Inhoud. Voorwoord. Nieuw beleid. Leven met Sterven. Implementeren Zingevingsgericht werken. Management Development PZC

MD- traject ter ondersteuning van Zingevingsgericht werken.

2011-2012

Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff. Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012

1

Inhoud Voorwoord

3

Nieuw beleid

3

Leven met Sterven

4

Implementeren Zingevingsgericht werken

4

Management Development PZC

7

Visie en Missie

9

Kernwaarden van de organisatie

10

PZC en palliatieve zorg

11

Het MD traject ter ondersteuning

12

De kracht van de eigen organisatie

12

Doel programma

13

Inhoud programma

17

Verwerkingsbijeenkomsten

18

Coaching

18

Begeleiding

18

Doelgroepen

18

Tijdsinvestering

19

Compensatieregeling

19

Certificaat

19


2

Voorwoord: Voor je ligt een zeer ambitieus programma. Een Management Development-traject (MD) bestaande uit vier keer een tweedaagse conferentie in een hotel, verwerkingsbijeenkomsten en mogelijkheden voor collegiale intervisie bedoeld ter ondersteuning van de nieuwe ontwikkelingen bij de Protestantse Zorggroep Crabbehoff (PZC). In de nieuwsbrief van het managementteam hebben we reeds aangegeven welke ontwikkelingen op ons af gaan komen. We hebben genoemd dat we met een kleine 700 mensen tot taak hebben om passende hulpverlening en behandeling voor onze cliënten te realiseren.

Momenteel wordt een nieuw beleidsplan 2011-2016 ontwikkeld. Dit is een belangrijk instrument om de gewenste gedragsverandering rond belevingsgerichte zorg vorm te geven. Als mission statement is gekozen: ‘Waar mensen zorgen voor mensen’. In het beleidsplan wordt de nieuwe zorgvisie verder uitgewerkt. De drietrap Zien Bewogen worden - In beweging komen speelt daarin een belangrijke rol. Het betekent dat er invoelend geluisterd wordt naar de zorgvraag van cliënten, hen passende hulp geboden wordt en hun ervaringen en zorgvraag beschouwd worden als een belangrijke bron van inspiratie en informatie. Een bron van waaruit verder gebouwd kan worden aan de dienstverlening van wonen, welzijn en zorg. Om die missie te Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff. Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012

kunnen realiseren en de visie waar te kunnen maken, wordt gehandeld volgens drie (nieuwe) kernwaarden: we zijn betrokken, we voelen ons verantwoordelijk en we zijn ondernemend. Bovendien is alles gericht op de levenskwaliteit van bewoners en cliënten.

“We zetten ons in om ouderen en/of mensen met een beperking optimaal te ondersteunen in hun streven naar een zelfstandig en zinvol leven. Vertrekpunt hierbij is de individuele vraag om zorgen dienstverlening van onze cliënten en bewoners. We doen ons werk vanuit een protestantschristelijke levensovertuiging. Hierbij zijn waarden als ‘aandacht’, ‘respect voor elkaars overtuiging’ en ‘dienstbaar zijn aan onze naaste’ - ongeacht zijn of haar karakter, geaardheid, huidskleur of levensovertuiging’ - leidend.” Daarnaast streeft de organisatie naar vergroting van de externe gerichtheid en uitbreiding van de rol die zij kan spelen in de wijk. Er is bijvoorbeeld een rollatorspreekuur ingesteld, en zal Crabbehoff bijdragen aan de wijkontwikkeling (locatie ligt in een Vogelaar wijk) bij de vormgeving van een nieuw te realiseren wijkgezondheidscentrum.

Reeds geruime tijd is bij PZC op verschillende niveaus in de organisatie gewerkt aan de nota ‘Leven met Sterven, de basis voor zingevingsgericht werken’. Deze beleidsnotitie is vastgesteld op 29 maart 2011. Hierin is verwoord: de missie, visie, kernwaarden en verschillende rollen van medewerkers in relatie tot zingevingsgericht werken. Daarnaast zijn de effecten voor het zorgproces weergegeven.

3

“LEVEN MET STERVEN…… DE BASIS VOOR ZINGEVINGGERICHT WERKEN”.

“In de laatste tien jaar zijn er vele pogingen gedaan om de zorg en het ethische beleid rondom het levenseinde te beschrijven en daar richting aan te geven. Onze inspanningen om goede zorg en dienstverlening te bieden aan de cliënten die hun zorg aan ons hebben toevertrouwd verplicht ons om na te denken over de vragen van het leven en daarmee vragen over de dood. De beleidsnotitie ‘Leven met Sterven’ is de brug tussen de wensen en behoeften van onze cliënten en de wijze waarop wij een antwoord willen geven op deze wensen en behoeften. Met de nota ‘Leven met Sterven’ wordt nu een nieuwe beleidsstap gezet, waarbij alle vragen die rondom het levenseinde kunnen spelen aan de orde worden gesteld. De cliënt komt in veel gevallen bij onze zorggroep terecht op het moment dat hij een andere fase van het leven in gaat. De verhuizing (al dan niet gedwongen) naar een verzorgingshuis en/of verpleeghuis is vaak een nieuwe (en voor velen de laatste) fase van het leven. Stukje bij beetje wordt het leven beperkter en de leefwereld kleiner. Fysieke omstandigheden wijzigen, men vertrekt uit de vertrouwde woning en de oude buurt, de kenniskring wordt kleiner, de afhankelijkheid groter, het perspectief wijzigt, …kortom stukje bij beetje neemt men afscheid van het leven. Uiteindelijk sterft de cliënt daadwerkelijk. Dagelijks is dit proces onze belangrijkste zorg. We willen graag dat de cliënt deze weg goed en op zijn eigen manier kan gaan. Dat hij zich gehoord, gesteund en ondersteund voelt. Dat deze fase van het leven een bewuste en zinvolle periode is. Een fase waarin iedere vraag kan worden gesteld en dat er een gesprek kan worden gevoerd over datgene wat hem bezighoudt. Het gesprek mogen voeren over alle vragen die hem bezighoudt


