om betrokken te zijn bij elkaar en om emoties te delen. Peuters leren in de omgang met elkaar ook dat het belangrijk is om met elkaar rekening te houden, om naar elkaar te luisteren en om samen een oplossing te bedenken. De leidsters stimuleren de peuters hierin waar mogelijk. Een goede houding van de leidsters is hierbij nadrukkelijk van invloed. Ook wordt er door de leidsters bewust gezocht naar momenten om peuters meer individuele aandacht te geven, bijv. tijdens het vrij spelen of door samen een activiteit te doen. Ontwikkeling identiteit, zelfbeeld en zelfredzaamheid Leidsters kijken en luisteren goed naar de peuters; ze proberen steeds te begrijpen wat de peuters bedoelen en wat er in hen omgaat. Leidsters trachten vanuit een aandachtige en observerende houding het gedrag, verbale en non verbale uitingen van de peuters zo juist mogelijk te interpreteren. Hierbij is er aandacht en respect voor de eigen wijze en het eigen niveau waarop ieder peuter zich ontwikkelt. Door aan te sluiten bij datgene wat een peuter laat zien en horen, door gevoelens van peuters serieus te nemen en te benoemen, ondersteunen de leidsters de peuters niet alleen in de ontwikkeling van hun eigen identiteit en een positief zelfbeeld, maar ook in de ontwikkeling van zelfvertrouwen en zelfredzaamheid. De peuter wordt geleerd om te gaan met moeilijke situaties. Zo leren ze doorzetten en volharden. Leidsters stimuleren hen in het zelf bedenken van oplossingen. Dat kan zijn bij het maken van bijv. een knutselwerkje of puzzel, maar ook bij het oplossen van problemen tussen peuters onderling. In principe wordt geprobeerd dat peuters onderling zelf conflicten oplossen. Afhankelijk van de leeftijd en van datgene waar peuters om vragen, bieden de leidsters hulp. Hierbij zal er actief naar peuters worden geluisterd en zal het gevoel van iedere peuter serieus worden genomen. Peuters worden gestimuleerd om eigen verantwoordelijkheid te nemen. Zij worden bewust gemaakt van het verband tussen eigen gedrag en de reactie van een ander hierop. Het gedrag en de gevoelens van de ander worden benoemd. De peuter wordt geleerd om consequenties van het eigen gedrag beter te begrijpen en daar zoveel mogelijk al vooraf rekening mee te houden. •

Motorische ontwikkeling

De motorische ontwikkeling is gericht op een toenemende lichaamsbeheersing. Er is een onderscheid tussen de ontwikkeling van de grove motoriek (lopen, klimmen, kruipen e.d.) en fijne motoriek (puzzelen, plakken, kleuren e.d.). in het programma wordt zowel de grove als fijne motoriek gestimuleerd. Er is voldoende ruimte, binnen en buiten om te bewegen.


9

Grove motoriek De grove motoriek wordt ontwikkeld door gebruik te maken van speelmaterialen als fietsen, klim- en klautermateriaal en constructiematerialen, dans- en fantasiespel. Het springen, rennen en in evenwicht blijven vallen hieronder. Fijne motoriek De ontwikkeling van de fijne motoriek wordt gestimuleerd door onder andere de volgende materialen: blokjes, puzzels, tekenen, plakken, verven, kleien, (kralen)rijgen, borduren (oudste peuters) en insteekmozaïek. Lichaamsbesef Om het lichaamsbesef te bevorderen worden regelmatig zintuiglijke spelletjes zoals horen, proeven, zien, ruiken en voelen met peuters gedaan. Ook wordt gebruik gemaakt van liedjes en opzegversjes, waarbij delen van het lichaam aangewezen kunnen worden. We geven verder aandacht aan het plaats bepalen in de ruimte, boven-onder, naast, voor-achter. De bewegingsspelletjes worden zowel individueel als in groepsverband gedaan. Door het voortdurend stimuleren van de motorische ontwikkeling van de peuter, wordt de peuter ook steeds zelfstandiger en krijgt het steeds meer zelfvertrouwen. •

Cognitieve ontwikkeling

Het leren van begrippen en waarnemen; kijken, luisteren en taalontwikkeling. Al spelend met elkaar en met het aangeboden speelgoed leren peuters voorwerpen en eigenschappen te onderscheiden en te herkennen. De peuters leren spelenderwijs rangschikken van verschillende kenmerken zoals; grootte, kleur en vorm. De verstandelijke ontwikkeling wordt ook gestimuleerd door het aanbieden van materialen als puzzels, constructiemateriaal, spelletjes, e.d. De leidsters bieden dergelijke speelmaterialen aan, rekening houdend met het ontwikkelingsniveau van peuters. Taalontwikkeling Taal is belangrijk voor het contact met andere kinderen en volwassenen; om uitdrukking te geven aan gevoelens en behoeften; met taal kun je orde aanbrengen in je leven. Taalontwikkeling vindt plaats bij alles wat er gebeurt in de groep op de peuterspeelzaal. Door veel te benoemen en dat weer vaak te herhalen, wordt de taalontwikkeling van de peuter gestimuleerd. Veel praten tegen en met de peuters, samen zingen, voorlezen en boekjes bekijken, vergroot de woordenschat van de peuter. Er worden activiteiten aangeboden aan de hand van thema’s, zoals de jaargetijden, feesten, het verkeer, tandenpoetsen etc. •

Creatieve ontwikkeling

Creatief zijn is meer dan alleen maar werken met verschillende materialen; kinderen geven vorm aan hun eigen belevingswereld. Deze ontwikkeling komt tot uiting door de peuters te laten kennismaken en te laten experimenteren met creatieve middelen zoals klei, verf, lijm, papier, zand en water. Deze activiteiten worden deels gestuurd en deels door vrije expressie overgelaten aan de peuter. Naast ontwikkeling van creativiteit door te werken met verschillende materialen, leren kinderen zich ook op andere manieren te uiten. Er wordt met de peuters gezongen en gedanst. Bij het spelen gebruiken kinderen hun fantasie. De leidsters gaan met de peuters mee in hun fantasiespel, grenzen t.a.v. emotionele en fysieke veiligheid worden hierbij bewaakt.

3.2 Het overbrengen van waarden en normen Door opvoeding, opleiding en levenservaring ontwikkelt ieder mens zijn eigen waarden en normen. Dat proces begint al op jonge leeftijd. Bestuur, coördinator en leidsters willen zich bewust zijn van de waarden en normen die we willen overdragen. Wij hechten grote waarde aan de sociale- en emotionele ontwikkeling van de aan ons toevertrouwde peuters. De vorming van de eigen persoonlijkheid zal hierin voor ons centraal staan.


