Inhoud. p Nood aan een aangepaste woning p Naar een antwoord op de noden: beleidskeuzes aangaande woonbeleid en omkadering

Inhoud 1.

Inleiding

p. 1

1. 1.1. 1.2.

p. 1 p. 1

2. 3.

Wettelijk kader: een nieuw sociaal huurbesluit Toewijzingsvoorwaarden in het sociaal huurbesluit: 2 standaardsystemen Kans voor een ‘lokale saus’ bovenop de standaardtoewijzingssystemen: een lokaal toewijzingsreglement Gemeentelijk initiatief Procedure

2.

Doelgroepenplan Ouderen

p. 3 p. 4 p. 5

1 1.1. 1.2.

Situering doelgroep Terminologie Profiel van de doelgroep a. De doelgroep ouderen: een steeds groeiende groep

p. 5 p. 5 p. 5 p. 5

b. Een diverse doelgroep

p. 9 p. 14 p. 18 p. 18

1.3. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 3. 3.1. 3.2. 3.3.

3.

De lokale woningmarkt De specifieke noden en beschrijving van de specifieke problemen Thuis blijven wonen of verhuizen ? Nood aan een volwaardig verhuisalternatief voor zelfredzame ouderen met een laag inkomen: een betaalbare en kwaliteitsvolle woning Nood aan een aangepaste woning Naar een antwoord op de noden: beleidskeuzes aangaande woonbeleid en omkadering Het verhogen van het aanbod aan betaalbare en kwaliteitsvolle woningen: een beleidskeuze van het lokaal bestuur Ouderenbeleid op het kruispunt van wonen en welzijn: flankerende maatregelen en omkadering Een aanbod van woningen voor ouderen binnen het patrimonium van de sociale huisvesting: het lokaal toewijzingsreglement als onderdeel van maatwerk a. Toewijzing aan de doelgroep ouderen b. Voorbehouden van een aanbod aan woningen voor ouderen in het huidig sociale huurpatrimonium c. Uitbouw van een aanbod in het toekomstig patrimonium

Lokaal toewijzingsreglement

p. 2

p. 19 p. 19 p. 21 p. 21 p. 22 p. 25 p. 25 p. 25 p. 37 p. 38

1. Inleiding 1. Wettelijk kader : Een nieuw sociaal huurbesluit Het gewijzigde sociaal huurbesluit trad, voor de meeste bepalingen, in werking op 1 januari 2008. Het sociaal huurbesluit regelt onder meer de inschrijvings- en toewijzingsvoorwaarden voor sociale huurwoningen, bepaalt een typehuurcontract waarin een aantal afwijkingen voorzien zijn ten aanzien van het private huurrecht en bepaalt de wijze van huurprijsberekening. Het nieuwe besluit wijzigt het vorige besluit op een aantal vlakken ingrijpend: zo dienen bijvoorbeeld kandidaathuurders de bereidheid te tonen om Nederlands te leren en desgevallend bereid te zijn een inburgeringstraject te volgen, wijzigt de wijze van huurprijsberekening, wordt in het typehuurcontract een proefperiode van twee jaar voorzien, … Het besluit is van toepassing op sociale woningen verhuurd door de Turnhoutse Maatschappij voor de Huisvesting (TMH) en het Sociaal Verhuurkantoor Kempen en Noorderkempen (SVK), maar ook voor een deel van de woningen van stad en OCMW. 1.1. Toewijzingsvoorwaarden in het sociaal huurbesluit: 2 standaardsystemen Het sociaal huurbesluit voorziet in een keuze tussen twee standaardtoewijzingssystemen namelijk het systeem dat verplicht door de sociale huisvestingsmaatschappijen wordt gebruikt en het systeem dat verplicht gebruikt wordt door de sociale verhuurkantoren. Een gemeente of een OCMW heeft de keuze uit een van de twee systemen. In Turnhout kozen stad en OCMW voor systeem een. In het eerste toewijzingssysteem (TMH, stad, OCMW) wordt achtereenvolgens rekening gehouden met: 1. Rationele bezetting 1 2. Absolute voorrangsregels 2 3. Optionele voorrangsregels 3 4. Chronologische volgorde De verhuurder dient verplicht rekening te houden met een rationele bezetting; zo kan bv. een studio niet aan een gezin met vijf kinderen worden toegewezen, ook al staan zij chronologisch bovenaan de wachtlijst. Het sociaal huurbesluit bepaalt dat het begrip rationele bezetting door de verhuurder kan worden ingevuld. Een aantal elementen (co-ouderschap, gezinshereniging) worden in het besluit bepaald. Bovendien bepaalt het besluit dat de verhuurder bij de invulling rekening houdt met het vooropgestelde aantal bewoners, het aantal bewoners dat volgens de richtlijnen van de VMSW wordt bepaald bij het ontwerp van een nieuwe woning (BVR 12/10/07 art. 18 en 50) 2 Het sociaal huurbesluit bepaalt onder meer, dat een verhuurder verplicht is om achtereenvolgens een voorrang toe te kennen aan 1) kandidaat-huurders die minstens 55 jaar oud of zelf (of een gezinslid) getroffen zijn door een handicap, voor zover de beschikbare woning via specifieke investeringen is aangepast 1bis) kandidaat-huurders die volgens de toezichthouder onterecht een woning was geweigerd, 2) kandidaat-huurders die geherhuisvest moeten worden nadat de verhuurder een contractueel recht heeft verworven van minsten 9 jaar met het oog op de ongeschikt- of onbewoonbaar verklaarde woning die zij bewonen 3) kandidaat-huurders die huurder zijn van een woning die niet voldoet aan de rationele bezetting en die wil verhuizen naar een woning die wel voldoet (…) 4) kandidaat-huurders waarvan de gezinshereniging nog niet heeft plaatsgevonden op het ogenblik dat een woning aangepast aan de gezinshereniging zou kunnen worden toegewezen, kunnen een woning toegewezen krijgen aangepast aan de huidige gezinssamenstelling 5) kandidaat-huurders die in de gemeente waar de toe te wijzen woning gelegen is hun hoofdverblijfplaats hadden in een goed dat niet hoofdzakelijk bestemd is voor wonen en dit is vastgesteld door de Wooninspectie 6) kandidaat-huurders die in de gemeente waar de toe te wijzen woning gelegen is hun hoofdverblijfplaats hadden na een ongeschikt- of onbewoonbaarverklaring krachtens NgemW of een ongeschikt- of onbewoonbaarverklaring krachtens VWC waarbij voldoende strafpunten werden behaald 7) kandidaat-huurders die zijn hoofdverblijfplaats had in een woning voorwerp van onteigening (idem, art. 19) Deze voorrangsregels zijn verplicht toe te passen, na de rationele bezetting, maar voorafgaand aan de optionele voorrangsregels en de chronologie van de wachtlijst. Het gaat hierbij dus om een kleine minderheid van de toewijzingen. 3 Dit is een voorbeeld van opties die kunnen toegepast worden binnen het standaardluik. Het kan hierbij gaan om (voor geheel of een deel van het patrimonium) achtereenvolgens voorrang aan kandidaathuurders die 1) in de periode van 6 jaar voor de toewijzing minstens 3 jaar inwoner is geweest van de gemeente (kon vroeger ook al, de TMH maakte hier gebruik van) of van een gemeente binnen het werkingsgebied 2) die nog geen huurder is van een verhuurder of die geen huurovereenkomst van onbepaalde duur heeft met een andere sociale huisvestingsmaatschappij. 1

Doelgroepenplan ouderen en Lokaal Toewijzingsreglement Turnhout

1

In het tweede toewijzingssysteem wordt achtereenvolgens rekening gehouden met: 1. Rationele bezetting 2. Absolute voorrangsregels 4 3. Puntensysteem 5 4. Chronologische volgorde 1.2. Kans voor een ‘lokale saus’ bovenop de standaardtoewijzingssystemen: een lokaal toewijzingsreglement Elke sociale verhuurder dient een keuze te maken tussen een van de twee toewijzingssystemen. Deze zijn dus gestandaardiseerd voor alle sociale verhuurders in Vlaanderen. Er zijn echter situaties denkbaar waarbij deze standaard toewijzingssytemen tekort schieten om het hoofd te bieden aan een lokale problematiek. Het nieuw sociaal huurbesluit voorziet nu de mogelijkheid om lokale accenten te leggen via een lokaal toewijzingsreglement. Het sociaal huurbesluit bepaalt (limitatief) dat het in drie gevallen verantwoord is passende maatregelen in een eigen toewijzingsreglement, als aanvulling of als afwijking op de standaardtoewijzingsregels. a. Aanvullende criteria wegens lokale binding Aanvullend op de voorrang wegens lokale binding reeds voorzien als optie in het standaardsysteem, kan in het lokaal toewijzingssysteem de lokale binding als toewijzingscriterium uitgebreid worden. De mogelijke bijkomende bindingsfactoren zijn opnieuw limitatief opgesomd 6. b. Aanvullend op de voorrangsregels in het standaardsysteem kan de gemeente een of meerdere doelgroepen die specifieke problemen ondervinden om een aangepaste en betaalbare woning te vinden op de lokale woningmarkt, afbakenen (binnen de ruimere globale doelgroep van de sociale huisvesting) waaraan ze bij voorrang woningen toewijzen. Als de gemeente voorrang wenst te verlenen aan een bepaalde doelgroep moet in overleg met de lokale huisvestings- en welzijnsactoren een doelgroepenplan worden opgesteld. c. In afwijking van de toewijzingsregels kan de gemeente toewijzingsregels opstellen om de ernstig bedreigde of verstoorde leefbaarheid in een bepaald complex of wijk het hoofd te bieden. Als de gemeente voorrang wenst te verlenen met het oog op het herstellen van de leefbaarheid moet in overleg met de lokale huisvestings- en welzijnsactoren en in samenspraak met de bewoners een leefbaarheidsplan worden opgesteld.

4

Het sociaal huurbesluit bepaalt onder meer, dat een verhuurder verplicht is om achtereenvolgens een voorrang toe te kennen aan 1) kandidaat-huurders die volgens de toezichthouder onterecht een woning was geweigerd, 2) kandidaathuurders die geherhuisvest moeten worden nadat de verhuurder een contractueel recht heeft verworven van minsten 9 jaar met het oog op de ongeschikt- of onbewoonbaarverklaarde woning die zij bewonen 3) kandidaat-huurders waarvan de gezinshereniging nog niet heeft plaatsgevonden op het ogenblik dat een woning aangepast aan de gezinshereniging zou kunnen worden toegewezen, kunnen een woning toegewezen krijgen aangepast aan de huidige gezinssamenstelling. (BVR 19/10/07 art. 21). Het valt op dat er minder voorrangsregels zijn dan in het geval van het eerste toewijzingssysteem. Een aantal van deze regels worden immers in dit systeem opgevangen via het puntensysteem. 5 De prioriteiten worden gewogen. Enerzijds is er sprake 4 verplichte gewogen prioriteiten, namelijk woonnood, kinderlast, het actueel besteedbaar inkomen en de mutatievraag van een zittende huurder, anderzijds zijn er twee optioneel gewogen prioriteiten namelijk het aantal jaren dat de kandidaat-huurder ingeschreven is, en het aantal jaren dat de kandidaathuurder in de gemeente of het werkingsgebied verblijft. Deze 6 categoriën worden verder verfijnd in deelaspecten die, afhankelijk van de situatie meer of minder punten krijgen. Een gedetailleerde omschrijving is terug te vinden in het MB van 21 december 2007 (BS 18/01/08). 6 Deze bindingsfactoren zijn: 1) Werken in de gemeente waar de toe te wijzen woning is gelegen; 2) Schoolgaande kinderen hebben in de gemeente waar de toe te wijzen woning is gelegen; 3) Een aantal jaren, te bepalen in het toewijzingsreglement, wonen of gewoond hebben in de buurt of de wijk waarin de woning gelegen is.