en weten dat met zijn vragen uiterst zorgvuldig en invoelend wordt omgegaan, geeft ruimte aan het leven terwijl het sterven al heel dichtbij kan zijn. Samen optrekken en zij (cliënt) aan zij (medewerker) het pad aflopen, elkaar inspirerend ontmoeten en elkaar bijstaan vanaf het moment van opname tot de herdenkingsdienst na het overlijden, is wat wij zingevingsgericht werken noemen. De intentie is te allen tijde om optimale palliatieve zorg en geestelijke ondersteuning te bieden.” De cliënt en diens directe familieleden krijgen in de toekomst een prominente rol bij het formuleren van de zorgvraag in het algemeen en voor de laatste levensfase van de cliënt in het bijzonder. Dit betekent verandering bij alle medewerkers, vrijwilligers en betrokkenen in kennis, vaardigheden en attitude waarbij communicatie en samenwerking de basis zullen zijn voor vertrouwen, respect en het inhoud geven aan optimale zorg ten gunste van de cliënt. De nota ‘leven met Sterven’ is in dit verband een zeer belangrijke nota. De inhoud hiervan is evident voor de inrichting van het zorgproces in de toekomst en is daarmee onlosmakelijk verbonden met het veranderproces dat wij nu gaan doormaken. De visie achter deze notitie draagt bij aan de zorgbestendigheid van PZC, professionalisering van de medewerkers en het zingevingsgericht werken.

Het proces heeft zich gekenmerkt en kenmerkt zich nog steeds door inspirerende, emotionele en wijze gesprekken. Al zal de inhoud van de nota en de omstandigheden een eigen dynamiek houden, we zijn nu er aan 4

toe om ons beleid te funderen en daarmee een houvast te hebben om te komen tot het nader invullen en implementeren van het gedachtegoed in onze organisatie. De volgende stap is de implementatie….een proces dat zeer intens zal zijn en lange tijd zal vergen. Af is het nooit, de eigen dynamiek zorgt voor voortdurende beweging, verandering en weer aanpassen aan de omstandigheden.

wordt en daarmee aantrekkelijk om te werken en te verblijven. In de praktijk zal iedere functionaris zich bezighouden met zingeving en complementair zijn waar anderen even geen bijdrage kunnen hebben. Er zullen veel meer relaties worden aangegaan en er zal veel meer dialoog worden gevoerd tussen medewerkers, cliënten en hun familie. Er zal meer diepgang zijn in discussie, gesprekken als gevolg van continue aandacht en verdieping in de hele organisatie.

In dit plan van aanpak is te lezen hoe we dat gaan doen bij PZC. Er is een scan gemaakt van de sterke kanten van de organisatie en de kansen die PZC heeft om aan de nieuwe filosofie inhoud te geven. De prioriteit betreffende deze verandering ligt erg hoog. Er is een zogenoemde regiegroep samengesteld waarbij de voorzitter van deze groep zowel eigenaar is van dit project, als ook bestuurder van de organisatie en communicator naar diverse gremia zoals RvT, CCR en OR. Vanuit de filosofie van de beleidsnota ‘Leven met Sterven’ zal aan het verandertraject bij PZC vorm en inhoud worden gegeven. Onze mensgerichte visie wordt via zingevingsgericht werken herkenbaar, merkbaar en voelbaar voor cliënten en medewerkers. De zingeving sluit aan bij de beleving van cliënten en medewerkers in de fase van hun leven waar zij zich nu bevinden. De aandacht voor de zingeving maakt de zorggroep onderscheidend. Het zal een wervende kracht hebben op personeel. De organisatie zal meekunnen bewegen met de werkelijkheid van cliënten en medewerkers waardoor de zorggroep veerkrachtig, positiever, verantwoordelijker en flexibel


Zingeving kan je ( en wil je) niet afschuiven. Daaruit zullen afspraken voortkomen die worden gecheckt (breder draagvlak voor afspraken en het nakomen er van en daarmee meer draagvlak en sociale controle). De gesprekken gaan uit van de kracht, de emotie, de behoefte van het moment waardoor minder gepraat zal worden over wat er niet goed gaat, maar wat het met je doet. (minder probleemgerichte communicatie en daarmee positiever). Juist die kracht willen we bundelen en benutten om van PZC een gezonde organisatie te maken. Dat willen we niet doen door steeds maar weer de vinger op de pijnlijke plek te leggen en te wijzen op de fouten die worden gemaakt. Dat willen we doen door gebruik te maken van de kwaliteiten die bij de medewerkers aanwezig zijn. Door die kwaliteiten binnen de organisatie te ontdekken kunnen we deze inzetten om onze bedrijfsvoering op orde te houden, kunnen we variëren in ons aanbod aan hulpverlening en zijn we in staat om aan de wensen van onze cliënten gehoor te geven. Het belangrijkste wat we hiervoor moeten doen is met elkaar in dialoog gaan. Met elkaar communiceren over hoe het beter 5

kan, maar óók door met elkaar af te spreken wie welke verantwoordelijkheid kan en mag dragen. We moeten met elkaar de motivatie vinden om zelf een bijdrage te leveren aan het realiseren van de doelstellingen van de organisatie:

Ter ondersteuning van dat hoge ambitieniveau dient dit programma. Een programma dat je als deelnemer meemaakt door te participeren, je mening te geven en de lef om je te laten beïnvloeden door de mening van anderen. Zo is het programma ook ontwikkeld in overleg met het managementteam van PZC, de regiegroep, de projectgroep en de scholingsgroep. Ik heb hoge verwachtingen van dit programma en ik hoop van harte dat dit traject ons de nodige steun kan bieden om de noodzakelijke verbeteringen in te zetten en door te voeren, zodat we onze kernwaarden: betrokken, verantwoordelijk en ondernemend ook kunnen waarmaken. Ik nodig u uit, partner te zijn in het vormgeven van zingevingsgericht werken. J. Groen Bestuurder.


