Inhoud. Strategische merkanalyse van de Rotterdamse cultuursector

Strategische merkanalyse van de Rotterdamse cultuursector Rotterdam, 9 september 2013 © 2011

Page 1

Inhoud Slide #

! Projectomschrijving

3

! Introductie merkonderzoeksmodel BrandAlchemy™

5

! Strategische analyse van de Rotterdamse cultuursector vanuit het merkperspectief

12

! Conclusies

66

© 2013

Page 2

1

Projectomschrijving (1) ! Rotterdam Festivals heeft Hendrik Beerda Brand Consultancy gevraagd een strategische merkanalyse uit te voeren die inzicht biedt in het cultuurprofiel van de stad Rotterdam en het maatschappelijk draagvlak van de Rotterdamse cultuursector op nationaal en provinciaal niveau. –  Deze analyse is een vervolg op de eerdere merkanalyses van de Rotterdamse cultuursector in 2008 en 2011.

! Bij de analyse is gebruik gemaakt van de resultaten van het Cultuursector Merkenonderzoek. Dit onderzoek wordt uitgevoerd met het merkenmodel BrandAlchemy™.

© 2013

Page 3

Projectomschrijving (2) ! De analyse bestaat uit de volgende twee onderdelen: 1.  Analyse op nationaal niveau van het Rotterdamse cultuurprofiel en het maatschappelijk draagvlak van de Rotterdamse cultuurmakers en -aanbieders (gemeten onder de gemiddelde Nederlander, 18+) !  Merkkracht van de Rotterdamse cultuurmakers en -aanbieders die tot de top-150 van sterkste cultuurmerken van Nederland behoren !  Inclusief een vergelijking met de andere grote steden in de Randstad

2.  Analyse op provinciaal niveau van het Rotterdamse cultuurprofiel en het maatschappelijk draagvlak van de Rotterdamse cultuurorganisaties (gemeten onder de gemiddelde bewoner van de provincie Zuid-Holland, 18+) !  Merkkracht van de Rotterdamse filmhuizen/bioscopen, festivals/evenementen, gezelschappen, musea en podia binnen de top-50 van sterkste cultuurmerken van de provincie Zuid-Holland !  Met een doelgroepsegmentatie naar geslacht, leeftijd, woonplaats, opleiding, huishoudsituatie, inkomen en vrijetijdsbesteding !  Inclusief een vergelijking met het cultuurprofiel van de andere grote steden in de Randstad

© 2013

Page 4

2

Introductie merkonderzoeksmodel BrandAlchemy™ © 2011

Page 5

Introductie merkonderzoeksmodel BrandAlchemy™ ! BrandAlchemy™ is een onderzoeksmodel waarmee diep inzicht in merken wordt verkregen ! Het model is in overleg met de Universiteit van Amsterdam ontwikkeld ! Grootschalig merkenonderzoek met BrandAlchemy™ vindt plaats in de boeken-, cultuur-, dagattractie-, goededoelen-, sponsor-, sport- en ziekenhuissector en voor steden, streken en provincies –  Voor de cultuursector worden verdiepingsonderzoeken uitgevoerd in alle provincies

! In samenwerking met de Universiteit Utrecht is het Steden & Streken Merkenonderzoek ontwikkeld ! Sinds 2006 zijn ruim 2.000 merken onderzocht en hebben 175.000 respondenten aan de merkenonderzoeken deelgenomen

© 2013

Page 6

3

Nationale merkenonderzoeken met BrandAlchemy™ !  Boekensector Merkenonderzoek

!  Goede Doelen Merkenonderzoek

–  Auteurs & boekillustrators –  Boekwinkel(keten)s & boekenclubs

–  Goede doelen –  Keurmerken

–  Evenementen & promotiecampagnes

–  Organisaties die geven aan goede doelen

–  Literaire prijzen

!  Sponsor Merkenonderzoek

–  Uitgeverijen

–  100 grootste sponsors van Nederland (in geld)

!  Cultuursector Merkenonderzoek

!  Sportsector Merkenonderzoek

–  Acteurs (actief in het vak)

–  Sportaccommodaties

–  Beeldend kunstenaars & ontwerpers (actief in het vak) –  Cabaretiers (actief in het vak)

–  Sportclubs & -teams –  Sportevenementen & -competities

–  Dansers (actief in het vak) & dansgezelschappen

–  Sportkoepels & -bonden

–  Festivals & evenementen –  Filmhuizen & bioscopen –  Musea, tentoonstellingaanbieders & monumenten –  Musici (actief in het vak)

–  Sportmensen

!  Steden & Streken Merkenonderzoek –  30 grootste gemeenten van Nederland (G30)

–  Muziekgezelschappen

–  Alle streken

–  Theater- & operagezelschappen –  Zangers (actief in het vak)

–  Alle provincies

!  Ziekenhuizen Merkenonderzoek

–  Podia

–  Alle ziekenhuizen van Nederland

!  Dagattracties Merkenonderzoek –  Attractieparken, dierentuinen & overige ontspannende dagattracties –  Leerzame dagattracties

© 2013

Page 7

Theoretische basis van het merkonderzoeksmodel BrandAlchemy™ !  Een sterk merk ontwikkelt zich in 3 fasen: 1.  Bekendheid 2.  Waardering 3.  Binding

3 fasen van merkkracht; voorbeeld van een merk in ontwikkeling:

Bekendheid Waardering

Binding

!  Merkkracht wordt in het model verklaard door de invulling van de merkpersoonlijkheid en merkprestatie

© 2013

Page 8

4

Toepassingen van de merkenonderzoeken Bron: AD, 11 december 2008

Bron: PZC 4 juni 2013 Bron: RTV N-H, 2 juli 2013 Bron: nu.nl, 13 maart 2012

Bron: treinreiziger.nl, 16 november 2010

Bron: SponsorTribune, september 2012

Bron: nu.nl, 4 juni 2013

Bron: AD, 8 maart 2011 Bron: AD, 6 juni 2012

Bron: nu.nl, 14 september 2010

Bron: Omroep Rotterdam, 1 juni 2013 Bron: RTL Nieuws, 16 april 2012

Bron: nu.nl, 8 augustus 2012

© 2013

Page 9 Bron: FD, 5 juni 2013

Bron: NRC, 6 juni 2008

Inhoud van het Cultuursector Merkenonderzoek Provincies ! Het Cultuursector Merkenonderzoek Provincies is een vervolg op het nationale cultuuronderzoek waarmee sinds 2006 alle cultuurmerken onder de Nederlandse bevolking worden gemeten ! Het onderzoek maakt per provincie duidelijk wat het maatschappelijk draagvlak van de cultuursector is onder de eigen provincie-inwoners ! Voor de twaalf provincies wordt de merkkracht van alle culturele organisaties (op professioneel niveau en amateurniveau) gemeten: –  Dansgezelschappen –  Festivals & evenementen –  Filmhuizen & bioscopen –  Musea, tentoonstellingaanbieders & monumenten –  Muziekgezelschappen –  Podia –  Theater- & operagezelschappen © 2013

