INHOUD
Woord vooraf
11
Inleiding
15
Hoofdstuk 1: Orthopedagogische werkvelden in beweging: nieuwe uitdagingen vragen aangepaste antwoorden
19
1. Inleiding 2. De organisatie van de zorg onder vuur 3. Het kwaliteitsdecreet voor de welzijns- en gezondheidsvoorzieningen 3.1 Kwaliteitsvereisten 3.2 Aanpassingen aan en kritieken op het kwaliteitsdecreet 3.3 Kwaliteitscontrole 3.4 Naar meer ‘evidence-based practice’ 4. Een blik in de toekomst: naar een hertekening van het hulpverleningslandschap!? 4.1 Naar een integrale jeugdhulpverlening 4.1.1 Kritieken op de organisatie van de jeugdhulpverlening 4.1.2 Uitgangspunten van de integrale jeugdhulpverlening 4.1.3 Uitbouw van een integrale jeugdhulpverlening in Vlaanderen 4.1.4 Huidige stand van zaken betreffende de implementatie van integrale jeugdhulp in Vlaanderen 4.2 Zorgverbreding en inclusie in het onderwijs 4.3 Naar meer zorg op maat in de gehandicaptenzorg 4.4 Uitbouw van zorgcircuits in de geestelijke gezondheidszorg 4.4.1 Het ‘nieuw’ begrippenkader geestelijke gezondheidszorg 4.4.2 Voorbeeld: modulering in de verslavingszorg 5. Besluit 6. Referenties
19 21 21 24 26 27 29 30
5
31 31 32 34 38 44 46 51 53 55 55 57
INHOUD
Hoofdstuk 2: Hulpverlening aan kinderen en jongeren in het kader van de bijzondere jeugdbijstand
65
1. Inleiding 2. Historiek 2.1 De zorg voor wezen, vondelingen en jonge delinquenten door de eeuwen heen 2.2 De jeugdhulpverlening in een stroomversnelling na WO II 2.3 De evolutie van de wetgeving inzake jeugdbescherming 2.3.1 De wet op de kinderbescherming van 1912 2.3.2 De wet op de jeugdbescherming van 1965 2.3.3 De staatshervormingen en de gecoördineerde decreten van 1990 3. Huidige organisatie van de jeugdbijstand 3.1 De toegang tot de jeugdbijstand 3.1.1 Het buitengerechtelijk luik: het comité voor bijzondere jeugdzorg 3.1.2 De bemiddelingscommissie 3.1.3 Het gerechtelijk luik: de jeugdrechtbank 3.2 De diensten en voorzieningen voor bijzondere jeugdbijstand 3.2.1 De privé-voorzieningen voor bijzondere jeugdbijstand 3.2.2 Projecten 3.2.3 De gemeenschapsinstellingen van de Vlaamse Gemeenschap 3.2.4 Het gesloten federaal centrum van Everberg 3.2.5 Erkenning en subsidiëring van voorzieningen en projecten 4. Actuele tendensen in de jeugdbijstand 4.1 Van defensieve preventie naar welzijnspromotie 4.2 De rechtspositie en participatie van kinderen en jongeren 4.3 Naar meer kwaliteit van zorg 4.4 Herstelrecht of jeugdsanctierecht? 5. Referenties
65 67 67 69 71 71 71 73 74 76 78 79 81 83 84 89 99 106 108 110 110 112 113 120 125
Hoofdstuk 3: Het buitengewoon, geïntegreerd en inclusief onderwijs voor personen 131 met een handicap 1. Kort historisch overzicht 2. Actuele situatie 2.1 Wettelijk kader 2.2 Uitgangspunten en doelstellingen 2.3 De verschillende onderwijstypes
6
131 133 133 135 135
INHOUD