6

zijn en mevrouw Jansen door en door kent;

Management Development

o

het zorg/leefplan alle persoonlijke zingevingsgerichte aspecten bevat en up to date is en goed bevonden door mevrouw Jansen;

o

Mevr. Jansen zich gehoord voelt en vertrouwen heeft in de medewerkers van PZC om haar wensen kenbaar te maken. Zij krijgt te allen tijde antwoord op haar vraag;

o

zij zich niet in hoeft te houden, omdat de medewerker het zo druk heeft en zo loopt te zuchten;

o

zij accepteert dat niet alles mogelijk is binnen PZC, maar weet tegelijkertijd dat overal over te praten valt;

haar wensen worden gehoord (niet één keer, maar continue) en dat er wordt geluisterd waardoor zij beter wordt gekend;

o

zij zelf de afspraken maakt en kan veranderen als zij dat wil (er zijn vaste afspraken die op elk gewenst moment kunnen worden gewijzigd). Daar waar zij dat niet kan wordt zij ondersteund;

Mevr. Jansen zich gelijkwaardig voelt aan de medewerkers en weet dat haar zorgafhankelijkheid niet leidt tot afhankelijkheid in relatie tot macht van de medewerker;

o

zij er zelf voor een groot deel verantwoordelijk voor is, dat haar wensen gekend worden door de zorgverlener;

o

Mevr. Jansen zich informeert over huisen veiligheidsregels;

o

Mevr. Jansen participeert in de beleidsbeslissingen van de organisatie.

PZC Inleiding: Bouwstenen voor een missie en visie in het kader van zingevingsgericht werken. Context: Doelstellingen en ambities. We introduceren Mevrouw Jansen als één van de denkbeeldige cliënten van PZC:

Mevrouw Jansen zal merken dat: o zij haar leefstijl kan handhaven (kleding, gewoonten, interieur) en dat er aandacht is voor de zaken die nu spelen als gevolg van de levensfase waarin zij zit; o

o

o

o

familie participeert in de zorg – en dienstverlening en deze familie een invloedrijke stem heeft in de wijze hoe zorgen dienstverlening van het familielid wordt geregeld daar waar de cliënt dit onvoldoende kan. de EVV-er een vaste en intense relatie heeft waarin zij/hij kwetsbaar durft te


7

fijn verblijven, maar ook binnen de mogelijkheden fijn herstellen. Tevens zal er een effect zijn op het welbevinden van medewerker. Hij kan zich opladen in plaats van leeg lopen en ‘gevuld’ weer naar huis gaan. Als we kunnen bereiken dat medewerkers ervaren dat ze er toe doen, dat ze de positieve elementen oppakken, dan raken ze niet moe en uitgeblust maar geeft dat wat ze doen weer energie;

De medewerkers zullen merken dat: o

Het werken bij PZC meer bijdraagt aan de eigen ontwikkeling en zingeving;

o

Dat het geven van oprechte aandacht aan de cliënt en diens familie de vraag naar extra zorg of medische klachten vermindert;

o

Er handelingen die nu gedaan worden af zullen vallen, omdat dit niet echt bijdraagt aan de kwaliteit van leven van de cliënt, maar het beheersen van alle medische risico’s;

o

Er meer rust en plezier ontstaat op de afdeling;

o

Deze zingeving richt zich nadrukkelijk niet alleen op het christelijk geloof. Het gaat over allerlei religies en levensovertuigingen. De Multiculturele aspecten worden als gelijkwaardig gezien. Doordat de zorgverlener basale kennis heeft, of minstens gevoelig is voor culturele aspecten van iedereen, worden deze aspecten van zingeving van de cliënt medebepalend voor de zorg-en dienstverlening.;

o

Effect van de lopende projecten wordt nog sterker en meer verbonden, denk aan ZZp fase 2, medezeggenschap, effecten van het functiehuis, gastronomie en schoonmaak;

o

De cliënt, de familie, de medewerker de vrijwilliger, enz. zullen zich goed voelen en merken dat hij of zij er toe doet. Zorg en barmhartigheid zijn elementen in een bestaan die niet alleen goed zijn voor de ontvanger. Ook de gever zal hiervan herstellen. Het zingevingsgericht werken heeft daarmee als resultaat dat zo de bewoners hier


o

Het verandertraject op zich moet revitaliserend zijn voor iedereen die met PZC in aanraking komt. De sfeer zal revitaliserend zijn, warm en welkom;

o

Deze vorm van werken zal door heel de organisatie heen zijn beslag vinden. We hebben het over de cliënt, maar ook de interne klant zal evenzo zingevingsgericht benaderd worden!

