INHOUD. Voorwoord 3. Hoofdstuk 1 En nu als de wiedeweerga reduceren 5. Hoofdstuk 2 Omissies in beleid 7. Hoofdstuk 3 Ontwikkelingen

INHOUD 3

Hoofdstuk 1

En nu als de wiedeweerga reduceren

5

Hoofdstuk 2

Omissies in beleid

7

1.

Direct compenseren nieuwe administratieve lasten

8

2.

Clusteraanpak

8

3.

Europese aanpak

9

Ontwikkelingen 2002

13

1.

Cultuuromslag

13

2.

Adviezen

16

3.

Alternatieven

19

4.

Parlement

19

5.

Bedrijfsleven

20

Vooruitblik

23

A.

Clusteraanpak

25

B.

Adviezen 2002

33

C.

Alternatieven

35

D.

Onderzoeken

37

E.

Actal

39

Hoofdstuk 3

Hoofdstuk 4

Bijlagen

1

adviescollege toetsing administratieve lasten

Voorwoord

2

VOORWOORD

In 2002 heeft de Nederlandse overheid het bedrijfsleven onverkort een enorme hoeveelheid administratieve lasten opgelegd. In 2003 zet het kabinet eindelijk het mes in veel administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Aan alle randvoorwaarden is voldaan. De politieke wil om de administratieve lastendruk te beteugelen is prominent aanwezig en het onderwerp staat stevig op de agenda. Op bijna alle beleidsterreinen zijn in 2002 de instrumenten om de administratieve lastendruk te berekenen en te beperken beschikbaar. Uiterlijk in mei 2003 kunnen deze meetinstrumenten over de hele linie ingezet worden. De 25%-reductiedoelstelling is onbetwist, maar nog lang niet gehaald. Het kabinet moet een inhaalslag maken.

Het is nu tijd om de vruchten te plukken en als de wiedeweerga de administratieve lastendruk te reduceren.

Robin L.O. Linschoten Collegevoorzitter

3

College Actal, van links naar rechts: de heer Kamps, mevrouw Van der Burg, de heer Linschoten adviescollege toetsing administratieve lasten

Actal adviseert daarom het beleid op drie onderdelen te versterken: 1. Direct compenseren van nieuwe administratieve lasten. 2. Clusteraanpak om overlappende gegevensuitvraag te bestrijden. 3. Europese aanpak om de administratieve lasten uit Brussel terug te dringen.

4

Hoofdstuk 1 En nu als de wiedeweerga reduceren

In november 2002 heeft het kabinet een plan van aanpak ter vermindering van de administratieve lastendruk aan de Kamer aangeboden. Het kabinet stelt dat de 25%-reductiedoelstelling haalbaar is3. Actal meent echter dat het plan van aanpak de ambitie om de lastendruk met een kwart te verminderen niet waarmaakt. Actal mist het gevoel van urgentie in het kabinetsplan.

tegen het licht worden gehouden. Het kabinet moet daarbij ook over de grens van Nederland kijken. Dit maakt het niet alleen mogelijk om van de ervaringen van andere landen te leren en om “Europese administratieve lasten voor het bedrijfsleven” te bestrijden. Nederland kan zeker ook voor de dag komen met zijn infrastructuur en de resultaten van een onafhankelijk en tijdelijk adviescollege. De Nederlandse aanpak moet nu rendement opleveren. In het volgende hoofdstuk volgt op welke wijze dit rendement versterkt en versneld gerealiseerd wordt.

Actal is van mening dat het kabinet de administratieve lastendruk als de wiedeweerga moet reduceren. Actal adviseert daarom het beleid op drie onderdelen te verstevigen: direct compenseren van nieuwe administratieve lasten, clusteraanpak en Europese aanpak. Actal adviseert voorts de urgentie en versterking van de inzet tot uitdrukking te brengen in de departementale actieprogramma’s vermindering administratieve lasten, die het kabinet op de derde woensdag van mei aan de Kamer aanbiedt. Actal meent dat het kabinet de doelstelling niet haalt door uitsluitend op dossierniveau te sleutelen aan de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Om de administratieve lastendruk daadwerkelijk te beperken, moet het kabinet in 2003 met een visie komen over met name compenseren en clusteren van (nieuwe) administratieve lasten. Het kabinet vermindert de administratieve lastendruk voorts door het uitvoeren van “stofkamoperaties” waarbij stelselmatig de informatieverplichtingen op (clusters van) alle beleidsterreinen

5

1

2 3

Nulmetingen en standaardkostenmodellen zijn managementinstrumenten om intern en extern de vermindering van de administratieve lastendruk te regisseren. De meetinstrumenten geven inzicht in de totale kosten (prijs x hoeveelheid x frequentie) van de administratieve lasten op een bepaald beleidsterrein. Zie hoofdstuk 3, paragraaf 2. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft dit ook uitgesproken ter gelegenheid van het afronden van het programma “Van Brievenbus tot Inbox” op 6 februari 2003 in Den Haag.


Het draagvlak voor de vermindering van de administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven is breed. De 25%-reductiedoelstelling staat buiten kijf. Ook is duidelijk dat de kabinetten in de afgelopen periode geïnvesteerd hebben in het aanleggen van de infrastructuur om de doelstelling te realiseren. Deze infrastructuur betreft de meetinstrumenten1 en uniforme departementale actieprogramma’s2. De doelstelling is echter nog lang niet gehaald. Dit is de conclusie van de ontwikkelingen in 2002.

6

Hoofdstuk 2 Omissies in beleid Actal adviseert het beleid op drie onderdelen te versterken: direct compenseren van nieuwe administratieve lasten, clusteraanpak en Europese aanpak. Dat is een integraal beleid om de administratieve lastendruk te verlagen.

Integrale aanpak administratieve lasten: reduceren én compenseren Doel Op lange termijn administratieve lasten structureel laag houden Wie Departementen Minister EZ (coördinator administratieve lastenbeleid) Parlement

Adviescollege toetsing administratieve lasten

Hoe Infrastructuur

Alternatieven Clusteraanpak Compensatienorm

➔ meetinstrumenten uniforme departementale actieprogramma’s procedures organisatorische inbedding ➔ anders en efficiënter organiseren ➔ interdepartementale samenwerking ➔ nieuwe administratieve lasten direct compenseren

Ex ante

Ex post

Doelstelling per departement vastleggen Reductievoorstellen vastleggen in plannen van aanpak

Doelstelling toetsen Voortgang bewaken

7


Europese instellingen Decentrale overheden ZBO’s PBO’s

1. Direct compenseren nieuwe administratieve lasten

Nieuwe lasten? Extra schrappen!

Met behulp van nulmetingen en standaardkostenmodellen kan het kabinet sturen op de vermindering van de administratieve lastendruk. Met deze meetinstrumenten kan voorts nauwkeurig en objectief worden gemonitord wat de ontwikkeling van de vermindering van de administratieve lastendruk is. Daarom heeft Actal in 2002 geadviseerd nieuwe administratieve lasten direct te compenseren. Het kabinet besloot in november 2002 tot een jaarlijkse voortgangsrapportage over de afname én de toename van de administratieve lastendruk en de herkomst van de toename (beleidsmatige keuzes van de regering, amendementen vanuit de Tweede Kamer of Europese regelgeving). Actal stelt vast dat het kabinet zich niet kan beperken tot de jaarlijkse voortgangsrapportage. Circa tweederde van de reductiedoelstelling moet nog gerealiseerd worden. Beleid moet zijn dat nieuwe regelgeving, die leidt tot een toename van de administratieve lastendruk, alleen doorgevoerd kan worden indien die nieuwe administratieve lasten hoe dan ook direct worden gecompenseerd. Deze norm dwingt de makers van weten regelgeving alle reductiemogelijkheden te benutten. Nieuwe administratieve lasten kunnen soms onvermijdelijk zijn. Het kabinet verstevigt zijn beleid en geeft blijk van het gevoel van urgentie als het een nieuwe extra administratieve last direct elders of op een andere wijze compenseert. Actal vindt dat de coördinerend minister van Economische Zaken verantwoordelijk is voor de implementatie van deze “compensatienorm”.