2

Het eigen toewijzingsreglement kan niet los worden gezien van het standaardluik, het gaat in de meeste gevallen om een aanvulling, waarbij de andere regels uit het standaardluik (rationele bezetting, absolute voorrangsregels, chronologie of puntensysteem) blijven gelden. De opmaak van een lokaal toewijzingsreglement is een mogelijkheid, geen verplichting. Indien er geen lokale accenten worden toegevoegd blijven de standaarsystemen onverminderd van kracht. Deze standaardsystemen zijn daarmee regel, een lokaal toewijzingsreglement een uitzondering. Het lokaal toewijzingsreglement is één van de instrumenten die beschikbaar worden gesteld aan lokale besturen om hun beleidsvisie zoals vervat in het algemeen beleidsplan en het lokaal sociaal beleidsplan te realiseren. Een lokaal toewijzingsreglement dient dus gemotiveerd en gekaderd te worden in deze beleidsvisie, en is daarmee nooit het enige instrument om dit beleid te realiseren, vandaar het belang dat gehecht wordt aan bv. een doelgroepenplan of een leefbaarheidsplan.

2. Gemeentelijk initiatief Het college van burgemeester en schepenen van de stad Turnhout nam in zitting van 18 februari 2008 kennis van het nieuw sociaal huurbesluit en de gevolgen hiervan voor de stad als verhuurder en regisseur van het lokaal woonbeleid. Het college gaf eveneens opdracht om een nota op te maken aangaande de wenselijkheid van een lokaal toewijzingsreglement, in overleg met de sociale verhuurders. Om deze reden werd een werkgroep opgericht, die is samengesteld uit de 4 sociale verhuurders die actief zijn op het grondgebied Turnhout: - Turnhoutse Maatschappij voor de Huisvesting - Sociaal Verhuurkantoor Kempen en Noorderkempen - OCMW Turnhout - Stad Turnhout In een eerste ronde van overlegmomenten (21 februari, 11 maart) werden de wijzigingen in het sociaal huurbesluit, de standaardtoewijzingssystemen en de kansen van een lokaal toewijzingsreglement toegelicht. In een tweede ronde van overlegmomenten ( 3 april, 20 juni, 9 september, 18 september) werd gewerkt aan een voorstel van nota aangaande de wenselijkheid van een lokaal toewijzingsreglement. Op basis van dit overleg werd aan het college voorgesteld: - voorlopig geen aanvullende regeling te voorzien m.b.t. lokale binding, wegens de mogelijkheden die nu reeds geboden worden binnen het standaardtoewijzingssysteem 7. - voorlopig nog niet verder te werken rond het thema leefbaarheid: er werd vastgesteld dat er op vlak van leefbaarheid nog een pak werk nodig vooraleer kan beslist worden of een instrument als een lokaal toewijzingsreglement op vlak van leefbaarheid een rol te spelen heeft in Turnhout. - om in het komende jaar in de eerste plaats verder te werken rond de doelgroepen. Uit de bevraging van de verhuurders blijkt dat er acties mogelijk zijn voor meerdere doelgroepen 8. De werkgroep stelde voor om in eerste instantie verder te werken rond de doelgroep ouderen. Dit voorstel vloeit voort uit de problemen die ouderen ondervinden om een aangepaste en betaalbare woning te vinden, en de in de beleidsplannen geformuleerde visie om aangepaste woonvormen te voorzien.

Zowel TMH, stad als OCMW maakten gebruik van de optie in het standaardsysteem om voorrang te verlenen aan kandidaat-huurders die in de periode van 6 jaar voor de toewijzing minstens 3 jaar inwoner zijn geweest van de gemeente. 8 Een eerste bevraging leverde een veelheid aan mogelijke doelgroepen op, met eigen noden op vlak van woningtype, -locatie en / of begeleiding: ouderen, mensen met een handicap, jongeren en jongvolwassenen, ex-gedetineerden, doelgroep noodopvang / rampsituaties, doelgroep allochtonen (met grote gezinnen) of doelgroep grote gezinnen in het algemeen,doelgroep alleenstaanden met kinderen, … Deze lijst is uiteraard niet volledig. Bovendien is niet per se voor elke doelgroep een aangepast (toewijzings)beleid wenselijk of mogelijk. Na een probleemstelling per doelgroep zullen keuzes dienen gemaakt te worden. 7


3

3. Procedure In het overleg met de verhuurders gaf het college van burgemeester en schepenen opdracht aan de werkgroep verhuurders (samengesteld uit TMH, stad, OCMW) tot het uitwerken van een doelgroepenplan en ontwerp lokaal toewijzingsreglement waarbij een aandeel van het patrimonium (woningen voor ouderen) van de sociale verhuurders bij voorrang kan worden toegewezen aan ouderen. Het college bepaalde in dezelfde zitting de procedure: - Het ontwerp doelgroepenplan en toewijzingsreglement wordt besproken op het geriatrisch team 9. Het geriatrisch team wordt gevraagd het ontwerp te bespreken en te adviseren. - Het ontwerp doelgroepenplan en ontwerp toewijzingsreglement wordt eveneens aan de werkgroep wonen van de seniorenadviesraad. De werkgroep wonen van de seniorenadviesraad wordt gevraagd het ontwerp te bespreken en te adviseren. - De uiteindelijke redactie van het voorstel en de opmaak van het administratief dossier gebeurt door de werkgroep verhuurders. De beslissing over het ingediende ontwerpreglement wordt voorgelegd aan de bevoegde beslissingsorganen, respectievelijk de Raad van Bestuur van de TMH, Raad voor Maatschappelijk Welzijn en de Gemeenteraad. - Het door de 3 verhuurders goedgekeurde dossier wordt voorgelegd aan het departement RWO ter goedkeuring

Het geriatrisch team is een multidisciplinair team bestaande uit zowel interne medewerkers van het OCMW als medewerkers van lokale partners in zorg over de zuilen heen. Het team is samengesteld uit 2 geriaters van respectievelijk St.-Jozef- en St.-Elisabethziekenhuis, een afgevaardigde van de Turnhoutse huisartsen, 2 thuiszorgcoördinatoren van respectievelijk CM en de Voorzorg, coördinator niet-residentiële ouderenzorg OCMW, coördinator serviceflats OCMW, de coördinator bewonerszorg en maatschappelijk assistent van RVT St.-Petrus, coördinator thuisbezoekproject OCMW. 9


4

2. Doelgroepenplan ouderen 1. Situering doelgroep 1.1. Terminologie Er bestaan vele gangbare termen om eenzelfde doelgroep aan te duiden. Zo is er sprake van bejaarden, senioren of ouderen. In het doelgroepenplan en lokaal toewijzingsreglement wordt gekozen voor de term ‘ouderen’. De doelgroep ouderen is niet strikt afgebakend. In de literatuur wordt geen eenvormige ondergrens gehanteerd. Vaak wordt de grens 65+ gehanteerd, het einde van de beroepsactieve leeftijd. Soms worden ook de anderen (dus min-65) die niet meer beroepsactief zijn (in het kader van een of andere vervroegd pensioen regeling, maar die eigenlijk nog over al hun capaciteiten beschikken), meegerekend als oudere (het gaat hier dan bv. om vijftigplussers, vijfenvijftigplussers of zestigplussers) 10. In overleg met het geriatrisch team en de werkgroep wonen van de seniorenadviesraad wordt voorgesteld om de ondergrens van 65 jaar te hanteren. Deze afbakening sluit daarmee ook aan met de afbakening die gebruikt wordt in het ontwerp woonzorgdecreet 11. In deze optiek is een oudere in het kader van het doelgroepenplan en lokaal toewijzingsreglement ‘een persoon die de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt.’ Deze groep heeft is intern gedifferentieerd qua inkomen, woonproblemen, fysieke ongemakken inherent aan de leeftijd. 1.2. Profiel van de doelgroep a. De doelgroep ouderen: een steeds groeiende groep Huidige demografie en demografische structuurcoëfficiënten Evolutie bevolking 1991 - 2007 45.000 40.000 35.000 30.000

65+ 0-64

25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

0

(bron: http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm en eigen bewerking)

Deze doelgroep wordt vaak in onderzoek over ouderen betrokken, omdat het hier gaat om de toekomstige bejaarden, wiens profiel en woonwensen kunnen verschillen van de huidige bejaarden. In het seniorenbehoefteonderzoek uitgevoerd op vraag van OCMW-Turnhout werd ook deze jongere categorie (50-plussers) betrokken. Ook het sociaal huurbesluit werkt soms met een ruimere omschrijving: zo voorziet het besluit in art. 3 § 4 een uitzondering op de eigendomsvoorwaarden o.m. indien het gaat om een onaangepaste woning en de aanvrager minstens 55 jaar oud is. 11 Het ontwerp woonzorgdecreet definieert ouderenzorg als ‘de zorg die er specifiek op gericht is de levenskwaliteit van gebruikers van 65 jaar of ouder te behouden, te herstellen of te ondersteunen in een thuisvervangend milieu’; 10


5

Het bevolkingsaantal in Turnhout groeit gestadig, door natuurlijke aangroei en een positief migratiesaldo. In absolute cijfers steeg het totaal aantal van de bevolking van 37 874 inwoners in 1991 naar 39 863 in 2007. Het gaat hierbij om een toename van 1 989 inwoners of een toename met meer dan 5%. Het aantal vijfenzestigplussers steeg in deze periode van 5 242 inwoners in 1991 naar 7 296 inwoners of een toename met 39%. Er is dus sprake van een opmerkelijke stijging van het aandeel ouderen in de bevolking: het aandeel vijfenzestigplussers in de totale bevolking steeg van 13,8% in 1991 naar 18,3 % in 2007. Dit wordt ook geïllustreerd door de toenemende grijze druk, de verhouding tussen de leeftijdsgroep zestigplussers 12 en de bevolking op beroepsactieve leeftijd (20 tot 59 jaar). Ook in Turnhout gaat deze vergrijzing gepaard met een ontgroening, zoals duidelijk wordt uit de afnemende groene druk, de verhouding tussen de jeugdige bevolking (0 tot 19 jaar) en de bevolking op beroepsactieve leeftijd. De vergrijzing laat zich daarmee ook in Turnhout voelen. Evolutie groene en grijze druk 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0

Groene druk Grijze druk 1995 39,3 35,3 2000 38,6 39,9 2005 36,3 41,2 2007 36,3 43,2 Groene druk

2007

2005

2003

2001

1999

1997

1995

1993

1991

Grijze druk


Binnen de groter wordende groep ouderen, steeg bovendien de groep hoogbejaarden. We spreken dan van interne vergrijzing (het aantal tachtigplussers ten opzichte van het aantal zestigplussers). Interne vergrijzing

1995 2000 2005 2007

18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0

Interne vergrijzing 16,7 14,1 16,1 17,0

2007

2005

2003

2001

1999

1997

1995

1993

1991

Interne vergrijzing


In de beschikbare data wordt niet altijd met een eenduidige leeftijdsgrens gewerkt. Zo zijn sommige gegevens bijvoorbeeld wel beschikbaar voor de groep zestigplussers, en jammer genoeg niet altijd voor de groep vijfenzestigplussers, die het voorwerp uitmaken van het doelgroepenplan. Aangezien de gegevens van de groep zestigplussers evenwel indicatief kunnen zijn voor de doelgroep worden ze hier toch opgenomen

12


6

De vergrijzing is een fenomeen dat zich ook in de buurgemeenten en de rest van de Kempen voordoet. De grijze druk in Turnhout lag in 2005 hoger dan in de rest van Vlaanderen en de provincie Antwerpen. Vlaanderen: 41,46 Prov. Antwerpen (mediaan): 39,29 Essen Hoogstraten Ravels Baarle-Hertog Kalmthout