8

Visie en missie De Protestantse Zorggroep Crabbehoff biedt in Dordrecht een kwalitatief hoogwaardig samenhangend dienstenpakket van wonen, welzijn en zorg. We zetten ons in om ouderen en/of mensen met een beperking optimaal te ondersteunen in hun streven naar een zelfstandig en zinvol leven. Vertrekpunt hierbij is de individuele vraag om zorgen dienstverlening van onze cliënten. We doen ons werk vanuit een protestantschristelijke levensovertuiging. Hierbij zijn waarden als ‘aandacht’, ‘respect voor elkaars overtuiging’ en ‘dienstbaar zijn aan onze naaste’ - ongeacht zijn of haar karakter, geaardheid, ras of levensovertuiging’ leidend. De Protestantse Zorggroep Crabbehoff gaat ervan uit dat elk mens het leven moet kunnen leiden dat voor hem of haar wenselijk is. Wanneer dit (deels) onmogelijk wordt, door ziekte of ouderdom, ondersteunen wij mensen bij het zo optimaal mogelijk benutten van hun restmogelijkheden met als primair doel: het behouden of uitbreiden van een zo groot mogelijke zelfstandigheid. Uitgangspunt hierbij is dat de cliënt in alle levensfasen zoveel mogelijk zelf de regie over zijn of haar leven houdt. In onze visie op zorg staat de levenskwaliteit van de cliënt centraal. Omdat we beseffen dat het begrip ‘kwaliteit van leven’ voor elk mens anders is, is onze zorgen dienstverlening primair gericht op datgene wat de cliënt als meest belangrijk ervaart. We stimuleren mensen invulling te geven aan hun persoonlijke wensen en verlangens en passen onze zorg daar zoveel mogelijk op aan. Naast levenskwaliteit staan in onze zorgvisie ook respect en aandacht centraal. Medewerkers van de Protestantse Zorggroep Crabbehoff luisteren naar de Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff. Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012

(zorgbehoeften van) cliënten, zijn betrokken en tonen medeleven en oprechte belangstelling. Dat we deze waarden erg belangrijk vinden, blijkt uit de beeltenis in ons logo dat refereert aan het verhaal van de Barmhartige Samaritaan. Aan dit Bijbelse verhaal, waarin alles draait om omzien naar de ander - ongeacht zijn of haar geloof of afkomst - ontleent onze organisatie haar inspiratie en identiteit. Vanuit deze identiteit gaat Protestantse Zorggroep Crabbehoff ervan uit dat ieder mens uniek is, gekend en gewaardeerd mag worden als schepsel van God en als zijn beelddrager in relatie tot anderen mag staan.

Dit betekent dat de zorg rondom het levenseinde altijd geïntegreerde zorg is: lichamelijk (verzorgend handelen), psychosociaal (mens in relatie tot anderen) en geestelijk (de levensoriëntatie in relatie tot zijn God of volgens een bepaalde levensbeschouwing, de ander en zichzelf). 1

1

(C. Leget, Van levenskunst tot stervenskunst, over spiritualiteit in de palliatieve zorg, Uitg. Lannoo, Tielt 2008, blz. 55-58)

9

collega’s, vrijwilligers, zorgpartners, leveranciers en overige betrokkenen.

Medewerkers van verschillende disciplines zullen dan ook samenwerken ten dienste van het verlenen van deze geïntegreerde zorg. Daarin verwachten wij dat medewerkers met compassie zullen kijken en luisteren naar de zorgvraag van onze cliënten, hen passende hulp bieden en beschouwen we hun ervaringen als een belangrijke bron van inspiratie en informatie om verder te bouwen aan onze dienstverlening van wonen, welzijn en zorg. Kernwaarden van de organisatie Om onze missie te kunnen realiseren en onze visie waar te kunnen maken, handelen we volgens drie kernwaarden: we zijn betrokken, we weten ons verantwoordelijk en we zijn ondernemend. Deze kernwaarden vormen een ‘moderne vertaling’ van de gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan. (Lukas 10:25-38) In deze gelijkenis wordt de Samaritaan ‘geraakt in zijn hart’ bij het zien van de nood van een ander. Hij loopt niet om de nood heen, maar gaat erop in. Er is een ‘drietrap’ te ontdekken van Zien (van nood en lijden) – Bewogen worden –(geraakt worden door de situatie van de ander)- In beweging komen (verantwoordelijkheid nemen en tot actie komen). Dit zijn de bouwstenen van onze identiteit om betrokken, verantwoordelijk en ondernemend zorg en diensten te verlenen. Deze grondhouding en dit handelen gelden als een belofte hoe we omgaan met onze cliënten, hun familieleden, met


Onze medewerkers doen hun werk met hart en ziel. Zij geven cliënten en hun naasten het gevoel dat ze welkom zijn met hun hulpvraag en dat zij er werkelijk toe doen. We staan open voor de eigenheid en het bijzondere van elk mens en hebben respect voor diens opvattingen. Onze betrokkenheid laten we zien door ons te verplaatsen in de belevingswereld van onze cliënten. We bieden oplossingen voor hun specifieke wensen en behoeften en spelen flexibel in op wisselende omstandigheden.

Onze medewerkers voelen zich verantwoordelijk voor het resultaat van hun handelen. Ze werken goed samen, maar zijn ook autonoom. Ze zijn collegiaal, bereid verantwoording af te leggen over wat ze doen en altijd bezig hun taak zo goed mogelijk te vervullen. Ook integer zijn hoort daarbij. We verwachten van onze zorgverleners dat ze open, oprecht en betrouwbaar zijn. Kortom: onze medewerkers zeggen wat ze doen en doen wat ze zeggen.