10

Er wordt respectvol en zorgvuldig omgegaan met de achtergronden van peuters, ouders en leidsters. Een goed contact tussen peuters onderling en tussen leidsters en peuters en hun ouders is de basis van ons handelen. We willen veiligheid/geborgenheid bieden door voorspelbaar en consistent gedrag. 3.2.1 Wennen Voor een peuter is het een grote stap om uit de veilige wereld van de thuissituatie te stappen en in een relatief grote groep kinderen met voor hem totaal onbekende volwassenen, binnen te stappen. Niet iedere peuter zal deze ervaring direct als plezierig ervaren. Op iedere peuterspeelzaal wordt per kind bekeken wat de beste manier is om te wennen. De ouders blijven het eerste dagdeel op de peuterspeelzaal. Bij peuterspeelzaal ’t Beertje en peuterspeelzaal d’ Ondersteen wordt aan de ouders gevraagd om de eerste dag een half uurtje weg te gaan om de peuter alvast te laten wennen. Een peuter kan maximaal 5 keer komen om te wennen. Gaat het wennen niet lukken, dan wordt er op advies van de leidsters en in overleg met de ouders gestopt. Er hoeft dan geen ouderbijdrage betaald te worden. In periode van gewenning is het belangrijk dat het afscheid voor de peuter duidelijk is. De leidsters vragen de ouders/opvoeders hun peuter duidelijk aan te geven dat ze weggaan en dit dan ook daadwerkelijk te doen. 3.2.2 Het functioneren in de groep Binnen de groep ontmoet ieder peuter andere kinderen en volwassenen. De groep biedt veel uitdagingen aan de peuter. Door rituelen, begeleidt spelen, vertellen en voorlezen leren de peuters sociale vaardigheden, zoals naar elkaar luisteren, delen van aandacht, elkaar helpen en elkaar troosten, omgaan met regels en conflicten. De leidster leidt de interactie tussen peuters in goede banen. Ontwikkeling van een positief zelfbeeld en zelfvertrouwen Door vooral positieve aandacht te geven, wordt een positief zelfbeeld bij een peuter ontwikkeld. Negatief gedrag wordt spelenderwijs omgebogen naar positief gedrag. Er wordt meteen ingegrepen wanneer er gevaar dreigt voor de peuters zelf en/of voor zijn omgeving. Door niet meteen in te grijpen, leert de peuter de gevolgen van zijn gedrag te ervaren. Peuters worden aangemoedigd eigen initiatieven te ontplooien. Zij krijgen de gelegenheid zich op zelfgekozen bezigheden te richten welke aansluiten bij de eigen interesses. Een peuter wordt geprezen en gewaardeerd voor wat het al kan en voor wat het doet. Door op deze wijze de peuter te begeleiden in zijn ontwikkeling, wordt het steeds zelfstandiger en leert het zichzelf te redden in onverwachte of veranderde situaties. Leidsters schenken bewust aandacht aan het versterken van de eigenwaarde van de peuter. Sociale houding Een peuter moet nog leren in groepsverband te spelen en te ontdekken wat hij met speelgoed kan doen. Hij leert dit niet alleen door stimulering van de leidsters, maar ook doordat hij andere kinderen ziet spelen. Omdat een peuter nog niet weet wat samenspelen is, ontstaan er vele kleine conflicten. Ingrijpen door de leidsters is echter bijna nooit nodig, omdat dit het spel nauwelijks lijkt te beïnvloeden. Bij gedrag wat niet genegeerd kan en mag worden, zoals; plagen, bij conflicten of elkaar pijn doen, wordt er door de leidsters ingegrepen De sociale houding die de peuter geleerd wordt, komt overeen met zijn leeftijd en ontwikkelingsniveau. Jonge kinderen groeien vanuit een egocentrische wereld naar een wereld met anderen, een wereld waarin (andere) regels gelden. Leidsters hechten grote waarde aan de betrokkenheid van de peuters bij de zorg voor de dagelijkse gang van zaken binnen de groep. Er wordt gezamenlijk gegeten en gedronken, er wordt samen gespeeld en samen opgeruimd, samen gepraat en samen gezongen. We leren peuters een begin van zich verantwoordelijk voelen voor de ruimte en de materialen. In de omgang met elkaar ontwikkelen peuters een gevoel van respect voor zichzelf en voor anderen en leren ze verantwoordelijkheid te dragen voor eigen handelen.


11

Feesten en verjaardagen Aan feesten, zoals: Sinterklaas, Kerst en Pasen wordt aandacht besteed. Bij het vieren van een verjaardag mag getrakteerd worden. Aan de ouders wordt gevraagd ook eens te denken aan iets anders dan snoepgoed, bijvoorbeeld kaas, worst, komkommer, mandarijntjes, rozijntjes, o.i.d. Wij houden rekening met de wensen van ouders. Relatie kind – leidster Elk kind heeft personen nodig waaraan hij zich kan hechten in zijn leven om zich goed te kunnen ontwikkelen. De hechtingsrelatie is de gevoelsmatige relatie die groeit tussen de opvoeder en het kind. Er kunnen naast de ouders meerdere personen zijn, waaraan het kind zich gaat hechten, bijvoorbeeld de leidster van de peuterspeelzaal. Vanuit de hechtingsrelatie met de leidster ervaart de peuter de veilige basis die nodig is om op eigen wijze te durven ontwikkelen. Als de peuter zich niet prettig voelt, kan hij terugvallen op de leidster. De leidsters zijn zich bewust van de hechtingsrelatie en gaan hier zorgvuldig mee om. Op alle peuterspeelzalen werken vaste leidsters en er wordt zoveel mogelijk gewerkt met vaste invalkrachten. Dagindeling De indeling van een dagdeel is in grote lijnen elke keer hetzelfde. Herhaling, regelmaat en voorspelbaarheid geven de peuter een gevoel van veiligheid. Iedere peuterspeelzaal heeft hierin zijn eigen werkwijze en hanteert een eigen dagindeling. Hierover is meer te lezen in het werkplan van elke speelzaal.

3.3 De verzorging van kinderen Bij het verzorgen van kinderen in de peuterspeelzaal wordt grote waarde gehecht aan een veilige en gezonde omgeving. 3.3.1 Materiële en immateriële veiligheid Veiligheid op de peuterspeelzaal is een zaak van groot belang. Kinderen moeten veilig kunnen spelen. Deze veiligheid wordt enerzijds geschapen door de inrichting van de ruimte, waarbij rekening wordt gehouden met de voorschriften ten aanzien van ergonomie, hygiëne en veiligheid. Anderzijds wordt een veilige en geborgen omgeving gecreëerd door het bieden van structuur en duidelijkheid. Door een vaste overzichtelijke dagindeling met vaste rituelen, een overzichtelijke ruimte, duidelijke regels en respect voelen kinderen zich veilig en kunnen ze zich optimaal ontwikkelen. Wet- en regelgeving SPGB is voor instandhouding van peuterspeelzalen gehouden aan weten regelgeving zoals vastgelegd in de Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen Peuterspeelzaalwerk. Bepalingen in de Wet OKE (Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie) zijn van toepassing op het aanbod en de uitvoering. In de weten regelgeving staan o.a. eisen m.b.t. de kwaliteit van het peuterspeelzaalwerk, de grootte en samenstelling van de groepen, de ruimtes waarin het peuterspeelzaalwerk plaatsvindt, voorzieningen die aanwezig dienen te zijn, de deskundigheid van de leidsters, etc. Ten aanzien van veiligheid, ergonomie en hygiëne hanteert SPGB normen die minimaal in overeenstemming zijn met de regelgevende instanties. Jaarlijks controleert, in opdracht van gemeente Bellingwedde, de GGD onze locaties Het GGD rapport is openbaar via de website van SPGB en ligt op iedere locatie ter inzage. Werken aan optimale veiligheid. • Bij aankoop van speelgoed wordt er gelet op de veiligheid van het speelgoed; • Groot speelmateriaal wordt regelmatig gecontroleerd, aan de hand van onze richtlijnen voor beheer; • Creatief materiaal en speelgoed is gifvrij; • Schoonmaakmiddelen staan op veilige hoogte: er is geen chloor en dettol aanwezig; • Tafels en stoelen zijn van degelijke kwaliteit;


12

• • • •

Een ontruimingsplan is in de peuterspeelzaal aanwezig. Met regelmaat en op speelse wijze wordt de ontruiming geoefend; Brandblusapparaat is aanwezig; De leidsters zijn in het bezit van geldige BHV diploma’s; Een EHBO trommel is op de peuterspeelzaal aanwezig.