Page 10

5

Onderzoeksaanpak van het Cultuursector Merkenonderzoek Provincies ! Stap 1 (per provincie): meting van de spontane bekendheid van alle organisaties in de verschillende cultuursegmenten Voorbeeldvraag stap 1:

Welke culturele festivals en andere culturele evenementen in de provincie Zuid-Holland kent u?

! Stap 2 (per provincie): nader onderzoek naar de merkkracht van de 50 spontaan bekendste cultuurmerken –  Meting op de factoren geholpen bekendheid, waardering en binding

! Voor het Cultuursector Merkenonderzoek Provincies 2013 zijn 13.961 personen (18+) uit heel Nederland ondervraagd © 2013

Page 11

Analyse van de Rotterdamse cultuursector vanuit het merkperspectief © 2011

Page 12

6

Analyse van de Rotterdamse cultuursector vanuit het merkperspectief - Inhoud 1.  Analyse op nationaal niveau van het Rotterdamse cultuurprofiel en het maatschappelijk draagvlak van de Rotterdamse cultuursector 2.  Korte terugblik op de resultaten van het regionale merkenonderzoek van 2008 en 2011 3.  Analyse op provinciaal niveau van het Rotterdamse cultuurprofiel en het maatschappelijk draagvlak van de Rotterdamse cultuurorganisaties

© 2013

Page 13

Analyse op nationaal niveau © 2011

Page 14

7

Nationale vergelijking van de merkkracht van provincies en cultuur met andere sectoren ! Provincie- en stedenmerken zijn gemiddeld sterkere merken dan het gemiddelde merk in de overige sectoren ! De cultuursector (top-150) bevat veel meer sterke merken dan de sportsector (top-100), de goededoelensector (top-100), de sponsorsector (top-100) en zeker dan de ziekenhuissector (top-96) Vergelijking merkkracht van verschillende sectoren (%) 84

90 80

82 70

70

70

68

Gemiddelde provincies

62

Gemiddelde steden G30

60

Cultuursector Totaal

50 36

40

27

30 20

31

28

Sportsector top-100

32 25

Goededoelensector top-100

24 16

13

16

15

18

16

6

10

Sponsor top-100 3

Ziekenhuizen top-96

0 Bekendheid

Binding

© 2013

Page 15

Waardering

Bron: BrandAlchemy™, Goede Doelen Merkenonderzoek 2012, Steden & Streken Merkenonderzoek 2013, Ziekenhuizen Merkenonderzoek 2013, Cultuursector Merkenonderzoek Nederland 2012, Sponsor Merkenonderzoek 2012 en Sportsector Merkenonderzoek 2012

Positie van Rotterdam in de top-150 cultuursector (1) ! Personen zijn in de meerderheid binnen de culturele top-150 (55%) ! Binnen de culturele top-150 bevinden zich 10 merken die (ook) in Rotterdam gevestigd zijn (=7%) ! Vergelijking met de andere grote steden in de Randstad: –  41 procent van de personen en organisaties binnen de culturele top-150 is in Amsterdam gevestigd –  7 procent heeft Den Haag als vestigingsplaats –  6 procent komt uit de stad Utrecht

! Opvallend is dat slechts één professional binnen de nationale cultuurtop in Rotterdam woont

Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Nederland 2012

© 2013

Page 16

8

Positie van Rotterdam in de top-150 cultuursector (2) ! De 10 cultuurmerken binnen de nationale cultuur top-150 die (ook) in Rotterdam gevestigd zijn, zijn in volgorde van merkkracht: 1.  Ahoy Rotterdam 2.  Pathé 3.  North Sea Jazz Festival 4.  Luxor Theater Rotterdam 5.  Jan Kooijman 6.  De Doelen Rotterdam 7.  Museum Boijmans van Beuningen 8.  Scapino Ballet Rotterdam 9.  Parade 10.  Kunsthal Rotterdam


© 2013

Page 17

Nationale top-10 cultuursector* ! De nationale ranglijst van sterkste cultuurmerken wordt gedomineerd door bekende Nederlanders met een lange staat van dienst 1.  Guus Meeuwis 2.  André van Duin 3.  Anne Frank Huis 4.  Marco Borsato 5.  Ilse de Lange 6.  Linda de Mol 7.  Herman Finkers 8.  Nick & Simon 9.  Youp van 't Hek 10.  Rutger Hauer

! Het sterkste Rotterdamse cultuurmerk, Ahoy, staat op de 25e positie

*Cultuurmerken met Rotterdam als vestigingsplaats zijn rood gearceerd Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Nederland 2012

© 2013

Page 18

9

Nationale kracht van de cultuursegmenten ! Van de culturele organisaties hebben de muziekgezelschappen gemiddeld de meeste merkkracht in huis 1.  Zangers 2.  Cabaretiers 3.  Muziekgezelschappen 4.  Acteurs 5.  Musici 6.  Festivals 7.  Musea, tentoonstellingaanbieders & monumenten 8.  Filmhuizen & bioscopen 9.  Podia 10.  Beeldend kunstenaars & ontwerpers 11.  Dansgezelschappen 12.  Theatergezelschappen


© 2013

Page 19

Zangers - Nationale ranking op merkkracht* ! Guus Meeuwis is het sterkste merk onder de zangers en is daarmee Marco Borsato voorbijgestreefd in vergelijking met 2010 1.  Guus Meeuwis 2.  Marco Borsato