Wij hechten grote waarde aan creativiteit en het vermogen van mensen om nieuwe wegen te bewandelen voor het ontdekken van kansen en het oplossen van problemen. Onze medewerkers tonen initiatief en maken gebruik van de vrijheid en de ruimte die de organisatie hen biedt. De eigen verantwoordelijkheid die de cliënt voor de invulling van het leven heeft, staat in de zorgen dienstverlening van de Protestantse Zorggroep Crabbehoff

10

centraal. Hij kan zijn eigen leefstijl (zo veel mogelijk) handhaven, ook wanneer hij als gevolg van ziekte en gebrek van anderen afhankelijk wordt. De aan de cliënt geboden zorg sluit aan op diens leefstijl en dwingt hem niet tot het maken van ongewenste keuzes. Het behoud van de regie van het eigen leven door de cliënt wordt zo lang mogelijk als uitgangspunt van de zorgen dienstverlening gehandhaafd. Meedenken, (mee)beslissen en participeren door de cliënt, in zoveel mogelijk zaken die betrekking hebben op het leven en de leefomgeving, zijn in attitude, werkwijze en handelen van de Zorgverleners gewaarborgd. Er vindt een constante afweging plaats tussen de kwaliteit van leven en de door de Zorgverleners geboden ondersteuning. Deze benadering betekent voor de zorgen dienstverlening door de Protestantse Zorggroep Crabbehoff, dat de cliënt door alle Zorgverleners: • erkend wordt in zijn eigen (unieke) waarde; • benaderd wordt als volwaardige gesprekspartner die zo lang mogelijk zelf de regie van het eigen leven moet kunnen voeren; • respectvol tegemoet getreden wordt in de door hem gekozen leefstijl en relaties. Dit alles vraagt van medewerkers een professionele houding, zodat zij: • kunnen omgaan met afhankelijkheid van de cliënt met een gerichtheid op het streven naar zelfstandigheid; • respect hebben voor leefstijl; • aandacht hebben voor en kunnen omgaan met vragen rondom zingeving; • met de cliënt huiselijkheid, warmte, gezelligheid als belangrijke waarden beleven.

organisatie moet in dat licht even goed voor haar cliënten als voor haar zorgverleners zijn. Dit betekent dat er sprake kan zijn van een dialoog binnen de zorgrelatie tussen cliënt en zorgverlener, waarbinnen niet alleen recht gedaan wordt aan de wensen en verwachtingen van de cliënt maar ook aan de verwachtingen, mogelijkheden en onmogelijkheden van de medewerkers. Hier tekent zich het verschil af tussen cliëntgericht werken en zingevingsgericht werken. Bij zingevingsgericht werken neemt de zorgverlener de eigen persoon mee in de relatie, bij cliënt centraal niet.

Protestante Zorggroep Crabbehoff en palliatieve zorg: Palliatieve zorg is gericht op het toevoegen van leven aan de dagen, in plaats van dagen aan het leven. Palliatieve zorg: • beschouwt het sterven als een proces dat inherent is aan het leven; • is niet gericht op versnelling of uitstel van de dood; • is gericht op verlichting van pijn en andere belastende symptomen; • biedt ondersteunende zorg aan cliënten, gericht op een zo actief mogelijk bestaan; • biedt ondersteunende zorg aan familieleden in hun verwerking van en omgang met de ziekte van de cliënt. Protestantse Zorggroep Crabbehoff spant zich in om cliënten in de terminale fase van hun ziek zijn te verzorgen volgens de uitgangspunten van de palliatieve terminale zorg. Daarbij speelt aandacht voor zingeving en spiritualiteit een belangrijke rol (zie: richtlijn spirituele zorg; Agora.

In de organisatie staat wederzijds respect voor elkaars overtuiging centraal: tussen cliënt en medewerker, maar zeker ook tussen medewerkers onderling. De Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff. Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012

11

Het MD-traject ter ondersteuning van de komende veranderingen.

De kracht van de eigen organisatie:

Op alle niveaus in de organisatie ziet men het streven naar optimale kwaliteit. Gezien deze positieve kracht in onze organisatie, kunnen we een aantal stappen op verschillende niveaus en parallel realiseren:

Vanuit de traditionele benadering zal iedere manager aan de slag gaan bij organisatieproblemen met analyseren en diagnosticeren van de problemen om vervolgens een plan van aanpak op te stellen en dit plan uit te voeren. Probleem opgelost! Maar daarmee niet de “beleving” van de emotionele impact van het probleem.

Er is gewerkt aan een visie en missie voor PZC; Er wordt gewerkt aan de uitwerking van de nota ‘Leven met Sterven’; Er wordt gewerkt aan inzichten m.b.t. de meest wenselijke en meest effectieve vorm van zingevingsgericht werken; Er wordt gewerkt aan kwaliteitsverbetering op vele fronten; Er wordt gewerkt aan de nieuwbouw (letterlijk en figuurlijk).

Dit soort veranderingen doe je niet alleen, dit realiseer je samen. Via de leidinggevenden willen we de krachten van alle medewerkers bundelen om aan dit proces een bijdrage te leveren. Eén van de speerpunten daarbij is Human Resources Management. Het ontwikkelen van managers heeft daarin een permanente plaats. Als zodanig is het de uitdrukkelijke wens van het MT om door middel van een MD-traject, de majeure veranderingen te ondersteunen.

Uw uitnodiging om aan dit programma deel te nemen komt dan ook direct van de bestuurder.


Ervaringen van medewerkers bij veranderingen zijn vooral gebaseerd op de “weerstand” tegen de verandering en daarmee per definitie negatief. Tijdens deze leergang is het de bedoeling dat de deelnemers in dialoog treden over

Succesvol verandermanagement door Appreciative Inquiry. Appreciative inquiry (AI) oftewel “waarderend onderzoeken”, is een nieuwe fundamenteel andere manier van denken over het oplossen van problemen en het veranderen van organisaties. AI richt zich niet op het analyseren van het probleem en het “repareren van het defect”, maar op het zoeken naar en versterken van oplossingen die al bestaan. Vijf basisprincipes liggen aan AI ten grondslag:

1.