3.3.2 Hygiëne In een omgeving waar veel kinderen bij elkaar zijn, is het besmettingsgevaar groot. Een goede hygiëne is daarom belangrijk. Degenen die belast zijn met de schoonmaak van de peuterspeelzaal dienen er voor te zorgen dat de speelzaal schoon is. Het is noodzakelijk dat de vloer iedere dag gedweild wordt en de toiletten gereinigd worden. De leidsters zien erop toe dat de schoonmaak volgens afspraak wordt uitgevoerd. De leidsters zorgen voor de hygiëne van de inventaris en het speelmateriaal. Met hulp van ouders wordt het speelmateriaal minimaal twee keer per jaar (indien nodig vaker) grondig schoongemaakt. Op de peuterspeelzaal wordt de peuters geleerd, voor zover mogelijk, voor zichzelf te zorgen. Dat betekent in de praktijk dat de leidsters de peuters leren hun handen te wassen wanneer zij naar het toilet zijn geweest. De jongens wordt geleerd om zittend te plassen. Als er besmettelijke ziekten zijn of wanneer er luizen geconstateerd worden geven we dit door aan de ouders en worden er eventueel folders uitgedeeld. Hierbij wordt de (digitale) GGD-map als leidraad genomen. Zindelijk worden / naar de wc gaan Peuters hoeven niet zindelijk te zijn wanneer zij naar de peuterspeelzaal gaan. Er wordt met de ouders besproken hoe zij met het zindelijk worden van hun peuter omgaan. De leidsters proberen daar zoveel mogelijk bij aan te sluiten. In geval van nood is er extra kleding en ondergoed op iedere peuterspeelzaal aanwezig. Als het nodig is wordt de peuter verschoond. Bij stagnatie in het zindelijk worden is er overleg met de ouders over een aanpak. Eten en drinken De peuter neemt, in overleg, zelf eten en drinken mee in een bakje en een beker dat is voorzien van zijn naam. Peuters die naar peuterspeelzaal ’t Beertje of peuterspeelzaal d’ Ondersteen gaan, nemen dit niet zelf mee. Dit wordt verzorgd door de leidsters in overleg met de ouders. Ziekte Bij ziekte dient de ouder de peuter af te melden bij de leidsters. Voor mogelijk besmettingsgevaar moet ook de aard van de ziekte worden doorgegeven. Bij het ziek worden tijdens de peuterspeelzaaltijd, worden de ouders opgebeld met het verzoek de zieke peuter op te komen halen. Een peuter die in diarree is, gaat naar huis. Wanneer op de peuterspeelzaal een peuter een ongeval krijgt zal de leiding adequaat handelen, eerste hulp verlenen en indien nodig een arts inschakelen. De ouders worden zo snel mogelijk gewaarschuwd. De leidsters zijn verplicht het ongeval bij de coördinator te melden voor registratie. De leidsters krijgen jaarlijks herhalingscursussen BHV (Bedrijfshulpverlening) en zijn gecertificeerd in het verlenen van eerste hulp.

3.4 Het scheppen van spelen ontwikkelingsmogelijkheden De ontwikkeling van een kind vindt gelijktijdig op verschillende gebieden plaats. Door het zorgvuldig, afgestemd op het ontwikkelingsniveau van de kinderen, aanbieden van spelen ontwikkelingsmogelijkheden, trachten de leidsters een zo optimaal mogelijke bijdrage te leveren aan de totale ontwikkeling van de kinderen. 3.4.1 Groepssamenstelling Een peuterspeelzaalgroep bestaat uit maximaal 15 peuters in de leeftijd van twee tot vier jaar. De groep wordt begeleid door twee gekwalificeerde leidsters. De leidsters zijn verantwoordelijk voor het inhoudelijke aanbod, de werkwijze op de groep en het volgen van de ontwikkeling van de peuters. De leidsters zijn ook degenen die de oudergesprekken, intake-, eindgesprekken en gesprekken behorend bij het Cito-Peutervolgsysteem, voeren. Bij


13

eventuele zorgen rondom de ontwikkeling zijn zij verantwoordelijk voor de contacten met ouders en evt. Intern Begeleider (IB-er). We bieden stageplaatsen voor jongeren/volwassenen die een SAW-opleiding doen. En we werken mee aan beroepskeuzeprogramma’s. Situatie per 1 januari 2013: e e • Peuterspeelzaal ’t Beertje: 4 reguliere groepen en een 3 - en 4 dagdeelgroep 3-jarigen e e • Peuterspeelzaal d’ Ondersteen: 3 reguliere groepen en een 3 - en 4 dagdeelgroep 3-jarigen e • Peuterspeelzaal De Krummelhörn: 2 reguliere groepen en een 3 dagdeelgroep 3-jarigen. Een e 4 dagdeel voor 3-jarigen wordt binnen de reguliere groepen aangeboden. e e • Peuterspeelzaal ’t Hummelhofke: 1,5 reguliere groep. De 3 en 4 dagdelen voor 3-jarigen worden binnen de reguliere groepen aangeboden. 3.4.2 Inrichting van de speelzaal Bij de inrichting van onze peuterspeelzalen zorgen we ervoor dat de peuters voldoende ruimte en mogelijkheden hebben om ervaringen op te doen en kennis te maken met verschillende (speel)materialen. De peuters kunnen zelf speelgoed kiezen waarmee ze willen spelen. In de ruimte zijn verschillende hoeken ingericht. We vinden het belangrijk dat de peuter (en zijn ouders) zich welkom voelen op de peuterspeelzaal. De leidsters verwelkomen daarom ieder kind. Zo kan een peuter moet zich welkom en veilig voelen. 3.4.3 Inrichting van de buitenspeelruimte Iedere peuterspeelzaal heeft een eigen buitenspeelruimte. De speelplaatsen zijn veilig en goed afgeschermd. Peuters hebben de kans tot klimmen, fietsen, rennen, etc. Iedere peuterspeelzaal heeft een zandbak waarin de peuters kunnen spelen. Er zijn voldoende schaduwplekken. 3.4.4 Spel en speelgoed De aanwezige spelen speelmaterialen sluiten aan op de ontwikkeling en interesses van de peuters en zijn gericht op het opdoen van ervaringen. De keuze van het speelgoed en de wijze waarop de leidsters het speelgoed aanbieden en met de peuters meespelen, zijn medebepalend voor de ontwikkeling van het kind en voor de wijze waarop het kind zich kan uiten. Het speelgoed dat wordt aangeboden geeft mogelijkheden tot zowel individueelals groepsspel en er is voldoende evenwicht tussen makkelijk en moeilijk en tussen druk en rustig spelen. Het aangeboden speelgoed is multifunctioneel en nodigt uit tot fantasiespel. De peuters kunnen daarnaast oefenen met dat wat zij kennen uit de wereld van volwassenen. De poppen worden aangekleed, er wordt afgewassen en de auto moet naar de garage.


14

4.