Wuustwezel Merksplas Rijkevorsel

25,79 - 33,00

Stabroek

Brecht

Kapellen

Turnhout

33,01 - 36,00

Beerse

Brasschaat

Arendonk Oud-Turnhout

Vosselaar

Malle

Mol

36,01 - 39,29 Retie

39,30 - 41,46

Schoten

Antwerpen

Schilde

41,47 - 45,00

Zoersel

Lille Kasterlee

45,01 - 51,83

Zandhoven

Wommelgem

Mortsel

Vorselaar

Ranst

Borsbeek

Grobbendonk Boechout

Herentals

Edegem

Meerhout

Lier Westerlo

Berlaar Rumst

Balen

Herenthout

Niel Boom

Geel

Olen

Nijlen

Hove Hemiksem Aartselaar Kontich Schelle Lint Bornem

Dessel

Wijnegem

Zwijndrecht

Duffel Heist-op-den-Berg

Laakdal

Hulshout Puurs

Willebroek

Sint-Katelijne-Waver

Sint-Amands

Putte Mechelen

Herselt

Bonheiden

Grijze druk (2005)

(bron: Sociaal Kompas provincie Antwerpen (http://www.provant.be/welzijn/sociale_wijzer/sociale_planning/ )

Toekomstige demografie en demografische structuurcoëfficiënten (prognose) Bovenstaande gegevens gaven een zicht op de vergrijzing nu. Met het oog op beleidsplanning is het echter aangewezen een zicht te krijgen op mogelijke evoluties in de toekomst. De Vlaamse overheid heeft voor elke gemeente bevolkingsprognoses gemaakt, die hier een zicht op geven. Bevolkingsprognose per leeftijdscategorie

Prognose totale bevolking 35,00

50000 30,00

40000

25,00 0-19

30000

20-39

20,00

40-59

Totaal

60-79 15,00

80-99

20000

100+ 10,00

10000 5,00

0

0,00

2005 2010 2015 2020 2025

2005

2010

2015

2020

2025

(bron: Lokaal Sociaal Beleidsplan Turnhout 2008 – 2013, Voorbereidend deelrapport externe omgevingsanalyse, p. 19 en eigen bewerking / http://mis.vlaanderen.be )


7

De bevolkingsprognoses gaan uit van een groei van de bevolking tot 41 625 inwoners in 2025, dit is een groei met zo’n 5% ten aanzien van 2005. Hoewel de gemaakte prognoses werken op basis van leeftijdscategorieën van 20 jaar, en de doelgroep vijfenzestigplussers niet afzonderlijk in beeld komt, geeft de evolutie van het aandeel zestigplussers toch enkele indicaties. Het aantal zestigplussers stijgt in deze prognose tot 12 289, of een stijging met 33% in 2025 ten opzichte van 2005. Het aandeel zestigplussers stijgt in deze prognose van 23% naar bijna 30% in 2025 ten opzichte van 2005. Uit deze cijfers blijkt duidelijk de verwachting dat de vergrijzing niet zal afnemen. De prognoses van de demografische structuurcoëfficiënten voorzien zelf nog in een verdere toename van de grijze druk, evenals een verdere toename van de interne vergrijzing. Prognoses evolutie groene druk en grijze druk 70 60 50 40

Groene druk

30

Grijze druk

2005 2010 2015 2020 2025

Groene druk Grijze druk 36,2 41,2 35,5 44,4 35,7 48,6 38,6 56,6 39,2 58,3

2005 2010 2015 2020 2025

Interne vergrijzing 16,2 18,5 20,8 21,6 21,6

20 10 0 2005

2010

2015

2020

2025

(bron: http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm en eigen bewerking) Interne vergrijzing 25 20 15

Interne vergrijzing

10 5 0 2005

2010

2015

2020

2025


De doelgroep ouderen is doorheen de jaren steeds toegenomen, en vormt momenteel een vijfde van de totale bevolking. Tegen 2025 zal deze groep bijna een derde van de totale bevolking vormen. Net zoals de meeste gemeenten in Vlaanderen staat Turnhout de komende decenia voor een toenemende vergrijzing.


8

b. Een diverse doelgroep Bij het uittekenen van een beleidsvisie voor ouderen dient rekening gehouden te worden met de grote diversiteit van de doelgroep. Uit de demografische analyses bleek reeds dat er grote verschillen zijn op vlak van leeftijd. Daarnaast zijn er ook grote verschillen op vlak van bijvoorbeeld gezinssamenstelling, gezondheid en socioeconomische situatie. Gezinssamenstelling: Typologie van huishoudens De diversiteit op vlak van huishoudtypologie wordt bevestigd door de gegevens van het Seniorenbehoefteonderzoek dat werd uitgevoerd in Turnhout op vraag van het OCMW. Belangrijke nuance is dat deze cijfers gebaseerd zijn op een steekproef van inwoners van 50 jaar en ouder. Hieruit blijkt dat de meerderheid van de respondenten van het onderzoek (76%) samen wonen met een partner of met kinderen of andere inwonenden. Eén vierde van de respondenten woonde op het moment van de steekproef alleen. Dit is iets hoger in vergelijking met de Vlaamse situatie 13 . Het aantal alleenstaanden stijgt met de leeftijd. Bij de respondenten jonger dan 65 jaar is slechts 18% alleenstaand en alleenwonend, bij de vijfentachtigplussers is dit gestegen tot 76%.

Alleenstaand en alleenwonend Samenwonend Alleenstaand met inwonende kinderen Samenwonend met inwonende kinderen Alleenstaand of samenwonend met andere inwonenden

50-54

55-64

65-74

75-84

85+

Totaal

19,9

16,4

22,5

32,4

76,2

24

37,2

55,3

67,6

54,9

11,9

54

4,7

3,3

2,2

2,2

2,4

3

33,5

21,3

6,5

6,6

2,4

15,7

4,7

3,6

1,2

3,8

7,1

3,3

(Bron: Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout)

Uit de steekproef bleek eveneens veel meer vrouwen dan mannen alleenstaand zijn. Deze cijfers lopen eveneens gelijk met het Vlaams gewest 14.

Alleenstaand Samenwonend Alleenstaand met inwonende kinderen Samenwondend met inwonende kinderen Alleenstaand of samenwonend met andere inwonenden

Vrouwen

Mannen

28,8

17,1

49,8

59,9

4,3

1,1

13,1

19,4

3,8

2,5


13 14

Probis, Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout. Studie in opdracht van OCMW Turnhout, 2004, p. 23. Probis, Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout. Studie in opdracht van OCMW Turnhout, 2004, p. 24


9

Gezondheid van ouderen: fysieke beperkingen en zelfredzaamheid Er zijn grote verschillen binnen de doelgroep op vlak van de aan- of afwezigheid van fysieke beperkingen en zelfredzaamheid. Uit Vlaams onderzoek blijkt dat meer dan 60% van de Vlaamse ouderen in zijn dagelijkse bezigheden niet gehinderd wordt door een of andere fysieke beperking. Er is echter wel een verschil tussen de verschillende leeftijdscategorieën binnen de doelgroep. Zo wordt 73% van de ouderen tussen 65 en 69 jaar niet gehinderd door beperkingen tegenover 40% van de tachtigplussers 15. Gekeken naar de mate waarin ouderen in Vlaanderen in staat zijn zelfstandig te functioneren, blijkt dat twee derde van de Vlaamse ouderen kan beschouwd worden als zelfredzaam, en dus geen hulp nodig heeft 16. 55-64 j 65-74 j Zelfredzaam 77 69 Bijna zelfredzaam 18 18 Matig zelfredzaam 4 8 Niet zelfredzaam 1 5 (Bron: Toekomstige ruimtebehoefte voor ouderen in Vlaanderen - Samenvatting.)

75 - 90 j 50 23 14 13

Totaal 68 19 8 5

De gegevens van de bovengenoemde studies zijn helaas niet beschikbaar tot op het niveau van de gemeente. Er is echter geen reden om aan te nemen dat de situatie van ouderen in Turnhout radicaal zou verschillen van deze in de rest van Vlaanderen. Dit vermoeden wordt ook ondersteund door de bevraging in het kader van het reeds genoemde seniorenbehoefteonderzoek. De deelnemers aan de steekproef werden o.m. bevraagd m.b.t. de mogelijkheden om zichzelf te wassen, zichzelf te kleden, zichzelf te verplaatsen, zelfstandig te eten, eventuele hulp bij toiletbezoek, hulpbehoevendheid m.b.t. incontinentie en problemen aangaande tijdsbesef. Op basis van de antwoorden van de respondenten van de steekproef werd een Katzscore toegekend17. De Katzschaal is een meet- en evaluatieschaal die gebruikt wordt om de zorgbehoefte te classificeren.

Katzscore 0 Katzscore A Katzscore B Katzscore C Katzscore Cd

50-54 100 0 0 0 0

55-64 98,2 1,2 0,6 0 0

65-74 97,8 0,6 1,5 0 0

75-84 89,2 4 3,4 1,7 1,7

85+ 59,5 26,2 2,4 7,1 4,8

Totaal 95,4 2,3 1,3 0,6 0,5

(Bron: Seniorenbehoeftenonderzoek Turnhout)

Ook uit deze gegevens blijkt dat het grote gedeelte van de respondenten kan beschouwd worden als niet zorgbehoevend, hoewel er daarnaast wel een groep zorgbehoevenden is die specifieke noden heeft . Uit het onderzoek blijkt eveneens de zorgbehoefte toeneemt met de leeftijd, en dat dit in sterke mate het geval is voor de bevraagde tachtigplussers. Er kan dus van worden uitgegaan dat de bevindingen die op Vlaams niveau gelden, ook opgaan voor Turnhout.

Woonsurvey 2005, zoals geciteerd in: Myncke, R. en Vandekerckhove, B. Toekomstige ruimtebehoefte voor ouderen in Vlaanderen - Samenvatting. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, departement RWO-woonbeleid, juni 2007, p. 11. 16 LOVO onderzoek 2002, zoals geciteerd in: Myncke, R. en Vandekerckhove, B. Toekomstige ruimtebehoefte voor ouderen in Vlaanderen - Samenvatting. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, departement RWO-woonbeleid, juni 2007, p. 12. 17 De score ‘0’ komt overeen met de score voor valide personen. De categorie C komt overeen met ‘zware zorgbehoevendheid’, waarbij Cd daarenboven betekent dat de zwaar zorgbehoevende ook gedesoriënteerd is in tijd en ruimte. Probis, Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout. Studie in opdracht van OCMW Turnhout, 2004, p.67. 15


10

Socio-economische positie van ouderen: inkomen Indien het mediaaninkomen van Turnhout vergeleken wordt met de het mediaaninkomen van het arrondissement, de provincie en het Vlaams gewest, dan valt op dat het inkomen in Turnhout steevast lager ligt. In 2004 lag het mediaaninkomen in Turnhout op 18 436 €, terwijl het inkomen in het arrondissement op 19 525 €, in de provincie op 19 173 € en in het Vlaams gewest op 19 313 € lag. Het mediaaninkomen in Turnhout lag in 2004 daarmee op 94 % van het mediaaninkomen van het arrondissement, op 96 % van dat van de provincie en op 95% van dat van het gewest. De evolutie van het mediaaninkomen gaat ook niet ononderbroken in stijgende lijn. De reden voor een terugval van het inkomen in 2003 is niet geheel duidelijk. Dit fenomeen is echter niet specifiek voor Turnhout. Evolutie mediaaninkomen 21.000,00

Aantal aangiften per inkomenschijf 2005 Aantal aangiften groter dan 50.000 euro

100%

20.500,00

80% 20.000,00

60%

19.500,00

Vlaams Gewest P.Antwerpen

19.000,00 18.500,00

40%

Ar.Turnhout

20%

18.000,00

Turnhout

17.500,00

0%

Turnhout

Arr. Turnhout

2004

2003

2002

2001

2000

Prov. A'pen

16.500,00

Vlaanderen

17.000,00

Aandeel aangiften tussen 40.001 euro en 50.000 euro Aandeel aangiften tussen 30.001 euro en 40.000 euro Aandeel aangiften tussen 20.001 euro en 30.000 euro Aandeel aangiften tussen 10.001 en 20.000 Aandeel aangiften kleiner dan 10.000