2.4 Toelating tot het buitengewoon onderwijs 2.4.1 Commissies van Advies voor het Buitengewoon Onderwijs (CABO) 2.4.2 Inschrijvingsverslag 2.5 Organisatie van het buitengewoon onderwijs 2.5.1 Het Buitengewoon KleuterOnderwijs (BuKO) 2.5.2 Het Buitengewoon Lager Onderwijs (BuLO) 2.5.3 Het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO) 2.5.4 Onderwijs aan huis 2.6 Geïntegreerd onderwijs (GON) 2.7 Ondersteuning vanuit de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) 2.8 Een aantal cijfers 3. Recente én toekomstige ontwikkelingen 3.1 Inclusief onderwijs 3.1.1 Inclusief onderwijs in een breder kader 3.1.2 Wat is inclusief onderwijs? 3.1.3 Organisatie van het inclusief onderwijs 3.2 Toekomstige ontwikkelingen 4. Referenties
141 141
Hoofdstuk 4: Begeleiding van personen met een handicap: beleid in Vlaanderen
175
1. Inleiding 2. Zorgbenaderingen evolueren 3. Historisch overzicht – terminologie 3.1 Terminologie 3.2 Historisch overzicht van de door de overheid georganiseerde zorg 3.2.1 Het Rijksfonds 3.2.2 Het Fonds 81 4. Het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap (VFSIPH) 4.1 Inleiding 4.2 Situering 4.3 Krachtlijnen 4.4 Organisatie 4.5 Het registreren van zorgvragen (wachtlijstwerking) 4.6 Programmatie en beleid 4.7 Populatie 4.8 Aanvragen tot bijstand 4.9 Vergunningen en erkenningen
175 175 179 179 180 181 182 185
7
142 145 146 146 148 152 154 157 158 163 163 163 165 166 169 172
185 185 188 190 190 191 193 195 199
INHOUD
4.9.1 Inleiding 4.9.2 Vergunningenstelsel 4.9.3 Erkenning van voorzieningen 4.9.4 Inspraakbesluiten 4.10 Personeel 4.10.1 De minimumnormen 4.10.2 De maximumnormen 4.11 Subsidiëring van voorzieningen 4.11.1 Subsidiëring van de infrastructuur 4.11.2 Subsidiëring van de werking 5. Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap 5.1 Inleiding 5.2 Krachtlijnen 5.3 Zorg en ondersteuning 5.3.1 Inleiding 5.3.2 Rechtstreekse individugerichte prestaties 5.3.3 Collectief gerichte prestaties 6. Recente en toekomstige ontwikkelingen 6.1 Tewerkstelling 6.2 Zorg op maat 6.3 Kleinschaligheid en de-institutionalisering 6.4 ‘Person centered’-ondersteuningsmethodieken 6.5 Integrale jeugdzorg 6.6 Inclusief beleid 7. Referenties
199 199 200 201 206 206 207 207 207 208 210 210 211 211 211 212 215 223 223 225 226 231 233 233 234
Hoofdstuk 5: Opvang en behandeling van kinderen en jongeren en van volwassenen met verstandelijke beperkingen binnen de geestelijke gezondheidszorg
239
1. Inleiding 2. Historiek 2.1 Ontstaan van de geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen 2.2 Uitbouw van de ‘moderne’ psychiatrie 3. Organisatie 3.1 Het klassieke voorzieningenaanbod 3.2 Het niet-klassieke aanbod en zorgvernieuwende projecten 3.3 Centra en afdelingen voor de observatie, begeleiding en behandeling van kinderen en jongeren en van volwassenen met verstandelijke beperkingen
239 241 242 243 245 245 249 252
8
INHOUD
3.3.1 Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) 3.3.2 Kinderpsychiatrische of K-diensten 3.3.3 Observatie- en behandelingseenheden voor volwassenen met een verstandelijke handicap en bijkomende psychische en/of gedragsproblemen 4. Erkenning en subsidiëring 5. Recente evoluties en tendensen 6. Referenties
252 254 256
Algemeen besluit
267
9
258 261 263