Volgen en signaleren

In het vroegtijdig signaleren en deskundig begeleiden van ontwikkelingsachterstanden is de voorschoolse periode erg belangrijk. Op de peuterspeelzaal komt de peuter in aanraking met: leeftijdsgenoten, speelgoed, activiteiten en een inrichting die afgestemd is op de ontwikkelingsfasen waarin de peuters zich over het algemeen bevinden. De peuter komt voor het eerst in een situatie waarin een ander (de leidster) dan de ouders of familie gedurende langere tijd de dagelijkse ontwikkeling van de peuter kan volgen. De leidster is door haar opleiding, kennis en ervaring met kinderen in deze leeftijdsgroep goed in staat aan te geven in hoeverre de ontwikkeling van de peuter “normaal” verloopt ten opzichte van de andere peuters. Daarnaast is zij door observatie in staat gedurende een langere periode te bezien of er sprake is van een structurele achterstand of een afwijkende ontwikkeling. Elk kind heeft zijn eigen ontwikkelingslijn. Dit wordt bijvoorbeeld zichtbaar in het tempo waarin het kind zich ontwikkelt of omdat er invloeden zijn in de omgeving van het kind die stagnerend werken op (meestal aspecten van) de ontwikkeling. Wanner leidsters constateren dat er bij een peuter mogelijk sprake is van een stagnatie/ontwikkelingsstoornis of eventuele andere problemen, wordt dit eerst met de IB-er besproken. De IB-er gaat zelf ook observeren en werken met de betreffende peuter. Vervolgens worden de zorgen in een oudergesprek gedeeld met de ouders. Het oudergesprek wordt gevoerd door de leidster samen met de IB-er. Ouders kunnen eventueel gewezen worden op de mogelijkheid contact op te nemen met de huisarts, buurtnetwerk, logopedie, CEDIN of andere hulpverlenende instanties. De taken die de peuterspeelzaal vervult ten aanzien van het signaleren van achterstanden liggen vooral op het gebied van de preventie. Door het vroegtijdig signaleren van mogelijke ontwikkelingsachterstanden bij jonge kinderen, kan tijdig gewerkt worden aan een gerichte stimulering van ontwikkelingsaspecten. Onderstaande activiteiten zijn behulpzaam bij het volgen en vroegtijdig signaleren van achterstanden. Door goed samen te werken kunnen we in een vroeg stadium passende begeleiding bieden.

4.1 Deelname aan het buurtnetwerk Binnen de gemeente zijn er drie buurtnetwerken actief. In het buurtnetwerk zitten mensen van verschillende organisaties en instellingen. Van de peuterspeelzaal is dit een leidster. Verdere deelnemers zijn o.a.: interne begeleiders van de verschillende scholen, thuiszorg, GGD, maatschappelijk werk, huisarts en Stichting Welzijn. Samen delen zij de zorgen over kinderen van 0 tot 12 jaar in het dorp. Als ouders moeilijkheden met hun kind hebben, waar ze zelf niet goed uitkomen, dan kunnen zij de leidsters, de IB-er, de wijkverpleegkundige (tijdens het inloopspreekuur) of het buurtnetwerk benaderen. Het kan bijvoorbeeld gaan over kinderen die gepest worden, agressief gedrag vertonen, veel aandacht vragen, zich heel druk of juist erg teruggetrokken gedragen. Het kan gaan om ouders die onzeker zijn over de opvoeding van hun kinderen of problemen hebben rond slaap- of eetgedrag van hun kind. De ouders kunnen bij de leidsters aangegeven dat zij het prettig zouden vinden als hun vraag in het buurtnetwerk wordt besproken. Er zal geprobeerd worden de vraag te beantwoorden, waarna de ouders worden geholpen met het zoeken naar een oplossing. De vraag kan op verzoek anoniem worden ingebracht. Het resultaat wordt via de leidsters vernomen. Iedere maand vindt er een bijeenkomst van het buurtnetwerk plaats. De medewerkers in het buurtnetwerk hebben geheimhoudingsplicht.

4.2 Schriftelijke observatie en rapportage van alle peuters Alle peuters worden, als ze drie jaar zijn, geobserveerd met behulp van het Cito-peutervolgsysteem. Hierbij wordt het protocol peutervolgsysteem gehanteerd. Aan de hand van deze observatie vindt er een oudergesprek plaats. De resultaten worden samengevat in een overdrachtsrapport voor de basisschool. Het overdrachtsrapport bestaat uit het overdrachtsformulier en een ontwikkelingscurves. Beiden worden met de ouders besproken. De school krijgt dit rapport als de peuter vier jaar is en de


15

peuterspeelzaal verlaat. De observatielijsten blijven op de speelzaal en kunnen door de ouders of de basisschool worden opgevraagd. Twee jaar nadat de peuter de peuterspeelzaal heeft verlaten, kan de lijst aan de ouders worden meegegeven of de lijst wordt opgeslagen in het archief van de stichting. De ouders hebben ten alle tijden inzage in de observatielijsten en de rapportage. Via het aanmeldingsformulier geven de ouders toestemming voor de overdracht naar de basisscholen.

4.3 Taalontwikkelingsstimulering Als taalontwikkelingsstimulering is gekozen voor ‘Ik ben Bas’. Dit programma bestaat uit het boek van Ik ben Bas met verschillende thema’s, zodat diverse onderwerpen aan bod komen. Om de taal aanschouwelijk te maken, worden wandplaten en themakisten gebruikt. Elke peuterspeelzaal heeft een aantal Bas-boeken die meerdere keren worden uitgeleend aan de peuters. Zo kunnen de ouders thuis ook vertellen over het jongetje Bas. Ter aanvulling op ‘Ik ben Bas’ werken de leidsters met de lightversie van het taalstimuleringsprogramma Piramide. Er is een themagericht activiteitenaanbod (in samenhang met thema’s vanuit ‘Ik ben Bas’) en de groepsruimtes zijn ingericht met hoeken. Alle peuterspeelzalen werken met Verteltassen. De Verteltassen worden aan de peuters meegegeven naar huis. Op deze wijze proberen wij de ouderbetrokkenheid te verhogen en de ouders te stimuleren tot het voorlezen. De inhoud van de Verteltas wil de ouders stimuleren tot interactie met hun kind.

4.4 Uitbreiding van de oudercontacten Naast de brengen haalcontacten vinden er ook oudergesprekken plaats aan de hand van de observatielijst. Peuters worden in hun derde levensjaar minimaal twee keer getoetst. De gegevens worden overgenomen in het overdrachtsrapport. Aan de hand van het overdrachtsrapport vindt een oudergesprek plaats. Ouders kunnen bij de leidsters terecht met opvoedingsvragen. Op een ouderavond worden bepaalde thema’s over opvoeden besproken onder begeleiding van een deskundige.

4.5 Samenwerking basisscholen De samenwerking tussen de basisscholen en de peuterspeelzalen heeft de afgelopen jaren steeds meer gestalte gekregen in de vorm van regelmatig overleg. Hieruit is voortgevloeid dat alle scholen meedoen aan het project ‘Bas’. Er wordt gebruik gemaakt van een overdrachtsrapport en aan de hand hiervan vindt er, indien nodig, ook overleg plaats met de IB-er. Er worden gezamenlijke activiteiten georganiseerd, zoals: themaprojecten, thema-avonden of informatieavonden voor ouders.

4.6 Teamoverleg Elke peuterspeelzaal heeft één keer per maand een teamoverleg waarbij de IB-er aanwezig is. De leidsters bespreken hierin alle peuters en maken een werkplan voor de komende maand(en). De zorgpeuters krijgen in dit overleg extra aandacht. Vanwege meerdere groepen hebben peuterspeelzalen ’t Beertje en d’ Ondersteen maandelijks extra peuterbesprekingen.

4.7 Coördinator en interne LEA-werkgroep De coördinator en de werkgroep komen één keer per maand bijeen. De coördinator bereidt de vergaderingen voor en onderhoudt de contacten met het bestuur van de SPGB, directie basisscholen, Gemeente, stichting Welzijn en andere instellingen. In de vergaderingen wordt feedback gegeven over alle ontwikkelingen die er spelen op de peuterspeelzalen en bij de andere instellingen. De vertegenwoordigers van de speelzalen bespreken deze punten weer met hun eigen team en voeren de gemaakte afspraken uit.


16

4.8 Intern Begeleider Binnen de SPGB is een Intern Begeleider aangesteld. De IB-er heeft zowel een ondersteunende taak naar de leidsters en ouders, alsook de taak van intermediair tussen de coördinator, leidsters en externe deskundigen. Met het aanstellen van een IB-er tracht SPGB op een professionele manier inhoud te geven aan de signalerende en preventieve taak van de leidsters. De IB-er heeft een belangrijke taak in het vroegtijdig signaleren van mogelijke problemen en achterstanden. Middels groepsbezoeken en observaties ondersteunt de IB-er de leidsters in het signaleren van zorgen en in de eventuele toeleiding naar consultatieve begeleiding. Tevens ondersteunt de IB-er de leidster in haar pedagogisch-didactisch handelen. Waar nodig speelt de IB-er een actieve rol in het begeleiden van peuters naar externe zorg.