Wanneer in het aangiftejaar 2005 het aandeel fiscale aangiften verdeeld wordt over inkomenschijven van 10 000 € en de situatie in Turnhout wordt vergeleken met arrondissement, provincie en Vlaanderen valt opnieuw op dat in Turnhout een groter aandeel van de aangiften zich situeren in de lagere inkomensschijven. In studies wordt 60% van het beschikbare mediaaninkomen beschouwd als de armoedegrens. Het aandeel aangiften van alleenstaanden onder 60 % van het mediaaninkomen schommelde in de periode 2000-2004 tussen 19 en 20 %. Voor de gehuwden schommelde dit tussen 17,7 en 19,3 % 18 Het zou interessant zijn om zowel het mediaaninkomen (en de daaraan gerelateerde armoedegrens) als het aandeel aangiften per inkomensschijf te kunnen relateren aan leeftijd. Op dit moment ontbreken geschikte gegevens op gemeentelijk niveau. Er zijn echter een aantal data die wel enig zicht kunnen werpen op de inkomenssituatie van ouderen, en dan meer bepaald de laagste, meest kwetsbare inkomensgroepen. Zo kunnen het aandeel van enkele uitkeringen, namelijk Gewaarborgd Inkomen voor bejaarden(GIB) en Gerechtigden op de Inkomensgarantie voor ouderen (IGO) 19 en de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THB) 20 een aanwijzing zijn van arme ouderen of ouderen met een verminderde zelfredzaamheid. Steden op koers ? Stadmonitor voor leefbare en duurzame Vlaamse steden, Annex Turnhout, editie 2006, p. 64. Zowel het GIB als de IGO zijn bijstandsregelingen die de overheid verstrekt aan ouderen die de pensioengerechtigde leeftijd van 65 jaar bereikt hebben en die door omstandigheden geen of geen voldoende loopbaan hebben kunnen opbouwen. Het is een soort leefloon dat wordt toegekend aan ouderen die over onvoldoende bestaansmiddelen beschikken. Op 1 juni 2001 werd het GIB (GIB) vervangen door een nieuwe regeling, de Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO). De twee regelingen blijven naast elkaar bestaan, in die zin dat wie reeds een GIB had met daarin voordeligere rechten dan bij de IGO, zijn oude GIB kan behouden. (http://aps.vlaanderen.be/sgml/largereeksen/254.htm )

18 19


11

Aandeel gerechtigden op een GIB en IGO (per 1000 inwoners vanaf 65 jaar) 60

Aandeel gerechtigden op een THB (per 1000 inwoners vanaf 65 jaar) 90 80

50 70 40

60 Vlaams Gewest P.Antwerpen

30

Ar.Turnhout

Vlaams Gewest

50

P.Antwerpen Ar.Turnhout

40

Turnhout 20

Turnhout 30 20

10 10 0

0 2004

2005

2006

2007

2004

2005

2006

2007


Het aandeel gerechtigden op een GIB en IGO per 1000 inwoners vanaf 65 jaar in Turnhout ligt lager dan in het Vlaamse gewest, maar houdt min of meer gelijke tred met de provincie. Opmerkelijk is dat het aandeel in Turnhout doorheen de jaren steeds hoger ligt dan in de rest van het arrondissement. Het aandeel gerechtigden op een THB per 1000 inwoners vanaf 65 jaar, ligt in Turnhout lager dan in Vlaanderen en de provincie, maar ook lager dan het aandeel van het arrondissement.21 Het is moeilijk een voorspelling te doen over de verwachte evolutie van deze uitkeringen de volgende jaren. Een van de indicaties voor ouderen die mogelijk ook in de toekomst tot de laagste inkomens categorieën gerekend dienen te worden, vormt het aantal vijfenvijftigplussers en zestigplussers dat momenteel reeds beroep moet doen op het leefloon 22.

< 55 55 - 60 60+ Totaal

Aantal leefloners oktober 2008 120 15 23 158

(bron: telling OCMW Turnhout)

Hoewel de bovenvermelde gegevens enig zicht werpen op de verschillen tussen Turnhout, de rand en de rest van Vlaanderen met betrekking tot de laagste inkomens , is het moeilijk verregaande conclusies te trekken aangaande de inkomensspreiding binnen de doelgroep ouderen. Ook hier kan opnieuw het seniorenbehoeftenonderzoek enig zicht op het maandelijks inkomen van ouderen in Turnhout, hoewel rekening dient gehouden te worden met het aantal respondenten (een op vier) dat verklaarde niet wensen te antwoorden wanneer gevraagd werd naar hun inkomen.

De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden wordt toegekend aan de bejaarde persoon, bij wie een gebrek aan of een vermindering van zelfredzaamheid werd vastgesteld. (http://aps.vlaanderen.be/sgml/largereeksen/3451.htm ). Het inkomen wordt wel mee in rekening gebracht, maar in combinatie met de graad van zelfredzaamheid en de gezinssituatie. Meestal gaat het om mensen met een lager inkomen, maar dat geldt niet voor alle mensen die een THB ontvangen. 21 Dit is enigszins verrassend gelet op de vaststellingen aangaande GIB en IGO. De reden hiervoor is niet zo duidelijk, aangezien het toekennen van een THB afhankelijk is van verschillende factoren. Mogelijk liggen interpretatieverschillen mee aan de basis van het beperkt aantal toegekende THB’s. 22 Van de 158 leefloners zijn er momenteel 38 ouder dan 55, of zo’n 25%. Van de 23 zestigplussers zijn bovendien 18 van de 23 leefloontrekkers vrouwen. 20


12

Maandelijks inkomen (2003)

35 Minder dan € 620

30

€ 621 - € 760 €

25

€ 761 - € 1000 20

€ 1001 - € 1240

15

€ 1241 - € 1500 € 15001 - € 2000

10

Meer dan € 2000

5

Geen antw oord

0 50-54

55-64

65-74

75-84

85+


Op moment van de bevraging had 10% van de respondenten een inkomen van minder dan 760 €, en had 13% een maandelijks inkomen van meer dan 2000 €. Uit deze bevraging blijkt duidelijk de diversiteit van de doelgroep. Toch valt het op dat hoe ouder de respondent is, hoe minder groot het netto maandelijks gezinsinkomen is. 45% van de vijfentachtigplussers had een inkomen van minder dan 1000 €, tegen slechts 17% bij de minvijfenzestigjarigen 23. Uit de bevraging bleek eveneens dat 75% van de respondenten aangaf voldoende tot meer dan voldoende maandelijks inkomen te hebben om iedere maand alle kosten te betalen. 21% moest beroep doen op het spaargeld om maandelijks rond te komen. Ook hier geldt dat hoe ouder men is, hoe meer beroep men beroep moet doen op het spaargeld 24. Conclusie De steeds groter wordende doelgroep ouderen is niet zomaar onder één noemer te plaatsen. Er zijn grote verschillen op vlak van leeftijd en huishoudtype, waarbij opvalt dat het aantal alleenstaanden toeneemt in de oudste leeftijdscategorieën en ook in toenemende mate vervrouwelijkt. Het overgrote deel van deze groep heeft weinig beperkingen en is voor lange periode zelfredzaam. Ook hier speelt leeftijd een grote rol. Vanaf de leeftijd van ongeveer 75 à 80 jaar worden ouderen wel steeds vaker geconfronteerd met fysieke beperkingen. Er is een grote breuk qua inkomen tussen ouderen en mensen op beroepsactieve leeftijd. De diversiteit binnen de doelgroep ouderen speelt ook op vlak van inkomen. Toch is er ook van een lager inkomen naarmate men ouder is. Daarenboven beschikken de ouderen vaak over een zeer beperkt te besteden inkomen vanwege verhoogde medische en farmaceutische uitgaven. Deze gegevens erop wijzen dat een deel van de doelgroep ouderen een bijzonder kwetsbaar profiel heeft op vlak van inkomen, waarbij het inkomen niet langer volstaat om de maandelijkse kosten te betalen.

23 24

Probis, Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout. Studie in opdracht van OCMW Turnhout, 2004, p.18. Probis, Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout. Studie in opdracht van OCMW Turnhout, 2004, p.20.


13

1.3. De lokale woningmarkt Eigenaars en huurders België en Vlaanderen kennen traditioneel een groot aantal eigenaars. Dat is in Turnhout niet anders, hoewel de huurmarkt, zoals in de andere steden, toch groter is dan in landelijke gemeenten. Uit de volkstelling van 2001 blijkt dat in Turnhout 68% van de bewoners eigenaar is van de woning die ze bewonen, tegenover zo’n 17% huurders op de private huurmarkt en 7% sociale huurders. Opnieuw ontbreken recente data op gemeentelijk niveau aangaande woonkosten van de doelgroep. Ook hier kan de bevraging die gebeurde in het kader van het seniorenbehoefteonderzoek in 2003 enig licht op de zaak werpen. Uit de steekproef blijkt dat 62% van de ondervraagden een eigen woning bezit, en 12% een eigen appartement. Zo’n 74% is met andere woorden eigenaar. 10% huurt een woning op de private huurmarkt, en 7% huurt een sociale woning. Dit lijkt erop te wijzen dat de bevraagden in de steekproef (inclusief de leeftijdscategorie vijftig - vijfenzestigjarigen) gemiddeld nog een iets hoger aantal eigenaars telt dan de rest van de bevolking. De steekproef leert echter ook dan binnen de doelgroep van de vijfenzestigplussers geldt, dat hoe ouder men is, hoe minder men in een eigen woning of appartement woont en hoe meer men op een huurappartement, bejaardenwoning, serviceflat of rusthuis verblijft25. Private markt: Eigendomsverwerving wordt moeilijker De gemiddelde prijs per m² van een perceel bouwgrond stijgt snel. De prijzen zijn van 1990 tot 2004 gestegen van 24,67 € / m² naar 160,02 € / m² , dit is meer dan een verzesvoudiging. Het jaar 2005 vormt hierop een merkelijke uitzondering, doordat de prijs daalt tot 122,74 €. De evolutie van gemiddelde verkoopprijzen van appartementen en kleine en middelgrote woningen volgt dezelfde trend als de bouwgronden, zij het minder sterk. Tussen 1990 en 2004 zien we voor beide een quasi ononderbroken stijging. De gemiddelde prijzen van woningen stijgen van € 47440 naar € 113 701,07, en van appartementen van € 64 204 naar € 128 941,33. In 2005 duikt de gemiddelde prijs voor een woning voor het eerst sinds 1990 onder de gemiddelde prijs per appartement. Ook hier is 2005 een eerder afwijkend jaar: de prijsstijging van de woningen zet zich weliswaar met een sterke stijging voort tot € 142 170,3 , maar op vlak van appartementen blijft de prijsstijging uit en is er zelfs een kleine daling tot € 128 785,99 26.

40

20000

20

0

2005

40000

2004

60

2003

60000

2002

80

2001

80000

2000

100

1999

100000

1998

120

1997

120000

1996

140

1995

140000

1994

160

1993

160000

1992

180

1991

Gemiddelde verkoopprijs

1990

Gemiddelde prijs per m² perceel bouwgrond

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

0 Gemiddelde verkoopprijs kleine en middelgrote woning Gemiddelde verkoopprijs appartement

(bron: http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm en eigen bewerking (Voortgangsrapport stedenfonds Turnhout 2006) 25 26

Probis, Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout. Studie in opdracht van OCMW Turnhout, 2004, p.44. Voortgangsrapport stedenfonds Turnhout 2006, p. 9.