12.  Lee Towers

3.  Ilse de Lange

14.  Do

4.  Frans Bauer

15.  Gordon

5.  Trijntje Oosterhuis

16.  Jeroen van der Boom

6.  Boudewijn de Groot 7.  Jan Smit

17.  Caro Emerald 18.  Corrry Konings

8.  Anouk

19.  Ben Saunders

9.  René Froger

20.  Ernst Daniël Smid

10.  Gerard Joling

21.  Marco Bakker

11.  Roel van Velzen

22.  Rita Reys


© 2013

Page 20

13.  Rob de Nijs

10

Cabaretiers - Nationale ranking op merkkracht* ! In het segment van cabaretiers en komieken staat André van Duin ongenaakbaar aan kop, gevolgd door Herman Finkers en Youp van ‘t Hek 1.  André van Duin 2.  Herman Finkers

13.  Hans Teeuwen

3.  Youp van 't Hek

15.  Theo Maassen

4.  Tineke Schouten

16.  Paul van Vliet

5.  Herman van Veen

17.  Bert Visscher

6.  Karin Bloemen 7.  Jeroen van Koningsbrugge

18.  Claudia de Breij 19.  Seth Gaaikema

8.  Najib Amhali

20.  Dolf Jansen

9.  Brigitte Kaandorp

21.  Javier Guzman

10.  Guido Weijers

22.  Sara Kroos

11.  Freek de Jonge

23.  Lenette van Dongen

14.  Marc-Marie Huijbregts

12.  Jochem Meijer


© 2013

Page 21

Muziekgezelschappen - Nationale ranking op merkkracht* ! Nick & Simon is het populairste muziekgezelschap, direct gevolgd door Bløf 1.  Nick & Simon 2.  Bløf 3.  Golden Earring 4.  Acda en de Munnik 5.  De Dijk 6.  Kane 7.  DI-RECT 8.  3JS 9.  Metropole Orkest 10.  Racoon 11.  Koninklijk Concertgebouworkest


© 2013

Page 22

11

Acteurs - Nationale ranking op merkkracht* ! Linda de Mol is van de Nederlandse acteurs het sterkste merk, op enige afstand gevolgd door Rutger Hauer en Monique van de Ven 1.  Linda de Mol 2.  Rutger Hauer

13.  Victor Reinier

3.  Monique van de Ven

15.  Daan Schuurmans

4.  Jeroen Krabbé

16.  Thom Hoffman

5.  Isa Hoes

17.  Derek de Lint

6.  Carice van Houten 7.  Katja Schuurman

18.  Tygo Gernandt 19.  Jan Kooijman

8.  Chantal Janzen

20.  Barry Atsma

9.  Paul de Leeuw

21.  Waldemar Torenstra

10.  Doutzen Kroes

22.  Halina Reijn

11.  Huub Stapel

23.  Pierre Bokma

12.  Willeke van Ammelrooy

24.  Gijs Scholten van Aschat


© 2013

Page 23

14.  Famke Janssen

Musici - Nationale ranking op merkkracht* ! Van alle musici heeft André Rieu de grootste achterban onder de Nederlandse bevolking 1.  André Rieu 2.  Wibi Soerjadi 3.  Tiësto 4.  Armin van Buuren 5.  Candy Dulfer 6.  Jan Vayne 7.  Jaap van Zweden 8.  Afrojack


© 2013

Page 24

12

Festivals - Nationale ranking op merkkracht* ! Net als in 2010 staat Pinkpop op de eerste positie in de Nederlandse festivalsector 1.  Pinkpop 2.  North Sea Jazz Festival 3.  Lowlands 4.  Uitmarkt Amsterdam 5.  Parkpop 6.  Oerol 7.  Parade 8.  Eurosonic Noorderslag


© 2013

Page 25

Musea, tentoonstellingaanbieders & monumenten - Nationale ranking op merkkracht* ! De Nederlandse museumsector wordt gedomineerd door het Amsterdamse aanbod van musea en tentoonstellingaanbieders; Madame Tussauds wordt door de gemiddelde Nederlander als museum gezien: 1.  Anne Frank Huis 2.  Madame Tussauds Amsterdam

12.  Naturalis

3.  Rijksmuseum Amsterdam

14.  Frans Hals Museum

4.  Van Gogh Museum

15.  Museum Boijmans van Beuningen

5.  Het Spoorwegmuseum

16.  Museum Het Rembrandthuis

6.  Nederlands Openluchtmuseum Arnhem 7.  Kröller-Müller Museum

17.  Groninger Museum 18.  Bonnefantenmuseum Maastricht

8.  Tropenmuseum

19.  Gemeentemuseum Den Haag

9.  Stedelijk Museum Amsterdam

20.  Kunsthal Rotterdam

10.  Het Scheepvaartmuseum

21.  Van Abbemuseum

13.  Hermitage Amsterdam

11.  Panorama Mesdag *Cultuurmerken met Rotterdam als vestigingsplaats zijn rood gearceerd Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Nederland 2012

© 2013

Page 26

13

Filmhuizen & bioscopen - Nationale ranking op merkkracht* ! Pathé is de enige bioscoopketen met flinke, nationale merkkracht 1.  Pathé 2.  JT Bioscopen

! Filmhuizen hebben onvoldoende merkkracht om op nationaal niveau een positie in de cultuursector in te nemen

*Cultuurmerken met Rotterdam vestigingsplaats zijn rood gearceerd Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Nederland 2012

© 2013

Page 27

Podia - Nationale ranking op merkkracht* ! Zeven op de tien sterkste podiummerken van Nederland is in Amsterdam gevestigd; Ahoy is het sterkste podiummerk 1.  Ahoy Rotterdam 2.  Heineken Music Hall

11.  Beatrix Theater

3.  Koninklijk Theater Carré

13.  Koninklijke Schouwburg

4.  Paradiso

14.  Tivoli

5.  Het Concertgebouw Amsterdam

15.  Vredenburg

6.  Luxor Theater Rotterdam 7.  Stadsschouwburg Amsterdam

16.  013 17.  AFAS Circustheater

8.  Melkweg

18.  Chassé Theater

9.  DeLaMar Theater

19.  De Oosterpoort Groningen

10.  De Doelen Rotterdam

20.  Effenaar


© 2013

Page 28

12.  De Kleine Komedie

14

Beeldend kunstenaars & ontwerpers – Nationale ranking op merkkracht* ! Van de Nederlandse kunstenaars en ontwerpers heeft Frans Molenaar de sterkste reputatie 1.  Frans Molenaar 2.  Viktor & Rolf 3.  Anton Corbijn 4.  Sheila de Vries 5.  Addy van den Krommenacker 6.  Erwin Olaf