4.9 Consultatieve begeleiding Sinds 2002 kunnen de leidsters van de peuterspeelzalen gebruik maken van consultatieve begeleiding van een orthopedagoge van CEDIN (educatieve dienstverlening). Consultatieve begeleiding wordt ingeschakeld als er twijfel bestaat over de ontwikkeling en/of gedrag van de peuter. Consultatieve begeleiding houdt het volgende in: Voor de leidsters: • wel/geen bevestiging van twijfels en signalen; • inzicht krijgen in de signalen en eventueel achterstand of gedrag; • handvaten aangereikt krijgen over omgang met gedrag van de peuter in de groep. Heel belangrijk is het consultatiegesprek waarin het probleem en de door de peuterspeelzaal geboden hulp wordt voorgelegd aan de consultatieve begeleider. Het kan zijn dat deze direct voldoende informatie heeft om adviezen te geven voor de aanpak. Vaak is het nodig om eerst meer gegevens te verzamelen om het probleem goed in kaart te kunnen brengen. Voor de ouders en peuter kunnen de volgende activiteiten plaatsvinden: • verzorgen van oudergesprekken • observatie in de groep • didactisch onderzoek • informatie van instellingen • advies schoolkeuze Hoe uitgebreid het onderzoek zal zijn, welke onderdelen aan bod zullen komen, is afhankelijk van de problemen en de vragen van de peuterspeelzaal en de ouders. De onderzoeken vinden plaats op de peuterspeelzaal. Op grond van de resultaten van het onderzoek geeft de begeleider adviezen aan de peuterspeelzaal en de ouders voor de aanpak van de peuter. Indien nodig draagt de consultatieve begeleider zorg voor een overdracht van het onderzoek naar de consultatieve begeleider van de basisschool. Op deze wijze blijft een doorgaande lijn gewaarborgd. De hierboven beschreven activiteiten van CEDIN worden door de gemeente bekostigd. Voor de consultatieve begeleiding van de peuter wordt altijd schriftelijke toestemming van de ouders gevraagd. Naast bovenstaande vorm van consultatieve begeleiding kunnen de leidsters zelf om een groepsconsult vragen. Een groepsconsult houdt in dat er advies wordt gegeven ten aanzien van het pedagogisch handelen vanuit de leidsters richting de groep. Om de samenwerking goed te laten verlopen heeft de IB-er één keer in de zes weken overleg met de consultatieve begeleider.


17

4.10 Logopedist De IB-er heeft één keer per jaar overleg met de logopedist. Zo nodig is er regelmatig contact over de spraak- en taalontwikkeling van een individuele peuter. Er vindt regelmatig een doorverwijzing plaats vanuit de peuterspeelzaal naar de logopedist. Ouders wordt dan aangeraden om een verwijsbrief bij de huisarts te halen. Leidsters werken aan deskundigheidsbevordering door de groepsconsulten met de logopedist.


18

5.

Voor- en vroegschoolse Educatie (VVE)

5.1 Landelijk en gemeentelijk beleid Vanuit het Rijk worden in het kader van het Onderwijsachterstandenbeleid gelden beschikbaar gesteld voor Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Doel hiervan is om kinderen al op jonge leeftijd zodanig te ondersteunen dat zij zonder achterstand op de basisschool kunnen starten. Het accent ligt op taalontwikkeling, maar ook de andere ontwikkelingsgebieden (sociaal-emotioneel, cognitief, motorisch en gedrag) krijgen in de VVE aanpak nadrukkelijk de aandacht. Het landelijk beleid geeft richting aan beleidskeuzes m.b.t. VVE-programma, ouderbetrokkenheid, doorgaande lijn tussen de voorschoolse voorziening en het basisonderwijs, deskundigheid leidsters, etc. Vanaf januari 2007 hebben de negen Oost-Groninger gemeenten deel genomen aan het project “Spraakmakend 2007 - 2011”. Het doel van het project was het opheffen en voorkomen van achterstanden in de taalontwikkeling van alle doelgroepleerlingen, zodat deze kinderen een goede start in groep 1 zouden kunnen maken. Daarom werd in dit project nadrukkelijk gestreefd een 100% bereik te realiseren van de kinderen met een achterstand. Dit werd nagestreefd middels 6 speerpunten: 1. Realiseren van een 100% doelgroepbereik, gekoppeld aan een goede screening. 2. Realiseren derde en waar mogelijk vierde dagdeel voor doelgroeppeuters. 3. Optimaliseren van een hoog professioneel niveau van de peuterspeelzalen door verdere investeringen in erkende VVE-programma’s, scholing en materialen. 4. Versterken van het aanbod voor 0-4 jarigen en hun ouders door middel van een bewezen taal/leesprogramma in combinatie met het programma Leesmeter, gekoppeld aan de huidige VVEprogramma’s. 5. Realiseren van een professionele begeleidingsstructuur in en rond de peuterspeelzalen binnen Oost-Groningen door middel van een netwerk van interne begeleiders, ondersteund door consultatieve begeleiding. 6. Meten van de effectiviteit van bovengenoemde speerpunten. De SPGB had plannen gemaakt ten aanzien van speerpunten 2,3,4 en 5. Speerpunt 2: vanuit de VVE-regeling werden extra dagdelen bekostigd voor zorgpeuters. Na een jaar bleek dat het aanbieden van extra dagdelen een hoog rendement oplevert in de ontwikkelingsstimulering van peuters. Om de kwaliteit op het gebied van ontwikkelingsstimulering te verbeteren werd aan alle driejarigen een extra dagdeel aangeboden. Voor ouders bracht dit geen extra kosten met zich mee. Speerpunt 3: in de doorgaande lijn met het basisonderwijs staat het taalstimuleringsprogramma ‘Ik ben Bas-plus’ centraal. Hierin zitten vele facetten van het taalstimuleringsprogramma Piramide. De leidsters hebben deskundigheidsbevordering op onderdelen van taalstimuleringsprogramma Piramide gevolgd. Speerpunt 4: de SPGB heeft het project Verteltassen uitgevoerd. Het project sloot beter aan bij de huidige werkwijze en heeft de kwaliteit van het project en de ouderbetrokkenheid verhoogd. Speerpunt 5: functie van IB-er en de consultatieve begeleiding. De Intern Begeleider was al aangesteld vanuit de VVE-regeling. Het abonnement van 48 uur consultatieve begeleiding werd verhoogd naar 64 uur. In 2011 is door de gemeente het OAB-beleid (Onderwijs Achterstanden Beleid) 2011-2014 vastgesteld. De OAB-regeling biedt de organisatie de mogelijkheid om zorgpeuters een derde en vierde dagdeel aan te bieden voor extra ontwikkelingsstimulering. De extra dagdelen worden vanuit de OAB-regeling bekostigd. Daarnaast worden aan alle driejarigen twee extra dagdelen aangeboden, zonder extra kosten voor ouders. De SPGB blijft het project verteltassen voortzetten. De functie van Intern begeleider blijft behouden en het abonnement consultatieve begeleiding beslaat 64 uur per schooljaar. Binnen de gemeente functioneert de werkgroep LEA (Lokaal Educatieve Agenda); deze bestaat uit de beleidsambtenaar Welzijn/Onderwijs van gemeente Bellingwedde, directeur openbaar basisonderwijs


19

(als vertegenwoordiger van alle openbare basisscholen), directeur christelijk basisonderwijs, Biblionet, GGD en Stichting Welzijn. Binnen deze werkgroep wordt telkens voor een beleidsperiode van vier jaar een beleidsprogramma opgesteld; op basis van landelijke beleidsontwikkelingen en ontwikkelingen in de praktijk wordt jaarlijks een activiteitenplan opgesteld en bijgesteld. De activiteiten betreffen de uitvoering van het VVE beleid op de peuterspeelzalen, maar hebben nadrukkelijk een relatie met de uitvoering van het VVE beleid op de basisscholen. Jaarlijks legt de SPGB verantwoording aan de gemeente af over de inzet van VVE gelden in relatie tot het vastgestelde activiteitenplan. De gemeente op haar beurt legt weer verantwoording af aan het Rijk. Monitoring m.b.t. resultaten, doelgroepbereik, dekkend aanbod voorzieningen, etc. maakt deel uit van de verantwoording.