2. Clusteraanpak

Lasten samen schrappen

Departementen werken hoofdzakelijk voor het eigen beleidsterrein aan de verlaging van de administratieve lastendruk. Het ene departement is daarbij veel verder dan het andere departement. Actal mist de interactie tussen de departementen om in een gezamenlijke aanpak de lastendruk te beperken.

8

In 2002 heeft Actal geadviseerd het beleid om de administratieve lastendruk te beperken aan te vullen met een clusteraanpak. Doel van deze aanpak is overlappende gegevensuitvraag en bijvoorbeeld verschillen in begrippen in beeld te brengen. Als het bedrijfsleven eenmalig gegevens verstrekt, heeft het bedrijfsleven minder administratieve lasten4. In zijn plan van aanpak van november 2002 is het kabinet geheel voorbijgegaan aan de clusteraanpak. Wel zijn bijvoorbeeld op de beleidsterreinen van de ministeries van Financiën, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport een aantal clustervoorstellen uitgewerkt, zoals Walvis5, de overheveling van de premieheffing werknemersverzekeringen naar de Belastingdienst en de elektronische gegevensuitwisseling ten behoeve van de Ziekenfondswet. Velen zien de clusteraanpak als een mogelijkheid om cultuurverschillen binnen en tussen departementen te doorbreken en om eilandgedrag af te leren6. Om een bijdrage te leveren aan de cultuuromslag en om de clusteraanpak van de grond te krijgen heeft Actal in 2002 twee onderzoeken laten uitvoeren7. Het eerste onderzoek vergelijking nulmetingen en standaardkostenmodellen arbeids- en publieksveiligheid biedt kwalitatief en kwantitatief inzicht in de informatiestromen en de reductiemogelijkheden. Uit het onderzoek blijkt dat het succesvol is om met behulp van de meetinstrumenten te zoeken naar reductie van de administratieve lastendruk. Het onderzoek is uitgevoerd op een afge-

9

bakend beleidsterrein. De onderzoeksresultaten kunnen worden vergroot als de werkwijze wordt toegepast op meer clusters of op een grotere doelgroep van bedrijven. Actal beoogt hieraan een impuls te geven door medio 2003 een conferentie te organiseren met de hoofdrolspelers van de meest kansrijke clusters. In het tweede onderzoek staat een branche centraal. De doelstelling van het onderzoek administratieve lasten van personeelsen veiligheidsregistraties bij verffabrikanten is het inventariseren van de verplichte registraties en mogelijke inspecties bij verffabrikanten, het kwantificeren van de huidige administratieve lasten en het doen van reductievoorstellen. Uit het onderzoek blijkt dat de branchevereniging een belangrijke rol speelt en ook steeds heeft gespeeld bij de vermindering van de administratieve lasten voor verffabrikanten. Het onderzoek levert interessante mogelijkheden op voor lastenreductie die ook toegepast kunnen worden bij andere branches.

3. Europese aanpak

Indien Nederland succesvol wil zijn met het verminderen van de administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven, moet ook op het Europese niveau aandacht bestaan voor administratieve lasten. Regelgeving die op Europees niveau wordt geïnitieerd, leidt immers in Nederland veelvuldig tot een stijging van de administratieve lasten. Bij toepassing of implementatie van Europese wetgeving in Nederland bestaat vaak minder vrijheid om alternatieven in te zetten die lagere administratieve lasten voor het bedrijfsleven veroorzaken. Daarom moeten aan de bron van de Europese wet-

4 5 6 7

Eenmalige gegevensverstrekking biedt ook kansen om de uitvoeringskosten te beheersen en te beperken. Wetsvoorstel administratieve lastenverlichting en vereenvoudiging in socialeverzekeringswetten. Impactonderzoek Actal (oktober 2002). Zie bijlage A. Clusteraanpak.


De reductiedoelstelling kan niet worden bereikt als de nadruk alleen ligt op de vermindering van de informatieverplichtingen van dossiers op geïsoleerde beleidsterreinen. Het kabinet haalt zijn doelstelling niet met “kruimelwerk”. Het integraal verminderen van de administratieve lasten op interdepartementale beleidsterreinen fungeert als multiplier voor het behalen van de kabinetsdoelstelling.

geving – dat wil zeggen binnen de Europese instellingen – administratieve lasten worden voorkomen en teruggedrongen. Wanneer “Europa” investeert in het terugdringen van de administratieve lastendruk, versterkt Nederland het rendement van de gepleegde investeringen in de beteugeling van de administratieve lasten. Actal heeft deze handschoen opgenomen, zodat op de lange termijn de administratieve lasten structureel laag blijven.

Brusselse kraan met administratieve lasten dichtdraaien

Actal heeft zijn opvattingen getoetst door in mei en juni 2002 een serie gesprekken te voeren met Eurocommissaris Bolkestein (Directoraat-Generaal Interne Markt), vertegenwoordigers van het Directoraat-Generaal Ondernemingen van de Europese Commissie, vertegenwoordigers van de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Raad en een groot aantal Europarlementariërs. De Europese instellingen staan open voor een verbetering van de kwaliteit van Europese wetgeving in het algemeen en een vermindering van de administratieve lasten in het bijzonder. In juni 2002 heeft de Europese Commissie het actieplan “Vereenvoudiging en verbetering van de regelgeving” gepubliceerd. In dit actieplan is onder andere opgenomen dat vanaf eind 2002 “alle goed te keuren wetgevingsvoorstellen en andere belangrijke beleidsvoorstellen aan een effectbeoordelingsprocedure onderworpen worden.” Actal is van mening dat het actieplan een goed vertrekpunt is om op Europees niveau meer aandacht voor de administratieve lastenproblematiek te creëren. In het Nederlands standpunt voor de EU-voorjaarstop in maart 2003 is vastgelegd dat Nederland inzet op de snelle uitvoering van het genoemde actieplan van de Europese Commissie. Dit moet leiden tot een stelselmatige beoordeling van de effecten van nieuwe Europese regels. Het kabinet noemt Actal hierbij als een voorbeeld.

10

Actal vindt echter ook dat er aanzienlijk meer nodig is om de aandacht voor de administratieve lasten op Europees niveau te verankeren. Eind 2002 is Actal met de Europese aanpak van start gegaan. Actal streeft er naar in de tweede helft van 2003 de Nederlandse aanpak van de administratieve lastendruk bij de verschillende EU-lidstaten te hebben verduidelijkt. Actal beoogt hiermee de lidstaten te stimuleren versterkt in te zetten op het aanpakken van de administratieve lasten voortvloeiend uit Europese wetgeving. Actal streeft er voorts naar in de tweede helft van 2004 gedurende het Nederlands voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie het thema vermindering van de administratieve lastendruk voortvloeiend uit Europese regelgeving te agenderen en mogelijk toe te werken naar de oprichting van een Europees Actal. Ter voorbereiding hiervan organiseert Actal samen met het ministerie van Economische Zaken medio 2003 een conferentie. Voor deze conferentie worden directeuren van beleidsdirecties van departementen van alle EUlidstaten uitgenodigd.