Het constructionistische principe: onze verbeeldingskracht, ons vermogen om toekomstbeelden te creëren maakt het mogelijk dat menselijke systemen (inclusief organisaties) kunnen worden veranderd of gereconstrueerd;

2. Het simultaniteitsprincipe: de zaden van de verandering worden gezaaid in de eerste vragen die gesteld worden. Daarom zijn onderzoek (inquiry) en interventie onderling verbonden en simultaan;

12

3. Het poëtische principe: organisaties zijn als een open boek of poëzie Ze lenen zich voor meer interpretaties en conclusies. Alle medewerkers in een organisatie kunnen coauteur zijn van hoe het boek van de organisatie zich ontwikkelt. 4. Het anticipatoire principe: een beeld van de toekomst gaat altijd vooraf aan feitelijke verandering; 5. Het positieve principe: hoe positiever de vraag, hoe positiever de data zullen zijn. Hoe positiever de bereidheid om te participeren, hoe duurzamer het veranderingsproces zal zijn.

David Cooperrider van Case Western Reserve University is de belangrijkste grondlegger van appreciative inquiry. Hij toont de belangrijkste verschillen aan tussen de traditionele benadering en AI:

De traditionele probleemoplossing: Gevoelde noodzaak; Identificatie van het probleem; Analyse van de oorzaken; Analyse van de mogelijke oplossingen; Actieplanning (behandeling).

Nu kunnen we ons richten op het probleem van de organisatie, zoals bovenstaande benadering aangeeft. We kunnen ons richten op de analyse van alle problemen met als effect, dat we een gedetailleerd inzicht zullen verwerven in de omstandigheden waarin dit probleemgedrag juist kan floreren. Of… we kunnen uitgaan van die situaties waarbij juist sprake is geweest van uitermate grote betrokkenheid en intrinsieke motivatie, welke hebben geleid tot wenselijke effecten in de organisatie. Juist die situaties onderzoeken richt onze gedachten op de "mogelijkheden".


Apprciative Inquiry Waarderen van het beste wat er nu is (appreciating); Verbeelden hoe de organisatie kan worden (envisioning); Organisatiebrede dialoog over hoe de organisatie zou moeten worden (dialoging); Implementeren van de gewenste verandering (innovating).

Vanuit deze filosofie is inhoud gegeven aan het Management development traject.

Doel van het programma: Het veranderen van de cultuur van de organisatie van een ‘minder’ gewenst naar een ‘meer’ gewenst niveau, door gebruik te maken van de positieve krachten die in de organisatie aanwezig zijn. Het invulling geven aan zingevingsgericht werken, gekenmerkt door bedrijfstrots, samenwerking en collegiale ondersteuning om bruggen te slaan naar de toekomst van efficiënte zorg ten gunste van de cliënt. Dit willen we bereiken door de attitude van de leidinggevenden positief te beïnvloeden op de gebieden: Communicatie en gesprekstechniek; Stijlen van leidinggeven; Waarderend onderzoek in organisaties, Motivatie, enthousiasmeren en coachen van jezélf, collega’s en medewerkers; Palliatieve zorg en zingevingsgericht werken; Eigen zingeving en spiritualiteit.

13

Dit beïnvloeden van de attitude van de leidinggevenden zal plaats vinden op cognitief, affectief en handelingsniveau, gericht op de taken en competenties van de individuele deelnemers. De begeleiders zullen daarbij, afhankelijk van de situatie, variëren in didactische werkvormen. Er zal in het programma volop ruimte zijn voor inbreng van prioriteitsthema’s vanuit het MT en voor inbreng van eigen casuïstiek van de deelnemers.

DOEL VAN HET MD-traject. Veranderen van de attitude van de

leidinggevenden door: een handelingscomponent een affectieve component een cognitieve component

Afgeleide doelstelling van het programma: De doelstelling van het programma staat niet ‘op zich’. Zeker bij de uitvoering van de 2-daagse trainingsblokken in een conferentieoord heeft naast het cursorische aspect, het sociale aspect een behoorlijke invloed op de groepscohesie en op de cultuur van de organisatie. Een aantal afgeleide doelen is te vermelden namelijk: Netwerken in de organisatie; Het ontwikkelen van een gemeenschappelijke taal; Collegiale ondersteuning; Enthousiasmering van de deelnemers en medewerkers; Plezier en uitdaging in het werk; Persoonlijke ontwikkeling, verrijking en wijsheid; Betere balans tussen werk en privé; Positieve ontwikkeling van de cultuur van de organisatie; Minder redenen tot werkgerelateerd verzuim (grijs verzuim neemt af); Hogere medewerkerstevredenheidscores.

De cultuur van een organisatie is een verzameling van betekenissen, normen en waarden, verwachtingen en attitudes die gedeeld worden door de leden van de organisatie. Als lid van de organisatie en in het bijzonder als leidinggevende kan men grote invloed uitoefenen op de cultuur van de organisatie en wel speciaal in het eigen team. Veranderingen zijn eenvoudig realiseerbaar in een organisatie- (of team-)cultuur die flexibiliteit en aanpassingsvermogen voorstaat. Door de medewerkers te stimuleren mee te doen aan veranderingen kan deze bron van creativiteit enorm bijdragen tot het welslagen van geplande veranderingen. Ontwikkeling van mensen en het gebruik maken van de sterke kwaliteiten van de medewerkers maakt daarbij onderdeel uit van de cultuur.

Specifiek: De kwaliteiten van mensen optimaal benutten door de leidinggevenden inzicht, vaardigheden en kennis te bieden waardoor zij beter in staat zijn aan hun integrale rollen vorm en inhoud te geven. Hierbij gaan we uit van een aantal principes, waarbij de theorie van Robert Quinn wordt


14

gebruikt om deze principes inzichtelijk te maken. Deze theorie gaat er van uit dat iedere manager steeds integrale afwegingen zal moeten maken bij het nemen van beslissingen waarbij verschillende belangen een rol spelen.