5.2 Werkwijze Alle peuterspeelzalen binnen de gemeente Bellingwedde zijn VVE zalen. Dat houdt in dat het VVE beleid geldt voor al onze peuterspeelzalen. Er wordt gewerkt met VVE methode ‘Ik ben Bas’ aangevuld met VVE methode Piramide. Er is een themagericht activiteitenaanbod. De groepsruimtes zijn ingedeeld in hoeken, gericht op specifieke activiteiten. We werken in kleine groepjes of individueel, waarbij zorgpeuters extra ontwikkeling stimulerende activiteiten krijgen aangeboden. Het interactief voorlezen heeft een belangrijke plek in onze activiteiten. Alle driejarige peuters krijgen vier dagdelen aangeboden op onze peuterspeelzalen. We willen met het aanbieden van een derde en vierde dagdeel aan alle driejarige peuters het stigmatiseren en isoleren van zorgpeuters voorkomen. Deze aanpak kan voor ouders drempelverlagend werken. Het gratis aanbieden van deze extra dagdelen maakt deelname voor elke peuter mogelijk. In deze extra dagdelen komen de peuters extra in aanraking met de onderdelen van de taalstimuleringsprogramma Piramide. Een peuter leert immers door herhaling. En er wordt verdieping in de thema’s aangebracht. De uitbreiding naar vier dagdelen is ook een goede voorbereiding op het basisonderwijs.

5.3 Doelgroepbepaling De gemeente Bellingwedde heeft er voor gekozen om de doelgroepkinderen als volgt te definiëren. 1. Gewichtenregeling: kinderen waarvan de ouders/de ouder maximaal basisonderwijs of (v)sozmlk hebben gehad (1.2), of, waarvan de ouders/de ouder maximaal lbo/vbo, praktijkonderwijs of vmbo basisberoepsgerichte of kaderberoepsgerichte leerweg hebben gehad (0.3) en/of 2. Kinderen die extra zorg nodig hebben op basis van een door het consultatiebureau of de peuterspeelzaal geconstateerde vertraagde taal- of spraakontwikkeling of vertraagde of verstoorde sociaal-emotionele ontwikkeling Kinderen voldoen aan criterium 2 wanneer naar het oordeel van het consultatiebureau en/of peuterspeelzaal op basis van observatie: a) sprake is van vertraagde taalontwikkeling, zich o.a. uitend in: - het niet communiceren met andere kinderen - onduidelijke of gebrekkige (uit)spraak - het niet of met moeite tot spel komen b) sprake is van sociaal-emotionele problemen, zich o.a. uitend in: - gebrekkige zelfstandigheid - afwijkend/niet leeftijdsadequaat gedrag - problemen met de sociale omgang Of een combinatie van a en b.


20

5.4 Toeleiding Het streven is om 100% van de doelgroepkinderen te bereiken en hen een gestructureerd VVE programma aan te bieden. In het kader van de toeleiding wordt de volgende activiteiten uitgevoerd: Intensivering van contacten tussen consultatiebureau en peuterspeelzaalorganisatie: Vanuit het consultatiebureau wordt het peuterspeelzaalwerk en het nut ervan nadrukkelijk onder de aandacht van ouders gebracht. In geval van zorgen rondom een kind neemt het consultatiebureau, met toestemming van ouders, contact op met de peuterspeelzaalorganisatie. Doel is om eventuele belemmeringen voor deelname aan de peuterspeelzaal waar mogelijk weg te nemen of te beperken. De IB- er heeft één keer in de zes weken overleg met de wijkverpleegkundige voor de overdracht en om casussen te bespreken. Via het aanmeldingsformulier geven de ouders toestemming voor de overdracht met de wijkverpleegkundige. Het consultatiebureau houdt één keer per twee maanden een inloopspreekuur op peuterspeelzaal ’t Beertje en op peuterspeelzaal De Krummelhörn. Aanbod extra dagde(e)l(en): Bij het signaleren van zorgen/achterstanden bestaat de mogelijkheid om tweejarige peuters een derde en/of vierde dagdeel aan te bieden. Deze extra dagdelen worden gratis aangeboden. Rijksregeling: Bij plaatsing op indicatie van het consultatiebureau vindt verlaging van de ouderbijdrage plaats. Doel hiervan is dat het drempelverlagend werkt voor ouders om hun kind op de peuterspeelzaal te plaatsen.


21

6.

Contact met ouders

Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van hun kinderen. Deze verantwoordelijkheid blijven zij dragen, ook als zij hun peuters voor een bepaalde tijd aan de zorg van leidsters toevertrouwen. Ouders vormen niet de primaire doelgroep van het peuterspeelzaalwerk. Dit betekent echter niet dat peuterspeelzalen met ouders niets van doen hebben. Om peuters optimale ontwikkelingskansen te kunnen bieden heeft elke peuterspeelzaal wel degelijk een taak ten opzichte van ouders. De sluitende aanpak, het vormgeven van de doorgaande ontwikkelingslijn, zal in de eerste plaats tussen een peuterspeelzaal en ouders in de thuissituatie vormgegeven moeten worden. Informatie-uitwisseling, overleg en afstemming m.b.t. de aanpak van de individuele peuter zijn taken die de peuterspeelzalen ten opzichte van ouders hebben. Voor veel ouders werkt deze informatie-uitwisseling als opvoedingsondersteuning. Daarnaast vervullen de peuterspeelzalen voor ouders op het gebied van opvoeding een vraagbaakfunctie. Door het laagdrempelige karakter leggen ouders vrij gemakkelijk vragen, zorgen en/of opvoedkwesties voor aan de leidsters.

6.1 Contact met ouders Wij vinden het belangrijk dat ouders betrokken zijn bij wat er op de peuterspeelzaal gebeurt. In het belang van het kind willen de leidsters ook graag geïnformeerd worden over zaken in de thuissituatie, voor zover dit het welzijn en welbevinden van het kind betreft. Deze betrokkenheid en uitwisseling van informatie gebeurt vooral tijdens de brengen haalmomenten. Ook zijn er intensieve contacten met de ouders tijdens het intakegesprek en het eindgesprek. Indien nodig vindt er een extra gesprek plaats aan de hand van de uitkomsten van het CitoPeutervolgsysteem. De peuterspeelzaal biedt de ouders een extra mogelijkheid tot sociaal contact. Naast de brengen haalcontacten worden de contacten met ouders gestimuleerd door ze te betrekken bij allerlei activiteiten, bijv. ouderavonden, schoonmaakavonden, evt. doe-avonden en in persoonlijke gesprekken met ouders.

6.2 Informatievoorziening Door ouderavonden (thema-avond) te organiseren krijgen ouders voorlichting over relevante opvoedingsvraagstukken. Elke ouder krijgt van de peuterspeelzaal een informatieboekje. Er worden regelmatig nieuwsbrieven of peuterbladen uitgegeven. Op de peuterspeelzalen liggen ter inzage: • de verslagen van bestuursvergaderingen, voor zover het algemene beleidszaken betreft; • het jaarverslag van de stichting met daarin de begroting en de jaarrekening; • het klachtenreglement; • het pedagogische beleid; • het tevredenheidsonderzoek.