Op nationaal vlak zet Actal zich in om de verschillende departementen consequent aandacht te laten besteden aan de administratieve lasten die uit Europese wetgeving voortvloeien. De activiteiten richten zich zowel op het in beeld laten brengen van de mogelijke gevolgen van voorgenomen verordeningen en richtlijnen op BNCfiches8 als het consequent laten kwantificeren van de administratieve lasten die ontstaan bij toepassing of implementatie van Europese wetgeving in Nederland. Actal zet deze activiteiten in 2003 versterkt door.

– Om informatie en ideeën te verzamelen ter verbetering van de organisatie en activiteiten van Actal is in 2002 contact gezocht met organisaties in Denemarken en Zweden die actief zijn op het terrein van de administratieve lastenverlichting. – In 2002 is aan verschillende geïnteresseerde buitenlandse overheidsinstellingen en werkgeversorganisaties informatie verstrekt over het functioneren van Actal en het meten van administratieve lasten. – Ter uitvoering van het plan van aanpak Europa en administratieve lasten is Actal eind 2002 begonnen met het leggen van contacten met instanties in België, Duitsland, Frankrijk, Ierland, Spanje en Italië.

8

11

Deze fiches worden behandeld in de interdepartementale Werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen (BNC). De BNC staat onder voorzitterschap van het ministerie van Buitenlandse Zaken en behandelt alle nieuwe wetgevingsvoorstellen van de Europese Commissie.


Europese contacten

12

Hoofdstuk 3 Ontwikkelingen 2002 1. Cultuuromslag

Het onafhankelijke Adviescollege toetsing administratieve lasten beoogt een cultuuromslag te bewerkstelligen in het “denken en doen” van regelgevers met betrekking tot de vermindering van de administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven. In opdracht van Actal heeft een extern onderzoeksbureau in de tweede helft van 2002 een impactonderzoek uitgevoerd9. Onder meer is onderzocht in welke fase van het proces van verinnerlijking de verschillende departementen zich bevinden. Er is een onderscheid gemaakt in drie fasen van verinnerlijking: 1. Pioniersfase. 2. Adaptiefase. 3. Inbeddingsfase. Uit deze fase-indeling blijkt dat in de loop van de tijd veranderingen optreden in het proces van verinnerlijking.

1. Pioniersfase

2. Adaptiefase

3. Inbeddingsfase

- Aandacht vragen voor de problematiek van de administratieve lastendruk die voortkomt uit weten regelgeving en voor de noodzaak om deze lastendruk tot een minimum te beperken. - Overwinnen van weerstanden voordat sprake is van een actieve belangstelling en draagvlak voor verandering. - In toenemende mate wordt het belang van vermindering van de administratieve lastendruk onderschreven. - Actieve bijdrage aan de ontwikkeling van oplossingsrichtingen en gebruik van daarvoor adequate instrumenten. - Het is vanzelfsprekend dat weten regelgeving zo min mogelijk gepaard gaat met administratieve lasten. - Het onderschrijven van bepaalde oplossingsrichtingen en het gebruik van beleidsinstrumenten hebben in deze fase geleid tot aanpassing van algemene beleidsdoelstellingen, interne procedures en interne organisatie. - De kennis ter zake wordt binnen de betrokken organisaties overgedragen.

9

13

Impactonderzoek Actal (oktober 2002).


Kenmerken fasen verinnerlijking

Uit de ervaringen van Actal en het onderzoek blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de departementen en onderdelen van departementen. Geen enkel departement bevindt zich eind 2002 in zijn geheel in de inbeddingsfase. Uit het volgende overzicht blijkt in welke fase de departementen en het parlement zich bevinden.

Verinnerlijking 2002 Departementen

Pioniersfase

Adaptiefase

Inbeddingsfase

BZK

Reductie AL decentrale overheden Faciliteren ICT EZ Vakdepartement Interdepartementale coördinator Financiën Fiscaliteit Financiële Markten Justitie LNV OC&W SZW V&W VWS VROM Parlement Woordvoerders EZ Overige woordvoerders

Organisatorische inbedding Een goede organisatorische inbedding stimuleert de cultuuromslag. Bijvoorbeeld een speciale projectdirectie en een goed functionerend netwerk van coördinatoren en contactpersonen bevorderen het permanent onder de aandacht brengen van het thema vermindering van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. De vorm van de organisatorische inbedding kan per departement verschillen. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is op 1 januari 2002 van start gegaan met het tijdelijk departementaal project Vermindering administratieve lasten. In mei 2002 heeft dit de-

14

Andere organisaties hebben in 2002 het denkwerk voor de implementatie van reductiewerkzaamheden verricht. In 2002 heeft het ministerie van Economische Zaken bekend gemaakt dat het per 1 januari 2003 een organisatorische voorziening treft. Actal heeft hoge verwachtingen van de projectdirectie Administratieve Lasten en Voorgenomen Regelgeving. De projectdirectie heeft twee taken: toezien op het rijksbreed terugdringen van de administratieve lasten en het voorkomen van nieuwe onnodig belastende regelgeving. Actal gaat er van uit dat het ministerie van Economische Zaken hiermee een krachtige invulling geeft aan zijn coördinerende taken, zowel bij de aanpak van administratieve lasten van voorgenomen regelgeving, als bij uniformering van de departementale actieprogramma’s. Het ministerie van Economische Zaken is voorzitter van de interdepartementale werkgroep van de coördinatoren administratieve lasten. Het is belangrijk dat dit gremium aanstuurt op het uniform opbouwen, actualiseren en toepassen van de meetinstrumenten. Een ander voorbeeld is het ministerie van Justitie, dat in 2003 start met een stuurgroep administratieve lasten op directeurenniveau. Deze organisatorische aanpak maakt het mogelijk om resultaten te boeken. De cultuuromslag wordt vergemakkelijkt als de politieke en ambtelijke top van een departement het terugdringen van de administratieve lasten tot een prioriteit maakt. Hebben, (onder)houden en hanteren van de meetinstrumenten In 2002 hebben de departementen verder geïnvesteerd in de ontwikkeling van meetinstrumenten. Uit het plan van aanpak van november 2002 blijkt dat de achterstanden bij het uitvoeren van nulmetingen in mei 2003 zijn weggewerkt. De infrastruc-

15

tuur voor de vermindering van de administratieve lastendruk is op dat moment volledig beschikbaar. Vervolgens gaat het om implementatie. Het kabinet kan sturen op de vermindering van de administratieve lasten en monitoren hoe groot de vermindering van de administratieve lastendruk is. Actal heeft in 2002 het initiatief genomen voor een bijeenkomst om kennis over de mogelijkheden van standaardkostenmodellen uit te wisselen. Het seminar is in november 2002 gehouden. De vertegenwoordigers van de departementen op de bijeenkomst zijn vanuit verschillende invalshoeken betrokken bij de meetinstrumenten. Aanwezig waren zowel de departementale coördinatoren administratieve lasten als medewerkers die daadwerkelijk de meetinstrumenten hanteren. Tijdens de informatieve bijeenkomst hebben de departementen hun ervaringen uitgewisseld over het hebben, (onder)houden en hanteren van de meetinstrumenten. Departementen in de pioniersfase leren van de best practises van andere departementen. De achterblijvers weten op welke wijze zij in de volgende fase kunnen komen en welke voordelen dat oplevert. In 2003 wordt een vervolg op het seminar gegeven. Met het oog op de clusteraanpak heeft het kabinet voorts een belang om de resultaten van de meetinstrumenten tussen de verschillende beleidsterreinen en in de tijd te vergelijken. Daarvoor moeten de departementen de instrumenten op een uniforme wijze opbouwen, actualiseren en toepassen. Deze coördinatie is een taak voor de minister van Economische Zaken.


partement een transparant en slagvaardig actieprogramma vermindering administratieve lasten gepresenteerd. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een enorme inhaalslag gemaakt.