© 2013

Page 29

Dansgezelschappen - Nationale ranking op merkkracht* ! Het Nationale Ballet is sinds de eerste meting in 2006 het sterkste merk binnen de Nederlandse danssector 1.  Het Nationale Ballet 2.  Scapino Ballet Rotterdam 3.  Nederlands Dans Theater 4.  Introdans


© 2013

Page 30

15

Theatergezelschappen - Nationale ranking op merkkracht* ! Voor het eerst sinds 2008 staat er weer een theatergezelschap in de nationale ranglijst van sterkste cultuurmerken –  Toneelgroep Amsterdam


© 2013

Page 31

Korte terugblik op de resultaten van het regionale merkenonderzoek van 2008 en 2011 © 2011

Page 32

16

Vergelijking met de merkenonderzoeken van 2008 en 2011 (1) ! Sinds de start van het merkenonderzoek voor de Rotterdamse cultuursector in 2008 is de focus elke keer verbreed –  2008: onderzoek van de Rotterdamse cultuurorganisaties in de regio grootRotterdam, exclusief monumenten –  2011: onderzoek van alle cultuurorganisaties in de regio groot-Rotterdam, inclusief monumenten die door het publiek bezocht kunnen worden –  2013: onderzoek van alle cultuurorganisaties in de provincie Zuid-Holland Onderzoeksgebied 2008 en 2011: regio groot-Rotterdam

Regio groot-Rotterdam bestaat uit de gemeenten Albrandswaard, Barendrecht, Bergambacht, Bernisse, Binnenmaas, Brielle, Capelle aan den IJssel, Cromstrijen, Delft, Hellevoetsluis, Hendrik-Ido Ambacht, Korendijk, Krimpen aan den IJssel, Lansingerland, Maassluis, Midden-Delfland, Nederlek, Nieuw-Lekkerland, Oud Beijerland, Ouderkerk, Pijnacker-Nootdorp, Ridderkerk, Rijswijk, Rotterdam, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen, Waddinxveen, Westvoorne, Zoetermeer, Zuidplas en Zwijndrecht

© 2013

Page 33

Vergelijking met de merkenonderzoeken van 2008 en 2011 (2) ! In 2008 was de Wereldhavendagen het sterkste cultuurmerk onder de regiobewoners 1.  Wereldhavendagen 2.  De Doelen Rotterdam 3.  Museum Boijmans van Beuningen 4.  Ahoy Rotterdam 5.  Pathé 6.  North Sea Jazz Festival 7.  Nieuwe Luxor Theater* 8.  Maritiem Museum Rotterdam 9.  International Film Festival Rotterdam 10.  Kunsthal Rotterdam

**In 2008 zijn de merken Oude en Nieuwe Luxor Theater gescheiden gemeten Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Rotterdam 2008

© 2013

Page 34

17

Vergelijking met de merkenonderzoeken van 2008 en 2011 (3) !  15 festivals behoorden in 2008 tot de top-50 van sterkste Rotterdamse cultuurmerken 1.  2. 

Wereldhavendagen De Doelen Rotterdam

26. 

Jeugdtheater Hofplein

3. 

Museum Boijmans van Beuningen

27.  28. 

Wereldmuseum Rotterdam Cinerama Filmtheater

4.  5. 

Ahoy Rotterdam Pathé

29.  30. 

Belasting & Douane Museum R'Uitmarkt

6.  7. 

North Sea Jazz Festival Nieuwe Luxor Theater

31. 

De Dubbelde Palmboom

8. 

Maritiem Museum Rotterdam

32.  33. 

NAi Nederlands Architectuurinstituut Nederlands Fotomuseum

9.  10. 

International Film Festival Rotterdam Kunsthal Rotterdam

34.  35. 

Ortel Dunya Festival Het Groot Niet Te Vermijden

11. 

Oude Luxor Theater

36. 

Poetry International Festival

12. 

De Kuip

13. 

Rotterdams Philharmonisch Orkest

37.  38. 

RO Theater Gergiev Festival

14.  15. 

Rotterdamse Schouwburg Theater Zuidplein

39.  40. 

Ortel Zomercarnaval Rotown Rotterdam

16.  17. 

The Amazing Stroopwafels Lantaren/Venster

41. 

Nationaal Onderwijsmuseum

18. 

Parade

42.  43. 

Dag van de Romantische Muziek Villa Zebra

19.  20. 

Scapino Ballet Rotterdam Natuurhistorisch Museum Rotterdam

44.  45. 

Bibliotheektheater Metropolis Festival

21.  22. 

Het Schielandshuis Rotterdamse Museumnacht

46. 

WaterFront

23. 

Historisch Museum Rotterdam

47.  48. 

Festival de Wereld van Witte de With Theater 't Kapelletje

24.  25. 

FFWD Heineken Dance Parade Bavaria City Racing

49.  50. 

O.T. Onafhankelijk Toneel Conny Janssen Danst

Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Rotterdam 2008

© 2013

Page 35

Vergelijking met de merkenonderzoeken van 2008 en 2011 (4) ! In 2011 was Ahoy het sterkste cultuurmerk van de regio grootRotterdam 1.  Ahoy Rotterdam 2.  Euromast* 3.  Pathé 4.  Luxor Theater Rotterdam 5.  Wereldhavendagen 6.  Maritiem Museum Rotterdam 7.  Museum Boijmans van Beuningen 8.  De Doelen Rotterdam 9.  North Sea Jazz Festival 10.  Kunsthal Rotterdam

*Pas sinds 2010 zijn monumenten opgenomen in de culturele merkenonderzoeken Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Rotterdam 2011

© 2013

Page 36

18

Vergelijking met de merkenonderzoeken van 2008 en 2011 (5) !  8 festivals behoorden in 2011 tot de top-50 van sterkste regionale cultuurmerken 1.  2. 

Ahoy Rotterdam Euromast

26. 

Parade

3. 

Pathé

27.  28. 

Cinerama Filmtheater Jenevermuseum

4.  5. 

Luxor Theater Rotterdam Wereldhavendagen

29.  30. 

