Altijd dichtbij Jaarverslag 2012
Inhoud Voorwoord
4
1.
VPTZ: altijd dichtbij
7
2.
VPTZ in 2012 - Belangenbehartiging - Deskundigheidsbevordering - Kwaliteit - Klachtencommissie - Kennis en informatie - Verenigingszaken - Externe Communicatie en PR
11 12 14 16 18 18 20 22
3.
Financieel - De cijfers - Stichting Vrienden van VPTZ Nederland
25 26 29
Bijlage 1:
Verenigingsstructuur - Ledenraad VPTZ Nederland - Bestuur VPTZ Nederland - Landelijk Steunpunt VPTZ
31 31 32 34
Bijlage 2: Doelstellingen en resultaten 2012
37
‘Aan een ieder in de laatste levensfase en diens naasten bieden opgeleide vrijwilligers - daar waar nodig en gewenst tijd, aandacht en ondersteuning.’ Missie Vereniging Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg Nederland
Voorwoord ‘VPTZ: altijd dichtbij’, is het thema van het jaarverslag van de vereniging VPTZ Nederland over 2012. De vereniging bestaat uit 211 lidorganisaties die vrijwillige palliatieve terminale zorg bieden, zo dicht mogelijk bij huis. In veel gevallen is dit werkelijk bij de mensen thuis, maar ook in bijna-thuis-huizen, palliatieve units, high-care hospices of V&V-huizen. De ruim 9.000 vrijwilligers maken het mogelijk dat de missie van de vereniging wordt vormgegeven: ‘Er zijn voor een ieder in de laatste levensfase en diens naasten.’ Terugkijkend op 2012 kan gesteld worden dat er veel ontwikkelingen op het pad van de vereniging zijn gekomen. De nieuwe kabinetsplannen zijn gepresenteerd, waaruit blijkt dat de komende jaren de zorg in de buurt steeds belangrijker wordt, maar dat er ook forse bezuinigingsplannen zijn. Dit laat een aantal knelpunten zien, maar biedt zeker ook kansen voor de inzet van vrijwilligers. Ook binnen de vereniging hebben verschillende wijzigingen plaatsgevonden. Begin 2012 is afscheid genomen van de halverwege 2011 nieuw benoemde directeur. Het bestuur heeft zich vervolgens beraden over de ontstane situatie. Leidend daarbij waren de belangen van de leden, van de vereniging. Omdat in 2011, vanwege het vertrek van de directeur en de
4
VPTZ Jaarverslag 2012
komst van de nieuwe directeur, niet alle activiteiten ter hand konden worden genomen, heeft het bestuur ervoor gekozen in eerste instantie alle aandacht te geven aan continuering en versterking van de activiteiten en plannen uit het Activiteitenplan VPTZ 2012. Om deze activiteiten zo snel mogelijk doorgang te geven heeft het bestuur van de vereniging besloten een ad interim directeur aan te stellen. Met genoegen kan het bestuur vaststellen dat, met dank aan de interim directeur en de medewerkers veel activiteiten volgens plan zijn uitgevoerd. De actieve belangenbehartiging heeft er zelfs toe geleid dat het ministerie van VWS zich niet alleen bewust is van het belang van vrijwillige palliatieve terminale zorg, maar bovendien heeft besloten de subsidie voor de lidorganisaties te verhogen met 10%. Ook de instellingssubsidie van het Landelijk Steunpunt VPTZ is maar bescheiden verlaagd en er is wederom een projectsubsidie toegekend voor deskundigheidsbevordering. Dit alles ondanks de zwarte wolken die boven de vereniging hingen. Een van de speerpunten in 2012 was het intensiveren van de contacten met de leden van de vereniging. Dit is onder andere gerealiseerd door het organiseren van een tiental regionale bijeenkomsten en het instellen van verschillende werkgroepen. Een ander speerpunt was het vernieuwen van het landelijke trainingsaanbod.
Hierbij is ook nauw samengewerkt met verschillende leden. Het nieuwe trainingsaanbod wordt in 2013 verder uitgewerkt, waarna het in 2014 aan de leden wordt aangeboden. Al met al is het bestuur van mening dat na een bescheiden start in 2012 we uiteindelijk trots mogen zijn op het werk dat er voor de vereniging en haar leden is verricht. Nu het werk voor de leden en de organisatie weer op de rit staat en er beter zicht is op de financiële positie van de vereniging, is gestart met het werven van een nieuwe directeur. Met ingang van 1 juli 2013 zal mevr. dr. C.C.M. Holtkamp deze functie gaan bekleden. Palliatieve terminale zorg door vrijwilligers is een groot goed. Als bestuur, interim directeur en medewerkers hebben wij in 2012 ons hierop ingezet en wij doen dit met energie en plezier ook in 2013. Centraal hierbij staat de bereidheid tot samenwerking, elkaar op weg helpen, profilering, bewustzijn en transparantie. Zowel met en naar de leden, stakeholders en de maatschappelijke en politieke omgeving. De vereniging zal met een niet aflatende inzet op zoek gaan naar samenwerking en extra financiering, ook van buiten de overheid, om de waardevolle bijdrage van de vrijwillige inzet in de palliatieve terminale zorg mogelijk te blijven maken. Greet Prins, Voorzitter VPTZ Nederland
Altijd Dichtbij
5
“Die belangstelling en warmte die je krijgt van de vrijwilligers, dat verwacht je eigenlijk niet. De thuiszorg komt in principe alleen voor de patiënt. Dat is natuurlijk heel belangrijk. Maar vrijwilligers zijn anders. Ze doen net alsof ze er niet zijn, maar als je hulp nodig hebt, kun je altijd op ze rekenen. Dat is heel bijzonder.” Uit: Vrijwilligerszorg de laatste levensfase / IKZ in samenwerking met VPTZ Nederland.
VPTZ: altijd dichtbij Er zijn voor een ander in de laatste levensfase, thuis of zo dicht mogelijk bij huis. Daar staan de vrijwilligers van VPTZ (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg) voor. Of dit nu daadwerkelijk thuis is, in een bijna-thuis-huis, een high-care hospice of een zorginstelling, het is de missie van de vrijwilligers om er te zijn voor de ander en diens naasten. Al meer dan 25 jaar maken de vrijwilligers het mogelijk dat deze bijzondere zorg thuis en zo dicht mogelijk bij huis kan worden geboden. Samen met de mantelzorgers doen de vrijwilligers wat gedaan moet worden in deze bijzondere en onzekere periode. De ruim 9.000 goed opgeleide VPTZ-vrijwilligers bieden, zowel thuis als in hospices tijd, aandacht en ondersteuning. Het overgrote deel van de vrijwilligers heeft de Introductiecursus VPTZ gevolgd en wordt voortdurend bijgeschoold. Veel vrijwilligers hebben een sociaal maatschappelijke of zorgachtergrond, of zijn ervaringsdeskundigen. Vrijwilligers verrichten geen medische, verpleegkundige handelingen of zware huishoudelijke taken, maar vullen datgene aan wat familieleden en vrienden zelf doen. Zoals hulp bij persoonlijke verzorging, voorlezen of waken. Zo krijgen de naasten de gelegenheid even rust te nemen, een boodschap te doen of ‘s nachts rustig te slapen. De vrijwilligers zijn er als het er echt om gaat.
De vereniging VPTZ Nederland ondersteunt de lidorganisaties op het gebied van belangenbehartiging, training en opleiding, kwaliteitsbeleid, organisatieadvies, communicatie en PR. In totaal bestaat de vereniging uit 211 lidorganisaties. Er is er dus altijd één in de buurt. Op www.vptz.nl kunt u zien u welke dat is.
Zorg dicht bij huis Met de kabinetsplannen voor de komende jaren zal de zorg in de buurt steeds belangrijker worden. Naast de mantelzorgers en de beroepsmatige zorg zijn vrijwilligers hierbij van onschatbare waarde. De inzet van vrijwilligers in de palliatieve terminale fase is dan ook vervlochten met de mantel- en beroepsmatige zorg. Er wordt met hen samengewerkt, waarbij de terminale patiënt en zijn naasten altijd centraal staan. Op dit principe van ‘gemeenschapszorg’ zal de komende jaren dan ook een groter beroep worden gedaan. Hoe VPTZ Nederland gemeenschapszorg ziet, wordt weergegeven in het figuur op de volgende pagina. De drie cirkels sluiten elkaar niet uit, maar geven accenten aan die aanvullend zijn. Een eerste cirkel wordt gevormd door de familie en vrienden: de mantelzorgers. Deze zijn uniek en onvervangbaar. Een tweede betreft de beroepsmatige zorg. Zijn positie wordt bepaald door het zorgstelsel waarbinnen deze functioneert. Een derde wordt gevormd door de omringende samenleving waar de vrijwilligers onderdeel van zijn.