2. Adviezen

De adviestaak van Actal bestaat uit twee hoofdonderdelen. In de eerste plaats adviseert Actal over de gevolgen van voorgenomen weten regelgeving voor de administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven. In de tweede plaats adviseert Actal over de departementale actieprogramma’s vermindering administratieve lasten. Actal doet voorts onderzoek om zijn adviestaak te verdiepen en departementen te faciliteren10. Met het geven van adviezen en het doen van onderzoeken zet Actal zich in om de cultuuromslag te realiseren. Advisering voorgenomen weten regelgeving Actal heeft de werkwijze bij de advisering over voorgenomen weten regelgeving opgedeeld in vier onderdelen: agenderen, selecteren, toetsen en adviseren. Bij het agenderen gaat het Actal erom een overzicht te verkrijgen van voorgenomen weten regelgeving. Door de inzet van de departementen, de sector Wetgevingskwaliteitsbeleid van het ministerie van Justitie en het Steunpunt voorgenomen regelgeving11 is het agenderen stelselmatig verbeterd. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hanteert bijvoorbeeld een “SZWtoets”. Dit is een instrument voor effectieve beleidsvoorbereiding. De vermindering van de administratieve lasten is een onderdeel van de SZWtoets. Deze toets verwijst daarbij naar een separate “Handleiding Toetsing nieuwe regelgeving op administratieve lasten”. Andere departementen hebben vergelijkbare instrumenten ontwikkeld. Actal heeft in 2002 in totaal 217 dossiers behandeld. Uit de contacten van Actal met de dossierhouders en met de departementale coördinatoren administratieve lasten blijkt dat de cultuuromslag er komt. In 2002 is het tijdig inschakelen van Actal en het aandacht besteden aan de gevolgen van een voorstel voor de administratieve lastendruk verbeterd. Deze inspanningen van de departementen hebben geleid tot een verhoging van de kwaliteit van het voorbereidende werk. De administratieve lasten worden in beeld gebracht. Departementen krijgen

16

In 2002 heeft Actal 173 dossiers behandeld die niet hebben geleid tot een formeel advies op de gevolgen voor de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Deze dossiers zijn minder relevant voor de realisatie van de kabinetsdoelstelling. Ook uit deze categorie dossiers blijkt dat de gevolgen voor de administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven meer en meer betrokken worden bij de voorbereiding van weten regelgeving.Transparant wordt vermeld wat de effecten voor de administratieve lastendruk zijn.

Advisering departementale actieprogramma’s vermindering administratieve lasten Op 7 mei 2002 hebben de minister van Economische Zaken en de minister van Justitie de voortgangsrapportage13 administratieve lasten met daarbij de individuele departementale actieprogramma’s 2002 aan de Tweede Kamer aangeboden. “In de voortgangsrapportage wordt onder meer ingegaan op de in deze kabinetsperiode behaalde resultaten, de vooruitzichten zoals die blijken uit de departementale actieprogramma’s, de actuele ontwikkelingen en de scope van het beleid.”

Daarnaast heeft Actal 44 dossiers behandeld die wel tot een advies hebben geleid. Met de adviezen levert Actal een bijdrage aan de verinnerlijking van de aandacht voor de reductie van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven bij weten regelgevers. Actal hoeft in zijn adviezen steeds minder in te gaan op de basisprincipes, zoals met behulp van de meetinstrumenten de gevolgen voor de administratieve lastendruk in kaart brengen. In 2002 hebben de departementen echter nog niet consequent nagedacht over alternatieven, over ICTtoepassingen en over mogelijkheden van de clusteraanpak. Bij de parlementaire behandeling van voorstellen is in 2002 steeds meer ingegaan op de adviezen van Actal. Dat is voor de departementen een extra aanleiding om te komen tot een integraal beleid om de administratieve lastendruk te verlagen. Actal heeft een toenemend aantal voorstellen ontvangen die specifiek gemaakt zijn om de administratieve lastendruk te beperken. Zo heeft het Sorgdragerrapport “Lastige lasten”12 in 2002 tot veel regelgeving geleid, die een vermindering van de administratieve lasten voor de agrarische sector tot gevolg heeft gehad. Als deze lijn zich voortzet, dan treedt Actal met zijn adviezen steeds verder terug. De departementen gaan dan op eigen kracht verder.

17

10 Zoals het onderzoek over de administratieve lasten van het Strategisch Akkoord en de onderzoeken in het kader van de clusteraanpak. 11 EZ, VROM en Justitie vormen gezamenlijk het Steunpunt voorgenomen regelgeving. 12 Lastige lasten, mogelijkheden voor reductie van (administratieve) lasten voor de landbouwsector, mr. W. Sorgdrager, april 2002. Het rapport is geschreven in opdracht van de minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. 13 Kamerstukken 2001 – 2002, 24 036, nr. 255.


greep op de administratieve lasten en zijn in staat de lastendruk te beperken.

In zijn advies14 heeft Actal geconstateerd dat investeringen in infrastructuur ertoe hebben geleid dat de kwaliteit van de actieprogramma’s 2002, in vergelijking met de programma’s 2000 en 2001 is verbeterd. Actal heeft geadviseerd het beleid om de administratieve lastendruk te beperken op zes punten aan te scherpen.

Zes actiepunten uit Actaladvies van 1 juli 2002 1. Handhaving 25%-reductiedoelstelling en compensatie van nieuwe administratieve lasten. 2. Afronding ontwikkeling nulmetingen en standaardkostenmodellen in 2002. 3. Rapportage op basis van meetinstrumenten van toename en afname in administratieve lastendruk in 2001 en volgende jaren. 4. Intensivering coördinerende taken minister van Economische Zaken en minister van Justitie. 5. Ontwikkeling visie clusteraanpak en ICT-toepassingen. 6. Onderzoek en verlichting administratieve lasten decentrale overheden, publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie en subsidies. Dankzij de adviezen van Actal is de kwaliteit van de departementale actieprogramma’s en het ook daadwerkelijk ondernemen van actie in de afgelopen twee jaar aanzienlijk verbeterd15. Het aandringen van Actal op een uniforme structuur draagt er toe bij dat de departementale actieprogramma’s onderling beter vergeleken kunnen worden en de resultaten beter gemeten en gemonitord kunnen worden. Op 7 november 2002 heeft de minister van Economische Zaken het plan van aanpak ter vermindering van de administratieve lastendruk aan de Kamer aangeboden. Het plan is tevens de kabinetsreactie op het Actaladvies van 1 juli 2002. Actal heeft gebruik gemaakt van het verzoek van de minister van Economische Zaken om advies uit te brengen over de mogelijkheden om het plan te

18

3. Alternatieven

Actal streeft er naar dat departementen structureel nadenken over alternatieve uitwerkingen van beleidsdoelen en daarmee bijdragen aan de daling van de administratieve lastendruk. Met het oog op de cultuuromslag heeft Actal een extern bureau de opdracht gegeven onderzoek te doen naar de inzet van alternatieven met minder administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Dit onderzoek heeft geleid tot een functioneel, opvallend vormgegeven schema en lijst van beleidsalternatieven die door Actal worden gebruikt bij de toetsing. Actal hanteert het schema ook als communicatiemiddel voor departementen en andere overheden. In 2002 is Actal in gesprekken met dossierhouders tijdens de voorbereidende fase van weten regelgeving steeds meer ingegaan op alternatieven met minder administratieve lasten. Actal beoogt hiermee bij te dragen aan de “verinnerlijking van de aandacht voor de vermindering van de administratieve lastendruk”17. Vanaf het begin van zijn werkzaamheden heeft Actal ingezet op het inschakelen van ICT-toepassingen om de administratieve lastendruk te laten dalen. De conferentie, die Actal met een aantal departementen en het georganiseerde bedrijfsleven in september 2001 heeft voorbereid, heeft tot een gecoördineerde aanpak geleid. Op 11 september 2002 heeft Actal een bijeenkomst van een expertpanel ICT-toets georganiseerd. Actal adviseert meer aandacht te geven aan begrippen en classificaties (inclusief definities) bij het opvragen van bedrijfsgegevens en voorts de periodiciteit

19

en het moment van uitvraag. Actal zal deze punten betrekken bij zijn adviezen. In december 2002 heeft Actal zich tot de algemene leiding van de departementen gewend over uitbreiding van de toets op het terrein van definities en begrippen. Harmonisatie van deze aspecten helpt bij het voorkomen van nieuwe gevallen van onnodige gegevensuitvraag en vergroot de mogelijkheden van het eenmalig uitvragen van gegevens. Ook bevordert harmonisatie de inspanningen om te komen tot standaard ICT-applicaties in de gegevensstromen tussen bedrijven en overheid18.