Wereldmuseum Rotown Rotterdam

6.  7. 

Maritiem Museum Rotterdam Museum Boijmans van Beuningen

31. 

Nederlands Fotomuseum

8. 

De Doelen Rotterdam

32.  33. 

NAi Nederlands Architectuurinstituut Nationaal Onderwijsmuseum

9.  10. 

North Sea Jazz Festival Kunsthal Rotterdam

34.  35. 

Stedelijk Museum Schiedam Ro Theater

11. 

Zomercarnaval

36. 

Museum Het Prinsenhof

12. 

International Film Festival Rotterdam

13. 

Rotterdamse Schouwburg

37.  38. 

Stadsgehoorzaal Vlaardingen Theater de Veste

14.  15. 

Rotterdams Philharmonisch Orkest Theater Zuidplein

39.  40. 

Theater aan de Schie Stadstheater Zoetermeer

16.  17. 

The Amazing Stroopwafels Scapino Ballet Rotterdam

41. 

Isala Theater

18. 

Nieuwe Kerk Delft

42.  43. 

Theater de Stoep Dag van de Romantische Muziek

19.  20. 

Hofplein Rotterdam Natuurhistorisch Museum Rotterdam

44.  45. 

Metropolis Festival Arcaplex

21.  22. 

Legermuseum (Historisch) Museum Rotterdam

46. 

Museum Vlaardingen

23. 

LantarenVenster

47.  48. 

Utopolis Conny Janssen Danst

24.  25. 

Dunya Festival Belasting & Douane Museum

49.  50. 

Theater het Kruispunt O.T. Theater & Opera O.T.

Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Rotterdam 2011

© 2013

Page 37

Analyse op provinciaal niveau: 2013 © 2011

Page 38

19

Zuid-Hollandse cultuurprofiel volgens de provinciebewoners ! Vergeleken met de top-50’s van de andere provincies valt op hoeveel sterke podiummerken de provincie Zuid-Holland volgens de eigen inwoners heeft ! Het aantal Zuid-Hollandse festivals met een sterke reputatie is relatief laag Museum Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord-Brabant Noord-Holland Overijssel Utrecht Zeeland Zuid-Holland

18 11 18 16 20 12 14 18 10 19 16 16

Bioscoop/ filmhuis 8 13 10 16 13 16 19 16 19 12 13 17

Festival/ Muziekgezelschap evenement 4 14 2 17 5 9 9 5 6 6 9 8 9 6 8 4 9 10 10 8 4 12 7 3

Dansgezelschap Theatergezelschap 4 3 7 2 1 4 1 2 1 0 3 4

2 0 0 1 2 0 0 1 0 0 1 2

Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Provincies 2013

0 4 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1

© 2013

Page 39

Podium

Provinciale top-50 cultuursector Zuid-Holland !  Voor de Zuid-Hollandse bevolking is Ahoy het sterkste Zuid-Hollandse cultuurmerk 1.  2. 

Ahoy Rotterdam Pathé

26. 

Nederlands Dans Theater

3. 

Golden Earring

27.  28. 

Paard van Troje Museum de Gevangenpoort

4.  5. 

North Sea Jazz Festival Naturalis

29.  30. 

Residentie Orkest Dr Anton Philipszaal

6.  7. 

Parkpop Luxor Theater Rotterdam

31. 

Museum Boerhaave

8. 

De Doelen Rotterdam

32.  33. 

Wereldmuseum Rotterdam Leidse Schouwburg

9.  10. 

Museum Boijmans Van Beuningen International Film Festival Rotterdam

34.  35. 

Museum Het Prinsenhof LantarenVenster

11.  12. 

Museon Maritiem Museum Rotterdam

36. 

Diligentia

13. 

Panorama Mesdag

37.  38. 

Escher in het Paleis Stadsgehoorzaal Leiden

14.  15. 

Kane Binnenhof

39.  40. 

Museum De Lakenhal Filmhuis Den Haag

16.  17. 

Kunsthal Rotterdam Mauritshuis

41. 

Lucent Danstheater

18. 

Scapino Ballet Rotterdam

42.  43. 

PePijn Toneelgroep De Appel

19.  20. 

Rotterdams Philharmonisch Orkest Museum Volkenkunde

44.  45. 

Lido Schouwburg Kunstmin

21.  22. 

Rotterdamse Schouwburg Theater Zuidplein

46. 

De Goudse Schouwburg

23. 

Koninklijke Schouwburg

47.  48. 

de Rijswijkse Schouwburg Trianon

24.  25. 

Gemeentemuseum Den Haag AFAS Circustheater

49.  50. 

Filmhuis Lumen Wolff


© 2013

Page 40

20

Inbreng van Rotterdam in de top-50 !  Instellingen die (ook) in Rotterdam actief zijn, bepalen met name de merkkracht, en daarmee het maatschappelijk draagvlak, van de Zuid-Hollandse cultuur top-10 onder de provinciebewoners: 1. 

Ahoy Rotterdam

26. 


2.  3. 

Pathé Golden Earring

27.  28. 


4. 

North Sea Jazz Festival

5.  6. 

Naturalis Parkpop

29.  30. 


31. 

Museum Boerhaave

7.  8. 

Luxor Theater Rotterdam De Doelen Rotterdam

32.  33. 


9. 

Museum Boijmans Van Beuningen

10. 


34.  35. 


11. 

Museon

36. 

Diligentia

12.  13. 

Maritiem Museum Rotterdam Panorama Mesdag

37.  38. 


14. 

Kane

15.  16. 

Binnenhof Kunsthal Rotterdam

39.  40. 


41. 

Lucent Danstheater

17.  18. 

Mauritshuis Scapino Ballet Rotterdam

42.  43. 


19. 


20.  21. 

Museum Volkenkunde Rotterdamse Schouwburg

44.  45. 


46. 


22.  23. 

Theater Zuidplein Koninklijke Schouwburg

47.  48. 


24. 

Gemeentemuseum Den Haag

25. 

AFAS Circustheater

49.  50. 

Filmhuis Lumen Wolff © 2013

Page 41


Inbreng van Den Haag in de top-50 !  Het aantal Haagse cultuurorganisaties binnen de Zuid-Hollandse cultuur top-50 is groter dan het aantal Rotterdamse organisaties: 22 versus 16 1. 