ROLLEN Mentor

Stimulator

Teambuilder Participatief Conflicthanteerder

Controleur

Functie-evaluator Collectief Organisatie-denken

Coördinator

Projectmanager Taakontwerper Crossfunctioneel

Innovator

Veranderkundig Creatief Vernieuwend

Bemiddelaar

Omgaan met macht Onderhandelaar Presentator

Producent

Productief Time & stress Zicht op werkomgeving

Bestuurder

Visie Ontwerper Delegeren

Principe 1: Iedere manager is ondernemer, leidinggevende en organisator. Dit vraagt om: Verbetering van zelfkennis; Inzicht in de 8 managementrollen van Quinn en de concurrerende waarden daarin; Training in 24 vaardigheidsgebieden.

Tijdens deze leergang wordt inzicht verstrekt in de rollen welke passen bij het integraal managen van een organisatieeenheid. Iedere rol verlangt drie specifieke vaardigheden. Met deze vaardigheden wordt getraind tijdens de leergang.

VAARDIGHEDEN Inzicht in mensen Effectief communiceren Ontwikkelaar

Meetbaar: Principe 2: Het gaat altijd om gedrag. Dit vraagt om: Ontwikkelen van persoonlijke kwaliteiten als instrument voor management; Zicht op de effecten van het eigen gedrag; Kunnen nemen van integrale beslissingen met afweging van verschillende belangen; Dragen van eigen verantwoordelijkheid voor persoonlijk handelen.

De effecten van dit programma zijn toetsbaar aan de hand van: Cliënttevredenheid; Medewerkerstevredenheid; Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff. Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012

15

Verzuimcijfers; Zorginhoudelijke toetsing; Cliëntenparticipatie; Medewerkerparticipatie.

Positieve of negatieve resultaten kunnen oorzakelijk worden toegeschreven aan het handelen van de leidinggevende. Door inzichtelijk te maken wat de effecten van keuzes zullen zijn op de totale eindresultaten van de organisatie, is de leidinggevende beter in staat om verantwoorde beslissingen te nemen.

Realistisch: Principe 4: Permanente ontwikkeling. Dit vraagt om: Open staan voor innovatie; Participatie en consultatie; Feedback.

Doordat de deelnemer de eigen doelen kan formuleren, in overleg met collega’s kan discussiëren over de mogelijkheden en collegiale ondersteuning kan krijgen tijdens en rond verwerkingsbijeenkomsten, zijn de geformuleerde doelen praktijkrealistisch. Doordat de betrokkenheid bij het formuleren van doelen optimaal is, zal de kans op het bereiken van de doelen eveneens optimaal zijn.

Acceptabel: Principe 3: De praktijk is de beste leermeester. Dit vraagt om: Durven experimenteren; Fouten maken mag; trial and error; Gericht op positieve effecten op medewerkers en organisatie; Stimuleren van het intentionele karakter van functies; Geen praktischer fundament dan een goede theorie.

De leergang is vooral gericht op de praktijk. De deelnemer wordt zich bewust van de vele mogelijkheden die er zijn om binnen de eigen werksituatie, persoonlijke doelen te formuleren. Daarmee kunnen contracten worden gesloten voor de toekomst. Management Development Protestante Zorggroep Crabbehoff. Traject Zingevingsgericht Werken 2011-2012

Tijdgerelateerd: Door de deelnemers te stellen doelen worden zodanig concreet geformuleerd en in tijd benoemd dat tussentijdse evaluaties direct de vorderingen in de realisatie van de doelen zichtbaar maken, rekening houdend met:

Stellen van prioriteiten; Consulteren van medewerkers; Gebruik maken van de aanwezige kwaliteit; (Persoonlijke) Ontwikkeling.

16

Inhoud van het programma (onder voorbehoud): Deelnemers hebben op basis van hun persoonlijke leerdoelen, inspraak in het programma. 1.

Vier trainingsblokken van twee dagen (vijf dagdelen) in een conferentieoord.

2. Tussentijdse verwerkingsbijeenkomsten.

BLOK 1: Waarderen en gewaardeerd worden. 10.00: Welkom, onderlinge kennismaking, informatie over het conferentieoord en huishoudelijke mededelingen. Informatie over het MD traject. Werkboek t.b.v. zingevingsgericht werken Werkblad 1. Ontdek de waardering. “de Duim” Discovery Verwerkingsgesprek. 12.30: Lunch 14.00: Werkblad 2,3 uit werkboek: zingevingsgericht werken ‘Dream your dream’ Ontdek wat er zou kunnen zijn: “de wijsvinger” en de “ringvinger”

09.00: Logboek en terugblik. Wat kunnen we verwachten van “de middelvinger” en de “pink”. Van ‘vanaf-waarden’ naar ‘naar-toe-waarden’.

12.30: Lunch 14.00: De aandachtspunten op het gebied van ‘waarderen’ besproken.

“beeldend verwoorden” Werkblad 4,5. 17.00: Snack 17.30: Film. ‘As it is in Heaven’ 20.00: Diner

17.00: evaluatie en sluiting

BLOK 2: Communicatie + leidinggeven 10.00: Welkom, doelen bepalen.

09.00: Logboek en terugblik

Inleiding dialogisch Communiceren Oefening Carrousel

Inleiding situationeel leidinggeven + dienend leiderschap Oefening.

12.30: Lunch

12.30: Lunch

14.00: Inleiding Communicatie en feedback (Leary).

14.00: De aandachtspunten op het gebied van communiceren en leidinggeven besproken.