4. Parlement

Actal meent dat de integrale aanpak van de vermindering van de administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven wordt bevorderd als ook het parlement consequent dit thema bij al zijn werkzaamheden betrekt. Het College heeft hierover in 2002 overleg gevoerd met de voorzitters van de Tweede en de Eerste Kamer. Actal heeft ook contact gelegd met ondersteunende diensten van het parlement om onder meer te bewerkstelligen dat nieuwe kamerleden bekend zijn met de mogelijkheden die de beschikbare infrastructuur biedt bij het verminderen van de administratieve lastendruk en dat zij bekend zijn met de inschakeling van

14 Advies departementale actieprogramma’s vermindering administratieve lasten 2002 (1 juli 2002). 15 Impactonderzoek Actal (oktober 2002). 16 Advies Plan van aanpak 7 november 2002 (12 december 2002). 17 Zie bijlage C. Alternatieven. 18 Op 14 januari 2003 heeft de staatssecretaris van Economische Zaken het programma ICT & administratieve lasten aan de Tweede Kamer gezonden. Het kabinet heeft dit programma samen met het bedrijfsleven ontwikkeld. Het programma draagt bij aan de doelstellingen van het kabinet om de bureaucratie terug te dringen en de regelzucht te bestrijden.


versterken en de kabinetsdoelstelling te realiseren. In het advies16 heeft Actal zijn teleurstelling geuit over de voorgenomen kabinetsaanpak, omdat het plan de ambitie om de administratieve lasten met 25% te verminderen niet waar maakt en geen urgentie uitstraalt. Actal heeft geadviseerd het plan van aanpak met de directe compensatie van nieuwe administratieve lasten en de clusteraanpak ingrijpend te versterken.

Actal. In 2002 zijn er enige informele gesprekken geweest over de gevolgen voor de administratieve lasten van initiatiefwetsvoorstellen. Actal heeft nog geen formeel advies uitgebracht over een initiatiefwetsvoorstel of amendement. In april 2002 heeft de minister van Economische Zaken Actal verzocht een analyse te maken van de gevolgen voor de administratieve lasten van amendementen over de periode van 1 september 2001 tot en met 31 maart 2002. Actal heeft een onderzoeksbureau ingeschakeld om zowel een kwalitatief als kwantitatief beeld van de administratieve lasten als gevolg van amendementen in de betreffende periode te maken. Actal heeft de resultaten19 van het onderzoek aangeboden aan de minister van Economische Zaken, aan de voorzitter van de Tweede Kamer en aan de voorzitter van de Eerste Kamer. Uit het onderzoek blijkt dat in kwantitatieve zin weinig administratieve lasten zijn veroorzaakt door amendementen. Het onderzoek waar de minister van Economische Zaken om had verzocht, levert geen totaalbeeld op van de administratieve lasten die door het parlement worden veroorzaakt. In de eerste plaats is de onderzoeksperiode beperkt tot ruim een half jaar. In de tweede plaats is van belang dat het parlement naast het indienen van amendementen ook verantwoordelijk is voor het indienen van moties en initiatiefwetsvoorstellen. Deze zaken zijn niet bij het onderzoek betrokken. Actal concludeert uit het onderzoek dat het thema vermindering van de administratieve lastendruk bij de behandeling van voorgenomen regelgeving nauwelijks een rol heeft gespeeld. Om een integrale aanpak te bevorderen acht Actal het van belang dat de aandacht van het parlement voor de vermindering van de administratieve lasten versterkt wordt. Actal blijft zich hiervoor inzetten.

20

5. Bedrijfsleven

Actal organiseert periodiek een overleg met vertegenwoordigers van de koepels van werkgeversorganisaties. In 2002 heeft Actal op ad hoc basis gesproken met verschillende branche-organisaties. Het aantal signalen van het bedrijfsleven op de website van Actal neemt toe. Actal betrekt deze signalen bij zijn besprekingen met de departementen en bij zijn formele adviestaak. Dit speelt met name bij de aanpak van administratieve lasten als gevolg van bestaande weten regelgeving. De vermindering van de bestaande administratieve lasten heeft een belangrijke plaats bij het Actaladvies over de departementale actieprogramma’s. Actal heeft een bijdrage geleverd aan de door VNONCW georganiseerde “Voorlichtingsbijeenkomst inzake de aanpak van de administratieve lasten voor bedrijven” van 15 mei 2002. Deze bijeenkomst heeft voor Actal waardevolle informatie opgeleverd en biedt het bedrijfsleven de mogelijkheid bij te dragen aan de vermindering van zijn administratieve last. Actal heeft in 2002 verschillende bijeenkomsten met experts georganiseerd. Deze bijeenkomsten zijn belangrijk om nieuwe ideeën en suggesties te verkrijgen en verder draagvlak te creëren voor de vermindering van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven.

21

19 In totaal zijn 59 wetsontwerpen onderzocht, aan 26 daarvan zijn administratieve lasten verbonden. Op deze 26 wetsontwerpen zijn in de betrokken onderzoeksperiode 304 amendementen ingediend. Daarvan zijn er 48 met gevolgen voor de administratieve lasten. De effecten zijn in omvang relatief zeer beperkt. De drie amendementen met de grootste effecten op de administratieve lasten zijn het (verworpen) amendement n.a.v. de Wet Justitiële gegevens (verklaring omtrent gedrag + 1,6 miljoen euro) en twee aangenomen amendementen n.a.v. het Belastingplan 2002 I Arbeidsmarkt en Inkomensbeleid (informatieplicht rondom toetreders vindt geen doorgang - 1,1 miljoen euro en flexibele beloningsregeling gaat niet door - 1,4 miljoen euro). Bij geen enkel van de 48 amendementen vermelden de kamerleden in de toelichting expliciet als reden voor indiening een vermindering van administratieve lasten. Reductie van administratieve lasten is zelden een doel op zich. Bij 6 van de 48 amendementen is er een impliciete gedachte om de administratieve lasten te beteugelen.


Het bedrijfsleven heeft een belang bij de vermindering van de administratieve lastendruk. Het bedrijfsleven heeft in 2002 in het kader van de verkiezingen bijgedragen aan het agenderen van vermindering van de administratieve lasten.