Altijd Dichtbij
7
Gemeenschapszorg
“Mevrouw Van Echtelt is vol lof over de zorg die wordt georganiseerd voor haar zieke echtgenoot: over de huisarts, de longarts, de kinderen en kleinkinderen, buren, familie, vrienden van alle kanten ervaart ze steun en liefde. En, niet te vergeten: de vrijwilligers van de terminale zorg die tweemaal per week een aantal uren bij haar man zijn, zodat ze tijd heeft voor boodschappen en eigen activiteiten.” Uit: NRC Handelsblad, 8 september 2012 Het Laatste Woord.
8
VPTZ Jaarverslag 2012
Vanuit deze gemeenschapszorg heeft VPTZ Nederland altijd oog voor de effectieve samenwerking met anderen. Uitgangspunt daarbij is dat de vrijwilligers uitsluitend worden ingezet als dat gewenst is, passend bij de geformuleerde vraag naar palliatieve terminale zorgverlening.
Een vereniging ben je samen De leden, het Landelijk Steunpunt VPTZ, het bestuur en de ledenraad bouwen samen aan de vereniging en maken het samen mogelijk dat er een beroep op de vrijwilligers gedaan kan worden. In de verenigingsstructuur is de ledenraad, die bestaat uit 22 vertegenwoordigers uit de verschillende regio’s, het hoogste orgaan. Zij zijn verantwoordelijk voor het benoemen en schorsen van bestuursleden en zij keuren de jaarstukken van de vereniging goed of af, zoals het
meerjarenbeleidsplan, de jaarrekening en het activiteitenplan. Daarnaast geeft de ledenraad richting aan het strategisch beleid van de vereniging. Het bestuur van de vereniging is verantwoordelijk voor het beleid op hoofdlijnen en zij draagt ervoor zorg dat het beleid wordt uitgevoerd. Bij meer dan de helft van de bestuursleden is er een verband (geweest) met een lokale VPTZ-organisatie. Daarnaast is in ieder geval een van de bestuursleden een registeraccountant en iemand een jurist. Het Landelijk Steunpunt VPTZ zorgt voor de dagelijkse uitvoering van en de voorbereiding van nieuw beleid. Bij deze voorbereiding zijn de lidorganisaties nauw betrokken. Er wordt hiertoe veel met werkgroepen gewerkt en er worden regelmatig landelijke en regionale bijeenkomsten georganiseerd: De vereniging is dichtbij voor haar leden, zoals de leden dat zijn voor hun gasten en cliënten. Naast het ontwikkelen van beleid, wordt een groot aantal diensten en producten geboden, zoals het landelijk trainingsaanbod (zie ook pagina 14) en de belangenbehartiging richting verschillende partijen (zie ook pagina 12). Het beleid is erop gericht om als vereniging dichter bij de leden te staan. In 2012 is een start gemaakt met het intensiever samenwerken met en het actief betrekken van de leden bij de activiteiten. Hieraan is bijgedragen door het instellen van verschillende werkgroepen waarin samen met de leden beleidsvoorstellen zijn ontwikkeld, regiobijeenkomsten waarin in gesprek is gegaan over actuele ontwikkelingen, en de zeer goed bezochte landelijke dagen.
“Eerder kende ik VPTZ Nederland vooral door het trainingsaanbod. Maar nu heb ik echt het gevoel dat onze organisatie een onderdeel van de vereniging is. Ik voel me nu echt betrokken door de regiobijeenkomsten en door deelname aan werkgroepen.” Marion Woltjer, Coördinator bij Proxima Terminale Zorg Hospice & Thuis
Altijd Dichtbij
9
VPTZ in 2012 “VPTZ Nederland wil zich verder ontwikkelen, met oog voor de veranderingen om ons heen, maar trouw aan onze missie. Samen met onze leden en met alle partners om ons heen vertrouwen wij erop met onze activiteiten de ontwikkeling van de palliatieve terminale zorg in Nederland verder te stimuleren.”
VPTZ Nederland is de landelijke vereniging van 211 organisaties voor vrijwillige palliatieve terminale zorg, thuis of in hospices. De vereniging ondersteunt de lidorganisaties op het gebied van trainingen, opleidingen, belangenbehartiging, organisatieadvies, kwaliteitsbeleid en communicatie. Dit alles is erop gericht dat de lokale organisaties de vrijwillige zorg dichtbij huis kunnen organiseren. Op de volgende pagina’s laten we u zien wat de speerpunten in 2012 waren en welke kosten dat met zich mee heeft gebracht. In bijlage 2 vindt u het totaaloverzicht van de doelstellingen en de behaalde resultaten in dat jaar.
Uit: Activiteitenplan VPTZ 2012
Altijd Dichtbij
11
Belangenbehartiging De vereniging VPTZ Nederland behartigt de belangen van de leden. Primair is hiervoor veelvuldig contact met het ministerie van VWS over onder andere de beschikbare subsidieregelingen. Daarnaast worden contacten onderhouden met belangrijke actoren in het veld van de palliatieve zorg. Zo is er regelmatig overleg met bijvoorbeeld politieke partijen, de VNG, Agora, Mezzo, Actiz, NOV en andere partners in de palliatieve of informele zorg. Dit heeft onder andere geresulteerd in een bijdrage aan de discussie over een Nationaal Programma Palliatieve Zorg, deelname aan het politieke debat over vrijwilligerswerk en de start van het project ‘Laat niemand in eenzaamheid sterven’, waarin de samenwerking tussen VPTZvrijwilligers en V&V-huizen wordt vormgegeven. De behoefte van de cliënt en de mantelzorgers en de gelijkwaardige samenwerking tussen mantelzorgers, de vrijwilligers en de beroepsmatige zorg staat continu op de agenda. Het besef dat de cliënt centraal staat en dat je als onderdeel van een keten je steentje moet bijdragen is nog niet altijd het bovenliggende gevoel en gedrag. VPTZ Nederland zet zich in om dit steeds onder de aandacht te brengen. De vereniging heeft zich het achterliggende jaar op al deze onderdelen gemanifesteerd. Soms door optreden en overleg direct met het ministerie van VWS en soms samen met andere partijen binnen het veld van de formele zorg en de informele zorg (vrijwilligers en mantelzorgers). Het gezamenlijk optreden geschiedde onder andere vanuit de Kerngroep Palliatieve Zorg en vanuit de NOV. Maar ook met andere spelers in de palliatieve zorg wordt regelmatig overleg gevoerd om tot afstemming te komen van het gezamenlijke belang.
12
VPTZ Jaarverslag 2012
Subsidieregelingen: lokale organisaties en vereniging Er is in de afgelopen jaren regelmatig overleg geweest met het ministerie van VWS. Hierbij zijn verschillende onderwerpen aan de orde geweest, onder andere de continuïteit van de lidorganisaties en de hoogte en verdeling van het beschikbare subsidiebedrag. In 2012 is door het ministerie besloten deze met 10% te verhogen. De informatie uit de jaarlijkse Registratierapportage VPTZ heeft hier aan bijgedragen (zie ook pag. 18). Waar op diverse onderdelen van de overheidsbegroting stevig gesneden wordt, laat deze verhoging zien dat het ministerie positief is over het werk van de leden. Dit laat echter onverlet dat de vereniging met het ministerie blijft overleggen om het beschikbare subsidiebedrag ook in de toekomst mee te laten groeien met de toenemende vraag. Ook voor 2013 heeft het ministerie van VWS de Instellingssubsidie voor de vereniging en de aanvullende subsidie voor deskundigheidsbevordering toegezegd. Deze subsidie is en blijft noodzakelijk om er voor te zorgen dat de in te zetten vrijwilligers de benodigde deskundigheid hebben. Jaarlijks worden circa 1.500 vrijwilligers opgeleid.
Zorg steeds dichter bij huis Er was in 2012 volop politieke en maatschappelijk beweging door de politieke ontwikkelingen en de aandachtspunten zoals die van de vergrijzing, verregaande bezuinigingen in de gezondheidszorg, de verder gaande individualisering en de overheveling van voorzieningen uit de AWBZ naar de Wmo.