Ahoy Rotterdam

26. 


2.  3. 

Pathé Golden Earring

27.  28. 


4.  5. 

North Sea Jazz Festival Naturalis

29.  30. 


6. 

Parkpop

31. 

Museum Boerhaave

7.  8. 


32.  33. 


Museum Boijmans Van Beuningen International Film Festival Rotterdam

34.  35. 


11. 

Museon

36. 

Diligentia

12.  13. 

Maritiem Museum Rotterdam Panorama Mesdag

37.  38. 


14.  15. 

Kane Binnenhof

39.  40. 


16. 

Kunsthal Rotterdam

41. 

Lucent Danstheater

17.  18. 

Mauritshuis Scapino Ballet Rotterdam

42.  43. 


19.  20. 

Rotterdams Philharmonisch Orkest Museum Volkenkunde

44.  45. 


21. 

Rotterdamse Schouwburg

46. 


22.  23. 

Theater Zuidplein Koninklijke Schouwburg

47.  48. 


24.  25. 

Gemeentemuseum Den Haag AFAS Circustheater

49.  50. 

Filmhuis Lumen Wolff

9.  10. 


© 2013

Page 42

Ter vergelijking:

In de provinciale cultuur top-50 van Utrecht zijn 30 merken gevestigd in de stad Utrecht en in de Noord-Hollandse top-50 zijn 40 merken Amsterdams

21

Relatief kleine verschillen in merkkracht bij verschillende doelgroepen - geslacht ! Top-10 mannen

! Top-10 vrouwen

1.  Ahoy Rotterdam 2.  Pathé


3.  North Sea Jazz Festival

3.  Golden Earring


4.  Luxor Theater Rotterdam

5.  Parkpop


6.  Naturalis

6.  Naturalis


7.  Parkpop



9.  Maritiem Museum Rotterdam

9.  Museum Boijmans Van Beuningen

10.  Museon

10.  Kane


© 2013

Page 43

Relatief kleine verschillen in merkkracht bij verschillende doelgroepen - leeftijd ! Top-10 18-30 jaar

! Top-10 55+ jaar

1.  Pathé 2.  Ahoy Rotterdam

1.  Ahoy Rotterdam 2.  North Sea Jazz Festival


3.  Panorama Mesdag

4.  Naturalis




6.  Parkpop




8.  Binnenhof

8.  Pathé

9.  International Film Festival Rotterdam

9.  Naturalis

10.  Kane

10.  Parkpop


© 2013

Page 44

22

Relatief kleine verschillen in merkkracht bij verschillende doelgroepen - huishouden ! Top-10 Huishoudens met kinderen

! Top-10 Huishoudens zonder kinderen

1.  Ahoy Rotterdam 2.  Golden Earring


3.  Pathé


4.  Parkpop



5.  Naturalis

6.  Naturalis



7.  Parkpop

8.  Kane


9.  Museon





© 2013

Page 45

Relatief kleine verschillen in merkkracht bij verschillende doelgroepen - opleidingsniveau ! Top-10
! Top-10 HBO+


1.  Pathé 2.  North Sea Jazz Festival


3.  Ahoy Rotterdam



5.  Parkpop

5.  Naturalis

6.  Naturalis





8.  Parkpop



10.  Kane



© 2013

Page 46

23

Relatief kleine verschillen in merkkracht bij verschillende doelgroepen - inkomen ! Top-10 Minder dan modaal inkomen

! Top-10 Meer dan modaal inkomen


1.  Ahoy Rotterdam 2.  Golden Earring


3.  Pathé




5.  Naturalis

6.  Parkpop

6.  Parkpop

7.  Naturalis







10.  Museon


© 2013

Page 47

Relatief kleine verschillen in merkkracht bij verschillende doelgroepen - cultuurbezoek ! Top-10 Museumbezoekers

! Top-10 Festivalbezoekers







5.  Naturalis

5.  Parkpop

6.  Parkpop

6.  Naturalis





9.  Museon



10.  Kane


© 2013

Page 48

24

Culturele top-10 onder inwoners van Rotterdam en Den Haag ! Top-10 Inwoners Rotterdam

! Top-10 Inwoners Den Haag

1.  Ahoy Rotterdam 2.  Luxor Theater Rotterdam

1.  Parkpop 2.  Pathé


3.  Museon

4.  Pathé





6.  Mauritshuis


7.  Museum de Gevangenpoort




9.  Ahoy Rotterdam

10.  Rotterdamse Schouwburg

10.  Naturalis


© 2013

Page 49

Culturele top-50 onder Rotterdammers !  De Rotterdamse bevolking heeft logischerwijs een sterkere band met de Zuid-Hollandse cultuurtop die in Rotterdam is gevestigd 1. 

Ahoy Rotterdam

26. 

Paard van Troje

2.  3. 


27.  28. 

Gemeentemuseum Den Haag Residentie Orkest

4.  5. 

Pathé Museum Boijmans Van Beuningen

29.  30. 

Koninklijke Schouwburg Museum Het Prinsenhof

6. 

Maritiem Museum Rotterdam

31. 

Escher in het Paleis

7.  8. 

Kunsthal Rotterdam North Sea Jazz Festival

32.  33. 

AFAS Circustheater Museum de Gevangenpoort

International Film Festival Rotterdam Rotterdamse Schouwburg

34.  35. 

PePijn Dr Anton Philipszaal

11. 


36. 

Schouwburg Kunstmin

12.  13. 

Theater Zuidplein Golden Earring

37.  38. 

Wolff Museum Boerhaave

14.  15. 

Parkpop LantarenVenster

39.  40. 

Filmhuis Den Haag Toneelgroep De Appel

16. 


41. 

Diligentia

17.  18. 

Wereldmuseum Rotterdam Kane

42.  43. 

De Goudse Schouwburg Museum De Lakenhal

19.  20. 

Museum Volkenkunde Panorama Mesdag

44.  45. 

de Rijswijkse Schouwburg Leidse Schouwburg

21. 

Naturalis

46. 

Lucent Danstheater

22.  23. 

Mauritshuis Museon

47.  48. 

Stadsgehoorzaal Leiden Filmhuis Lumen

24.  25. 

Nederlands Dans Theater Binnenhof

49.  50. 

Trianon Lido

9.  10. 