22

Hoofdstuk 4 Vooruitblik

Actal adviseert het kabinet bij de aanpak van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven zijn grenzen te verleggen. Het kabinet moet daarbij gebruik maken van de ervaringen met het opbouwen van de infrastructuur en de rol van een onafhankelijk adviescollege. Het gaat dan niet alleen om het beperken van de administratieve lasten als gevolg van Europese regelgeving. Het bedrijfsleven kampt ook met administratieve lasten van subsidieregelingen. Deze lasten moeten beteugeld worden. Actal adviseert het kabinet een plan van aanpak met een reductiedoelstelling voor de administratieve lasten van subsidieregelingen vast te stellen. Ook voor de vermindering van de administratieve lasten die decentrale overheden veroorzaken, moeten actieplannen met concrete reductievoornemens vastgesteld worden. De ambitie om de administratieve lasten structureel laag te houden, moet waargemaakt worden. De cultuuromslag waar Actal aan werkt, is in gang gezet. Als de cultuuromslag is gemaakt, is én blijft de administratieve lastendruk laag. Actal laat dan de teugels los. De infrastructuur, die het kabinet heeft gelegd, om de administratieve lastendruk de kop in te drukken, kent zijn weerga niet. Op basis van de meetinstrumenten is het kabinet in staat te rapporteren over de toename en afname in de administratieve lastendruk. Dankzij Actal zijn de departementen de afgelopen twee jaar opgeschud. Het kabinet kan de infrastructuur ook inzetten om uitvoeringskosten te beheersen. Veelal zijn de uitvoeringskosten het spiegelbeeld van administratieve lasten.

23

Actal stelt zich ten doel om het rendement van de unieke Nederlandse aanpak zo groot mogelijk te laten zijn. Actal heeft voor ogen uiterlijk in mei 2006 de deur te sluiten. Alle overheden die administratieve lasten aan het bedrijfsleven opleggen, moeten op dat moment in staat zijn op lange termijn de druk structureel laag te houden.


In 2003 moet het kabinet veel van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven laten verdwijnen. Aan alle randvoorwaarden is voldaan. Oude voornemens moeten nu uitgevoerd worden.

Bijlagen A. B. C. D. E.

24

Clusteraanpak Adviezen 2002 Alternatieven Onderzoeken Actal

Bijlage A Clusteraanpak

Onderzoek vergelijking nulmetingen en standaardkostenmodellen arbeids- en publieksveiligheid Actal heeft onderzoek laten doen naar de mogelijkheden om met behulp van de clusteraanpak de administratieve lastendruk te beperken. De centrale doelstelling van het onderzoek vergelijking nulmetingen en standaardkostenmodellen “arbeids- en publieksveiligheid” is: 1. Het zowel kwalitatief als kwantitatief bieden van inzicht in vergelijkbare informatiestromen op het terrein van arbeidsveiligheid en publieksveiligheid. 2. Het absoluut en relatief kwantificeren van de mogelijke reductie van administratieve lasten indien vergelijkbare informatiestromen op het terrein van arbeidsveiligheid en publieksveiligheid gestroomlijnd dan wel vereenvoudigd worden. In het onderzoek is een tiental situaties geïnventariseerd, waarbij (1) vanuit verschillende overheidsinstellingen administratieve verplichtingen worden opgelegd en (2) één of meerdere toezichthoudende activiteiten een informatiestroom op gang brengen.

25

Het onderzoek is uitgevoerd op een afgebakend beleidsterrein. Vervolgens is een tiental situaties geanalyseerd. Uit het onderzoek blijkt dat het succesvol is om met behulp van de meetinstrumenten te zoeken naar reductie van de administratieve lastendruk. Actal adviseert de departementen deze werkwijze toe te passen, zodat de reikwijdte van de onderzoeksresultaten wordt vergroot. Het onderzoek en de analyse van de resultaten hebben voorts tot een aantal andere conclusies geleid over het toepassen van de meetinstrumenten. Het kabinet kan een aantal verbeteringen aanbrengen, waardoor het mogelijk wordt optimaal gebruik te maken van de clusteraanpak door vergelijking van nulmetingen en standaardkostenmodellen.


In paragraaf 2 van hoofdstuk 2 zijn de aanleiding en doelstelling van de clusteraanpak geschetst. In deze bijlage komen de twee onderzoeken, die Actal in het kader van de clusteraanpak heeft laten uitvoeren, aan de orde.

1. Afstemming standaardkostenmodellen In de loop van de tijd (vanaf 1992) zijn op basis van voortschrijdend inzicht verschillen ontstaan tussen de verschillende standaardkostenmodellen, bijvoorbeeld detailniveau, uurtarieven en doelgroepgrootte. Actal adviseert de bestaande standaardkostenmodellen op elkaar af te stemmen, zodat deze onderling beter vergelijkbaar zijn. Ook komt het voor dat weten regelgeving inhoudelijk overlap vertoont terwijl dat niet gesignaleerd is gedurende het uitvoeren van de nulmeting. Dit is het gevolg van het onafhankelijk van elkaar meten door de verschillende ministeries. Actal adviseert de inhoudelijk gelijksoortige verplichtingen te inventariseren en deze te elimineren uit de bestaande standaardkostenmodellen, zodat deze onderling beter vergelijkbaar zijn.

26

3. Eerdere stroomlijning In de loop van de tijd heeft reeds enige stroomlijning van administratieve lasten plaatsgevonden. In een aantal gevallen is niet (meer) zichtbaar op welke wijze dit is gebeurd en in welke mate dit heeft geleid tot administratieve lastenreductie. Het is mogelijk dit terug te rekenen door vergelijking van vroegere weten regelgeving met de geldende weten regelgeving. Met behulp van de bestaande standaardkostenmodellen kan vervolgens de administratieve lastenreductie berekend worden. Actal adviseert in de departementale actieprogramma’s een totaaloverzicht op te nemen van de toename en de afname van de administratieve lastendruk vanaf 2001.


2. Afronden nulmetingen Gedurende het onderzoek is gebleken dat nog niet voor alle wetgeving nulmetingen zijn uitgevoerd. Het betreft bijvoorbeeld de Warenwet. Ook zijn er geen nulmetingen uitgevoerd voor weten regelgeving uitgevaardigd door decentrale overheden, zoals provincies, gemeenten, ZBO’s, water- en productschappen. Actal adviseert alle weten regelgeving te meten, zodat ook de onbekende administratieve lasten (door de clusteraanpak) gereduceerd worden en zodat de reductie doorgerekend kan worden op zowel micro- als macroniveau.

27

Resultaten onderzoek vergelijking nulmetingen en standaardkostenmodellen arbeids- en publieksveiligheid20

Nr.

Omschrijving

Huidige situatie Omschrijving

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Straling

Er heeft stroomlijning plaatsgevonden, doordat de resultaten van stralingsmetingen naar één interdepartementaal orgaan worden verzonden in plaats van naar meerdere. In hoeverre dit heeft geleid tot reductie van de administratieve lasten is niet aan te geven omdat dit geruime tijd geleden heeft plaatsgevonden. Afvalstoffentransport Onderzoek controle-apparatuur 328 3.931.500 en APK-keuring Vergunningaanvraag grensoverschrijdend 3.353 1.210.523 vervoer (VROM en V&W) Melden ritgegevens bij provincie 15 75.000 en noteren op vrachtbrief Opslag gevaarlijke stoffen Inspectie door de provincie op 5.604 1.417.812 bedrijfsvoering alsmede interne audits Melden van vervoer gevaarlijke 1.620 409.860 stoffen over eigen terrein Maandelijkse rapportage omtrent 9.736 2.463.300 afvalstoffen en jaarverslag Verschillende etiketteringsvoorschriften 126.761 7.859.205 (drie wetten) Rampen en noodsituaties Brzo is gelijksoortig aan Arbo, 33.050 8.361.759 Wm en Regeling veiligheidsadviseur Voorkoming van Legionella Inspectie op beheersplan/leidingwater. 1.440 x Separaat zwembadwater Asbestverwijdering Gelijke metingen uit Asbestverwijderingsbesluit 225.420 45.189.000 en Arbo Gelijke procedures uit Asbestverwijderingsbesluit 19.805 3.961.091 en Arbo Grootkeuken Decentraal en centraal registreren van meet11.232 x resultaten Mesttransport Meewerken aan zestien inspecties 1.943 2.374.395 Transport bijzondere objecten