Tijdens de formatie van Rutte II was de herziening van de zorg één van de belangrijkste onderwerpen. Dit was te zien aan een stroom aan adviezen over de zorg vanuit gezaghebbende instituties zoals de Sociaal Economische Raad en de Raad van State. Vanuit een breed platform van zorgpartijen werd een ‘Agenda voor de Zorg’ ingebracht. Uitgangspunt van het kabinet bij de zorg is breder dan alleen bezuinigingen. Het kabinet heeft als visie dat goede zorg niet alleen een taak is van de overheid. Goede zorg begint met het voorkomen van de noodzaak ertoe. En in het voorkomen ervan ligt de verantwoordelijkheid primair bij mensen zelf. Preventie en gezonde leefstijl zijn een eigen verantwoordelijkheid. Er komt daarnaast een herordening van de taken en verantwoordelijkheden tussen overheid en samenleving. Een andere rol van de informele zorg wordt verwacht: er wordt minder ingevuld door de overheid en er komt een grotere verantwoordelijkheid voor de mensen zelf, hun mantelzorgers en de mensen om hen heen. Om dit te realiseren wordt hiervoor mogelijk nog een overeenkomst voor mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid afgesloten tussen de overheid en werkgevers- en werknemersorganisaties. De zorg dichter bij huis organiseren, met minder kosten wordt op alle fronten uitgedragen. Ook het scheiden van wonen en zorg is een belangrijk item. Het kabinet heeft op deze punten vol ingezet en gaat daar de komende jaren mee verder. Een weg terug is er niet, waarbij de praktische uitvoering op diverse onderdelen nog uitgewerkt moet worden.
Deze ontwikkelingen laten een aantal knelpunten zien, maar bieden zeker ook kansen waar het gaat om de inzet van de vrijwilligers. De verwachting is dat het beroep op de vrijwilligers verder zal toenemen. Het maatschappelijk nut van de inzet van de vrijwilliger zal steeds duidelijker worden maar zal daarvoor duidelijk onder de aandacht gebracht moeten worden. Gelijkertijd betekent dit dat extra inspanning geleverd zal moeten worden om deze vrijwilliger te werven, goed op te leiden en om de benodigde gelden te werven om deze ontwikkeling te ondersteunen. Waar mogelijk wordt met verschillende partijen samengewerkt zodat het belang van de vrijwilliger nog beter over het voetlicht gebracht kan worden. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van elkaars kennis en netwerk.
Zorgmodule Palliatieve zorg In opdracht van het ministerie van VWS is het Coördinatie Platform Zorgstandaarden (CPZ) eind 2012 gestart met de ontwikkeling van een Zorgmodule Palliatieve Zorg. Hiervoor zitten vele verschillende partijen aan tafel om mee te denken en mee te schrijven aan het eerste concept van de zorgmodule die eind april 2013 gereed moet zijn. Ook VPTZ Nederland draagt actief bij aan de totstandkoming van de zorgmodule. Die inbreng is gericht op het beschrijven van behoeftes van stervenden en hun naasten, vanuit een breder perspectief dan alleen vanuit datgene wat de beroepsmatige palliatieve zorg kan bieden. Daarnaast is de gelijkwaardige samenwerking tussen de informele zorg (mantelzorg, het bredere sociale netwerk, vrijwilligers) en de formele zorg een belangrijk speerpunt als het gaat om de organisatie van de zorg.
Altijd Dichtbij
13
Deskundigheidsbevordering Uit de missie van de vereniging blijkt al dat deskundigheidsbevordering hoog in het vaandel staat: ‘Aan een ieder in de laatste levensfase en diens naasten, bieden opgeleide vrijwilligers - daar waar nodig en gewenst - tijd, aandacht en ondersteuning’. Het ontwikkelen en aanbieden van een landelijk trainingsaanbod is een van de speerpunten van de vereniging. En dat is niet verwonderlijk. Voor de kwaliteit van het uitvoerende werk van de vrijwilligers is deskundigheidsbevordering immers één van de belangrijkste instrumenten. Maar ook een goede toerusting van coördinatoren, directeuren en bestuursleden draagt bij aan de kwaliteit van de geboden zorg. Voor de vrijwilligers starten de trainingen altijd dicht bij huis: veel vrijwilligers beginnen met de Introductiecursus VPTZ. Deze wordt door de lokale organisatie georganiseerd en dient op de eerste plaats voor de vrijwilliger als kennisvergaring over, en kennismaking met het werken in de palliatieve zorg. Daarnaast dient deze Introductiecursus voor de coördinator van de VTPZ-organisatie als selectiemoment of de vrijwilliger inderdaad geschikt is voor dit werk. Zowel coördinator als potentiële vrijwilliger besluit hierna of dit type vrijwilligerswerk past bij deze vrijwilliger. Vervolgens wordt er landelijk een groot aantal verdiepingsmodules aangeboden, zowel aan vrijwilligers als aan coördinatoren, bestuurders, directeuren en coördinatoren met beleidsmatige taken. In 2012 hebben 1.423 cursisten een (of meerdere) training(en) van VPTZ Nederland gevolgd (1.286 vrijwilligers, 124 coördinatoren en 13 bestuursleden). Zij beoordeelden de gevolgde training met gemiddeld een 8,4!
14
VPTZ Jaarverslag 2012
Gezamenlijk ontwikkelen nieuw trainingsaanbod Om er voor te zorgen dat het trainingsaanbod blijft aansluiten bij de vraag van de leden, is in 2012 de werkgroep ‘Ontwikkelen nieuw VPTZ Trainings- en scholingsaanbod’ in het leven geroepen met vertegenwoordigers uit alle soorten leden (thuiszorg, bijna-thuishuizen, high-care hospices en palliatieve units). In deze werkgroep is vooral gekeken of het huidige aanbod nog tegemoet komt aan de scholingsvraag van de leden, welke trainingen vernieuwd moeten worden en welke nieuw moeten worden ontwikkeld. Dit heeft geresulteerd in een nieuw trainingsaanbod dat in 2013 verder ontwikkeld wordt waarna het in 2014 wordt geïmplementeerd. Natuurlijk komt ook in het nieuwe aanbod de kwaliteit overeen met de visie op opleiden en leren binnen de vereniging. Ook is er een start gemaakt met het verkennen van een mogelijke samenwerking met andere vrijwilligersorganisaties. Binnen de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) is door VPTZ Nederland de aanzet gegeven voor het oprichten van een werkgroep deskundigheidsbevordering. Alle organisaties die deel uitmaken van het Landelijk Overleg Vrijwilligersorganisaties in de Zorg (LOVZ) gaan met elkaar onderzoeken of het gezamenlijk opzetten van een landelijk e-learning voor nieuwe vrijwilligers tot de mogelijkheden behoort. Dit wordt in 2013 verder uitgewerkt.
Trainers uit het eigen huis Een belangrijk onderdeel van het nieuwe trainingsaanbod is de zogenaamde train-de-trainer module. De
vereniging gaat daarmee eigen vrijwilligers opleiden tot VPTZ-trainer. De aanwezige kwaliteiten en de enorme ervaring van deze vrijwilligers, coördinatoren en bestuurders zijn hierdoor goed te benutten: deze ervaren mensen hebben zich de missie en visie van de vereniging helemaal eigen gemaakt, werken vanuit de essentie en hebben dit geïntegreerd in hun eigen handelen, houding en gedrag. Hen inzetten als trainers is een absolute meerwaarde voor de vereniging en haar leden. Bovendien levert deze manier van werken een kostenbesparing op, doordat er minder VTA-instituten ingezet hoeven worden. Omdat een ervaringsdeskundige nog niet automatisch een goede trainer is, is een opleidingstraject ontwikkeld dat hen op een gestructureerde, met op maat gesneden begeleiding, opleidt tot VPTZ-trainer. Trainer zijn vraagt om specifieke competenties en ervaring op het gebied van didactische vaardigheden, om kunnen gaan met groepsdynamica en weerstand en het is belangrijk dat zij inzicht hebben in hun eigen rol/stijl als trainer. Daarnaast moet een VPTZ-trainer ook inhoudelijke toegevoegde waarde kunnen leveren bij het tot stand komen van een training. In 2013 worden de eerste tien VPTZ-trainers opgeleid, zodat zij in 2014 kunnen starten.