14

De prijsstijging op vlak van de aankoopprijzen suggereren dat het kopen van een woning voor een heel pak inwoners minder waarschijnlijk is geworden, zeker aangezien de stijging in de prijzen niet wordt gecompenseerd door een gelijkaardige stijging op vlak van het mediaan inkomen. Private huurmarkt: stijgende huurprijzen en stijgende woonkosten De betaalbaarheid van de huursector laat zich veel moeilijker in beeld brengen bij gebrek aan een geschikt meetinstrument: er is geen overzicht van de gemiddelde huurprijzen voor de private huurmarkt in Turnhout. De in het kader van de stadsmonitor weerhouden indicatoren (vb. ‘aandeel huishoudens dat een middelgrote huurwoning zou kunnen betalen’) zouden hier een oplossing kunnen bieden maar zijn nog niet operationeel. Voor de stijging van de prijzen van de huurprijzen zijn wel een aantal indicaties te vinden: de regionale huurdersbond Huurders Helpen Huurders vzw volgt de evolutie in de huurprijzen van de bij hen aangesloten leden. Hoewel dit natuurlijk verre van een representatieve steekproef vormt, geeft dit wel een beeld op de evolutie van de huurprijzen, waarbij vooral de onderkant van de private huurmarkt oververtegenwoordigd zal zijn. Bovendien is het ledenbestand van Huurders Helpen Huurders niet beperkt tot het grondgebied van de stad Turnhout. Huurprijsmediaan

2003 2004 2005 2006 2007

500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2003

2004

2005

2006

Huurprijsmediaan 350 370 396 420 450

2007

Huurprijsmediaan (€/maand)

(bron: Jaarverslag 2007 – Huurders Helpen Huurders vzw)

De mediaanhuurprijs steeg van € 350 per maand in 2003 over tot € 450 in 2007, of een stijging met zo’n 30%, een stijging die opnieuw veel sterker is dan de stijging op vlak van inkomen.

< € 125 > € 125 en < € 250 > € 250 en < € 325 > € 325 en < € 400 > € 400 en < € 475 > € 475 en < € 550 > € 550 en < € 625 > € 625 en < € 700 > € 700

% in 2004 0,4 7,8 13 29,3 23,3 11,4 4,9 3,7 2,8

% in 2005 0,8 7,3 16,1 21 28,3 12,4 6,3 3 4,7

% in 2006 0,1 6,7 11,8 22,8 23,8 14,5 9,5 5,1 5,7

% in 2007 0,7 6 8,7 19 24,2 18,5 9,9 6,3 6,6

(bron: Jaarverslag 2007 – Huurders Helpen Huurders vzw)


15

De evolutie vanaf 2004 toont in het werkingsgebied van Huurders Helpen Huurders een groei vanaf de (hogere) huurprijsklasse 475-550 €. Uit de gegevens blijkt dat bijna de helft van de huurders (43,2 %) tussen de 325 en 475 € betalen. Bijna evenveel huurders betalen tussen de 400 en 550 € (42,7%)27 . Naast de stijging van de huishuur, stijgen ook andere kosten die te maken hebben met de woning. Zo vormen de hoge en aanhoudend stijgende energieprijzen voor een groeiend aantal huishoudens voor grote budgettaire problemen 28 . Vermoedelijk maakt de daling van het mediaaninkomen de huurders op de private huurmarkt kwetsbaarder, zeker aangezien vooral de laagste inkomenscategorieën aangewezen zijn op de huurmarkt. Dit geldt eveneens voor oudere huurders, waarvan bovendien reeds werd vastgesteld dat er een lager inkomen naarmate men ouder is 29. Lange wachtlijsten voor de sociale huurmarkt Een andere indicatie voor de betaalbaarheidproblemen van de sociaal zwakkeren, onder wie ook sociaal zwakkeren uit de doelgroep, op de huurmarkt vormen de lange wachtlijsten voor de sociale huisvesting. De huurprijzen in Turnhout voor sociale woningen liggen immers een stuk lager dan op de private huurmarkt. De gemiddelde huurprijs voor een sociale woning bedraagt ca. 255 €. Van het totaal aantal kandidaat-huurders op de wachtlijst van de Turnhoutse Maatschappij voor de Huisvesting (TMH) zijn er op dit moment 900 die in Turnhout wonen 30. Van deze kandidaat-huurders die momenteel in Turnhout wonen zijn er momenteel 90 waarvan 1 van de gezinsleden 65 jaar is of ouder. Het gaat hierbij dus om zo’n 10% van de kandidaat-huurders waarvan een gezinslid tot de doelgroep ouderen kan gerekend worden. Bovendien is er in de groep kandidaat-huurders een grote groep die in de nabije toekomst tot de doelgroep zullen gaan behoren. Zo zijn er 98 kandidaat-huurders die in Turnhout wonen en waarvan 1 van de gezinsleden 55 jaar is of ouder (maar waar geen enkel gezinslid 65 jaar is of ouder) 31. De grote vraag naar sociale woningen resulteert eveneens in langere wachttijden op de wachtlijsten voor een sociale huurwoning. In het kader van de stadsmonitor werd de mediaan van de wachttijd op de wachtlijst voor een sociale huurwoning in de stad gemeten. Deze steeg van 1 jaar op 31 december 2003 tot 1 jaar en 6 maanden op 31 december 2005 32. Het gaat hierbij om de mediaan, er zijn met andere woorden 50 % kandidaat-huurders die minder lang, maar ook 50% kandidaat-huurders die veel langer wachten. Hoe groot de uiteindelijke wachttijd is vooraleer men een woning krijgt toegewezen kan men niet uit deze indicator afleiden. De stijgende wachttijden zijn slecht nieuws voor alle kandidaat-huurders. Voor ouderen betekent echter dat toenemende wachttijden in het slechtste geval betekenen dat er op moment van toewijzing geen woonbehoefte meer is. Jaarverslag 2007 – Huurders Helpen Huurders, p. 35. Goossens, L., e.a. Wonen en energie: Een win-win-situatie, ook lokaal in de Provincie Antwerpen. Focus op Wonen 4. Leuven / Voorburg , 2006, p. 17. 29 Zie ook: Goossens, L. en Philips, M. Menswaardig wonen voor ouderen in Vlaanderen. Focus op wonen 3 –Provincie Antwerpen. Antwerpen, 2003, p. 15. 30 Het gaat hierbij om een momentopname (november 2008). Het gaat hier om de kandidaat-huurders die op dit moment hun domicilie hebben in Turnhout. Hierbij is dus geen rekening gehouden met de optionele voorrang zoals mogelijk gemaakt door art. 20 van het sociaal huurbesluit, waarbij voorrang wordt gegeven aan de kandidaat-huurder die in de periode van zes jaar voor de toewijzing minstens drie jaar inwoner is of geweest is van de gemeente waar de toe te wijzen woning gelegen is. 31 Gegevens TMH (november 2008). De TMH deelde mee dat bij dit overzicht alle gezinnen in rekening zijn gebracht. Dit wil bv. zeggen: in de pool van gezinnen van 55 jaar en ouder zijn ook gezinnen met nog inwonende kinderen in de telling opgenomen. Het kan ook zijn dat een ouder bij zijn kinderen inwoont (hetgeen wel eens het geval is bij de groep van 65 jaar en ouder) of dat een broer of zus bij het gezin inwoont. 32 De wachttijd is de tijd dat een kandidaat-huurder is ingeschreven in het register op het ogenblik van een momentopname, m.a.w. het is de tijd tussen het openen van het (actieve) dossier en de momentopname. Steden op koers ? Stadmonitor voor leefbare en duurzame Vlaamse steden, editie 2006, p. 222. 27 28


16

Conclusie Zowel de koop- als de huurprijzen stijgen, zonder dat een gelijkaardige stijging van het mediaan inkomen vast te stellen is. Vooral die inwoners met een inkomen onder de kritische grens dreigen hierdoor nog meer in nauwe schoentjes terecht te komen. De woonkosten stijgen, waardoor betaalbaar wonen voor veel mensen een probleem wordt. Dit geldt onder meer ook voor het kwetsbare deel van de doelgroep ouderen met de laagste inkomens. Dit blijkt onder meer uit de aanwezigheid van deze groep op de wachtlijsten van de sociale huisvesting.


17

2. De specifieke noden en beschrijving van de specifieke woonproblemen 2.1. Thuis blijven wonen of verhuizen? De doelgroep ouderen is een zeer diverse doelgroep. Dé oudere bestaat immers niet. Dit blijkt onder meer op vlak van de diverse noden en wensen op vlak van wonen en toekomstig wonen. Een grote groep ouderen leeft in goede gezondheid en wordt niet gehinderd door fysieke beperkingen. Deze ouderen kiezen er vaak voor om zo lang mogelijk thuis en in de vertrouwde omgeving te blijven wonen. In vele gevallen zijn zij ook eigenaar van hun eigen woning, wat ook de woonkosten beperkt. Uit Vlaams onderzoek blijkt dat een grote meerderheid van de Vlaamse ouderen de voorkeur uitdrukt om niet te verhuizen. In vergelijking met de totale bevolking zijn ouderen minder geneigd te verhuizen. Ouderen (in%) Zeker verhuizen 6,7 Waarschijnlijk verhuizen 5,5 Misschien verhuizen 14,2 Zeker niet verhuizen 73,6 (Bron: Toekomstige ruimtebehoefte voor ouderen in Vlaanderen - Samenvatting.)

Totale bevolking (in %) 13,7 9,7 21,8 54,8

Een groot deel van de ouderen is tevreden met de huidige woonsituatie. Toch woont ook een deel van de ouderen in een woning en of in een woonomgeving die onvoldoende is aangepast aan de behoefte op latere leeftijd. De noden van deze groep situeren zich dan ook onder meer op vlak van woningaanpassing, en op vlak van ondersteuning door familie, vrienden of thuiszorgdiensten 33. Een minderheid van de ouderen drukt de wens uit te verhuizen (een aantal van hen vermoedelijk anticiperend op de verminderende zelfredzaamheid op latere leeftijd). Een aantal ouderen wordt waarschijnlijk ook voor een verhuis geplaatst hoewel dit niet hun eerste keus is, bijvoorbeeld na opzeg van een huurcontract of onder druk van stijgende woonkosten. De ervaringen in het werkveld leren bovendien dat, hoewel sommige ouderen zelf de wens uitdrukken niet te willen verhuizen, de mening van bv. mantelzorgers wel anders is. Ouderen hebben vaak geen ziekte- of zorginzicht. Zij geven dan aan tevreden te zijn met de woning en niet te willen verhuizen, terwijl objectief gezien de woning onveilig is voor de zorgbehoevende persoon. Net zoals de doelgroep divers is, zijn ook de oorzaken van een verhuis en de wensen m.b.t. de nieuwe woning divers. Voor ouderen mag er niet enkel een keuzemogelijkheid zijn die beperkt is tot het thuiswonen of het verblijf in een rusthuis. Deze diversiteit kwam ook tot uiting in de bevraging die in Turnhout gebeurde in het kader van het seniorenbehoefteonderzoek: de meerderheid van niet-zorgbehoevenden opteerde in het geval van een verhuis voor een bejaardenwoning of een serviceflat, woonvormen waar zij nog steeds zelfstandig kunnen wonen34. De verschillen in zefredzaamheid, inkomen, gezinssituatie, … noodzaken een veelheid aan woonvormen, zowel bestaande woonvormen als nieuwe typologieën , indien tot verhuis wordt overgegaan. Binnen de doelgroep die vrijwillig of door omstandigheden verhuist moet er daarom ook een volwaardig alternatief om zelfstandig te wonen kunnen worden geboden aan de meest kwetsbare ouderen, die slechts over een laag inkomen beschikken.