16 17 18 19

Kosten Kosten bedrijf in € doelgroep in €

Veiligheid slachthuis

Vergunning beroepsvervoer bij RDW en incidenteel bij gemeenten Enquête-verplichting bij NIWO en CBS Jaarlijks keuren van hijskranen. Periodiek keuren van hijsmiddelen Bij aanvraag bouwvergunning toets door RVV en gemeente Dagelijkse controle afvalstromen RVV en kwartaalrapportage VHI

28

2.214

996.341

2.250

1.012.500

16.000

7.200.000

243

7.044

21.252

2.061.444

Reductie (per administratieve verplichting per situatie) in €

Omschrijving

Gelijk met APK-keuring uitvoeren onderzoek van controle-apparatuur Vergunningaanvraag grensoverschrijdend vervoer bij VROM Elektronisch aansluiten van de melding op de vrachtbrief Gebruik van auditresultaten door de provinciale inspectie Centraliseren van de drie gelijksoortige meldingen Gebruik van de maandelijkse rapportage t.b.v. jaarverslag Stroomlijnen etiketteringsvoorschriften Theoretische reductie

Kosten bedrijf in €

Kosten doelgroep in €

P in €

Q in €

PxQ in €

%

310

3.721.500

18

12.000

210.000

5

3.240

1.167.210

113

385

43.313

3

8

41.250

7

5.000

33.750

45

4.356

1.102.068

1.248

253

315.744

22

540

136.620

1.080

253

273.240

67

9.016

2.281.140

720

253

182.160

7

63.381

3.929.602

63.381

62

3.929.602

50

22.232

5.624.759

10.818

253

2.737.000

33

1.080

x

360

x

x

25

225.000

45.000.000

420

450

189.000

0

Theoretische reductie

17.960

3.592.091

1.845

200

369.000

9

Enkel decentraal registreren van meetresultaten Combineren van inspecties waardoor drie inspecties resteren Gemeenten aansluiten bij RDW

9.360

x

1.872

x

x

17

972

1.187.197

972

1.222

1.187.197

50

1.089

490.091

1.125

450

506.250

51

Enquête-verplichting via NIWO naar CBS Tijdens hijskraankeuring tevens hijsmiddelen keuren Toetsing bouwvergunning door één instantie Gebruik van dagelijkse controle t.b.v. kwartaalrapportage

2.160

972.000

90

450

40.500

4

4.800

2.160.000

11.200

450

5.040.000

70

213

6.163

30

29

880

13

12.144

1.177.968

9.108

97

883.476

43

Tijdens inspectie beheersplan/leidingwater tevens zwembadwater Theoretische reductie

20 Actal legt deze resultaten en suggesties van het onderzoek voor aan de betrokken departementen.

29


Gestroomlijnde situatie

Onderzoek administratieve lasten van personeelsen veiligheidsregistraties binnen de verffabrikantensector Actal heeft onderzoek laten uitvoeren naar de administratieve lasten van personeelsen veiligheidsregistraties binnen de verffabrikantensector. Het onderzoek richt zich op de vanuit verschillende departementen opgelegde verplichtingen op het terrein van personeelsen veiligheidsregistraties met als doel milieu-, arbo- of consumentenveiligheid. De doelstellingen van het onderzoek zijn: 1. Het kwantificeren van de huidige administratieve lasten. 2. Het inventariseren van reeds behaalde reductie van administratieve lasten door interne afstemming. 3. Het identificeren en kwantificeren van reductiemogelijkheden. 4. Het maken van een doorkijk naar de toepasbaarheid van reductiemogelijkheden voor andere doelgroepen. Ondanks de actieve rol van de branchevereniging, de VVVF21, hebben de 65 verffabrikanten elk jaar voor het onderzochte afgebakende en beperkte registratiegebied in totaal met een administratieve lastendruk van ruim 6 miljoen euro te maken. De branchegerichte initiatieven van de VVVF voorkomen dat de administratieve lastendruk nog verder is opgelopen. Europese wetgeving speelt een grote rol in deze sector. Dit neemt niet weg dat het onderzoek interessante mogelijkheden voor reductie oplevert. De aangedragen ideeën voor vermindering van administratieve lasten kunnen (deels) ook bij andere branches zowel binnen als buiten de chemische industrie verlichting brengen. Met name de voorstellen op het gebied van toezicht kunnen algemener worden toegepast. Hieronder volgt een selectie uit de onderzoeksresultaten.

30

1. Wijziging weten regelgeving Door de vele wijzigingen per jaar in weten regelgeving moeten onder meer ook veiligheidsinformatiebladen en etiketten circa tien keer per jaar worden aangepast. Dit zorgt voor een administratieve last van circa 20.000 à 40.000 euro per verffabrikant per jaar. Bundeling, waarbij een aantal wijzigingen tegelijk wordt doorgevoerd bij een (half)jaarlijkse actualisatie van de wetgeving, vermindert de lasten met 2.000 à 4.000 euro per bedrijf per jaar.

3. Geïntegreerde inspectieteams Een geïntegreerd inspectieteam25 vermindert het aantal bezoeken per jaar aan een bedrijf en daardoor ook de hiermee gemoeide administratieve lasten. Tevens wordt de kans beperkt dat verschillende inspecteurs ten aanzien van hetzelfde punt verschillende standpunten innemen.

31

21 De Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten informeert haar leden actief over wijzigingen in wetgeving en stelt bijvoorbeeld overzichten van stoffenclassificaties ter beschikking. 22 Bijvoorbeeld om de concentratie van stoffen te meten waaraan werknemers worden blootgesteld. 23 Bijvoorbeeld bedrijven waarvan het productenpakket en de gebruikte gevaarlijke stoffen vaak wijzigen. 24 Hierbij kunnen bijvoorbeeld een rol spelen de (vermindering van) blootstelling van werknemers aan oplosmiddelen, de feitelijke vervuiling en de mate van naleving van de Wet verontreiniging oppervlaktewater. 25 Op landelijk niveau bijvoorbeeld samengesteld uit de VROM-inspectie, de Keuringsdienst van Waren en de Arbeidsinspectie en op lokaal niveau bijvoorbeeld uit het bevoegd gezag op basis van de Wet milieubeheer en de brandweer.


2. Toezichtregime Bedrijven zijn verplicht arbo-metingen te laten uitvoeren22. De administratieve lasten per meting bedragen 2.000 à 5.000 euro. De administratieve lasten dalen wanneer de bedrijven met een bestendige productielijn (en bestendige meetresultaten) kunnen volstaan met minder metingen en het toezicht zich concentreert op risicovolle bedrijven23 en op bedrijven die het niet zo nauw nemen met de voorschriften. Voorwaarde is dat de toezichthouders duidelijk moeten aangeven waaraan een bedrijf moet voldoen om onder een licht toezichtregime te vallen24.