“De Cirkel ‘Er zijn’ is een goed hulpmiddel voor inzicht in handelen. Het is goed toepasbaar in een wisselend ervaringsniveau van de vrijwilligers. Uiteindelijk krijg je een waardevolle discussie over je eigen grenzen.” Deelnemers workshop Cirkel ‘Er zijn’ voor Stichting Terminale Thuiszorg in Den Haag, dec. 2012
Altijd Dichtbij
15
Kwaliteit Het kwaliteitsbeleid van VPTZ richt zich op het ontwikkelen en verbeteren van de doelstelling van de organisatie: het ‘Er zijn’ voor de cliënt in de laatste levensfase en diens naasten. In de relatie tussen cliënt, diens naasten en de vrijwilliger staan aandacht, betrokkenheid en de goede afstemming op de behoeften van de cliënt, de essentie van de vrijwillige inzet, centraal. De vereniging faciliteert de kwaliteit van deze relatie door het gedegen trainingsaanbod, het werken met reflectieinstrumenten (zoals de Cirkel ‘Er zijn’), het verzamelen van feedback van betrokkenen (cliënten, mantelzorgers en beroepsmatige zorg) en onderlinge feedback tussen leden (middels het Kader Goed Bestuur).
“Het gezamenlijk invullen van de Checklist heeft binnen ons bestuur vooral bewustwording opgeleverd. De bespreking richt de aandacht op punten waar je nog niet eerder over nagedacht had en geeft veel aanknopingspunten voor verbeteringen.” Deelnemer Pilot Kader Goed Bestuur
16
VPTZ Jaarverslag 2012
Pilot Kader Goed Bestuur Door transparant te zijn laat een organisatie zien wat van haar mag worden verwacht en hoe zij als organisatie opereert. Zowel aan financiers, maar ook naar andere spelers in het veld. Daarbij gaat het zowel om de financiële kant, de zorginhoudelijke kant als de organisatorische kant. Om hier samen met de leden aan te werken is het Kader Goed Bestuur ontwikkeld waarin wordt beschreven wat de leden van de vereniging van elkaar verwachten als het gaat om kwaliteit van besturen. Dit Kader Goed Bestuur is als het ware een slijpsteen voor lokale bestuurders om het eigen functioneren aan te scherpen. In de tweede helft van 2012 is een aantal besturen van hospices en thuisorganisaties met de pilot aan de slag gegaan. Daarbij hielden ze hun eigen functioneren kritisch tegen het licht en wisselden zij in workshops en in onderlinge werkbezoeken kennis en ervaring met elkaar uit. De resultaten uit de pilot worden benut om, samen met
de werkgroep kwaliteit, het VPTZ-kwaliteitsbeleid en vormen van intercollegiale feedback en toetsing verder te ontwikkelen.
Samen verder werken aan kwaliteit Het verbeteren en borgen van kwaliteit binnen de vereniging werkt alleen als het beleid aansluit bij de bedrijfsvoering en gedragen missie van de lidorganisaties. In 2012 is daarom gestart met de Werkgroep Kwaliteit, die bestaat uit een representatieve vertegenwoordiging uit de vereniging. Dus: alle regios’s, alle typen organisaties en zowel coördinatoren als bestuursleden. Zij zijn verder gegaan met de resultaten uit de pilot Kader Goed Bestuur. De werkgroep heeft als opdracht de kwaliteitsvisie voor VPTZ Nederland, en daarmee ook voor de lidorganisaties, te beschrijven. Onderdeel daarvan is een set aan kwaliteitseisen, die zowel de ‘zorg’ als de ‘zakelijkheid’ ondervangt. Zorg staat hierbij voor de essentie van de vrijwillige inzet: het ‘Er zijn’ voor de ander. De zakelijkheid staat voor transparante bedrijfsvoering en het meten van concrete resultaten. Hiermee kunnen de leden zich presenteren als een betrouwbare partner, naast de mantelzorg en de beroepsmatige zorg. De essentie van de vrijwillige inzet staat natuurlijk altijd centraal. Eind 2012 is een eerste concept voorgelegd aan het bestuur van VPTZ Nederland. Dit wordt in de loop van 2013 verder uitgewerkt.
Altijd Dichtbij
17
Klachtencommissie
Kennis en informatie
Ook in 2012 werd door de Landelijke Klachtencommissie VPTZ zorgvuldig aandacht besteed aan de behandeling van de klachten van leden en cliënten. Dit is van wezenlijk belang, zowel voor het handhaven als de waarborging van het kwaliteitsniveau van VPTZ. In 2012 heeft de klachtencommissie zich over een viertal klachten gebogen. Zie www.vptz.nl, onder ‘Wie zijn wij?/Klachtencommisie’ voor het jaarverslag van de Landelijke Klachtencommissie VPTZ.
VPTZ-organisaties kunnen bij de vereniging terecht voor advies en informatie. Maar ook organisaties die geen lid zijn en het brede publiek benaderen het Landelijk Steunpunt VPTZ regelmatig. Naast het beantwoorden van vragen, informeert en adviseert de vereniging haar leden op een actieve manier via verschillende middelen.
Registratierapportage VPTZ De jaarlijkse registratierapportage is een belangrijke informatiebron voor allen die betrokken zijn bij de vrijwillige palliatieve terminale zorg: lidorganisaties, financiers, beleidsmakers en onderzoekers. Door de cijfers te analyseren ontstaat een beeld van de actuele ontwikkelingen in de branche van de vrijwillige palliatieve terminale zorg. Met deze informatie wordt een getrouw beeld gegeven van wat de zorg dichtbij (bijna-) thuis inhoudt. Dit geldt ook voor de gezamenlijke rapportages die samen met de Associatie voor Highcare Hospices en de Nederlandse Patiënten Vereniging worden opgesteld. Hieruit blijkt dat VPTZ een dominant aandeel heeft in de vrijwillige ondersteuning in de palliatieve terminale fase. Uit de Registratierapportage 2011 blijkt dat zich een trendbreuk aftekent in de plaats waar de ondersteuning en zorg geboden wordt. In het verleden werden de meeste inzetten thuis gedaan. Vanaf 2010 is dit gaan verschuiven toen 51% van het aantal cliënten in een hospice werd ondersteund. In 2011 groeide dit door naar 55%. Ook in het aantal organisaties die alleen thuis ondersteuning biedt, is een teruggang te zien. Het aantal Bijna-thuis-huizen stabiliseert en het aantal organisaties die zowel thuis als in een hospice actief
18
VPTZ Jaarverslag 2012
zijn, groeit. Bij de organisaties die ondersteuning bieden in een hospice is sprake van een stabilisatie of een lichte groei van het gemiddeld aantal betrokken vrijwilligers. Vooral bij de thuisorganisaties is een tekort aan vrijwilligers zichtbaar. Deze ontwikkeling is niet alleen tegengesteld aan de politiek-maatschappelijke doelstelling om mensen zo lang mogelijk thuis te (kunnen) laten wonen, ook wanneer ze zorg nodig hebben. Ook blijkt uit verschillende onderzoeken dat driekwart van de mensen bij voorkeur thuis zou willen sterven. Op dit moment is er geen verklaring voor deze tegenstrijdigheid. Het optimaliseren van de Registratierapportage, zowel qua inhoud als totstandkoming, is onderwerp van de in december 2012 gestarte werkgroep Registratierapportage. Daarbij wordt ook gekeken of er een oplossing gevonden kan worden voor de hoeveelheid werk die door de leden gedaan moet worden om de gevraagde gegevens te verstrekken. De werkgroep loopt door in 2013 en zal dan met zijn bevindingen en aanbevelingen komen.
Gevolgen Rutte II De huidige kabinetsvoornemens leiden tot de decentralisatie van vele extramurale AWBZ-functies naar de gemeentes. Daarnaast leidt het scheiden van wonen en zorg (op termijn voor zzp 1 t/m 4) voor een verwachte groei van de vraag naar ondersteuning thuis door VPTZ-organisaties. Dit zal een groter beroep doen op de beschikbare mantelzorg en vrijwilligerszorg. Om als vereniging adequaat op deze zaken in te kunnen spelen is tijdens regiobijeenkomsten door het
Landelijk Steunpunt VPTZ een uitgebreide presentatie gegeven. Om met de leden interactief van gedachten te blijven wisselen over de te volgen strategie is een zogenaamd groeidocument opgesteld. Dit is verstuurd naar de bestuurders en coördinatoren van de organisaties. Dit draagt bij aan het stimuleren van leren van en met elkaar en zal doorgaan in 2013. Het streven is om, samen met andere partijen zoals de VNG, Mezzo en de high-care hospices, een handreiking samen te stellen over hoe om te gaan met de Wmo in de palliatieve fase.