© 2013

Page 50

25

Gezelschappen - Provinciale ranking op merkkracht (1)* ! Den Haag is zeer sterk vertegenwoordigd in de ranglijst van gezelschappen met provinciaal draagvlak ! De Rotterdamse gezelschappen met een provinciale merkpositie zijn Scapino Ballet Rotterdam en het Rotterdams Philharmonisch Orkest 1.  Golden Earring 2.  Kane 3.  Scapino Ballet Rotterdam 4.  Rotterdams Philharmonisch Orkest 5.  Nederlands Dans Theater 6.  Residentie Orkest 7.  Toneelgroep De Appel

© 2013

*Cultuurmerken met Rotterdam als vestigingsplaats zijn rood gearceerd Bron: BrandAlchemy™, Cultuursector Merkenonderzoek Provincies 2013

Page 51

Gezelschappen - Provinciale ranking op merkkracht (2) ! Op de drie pijlers van merkkracht – bekendheid, waardering en binding – is Golden Earring het sterkst ontwikkeld

Merkkracht van de Zuid-Hollandse gezelschappen - onder de Zuid-Hollandse bevolking 18+ (%) 90 78

80

66

70 60

53

49

50

48 41

40 28

30

32

28

Waardering 22

22

18

20

Bekendheid

38

29

12

13

10

Binding

20 9

10

10 5

0 Golden Earring





Residentie Orkest

Toneelgroep De Appel

© 2013

Page 52

Kane

26

Gezelschappen - Merkkracht onder Rotterdammers ! Van de gezelschappen met een provinciale merkstatus heeft het Rotterdams Philharmonisch Orkest de sterkste positie onder de Rotterdamse bevolking

Merkkracht van de Zuid-Hollandse gezelschappen - onder de Rotterdamse bevolking 18+ (%) 80

75

74 69

70 60

68

52

50

47

45

42

40

Bekendheid

34 26

30

24

32

Waardering

26 21

21

Binding

19

20

15

12

9

8

10

5

0 Rotterdams Philharmonisch Orkest


Kane


Residentie Orkest

Toneelgroep De Appel


© 2013

Page 53

Golden Earring

Festivals & evenementen - Provinciale ranking op merkkracht (1)* ! Slechts drie festivals hebben voldoende merkkracht om tot de provinciale cultuurtop te behoren ! Twee van deze drie festivals vinden plaats in Rotterdam 1.  North Sea Jazz Festival 2.  Parkpop 3.  International Film Festival Rotterdam


© 2013

Page 54

27

Festivals - Provinciale ranking op merkkracht (2) ! 84 procent van de Zuid-Hollandse bevolking kent het North Sea Jazz Festival ! Ook de waardering voor dit festival is het sterkst ontwikkeld

Merkkracht van de Zuid-Hollandse festivals en evenementen - onder de Zuid-Hollandse bevolking 18+ (%) 90

84 77

80

65

70 60 48

50

Bekendheid

42

Waardering

35

40

Binding 30

23

23 17

20 10 0 North Sea Jazz Festival


© 2013

Page 55

Parkpop


Festivals - Merkkracht onder Rotterdammers ! Onder de Rotterdamse bevolking zijn het North Sea Jazz Festival en het International Film Festival Rotterdam redelijk vergelijkbaar in merkkracht –  Het gevoel van binding met het North Sea Jazz Festival is sterker

Merkkracht van de Zuid-Hollandse festivals en evnementen - onder de Rotterdamse bevolking 18+ (%) 100 90

88

87

76

80 70 60

55

51

Bekendheid

50 40

Waardering

41 34

Binding 25

30

22

20 10 0 North Sea Jazz Festival


Parkpop

© 2013

Page 56


28

Musea, tentoonstellingaanbieders & monumenten - Provinciale ranking op merkkracht (1)* ! Het Leidse Naturalis heeft onder Zuid-Hollanders de sterkste reputatie van het provinciale museum- en tentoonstellingaanbod 1.  Naturalis 2.  Museum Boijmans Van Beuningen

9.  Museum Volkenkunde

3.  Museon

11.  Museum de Gevangenpoort


12.  Museum Boerhaave


13.  Wereldmuseum Rotterdam

6.  Binnenhof 7.  Kunsthal Rotterdam

14.  Museum Het Prinsenhof 15.  Escher in het Paleis

8.  Mauritshuis

16.  Museum De Lakenhal


© 2013


Page 57

Musea, tentoonstellingaanbieders & monumenten - Provinciale ranking op merkkracht (2) ! Onder de Rotterdamse musea is de merkkracht het sterkst ingevuld bij Museum Boijmans van Beuningen Merkkracht van de Zuid-Hollandse musea, tentoonstellingaanbieders en monumenten - onder de Zuid-Hollandse bevolking 18+ (%) 80

73

70

65

62

62

60

60

58

60 50

55

46

44 37

40 30

34

36

39 32

31

26 20

20

20

19

17

37 32

31 26

21 20

35

16

15

22 14

10

30

21 12

27

17

17 9

10

23

15 10

15 10

22

Bekendheid Waardering

12 7

Binding

0


© 2013

Page 58

29

Musea, tentoonstellingaanbieders & monumentenMerkkracht onder Rotterdammers ! Voor Rotterdammers hebben Boijmans van Beuningen, Maritiem Museum, Kunsthal en Wereldmuseum de sterkste reputatie

Merkkracht van de Zuid-Hollandse musea, tentoonstellingaanbieders en monumenten - onder de Rotterdamse bevolking 18+ (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

93

92

90

58 36

64 54 36

58

52 32

40 25

57

54

37 21

36 15

54

33 16

47

31 15

42

27 12

23 12

30 19 12

29 17

8

20 14

24 8

12

20 4

9

3

11

6

2

Bekendheid Waardering Binding


© 2013

Page 59

Podia - Provinciale ranking op merkkracht (1)* ! De volgende zeventien podia hebben het breedste draagvlak onder de Zuid-Hollandse bevolking: 1.  Ahoy Rotterdam 2.  Luxor Theater Rotterdam