6.3 Tevredenheid ouders Tevreden ouders zijn ouders die met vertrouwen hun kind naar de peuterspeelzaal brengen en die betrokken zijn bij de leefwereld van hun kind daar. SPGB heeft zich ten doel gesteld om eens in de twee jaar een tevredenheidsonderzoek onder ouders af te nemen. In dit tevredenheidsonderzoek kunnen ouders hun mening geven over zaken als kennismaking en informatie, pedagogisch handelen, de plusfunctie, het aanbod op de peuterspeelzaal, etc.


22

Aan het einde van de peuterspeelzaalperiode wordt de ouders gevraagd om een ervaringskaart in te vullen. Tijdens de speelzaalperiode hebben de leidsters intensief met kinderen samengewerkt. De SPGB wil graag de prettige en eventueel minder prettige ervaringen van ouders vernemen. Het stelt ons in staat na te gaan of onze werkwijze aansluit bij de wensen en verwachtingen van de ouders en hun kinderen.

6.4 Medezeggenschap De bedoeling van de wet medezeggenschap is het optimaal afstemmen van de wensen en behoeften van ouders op het aanbod van de peuterspeelzaal. Daartoe krijgen ouders op verschillende wijzen informatie en kunnen ze participeren in een peuterspeelzaalcommissie. Binnen de SPGB is de medezeggenschap van ouders als volgt geregeld: Elke peuterspeelzaal heeft een peuterspeelzaalcommissie (de peuterspeelzalen in Wedde en Veelerveen hebben samen één commissie). Deze commissie is belast met de dagelijkse gang van zaken op de peuterspeelzaal. De peuterspeelzaalcommissie bestaat uit tenminste drie ouders. Voor het contact met de overige ouders organiseert de commissie, in overleg met de leidsters, minimaal één keer per jaar een ouderavond. We staan open voor tips en ideeën die hiervoor aangedragen worden. De voorzitter van de peuterspeelzaalcommissie (een ouder) heeft ook zitting in het bestuur van de stichting. Met onze opzet werken we aan korte lijnen en optimale ouderparticipatie/medezeggenschap.


23

7.

Personeel

Wij hechten veel waarde aan deskundig personeel. Goed in de zin van opleiding en ervaring, maar ook goed in de zin van enthousiast en gemotiveerd. Al onze medewerkers en bestuursleden van de SPGB zijn in het bezit van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). Ouders mogen verwachten dat hun kinderen op een deskundige en vriendelijke wijze worden begeleid. De functies van leidster, Intern Begeleider en coördinator zijn verantwoordelijke en veelomvattende functies. Dit vraagt een goede basis van opleiding en ervaring.

7.1 Deskundigheid Conform de geldende weten regelgeving voldoen de leidsters aan de vastgestelde opleidingseisen. De leidsters zijn in het bezit van een gericht MBO-diploma. De IB-er is in het bezit van een HBOdiploma of heeft een gelijkwaardig niveau verkregen door middel van werkervaring en opleiding. De coördinator is in het bezit van een HBO-diploma en beschikt over leidinggevende vaardigheden of heeft een gelijkwaardig niveau verkregen door middel van werkervaring en opleiding. Alle taken, bevoegdheden en verantwoordlijkheden van iedere functionaris, zijn vastgelegd in een functieomschrijving. Regelmatig worden de medewerkers bijgeschoold op zowel pedagogisch gebied als ook op hun vaardigheden m.b.t. communicatie, brandpreventie, ziekte en ongevallen, enz. De organisatie, uitvoering in de praktijk en de aansturing van dit alles door de coördinator zijn onderwerpen die in bestuursvergaderingen aan de orde komen. De leidsters worden ook ondersteunt door de IB-er bij het handelen op de groep of gericht op een enkel kind. Leidsters en IB-er worden jaarlijks geschoold om m.n. het VVE beleid beter vorm te kunnen geven. De afgelopen jaren hebben alle leidsters en de IB-er training gevolgd in de taalstimuleringsprogramma’s ‘Ik ben Bas’ en Piramide en zijn als zodanig gecertificeerd.

7.2 Personele bezetting Alle peuterspeelzalen hebben twee gediplomeerde leidsters op de groep. De werktijden van de leidsters zijn vergelijkbaar met die van het onderwijs. In de schoolweken zijn zij werkzaam op de groepen; in de schoolvakanties zijn de peuterspeelzalen gesloten en hebben de leidsters vrij. In bijzondere omstandigheden wordt hiervan afgeweken doordat seniorenuren worden ingezet voor extra verlof. In geval van ziekte of verlof wordt er naar gestreefd om zoveel mogelijk de leidsters te vervangen door een voor de peuters bekend gezicht. Naast de leidsters zijn er regelmatig stagiaires aan de teams toegevoegd. Zij worden deskundig begeleid door de leidsters. Eén en ander staat beschreven in het stagebeleid van de SPGB.

7.3 Overlegstructuur Er zijn verschillende vormen van overleg binnen de SPGB. Op locatieniveau vinden er teamvergaderingen, peuterbesprekingen en clusteroverleggen plaats. In een teamvergadering wordt de algemene gang van zaken binnen de peuterspeelzaal besproken. In de peuterbesprekingen bespreken de leidsters, eens in de zes weken samen met de IB-er, de ontwikkeling van de kinderen; zorgpeuters worden besproken, handelingsplannen worden opgesteld en geëvalueerd. In een clusteroverleg bespreken de leidsters met de onderbouwleerkrachten van het basisonderwijs de doorgaande lijn, gezamenlijke thema’s en wordt er gezamenlijke scholing gevolgd. De leidsters nemen deel aan buurtnetwerkoverleggen.


24

Binnen de stichting hebben we een interne LEA-werkgroep. Deze bestaat uit een afvaardiging van alle locaties, de IB-er en de coördinator. In de vergaderingen wordt o.a. feedback gegeven over: alle ontwikkelingen die er spelen op de peuterspeelzalen en bij de andere instellingen. Verder komen aan de orde het pedagogisch handelen, doorgaande lijn basisscholen en inzet interne begeleiding. De vertegenwoordigers van de speelzalen bespreken deze punten weer met hun eigen team en voeren de gemaakte afspraken uit. De IB-er heeft eens in de zes weken overleg met de consultatieve begeleider van Cedin. In het overleg worden zorgkinderen besproken, advies gevraagd over aanpak en begeleiding en eventuele groepsconsulten besproken. Daarnaast heeft de IB-er eens in de zes weken overleg met de wijkverpleegkundige van GGD. In het overleg wordt o.a. gesproken over toeleiding en overdracht zorgkinderen. De IB-er is een schakel in het contact met de externe partners. Er is periodiek overleg tussen de coördinator en de IB-er. Hierbij gaat het vooral om de vertaling van het zorgbeleid naar de praktijk en andersom ervaringen vanuit de praktijk als input voor het beleid. Daarnaast zijn VVE doelstellingen, monitoring, protocollen belangrijke bespreekpunten. Op beleidsniveau is er eens in de zes weken overleg tussen het bestuur en de coördinator. In het overleg worden organisatiedoelstellingen, ontwikkelingen op het gebied van peuterspeelzaalwerk, ontwikkelingen binnen de SPGB, etc. besproken. Het betreft een input voor ontwikkeling van het strategisch en tactisch beleid.


25

8.