“Complimenten voor de grondige analyse in het groeidocument. Deze informatie zo aangereikt krijgen is een belangrijke voorwaarde voor ons functioneren als bestuur.” Annemarie Zuidweg, Bestuur VPTZ IJmond/Bijna Thuis Huis De Heideberg
Altijd Dichtbij
19
Verenigingszaken Wanneer een vereniging tot doel heeft ondersteuning dicht bij huis te bieden, hoort daar ook een organisatie bij die dicht bij de leden staat. Een organisatie die laagdrempelig is, een landelijk steunpunt dat daadwerkelijk door de leden als steun wordt ervaren, en een cultuur en structuur waarin intensieve samenwerking, transparantie en onderlinge feedback centraal staan. Kortom een vereniging met een actief en bloeiend verenigingsleven.
Elkaar inspireren
“Weer een ‘boost’ gekregen vandaag. Geïnspireerd weer verder. Bedankt!”
VPTZ Nederland organiseert elk jaar een aantal landelijke dagen voor de leden, waarop inspirerende thema’s aan bod komen, leden elkaar ontmoeten en kennis wordt uitgewisseld. De Landelijke Beleidsdag is in 2012 door 2,5 keer zoveel bezoekers bezocht dan in voorgaande jaren. Het thema ‘Trends en toekomst’ over de te verwachten veranderingen in de zorg werd na een aantal plenaire presentaties concreet uitgewerkt in workshops over de vrijwillige inzet in V&V-huizen, de vrijwilliger 2.0, maatschappelijk verantwoord ondernemen en een brainstorm over de consequenties van de veranderingen voor VPTZ-organisaties. Ook de Inspiratiedag voor coördinatoren is door twee keer zoveel coördinatoren bezocht dan in 2011. Onder leiding van Marijke Lingsma van de Coachboulevard is gewerkt aan het vergroten van conflictvaardigheid.
Werkgroep ledengroepen Enthousiaste en actieve leden zijn van groot belang voor een vereniging om goed te kunnen functioneren. Goede ondersteuning vanuit het Landelijk Steunpunt VPTZ speelt hierbij een grote rol. Ook de samenwerking tussen de leden, de ledenraad, het bestuur en het Landelijk Steunpunt VPTZ is belangrijk. De vereniging kent verschillende soorten leden (thuis, hospice, palliatieve unit, high-care hospice of een combinatie), met elk hun eigen kenmerken en behoeften. Binnen de vereniging is rond de zomer een werkgroep ‘Inventarisatie Ledencontacten’ actief geweest die heeft geadviseerd verschillende ledengroepen in te stellen. Het bestuur wil eerst in kaart krijgen wat de verschillende typen organisaties precies verwachten van de vereniging. Om dit samen met de verschillende leden uit te werken, is een werkgroep geformeerd. In 2013 zal deze werkgroep inventariseren wat de verschillende typen VPTZ-organisaties van de vereniging verwachten. Verder zal de werkgroep beoordelen of deze verwachtingen te realiseren zijn binnen de huidige verenigingsstructuur. Daarnaast wordt gekeken of de communicatie binnen de vereniging voldoet om aan deze (diversiteit in) belangen en behoeftes tegemoet te komen en zo nodig voorstellen doen voor de inrichting van de interne communicatie en de verenigingsstructuur zodat recht wordt gedaan aan de diversiteit.
Deelnemer Landelijk Beleidsdag VPTZ 2012
20
VPTZ Jaarverslag 2012
Altijd Dichtbij
21
Externe Communicatie en PR De aandacht van het cluster PR en communicatie richt zich met name op twee doelgroepen: de leden van de vereniging en het brede publiek. In de communicatie naar de leden toe gaat het om de zichtbaarheid van de vereniging: welke diensten zijn er, welke acties onderneemt het Landelijk Steunpunt VPTZ en welke producten worden er ontwikkeld? Maar ook ligt er een belangrijke taak in het faciliteren van het ‘leren van en met elkaar’ en het vormgeven van de platformfunctie van VPTZ Nederland (verbinden binnen de vereniging en kennis delen). In de communicatie naar het brede publiek gaat het met name om de naamsbekendheid. Of beter om de dienstbekendheid: Weet iedereen die daar behoefte aan heeft een VPTZ-organisatie te vinden, kortom is bekend dat er altijd een VPTZ-organisatie dicht bij huis is?
VPTZ Nederland - in contact met de leden Voor de communicatie met de leden zijn de traditionele communicatiemiddelen ingezet, zoals VPTZ Nieuws (een tweemaandelijkse nieuwsbrief voor coördinatoren en bestuursleden), de website en het tijdschrift Antenne. Een van de speerpunten van de vereniging is het leren van en met elkaar. Om dit te stimuleren en faciliteren is er aandacht voor de uitwisseling van kennis via onder andere het interactieve deel van de website. Dit wordt in 2013 verder uitgebouwd. Daarnaast is er geïnvesteerd in tien regionale bijeenkomsten, de landelijke dagen en het instellen van meerdere werkgroepen. Dit wordt zowel door de leden als het Landelijk Steunpunt VPTZ als een waardevolle manier van kennisuitwisseling ervaren.
22
VPTZ Jaarverslag 2012
Naams- en/of dienstbekendheid Een belangrijk uitganspunt in de missie van VPTZ Nederland is dat de vrijwilligers beschikbaar zijn voor iedereen in de laatste levensfase die daar behoefte aan heeft. Om daaraan tegemoet te kunnen komen is het van groot belang dat naams- of dienstbekendheid van de vrijwilligers in de palliatieve terminale zorg groot is. De vereniging is daarom voortdurend op zoek naar kansen om het werk van de vrijwilligers voor het voetlicht te krijgen. In 2012 heeft dit geresulteerd in meerdere publicaties in landelijk verspreidde bladen: NRC Handelsblad, Pal voor U en de Seniorenwijzer. Daarnaast is samengewerkt met partners die actief zijn in het veld van de palliatieve zorg. In sommige gevallen gaat dat verder dan alleen de vrijwillige zorg. Wanneer dat zo is waakt VPTZ ervoor dat de positie van de vrijwilligers en de dienstverlening van VPTZ-organisaties goed naar voren komt. Voorbeelden hiervan zijn de zitting in het PPPV (Project patiënten en publieksvoorlichting), de stuurgroep Internationale Dag van de Palliatieve Zorg, de klankbordgroep van het tijdschrift ‘Pal voor u’ (tijdschrift over palliatieve zorg) en bijvoorbeeld de aanwezigheid op het Nationaal Congres Palliatieve Zorg, deelname aan de begeleidingscommissie van het ZonMw-project ‘Potentieel belastende transities en medische interventies in de palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking’ en het verzorgen van een workshop tijdens het StudieArena congres ‘Palliatieve zorg aan mensen met een verstandelijke beperking of dementie’.
Om in 2013 zowel landelijk als regionaal VPTZ goed onder de aandacht in de media te krijgen, is een filmplan opgesteld, voor het produceren van een spot die op de nationale televisie wordt uitgezonden, waarna de leden dit ook bij de regionale omroepen kunnen aanbieden. Aan de ene kant met het doel de naams- of dienstbekendheid te vergroten. Aan de andere kant voor het werven van nieuwe vrijwilligers. Er zijn signalen dat er een tekort aan vrijwilligers is, met name bij de organisaties die alleen inzetten bij mensen thuis doen. In 2011 was er een tekort van 382 vrijwilligers (bron: Registratierapportage VPTZ). In 2013 is hier financiering voor gevonden. Daarnaast wordt in 2013 opnieuw gekeken naar de benodigde communicatiestrategie voor de komende jaren.
Altijd Dichtbij
23
“Mijn ervaringen met het hospice zijn heel bijzonder. Ik kom er graag. Het is een plek waar heel bewust wordt stilgestaan bij het leven en het laatste stukje daarvan. Om dat zo goed mogelijk te laten verlopen op een manier die past. In alle rust of met veel bezoek, met lekker eten of met spiritualiteit. De tijd die daarin steekt als arts, vrijwilliger of verpleegkundige is heel erg de moeite waard.”