3. Tussentijdse collegiale consultatie.

4. Certificaat.

Oefening 17.00: Snack


17.30: Oefening X-Y 20.00: Diner


17

BLOK 3: Zingeving + spiritualiteit. 10.00: Welkom, doelen bepalen.

09.00: Logboek en terugblik.

Zingevingsgericht werken

Multi-culturalisatie

Wat iedereen moet weten op het gebied van zingeving en spiritualiteit. Casuïstiek.

12.30: Lunch

12.30: Lunch

14.00: Narrativiteit en betekenisgeving (eigen materiaal)

14.00: De aandachtspunten op het gebied van zingeving en spiritualiteit besproken.

17.00: Snack


17.30: De wereld is veranderd. Nu wij nog. Dialoog over waarden en principes. 20.00: Diner

Verwerkingsbijeenkomsten Na de trainingsblokken is een verwerkingsbijeenkomst gepland. Tijdens deze bijeenkomst(en) kunnen de deelnemers van gedachten wisselen over de implementatie van het geleerde in de praktijk. In de vorm van collegiale consultatie kan men gebruik maken van de ideeën en ervaringen van medecursisten waardoor kansen t.b.v. praktijkinterventies worden benut.

Coaching: Gedurende het gehele traject is het aan te bevelen om gebruik te maken van collegiaal consult. Gedacht wordt aan een persoon, door de deelnemer zelf gekozen, die het vertrouwen heeft van de deelnemer en die in staat is om feedback te geven die bijdraagt aan de ontwikkeling van de deelnemer, in positieve zin.

De begeleiding: BLOK 4: PZC in aktie 10.00: Welkom, doelen bepalen.

09.00: Logboek en terugblik.

Terug naar AI Werkboek zingevingsgericht werken. Werkblad 6

In dialoog met…..

12.30: Lunch

12.30: Lunch

14.00: Wat kan en wat moet. Hoe sta ik erin???

14.00: Facultatief

17.00: Snack 17.30: Verwerkingsgesprek 20.00: Diner



De inhoudelijke begeleiding is in handen van de Coach ZGW (Jan van den Braak) en de Zingevingsspecialist (Nico van der Leer). Zij zullen optreden als mentor en als docent. Daarnaast kunnen verschillende gastsprekers vanuit PZC of daarbuiten worden uitgenodigd om een bijdrage leveren.

De doelgroepen: De samenstelling van de groepen worden door het MT en het management bepaald. Zij zullen ook zal de deelnemerslijsten samenstellen. Het maximum aantal deelnemers per groep is vastgesteld op 30 personen. Deelnemers ontvangen een uitnodiging van de bestuurder van PZC.

18

Tijdsinvestering: De tijdsinvestering voor de deelnemers kan als volgt worden ingeschat:

Vier keer twee dagen inclusief één avond training in een conferentieoord, inclusief overnachting; Tenminste drie keer twee uur tussen de blokken voor intervisiebijeenkomsten; Tenminste drie keer twee uur tussen de blokken voor overleg met de eigen coach; Reservering van eigen tijd voor zelfstudie; Reservering van tijd voor het uitwerken van de opdrachten.

De te investeren tijd kan worden verdeeld over de periode van de leergang, te weten een half jaar. De bijeenkomsten in het conferentie-oord vinden zoveel mogelijk plaats op dinsdag en donderdag.

Compensatieregeling: De kosten van verblijf in het conferentieoord worden betaald door PZC binnen het afgesproken arrangement. De kosten die voor uw eigen rekening komen worden vermeld op de eerste dag in het conferentieoord. Reiskosten kunnen worden gedeclareerd via de gebruikelijke weg en conform de CAOrichtlijnen. Gevraagd wordt om zoveel mogelijk samen te reizen.

Certificering:

leidinggevenden bij PZC voldoende zijn toegerust met kennis inzicht en vaardigheden om aan de veranderende functie-eisen te voldoen. Als bewijs dat de deelnemer van deze mogelijkheid gebruik heeft gemaakt ontvangt hij of zij een certificaat van deelname.

Studiemateriaal: Ter ondersteuning van deze leergang ontvangen de deelnemers tijdens de eerste bijeenkomst: Cursusmap met daarin een samenvatting van het programma en informatie over het conferentieoord. Verder zal de map tijdens de leergang worden gevuld met verslagen van ieder trainingsblok, relevante artikelen en persoonlijke aantekeningen. Notitieblok met pen;

Na afloop van ieder trainingsblok wordt door de begeleiders een ‘feitelijk’ verslag gemaakt, waarin wordt opgenomen: de aanwezigheid van de deelnemers, de behandelde leerstof met eventuele toelichting, kopieën van presentaties en eventuele foto’s van leermomenten en foto’s van flap-overs. Er worden géén persoonlijke mededelingen van de deelnemers weergegeven en eventuele evaluatiemomenten worden geanonimiseerd. Dit verslag verschijnt binnen één week na afloop van ieder trainingsblok en zal digitaal worden toegezonden aan de deelnemers, de leden van de regiegroep en de leden van de projectgroep en de leden van de scholingsgroep.

De directie biedt met dit programma de mogelijkheid om er voor te zorgen dat


19

Colofon: Uitgave van: “Zingevings Gericht Werken” Protestante Zorggroep Crabbehoff Groen van Prinstererweg 38 3317 SP Dordrecht Postbus 1493 3300 BL Dordrecht T: (078) 6528888 E: [email protected]

Ontwikkeling en uitvoering Programma: Coach ZGW:

Dr. Jan van den Braak Ds. Nico van der Leer

Ondersteuning:

Regiegroep PZC Projectgroep PZC Scholingsgroep PZC


20

Inhoud. Voorwoord. Nieuw beleid. Leven met Sterven. Implementeren Zingevingsgericht werken. Management Development PZC

Recommend Documents