10.  Leidse Schouwburg


12.  Stadsgehoorzaal Leiden

4.  Rotterdamse Schouwburg

13.  Lucent Danstheater

5.  Theater Zuidplein

14.  PePijn

6.  Koninklijke Schouwburg 7.  AFAS Circustheater

15.  Schouwburg Kunstmin 16.  De Goudse Schouwburg

8.  Paard van Troje

17.  de Rijswijkse Schouwburg

11.  Diligentia

9.  Dr Anton Philipszaal


© 2013

Page 60

30

Podia - Provinciale ranking op merkkracht (2) ! Alleen Rotterdamse podia bezetten de top-5 van sterkste podiummerken van Zuid-Holland Merkkracht van de Zuid-Hollandse podia - onder de Zuid-Hollandse bevolking 18+ (%) 100

87

90

73

80

68

70 60

52

50

42 26

30

45

44

38

34

40

23

22

20

41

12

11

39

36

23

22

32

22 14

11

21

30

17

11

27

16 9

9

25

15

13

8

10

Bekendheid

22 11

8

6

20 12

17 9

6

15 85

6

Waardering

15 8

5

Binding

0

© 2013


Page 61

Podia - Merkkracht onder Rotterdammers ! Onder de Rotterdamse bevolking heeft deze podium top-5 (logischerwijs) een nog sterkere positie

Merkkracht van de Zuid-Hollandse podia - onder de Rotterdamse bevolking 18+ (%) 100

94

94

94 84

90

77

80 70

60

61

61

60 50 40 30 20 10

45

43

48 41

39 27

24

38 30 20 11

22

18 8

12

12

Bekendheid

23

21 8

6

20

12 4

97

15

14 7

3

7

10 3

53

10

6

9 2

43

10

Waardering 4

0

Binding

0


© 2013

Page 62

31

Bioscopen & filmhuizen - Provinciale ranking op merkkracht (1)* ! Zeven filmtheaters bevinden zich in de Zuid-Hollandse cultuur top-50 1.  Pathé 2.  LantarenVenster 3.  Filmhuis Den Haag 4.  Lido 5.  Trianon 6.  Filmhuis Lumen 7.  Wolff


© 2013

Page 63

Bioscopen & filmhuizen - Provinciale ranking op merkkracht (2) ! Van de filmtheaters heeft Pathé overduidelijk de meeste merkkracht in huis

Merkkracht van de Zuid-Hollandse bioscopen en filmhuizen - onder de Zuid-Hollandse bevolking 18+ (%) 100 90

86

80 70 60 50

Bekendheid

48

Waardering 35

40

Binding 27

30

22

20

15 9

10

18 12 7

8

5

9

4

4

6

3

2

5

3

2

0 Pathé

Filmhuis Den Haag

Lido

Trianon


Filmhuis Lumen

Wolff

© 2013

Page 64

LantarenVenster

32

Bioscopen & filmhuizen - Merkkracht onder Rotterdammers ! Onder de Rotterdamse bevolking is de merkpositie van Pathé nog dominanter

Merkkracht van de Zuid-Hollandse bioscopen en filmhuizen - onder de Rotterdamse bevolking 18+ (%) 100

93

90 80

71

70 60

51

50

Bekendheid 40

40

Waardering

39

Binding 28

30

18

16

20

10 10

9

10

7

4

5

2

4

1

1

3

2

1

0 Pathé

Wolff

Filmhuis Den Haag

Filmhuis Lumen


Trianon

Lido

© 2013

Page 65

LantarenVenster

Conclusies © 2011

Page 66

33

Conclusies - Nationaal niveau ! Amsterdam domineert de Nederlandse cultuursector: 41 procent van de personen en organisaties binnen de top-150 van sterkste cultuurmerken is in Amsterdam gevestigd ! Binnen de nationale cultuur top-150 bevinden zich 10 merken die (ook) in Rotterdam gevestigd zijn. In volgorde van merkkracht zijn dit: –  1. Ahoy Rotterdam, 2. Pathé, 3. North Sea Jazz Festival, 4. Luxor Theater Rotterdam, 5. Jan Kooijman, 6. De Doelen Rotterdam, 7. Museum Boijmans van Beuningen, 8. Scapino Ballet Rotterdam, 9. Parade en 10. Kunsthal Rotterdam

! Opvallend is dat slechts één professional binnen de nationale cultuurtop, Jan Kooijman, in Rotterdam woont

© 2013

Page 67

Conclusies - Provinciaal niveau (1) ! Vergeleken met de top-50’s van de andere provincies valt op hoe veel sterke podiummerken en hoe weinig sterke festivalmerken de provincie Zuid-Holland volgens de eigen inwoners heeft ! Voor de Zuid-Hollandse bevolking is Ahoy het sterkste Zuid-Hollandse cultuurmerk ! De andere cultuurmerken in de top-50 met Rotterdam als vestigingsplaats zijn, in volgorde van merkkracht: –  Pathé, North Sea Jazz Festival, Luxor Theater Rotterdam, De Doelen Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen, International Film Festival Rotterdam, Maritiem Museum Rotterdam, Kunsthal Rotterdam, Scapino Ballet Rotterdam, Rotterdams Philharmonisch Orkest, Rotterdamse Schouwburg, Theater Zuidplein, Wereldmuseum Rotterdam, LantarenVenster en Wolff

! Opvallend is dat de Wereldhavendagen in 2008 en 2011 een bijzonder sterk cultuurmerk bleek te zijn voor de inwoners van de regio grootRotterdam, maar dat dit evenement in 2013 geen rol speelt in de ZudHollandse top-50 van sterkste cultuurmerken –  Ook de Euromast speelt geen rol van betekenis op provinciaal niveau © 2013

Page 68

34

Conclusies - Provinciaal niveau (2) ! North Sea Jazz is het sterkste festivalmerk van de provincie ZuidHolland ! Voor de Rotterdamse bevolking hebben Boijmans van Beuningen, Maritiem Museum, Kunsthal en Wereldmuseum de sterkste reputatie onder de musea ! Alleen Rotterdamse podia bezetten de top-5 van sterkste podiummerken van Zuid-Holland –  Dit zijn Ahoy Rotterdam, Luxor Theater Rotterdam, De Doelen Rotterdam, Rotterdamse Schouwburg, Theater Zuidplein

! Van de filmtheaters heeft Pathé overduidelijk de meeste merkkracht in huis –  Onder de Rotterdamse bevolking is de merkpositie van Pathé nog dominanter

© 2013

Page 69

35

Inhoud. Strategische merkanalyse van de Rotterdamse cultuursector

Recommend Documents