Financieel De vereniging VPTZ Nederland is een landelijke vereniging zonder winstoogmerk die haar activiteiten kan ontplooien dankzij een instellingssubsidie van het ministerie van VWS. Deze subsidie wordt verstrekt op basis van een activiteitenplan waarin beoogde eindresultaten zijn gekoppeld aan inzet van mensen en middelen. Kortom, dit maakt de kern van het werk van het Landelijk Steunpunt VPTZ mogelijk. Over deze activiteiten wordt separaat op basis van het voorgeschreven model en procedure aan het ministerie van VWS verantwoording afgelegd. In de Jaarrekening (zie www.vptz.nl) wordt enerzijds financiële verantwoording afgelegd over de instellingssubsidie die door het ministerie van VWS wordt verstrekt en daarnaast over projecten die door het ministerie van VWS, fondsen, bijdragen van leden, en anderen worden gefinancierd. Op de volgende pagina’s vindt u de kerncijfers uit de jaarrekening en een korte toelichting. Uitgebreidere informatie vindt u in de VPTZ jaarrekening 2012, inclusief accountantsverklaring, op www.vptz.nl.
Dr. Robbert Kerseboom, huisartsenpraktijk Bloemendaal Altijd Dichtbij
25
Balans per 31 december 2012 (Na resultaatbestemming) Activa (in euro’s) Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Vlottende activa Vorderingen Handelsdebiteuren Overige vorderingen en overlopende activa
Liquide middelen Totaal Passiva (in euro’s) Eigen vermogen Algemene reserve* Bestemmingsreserve Belangenbehartiging Egalisatiereserve*
Voorzieningen Kortlopende schulden Crediteuren Onderhanden projecten Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva Totaal
31 december 2012
Staat van baten en lasten over 2012 31 december 2011
€ €
25.675 15.205
€
= 27.578
€ € €
26.116 22.732 48.848
€ € €
16.184 62.109 78.293
€ €
324.677 414.405
31 december 2012
€ €
186.514 292.385
31 december 2011
€
114.496
€
76.386
€ € €
0 24.234 138.730
€ € €
51.500 18.724 146.610
€
69.747
€ € € € € €
45.961 51.040 17.337 91.590 205.928 414.405
VPTZ Jaarverslag 2012
2011
Baten Instellingssubsidie ministerie VWS Deskundigheidsbevordering ministerie VWS Eigen bijdrage deelnemers cursussen Contributieopbrengst leden Overige baten
€ € € € €
730.964 401.094 159.800 114.832 153.093
€ € € € €
749.445 634.959 184.606 106.500 204.234
Totaal baten
€
1.559.783
€
1.879.744
Lasten Projectlasten Personeelslasten Huisvestingslasten Algemene lasten Bureaulasten ICT Overige lasten
€ € € € € € €
817.080 558.828 59.793 13.863 85.637 24.922 10.016
€ € € € € €
1.112.199 545.478 59.565 12.138 88.872 7.515
Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Resultaat
€ € € €
-1.570.139 -10.356 2.476 -7.880
€ € € €
-1.825.767 53.977 1.656 55.633
€ €
51.500 43.620
€
= 55.633
=
€
51.500
22.552 21.068 43.620
€ € €
2.488 1.645 55.633
=
€ € € € € €
16.108 18.692 27.841 83.134 145.775 292.385
* Het resultaat volgens de staat van baten en lasten wordt volgens een verdeling zoals die met het ministerie van VWS is overeengekomen toegedeeld naar de egalisatiereserve en algemene reserve. Bij de toelichting op het eigen vermogen is de exacte uitwerking hiervan vermeld.
26
2012
(in euro’s)
Resultaatbestemming Onttrekking bestemmingsreserve Belangenbehartiging Toevoeging: Bestemmingsreserve belangenbehartiging Algemene reserve Egalisatiereserve Resultaat na resultaatbestemming
€ € €
=
= Altijd Dichtbij
27
Toelichting op Staat van baten en lasten Het grootste project is in 2012, net als voorgaande jaren, het project deskundigheidsbevordering. De instellingssubsidie van het ministerie van VWS vormt de basis waarop projecten aangegaan kunnen worden. De resultaten van de projecten (positief of negatief saldo) worden toegerekend naar de instellingssubsidie. Naast extra inzet voor belangenbehartiging is veel aandacht besteed aan de relatie met het ministerie van VWS waar het gaat om de subsidies. Ook is veel aandacht besteed aan het verlagen van de kosten en het verhogen van de efficiency van de werkzaamheden van het Landelijk Steunpunt VPTZ en een verder te wijzigen opzet van het landelijke trainingsaanbod, waarmee de kosten verder verlaagd kunnen worden. Deze aanpak maakt het mogelijk om ook met minder subsidie deskundigheidsbevordering te kunnen voortzetten. Voor 2012 zijn zowel de instellingssubsidie, als de subsidie voor deskundigheidsbevordering verstrekt door het ministerie van VWS. De percentages ten opzichte van het totaal van de lasten zijn respectievelijk 48.9 % en 27.9% en vormen daarmee 76.8% van het totaal. De staat van baten en lasten over 2012 laat een negatief resultaat zien van € 7.880 terwijl een sluitende begroting was voorzien. De instellingssubsidie 2012 is overeenkomstig de verleende subsidie van € 738.203 en aangevuld met € 15.244 overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling (OVA) en verminderd met een voorziening terugbetaling over 2011 van € 22.483.
28
VPTZ Jaarverslag 2012
In de jaarrekening van 2011 was een bestemmingsreserve opgenomen van € 51.500 voor belangenbehartiging. Op basis van de activiteiten in 2012 in dit kader en de extra kosten die hiermee gemoeid waren hebben wij deze bestemmingsreserve in 2012 laten vrijvallen en in het resultaat opgenomen. Het dan resterende positieve saldo van € 43.620 is verdeeld naar de algemene reserve en de egalisatiereserve. De subsidie van het ministerie van VWS voor deskundigheidsbevordering is aanmerkelijk lager dan in het jaar 2011. Deze verlaging kon gecompenseerd worden door lagere kosten van de opleidingsinstituten die door VPTZ Nederland hiervoor worden ingezet. Onder de subsidie deskundigheidsbevordering is rekening gehouden met toewijsbare subsidie volgend boekjaar ad € 51.040 omdat een deel van de opleidingen die ten laste van deze subsidie komen in de eerste maanden van 2013 worden uitgevoerd. Als gevolg daarvan zijn de opbrengsten en kosten in het jaar 2012 lager. Het ministerie van VWS heeft toestemming daarvoor verleend. Tevens is een bedrag van € 24.764 voorzien als lagere subsidiebijdrage van VWS omdat de eigenbijdrage van de cursisten is achtergebleven door een lager aantal deelnemers. Ten laste van de voor het jaar 2012 verstrekte subsidie deskundigheidsbevordering zullen 1.423 personen deelnemen aan de 83 trainingen, waarbij uitgegaan was van 1.628 personen. De personele bezetting heeft een aantal vacatures gekend in het jaar 2012 waarvoor tijdelijke oplossingen zijn gerealiseerd. Per saldo was het gemiddeld aantal werknemers op fulltime basis 7.7. (2011: 9.9)
Toelichting balans De post activa is verhoogd als gevolg van de aanschaf en implementatie van nieuwe software ten behoeve van efficiënte ondersteuning van de bedrijfsvoering. De liquide middelen zijn op balansdatum toegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit is een moment opname. Van deze liquide middelen staat een bedrag van € 231.575 op een spaarrekening. Het eigen vermogen is gemuteerd als gevolg van toevoeging van de bestemmingsreserve belangenbehartiging en toevoeging van het resultaat aan de algemene en egalisatiereserve. Er is een voorziening getroffen voor personeelskosten, de instellingssubsidie en voor de subsidie deskundigheidsbevordering.
Stichting Vrienden van VPTZ Nederland De Stichting Vrienden van de vereniging VPTZ Nederland heeft een onafhankelijk bestuur. De doelstelling van de stichting is gericht op het ondersteunen van de activiteiten van de vereniging VPTZ Nederland. In 2011 werden al gesprekken gevoerd met de Stichting Prijs de Vrijwilliger met het oog op een nadere samenwerking met de Stichting Vrienden van VPTZ Nederland. Deze samenwerking is in de afgelopen periode nader uitgewerkt. Op basis van de wensen van beide stichtingen werd in 2012 een intentieverklaring opgesteld. De Stichting Prijs de Vrijwilliger meent dat de realisatie van hun doelstelling is gediend met een bundeling van krachten met de Vriendenstichting. Het bestuur van de Stichting Prijs de Vrijwilliger besloot deze stichting op te heffen en de activiteiten en het vermogen over te dragen aan de Vriendenstichting. In het bestuur van de Vriendenstichting werden twee oud-bestuursleden van de Stichting Prijs van de Vrijwilliger benoemd, terwijl inmiddels twee bestuursleden van de Vriendenstichting zijn afgetreden. Kern van de discussie rond het combineren van de realisatie van de ‘Prijs de Vrijwilliger’ en de ‘Elckerlycklezing’ is het voornemen beide acties in een evenement te laten plaatsvinden. Vooralsnog is besloten dit ultimo 2013 te doen plaatsvinden. Dit plan vraagt een intensieve ondersteuning door het Landelijk Steunpunt VPTZ. In het verslagjaar werden geen financiële subsidieaanvragen door VPTZ Nederland ingediend.