Myncke, R. en Vandekerckhove, B. Toekomstige ruimtebehoefte voor ouderen in Vlaanderen - Samenvatting. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, departement RWO-woonbeleid, juni 2007, p. 13. 34 Probis, Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout. Studie in opdracht van OCMW Turnhout, 2004, p.49. 33


18

2.2. Nood aan een volwaardig verhuisalternatief voor zelfredzame ouderen met een laag inkomen: een betaalbare en kwaliteitsvolle woning Voor vele inwoners is betaalbaarheid een probleem. Uit het beschikbare materiaal op vlak van inkomen en woonkosten, blijkt dat betaalbaarheid is daarmee een knelpunt voor meerdere lagen van de bevolking, a fortiori voor de inwoners uit de laagste inkomenscategorieën. Deze groep vormt ook het doelpubliek van de sociale huisvestingssector. Deze problematiek stelt zich daarmee niet exclusief voor ouderen. De doelgroep ouderen vormt een steeds toenemende groep binnen de bevolking van de stad, en een deel van deze groep behoort door hun laag inkomen ook tot het doelpubliek van de sociale huisvesting, waarvan er velen nu reeds zijn aangewezen op de private huurmarkt. Ingeval zij bereid zijn te verhuizen en in staat zijn zelfstandig te wonen, kan een sociale huurwoning een volwaardig alternatief zijn. De woningen die worden toegewezen moeten dan wel aangepast zijn aan de specifieke behoeften van de doelgroep. 2.3. Nood aan een aangepaste woning Bij toewijzing dient de sociale huisvestingsmaatschappij rekening te houden met rationele bezetting. Gelet op de gezinssituatie zal het hier in de meeste gevallen gaan om woningen met 1 slaapkamer (en een beperkt aantal keren woningen van een woning met 2 slaapkamers), geschikt voor toewijzing aan een alleenstaande of een koppel zonder kinderen. De noden en woonwensen van ouderen verschillen echter van deze van de totale groep alleenstaanden en koppels zonder kinderen. Hoewel het merendeel van de ouderen in goede gezondheid is, blijkt uit de cijfergegevens dat een deel toch reeds te maken heeft met verminderde zelfredzaamheid en dat een nog groter deel te maken zal krijgen met verminderde zelfredzaamheid en toenemende zorgbehoefte op latere leeftijd. De slinkende fysieke mogelijkheden hebben hun impact op de woonwensen en woonbehoeften: weinig niveauverschillen (dorpels, trappen, …), niet te veel en te lastig (dagelijks en sporadisch) onderhoud, geen te ruime woningen (die o.m. meer onderhoud en verwarming vereisen), … 35 Indien hier bij toewijzing geen rekening gehouden wordt of niet op geanticipeerd wordt, dreigt deze doelgroep uit de boot te vallen. Ouderen hebben nood aan een aangepaste woning. Slechts voor een beperkt aantal ouderen betekent dit dat er nood is aan een technisch aangepaste woning waar ook specifieke investeringen zijn gebeurd 36 . Voor de meeste ouderen volstaat een woning die aangepast is qua typologie en qua locatie. Qua woontypologie betekent dit een kleine woning (afhankelijk van de rationele bezetting met meestal 1, of eventueel 2 slaapkamers) die toegankelijk is, met andere woorden met geen niveauverschillen of trappen. Het gaat dan bij voorkeur om een woning die volledig is gelegen op het gelijkvloers of die bereikbaar is met een lift indien de woning is gelegen op een verdieping. Qua locatie betekent dit een woning die zo gelegen is dat de ouderen zo zelfstandig mogelijk kunnen wonen, en dus op wandelafstand is gelegen van voorzieningen en winkels, en bij voorkeur ook bereikbaar met het openbaar vervoer. Indien ouderen in toenemende mate zorgbehoevend worden, zullen zij ook meer en meer beroep moeten doen op zorgaanbod. Veel thuiszorgdiensten geven al vele zorgen aan huis.

Goossens, L. en Philips, M. Menswaardig wonen voor ouderen in Vlaanderen. Focus op Wonen 3 – Provincie Antwerpen, Antwerpen (2003), p. 16-17. 36 Met betrekking tot ouderen of mensen met een handicap die nood hebben aan een dergelijke woning voorziet het sociaal huurbesluit bovendien reeds in een absolute voorrangsregel. Art. 19 van het besluit verplicht de verhuurder om, rekening houdend met de rationele bezetting, achtereenvolgens aan de volgende kandidaat-huurders een voorrang toe te kennen: ‘1° de kandidaat-huurder die minstens 55 jaar oud is of de kandidaat-huurder die zelf een bepaalde handicap heeft of van wie een gezinslid erdoor getroffen is, uitsluitend als de beschikbare woning door de daarop gerichte investeringen specifiek is aangepast aan de huisvesting van ouderen of aan de huisvesting van een gezin waarvan een of meerdere leden getroffen zijn door een handicap’. 35


19

Tenslotte is de woonomgeving van belang, die eveneens toegankelijk moet zijn. De ouderen zelf drukken bovendien de voorkeur uit voor een rustige woonomgeving, maar dit mag niet betekenen dat de woning geïsoleerd is van de rest van het stedelijk weefsel37. Een woning van deze typologie en met deze locatie staat in Turnhout traditioneel bekend als ‘bejaardenwoning’ of ‘woning voor ouderen’. Qua opzet heeft deze typologie vaak ook heel wat gemeenschappelijk met het concept serviceflat. Uit de bevraging die gebeurde in het kader van het seniorenbehoefeonderzoek gebeurde, bleek trouwens het draagvlak van deze woonvormen bij de ouderen zelf38.

Het geriatrisch team adviseerde in het advies d.d. 20 november 2008 ‘De woningen voor ouderen niet geïsoleerd toe te wijzen of te bouwen, maar een aantal wooneenheden in de onmiddellijke buurt van elkaar te situeren en dit in de nabijheid van basiswinkels (bakker, beenhouwer, apotheek, …)’. 38 Probis, Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout. Studie in opdracht van OCMW Turnhout, 2004, p.49. 37


20

3. Naar een antwoord op de noden: beleidskeuzes aangaande woonbeleid en omkadering 3.1. Het verhogen van het aanbod aan betaalbare en kwaliteitsvolle woningen: een beleidskeuze van het lokaal bestuur De visie van de stad Turnhout, zoals verwoord in het algemeen beleidsplan 2008-2013, stelt onder meer: ‘Turnhout heeft een uniek woonconcept in Vlaanderen en moet daarmee niet alleen nieuwe bewoners kunnen aantrekken, maar ook alle huidige bevolkingsgroepen een thuis kunnen bieden. […] . In deze leefomgeving moeten de inwoners van onze stad een warm nest vinden. Een goed gevoel hebben in de stad begint met kwaliteitsvol en betaalbaar wonen. Daarom is een actief huisvestingsbeleid nodig waarin de sociale huisvesting zijn plaats heeft’ 39 . Deze visie is uitgewerkt in een aantal Tactische doelstellingen, waarin gestreefd wordt naar het verhogen van het aantal betaalbare woningen en kavels, o.m. door het voorzien van 15% sociale woningen in nieuwe projecten, en door het streven naar een evenwichtige bevolkingssamenstelling 40. Deze ambitie om het aanbod aan betaalbare en kwaliteitsvolle woningen te verhogen, is ook expliciet vertaald in de strategische doelstelling die is opgenomen in de beleidsovereenkomst stedenfonds die werd afgesloten tussen de Vlaamse gemeenschap en de stad Turnhout, voor de periode 2003 – 2007 en opnieuw voor de periode 2008 – 2013 41 . Operationele doelstelling 1.1. van deze beleidsovereenkomst bepaalt: ‘het stadsbestuur versterkt het stedelijk woonbeleid en het stedelijk grond- en pandenbeleid […]] met het oog op het verhogen van het aanbod aan betaalbare en kwalitatieve woningen, aangepast aan inkomen, gezinssamenstelling, leeftijd en behoefte zorg of begeleiding’ 42. Het lokaal bestuur heeft daarmee ook de bedoeling om in te spelen op de woonnoden van senioren, door een tweesporenbeleid te voeren. Enerzijds door ouderen de kans te geven in hun woning te blijven wonen door het voorzien van aanpassingsmogelijkheden waardoor de veiligheid in en om de woning wordt verbeterd, en anderzijds door het stimuleren van een woningaanbod op maat van senioren43 . Uit de formulering in de beleidsplannen blijkt daarmee ook uitdrukkelijk de erkenning dat er, om tegemoet te komen aan de diversiteit van de doelgroep, maatwerk nodig is. Wanneer senioren het toch moeilijk vinden om

Algemeen beleidsplan 2008-2013: Turnhout, centrumstad op mensenmaat, p. 2. Zie hiertoe Strategische doelstelling 1.1. ‘Inwoners – Het inwonersaantal blijft groeien door het behoud van de huidige bewoners en de komst van nieuwe inwoners’, meer bepaald Tactische doelstelling 1.1.3 ‘Verhogen van het aantal betaalbare woningen en kavels’ en Tactische doelstelling 1.1.4 ‘Streven naar een evenwichtige bevolkingssamenstelling’. Deze Tactische doelstellingen werden verder vertaald in operationele doelstellingen. Algemeen beleidsplan 2008-2013: Turnhout, centrumstad op mensenmaat, p. 8. 41 Zie hiertoe Strategische doelstelling 1 ‘De huidige inwoners behouden en gezinnen met kinderen aantrekken, met aandacht voor lokaal sociaal zwakkeren, door het verhogen van het aanbod aan betaalbare en kwaliteitsvolle woningen’. Beleidsovereenkomst Stedenfonds 2003 – 2007, en 2008-2013. 42 Beleidsovereenkomst Stedenfonds 2008-2013. 43 Zie hiertoe Algemeen beleidsplan, Strategische doelstelling 4.3. ‘Meegeteld en respectvol – Niemand is uitgesloten. Het welzijnsbeleid is inclusief’, meer bepaald tactische doelstelling 4.3.12 ‘Inspelen op de woonnoden van senioren’. Deze doelstelling is verder uitgewerkt in operationele doelstelling 4.3.12.1 ‘De veiligheid in de woning is verbeterd. De stad biedt aanpassingsmogelijkheden aan om de senioren langer in de thuissituatie te kunnen laten verblijven’ en operationele doelstelling 4.3.12.2. ‘De stad stimuleert een woningaanbod op maat van senioren’. Algemeen beleidsplan 2008-2013: Turnhout, centrumstad op mensenmaat, p. 40. Zie hiertoe ook Lokaal Sociaal Beleidsplan, Strategische doelstelling 3.5 ‘De burgers van Turnhout hebben woonzekerheid en een betaalbare en kwaliteitsvolle woning in een leefomgeving waar het goed is om wonen […]’, meer bepaald operationele doelstelling 5.1. ‘Het verhogen van het aanbod aan kwalitatief goede woonvormen tegen betaalbare prijzen voor de verschillende doelgroepen’, o.m. uitgewerkt in actie8 ‘In samenwerking met partners onderzoeken op welke wijze extra woonvormen (woonvormen met zorggarantie, …) voor senioren kunnen georganiseerd worden’. Lokaal Sociaal Beleidsplan Turnhout 2008 – 2013: naar een gedragen Lokaal Sociaal Beleid, p. 19. Tenslotte sluiten deze acties ook aan bij de activiteiten van derden. Zo worden bij de mutualiteiten woningaanpassingen gedaan na advies van een ergotherapeut. 39 40


21

zich te blijven handhaven in hun woning, zijn er een aantal alternatieve ‘beschermde woonvormen’ binnen Turnhout. Zo hebben private investeerders 13 en het OCMW 132 serviceflats ter beschikking, maar zijn er lange wachtlijsten44. Voorheen werden ook de woningen van het begijnhof, een gesloten woonerf eigendom van het OCMW, uitsluitend voorbehouden voor senioren. Hier stapt men weliswaar vanaf omdat de woningen niet meer voldoen aan de noden van de steeds ouderwordende bewoners. Er zitten nog een aantal initiatieven in de pijplijn zoals het organiseren van “mobiele zorg” , nachtopvang en revaliderend kortverblijf. Een uitbreiding van het aantal serviceflats/assistentiewoningen wordt overwogen, vermoedelijk via het systeem van “obligatiewoningen”. Het garanderen van een aanbod van aangepaste sociale woningen ‘bejaardenwoningen / woningen voor ouderen’ kan eveneens een element zijn binnen dit maatwerk. 3.2. Ouderenbeleid op het kruispunt van wonen en welzijn: flankerende maatregelen en omkadering. Het beleid ten aanzien van ouderen zit op het kruispunt tussen wonen en welzijn, wonen en zorg. De dienstverlening ten aanzien van ouderen stopt niet bij het voorzien van een aangepaste en betaalbare woning. Het lokaal bestuur, stad en OCMW, net zoals heel wat derden, bouwden een uitgebreide dienstverlening uit die het moet toelaten aan ouderen om zo lang mogelijk op een kwaliteitsvolle manier in hun huidige of nieuwe woning en woonomgeving zelfstandig te wonen. De stad heeft de ambitie om, waar een familiaal of ondersteunend sociaal netwerk ontbreekt, voor een aanbod te zorgen45. Het OCMW Turnhout heeft de ambitie te streven naar een optimale toegankelijkheid van de dienstverlening. Het verder uitbouwen van een Sociaal Huis en meer specifiek het Sociaal Huis Senioren en Personen met een handicap, als een duidelijk en herkenbare “toegangspoort” is hierbij een belangrijke peiler 46. Binnen dit Sociaal Huis is het huisbezoekproject erg actief. We wachten niet tot de senior naar ons komt, maar gaan actief naar hem toe 47. Het project heeft als doel senioren preventief en op maat te informeren, de reële leefomstandigheden naar draaglast en draagkracht in te schatten en senioren gericht door te verwijzen. Alle senioren die een eerste hulpvraag stellen in het sociaal huis, worden bezocht. Daarnaast worden alle tachtigplussers van Turnhout preventief bezocht 48.