32

Bijlage B Adviezen 2002 Overzicht van de behandelde dossiers Dossiers die tot een formeel advies hebben geleid Wet- en regelgeving afkomstig van (departement)

Dossiers die niet tot een formeel advies hebben geleid

Dictum (eindoordeel) Ja

Ja, nadat Nee, tenzij

Nee

BZK EZ Financiën Justitie LNV OC&W SZW VROM V&W VWS

5 9 2 10 3 11 4

1 1 7 2 2 2

3 5 1 3 4 2

1 4 1 3 -

2 -

10 36 3 52 10 17 14 31

TOTAAL

44

15

18

9

2

173

Overzicht uitgebrachte adviezen over kabinetsbeleid

1 juli 2002

Advies departementale actieprogramma’s vermindering administratieve lasten 2002 (Kamerstukken II, 2002-2003, 24 036, nr. 255)

12 december 2002

Advies Plan van aanpak d.d. 7 november 2002 (Kamerstukken II, 2002-2003, 24 036, nr. 267)

33


Adviezen

34

Bijlage C Alternatieven Actal heeft in 2002 een schema en een lijst van beleidsalternatieven gepubliceerd. Het schema is gebaseerd op de verschillende fasen van ontwikkeling van beleid (probleem signaleren, beleidsprobleem formuleren, beleidsdoelstellingen formuleren, keuze van instrumenten, uitvoeren en handhaven). Actal onderkent dat de vermindering

van de administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven in de verschillende fasen niet altijd centraal kan staan. Een departement heeft echter de “cultuuromslag” gemaakt, wanneer in een zo vroeg mogelijk stadium van het beleidsontwikkelingsproces de gevolgen voor de administratieve lastendruk in het oog gehouden worden.

Alternatieven 1. Van maatschappelijk probleem naar beleidsdoelstellingen. – Besluit tot nieuw instrument. – Besluit tot aanpassing bestaand instrument. – Besluit om geen (nieuwe) instrumenten in te zetten.

3. Keuze van uitvoeringsmogelijkheid. – Nagaan of gegevens van bedrijven werkelijk noodzakelijk zijn. – Nagaan of doelgroep juist in beeld is gebracht. – Informatiebehoefte bepalen. – Alleen noodzakelijke gegevens. – Frequentie zo laag mogelijk. – Vaststellen waar de benodigde informatie vandaan moet komen. – Elders gegevens verzamelen. – Standaardgegevens bepalen. – Wanneer gegevens aan bedrijven worden gevraagd, moet zoveel mogelijk worden aangesloten bij bestaande bronnen. – Harmonisatie van begrippen. – Harmonisatie van indelingen. – Maak het de bedrijven verder zo eenvoudig mogelijk. – Elektronisch registratieformulier. – Incasso/automatische afschrijving. – Bewaartermijn gegevens zo kort mogelijk. – Rekening houden met drukke tijden bedrijven. – Voldoende achtergrondinformatie verspreiden.

35


2. Instrumentkeuze. – Communicatieve instrumenten. – Financiële instrumenten. – Juridische instrumenten.

36

Bijlage D Onderzoeken Overzicht van onderzoeken, die in 2002 zijn afgerond. 1. Administratieve lasten en Tweede Kamer – Uit het onderzoek blijkt dat de administratieve lasten als gevolg van amendementen in kwantitatieve zin gering zijn. – Het thema vermindering van de administratieve lastendruk speelt bij de behandeling van voorgenomen regelgeving nauwelijks een rol. 2. Alternatievenonderzoek – Het resultaat is een functioneel, opvallend vormgegeven schema en een lijst van beleidsalternatieven die door Actal worden gebruikt bij de toetsing en als communicatiemiddel in het overleg met de departementen en andere overheden. 3. Impactonderzoek – Het onderzoek heeft als belangrijkste aandachtspunt opgeleverd dat Actal moet blijven focussen op de voltooiing van het verinnerlijkingsproces bij departementen. 4. Regeerakkoord – Uit het onderzoek blijkt dat de gekwantificeerde voornemens uit het Strategisch Akkoord slechts leiden tot een beperkte lastenreductie van minder dan 1%.

6. Onderzoek hervorming toezicht financiële marktsector – Indicatief onderzoek naar de administratieve lasten van het toezicht zoals beschreven in de Nota Hervorming toezicht.

Overzicht van onderzoeken, die in 2002 zijn gestart en in 2003 worden afgerond. 1. Clusteronderzoeken – Vergelijking nulmetingen en standaardkostenmodellen publieks- en arbeidsveiligheid. Inzicht in informatiestromen en reductiemogelijkheden. – Personeel- en veiligheidsregistraties bij verffabrikanten. Inventarisatie overlap regelgeving en reductiemogelijkheden. 2. Evaluatieonderzoek – Het evaluatieonderzoek betreft een kort en krachtig onderzoek naar de mate waarin Actal aan zijn verplichtingen heeft voldaan en naar de punten die Actal kan beïnvloeden, uitgesplitst naar deelvragen.

37


5. Onderzoek clusters (2x) – Vijf realistische reductievoorstellen cluster Economie Ruimte en Veiligheid. – Vijf realistische reductievoorstellen cluster Sociaal Fiscaal.

38

Bijlage E Actal Actal bestaat uit drie collegeleden. Voorzitter is de heer R.L.O. Linschoten. De twee andere leden zijn mevrouw dr. B.I. van der Burg en de heer drs. J.A. Kamps. Het secretariaat van Actal bestaat uit negen medewerkers (een secretaris, zes beleidsmedewerkers, een beleidsondersteuner en een secretaresse). De algehele leiding is in handen van de secretaris, de heer drs. P.F.H. Bont. Secretaresse van Actal is mevrouw C.R. Touw.

Organisatie

Binnen het secretariaat zijn contactpersonen aangewezen voor de Hoge Colleges van Staat, voor departementsoverschrijdende clusters van beleidsterreinen en voor ICT-aangelegenheden. Daarnaast zijn er contactpersonen voor ieder departement waar administratieve lasten voor het bedrijfsleven een rol spelen. De tabel bevat een overzicht van de contactpersonen.

Contactpersoon

Hoge Colleges van Staat Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal Raad van State

de heer drs. P.F.H. Bont mevrouw mr. F.J.G. van Klink

Departementsoverschrijdende clusters mevrouw mr. J.M. Wijckmans mevrouw mr. F.J.G. van Klink de heer P.B. Lut, de heer drs. M.P.R. Stufkens de heer drs. M.P.R. Stufkens de heer P.H. Sevat

Departementen Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Economische Zaken Financiën Justitie Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Sociale Zaken en Werkgelegenheid Verkeer en Waterstaat Volksgezondheid, Welzijn en Sport Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

39

de heer P.H. Sevat de heer P.H. Sevat mevrouw mr. J.M. Wijckmans mevrouw mr. J.M. Wijckmans de heer drs. M.P.R. Stufkens de heer drs. E. Akse mevrouw mr. F.J.G. van Klink, de heer R. Hoelasie de heer P.B. Lut, de heer drs. E. Akse de heer P.B. Lut de heer drs. E. Akse, de heer R. Hoelasie


Cluster economie, ruimte en veiligheid Cluster sociaal-fiscaal Cluster voedselveiligheid Cluster Europa ICT en administratieve lastenreductie

Actal plaatst een advies op de website www.actal.nl op het moment waarop het voorstel waarop het advies betrekking heeft is ingediend bij de Tweede Kamer of in het Staatsblad of de Staatscourant is gepubliceerd. Ook onder meer adviezen bij de departementale actieprogramma’s, werkprogramma’s, onderzoeksrapporten, jaarverslagen, persberichten kunnen op de website van Actal geraadpleegd worden. Hoe kunt u Actal bereiken? Lange Voorhout 58 Postbus 16228 2500 BE Den Haag Telefoon : 070 - 310 86 66 Telefax : 070 - 310 86 79 E-mail : [email protected]

40

INHOUD. Voorwoord 3. Hoofdstuk 1 En nu als de wiedeweerga reduceren 5. Hoofdstuk 2 Omissies in beleid 7. Hoofdstuk 3 Ontwikkelingen

Recommend Documents