Altijd Dichtbij
29
Bijlage 1:
Verenigingsstructuur Ledenraad VPTZ Nederland
“Ik wil de langdurige zorg toekomstbestendig maken met oog voor kwaliteit en voor wat kwetsbare mensen echt nodig hebben. Een omslag naar meer maatwerk en meer zorg in de buurt hoort daar onlosmakelijk bij. De zorg moet betaalbaar, solidair en met de menselijke maat zijn.”
De Ledenraad is het hoogste orgaan binnen de vereniging VPTZ. De raad bestaat uit 22 leden, die allen zijn gekozen in een VPTZ-regio.
Regio 1. Groningen 2. Friesland 3. Drenthe 4. N.W. Overijssel/Gelderland 5. Twente 6. Steden-Driehoek 7. Arnhem e.o./Achterhoek 8. Zuid Gelderland 9. Utrecht 10. ‘t Gooi, Flevoland 11. Noord Holland-Noord 12. Kennemerland 13. Amsterdam e.o. 14. Zuid-Holland Noord 15. Den Haag e.o. 16. Rotterdam e.o. 17. Z.H. Eilanden, Alblasserwaard 18. Zeeland 19. West Brabant 20. Oost Brabant 21. Noord Limburg 22. Zuid Limburg
Vertegenwoordiger Dhr. G.H. van den Bremen Dhr. R.H. Hamster Mevr. N. van Doesum Dhr. H. Foekens Dhr. H.J.P. Hekman Dhr. S. Tromp Dhr. S.P.W. Franses Dhr. N.M.J. van ‘t Hof Dhr. A.L.F. Trippaers Vacature Dhr. H.A.J.M. Steenaert Dhr. D. Klunder Vacature Dhr. G. Kulker Dhr. G. Lansbergen Mevr. J. Grandia Vacature Mevr. M.A.E. Velthuis Mevr. A. van der Sande-Sinke Dhr. F. de Werdt Dhr. A. Manschot Vacature
M.J. van Rijn, Staatssecretaris van VWS (Bron: rijksoverheid.nl)
Altijd Dichtbij
31
Samenstelling bestuur VPTZ Nederland per 31-12-2012 Het bestuur van de vereniging VPTZ draagt bij aan het beleid van de vereniging op hoofdlijnen, draagt er zorg voor dat beleid wordt uitgevoerd en houdt toezicht op die uitvoering. Het bestuur van VPTZ Nederland bestaat uit zeven leden.
Mevr. G. Prins Voorzitter Tweede termijn aangesteld: April 2011 Einde termijn: April 2014
• Functie dagelijks leven: Voorzitter Raad van Bestuur Philadelphia Zorg • Nevenactiviteiten: Commissaris bij CSU, Lid Raad van Beheer Cosun, Lid Bestuur Nictiz, Lid Bestuur Dienstenorganisatie Protestantse Kerk Nederland
Mevr. H.G.M. Olde Loohuis Plaatsvervangend voorzitter Tweede termijn aangesteld: April 2011 Einde termijn: April 2014
Mevr. P.J. Brand RA Penningmeester Mevr. P.Th. Sick Secretaris Aangesteld: September 2010 Einde termijn: September 2013
• Functie dagelijks leven: Advocaat arbeidsrecht bij Boontje Advocaten te Amsterdam • Nevenactiviteiten: Verbonden aan het jurisprudentietijdschrift Rechtspraak Arbeidsrecht (RAR), Kluwer, Redacteur Tijdschrift Recht en Arbeid, Kluwer, Docent voor diverse doelgroepen (Kluwer, Medilex)
Aangesteld: September 2010 Einde termijn: September 2013
Dhr. Th. Brugman Mevr. L.A. Hartogs-Sieswerda Plaatsvervangend secretaris Tweede termijn aangesteld: September 2010 Einde termijn: September 2013
• Functie dagelijks leven: Tot pensionering (01-11-2003) Manager Kruiswerkservice Rivierenland • Nevenactiviteiten: Lid Raad van Toezicht Stichting Vecht en IJssel Utrecht/IJsselstein, Vertrouwenspersoon bij Sensoor Utrecht, Gecertificeerd adviseur Sesam Academie, Bestuurslid Sesam Academie, • Relatie tot VPTZ: Oud-coördinator en bestuurslid VTZ ZW-Utrecht, Oud-bestuurslid regionale stichting samenwerkende VPTZ Rivierenland/Bommelerwaard en een hospice
Aangesteld: September 2010 Einde termijn: September 2013
• Functie dagelijks leven: Tot 01-01-2008 coördinator Stichting Leendert Vriel Noord Oost Twente • Nevenactiviteiten: Voorzitter Raad van Commissarissen Naviva Kraamzorg, Voorzitter Raad van Commissarissen Crematoria Twente/Oost Nederland BV, • Relatie tot VPTZ: Oud-coördinator Leendert Vriel Noord Oost Twente
• Functie dagelijks leven: Financieel directeur 365/ArboNed BV • Nevenactiviteiten: Docent Externe Verslaglegging Postdoctorale opleiding Accountancy aan de Vrije Universiteit Amsterdam • Relatie tot VPTZ: Oud-bestuurslid Hospice De Cirkel Zwijndrechtse Waard
• Functie dagelijks leven: Tot VUT (01-01-2003) Voorzitter Centrale Directie Dr. Nassau College te Assen, 2003 tot heden: interimdirecteur/rector scholen voor voortgezet onderwijs (pensioengerechtigde leeftijd bereikt in 2006) • Nevenactiviteiten: Vice-voorzitter Vereniging van Toezichthouders in OnderwijsInstellingen, Vice-voorzitter vereniging Breed Overleg Kleine Dorpen in Drenthe • Relatie tot VPTZ: Voorzitter Vrijwilligers Terminale Zorg Drenthe (VTZD)
Vacature
32
VPTZ Jaarverslag 2012
Altijd Dichtbij
33
Samenstelling Landelijk Steunpunt VPTZ per 31-12-2012 Het Landelijk Steunpunt VPTZ zorgt voor de dagelijkse uitvoering van en ontwikkeling van nieuw beleid van de vereniging. Directeur a.i.
Dhr. J.N. Grevenstuk
Bureaumanager
Mevr. J. de Fiouw
Beleidsmedewerkers
Mevr. M. Barree Mevr. M. Gouwenberg Mevr. mr. G. Vermeulen Mevr. drs. J. Somsen Mevr. drs. J. Streng
Projectmedewerker
Mevr. M. de Jong
Administratie/Secretariaat
Mevr. I. Kool Mevr. N. Martinot Mevr. R. Middendorp Mevr. W. Staal
Externe medewerkers
Mevr. J. Aarnoudse
34
VPTZ Jaarverslag 2012
Altijd Dichtbij
35
“Ik wil alle vrijwilligers bedanken die mij de mogelijkheid gaven om er af en toe even tussenuit te breken tijdens de terminale zorg voor mijn partner. Zo kon ik de moed verzamelen om weer verder te gaan.” Uit: Jaarverslag Stichting Hospicegroep Alphen aan den Rijn-Nieuwkoop
Bijlage 2:
Doelstellingen en resultaten 2012 Belangenbehartiging Rijksoverheid Handhaving van de VWS-subsidieregeling Palliatieve Zorg en ophogen van het subsidieplafond op basis van de toename van het aantal cliënten.
In 2012 is het subsidieplafond van deze regeling verhoogd met 10%.
Handhaving van de instellingssubsidie van het LS en de subsidie voor deskundigheidsbevordering.
De instellingsubsidie is opnieuw toegekend en voor de deskundigheidsbevordering is een projectsubsidie is beschikbaar gesteld.
Oog voor de specifieke belangen van VPTZ in het bepalen van het overheidsbeleid rond palliatieve zorg.