44

Het OCMW beschikt over 132 serviceflats, en heeft een wachtlijst van ca. 200 personen. De 13 serviceflats De Nieuwe Kaai, gebouwd door de privésector hebben een wachtlijst van 13 personen. Er is een uitbreiding voorzien van het private aanbod, o.a. in de Warandestraat te Turnhout (65 serviceflats tegen 2010), en in ’t Smeedshof te Oud-Turnhout (60 tegen 2010). Er is een merkelijk prijsverschil tussen privaat en OCMW-initiatief. Ter illustratie: de dagprijs van een serviceflat bedraagt bij OCMW serviceflat 14,89 €, tegenover 38,67 tot 45,79 bij de private serviceflats (gegevens OCMW Turnhout). Ook hier is dus maatwerk vereist om de laagste inkomensklassen kansen te geven. 45 Zie hiertoe Algemeen beleidsplan, Strategische doelstelling 4.3. ‘Meegeteld en respectvol – Niemand is uitgesloten. Het welzijnsbeleid is inclusief’, meer bepaald tactische doelstelling 4.3.11. Turnhout, centrumstad op mensenmaat, p. 40. Deze tactische doelstelling is uitgewerkt in een aantal operationele doelstellingen, ondermeer de ondersteuning van vereningingen via buurt- en wijkwerkingen én de seniorenadviesraad, een wijkgerichte aanpak naar ouderen toe, het organiseren van initiatieven om de eenzaamheid te doorbreken, het uitbreiden en opwaarderen van sportinitiatieven voor senioren, en het voorzien in een vormingsaanbod voor senioren. 46 OCMW Turnhout, Strategisch plan 2008-2012, Strategische doelstelling 1 ‘Wij staan samen met de stad in voor het vorm geven aan en de goede uitvoering van het lokaal sociaal beleid van Turnhout’, meer bepaald operationele doelstelling 1.2. ‘Met de verdere uitbouw van ons Sociaal huis brengen we het welzijnshuis tot bij de inwoner’. Deze doelstellingen worden verder vertaald in projectdefinities. OCMW Turnhout, Strategisch plan 2008-2012, p. 4 en 7. 47 OCMW Turnhout, Strategisch plan 2008-2012, Strategische doelstelling 4 ‘We begeleiden de cliënt in zijn welzijnsvragen en – noden zoveel mogelijk op zijn maat’ , meer bepaald operationele doelstelling 4.11 ‘We ondersteunen de senior in zijn thuissituatie’. Deze doelstellingen worden verder vertaald in projectdefinities. OCMW Turnhout, Strategisch plan 2008-2012, p. 4 en 10. 48 Het huisbezoek bewandelt bewandelt daarmee 2 sporen namelijk: 1. Elke welzijnsvraag die gesteld wordt in het sociaal huis, wordt gevolgd door een huisbezoek van de maatschappelijk assistent huisbezoeken. 2. preventieve huisbezoeken bij hoogbejaarden (80+) ikv detectie "broze bejaarden".


22

Sinds 1994 werkt het OCMW met een Geriatrisch team. Het is een multidisciplinair team bestaande uit zowel interne medewerkers van het OCMW als medewerkers van lokale partners in zorg over de zuilen heen. Het team bespreekt en indiceert alle aanvragen voor het OCMW rusthuis en serviceflats, alle aanvragen voor de Turnhoutse mantelzorgpremie, de aanvragen tot thuiszorg vanuit de ziekenhuizen en de moeilijke thuiszorgsituaties. Adviezen hieromtrent worden gegeven. Het Geriatrisch Team speelt een centrale rol in onze betrachting zoveel mogelijk “naadloze zorg” te realiseren. Het OCMW baat een Lokaal Dienstencentrum (LDC) en een Ontmoetingscentrum uit. Beiden zijn een belangrijke peiler in het ondersteunen van senioren in hun thuissituatie. Ze bieden, als neutrale partner in het welzijnsveld, o.a. een aantal thuiszorg-en thuisondersteunende diensten aan. In beide centra kan aan betaalbare prijzen een warme maaltijd genuttigd worden. Voor het LDC werd zelfs een restaurantbus ingelegd om juist de minder mobiele senior ook de kans te geven een warme maaltijd in gezelschap te nuttigen. Verder worden er PersonenAlarmSystemen verhuurd, is er een dienst warme maaltijden aan huis, Minder Mobiele Centrale, boodschappendienst, dienst voor gezinszorg/poetsdienst. Beide centra hebben ook een belangrijke rol als ontmoetingsplaats. Mensen kunnen er vrijblijvend binnenlopen, krant lezen, gezelschapsspel spelen …of deelnemen aan één van de vele recreatieve, informatieve of vormende activiteiten. Naast stad en OCMW zijn ook heel wat andere partners actief op vlak van thuiszorg. Een overzicht opgemaakt door Samenwerkingsinitiatief Thuisverzorging (SIT) arrondissement Turnhout, geeft zicht op de activiteiten die de partners aanbieden in de regio Turnhout49

Hierbij wordt volgende methodiek gevolgd: Er werd een brochure samengesteld waarin alle mogelijke toelagen, financiële vergoedingen, diensten en dienstverleningen op een korte maar overzichtelijke manier weergegeven worden. Deze brochure wordt als hulpverleningsinstrument gebruikt bij het huisbezoek. De informatie uit deze brochure wordt op maat van de senior toegelicht. De " op maat bewerkte" brochure wordt ook aan de klant overhandigd zodat zij dit achteraf nog steeds ten alle tijde kunnen raadplegen. De maatschappelijk assistent geeft gericht informatie, doet aan vraagverheldering, schat de globale leefsituatie (o.a. draagkracht-draaglast) van de senior in. Ze gaat vervolgens samen met hen op zoek naar de meest geschikte oplossingen. Concrete hulpvragen worden opgenomen of gericht doorverwezen aan derden. Op deze manier proberen wij de mensen te laten genieten van alles waarop zij recht hebben en proberen wij eerder in (potentiële) zorgsituaties in te grijpen om alzo de zelfstandigheid van de senior te ondersteunen. 49 In het kader van het SIT bestaat de regio Turnhout uit de gemeenten Arendonk, Baarle-Hertog, Oud-Turnhout, Ravels en Turnhout. In de overzichtsfiche zoals hier gedeeltelijk hernomen, werd het aanbod van de OCMW’s Arendonk, BaarleHertog, Oud-Turnhout en Ravels niet opgenomen.


23

Geneesk. Zorgen Gezinszorg Kraamzorg Huishoudhulp via dienstenchecques Maatschappelijk werk * Klusjesdienst Kortverblijf Oppas kind met een handicap Oppas ziek kind Oppas volwassene PAB (Persoonlijk Assistentie Budget) Personenalarm Poetsdienst Thuiszorg-premie Uitleendienst Vakantie / herstel Verpleegk. zorgen Verpleegk. zorgen – Ref.verpl. diabetes Verpleegk. zorgen – Ref.verpl. wondzorg Vervoer Voetverzorging Vorming zieken en mantelzorgers Warme maaltijden


24

OCMW Turnhout

Zelfstandige Verpleegkundigen

Wit-Gele Kruis

Thuisverpleging De Voorzoeg

Sowel Thuisverpleging

Thuishulp

Sowel vzw

Solidariteit voor het gezin vzw

Landelijke Thuiszorg

Familiehulp

Onafhankelijk Ziekenfonds

Vlaams & Neutraal Ziekenfonds

Liberale Mutualiteit

De Voorzorg

CM Turnhout

Huisartsenkringen Bezoek door vrijwilligers Dieetdienst

3.3. Een aanbod van woningen voor ouderen binnen het patrimonium van de sociale huisvesting: het lokaal toewijzingsreglement als onderdeel van maatwerk a. Toewijzing aan de doelgroep ouderen Gelet op de specifieke woonnoden van deze doelgroep en het beleid van het lokaal bestuur is het aangewezen om voor ouderen die minstens 65 jaar oud zijn, woningen die aangepast zijn qua typologie en ligging voor hen voor te behouden, en deze bij voorrang aan deze doelgroep toe te wijzen 50, en dit voor zover voldaan wordt aan de inschrijvings- en toewijzingsvoorwaarden van het sociaal huurbesluit . Voorgesteld wordt om deze woningen te beschouwen als ’woningen voor ouderen’. Binnen het aldus voorbehouden patrimonium wordt aan kandidaat-huurders uit de doelgroep toegewezen met toepassing van het standaardstelsel. Het geriatrisch team adviseerde wel in de toekomst na te gaan of bij toewijzing rekening kon gehouden worden met diversiteit in het kader van leefbaarheid, bv. aan de hand van criteria als leeftijd, inkomen en mate van zorgbehoefte. b. Voorbehouden van een aanbod aan woningen voor ouderen in het huidig sociale huurpatrimonium Het sociale huurpatrimonium van de stad en OCMW Turnhout is een klein patrimonium, dat in de meeste gevallen niet aangepast is qua typologie. Er wordt voorgesteld om hier geen woningen voor ouderen voor te behouden. Hetzelfde geldt m.b.t. het patrimonium van het Sociaal Verhuurkantoor Kempen en Noorderkempen51. In het patrimonium van de Turnhoutse Maatschappij voor de Huisvesting (TMH) zijn er wel een aantal woningen die qua ligging en typologie in aanmerking komen. Bij deze afbakening wordt voortgebouwd op een toewijzingspraktijk die reeds een aantal jaren bij de TMH werd toegepast. In totaal worden 138 woningen geselecteerd, op een totaalpatrimonium van 1254 woningen van de TMH gelegen op het grondgebied van Turnhout. Het gaat hier om ca. 11% van het patrimonium van de TMH in Turnhout. Het voorbehouden patrimonium is daarmee kleiner dan het aandeel van de groep vijfenzestigplussers op de totale bevolking in 2007. Het aanbod komt ongeveer overeen met het % van de kandidaat-huurders waarvan een gezinslid tot de doelgroep ouderen kan gerekend worden. De grote meerderheid van de woningen van de TMH, zo’n 89%, zal dus niet worden voorbehouden voor deze doelgroep en valt daarmee buiten de toepassing van het lokaal toewijzingsreglement voor deze doelgroep. Gelet op de rationele bezetting en de woonnoden van de doelgroep, worden voornamelijk woningen geselecteerd van het woningtype 1/2 (1 slaapkamer, vooropgezet aantal bewoners 2) en een beperkt aantal keren woningen van het woningtype 2/3 (2 slaapkamers, vooropgezet aantal bewoners 3), die gelijkvloers zijn gelegen (of bereikbaar zijn met een lift) . Het gaat hierbij om kleine gelijkvloerse eengezinswoningen, gelijkvloerse appartementen, en gelijkvloerse appartementen in een duo-woning. Momenteel worden reeds de navolgende woningen voorbehouden:

Indien het gaat om koppels, wordt, in navolging van het advies van het geriatrisch team d.d. 20 november 2008, voorgesteld dat een toewijzing mogelijk is zodra één van de partners de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt. 51 Het Sociaal Verhuurkantoor Kempen en Noorderkempen deelde mee ‘dat zij gelet op de beperkte omvang en de aard van hun patrimonium en het toewijzingssysteem van het SVK het niet wenselijk achten om een deel van hun patrimonium voor te behouden voor de doelgroep. Een afbakening van het patrimonium als bejaardenwoningen zal eerder betrekking hebben op het patrimonium van deTMH’. Verslag overleg opmaak lokaal toewijzingsreglement d.d. 18 september 2008. 50


25

Straat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Patriottenstraat Patriottenstraat Waterloopstraat Waterloopstraat Waterloopstraat Waterloopstraat Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg

Huisn° 4 5 6 7 43 44 45 46 45 45 47 47 49 49 77 79 81 83 85 87 174 174 37 39 39 41 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Busn° 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4 1 4 1 4 1 1 1 1 1 1 1 6 1 6

Woningtype 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2

Omschrijving duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning


26

Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat

10 11 12 13 14 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2

eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning


27

Klaproosstraat Koningslaan Koningslaan Koningslaan Koningslaan Koningslaan Koningslaan Koningslaan Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Oud-Strijderslaan Oud-Strijderslaan Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Kruisbergstraat

22 9 11 13 15 17 19 21 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 1 2 3 4 5 6 11 12 14 14 15 15 16 16 17 17 28

1 4 1 4 1 4 1 4

1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3

eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement eengezinswoning

Bij de afbakening wordt eveneens gewaakt over een evenwichtige spreiding over het grondgebied van de stad. Op onderstaande kaart is de spreiding van de woningen voor ouderen over het grondgebied aangegeven. Per statistische sector werd eveneens het aandeel van vijfenzestigplussers op de totale bevolking per sector weergegeven. Hoe groter het absolute aantal inwoners, hoe groter het taartdiagram is weergegeven. Er is tevens een buffer getekend van 300 m in vogelvlucht rond de woningen, een buffer die overeenkomst met ca. 400 m wandelafstand52. Een eerste figuur 1 geeft zicht op het gehele grondgebied, figuur 2 is een detail van het centrum.

52

De buffer 400 m wordt meermaals gehanteerd in het kader van indicatoren in het kader van de stadsmonitor.


28

Figuur 1: Spreiding woningen voor ouderen grondgebied met aandeel 65 +

(bron: gegevens woningen voor ouderen: TMH; bevolkingsgegevens: stadsbestuur Turnhout )


29

Figuur 2: Spreiding woningen voor ouderen grondgebied met aandeel 65 + (detail centrum)

(bron: gegevens woningen voor ouderen: TMH; bevolkingsgegevens: stadsbestuur Turnhout 2008)


30

Bij de selecte van woningen voor ouderen werd eveneens gekeken naar een spreiding van de woningen binnen het patrimonium van de TMH. Onderstaande figuur 3 geeft de ligging van de woningen voor ouderen en de overige sociale woningen weer in het centrum van Turnhout. Figuur 3 : Spreiding van de woningen voor ouderen binnen het patrimonium van de TMH

(bron: gegevens woningen voor ouderen: TMH; Vectoriële versie van het skeletbestand (MultiNet); TeleaAtlas (AGIV), 2005)


31

Niet alleen de typologie en de spreiding van de woningen is van belang, maar ook de nabijheid van basisvoorzieningen, zo mogelijk binnen wandelafstand van 400m of bereikbaar met het openbaar vervoer is belangrijk. Tot op heden werden nog niet alle basisvoorzieningen in kaart gebracht. Figuur 4 geeft een overzicht weer van het ganse grondgebied, Figuur 5 is een detail van de noordelijke helft van het centrum, Figuur 6 een detail van de zuidelijke helft van het centrum en de woonwijken bezuiden de ring, Figuur 7 tenslotte is een detail van de woonkern Zevendonk. Figuur 4: Ligging woningen voor ouderen en basisvoorzieningen overzichtskaart

(bron: gegevens woningen voor ouderen: TMH; Voorzieningen: Stadsmonitor 2006; Vectoriële versie van het skeletbestand (MultiNet); TeleaAtlas (AGIV), 2005)


32

Figuur 5: Ligging woningen voor ouderen en basisvoorzieningen detail centrum Noord

(bron: idem figuur 4)

Figuur 6: Ligging woningen voor ouderen en basisvoorzieningen detail centrum Zuid + woonwijken ten zuiden ring



33

Figuur 7: Ligging woningen voor ouderen en basisvoorzieningen detail woonkern Zevendonk



34

Naast de nabijheid van basisvoorzieningen is ook de nabijheid van zorgvoorzieningen van belang. Figuur 8 geeft de inplanting van een aantal zorgvoorzieningen weer. Ook hier ontbreekt tot op heden een volledige inventarisatie van alle zorgvoorzieningen voor heel het grondgebied. Figuur 8: Ligging woningen voor ouderen en zorgvoorzieningen overzichtskaart

(bron: gegevens woningen voor ouderen: TMH; Voorzieningen: Stadsmonitor 2007; Vectoriële versie van het skeletbestand (MultiNet); TeleaAtlas (AGIV), 2005)


35

Naast voorzieningen is ook het sociaal weefsel belangrijk dat het isolement en vereenzaming van ouderen tegengaan. Turnhout kent een netwerk van buurtwerkingen. Figuur 9 geeft tenslotte een overzicht van de buurtwerkingen zoals die bestonden in 2007. Figuur 9: Ligging woningen voor ouderen en buurtwerkingen

(bron: Woningen voor ouderen: TMH; Buurtindeling: stadsbestuur Turnhout; Vectoriële versie van het skeletbestand (MultiNet); TeleaAtlas (AGIV), 2005)


36

c. Uitbouw van een aanbod in het toekomstig patrimonium Het geriatrisch team riep in haar advies eveneens op om bij nieuwbouw rekening te houden met aanbevelingen inzake ‘levenslang wonen’. Naast het voorbehouden van woningen als ‘woningen voor ouderen’ in het huidige patrimonium, blijft het, gelet op de toenemende vergrijzing, inderdaad ook aangewezen om dit aanbod ook mee uit te bouwen bij de programmatie en realisatie van nieuwe projecten. Dit betekent dat het lokaal toewijzingsreglement de mogelijkheid moet bieden deze toekomstige ‘woningen voor ouderen’ aan de doelgroep toe te wijzen.


37

3. Lokaal toewijzingsreglement § 1. In het kader van het stedelijk beleid zijn een aantal woningen aangeduid in het patrimonium van TMH - KLE als woningen voor ouderen. De lijst van deze woningen voor ouderen is opgenomen als bijlage bij dit reglement. Een woning voor ouderen is toegankelijk voor personen met een beperkte mobiliteit. Een woning voor ouderen kan een gelijkvloerse woning, een gelijkvloers appartement of een appartement op verdiep met lift zijn. § 2. De minimum leeftijd om in te schrijven voor een woning voor ouderen is 55 jaar. Het is voldoende als één van de kandidaat-bewoners minimum 55 jaar is. § 3. De toewijzing van een vrijkomende woning voor ouderen of nieuwe woning voor ouderen gebeurt op basis van een deellijst waarop slechts de kandidaat-huurders voorkomen die voor een dergelijk type woning in aanmerking komen (zie ook ‘1.2. bezetting’ intern huurreglement TMH – KLE 53) én die er ook voor gekozen hebben. Kandidaat-huurders kunnen op meerdere deellijsten voorkomen. Bij toewijzing wordt achtereenvolgens rekening gehouden met54: de RATIONELE BEZETTING55 van de woning de VERPLICHTE VOORRANGSREGELS56 (standaardstelsel) de BIJKOMENDE VOORRANGSREGELS57 (standaardstelsel) de LEEFTIJD: Personen die 65 jaar of ouder zijn op datum van toewijzing krijgen voorrang op jongere personen. Het volstaat dat één der kandidaat-bewoners de bedoelde leeftijdsgrens heeft bereikt. 5. de CHRONOLOGISCHE VOLGORDE van de inschrijvingen in het inschrijvingenregister

1. 2. 3. 4.

Dit alles tenzij er voor de betreffende woning voor ouderen uitzonderlijk om zeer zwaarwichtige redenen tot een afwijkende toewijzing wordt beslist.

53

Intern huurregelement TMH - KLE: 1.2 Bezetting: “De bepaling van de bezetting (…) gebeurt op grond van de GEZINSSAMENSTELLING en per TYPE WONING. (…) Het type woning (…) geeft het vooropgestelde aantal bewoners aan. Het vooropgestelde aantal bewoners is meteen ook het maximum aantal bewoners. Voor wat het patrimonium van TMH - KLE betreft, geldt dat per slaapkamer maximaal twee personen kunnen worden gehuisvest en dat een kind slechts een slaapkamer kan delen met een ander kind. In sommige slaapkamers kan maximaal één persoon gehuisvest worden. (…) 1.2.1 Rationele bezetting Een woning is rationeel bezet wanneer de woning wordt bewoond door het vooropgestelde aantal bewoners (…). Type woning Aantal slaapkamers Vooropgesteld aantal bewoners 1/2 1 2 2/3 2 3 (…) 1.2.2 Normale bezetting Een woning wordt normaal bezet wanneer: Een alleenstaande of een koppel zonder kinderen over een tweede slaapkamer kan beschikken. (…) Kandidaat-huurders die kiezen voor een normale bezetting genieten bij de toewijzing dezelfde prioriteit als kandidaat-huurders die voor de rationele bezetting opteren. (…) 54

Art. 18 van het kaderbesluit sociale huur

55

In het intern huurreglement van TMH - KLE is expliciet opgenomen dat: “Kandidaat-huurders die kiezen voor een normale bezetting genieten bij de toewijzing dezelfde prioriteit als kandidaat-huurders die voor de rationele bezetting opteren.”

56

Art. 19 van het kaderbesluit sociale huur zoals opgenomen in het intern huurreglement van TMH - KLE (1.1. voorrangsregels ingevolge het kaderbesluit sociale huur)

57

Art. 20 van het kaderbesluit sociale huur zoals opgenomen in het intern huurreglement van TMH - KLE (1.1. voorrangsregels ingevolge het kaderbesluit sociale huur)


38

BIJLAGE 1 bij het gemeentelijk toewijzingsreglement Straat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Vlasgarenstraat Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Den Brand Patriottenstraat Patriottenstraat Waterloopstraat Waterloopstraat Waterloopstraat Waterloopstraat Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Beggaplein Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg

Huisn° 4 5 6 7 43 44 45 46 45 45 47 47 49 49 77 79 81 83 85 87 174 174 37 39 39 41 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1 2 3 4 5 6 7

Busn° 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4 1 4 1 4 1 1 1 1 1 1 1 6 1 6

Woningtype 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2

Omschrijving duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning duo-woning glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning


39

Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Bloemenweg Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Goedendagstraat Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Haagbeemdenplantsoen Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat

8 9 10 11 12 13 14 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 2 4 6 8 10 12 14 16

1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2

eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning


40

Klaproosstraat Klaproosstraat Klaproosstraat Koningslaan Koningslaan Koningslaan Koningslaan Koningslaan Koningslaan Koningslaan Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Kroonstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Lakenweverstraat Oud-Strijderslaan Oud-Strijderslaan Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Lode Peetersplantsoen Kruisbergstraat

18 20 22 9 11 13 15 17 19 21 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 1 2 3 4 5 6 11 12 14 14 15 15 16 16 17 17 28

1 4 1 4 1 4 1 4

1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3 2/3

eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning eengezinswoning glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement glv. appartement eengezinswoning


41

Inhoud. p Nood aan een aangepaste woning p Naar een antwoord op de noden: beleidskeuzes aangaande woonbeleid en omkadering

Recommend Documents