Externe contacten

Onder externe contacten wordt verstaan: al die personen en partijen die vanuit klantrelatie, opdrachtrelatie of afstemmings- c.q. samenwerkingsrelatie betrokken zijn bij de activiteiten van de peuterspeelzalen van de SPGB. • Ouders De samenwerking en afstemming met ouders staat beschreven in hoofdstuk 6. • Gemeente Stichting Peuterspeelzalen Gemeente Bellingwedde is opgenomen in het landelijk register peuterspeelzaalwerk. Middels de subsidierelatie voor zowel het reguliere (plusfunctie) peuterspeelzaalwerk als ook het VVE aanbod, is er sprake van een intensieve samenwerking tussen gemeente en de SPGB. Daarnaast is de intensieve samenwerking ook gebaseerd op een gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid. De peuterspeelzalen moeten voldoen aan de gestelde weten regelgeving (zie hoofdstuk 3.3.1), waaronder de gemeentelijke verordening Peuterspeelzalen. De gemeente heeft een toezichthoudende taak t.a.v. de omvang, de kwaliteit en het functioneren van het aangeboden peuterspeelzaalwerk. De gemeente heeft het toezicht op de kwaliteit gedelegeerd aan de GGD. Jaarlijks worden de peuterspeelzalen geïnspecteerd op basis van de Toetsingskaders Peuterspeelzaalwerk. Het inspectierapport is openbaar; indien tekortkomingen/verbeterpunten worden geconstateerd, heeft de gemeente een handhavende verantwoordelijkheid. Daarnaast is de SPGB in 2011 geïnspecteerd door Inspectie van Onderwijs met als toetsingskader de Wet OKE. Ook deze inspectierapporten zijn openbaar. De peuterspeelzalen hebben de eerste inspectie goed doorstaan waardoor er alleen nog signaalgericht geïnspecteerd gaat worden. De stichting neemt deel aan de gemeentelijke stuurgroep die zich bezig houdt met de Lokale Educatieve Agenda (LEA) en de Voor en Vroegschoolse Educatie (VVE). Hierin wordt besproken wat er allemaal georganiseerd wordt in het kader van de LEA en VVE. • Basisonderwijs Een aantal keren per jaar hebben de leidsters een bijeenkomst met de leerkrachten van groepen 1 en 2 van de basisscholen binnen hun dorp; het clusteroverleg. De samenwerking met het basisonderwijs heeft betrekking op: - Overdracht van peuterspeelzaal naar basisscholen; tevens voor zorgkinderen warme overdracht - Gezamenlijk activiteitenaanbod aan de hand van thema’s - Doorgaande lijn VVE - Afstemming pedagogisch klimaat peuterspeelzalen en basisscholen - (zorg)kindbesprekingen/terugkoppeling van overdracht - Uitwisseling van ideeën en materialen - Het gezamenlijk volgen van workshops/scholing • Jeugdgezondheidszorg Vanuit dit samenwerkingsverband worden activiteiten gericht op preventie, vroegsignalering en opvoedings-ondersteuning georganiseerd. In het belang van een kind wordt waar nodig samengewerkt met de IB-er, het consultatiebureau en Team Vroegsignalering. Specifiek voor kinderen met een dreigende of reeds aanwezige ontwikkelingsachterstand is er nauwe samenwerking met het consultatiebureau gericht op toeleiding naar de peuterspeelzaal. • Bibliotheek Vanuit de bibliotheek wordt er één keer per jaar voorgelezen op de groep van de peuterspeelzaal. Daarnaast brengen de leidsters met de peuters een bezoek aan de bibliotheek. Organisatie en uitvoering van activiteiten in het kader van de Nationale Voorleesweek Daarnaast vindt er samenwerking plaats met: vertelkastjes, platen, uitlening, nieuws voor nieuwsbrieven.


26

• Cedin De samenwerkingsrelatie bestaat uit de volgende activiteiten: consultatieve begeleiding, preventieve logopedie, één keer per jaar groepsconsultatie en cursussen. • MO-groep De stichting is lid van de MO-groep (een werkgeversorganisatie). De MO-groep heeft provinciale netwerken opgericht om het peuterspeelzaalwerk te profileren. Tevens houdt het netwerk zich bezig met de ontwikkelingen binnen het peuterspeelzaalwerk op het gebied van de landelijke kwaliteitseisen en regelgevingen. De coördinator van de SPGB is deelnemer aan dit overleg.


27

9.

Procedures en reglementen

9.1 Privacyreglement In het totale proces van inschrijving tot plaatsing komen medewerkers van SPGB veelvuldig in contact met privacygevoelige informatie. Te denken valt hierbij aan persoonsgegevens, salarisgegevens, informatie omtrent personen (zowel kinderen als gezinsleden), etc. Het registreren en inzien van deze informatie is noodzakelijk voor het bepalen van de ouderbijdrage (is subsidiebepaling van de gemeente) en is vereist vanuit de weten regelgeving. Vanzelfsprekend zullen de medewerkers van SPGB zeer zorgvuldig met deze informatie omgaan. Geheimhoudingsplicht is vastgelegd in de functieomschrijvingen van de medewerkers. In 2013 zal er binnen de organisatie een privacyreglement worden opgesteld. Het reglement zal deel uit maken van het kwaliteitshandboek en ligt dan ter inzage op alle peuterspeelzalen.

9.2 Klachtenreglement De SPGB kent een klachtenregeling voor ouders. Een uitgebreid klachtenreglement is te vinden op elke peuterspeelzaal. Het is mogelijk dat ouders het niet eens zijn met de wijze waarop kinderen worden behandeld door de stichting, een peuterspeelzaal of een medewerker van de stichting. Dit kan betrekking hebben op handelingen en beslissingen of op het nalaten daarvan. Een klacht kan rechtstreeks bij de klachtencommissie worden ingediend, en toch gaan wij ervan uit dat bij een klacht eerst de betreffende persoon wordt aangesproken. De leidsters en/of de coördinator staan ouders graag te woord. Lukt het niet om in overleg met de coördinator de klacht naar tevredenheid op te lossen, dan wordt de (schriftelijk ingediende) klacht aan het bestuur voorgelegd. Als ook zij geen bevredigende oplossing kan bieden, kan de klacht aan de klachtencommissie worden voorgelegd. De SPGB is aangesloten bij de Stichting Klachtencommissie Kinderopvang voor de externe klachtenafhandeling. Dit is een onafhankelijke instelling, die vragen en klachten aanhoort, advies geeft en duidelijk maakt welke stappen ondernomen kunnen worden. Deze klachtencommissie doet een uitspraak, waarin haar bevindingen, oordeel en aanbevelingen zijn opgenomen. Zowel de organisatie als de indiener van de klacht ontvangen deze uitspraak. Meer informatie over deze klachtencommissie vindt u op hun website (www.klachtkinderopvang.nl).

9.3 Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld Iedere organisatie die werkt met kinderen heeft vanuit de wetgeving de verplichting om de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld te hanteren. Kindermishandeling betreft niet alleen fysieke mishandeling, maar ook geestelijke mishandeling, seksueel misbruik en verwaarlozing. Bij huiselijk geweld gaat het ook om getuige zijn van het huiselijk geweld. Het bestuur heeft een overeenkomst ter gebruik van de meldcode ondertekend, waarbij de SPGB o.a. aangeeft de verantwoordelijkheden op zich te nemen voor het scheppen van randvoorwaarden voor een veilig werken meldklimaat. In de meldcode is een stappenplan opgenomen, waarin de volgende fases aan bod komen: vermoeden/signalen, collegiale consultatie en advies vragen, gesprek voeren met de ouders, wegen van aard en ernst, beslissen; hulp organiseren en effecten volgen of melden en bespreken, evaluatie en nazorg. Met de ‘route van signalen’ weten we hoe te handelen in de situatie dat de beroepskracht de vermoedelijke dader is en bij seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling.


28

Inhoudsopgave Algemeen Pedagogisch Beleidsplan SPGB

Recommend Documents