De specifieke belangen van VPTZ hebben plaats gekregen in de Kerngroep Palliatieve Zorg en activiteiten richting politiek middels de NOV.
Daarnaast zal het LS actief op zoek gaan naar kansen en mogelijkheden om aan te haken bij de speerpunten in het subsidiebeleid van VWS.
Als partner in de kerngroep wordt deelgenomen in het gesubsidieerde project “Nationaal Programma Palliatieve Zorg“.
Altijd Dichtbij
37
Belangenhartiging lokale/regionale overheid
Kennis en Informatie
Checklist en modellen ontwikkelen in het kader van de Wmo per 2013.
Uitbouwen kenniscentrum en beschikbare informatie ten behoeve van continuïteit en positie VPTZ.
De registratierapportage en het eerder genoemde Rutte-II document zijn hier resultaten van.
Digitalisering van informatie, waaronder het organisatiehandboek.
Het organisatiehandboek is nu digitaal beschikbaar.
Stimuleren van het leren met en van elkaar via de website.
Het stimuleren van elkaar via de website wordt regelmatig aangeboden. De lidorganisaties maken echter weinig gebruik van de mogelijkheden.
Optimaliseren van de registratierapportage, zowel qua inhoud als de totstandkoming.
Er is een werkgroep Registratierapportage die zich bezig houdt met de inhoud en de totstandkoming. De resultaten zullen in 2013 bekend zijn en tot uitvoering worden gebracht.
Best practices verzamelen en uitgeven t.a.v. financiering vanuit de Wmo van VPTZ-lidorganisaties.
In 2012 is gestart met het opstellen van het Rutte-II groeidocument, waarin de gevolgen van het nieuwe kabinetsbeleid worden gevolgd. Hier wordt samen met de Werkgroep Rutte-II in 2013 verder aan gewerkt. De verschuiving van de AWBZ naar de Wmo is in 2012 controversieel verklaard. Met het controversieel verklaren van deze maatregelen is in eerste instantie gestart met bovenstaand initiatief. Het verzamelen van best practices is hier onderdeel van.
Kwaliteit Stimuleren en faciliteren reflectie en doorontwikkelen zelfevaluatie-instumenten.
Voor een aantal lidorganisaties zijn workshops (5) over de cirkel ‘Er zijn’ verzorgd. Binnen de werkgroep kwaliteit hebben vertegenwoordigers van lidorganisaties zich eveneens bezig gehouden met de zelfevaluatie-instrumenten en hun functie in de VPTZ-kwaliteitsvisie.
Implementatietraject Kader Goed Bestuur.
De resultaten uit de pilot zijn meegenomen in de Werkgroep kwaliteit, die als opdracht heeft de kwaliteitsvisie te beschrijven.
Vaststellen minimumkwaliteitseisen en toevoegen aan Kader Goed Bestuur.
De kwaliteitseisen zijn een onderdeel van bovengenoemde kwaliteitsvisie.
Het versterken van regionale samenwerking en het leveren van individuele ondersteuning inzake deze regionale samenwerking.
In 2012 is hier uitvoering aan gegeven middels het project ”Versterken bestuurlijke lijn”.
38
VPTZ Jaarverslag 2012
Deskundigheidsbevordering Het ontwikkelen en vaststellen van een meerjaren opleidingsplan 2012 - 2015 waarbij het geheel moet blijven voldoen aan de kwaliteitseisen zoals die tot op heden gesteld zijn. Onderdeel van dit plan is een structurele financiering van de deskundigheidsbevordering van vrijwilligers in de palliatieve terminale zorg.
Er is een nieuw plan opleidingen/trainingen opgesteld. Een oplossing voor de financiering is tot nu toe gevonden in verlaging van de kosten van de opleidingen/trainingen. Verdere verlaging van de kosten is te verwachten.
Het zoeken naar een tijdelijke oplossing voor de financiering van deskundigheidsbevordering.
Ook voor 2013 is door het ministerie van VWS een projectsubsidie voor deskundigheidsbevordering toegekend.
Altijd Dichtbij
39
Financiering/aanboren nieuwe geldstromen
PR en Communicatie
Er zijn materialen en ideeën beschikbaar die gebruikt kunnen worden bij het werven van fondsen- en sponsoren, zowel landelijk als voor lidorganisaties.
Er is een selectie gemaakt van materialen die gebruikt kunnen worden bij het werven van fondsen. In de werkgroep PR/Communicatie die in 2013 zal starten, wordt dit verder besproken.
Communicatiebeleidsplan Soms der delen beschikbaar voor leden.
De wijze van de invulling van de Elckerlijkcklezing zal op initiatief van de Stichting Vrienden geanalyseerd worden en eventueel in samenspraak met het LS VPTZ aangepast worden naar een lezing waarbij de bewustwording rond leven en dood, gecombineerd wordt met (het uitbouwen van) relatiebeheer met betrekking tot zowel het bedrijfsleven als sponsoren en fondsen.
De Stichting Vrienden VPTZ heeft de keuze gemaakt de Elckerlijcklezing voort te zetten in 2013 en deze te koppelen aan de activiteit “Prijs de vrijwilliger“.
Er is een concept plan opgesteld. Er is besloten aansluitend hierop in 2013 een communicatiescan te gaan uitvoeren, die zal moeten leiden tot een communicatiestrategie voor de komende jaren. Hierbij wordt de werkgroep Communicatie, die in 2013 start, worden betrokken.
Pr-ondersteuning en producten ter stimulering van het vergroten van de verbinding in het land en het delen van kennis en ten behoeve van de sponsor- en fondsenwerving.
Het gebruik van de website als middel voor het ‘leren van en met elkaar’ is regelmatig aangeboden. Daarnaast is ondersteuning geboden bij de organisatie van de regiobijeenkomsten en de verschillende werkgroepen.
Als streven voor 2012 zal de projectfinanciering toenemen naar minimaal 20%, de gelden van derden als bijdrage VPTZ algemeen in 2012 € 100.000,= opleveren en het streefbedrag van derden verkregen voor deskundigheidsbevordering is € 200.000,= (excl. subsidie VWS).
Er is in 2012 aandacht besteed aan het verkrijgen van extra projectfinanciering. Er zijn twee toezeggingen binnen voor een totaalbedrag van € 170.000,=. Start van deze activiteiten is in 2013.
Voortzetting PR-ondersteuning lidorganisaties.
Er is met meerdere lidorganisaties conctact geweest over PR-vraagstukken.
Vertegenwoordiging in projecten en initiatieven op gebied van voorlichting over palliatieve zorg.
Er is in verschillende initiatieven geparticipeerd, zoals de Stuurgroep IDPZ, PPPV en de klankbordgroep Pal voor u.
Indien voldoende financiering: Landelijke Vrijwilligersdag.
Hier is geen financiering voor gevonden.
Indien voldoende financiering: Project nieuwe media.
Dit plan is opgenomen in het projectplan ‘Commercial en social media voor VPTZ Nederland’. In 2012 is hier financiering voor gezocht welke begin 2013 is toegezegd.
40
VPTZ Jaarverslag 2012
Altijd Dichtbij
41
Verenigingszaken Het beperken van het bedrijfsrisico waarbij de continuïteit van de organisatie gewaarborgd is.
VPTZ Nederland is nog steeds voor het overgrote deel afhankelijk van overheidssubsidie. Verlaging van de verschillende subsidie onderdelen is opgevangen door verlaging van de kosten. Continuïteit is nog steeds afhankelijk van subsidie. De algemene reserve en de egalisatie reserve zijn in 2012 verhoogd.
Werkbezoeken vanuit het Landelijk Steunpunt VPTZ naar de leden.
Deels gerealiseerd door werkbezoeken en deels vervangen door regionale en werkgroep overleggen.
Discussie omtrent de vormgeving van de contacten tussen VPTZ Nederland en de VPTZ-lidorganisaties.
Er zijn verschillende werkgroepen actief geweest zoals kwaliteit, deskundigheid, intensivering leden contacten, ledengroepen, registratierapportage en Rutte II. Daarnaast de tweemaal per jaar gehouden regio overleggen.
Colofon Tekst: Vormgeving: Druk: Mei 2013 42
VPTZ Jaarverslag 2012
VPTZ Nederland Van Lint in vorm, Zierikzee Grafia, Pijnacker
Bezoekadres: John F. Kennedylaan 99 3981 GB Bunnik Correspondentieadres: Postbus 189 3980 CD Bunnik T 030 6596266 F 030 6596299 E
[email protected] I www.vptz.nl
